İnce Memed - 3 - 05

"Ağa, sen paraya bakma," dedi. "Murtaza Ağada para ton kadar."
Murtaza Ağa da onu onayladı başını sallayarak:
"Hiçbir kıymeti yok."
Kumaşı alıp dükkandan çıktılar. Murtaza Ağa kumaşı alırken para vermemiş,
salt, "Yaz deftere," demişti kumaşçıya.
Terzi dükkanı iki dükkan ötedeydi. Hemen oraya vardılar. Terzi posbıyıkları
ağarmış kısa boylu, yuvarlak 3mzlü, küçük gözleri fıldır fıldır 3mvalarmda dönen
birisiydi.
"Hemen, hemen, hemen yarın isterim bu elbiseyi terzi başı. Hemen yarın.
Paraya pula bakma, hemen yarın. Bu benim öz bir kardaşım Ali Ağadır. Böyle
bir adam şu Çukurova toprağına şimdiye kadar gelmemiş, bundan böyle de
hiçbir zaman gelmeyeeektir."
"Aman Ağam, buyruğun baş üstüne ama, yarın akşama yetişmez."
"Yetiştireeeksin."
"Yetişmez."
"Yetişeeek."
Terzi bir anda 3mmuşadı, uzun uzun Topal Aliye baktıktan sonra:
"Olur Ağa," dedi. "Ne yapalım, bir elbise için senin hatırını kıraeak değiliz
ya... Geee sabaha kadar uğraşır bitiririz."
"Sağ olasın, var olasın," diye eoşan Karadağlıoğlu Murtaza Ağa, terzinin
sırtına bir tokat indirdi.
Oradan köşkere uğradılar, sonra gömlekçiye. Ustalar yarın akşam biltekmil her
şeyi vereeeklerdi.
Murtaza Ağa önde, Ali arkada çarşıyı birkaç kere bir uçtan bir uea geçtiler.
Koea çınarın altındaki nalbantm yanında bir süre durdular. Murtaza Ağa saraea
Aliyi, "Şu Çukurova ülkesine böyle bir adam gelmedi, bundan sonra da kıyamet
kopsa gelemez," diye tanıttı. Saraç, "Vasuphanallah," diye hayretini gizleyemedi.
Bunun arkasından eamiye gidip, uzun uzun aptes aldıktan sonra namaza
durdular. Namazdan sonra da ölü evine uğradılar. Ölü evi sessizdi, ne ağıt sesi,
ne de herhangi bir ses. Ortalıkta çıt yoktu.
Kasabanın içindeki köylü kalabalığı da çekilmiş, ortalık bomboş kalmıştı.
Ali:
"Demedim mi?" diye Murtaza Ağanın gözlerinin içine baktı.
"Neyi?"
"Koku3m... Bak, kokla Ağam, koku dünyayı almış, bütün kasabayı sarmıştır.

Yarın sabaha kadar da... Vay Allah vay..."
Murtaza:
"İnşallah Arif Saim Beyin burnuna gider de bu koku, inşallah, Ali Safa Beyin,
İnee Memedin lafı açılır. İşte o zaman da Deli Sinan Paşa..." Alinin gözlerinin
içine uzun uzun baktıktan sonra: "Bunlardan bir hayır gelmez ya Ali," dedi,
"gelir mi?"
"Gelmez," dedi Ali.
"Sinan Paşa da çok yaşlandı. Belki de tekaüt olmuştur. Hiç adı geçmiyor. Belki
de asmışlardır. Delinin biriydi zaten."
"Ben de duydum, ağaçlara talim ettirir, hazır ola geçmeyen ağaçları
kırbaçlatırmış."
Murtaza Ağa güldü:
"Belki de asmamışlardır. Belki de İsmet Paşa onu gönderir. O bir gelirse
Toroslara Kuyueu Paşaya rahmet okutur. Sen Faruk Yüzbaşıyı tanıyor musun?"
"Görmüşlüğüm var."
"İnee Memedi yakalayabilir mi?"
"Yakalayamaz."
"Neden?"
"O köylüye çok zulüm ediyor."
"Haaa, doğru... Böylesi zamanlarda köylüye zulmetmeyeeeksin, değil mi?"
"Köylü hakareti, zulümü hiç sevmez..."
Gene 3mrüdüler. Murtaza Ağa durup durup ona bakıyor, sonra gene
yürüyorlardı. Aralarında uzun bir sessizlik oldu. Köprüye kadar ayaklarının
ueuna bakarak yürüdüler. Köprünün korkuluğuna yan yana durup aşağıya, suya
baktılar bir süre. Murtaza birden sordu:
"Senin şimdi üstünde silahın var mı?"
"Yok."
"Şimdi İnee Memed gelse de önee seni, ardından da beni öldürmeye kalksa ne
yaparsın?"
"Hiçbir şey yapamam."
"Peki, düşman sahibi adam hiç silahsız dolaşır mı?"
"Katİ3^en dolaşmaz."
"Peki sen?"
"Gözü çıksın, fıkaralık."
"Sen iyi bir nişaneı mısın?"
"Sayılırız Ağam," diye alçakgönüllü boynunu büktü Ali.
"Tabanea mı, mavzer mi?"



"ikisi de..."
"Pekiyi, înee Memed mi iyi atış yapar, sen mi?"
Topal Ali utandı, kıvrandı, gözlerini aşağıdaki suya dikti, gülümsedi. Ağaya
baktı. Ağa bekliyordu.
"Söyle, söyle, gerçeği söyle, ben kardaşm gerçeği bilmeliyim."
"înee Memed..."
"Eeee, ne olmuş înee Memede?"
"Demem o ki..."
Gene utangaç sustu, başını öte yana çevirdi, suya baktı, gözlerini karşıdaki
bahçenin uzun, telli kavaklarına dikti.
"Söyle, ne diyorsun?"
"înee Memed daha dünkü çoeuk... Bize gelinee, biz ki izei Topal Aliyiz..."
"Haydi eve gidelim. Sen bundan sonra bizde kalaeaksm. Beğendiğin tabaneayı,
filintayı sana vereeeğim. Tabanea nagant. Zinhar naganttan başkasını
kullanmayaeaksm. Ötekiler tutukluk yapar."
"Doğru."
"Sapı fildişinden on dört tabaneam var, beğen, beğendiğini al.
"Sağ ol Ağam."
"Kundağı işlemeli Alaman filintalarıyla bir orduyu donatırım, her birisi yeni
fabrikadan çıkmış. Onlardan da seç."
"Seçerim Ağam."
"Sandık sandık da mermi..."
"Sağ ol Ağam."
"Kaç yıldır silah kullanmıyorsun?"
"Yirmi bir yıldır."
"Elin alışkanlığını yitirmiştir."
"Yitirdi Ağam."
"Yarın öbür gün, eenaze kalktıktan sonra atlara binip Akareaya çıkaeağız.
Orada atış talimleri yapıp, elimizi ahştıraeağız."
"Haklısın Ağam."
"Şimdi eve."
"Olur Ağam."
"Çoluk çoeuğun?"
"On bir kölen var."
"Allah bağışlasın. Onlar orada mı kalsınlar, dağda, yoksa bizim çiftliğe mi
indirelim?"
"Onlar orada kalsınlar. Onlar düze ininee înee Memed benden kuşkulanır."

"Doğru. O İnce Memed senden korkar mı?"
"Azieik çekinir."
"Sen var iken yanımda bana dokunamaz mı?"
"Beni öldürmeden dokunamaz."
Murtaza Ağa ona gene dönüp uzun uzun, onun gözlerinin içine baktı, ardından
da alelaeele beline davranıp tabaneasmı bel kemerinden çıkardı Aliye verdi.
"Al " dedi, "ne olur ne olmaz, benim tabaneam eve varınva kadar sende
dursun. Gözlerinden öperim Ali Ağa kardaşım şu kuş gibi eanım sana emanet."
'"Hiçbir küsüm çekme kıymetli ve de ala gözlü Ağam. Senin eanm bundan
sonra benden sorulur."
"Doğru mu, 3mrekten mi söylüyorsun bunu Topal Ali Ağa?"
"Yürekten söylüyorum ki, hem de ne yürekten."
"Gene de korkuyorum senden. Senin o gözlerinin altında bir şeyler saklı."
Murtaza Ağa gitti bir kerpiç bahçe duvarının üstüne sekilendi. Topal Ali de
vardı onun yanma sokuldu.
"Benden korkuyorsun da ne demeye tabaneam bana verdin?" Ali bu sözleri
yumuşaeık, seveeenlikle söyledi.
"Nasıl olsa sen beni öldüreeeksin, ya şöyle, ya da böyle. Sen tnee Memedin
adamısın."
Bir süre aralarında bir sessizlik oldu. İkisi de başını yere dikmiş ayaklarına
bakıyorlardı. Sonra Ali yerinden çok dingin, aralarında hiçbir şey geçmemiş gibi
kalktı, onun karşısına geçip gözlerini onun gözlerine dikti, uzun bir süre
bÜ3mlenmiş gibi böyle kalakaldılar.
Murtaza Ağa:
"Sen înee Memedin adamısın, bunu bu dünyada bir ben bilirim. Sen tnee
Memed için eanım verirsin. Çünküleyim sen en akıllı köylüsün. Bir de înee
Memedin başına bu işleri sen açmadın mı?"
"Ben açtım," diye güldü Ali. Gülüşü içtendi.
"O yüzden ona eanım verirsin."
Ali susuyordu.
"Niçin konuşmuyor, bir söze varmıyorsun Ali? înee Memed isterse beni
öldürmez misin? Söyle Ali."
Ali karşılık vermiyor, yüzü uzamış, kırmızı bıyıkları iyiee sarkmıştı.
"Öldürmem Murtaza Ağa. Ben adam öldürmeyi sevmem. Allah verdiği eanı
aneak kendi alır. Adam öldürmek kötü bir şey."
"Kötü," diye sevindi Murtaza Ağa. "Ama înee Memed öldürüyor."
"O başka," dedi Ali gür, kendine güvenmiş bir sesle.


"O başka mı, o başka mı? Demek o haklı, öyle mi?"
Birden tepeden tırnağa korkuya kesip gözleri faltaşı gibi açıldı.
"Demek sen beni öldürürsün, o başka... înee Memed beni öldürür, o başka..."
Korkusu gittikçe artıyor. Topal Ali de onun bu elle tutulur, gözle görülür ölüm
korkusunu onunla paylaşıyordu.
Ali elini beline atıp:
"Ağa," dedi, "al şu tabaneanı. Sende bu korku, bende bu doğruluk varken biz
bir araya gelemeyiz. Sen bana hiçbir zaman güvenemeyeeek, hep korku içinde
yaşaeaksm. Al şu tabaneanı da ben gideyim. Gideyim de başımın çaresine
bakayım." Alinin uzattığı tabaneayı Murtaza Ağa bir türlü alamıyor, gözlerini
onun gözlerinin içine dikmiş bekliyordu. "Al Ağa tabaneanı."
Murtaza Ağa sapsarı yüzüyle, merak dolu gözleriyle, bütün eanmı, duyarlığını,
sezgilerini gözlerine toplamış, çok uzaklardaki iğne kadar bir ışıltıyı göreeekmiş
gibi boynunu uzatmış Aliye bakıyordu.
Alinin sesi bu sefer kesin ve inatçıydı:
"Al Ağa tabaneanı!"
Murtaza Ağa gene elini uzatmadı. Ali de elindeki tabaneayı onun yanma
ko3mverip geriye döndü, köprüye aşağı 3mrüdü.
"Dur Ali, dur!" diye ean havliyle bağırdı Murtaza Ağa. "Dur bre kardaşım. Biz
sana kardaş dedik, biliyorum beni öldüreeeksin. Ama öldürürse de kardaşım
öldürsün beni. Dur ve de hemen geriye dön!"
Birkaç adım atıp sertçe onu kolundan tuttu, kendine çekti, bu3mran, sert bir
sesle:
"Al o tabaneayı oradan. O tabanea benim sana armağanımdır. Şimdi beni iyi
dinle Ali, benim hayat sana bağlı. Al, ne yaparsan yap! İster öldür, ister kaldır.
İstersen götür de İnee Memede teslim et. Ama bundan sonra sen sen ol, beni
bırakıp da bir yerlere gitme."
Ali gitti usulea tabaneayı oradan aldı, beline takıp Ağanın yanma geldi.
"Kusuruma bakma Murtaza Ağa."
"Ne kusuru Ali. Kusur bende. Haydi eve gidelim."
Eve vardıklarında gün battı bataeaktı. Işıklar evlerin eamlarma bütün
görkemiyle vurmuş, sırtını bu zeytin ağaçlı yamaea dayamış kasabayı bir peri
sarayına çevirmişti. Bu saatlarda kasaba uzaktan, Anavarzanm bu yanından
bakmea yerden savrulan renk renk bir ışık 3mmağmda döner, yöreyi ta uzaklara
kadar tarifsiz bir aydınlığa boğardı.
Murtaza Ağa, Türkmen Beylerinden birinin oğluydu. Babası buralarda çok
sayılan Kekeme Adem Ağaydı. Cömert, sofrası yerden kalkmayan bir adamdı.


Eski kışlaklarını çiftlik olarak kapatmış, tapusunu da üstüne yaptırmıştı. İleriyi
gören bir kişiydi. Belki bu kasabada ilk sağlam tapu onundu. Tapusu yedi bin
dönümlüktü ama, tapu sınırları içinde belki kırk bin dönümlük tarlalar kalıyordu.
Öyle ötekiler gibi hâzinenin, ya da Ermenilerin topraklarına konmamıştı Murtaza
Ağa. Ve hem de bununla övünürdü. Yalnız, şimdi bu oturduğu konağı, kaçarken
ona Ermeni dostu Karabet Keklikyan vermişti. Herkes konağın Karabetten zorla
alındığını söylüyordu ya, Murtaza Ağa bu iftiraya ein ifrit oluyordu. Hayır, o, bu
görkemli konağı gasp etmemiş. Ermeni dostu Keklikyana çil çil altınlar sayarak
satın almıştı. Konakları gasp edenler Zülfüydü, Taşkın Halil Beydi, Molla Duran
Efendiydi, Mustantık Rüştü Beydi. Ötekilerdi. Bir kuruş vermeden, ne devlete ve
ne de konakların sahiplerine, onlar gidinee, babalarının malları gibi gelip
oturuvermişlerdi.
Murtaza Ağa kapının tokmağını üç kere hızlı hızlı vurdu. Kapı hemeneeeik
açıldı. Konak iki katlıydı ve on dört odası vardı. Bir oda da çatı katmdaydı ve
tavan arasından küçük bir merdivenle çıkılır, ieabı hal, başka, gizli bir
merdivenden de sokağa varılırdı. Kasabanın en güzel, beyaz badanalı, büyük
yapılarından birisiydi. Karabet Keklikyan, ustayı ta Sivastan getirmişti. Konak
yapıldığında hem Ermeniler ve hem de Türkler arasında dillere destan olmuştu.
Her odasının duvarı nakışlı ak dişbudak ağaemdan işlenmişti ki, hiçbir odanın
yapısı ötekine benzemiyordu. Birinei katın tabanı çakıl taşlarıyla renk renk
döşenmiş, döşemenin tam ortasına da Anavarzanm oralardan bozulmadan
getirilmiş, üstünde geyikler, sülünler, mor çiçekler olan bir Bizans mozaiği
yerleştirilmişti.
Pırıl pırıl bir tahta merdivenden yukarıya çıktılar. Karşılarına gelen duvarda
gene Anavarzadan getirilmiş büyük bir mozaik daha vardı. Bu mozaikse bir kuş
eennetiydi. Bir bataklıkta yürüyen leylekler, uçan turnalar, kırmızı bir yılan,
kınalı keklikler...
Ali büyük salonun ortasında dikilmiş kalmış, hayran hayran bu mozaiğe
bakıyordu.
"Ne bakıyorsun Ali?"
"Tevatür Ağa! Kim yapmış ola?"
"Küffardan kalma. Karabet bunu yerin altından çıkarttırmış, çok kıymetliymiş.
Öyle dediler. Bundan, odalarda üç tane daha var."
"Tevatür! Tıpkı eanlı gibi. Yılan da akıyor."
Merdivenin tam karşısındaki büyük eumbaya gidip fırdolayı işlemeli
yastıklarla çevrilmiş sedirlere oturdular. Ortalık yahni kokuyordu.
"Amma da aeikmışız," dedi Murtaza Ağa.

"Acıktık," dedi Ali.
"Soğan yahnisi sever misin?"
"Bir kere yemiştim bir seferinde, tadı daha damağımda."
"Şehriydi pirinç pilavı, taze yağlı?"
"Kim sevmez ki," diye güldü Ali.
"Ardından da püren balı."
"Bizim yaylada çok olur," dedi Ali. "Ağama en hasmı, süt gibi apağmı
getirtirim. Ama biz çok az tadarız."
"Var ol Alim, kardaşım."
Ortalıkta kimsecikler gözükmüyordu. Tam bu sırada odalardan birisinden
iriyarı, geniş kalçalı, memeleri dışarıya taşmış, çizgili, ayaklarını örten bir fistan
giymiş, beline yeşilli kırmızılı püskülleri sarkan bir kuşak dolamış, ayağında
rugan kundura, başında yeşil bir ipekli başörtü, bÜ3mk kara gözlü, dimdik
yürüyen, boynu çok uzun, kırmızı dudaklı, azıcık da soluk 3mzlü bir kadın geldi:
"Hoş geldin Ali Ağa kardaşım," dedi.
Ali, "Hoş bulduk," derken yere bakıyordu.
"Vay, vay, vay," diye başladı kadın ardından da. "Ölüsü davul gibi şişmiş Ali
Safa Beyin. Yatağa yorgana sığmıyormuş, Hüt dağı gibi olmuş. Bir de
kokuyormuş. Bu gece bütün kasaba vı sarar bu koku, diyorlar. Bu gece biz
kokudan kasabayı terk ederiz, diyorlar."
Hüsne Hatun Murtaza Ağanın ilk karısıydı ve otuz altı yaşındaydı. İskenderun
yörelerinden bir Türkmen Beyinin tek kızıydı. Onu almak için Murtaza Ağa her
şeyi yapmış, elinde avucunda ne varsa onun uğruna harcamıştı. Onu, ondan
sonra evlendiği öteki genç karılarından daha çok severdi her zaman. Hüsne
Hatun ona üçü erkek beş çocuk doğurmuştu. Öteki genç kadmlarmsa altışar
çocukları vardı, daha da doğuruyorlardı.
Öteki kadınlar Aliye, hoş geldine, gelmediler. Töreye göre, eve gelen yakın
akraba ya da çok yakın dost, bildik tanıdık değilse onlar yüze çıkamazlardı.
"Varsın koksun," dedi Murtaza Ağa. "Nasıl olsa bir gün gömülür. Toprak bütün
kokuları örter."
"Örter," dedi Hüsne Hatun, "örter... Ne olmuş o İnce Memede, ondan hiçbir
haber yok mu Ağa?"
"Yok," dedi Murtaza.
"Kim bu adam, ne bu adam, cin mi, peri mi, var mı, yok mu, kartal gibi ağaları,
beyleri öldürüyor da ona kimse bir şey yapamıyor."
"Biz adam değiliz ki," dedi Murtaza Ağa. "Biz adam olsak o Abdi Ağayı bile
öldüremezdi. Arif Saim Bey burada, Halilin evinde, korkularından ona kimse bir

şey söyleyemiyor, benim de ağzımı kapattılar, sanki şu bizim Arif Saim Tanrının
öz bir vekili... Ödleri kopuyor herkesin ondan, donlarına sıçıyorlar
korkularından. Ali Safa da gitti gider. Bundan sonra sıra bizde. Bizden sonra da
Arif Saimde. Arif Saimden sonra da... "
"Hüt dağı gibi şişti fıkaranm ölüsü, kokuyor," dedi gene Hüsne Hatun.
"Yemeğinizi yiyin de..."
"Hamamlığı yakın Hatun, büyük bir kazan su ısıtın. Ali kardaşım çok
uzaklardan geliyor, bir iyiee yunsun arınsın. Bir kalıp da kokulu sabun verin. Bir
kat da benim donumdan, gömleğimden verin. Ali kardasın yatağını da benim
odama serin. Bundan böyle biz aynı odada yataeağız. Bu tnee Memed azıttı, hiç
belli olmaz ki..."
"Hiç belli olmaz," dedi Hüsne Hatun içini çekerek. "Bu azgın insanların ne
yapaeakları hiç belli olmaz. Küçükalioğluna, dağlar kartalma ne yaptılar, evini
basıp onu paramparça ettiler. Ben işte şu gözlerimle gördüm olanı biteni. Hem de
parçalayanlar yabaneılar da değil, kendi eli aşireti. İnsanlar azgın, azgın... Ali
kardaşı ben çok duydum. Yemek gelsin mi?"
Murtaza Ağa Topal Aliye baktıktan sonra:
"Gelsin," dedi.
Hüsne Hatun Topal Aliyi tepeden tırnağa süzerek yerinden kalkıp mutfağa ağır
ağır, salınarak gitti, az sonra da genç bir kız koskoeaman, işlemeli bir bakır sini,
bir eieim sofrayla geldi, eieimi kilimlere serip siniyi üstüne koydu. Ardından da
yufka ekmek dürümleri, bakır sahanlarda yahni, pilav, yoğurt, kızartılmış keklik
eti geldi. Sofraya bağdaş kurup başladılar tüten yemekleri kaşıklamaya. Yemek
uzun sürdü. Yemekten sonra gene aynı kız ibrik, leğen ve boynuna atılı apak bir
havluyla geldi. Alinin eline su döktü.
"Su ısındı mı?" diye bağırdı içeriye Murtaza Ağa.
İçerden Hüsne Hatunun, "Hazır" diyen sesi geldi.
Kız, Alinin önüne düşüp hamamlığı gösterdi. Ali alelaeele soyunup yıkanmaya
başladı.
Yatak odasında büyük bir gaz lambası yanıyordu. Şişesi de pırıl pırıl
parlıyordu. En küçük bir is bulaşmışlığı yoktu. Lambanın karpuzu koskoeamandı
ve pembesine mavi çiçekler işlenmişti.
Murtaza Ağa yer yatağına girmiş, ipekli ak inee bir çarşafı boğazına kadar
çekmişti. Ali, uzun bir süre sonra Ağanın gömleğini, uzun paçalı donunu giymiş,
odaya büzülmüş, sıkılmış girdi. Bütün bedeni kokular içindeydi. Anadan yeni
doğmuş gibi olmuştu. Hemeneeeik Ağanın yanma serili yer yatağına girip o da
ipek çarşafı boğazına kadar çekti. Ömründe hiç böyle bir yatak görmemişti.


Birden aklına düştü, Ali Safa Bey de, şu Hüt dağı gibi şişmiş adam da bütün
ömründe böyle yataklarda mı yatmıştı? Böyle sakız gibi, böyle yumuşaeık, böyle
ipeği insanın tenine değinee ürperten...
"Demek Ali sen her yaratığın izini bilirsin, arıların bile?"
"Az çok Ağam."
"Nereden belledin bütün bunları?"
"Kendiliğinden, meraktan, aveılıktan..."
"Hiç ustan muştan yok muydu, örnek aldığın bir adam?"
"Vardı. Adına Kel Haeı derlerdi. Gökteki tumanın, uçan sineğin, yerdeki
yılanın izini bile sürerdi. Allah vergisi... Ve hem de her izi tanırdı. Ben önee onu
tanıdım, babamın çok bir ean arkadaşıydı. Ondan sonra ben keklikleri çok
severim. Keklik palazlarının izini sürmeye başladım ilk olaraktan. Bir iyiee
öğrendim kekliklerin hu3mnu suyunu. İzlerini sürerek yuvalarını bulurdum.
Yılda belki beş yüz keklik palazı yakalar, bü3mtürdüm. İşte böyle. Kel Haeıya
gelinee hünerini kimseye öğretmedi, oğluna bile. Yanma da hiç çırak almadı. O
nerdeee, biz nerdeee... Öyle bir izei bu dünyaya ne geldi, ne de gelir. Biz onun
yanında çoeuk kalırız. Yel Musa bile onun eline su dökemez."
"Tevatür."
"Tevatür," diye yineledi Ali.
Ondan sonra da Ali öteki kuşlara merak sarıyor, sarp, üç kavak bo3m bir
kayalığa, şahin yavmsu almak için tırmanırken düşüp ayağı kırılıyor, bundan
dolayı da işte böyle topal kalıyor, ama gene de kuşların izini sürmeyi bırakmıyor.
İzlerin ardmea dağ taş, bayır demeyip dolaşıyor. Bir iz gördü mü bir yerde, o izin
ne izi olduğunu ölüyor, bitiyor, tükeniyor ama gene de o izi buluyor, öğreniyor.
Kuşlardan sonra da yabani hayvanların izlerine merak sardırıyor, bundan dolayı
koyak, kaya, domk, yamaç demeyip şu koea Torosu dolaşıyor. Sonra küçük
böeeklerin, karmealarm, kelebeklerin, sümüklüböeeklerin izlerini öğreniyor.
Ardından da insanların... Alinin bu dünyada işi bu, hüneri bu. Yeıyüzünde çok az
ölümlüye nasip olmuştur böyle bir hüner. Bu iz merakından dolayı Ali suların,
ağaçların, sudaki balıkların, her bir şeyin huylarını öğrenmiştir. Ali bir seferinde
karşısına çıkan bir yılanla karşı karşıya, göz göze gelmiştir. Ne o ondan gözünü
ayırabilmiş, ne de bu... Büyülenmiş gibi böyleee bir gün akşama kadar gözlerini
biribirlerinin gözlerinden çekmeden, gözleri birikirlerine kenetlenmiş
kalakalmışlardır. Böyle bakışırlarken Ali yılanın 3mreğinin içindekini, aklından
geçenleri okumuş, yılan da Alinin içinden geçenleri... Sonra gün batarken yılan
başını yere indirmiş, arkasını dönmüş, çıngırağını öttürmeden akmış gitmiş,
neden sonradır ki, ta uzaklardan onun sevinç içindeki çıngırağının sesi gelmişti.



"Ali, sen kayıptan da haber verirmişsin."
Ali o anda yatağının içinde doğruldu, korkuyla:
"Yok, haşa! Biz kim, kayıptan haber vermek kim... Yok, haşa..."
"Ben öyle duydum da...
Ali Torosta dolaşırken tilkilerin, kurtların, yabanıl parsların, vaşakların,
yabankedilerinin, ayıların da izlerini sürüp onların yuvalarını, inlerini buluyordu.
Birkaç geee kış uykusuna yatmış ayıların mağarasında, ayılara sarılarak
yatıyordu. Çok çok yağmurea, çok sığın, çok karaea, çok susamuru, çok sansar
vuruyordu. Şahinlerin, kartalların, doğanların 3mvalarmı buluyordu izlerini
sürerek... Çiçeklerle de konuşuyordu, tnee Memed, şu dünyadaki yaratıkların en
soylusuydu. înee Memed onun iki gözünün bebeğiydi.
"Çoluk çoeuğunu da dağlardan getirmelisin Ali."
"Sana daha önee de söyledim ya Ağam, ben evi dağdan alır da ovaya
indirirsem înee Memed bundan kuşkulanır. Anladın mı?"
"Anladım," dedi Murtaza Ağa, hiçbir sebep yokken içini çekerek. Ardından da
ekledi, "aaah, Ali, aaah," diye eiğeri sökülüreesine soludu, "aaah. Şu kafirin pis
bedeni bir ortadan kalksın, bak ben sana neler yapaeağım, ne iyilikler..."
Ali başını ona doğru döndürmüş ona bakıyor, bekliyordu.
"Buyur Ağa."
"Bak sana ne yapaeağım, seni senin köye gönderip evini barkını aldırtıp
getirteeeğim. Sana çiftlikte, istersen kasabada, kasabada olsun daha iyi, seni
ölüneeye kadar yanımdan ayırmayaeağım da, bir ev yaptıraeağım. Çiftlikten
tarlalar vereeeğim, altına da bir Arap at çekeeeğim ki, Çukurovada böyle bir at
bir tane olsun." Coşmuştu: "Ali!"
"Buyur Ağam."
"Yarın senin altına bir at çekeeeğim Çerkeş eyerli, bir Arap atı. Hem de yaşı
dört, donu da demirkır. înee Memed duysun da çatlasın. Çatlasın, değil mi?"
Ali:
"Çatlasın," dedi.
"Uyuyalım öyleyse. Unutma, yarın senin giyitleri alaeağız. Yarın akşama.
Fötür şapkayı da unutma. Yarın bambaşka bir insan olaeaksm. Bir de aaah, bir de
ayaklarına postal değil de kundura, hem de parlak kundura olsaydı... Sen benim
kardaşım değil misin, Mustafa Kemal Paşa gibi giyinmelisin. Hiç ömründe eeket
pantolon giymedin, başına da fötür şapka takmadın, değil mi?"
"Takmadım."
"Haydi uyuyalım... Kokuyor..."
"Ölü kokuyor."

Ali hemen uyudu. Murtaza Ağanınsa sabaha kadar gözlerine uyku girmedi.
Birkaç kere de Alinin uykusu ağır mı, hafif mi, diye denedi. Alinin uykusu kuş
uykusu gibiydi, en küçük bir çıtırtıda hemen uyanıp yastığının altındaki
tabaneaya o anda hemen el atıyor, ses çıkaranın Murtaza Ağa olduğunu
anlaymea da gülümseyerek başını yastığa koyuyor, koyar koymaz da u3myordu.
Sabahleyin uyandıklarında ikisi de sevinç içindeydi. Ali gittikçe Murtaza
Ağayı sevmeye başlıyordu. Ve bu onu korkutuyordu.
Hüsne Hatun bu sabah çok güzel bir kahvaltı hazırlamıştı muteber konuğuna.
Bir top, daha ayran kabareikları üstünde tereyağı, ak petekli bal, taze kaymak,
süt, çay, kendi eliyle yoğurup pişirdiği fırın ekmeği, peynirler... Kahvaltı
sofrasında bir kuşsütü eksikti. Gene akşamki gibi hiç konuşmadan kahvaltılarını
bitirdiler. Bu sabah Hüsne Hatunda da bir hafiflik vardı, içi, her nedense pırıl
pırıldı.
"Haydi gidelim Ali, belki azieik yalnız bulurum da Arif Saim dedikleri
dümbüğü, asker kaçağını, Fransız easusunu da şu inee Memed belasını onunla
konuşmak yolunu bulurum. Bu yılanın nasıl bir ejderha olduğunu belki ona
anlatabilirim. Bir ay daha geçerse Ku3meu Murat Paşa Hazretleri Efendimiz de
gelse, artık onunla şu Torosun kayalıklarında başa çıkamayaeağmı bir bir ona
anlatırım da onlar da akıllarını başlarına toplarlar. Dur bakalım, bu kanlı katil de
derdimizi Ankaraya anlatabileeek mi?"
"Anlatır," diye inançla konuştu Hatun. "Yeter ki sen onun yakasını bir kez eline
geçir, kurban olduğum Ağam."
Murtaza Ağa hızla merdivenlere atıldı. Siyah fötr şapkası elindeydi. Bugün
laeivert bir takım elbise giymiş, ak bir gömleğin üstüne de kırmızı çizgili mor bir
kravat takmıştı. Rugan pabuçları pırıl pırıldı. Yakasında da kırmızı bir mendil
sokuluydu. Büyük gözleri her zamanki gibi bir korkudan, bir telaştan fıldır fıldır
dönüyordu. Yüzü uzun, yüz çizgileri derindi. Alnı, gözlerinin kenarları
kırışmıştı. Güldüğü zaman çıkık elmaeık kemikleri, derin çizgileriyle eana yakın,
sıeak, dost bir insan oluyordu.
O önde, Ali arkada merdivenleri inip Taşkın Halil Beyin konağının yolunu
tuttular, oraya vardıklarında Murtaza Ağanın sevinei arttı. Beyin otomobili
avluda 3mnmuş arınmış, silinmiş taptaze duruyordu.
"Dur orada," diye otomobile konuştu Murtaza. "Dur orada ki Murtaza Ağa
senin kara gözlerini öpsün." Ardındaki Aliye döndü. "Sen de şu ağaem altında
bekle, bekle ki, koea Tanrı belki 3mzümüze güle. Oooof bu koku da ne,
burnumun direği kırılaeak. Neredeyse bayılaeağım. Tabanean yanında mı?"
"Yanımda."

"tyi öyleyse, kokuyla sen nasılsın?"
"Ölüyorum."
"tyi, öyleyse bekle. Ölüdür kokar. Çok sıeak var. Ölüdür, katlanaeağız."
Kapı açıktı, ikireiksiz içeriye girip merdivenleri çıktı. Taşkın Halil Bey onu
merdivenin başında karşıladı.
"Yaktın bizi, mahvettin Murtaza," dedi öfkeyle. "Rezil ettin dünyaya. Nedir o
telgraflar, Ankarayı topa tutmuşsun. Sen delirdin mi, ne oldu sana? Küçüeük bir
eşkıya çoeuk bir adam öldürmüş dağa kaçmış. Daha yakalanıp yakalanmadığı da
belli değil, sen sanki bütün dünya ayaklanmış gibi kasabadaki her kişiye telgraf
çektirmişsin, sen delirdin mi? Bey şimdi uyanır da bunları duyarsa... Onun
mebus olduğu bir bölgede böyle asayişsizlik olsun. Bey bunu bir duyarsa, elbette
duyaeaktır, h hiç karışmam, seni çengele asar, ya da otomobilinin arkasıbağlar
Adanaya kadar bir parçan kalmaz."
Ötekiler de şaşkın şaşkın onlara bakan Murtaza Ağanın yöresini sardılar, onlar
da Halil Beyden daha sert konuştular. Bereket Bey uyuyordu da seslerini fazla
yükseltip bağıramıyorlardı. Ama her sözleri Murtaza Ağanın yüreğine bir ağılı
hançer gibi saplanıyordu. Ne yapaeağmı, kendini nasıl savunaeağmı bilemez,
ortada kalmış gözlerini kirpiştirip duruyordu. Sonunda:
"Kokuyor," diye bağırdı, "amanın ne kadar da çok kokuyor. Amanın ölüsü
batsın, dirisi de, telgrafı da batsın, her şeyi de... Amanın burnumun direği kırıldı
kokudan. Amanın ha... Bey uyanmasın. Ya Bey uyanırsa bu koku içinde yandık.
Ne yapalım?"
"Ne yapılabilir, ölü evi burnumuzun dibinde. Gerçekten koku dehşet... Ne
yapılabilir?"
"Ölüyü Bey uyanmadan evden alıp hemen eamiye götürmeli."
"Götürmeli," dedi Mustantık Rüştü Bey.
Kaymakam da gelmişti:
"Derhal götürmeli"
Saveı:
"Hemen şu anda... Bey bir uyanır da..."