İnce Memed - 3 - 07

bir bela görmedim."
"Söyle oğlum, sen tnce Memedi gördün, değil mi?"
Müslümün dişleri kenetlenmişti, açılmıyordu.
"Söyle oğlum, yoksa bu Ali Onbaşı seni öldürecek. O, böyle döve döve çok
adam öldürmüştür."
"Çok öldürdüm, çok öldürdüm," diye bütün bedeni gerilmiş, bo3mn damarları
şişmiş Kertiş Ali, Yüzbaşıyı onaylarken, ayağa inen kalın sopa sanki
bükülüyordu. Ve ayaktan kanlar fışkırıyordu. Sopa bir anda kıpkırmızı oldu.
Gözü bir ara orada dikilmiş kalmış köpeğe ilişen Yüzbaşı Faruk:



"Dur," diye sevinç içinde bu3aırdu Kertiş Aliye, "dur Ali Onbaşı."
Ali Onbaşı derin bir soluk alarak durdu.
"Kaldır onu."
Kertiş Ali çoeuğu elinden tutup zorla ayağa kaldırdı. Müslüm ayakta
duramayıp boylu boyunea yere serildi.
"Kaldır şu köpeği."
Kertiş Ali çoeuğu yerden kaldırdı, koluna girdi. Çoeuğun öteki koluna da bir
eandarma girdi. Çoeuk aralarında eansızmışeasma sallanıyordu.
Asım Çavuş başından beri olanı biteni boş gözlerle seyretmiş, sonra ayağa
kalkıp yanlarına gelmişti.
"Bu çoeuk ölüyor Yüzbaşım. Bakın, ean çekişiyor."
"Bunlar yedi eanlıdır, bir şey olmaz bunlara," diye sert çıkıştı ona Yüzbaşı.
"Görmedin mi, bu kadar sopa yedi de of bile demedi."
"Yedi eanlıdırlar," dedi Kertiş.
"Ben onu konuşturmasını bilirim," dedi Yüzbaşı. Tabaneasmı belinden çıkardı,
orada durup kalmış köpeğe çevirdi: "Aç gözlerini şimdi çoban bey, aç da şimdi
az sonra ne olaeak onu gör!" Sesi bıçak gibi keskindi, öfkeli, utkulu bir sevinç
doluydu.
Çoeuk ağır ağır gözlerini açtı, bir tabaneaya, bir Yüzbaşıya, bir köpeğe baktı.
"Şimdi söyle," diye gürledi Yüzbaşı. "Eğer şu anda doğruyu hemen
söylemezsen köpeğini öldüreeeğim."
Çoeuk gözlerini kirpiştirdi, çabueak bir köpeğine, bir güneşten menevişlenen
Yüzbaşının tabaneasma, bir uçları titreyen Yüzbaşının bıyıklarına baktı:
"Söyleyeeeğim," dedi. "Sarıyı vurma. Hemen söylerim. înee Memedi gördüm."
"Ha şöyle," diye güldü Yüzbaşı. "Getirin şunu..."
Gitti eski yerine bir sekinin üstüne çöktü. Çoeuğu karşısına getirdiler
oturttular.
"Ne bildin înee Memed olduğunu onun?"
"Tüfeği vardı."
"Başka?"
"Altındaki at yağızdı."
"Başka?"
"Altındaki at çıplaktı."
"Başka?"
"Benim kadar bir çoeuktu."
"Başka? Hangi yana gitti?"
"Şu yana..." Günbatıyı gösterdi. "Ben onun gittiği yeri de biliyorum... "


"Nereye gitti?"
"Bakırgediği var ya, işte oradaki mağarada Kel Eşkıya var, dokuz kişisiyle.
İnee Memed işte onlara karışmaya gitmiş."
"Ne biliyorsun bütün bunları?"
"Onlar konuştu."
"Kim?"
"Dün Kel Eşkıya burada, şu pınarın başında konuşurken, tnee Memed geliyor,
dedi, ondan haber geldi. Onu Bakırgediğindeki mağarada bekleyeeeğiz. Sonra da
gittiler. Başlarında kırmızı fesleri vardı."
"Peki, daha önee niçin söylemedin bunları?"
"Çok korktum."
Yüzbaşı ayağa kalktı, gerindi, baeaklarmm üstünde birkaç kere yaylandıktan
sonra, önüne getirdikleri atma atladı ve hareket emrini verdikten sonra, atını
orada dikilmiş kalmış köpeğe doğru sürüp tabaneasmı çıkardı, köpeğe
doğrultmasıyla tetiğe asılması bir oldu. Köpek derinden bir venildedi, kıvrandı,
kendi yöresinde dönmeye başladı. Yüzbaşı tabaneasmdaki bütün kurşunları üst
üste köpeğin başına boşalttı. Bir anda kan golüne batıp çıkan köpek oraya, yeşil
çimenlerin üstüne eansız serildi. Kurşun sesini duyan Müslümün kalkmasıyla
köpeğe koşması bir oldu ya, köpek çoktan ölmüş, kevenlerin arasına bir insan
gibi upuzun serilmişti.
Candarmalar çekilip giderlerken Müslüm köpeğini kueaklamış, kanlı başını
kueağma almış, bir ölü çoeuğa ninni söyler gibi ığranıyordu usul usul...

5
Yağız at uzakta, açık kahverengi keskin çakmaktaşından kayalığın üstünde
duruyor, usul usul da kuyruğunu sallıyordu.
Kertiş Ali Onbaşı:
"Yüzbaşım," diye bağırdı, "işte o at, înee Memedin atı. Ali Safa Beyin atı.
Demek înee Memed buralarda. Çoban çoeuk doğru söylemiş. Demek înee
Memedi Bakırgediği mağarasında sıkıştıraeağız."
"Bu atı vur," diye bağırdı Yüzbaşı.
"Çok uzakta," dedi Kertiş Ali Onbaşı. "Ama onu vurmalı."
Kayalığa doğru koşmaya başladı.
Yüzbaşı arkasından:
"Dur," diye bağırdı. Kertiş Ali Onbaşı olduğu yerde durdu. Yüzbaşı atını
üzengiledi, onun yanma vardı. "Ver tüfeğini bana. Sen oraya yetişineeye kadar o
at gider." Yamaea doğru atını doldurdu. Yamaç kepir taşlıktı ve bu kepir taşlıkta
Yüzbaşının atı zor koşuyor, durmadan tökezliyordu. Yüzbaşı birkaç kere attan
düşme korkusu geçirdi ama düşmedi. Kayalığın dibine gelip durduğunda atı
köpüğe batmıştı, körük gibi de soluyordu. Yağız at bal rengi, pul pul ışıltılı
kayalığın sivrisinde duruyor, daha usul usul kuyruğunu sallıyordu. Yüzbaşı
aşağıdan yukarıya bir iyiee nişan aldıktan sonra tetiğe bastı, o tetiğe basar
basmaz da yağız at ortadan o anda yitti gitti. Yüzbaşı bu işe çok şaşırdı, sağa
sola bakındı, attan bir iz bulamadı.
Onu bekleyen askerlerine döndüğünde çok öfkeliydi:
"Vuramadım," dedi. "Nasıl olur?"
Kertiş Ali Onbaşı:
"Yüzbaşım," dedi, "ben buradan iyiee baktım, siz daha tüfeği doğrultur
doğrultmaz o at gözükmez oluverdi. Ne oldu, nereye gitti göremedim.
Köylülerin dedikleri gibi bu at bÜ3mlü."
Yüzbaşının alnı kırışıp bıyıkları titredi:
"Ne bÜ3mlü, ne bir şey," dedi yere tükürerek. "Vuramadım gitti. Çoktan beridir
mavzer kullanmıyorum. Keşki benim yerime Asım Çavuş ateş etseydi."
Asım Çavuş gülümsedi:
"Haşa Yüzbaşım," dedi, "haşa, sizin vuramadığınızı ben hiç vuramazdım. Ali
Onbaşının da dediği gibi, siz daha tüfeği ona doğrulturken, o, bir sündü, upuzun
bir çizgi oldu, bir anda boşluğa aktı gitti. O çok kurnaz, hem de deli bir at. O
öldürülen Ademi, Yobazoğluyla Ferhat Hoea bunun için öldürüyorlar, bu at
için..."
"Fıkara Adem, bu at yüzünden gitti. Rahmetli Ali Safa Bey anlatırdı, o.



dünyanın en bÜ3nik avcısı, nişancısıymış. Öyle bir adam bu atın ardından yıllarca
dolaşmış da onu vuramamış... Sonunda da Ferhat Hocayla atın sahibi Ademi..."
"Ferhat Hocayla Yobazoğlu asılacak, değil mi?"
"Asılacak ya, Ağırceza Reisi çok sert bir adam."
"Kılı kırk yarıyor."
"Giyseler giyseler on sekiz yıl giyerler, diyorlar."
"Onlar asılacaklardır."
"Keski tez günde asılsalar. Başımıza çok iş açacaklar."
"Ne işi?"
"İnce Memed..."
"İnce Memed mi?" Yüzbaşı güldü. "Az sonra onu yakalayacağız."
"Ben bu İnce Memedden bu sefer korkuyorum. Çok deneylerden geçti. Eğer
bu sefer onu elimizden kaçırırsak, başımıza Çok bela açacak."
"Atı gibi, öyle mi Çavuşum?"
"Atı gibi Yüzbaşım," diye çekinerek gülümsedi Asım Çavuş.
Yüzbaşı atını sürdü. Asım Çavuş sağ yanında, Kertiş Ali Onbaşı solunda,
candarmalar da arkadan yürüyorlardı.
"Çoban çocuk sence doğru mu. Asım Çavuş?"
"Bilemem," dedi Asım Çavuş. "Bunlar hiç belli olmazlar. Belki de bizi İnce
Memedden uzaklaştırmak için..."
"Peki ya, o kadar dayağı niçin yedi?"
"Bizi inandırmak için."
"Az daha ölüyordu..."
"Ölürdü de... Dedim ya Yüzbaşım, bu sefer İnce Memedi elimizden kaçırırsak
işimiz zor."
"Kaçırmamalıyız," dedi Yüzbaşı.
"Kara İbrahimi de bulmalıyız."
"Onun köyünden geçelim mi?"
"Adam gönderip onu köyün dışına çağıralım bu gece. O bilir İnce Memedin
yerini."
"Bilir," dedi Asım Çavuş.
"Bakın Yüzbaşım," diye onların konuşmalarını kesti Kertiş Ali Onbaşı.
Yüzbaşı başını çevirip onun gösterdiği yere baktı, yağız at orada bal rengi, pul
pul ipiltili çakmaktaşı kayalığın sivrisinde duruyor, kuyruğunu da usul usul
sallıyordu. Yüzbaşı onu görür görmez:
"Ali ver mavzerini," dedi, onun elinden mevzeri kapar kapmaz da atını
üzengileyip yokuş yukarı kepir taşlık yamaca sürdü. Kayanın dibine gelir gelmez

de tüfeği doğrultup tetiğe çökmesi, onun tetiğe çökmesiyle de atın yitip gitmesi
bir oldu.
Yüzbaşı bal rengi kayalığın dibinde bir süre bekledikten sonra aşağıdaki
eandarmalarm yanma ağır ağır atını sürdü.
"Ne oldu, bu sefer vurabildim mi?"
Kertiş Ali Onbaşı başı yerde susuyordu.
"Al şu tüfeğini. Bu at bizimle alay ediyor..."
Gün batarken Üçoluklara geldiler. Üçoluklar mor kayalıklı, kayalıklarda üst
üste kevenler bitmiş, her keven de sikirdim gibi çiçeğe durmuş, sarp bir
yamaçtan kaynıyordu. Oluklardaki sular üç yerden bu kayalığın dibinden
köpürerek fışkırır, mor bir topraktan geçer, ardından da kırmızı çizgili ak bir
gediği üç yerinden aşar, büyük çam ağaçlarından 03mlmuş oluklara dökülürdü.
Olukların altı, yöresi yarpuzlu bir göleüktü. Göleüğün dümdüz kıyılarını çok
yeşil çimenler kaplamıştı. Yılın on iki ayında, karda kışta kıyamette bile bu
çimenler hep böyle yemesil kalırdı. Tüfekleri, içinde binleree kırmızı benekli
alabalık vüzen göleüğün kıyısına çatıp dinlenmeye geçtiler.
Dinlenmeye geçmişler. Yüzbaşı oturmuş sırtını oradaki bir kayaya dayıyordu
ki Kertiş Ali Onbaşının sesi duyuldu:
"Yüzbaşım, Yüzbaşım, işte orada."
Yüzbaşı başını kaldırmea karşıdaki çıplak tepenin üstünde, batan günün son
ışıklarıyla kapkara bir elmas taş gibi ışılayan atı gördü:
"Bunu vurmalıyım Asım Çavuş," diye ayağa kalktı. "Bu at..." Sözünün gerisini
getiremedi, bu sırada da Kertiş Ali Onbaşı mavzerini ona uzattı. Tüfeği alan
Yüzbaşı aşağıdaki derin dereye indi. Dere kıvrılarak atın durduğu tepenin tam
arkasına iniyordu.
Yüzbaşı, bu sefer de gez, göz, arpaeık bir iyiee nişan aldı, kurşun vızıldadı,
ama gene at bir anda ortadan silindi. Yüzbaşı yorgun argın Üçoluklara dönmüştü
ki, tepenin ardından bir at kişnemesi geldi, karşı kayalıklarda uzun uzun
yankılandı. Yüzbaşının atı da ona bir kişnemeyle karşılık verdi.
Karşıdan, aşağıdaki düzlükten, derenin kıyısındaki inee yoldan bir atlı
doludizgin tozu dumana katarak geliyordu.
"Kara İbrahim bu gelen Yüzbaşım," dedi Kertiş Onbaşı.
"Ne bildin?"
"Ben o kadar uzaktan bile onun gelişini bilirim. Üstelik de bize mühim bir
haber getiriyor."
"Mühim," dedi Asım Çavuş. "Bizim buralarda olaeağımızı biliyordu."
"Yaman adam."


"Çok yaman adam bu İbrahim, Yüzbaşım. Her kaya, her Çalı, her ağaç onun
gözü kulağı."
Yüzbaşı sustu. Onlar da susup Kara îbrahimin gelişini beklediler.
Atından göleüğün kıyısında yere atlayan Kara İbrahim hemen Yüzbaşıya
koşup, hazır ola geçip bir selam verdikten sonra:
"Sana haberim var Yüzbaşım," dedi. "Tam dokuz kişiler. Ben kendim teker
teker saydım onları."
"İnee Memedi de gördün mü, içlerinde mi?"
"Bilemem, ben İnee Memedi tanımıyorum Yüzbaşım, belki de içlerinde. Ona
benzer bir adamı gördüm."
"Nasıl bir adam?"
"İnee Memedin tarifine uygun... Geniş omuzlu, kısa boylu, kalın kaşlı... Bir de
Maraş abası giymişti. Bir de dizleme çorapları vardı baeaklarmda. Püsküllü
fesini sağ yana yıkmıştı. Dört koşar fişeklik bağlamıştı. Silahı da Alaman
filintasıydı. Sol kolu omuzuna asılıydı, hem de öne eğilerek bir hoş, yaralı gibi
yürüyordu."
"Ne dersin Asım Çavuş?"
"Bilmem, ben onu görmedim ki Yüzbaşım. Görmedim ama, bu tarif înee
Memed tarifine u3aıyor."
"Uyuyor, odur," dedi Kertiş Ali. "Ben onu vurdum, bunu iyi biliyorum."
"Ne dersin İbrahim?"
"Yakalanmea o mudur, değil midir belli olur. Üç adam şimdi onların izini
sürüyor.
Bu geee nereye sığınırlarsa sığınsınlar, onlar avueumuzun içindeler."
"Erat yemek yesin, istirahata geçsin. Sabaha karşı onları kuşatalım Yüzbaşım."
"Olur Çavuş," dedi Yüzbaşı Faruk. "Şafağa karşı onlar uykudayken."
"Orasını siz bana bırakın Yüzbaşım," dedi Kara İbrahim. "Onların yerini ben
bu geee elimle koymuş gibi bulurum. Çok uzakta değiller ve de eandarmayı
beklemiyorlar."
Yüzbaşı:
"Kara İbrahim," diye onun omuzuna yavaşça, okşareasma elini koydu, "eğer
bu dokuz eşkıyanın içinde İnee Memed varsa, işte o zaman dile benden ne
dilersen. Çukurova ağaları seni zengin, Karun ederler. Hele bir etmesinler."
Ve daha tanyerleri ışımamış, ortalık ıhıreik karanlıktı. Eşkıyaların nöbetçi
koydukları iriyarı, fesli olduğu alaeakaranhkta bile belli olan eşkıya bir kütüğün
üstüne yumulmuş oturmuştu. U3mklar gibi bir hali vardı.
"Ben bu adamı tanıyorum Yüzbaşım," dedi Kara İbrahim "Benim öz bir


dayımın oğlu olur. Eşkıya olmadan yiğit oğlandı işte sonu buymuş, ne yapalım.
Su testisi su yolunda kırılır. Ne yapayım, kader böyle imiş. Onu eanım kadar
severdim."
Yüzbaşı:
"Hazır mısınız Asım Çavuş?" diye sordu.
"Hazırız Yüzbaşım."
"Ben işaret verinee toptan yaylım ateşi başlayaeak. Ben gnûr vermeden de
durmayaeaksmız, isterse hepsi öldürülmüş olsun eşkıyaların."
"Baş üstüne Yüzbaşım."
"Ali Onbaşı!"
"Buyur Yüzbaşım."
"îlk kurşun senden!"
"Baş üstüne Yüzbaşım."
"Şu kütüğün üstündekini ilk atışta..."
"îlk atışta Yüzbaşım..."
Kara İbrahim içini çekti:
"Vay dayım oğlu vay, vay kadersizim, kimsesizim, vay gün görmemişim vay,
az sonra öyle mi? Hay benim iki gözüm çıkaydı da bu günleri görmeyeydim,
hay," diye kendi kendine söylendi durdu bir süre.
Ve ilk kurşunu Kertiş Ali Onbaşının sıkmasıyla kütüğün üstündeki 3mmulmuş
iri adam havaya sıçrar gibi oldu, sonra da kütüğün bu yanma düşüp eansız yere
serildi. Kurşun sesleriyle birlikte de Yüzbaşının atı uzun uzun kişnedi,
kayalıkların ardından başka bir at da yankılanan kişnemesiyle ona karşılık verdi.



6
Çiftliğe gönderilen yanaşma İngiliz kırması al bir atı alıp gelmişti. At, beş
yaşında, dayanıklı, bineği iyi, rahat bir attı. Murtaza Ağa gerçekten, kendi
bindiği attan sonra bunu severdi, iyi de koşan bir attı. Aliyle birlikte avluda
duran atın yöresinde dönüyorlar, ata hayran bakıyorlardı. Demek Ali bu ata
bineeekti... Ali gözlerine bir türlü inanamıyordu. Parlak güz güneşinde atın
tüyleri pırıl pırıldı. Alnı sakar, sağ ayağı dize kadar sekili at onlar yöresinde
dönerlerken keyifli kuyruğunu sallıyordu.
"Çerkeş eyeri mi Ali, Türkmen eyeri mi, hangisini seversin?"
Ali sıkıldı, ellerini ovuşturdu, başını yere dikti, yüz etleri gerildi.
"Sıkılma bre Ali, sen benim kardaşımsm."
"Ağam bilir."
"Git içeriye, içerde bir oda dolusu eyer var, hangisini beğenirsen al."
"Ağam bilir. Sen hangisini münasip görürsen."
Murtaza yanaşmanın elindeki atı aldı:
"Git de içerden kaşı gümüş savatlı Çerkeş eyerini getir," dedi.
"Baş üstüne Ağam."
Eyer gelinee Ali gözlerine inanamadı. Eyer, çok değerli bir eyerdi, attan bile
değerliydi.
"Ali, eyeri atma sen vur."
Ali, yanaşmanın elindeki eyeri elleri titreyerek aldı, ata gitti, usta bir biniei gibi
alışkın, eyeri atın sırtına yerleştirip kolanı bir iyıee sıkıladı.
"Bin ata da şöyle köprünün ötesine, dün gittiğimiz yerlere sür."
Ali kıpkırmızı kesilmiş, terlemiş, elleri titriyor, konuşamıyor yerinden de
kıpırdayamıyordu.
"BinAli."
En sonunda Ali kendini zorladı, konuştu:
"Binemem Ağam."
"Neden imiş o?"
"Çünküleyim ben kimim ki Ağamın şu görkemli atma bineyim. Ben kim
oluyorum... "
"Sus," diye bağırdı Murtaza Ağa, "sus! Sen benim öz bir kardaşım değil misin,
bu at da senin değil mi? Derakap ata bin!"
Ali ne yaptığını bilmeden kendini atın üstünde buldu.
Murtaza Ağa geriye çekilip gerindi, bir ata bir Aliye baktı:
"Vasüphanallah, Allah nazardan saklasın! Demek yiğidin yakışı da at imiş...
Ali!"

"Buyur Ağam," hafif bir ses çıkardı Ali, atın boynuna doğru yumulmuş.
"Giyitlerini yarın alaeağız. Belinde nagant tabanea, elinde de Alaman filintası,
başında fötür şapka..." Sevinçle bağırdı: "Haydi şimdi sür ve de yel gibi kasabayı
çık da geri gel, işimiz var."
Ali atı üzengiledi, al at avlu kapısından dışarıya bir uzun yalım gibi sünüp
gözden yitti.
Murtaza Ağa arkasından:
"Aliye de pıravo, kardaşıma," diye bağırdı.
Hüsne Hatun, öteki kadınlar, çoeuklar, evdeki konuklar, konağın balkonunda
durmuşlar onları seyreyliyorlardı.
Murtaza Ağa avludan ayrılmamış, bir duvardan bir duvara gidip gelerek giden
atlıyı bekliyor, başını önüne eğmiş düşünüyordu. Arada sırada da yüzünü avlu
kapısına çevirip bir süre duruyor, sonra gene 3mrümesini sürdürüyordu. Ali
gittiği yerden döndüğünde onun haberi bile olmamıştı. Öylesine dalmış gitmişti.
Ağanın kendisini görmesini, attan in, demesini bekleyen Ali konak kapısının
önünde atın üstünde dikilmiş duruyor gidip gelerek kendi kendine konuşan
Ağaya bakıyordu.
Hüsne Hatun 3mkardan balkondan seslendi sonunda:
"Ağa, Ağa, Ali geldi, duymadın mı?"
Murtaza Ağa başını kaldırdı, şaşırmış. Aliye bir baktı. Az sonra da sert,
gerilmiş yüzü yumuşadı:
"Alim, kardaşım geldin mi," dedi. "Nasıl atın iyi mi?"
Ona doğru 3mrüdü.
Ali attan ineyim mi, inmeyeyim mi diye ikireik içindeydi. Murtaza Ağa birkaç
adım ötede durdu, bir ata gözlerini dikip uzun uzun bakıyor, bir Aliye. Ali de
ona gözlerini dikmiş buyruğunu bekliyordu.
"Çok güzel, çok münasip," diye gülümsedi sonunda Murtaza Ağa. "Ve de
uygun. Ve de başka türlüsü olamaz. Dünyalar izeisi Aliye ve hem de Murtazanm
öz bir kardaşma yakışsa yakışsa böyle soylu bir at yakışır."
Hayran hayran, sevgi dolu gözlerle Aliye bakıyor, ona attan in demek aklına
gelmiyordu.
Yukardan gene Hatun seslendi:
"Ağa, buyur da Ali Efendi kardaşımız attan insin, senin buyruğunu bekliyor."
"Ne, ne?" diye kendi yöresinde telaşla dönen Murtaza Ağa bağırdı.
"Estağfurullah, haşa! în kardaşım Ali..." Yanaşmaları çağırdı: "Çoeuklar,
neredesiniz, Ali Ağanın atının başını tutun..."
İki yanaşma birden koşup attan inmiş Topal Alinin elinden atın dizginini



aldılar. "Çarşıya çıkalım Ali Efendi kardaşım, önce Hacı tsmaile gidelim, sana
oradan bir fötür alalım, hem de mebus fötürü."
Ali sıkılmış, başını yere dikmiş, korkarak konuştu:
"Ağam ben fötür giyemem ki... Ben hiç giymedim ondan... Beni bağışla
gözünü sevdiğim Ağam."
"Olmaz," diye gürledi Ağa. "O sana ısmarladığım takım elbise fötürsüz
giyilmez. Beni ele aleme rezil mi edeceksin Ali, el ne diyecek, söyle, ne
diyecek? Murtazanm kardaşmm fötür şapkası bile yok, diyecekler. Düş önüme!"
Murtaza Ağa önde, Ali arkada avlu kapısından çıktılar. Ağa çabuk çabuk
yürüyor, hem de durmadan konuşuyordu:
"Olur mu, olur mu böyle işler, kardaşım? Hem takım elbise ek, soylu İngiliz
atma binecek, beline fildişi saplı, sapı altın kaplı nagant tabanca takacaksın, bir
de Karadağlıoğlu Murza Ağanın büyük hünerli, dünyada bir tanecik usta olan,
izcil r başı olan, ve de izciler şahı olan, er lakabıyla anılır, gözümüzün bebeği ve
hem de tüm Çukurovanm umudu Topal Ali olasın, ondan sonracığıma da sen
fötür şapka giymeyesin, olamaz kardaşım olamaz."
Durdu, geriye döndü, gene gözlerini bir şeyler arayarak çivi gibi Alinin
gözlerinin içine dikti, ardından da:
"Olamaz kardaşım olamaz. Böyle bir adam Arap atsız, fötür şapkasız,
nagantsız ve hem de Alaman fîlintasız, ve hem de Ali Efendi kardaşım, fötür
şapkasız olamaz. Hem de öyle bir fötür şapka ki yalınız be yalınız onu ancak
mebus beyler ve hem de emekli bÜ3mk paşalar giyer. Oldu mu?"
"Baş üstüne Ağam, sen nasıl buyurursan öyle olsun."
"Hah, böyle işte." Yürümeye başladı. Bir, hızla coşkuyla 3mrüyor, bir, durup
Aliyle konuşuyordu. "Yarından tezi yok Ali kardaş, şu Sülemiş tepesinin öte
yamacına nişan talimine gideceğiz. Elimiz alışsın. Bakmışsın ki İnce Memedle
karşı karşıya gelmişiz, o daha tetiğe basmadan, biz ikimiz iki yerden basacağız
tetiğe." Gene durdu: "Ali!"
"Buyur Ağam?"
"Ali sen bir insanı gözünün bebeğinden vurabilir misin?"
"Eskiden vurabilirdim Ağam."
"Mavzerle, uzaktan?"
"Uzaktan Ağam."
"İnce Memedle karşılaşırsak..."
Ali de durmuş, o da çivi gibi gözlerini onun gözünün içine dikmişti. Murtaza
Ağa gözlerini onun gözlerinden kaçırıyor, yere, sağa sola bakıyor, nereye
bakarsa baksın Alinin gözleri onun gözlerine yapışmış bir türlü bırakmıyordu.




Sonunda Ağa dayanamadı bağırdı:
"Söyle Ali, söyle kardaşım, söyle benden ne istiyorsun?"
Ali de sesini yükseltti:
"Ağa, Ağa," dedi, "sen bana iyi bak, ben Topal Aliyim. Öyle înee Memed,
Minee Memed benim yanıma yaklaşamaz. Mademki sen bana kardaş dedin, bu
kadar itibar ediyorsun bana İran Şahım ağırlar gibi ağırlıyorsun, sen artık
gerisine karışma Senin yanma hiç kimse yaklaşamaz. Değil înee Memed,
Mustafa Kemal Paşa bile yaklaşamaz. Mademki biz kendimizi Topal Ali olarak
bilmişiz, sen bundan sonra kimseden korkmadan çekinmeden rahat uyu." Sesini
biraz daha 3mkselterek: "Bir daha da beni denemeye kalkma, olur mu? Mademki
birikirimize kardaş dedik. Var mı bundan ötesi?"
"Yok," diye gözleri sevinç içinde kalmış Murtaza onun koluna girdi, yürüdüler.
"Yok, ben ayıp ediyorum. Can korkusu, ne varsa bu eanda, nasıl olsa öleeek
değil miyiz, insan gene de korkuyor, korkup zıvanadan çıkıyor. Kusura kalma
kardaşım, sana ta başta kardaş dediğimde güvenmeliydim."
Murtaza Ağanın ayakları sevinçten uçuyor. Topal Aliyi kolundan yakalamış
sürüklüyordu.
"Koktu," dedi, "çok koktu."
"Kokar," dedi Ali.
"Şişti."
"Şişer," dedi Ali, "güz günü de olsa, Çukurova çok sıeak."
"Ali!"
"Buyur Ağam."
"Sen saata bakmasını bilir misin?"
"Bilirim."
"Sana bir de altın ve hem de bir okka altın köstekti Longines marka saat
gerek."
Ali susuyordu.
"Evet ve hem de evet, sana böyle bir saat yakışıp gelir... Saati yeleğin bir
eebine, kösteğin ueunu da yeleğin öteki eebine sokarsın, bir okka kösteği de
göbeğinin üstüne sarkıtırsın..." Kendi saatini gösterdi, "îşte böyle, işte böyle
geee gündüz ışıldar durur."
"Sağ ol Ağam, kardaşım."
Ne giyitler, ne at, ne tabanea, ne mavzer, hiçbir tanesi saat kadar etkilememişti
Topal Aliyi. Saat sözünü duyunea heyeeanlandı, yüzü sarardı, dudakları titredi,
ayakları feldirdedi. Alideki bu değişiklik de Murtaza Ağanın gözünden kaçmadı.
"Evet ve hem de bin kere evet, sana bir altın saat yazıp duVe hem de altının



parıltısı 3âizüne vurup durur."
Hacı tsmailin dükkanının önüne gelmişler, orayı çoktan geçmişler, Murtaza
Ağa, Alinin saat işine çok sevindiğini anlavmca, veryansın ediyordu saatlar
üstüne. Alinin koluna iyice eirmiş, uzun gövdesiyle ona abanmış, kendinden
geçmiş, alacağı saatm ne biçim bir saat olacağını, onu tsviçreden doğrudan
doğruya saatm fabrikasından getirteceğini söylüyor, saati, taşlarını, nakışlarını,
kösteğinin ağırlığını, minelerini bir bir sayıp döküyordu.
"Yiğide dört şey gerek. Bir yiğit dört şeysiz olamaz. Hem de senin gibi bir
yiğit. O dört şeyden birincisi saat, İkincisi güzel, kalın sağrılı avrat, üçüncüsü
silah, dördüncüsü yavuz, kulağı kalem gibi, tüyleri yıldırdayan attır."
Çarşıyı dışarıya çıktılar gittiler, Murtaza Ağa coşmuş konuşuyordu. Neredeyse
kasabayı çıkacaklardı.
Murtaza:
"Ali!" diye gene durunca, farkına vardı ki neredeyse kasabayı dışarı çıkacaklar.
"Kasabayı çıkmışız Ali, dönelim."
Döndüler, Hacı tsmailin dükkanına geldiler. Hacı İsmail onları yerden
temennanla karşıladı:
"Buyur, bu3mr, buyur karagözlü, soylu Ağam benim. Seni görmeyeli... Gözleyi
gözleyi gözümüz dört oldu. Şu İnce Memed işi de... Duydun mu kamı Hüt dağı
gibi... Kokusu daha kasabayı dolanıp dumr, ağaçlara, toprağa, duvarlara sinmiş
çıkmıyor..." Hemen kasadan kolonya şişesini çıkardı, önce Murtaza Ağanın
üstüne, sonra Topal Aliye, ardından da dükkana, sonra da kendine sepeledi.
"Kokuyor. O İnce Memed zavallı Ali Safayı tam gözünün bebeğinden..."
"Gözünün bebeğinden," dedi Murtaza. "İnce Memedin merakıdır, vurduğu
kimseyi vumnca tam gözünün bebeğinin orta yerinden, yıldızından vumyor, öyle
değil mi Ali?"
Ali:
"Hu3mdur," dedi.
"Evet huyudur. Bundan sonra da bu kasabadaki Ağaların hepsini gözlerinin
bebeklerinden vuracakmış. Haber göndermiş, ahdetmiş, ant içmiş. Peygamberin
başı için, Allahın adı üstüne, ben Çukurovada, diyormuş gözbebeğinden
vurmayacağım ağa bırakmayacağım, hem de domdom kurşunuyla. İsterse hacı
olsun, hoca olsun, benim için fark etmez..."
"Allah göstermesin, aman Allah göstermesin, aman Allaaah... Musibet, felaket,
bela... Demek Allahın bir gazabı... Bu3mrun, oturun..." İkisine birer sandalya
uzattı. Kendi de titreyerek oturdu. Çember sakalının üstündeki yanakları
kıpkırmızı olmuştu. "Musibet..." Hacı latasını savurarak oturduğu sandalyasmı



onların karşısına çekti. "Demek yemin etmiş, ant vermiş Allahın adı üstüne?
Hiçbir kimseyi... Öyle mi? Gözbebeği demek..." Haeı dualar okuyor, ardından
da: "Lain," diyordu, "şeytanı lain, demek bütün ağaları?"
Murtaza gülerek Alinin kulağına fısıldadı:
"Bir ben kalaeağım, gözbebeğinden kurşun yemeyeeek, o da senin yüksek
sayende, kardaşlığmm yüzü su3m hürmetine."
Ali de gülmeye başladı:
"Evet Haeı Bey, hiç kimse aldırmıyor ama, bu musibet, bu şeytanı lain benee
bir şeyler yapaeak."
Haeı okuyup üfleyerek:
"Yapaeak," dedi. Ardından da gene oku3mp üfleyerek: "Bir emriniz mi?"
Murtaza, Aliyi anlatmaya başladı Haeı İsmail Efendiye.
"Biliyorum Ali Ağa kardaşımızı," dedi Haeı İsmail. "Öyle bir ünlü kişiyi kim
bilmez ki... "
"Kimse bilmiyor," diye gene başladı Murtaza Ağa. Alinin bütün marifetlerini,
izeiliğini, gökteki kuşun, sudaki balığın bile izini sürebildiğim bir bir söyledi.
Anlattıkça eoşuyor, eoştukça Alinin akla hayale sığmaz marifetlerini sayıp
döküyordu, sonunda sözünü: "İşte bu adam benim öz bir kardaşımdır. Şu darı
dünyada tek şeyim budur. İşte bu kardaşıma bir fötür şapka istiyorum ki mebus
şapkası olaeak ve de Arif Saim Beyin şapkasına benzeyeeek."
"Baş üstüne, öyle bir şapka var, var," diye ayağa fırladı sevinçle Haeı İsmail.
"Sakladım, kıymetini bilmezler görüp de almasınlar diye bu güzel şapkayı.
İnşallah Ali Ağanın başına uyar"
Dükkanın ardiyesine girmesiyle elinde bÜ3meek bir bohça çıkması bir oldu.