İnce Memed - 3 - 34

"Sen înee Memedi gördün diyorsun, değil mi?" diye sordu Yüzbaşı."
"Gördüm."
"Onun eşkalini bana anlat bakalım. O înee Memed dedikleri de ne kıbal bir
adammış, biz de bilelim."
Tazı Tahsin ikireiklendi, sonra ürktü, kıvrandı. Murtaza Ağanın gözlerine baktı
ondan bir ear umareasma, Murtaza Ağa neşesini bulmuş gülüyordu. Hangi înee
Memedi söyleseydi aeaba, hangisini söylese hepsinin de altından bir çapanoğlu
çıkıyor, insanlar ona ya inanmıyor, ya da onunla alay ediyorlardı. Her şeyi
tutturmuştu da şu înee Memedin kıbalmı bir türlü tutturamamıştı. O Topal Ali
çok iyi, çok akıllı, anlayışlı bir kişiydi. Keski ona şu inee Memedi, şu insanlara
nasıl anlatayım diye sorsaydı, o da ona bunların nasıl bir înee Memed
istediklerini söylerdi.
"O înee Memed, o înee Memed var ya, tıpkı... tıpkı..."
Sustu. Aeaba burada bunu söylemek yakışık alır mıydı? Murtaza Ağayla göz
göze geldiler, onun gözleri, söyle, der gibiydi.
"Tıpkı bu Murtaza Ağama benziyor, parmakları onun parmakları, gözleri de
öyle. Onun kulakları biraz büyüeek ya, kulakları da, boynu da, boyu poşu da işte
bu Ağama benziyor. Ağzını açmea, onun ağzındaki üç tane altın diş de bunun
dişi gibi şavk veriyor. Onun da burnu böyle şahin gagası gibi kemerli. O da
böyle güzel, 3mmuşak gülüyor. Onun yaşı da..."
Burada durdu düşündü.
"Onun yaşı da... Onun yaşı azieik daha genç. Bir de o, çabuk, tazı gibi
yorulmaz bir kişi. îşte bu. Ayağında kırmızı postal, dalında Maraş abası, hem de
sırmalı... Mintanının yakası da işlemeli, tıpkı oya gibi, ipekli. Parmağında da bir

tane altın, kırmızı kaşlı yüzük var. Ona Kırkgöz Ocağından vermişler."
"Sus!" diye öfkelendi Ali Onbaşı. "Böyle İnce Memed mi olurmuş, sus."
"Ya nasıl olurmuş?" diye boynunu büktü Tazı Tahsin.
"Şimdi bunun kim olduğu anlaşıldı mı Yüzbaşım?" diye sordu Onbaşı.
Yüzbaşı susuyor, düşünüyordu.
"İnce Memed bir oyunlar çeviriyor, dikkatli olmalıyız Yüzbaşım," diye çok
ciddi konuştu Asım Çavuş. "Kırkgöz Ocağını da bu işe niçin karıştırıyor, o da
üstünde ciddiyetle durulacak bir meseledir. O, bir harekata hazırlanıyor, bizim de
dikkatimizi böyle elemanları vasıtasıyla başka yöne çekmek istiyor." Murtaza
Ağaya döndü: "Siz söyleyin Murtaza Ağa," dedi, "çok görmüş geçirmiş, feleğin
çemberinden geçmiş bir kişisiniz, hiçbir köylü bu delikanlı gibi gönüllü
olaraktan gelir de İnce Memedin yerini bize söyler mi?"
"Söylemez ama, bu..."
"Kim olursa olsun Murtaza Ağa... Sen söyle Ali Onbaşı, şu dağlarda kaç kişiyi
döve döve, derilerini yüze yüze, tırnaklarını söke söke cansız, sakat bıraktın da
ağızlarından gene tnce Memed üstüne bir söz alabildin mi?"
"Ohhooo," dedi Kertiş Ali Onbaşı, başını kaldırdı indirdi, "Yüzlerce, binlerce...
Doğruyu söylemedikleri gibi son kertesinde, ölürlerken bile, bizi şaşırtmak için,
işte bu adam gibi tevatür atarlar." Yüzbaşıya döndü: "Götüreyim mi?"
Yüzbaşı:
"Kusura kalmayın Murtaza Ağa. Bundan bir şeyler öğrenebiliriz."
"Ama Yüzbaşım, bu saf bir çocuk. Ben sanıyorum ki..." Sonra da korktu. Bu
köylüler böyle saf görünürler ya, hiç de belli olmazlar, diye düşündü. Her
birisinin kamında yüz tilki vardır.
"Biz biliriz," diye kesin konuştu Yüzbaşı.
"Belki de haklısınız, haklısınız. Ama ne yazık, ne de hoş, iyi 3mrekli bir
çocuktu. Yüzü hiç de casusluk yapacak bir yüze benzemiyordu. Belli olmaz ki,
bu köylüler belli olmazlar ki, bunlar yalnız dayaktan..."
Tazı Tahsin onun gözlerine yalvararak, kurbanlık koyun gözleriyle bakıyordu.
"Müsaadenizle... Şimdi onun kim olduğunu anlayacağız. Ali Onbaşı, götür."
"Beni öldürmeyin," diye inledi Tazı Tahsin. "Ben anamın bir tanesiyim,
nolursunuz beni öldürmeyin. Size o İnce Memedin atının gözünü oyan bu kuşu
da veririm." Ali
Onbaşı onu sürüklerken, öteki direniyor. "Ağam, Ağam," diye yalvanyordu,
"bütün bunlar senin ettiğin o iyilik yüzünden başıma geldi. Keski bu kasabaya
gelmeseydim, gelip de seni görmeseydim. O İnce Memed de arkasının üstüne
ölseydi. Paranı pulunu istemem Ağam. Beni öldürtme. Her şeyi söyleyeceğim.



Beni yeter ki öldürtmeyin. Şu Kertiş Alinin elinden alın."
"Bakın Murtaza Ağa, şimdiden itirafa başladı bile..."
Murtaza Ağa, altın dişlerini ışıldatarak gülüyordu.
Kapının ağzında Tazı Tahsin Ali Onbaşının elinden bir ara boşanıp koştu
Murtaza Ağanın ellerine yapıştı:
"Beni verme ona. Derimi 3mzer o, öldürür beni. Ne isterseniz söyleyeeeğim.
İnee Memed öldü, öldü, öldü. Ölüsünü şu gözlerimle gördüm."
Onbaşı geldi onu güçlü elleriyle kavradı, çırpınmalarına, dövünmelerine kulak
asmadan, aldı götürdü.
Arkalarından Murtaza Ağa:
"Onu öldürmeyeeeksin Ali Onbaşı," diye üzgün bir sesle bağırdı.
Ali Onbaşı gittikten sonra Yüzbaşıyla Murtaza Kurtuluş Savaşı günleri üstüne
derin bir sohbete daldılar. Asım Çavuş da kulak kesilmiş onları dinliyordu.
Murtaza Ağaya göre şu altın madalyalıların hepsi asker kaçağıydı. O karanlık
günlerde onlardan bir teki bile bir silahın tetiğine dokunmamıştı. İçlerinde silah
görmemişlerse çoğunluktaydı. Savaş süresinee dağda bir kuytuya çekilmişler,
savaş bitinee de ortaya kahraman olaraktan çıkmışlardı. Asıl yiğitliği gösterenler
Gizik Duran gibi, Bayramoğlu, Şerbetçi Rüstem gibi eşkıyalar, ya da öteki fıkara
köylülerdi. Onlarsa ortada yoklardı. Ötekiler düşmüşler yazıya yabana,
Ermenilerin çiftliklerini. Yürüklerin kışlaklarını, öteki Hazine tarlalarına pay
ediyorlar, bir türlü de gözleri toprağa doymuyordu. Taşkın Halil Bey, Zülfü,
emekli yargıç Hüdai, Mustafa Rüştü Bey, bunların hepsi hepsi birer sahtekardı.
Hepsi, Çamuroğulları, Tazıgiller, YiğitoğuUan üç beş yılın. Cumhuriyetin
şişirdiği kenelerdi. Bu Çukurovada iki kökten sürme soy vardı, birisi
Ramazanoğulları, birisi de Karadağlıoğullarıydı. Karadağhoğulları
Ramazanhdan daha soyluydular. Çünkü bu Karadağlıların soyları
Dulkadiroğullarmdan geliyordu. Osmanlıya kız vermişler, kız almışlardı.
Dulkadiroğullarmm devleti zamanında Maraştan Malatyaya, Harputa, oradan da
Sivasa kadar uzanırken Osmanlılar daha Söğütte emekliyorlardı. Alçakgönüllü
Murtaza Ağa ne bu şanlı S03mnu kimseye söylüyor, ne de altın yaldızla yazılmış
soyağaeım kimseye gösteriyordu.
"Söyledi," diye ah al moru mor içeriye girdi Ali Onbaşı. Terlemiş, ter
kulunçlarmdan dışarıya fışkırmıştı. "Evet ben haklıymışım. Onu buraya înee
Memed göndermiş. înee Memed dağlarda bÜ3mk bir çete kurma
hazırlığmdaymış, yakında da, sebebini bir türlü öğrenemedim. Tazı Tahsin
söylemiyor ya da bilmiyor, kasabayı basaeakmış. Aneak bu kadarını ağzından
alabildim onun."


"Anlaşılmıyor, anlaşılmıyor," diye ellerini havaya açtı Murtaza Ağa. "Şu bizim
köylüleri anlamak mümkün değil. Siz olmasanız ben de bu çoeuğu yutmuş
gitmiştim. Durumu nasıl, hali dirliği?"
"Turp gibi," dedi Ali Onbaşı. "Bıraksam 3mrür bile. Şimdiden ayağa kalkıp
gözlerini bile açtı."
"İyi," dedi Yüzbaşı.
"Bu yalınkat değil, sağlam çıktı," dedi Ali Onbaşı. "Böylesi sağlam insanlar
geçmeli ki insanın eline, kırk gün kırk geee döve de bana mısın demeye. înee
Memed de amma seçme adamlar buluyor ha... Bakmayın öyle pısırık
gözüktüğüne onun, turp gibi. Ne yapaeağız şimdi onu Yüzbaşım?"
"Bana bağışlayın, ben getirdim onu buraya," diye rieada bulundu Murtaza Ağa.
"Bana verin de onu, ben kazanayım. Böyle bir sağlam köylÜ3m înee Memede
armağan edeeeğimize, onu ben eve götüreyim, yaralarını sarayım da gönlünü
kazanayım."
"Ama o bir hain..."
"Bir haini de bana verin, riea ederim."
"Getirin," diye bu3mrdu Yüzbaşı.
Az sonra iki eandarma. Tazı Tahsinin koluna girmiş getirdiler. Tazı Tahsinin
baeakları birikirine dolanıyordu. Gözleri kapalıydı. Boynundan, yanaklarından,
alnından kanlar akıyordu. Dudakları da yarılmış, tüm giyitleri paramparça
olmuştu.
"Bırakın, onu duvara dayayın."
Duvara dayadılar. Tazı Tahsin bir süre sırtı duvara dayalı olduğu yerde
sallandı, ardından da yere sağıhverdi eansızeasma.
"Şimdi, az sonra kendine gelir," dedi Yüzbaşı. "Ben de böyle bir şeyi bu
çoeuktan hiç beklememiştim. Kasabayı nasıl koruyaeağız înee Memedden,
elimizde çok az eandarma var, bir kısmı da aeemi. Bir şeyler düşüneeek misiniz
Murtaza Ağa?"
"Yarından tezi yok, bütün kasaba ileri gelenleri bir konuşuğa oturmalı, bir çare
bulmalıyız Yüzbaşım. Bu, böyle olmaz."
"Daha on beş, yirmi gün vaktimiz var Ağa... O daha çetesini kuramaz. Belki de
bir ay... Bir ay içinde de biz..."
Bu arada Tazı Tahsin üç kere gözlerini açtı açtı kapadı.
"Tazı Tahsin oğlum, gözlerini açtın, farkında mısın?"
Tazı Tahsin gözlerini yeniden açtı, gülümsemeye çalıştı çarpılmış dudaklarıyla.
"iyi misin?"
"İyiyim," dedi Tazı Tahsin, gene gülümsemeye çalışarak. "Sağ olsun Kertiş Ali

Onbaşı beni öldürmedi. Sen de sağ ol Ağam. Keski bana o iyiliği etmeseydin...

21
İnce Memed ormanın açıklığında, kayaların arasında durdu. İlerdeki apak
kayanın dibinden bir göz kaynıyor, aşağıda, altındaki çakıltaşları görünen bir
gölek oluşturuyordu. Göleğin içindeki küçük, kırmızı benekli balıklar, bir taştan
bir taşa savrularak uçuşuyorlardı. Kayaların arasından yer yer, mor çiçekli
yarpuzlar fışkırmıştı. Hızlı yağmur su3mn yüzünü dövüyor, göleğin üstü çapar bir
yüze benziyordu. Yukardan hızla akıp gelen seller, bir an için göleği
bulandırıyor, küçük balıklar, çakıl taşları gözükmüyor, sonra da geçip
gidiyorlardı. Ortalık kaya, ıslanmış kekik, su, dağ toprağı kokuyordu.
Yorulmuş Memed, yağmurun altında, bir süre bir taşın üstüne sekilenip sırtını
bir taşa dayadı oturdu. Sırtındaki yün, tiftik karışımı sırmalı abasının gözenekleri
yağan yağmurdan sıkışmış, su geçirmiyordu. Yol bo3mnca hep Hürü Anayı
düşünmüş, bu da onu mutlu etmişti. Onun sevgisi bitip tükenmiyordu. Şu pınarın
suyu gibi apaydınlık kaynıyor, onun yöresine kim gelirse, insanı, kurdu kuşu,
dostu düşmanı aydınlatıyor, ısıtıyordu. O Hürü Ananın yüzünü gören, sıcak
sevgisinden tadan mutsuz olamaz, adam öldüremez, kötülük yapamazdı.
Memede, taa çocukluğundan bu yana güç olmuş, sevgi kaynağı olmuş, en
karanlık günlerinde, Hatçenin ölümünde bile onun sevgisi, kendinden umudunu
kesmişken bile, onun sıcaklığı, aydınlığı içini ağartmış, onu yaşama
döndürmüştü. Bir de şu Battal Ağanın sözü yok mu, artık bundan sonra ölse de
gözü açık gitmeyecekti. Bir Ağa gidince bin tanesi gelirse, bir İnce Memed
gidince, on bin, yüz bin, yüz yüz bin tanesi gelecekti. Ağalar az, fıkaralar çoktu.
O günden bu yana İnce Memed bu sözleri diline pelesenk etmiş yineleyip
duruyordu. O bu sözleri yineledikçe içi aydınlanıyor, sevgiyle dostlukla doluyor,
dağları, bulutları, şu akan azgın selleri, gürleyen şimşekleri, yıldırımları
gözleriyle okşuyor. O küçücük, kendisini kancıklamak için kasabaya koşan o
adamı da sevmişti. Kim bilir, onu kancıklaymca ona ne kadar para vereceklerdi.
O küçücük adamın gözleri sıtmalı gibi yıldır yıldır yanıyordu. Onu görür görmez
önce korkmuş, eli ayağı çözülmüş, sonra da sevincinden göklere uçmuş,
tabanları yağlamıştı. Şimdiye çoktan kasabayı bulmuş, kasaba Ağalarından,
candarma Yüzbaşısından muştuluğunu almıştı. Candarmalar, Memed uzun
deneyleriyle biliyordu, böylesi havalarda kasabadan burunlarını bile dışarıya
çıkarmazlardı. Onun için rahattı. Şu burada yağmur tutmayan bir mağara, kovuk
bulacak, acıkmıştı, kamını doyuracak, ondan sonra da ver elini... diyecekti. Ver
elini diyecekti ya, nereye gidecekti, onun için bütün dünya bir tuzaktı. Her taşın
altında, her köşede, her çalının içinde onu bir uğursuzluk bekliyordu. Seyranı
nasıl köyden alacak, onunla birlikte şu dağları nasıl aşacaklar, nereye




sığınacaklardı? Eşkıyalığa da alışmıştı, bundan sonra başka bir işi nasıl yapacak,
üstelik de ne iş görebilecekti? Bir Ağanın yanma yanaşma dururum, çift sürerim,
diye kendi kendine gülümsedi. Belki de Çukurovaya, Adanaya, deniz kıyısına.
Bursunun kÖ3mne iner, gerçekten Bursunun kÖ3mnün adı neydi, orada portakal
bahçelerinde bahçıvan dururum. Seyranla ikimize portakal bahçelerinin içinde
bir küçücük ev yaparım, yıllar sonra da Hürü Ana gelir, o da çocuklara bakar.
Portakal bahçelerinin üstüne, bahar gelip de ortalık ılıyınca aydınlık, bol güneşle
birlikte, ak bulutlar gibi çiçekler çöker. Limon, portakal, turunç çiçeklerinin
kokuları insanları, arıları, kuşları, kelebekleri, yılanları, kurbağaları
esrikleştirirdi. Turunç kokularını alan bilcümle yaratık bir sarhoşluk döngüsünde
kendilerinden geçerler, savunmasız, kendilerini doğanın insafına bırakırlardı.
İnce Memed bir keresinde baharda, portakal bahçeleri ak bulutlar gibi dalgalanır,
dünyayı, taşı toprağı kokuyla kendilerinden geçirirken, bir gece ay ışığında bir
bahçede kalmak zorunda olmuş, üç gün üç gece oradan ayrılamamış, kendinden
geçmiş, o ağaçtan bu ağaca dolanıp durmuştu. Seyran portakal çiçeği kokacaktı,
çocukları, yağan yağmur, esen yel, tozan toprak hep hep portakal çiçeği
kokacaktı. Koca dalgalı Akdeniz portakal çiçeği kokuyordu. Bir çift de ak
güvercin alacaktı, hani o gökte on sekiz takla atanlardan... Bir de şahini olacaktı,
tülek, küçücük, ak badanalı evinin önüne ak bir çatalın üstüne konduracaktı.
Çukurovada deniz kıyısında çok bıldırcın olurdu. Kuşunu, sabah erkenden ava
çıkacak, çalılardan kaldırdığı bıldırcınlara bırakacaktı. Hürü Ana dişsiz ağzıyla,
çenelerinden yağ akıta akıta 3mmuşacık bıldırcın etini yiyecek, şu darı dünyada
hiç gün görmemiş Hürü Ana, onun evinde gün görecekti. Seyran hep gülecekti.
O güldüğü zaman dünyalar güzeli olurdu. Bir süre oturduğu yerde aydınlık suya
bakarak Seyranı düşündü, onun yüzünü getirdi gözlerinin önüne, gamzeleri
insanın içini ılıtan, sevgiyle, aşkla dolduran, incecik bir kıvrıltıyla
çukurlaşıyorlardı. Esmer, tatlı yüzünden ılık, insanı aşktan delirten incecik bir
kokuyla karışık bir yel esiyordu. Behşet özlemişti onu. Hemen elini çabuk
tutmalı, Kırkgözün Ocağına gidip geri dönmeli. Seyranı oradan almalı, sonra da
adı sanı bilinmedik ellere... Bu adı sanı bilinmedik eller sözünü çok seviyordu.
Karacaoğlan da öyle demiyor muydu, adı sanı bilinmedik ellere gitmeyince
gönül yardan ayrılmaz... Bir de oraya, o bayıltıcı portakal çiçeği kokulu eve
taşındıktan sonra. Seyran da, çocuklar da çalışırlardı, bir tek Hürü Ana
çalışmazdı. Boğruca Anavarzaya gelecek, Recep Çavuşun mezarını bulacak,
orasını bir türbe gibi yapacaktı. Onun mezarını da İnce Memed türbe gibi
yaptırınca, herkes ne bilirdi onun eşkıya olduğunu, köylüler de. Yürükler de
gelecekler, onun türbesinde kurban kesecekler, ağacına çaput bağlayacaklardı.




Yağmurun dağlardan sürüklediği taşların gürültüleri geliyor, şimşekler
çakıyordu. Seyranı anımsaymea bütün bedeniyle çıldırtan bir şehvette geriniyor,
tepeden tırnağa da bir çımgışma içinde kalıyordu.
Ayağa kalktı, burnunda portakal çiçeklerinin kokusu, başında bir ak sarhoş
kelebek bulutu, yöresinde apak esriklemiş, gökte üst üste yığılarak yalpalayan
kuşlar, bir iki adım attı göleğin yanma doğru. Göleğin içinden, çakan şimşekle
birlikte kırmızı ışıltılı bir balık atladı, kırmızı ışığını su3aın 3mzüne bırakarak
dibe indi. înee Memed gülümsedi mutlulukla. Şu eşkıyalığı, sonu ne olursa olsun
bıraktığı iyi olmuştu. Top kayayı dönünee az ilerdeki her yanı isten kapkara
olmuş mağarayı gördü. Adımlarını sıklaştırıp oraya vardı. Mağaranın içi
çakıltaşlarıyla döşeliydi. Çok eskiden bu mağaranın içinden bir pınarın
kaynadığı belliydi, bu çakıltaşları o eski günlerden kalmaydı. Nereye çekilip
gitmişti bu su?
Azığını çıkardı, heybenin içine de su geçmemişti. Bu Yürükler bu işi iyi
biliyorlardı. Onların dokuduğu işlerden çok azından su geçiyordu. Yulka
ekmeğini, peyniri çıkardı, bir baş soğanını da kırdı, bir iyiee kamını do3mrdu.
Kamını do3mmnea kendine geldi, durmak gerekmez, diye düşündü. Bu
dağlardan ne kadar olursa, o kadar çabuk kurtulmalı, portakal bahçelerinde
soluğu almalıydı. Seyranın adı ne olmalı, diye gülümsedi kendi kendine. Ona ne
ad yakışır, anasının adı Döneydi. Kızı olursa, ne ad koyardı. Gazel, dedi. Gazel
ne güzel bir ad... Abdi Ağadan sonra dağlara, Kürtlerin arasına çekilmişti bir ara.
Çok güzel, suna gibi bir kız görmüştü, adı Gazeldi. Seyranın adı Gazel olaeaktı.
Bir de kızları olursa onun adını da Gazel koyarlardı. Anası da Gazel, kızları da
Gazel... Dağlı Kürtler, içinde Gazel adı geçen uzun, çok güzel bir de türkü
söylemişlerdi. Gazel ona bir kere, taa derinden kara gözleriyle bakmış, o da bir
kere, azieik, onu tepeden tırnağa ürpertmişti. Seyrana benziyordu tıpkı...
Portakal bahçeleri, kokusu. Gazel, Seyran biribirlerine karıştı. Gazelle Akçasazm
kıyısında bir geee sabaha dek, dize çıkmış, gürlemiş sarı gözlü nergislerin
arasında dolaşmışlardı. Sabaha kadar ılık esen yeller nergis kokmuştu. Seyran bir
eeren gibi kayıyordu, kokudan esriklemiş nergislerin arasından. Durmadan, hoş
sesli bir kuşun sesi geliyordu bataklığın içinden... Kuşun sesini dinleye dinleye...
Seyran U3m3mvermişti orada dizlerinin üstünde. Çok yomimuş, çok belalardan
geriye kalmış, çok yaralanmıştı. Candarma görünee de bir hoş oluyor, yüzü
çarpılıyor, gözleri dalıyordu. İçinde eandarmaya dehşet bir öfke duydu. Hatçeyi
öldürmüşler. Seyranı da, ölüneeye kadar onulmayaeak bir biçimde
yaralamışlardı. U3m3mverdi.
Uyandığında yağmur yavaşlamış, seller azalmıştı. Çok uzaklarda şimşekler

çakıyor, uzak dağlara yıldırımlar düşüyordu. Mağaradan çıktı, postalı ayağını
sıkmıştı, bağlarını gevşetti.
Kırkgözün Oeağma vardığında gün doğuyordu. Gölgeler upuzundu. Islak ak
kayalara vurmuş güneş karanlık ormanın ağaçlarının başını aydınlatıyordu.
Büzülmüş mavi güz çiğdemleri kaya aralıklarında, çalı, ağaç diplerinde
yumulmuşlar morarıyorlardı. Bir düzlükte kündükü, pespembe bir hoş laleler
gördü, boyun bükmüşler, üst üste bitmişlerdi. Köpürmüş bir su, çakmaktaşı
kayalıkların arasından son hızla akıyordu. Karşıki dağın başı bakılamayaeak
kadar aydınlıktı. Memed, dağın karşısında bir süre durdu. Allalem, bütün yıl
geee gündüz başından ışık eksilmeyen ulu dağ bu, diye içinden geçirdi.
Yıkık avlu kapısından içeriye girdi. Kutsal oeağm avlusundaki ak kayalar
yunmuş arınmış, ortalık ışığa kesmişti. Eğildi toprağı öptü. Orta yere gelinee bir
daha eğildi. İçini, şimdiye kadar hiç bilmediği korkuyla, sevgiyle karışık bir
duygu kapladı. Eşiğe kadar vardı, diz çöktü orada, eğildi üç kere eşiği öptü. Kapı
birden açıhnea irkildi. O uzun boylu adam, kapının kanadı elinde, bekliyordu.
Ayağa kalkıp ona gülümsedi. Adam onun önüne düştü. Bir karanlık yerden
geçip, başka bir karanlık yere düştüler. Üçüneüde, aydınlık geniş bir
salondaydılar. Oeağm yanındaki sedirde, apak giyinmiş, postuna oturmuş,
doksan dokuzluk tespihini önüne yığmış Anaeık Sultan onu bekliyordu. Gitti,
onun önünde niyaza durdu. Anaeık Sultanın elini aldı üç kere öpüp alnına
götürdü. Anaeık Sultan onu elinden tutup çekti, yanma oturttu. Az sonra hoş
kokulu bir kahve geldi. Memed bir türlü kahvenin kulpunu tutamıyor, elleri
titriyordu. Bu, Anaeık Sultanın gözünden kaçmadı. Fineanı aldı tepsiden ona
uzattı, bu da onu daha çok allak bullak etti.
"Seni bekliyordum înee Memed. Hoş geldin yavrum, iyi misin?"
"İyiyim anam," dedi înee Memed, bir çoeuk sıkılganlığıyla. Yüzüne kan
basmış, yanıyordu.
Odada kılıçtan başka da hiçbir şey görmüyordu. Çoeukluğundan bu yana bu
kılıç üstüne çok şey işitmişti. Türküeüler, aşıklar, hikayeeiler bu dağlarda yıllar
yılı şu duvarda asılı kihem maeerasmı anlatmışlardı. Bu kılıeın üstüne altınla
dokuz yüz doksan dokuz ayet, hadis yazılmıştı. Tılsımlıydı. Oeaktan istiklal
Harbine giden on altı kişiden hiçbir tanesi de bu kiheı kuşanıp gitmemiş,
hiçbirisi de geriye dönememişti. Bu tılsımlı kiheı niçin almamışlardı? Belki de
kılıeı almış olsalardı, hiçbirisinin de burnu kanamazdı. Hepsi de geriye,
oeaklarma dönebilirlerdi. Haşan Beyin kutsal kılıeım oeakta taşıyaeak erkek
kalmamış, duvarda mahzun, küskün öyle durup duruyordu. Ne kadar iyi bir
insan olursa olsun înee Memed bu kılıeı taşıyamazdı. Haşan Beyin S03mndan

gelenler bile, hakkı olanlar bile kılıeı duvardan alarak kuşanıp savaşa gitmek
yürekliliğini gösterememişlerdi. Oeak, bu tılsımlı, kutsal kılıeı kuşanamayaeak
kadar bozulmuş muydu, kim bilir. İşte bir tanesi de İstiklal Harbinden
dönememişti.
"Ne düşünüyorsun înee Memed, yavrum, gözlerini kılıea dikmişsin de?"
"Niçin savaşa giderken pirlerimiz bu kılıeı alıp da öyle gitmediler, diyorum."
"Güçleri yetmedi Haşan Beyin kıliema. Babam, kardaşlarım, amealarım.
Haşan Beyin kılıeıdır o... O kılıea herkesin güeü yetmez ki derlerdi, o kılıçtan
korkarlardı."
Padişah Eyüboğlu Selahaddin armağan eylemişti Haşan Beye kutsal kıliemı.
Bu kılıç onun elinde Kudüsü, Şamı Şerifi korumuştu demir donlu, bo3mnlarmda
haç asılılardan. Ve kutsal beldeler uğruna şehit düşmüştü. Bir sabah, uykudan
yorgun uyanan E3mboğlu Selahaddin Padişah Haşan Beyi yanma çağırmış, şu
doğan güneşin, balkıyan ışığın, dönen çarkı feleğin, çölün, kutsal Kudüsün,
bereketli toprağın, yeşil çimenlerin yüzü suyu aşkına, bu kılıç bundan sonra
senin elinde o demir d onlulara karşı savaşaeak, kimseye de teslim olmayaeaktır.
Al kılıeı, al askerlerini ko git, günün battığı yere. Haşan Beydir kutsal kılıeı eline
almış, yarenlerine, haydin gazaya demiş, iş başa düştü, Anadoluna, Rum
toprağına gidelim.
Konya ovasında demir donlu, boğazlarında haçlar asılı uzun kılıçlılarla
karşılaşmışlar. Gelenler kalabalık, demir donlular deniz kadar, ışıltılar, şangırtılar
içinde. Haşan Beyin ordusu azlık. Öbürleri onun, otuz katı.
Kıyasıya bir eenk başlamış Konya ovasında. O gün Haşan Beyin on beş bin
kişisinden on bini gitmiş. Konya ovasında kartallar, kuzgunlar insan etine
doymuşlar. Ertesi gün. Haşan Beyin ordusunun geriye kalanları da kırılmış.
Haşan Bey kırk kişisiyle arkalarındaki alımlı dağa sığınmış. Düşmanlar
kalabalık, dört bir yanından ulu, sivri, görkemli dağı kuşatmışlar. Haşan Bey gün
akşam oluneaya kadar, bu dağı karmealar gibi sarmış demir donlularla
dövüşmüş, gün kavuşunea da dağın doruğunda üç kişi kalmışlar. Doruğa gür bir
ateş yakıp dinlenmeye geçmişler. Yaktıkları ateşin ışığı bütün ovayı aydınlatmış.
Sabah açılmış. Haşan Bey düşman ordusunun içine, ko3mn sürüsüne dalan bir
kurt gibi dalmış. Düşmanlar onu sağ yakalamak istiyorlarmış. Haşan Bey üç
arkadaşıyla tam öğleüstü şehit düşmüş. Düşmanlar sevinçlerinden bağırmışlar.
Komutanları, "Onun kıliemı bulun bana," diye bu3mrmuş. "Bizim kökümüzü o
kılıç kesti, oeağımızı söndürdü." Kılıeı aramışlar taramışlar, yok. Geriye
dönmüşler, komutana, hal keyfiyet böyle böyle demişler. Komutan da "Bunda bir
iş var, amanın kılıeı bulamadmızsa Haşan Beyin ölüsünü bulun da kellesini



kesin," demiş. Demir donlular varmışlar ki ölüler de yok.
Ertesi gün köylüler gelmişler, bakmışlar ki kırk ölü de yan yana uzanmışlar,
dudaklarında gülümsemeler, hiçbir yerlerinde en küçük bir kan damlası yok,
yatar dururlar, derin uykularda. Onları yıkamışlar, ak kefenlere sararak
gömmüşler. Bir de görmüşler ki ne görsünler. Haşan Beyin kılıeı gelmiş
mezarının başueuna dikilip kıyama durmuş. Kılıeı almak istemişler, el
uzatmışlar, köylüler el uzatır uzatmaz kılıç çekilmiş yerin altına girmiş. Onlar
çekilinee gene yerin altından ağır ağır çıkmış, gene kıyama durmuş. Ötekiler
kılıeı ne kadar oradan almak istemişlerse kılıç onlara teslim olmamış. Bu sırada
bir er peydah olmuş, "Destur," diye bağırmış, "destur ümmeti Muhammed, bu
kılıeı buradan hiç kimse koparıp alamaz. Vakta ki Haşan Beyin S03mndan bir er
buraya gele, bu dağa çıka, adı da Haşan ola, aneak o er Haşan Beyin kutsal
kılıeım yerinden ala... Ondan bu yana, o kılıeı yerinden koparmaya hiçbir er
muktedir olamaya..."
Aradan yıllar, 3mzyıllar geçmiş, o kılıç orada. Haşan Beyin, onun yiğitlerinin
başında türbedarlık yapmış Kırkgöz Oeağma Haşan adında bir pir gelineeye
kadar. Pir günlerden bir gün, on yedisinde tuvana bir delikanlı imiş, dağa
yürümüş. Haşan Bey dedesinin türbesine gelmiş kılıeı görmüş. Ürküntüsünden
oraya yaklaşamamış. Kılıçtır, ona doğru yürümüş kabzasını delikanlının eline
vermiş. O da almış onu oeağa getirmiş.
O günden sonra o dağın adı Haşan dağı olmuş. Ve o gün bugündür, güneş her
sabah doğduğunda Haşan dağının doruğuna gelir, orada bir süre oturur, ardından
da göğe yükselir.
Akşam oldu, Anaeık Sultan, namazını kıldıktan sonra mutfağa gitti, ona hoş
kokulu bir çorba pişirdi. Çorbadan sonra yan yana oturdular, geee yarısına kadar
öyle durdular, konuşmadılar.
Sonunda Anaeık Sultan sessizliği bozdu:
"Konuşmuyorsun înee Memed, bir derdin mi var oğlum senin?" diye sordu.
"Dağlardan iniyorum Anaeık Sultan," dedi înee Memed. "Eşkıyalık bana göre
değil. Hiçbir işe yaramadım şimdiye kadar. înee Memedi öldüreeeğim. Onu sana
sormaya geldim."
"îçin neyi istiyorsa onu yap!"