İnce Memed - 3 - 10

geçip avratları hep bir olaraktan püskürttüler înee Memedin ölüsü başından. îşte
o zaman avratlar ne yaptılar, ne yaptılar, avratlar da înee Memedi bir iyiee soyup
giyitlerini, silahlarını aldılar, onun giyitlerinin üstünde ağıt yakmaya
Kmalıkoyağa gittiler. Ben buraya gelirken avratlar Kmahkoyağa birikmişler ağıt
yakıyorlar, ağıtlarından dağlar, taşlar inliyordu. Ağa emmim ağla, înee Memed
gibi bir babayiğide, aslan parçasına kim ağlamaz ki..."
Kendisi de gözlerinden sel gibi yaşlar döküyordu.
Az sonra kendini toparlayan Topal Ali, karşısında ağlayan dağlı delikanlısını
tepeden tırnağa bir süzdü:
"Sen nereden olursun kardaş?" diye sordu.
"Çiçeklideresinden olurum emmi."
"Sen niye geldin de bu Hükümetin içinde duruyorsun ki, sana kim derler, güzel
adını bağışla."
"Bana Tazı Tahsin derler," diye gözlerini sildi delikanlı. "Ben var ya, bana
Yüzbaşı pusula verdi, amanın, dedi, înee Memedin ölüm haberini çabuk ulaştır
ki kasabaya, seni göreyim... Kaymakam, Ağalar, Beyler sana bir muştuluk
verirler ki, seni askereilikte uzatmalı onbaşı, istersen çavuş da yaparlar, sana da
çok para verirler. Ben de burada muştuluğumu bekliyorum."
"Seni bize öldü dedilerdi de..."
"Ölür gibi oldum. Kaymakamın odasının önüne öldüm de düştüm. Sonra eli
çantalı Doktor geldi de beni diriltti."
"Derdin neydi de böyle koştun?"
"Yüzbaşı dün kuşluklaym bana dedi ki, bu kuşluklaym sen eğer haberi
kasabaya ulaştırırsan, dile benden ne dilersen, ben de dün kuşluklaym
Bakırgediğinden çıktım."
"Ne? Bakırgediğinden mi, neee?"


"Bakırgediğinin mağarasından... tnce Memedin atı da mağaranın kayalığının
yüce doruğuna dikilmiş öyle kartal gibi duruyordu, kıpırdamadan, yağız bir at."
"İnce Memedin ölüsünü sen şu gözlerinle gördün mü?"
Alinin gözyaşları kesilmişti.
"Gördüm."
"Nasıl bir adamdı dedin?"
"Kocaman, iri gözlü, kara çangal bıyıklı, uzun..." Kulacını açtı. "İşte bu kadar
geniş göğüslü, altın dişli..."
"Sen İnce Memedi daha önce görmüş müydün?"
"Görmemiştim."
"Yüzbaşı da İnce Memed mi, dedi, o çangal bıyıklı, altın dişli eşkıya için?"
"Öyle dedi. Sevincinden deli oluyordu. Bir de o kayalıkta duran atlan, avratlara
öfkeleniyordu. Bütün Çiçeklideresi köylüleri de baktılar onun yüzüne, vay vay,
dediler, zarıladılar, İnce Memede yazık oldu, dediler."
"Öteki eşkıyalara da baktın mı?"
"Teker teker baktım, hele birisi vardı, bıyıkları daha yeni terlemiş on altısında
bir şey... "
Topal Ali Tazı Tahsini kolundan tuttu, işlemeli antika mermer taşın oraya
götürdü. Yan yana taşa oturdular. Topal öldürülmüş eşkıyaları Tazı Tahsine en
ince ayrıntılarına kadar anlattırdıktan sonra:
"Bre Tazı oğlum," dedi, "sen Yel Musadan da yaman bir adammışsın. O kadar
yolu nasıl geldin?"
"Geldim ama, öldüm de dirildim. Beni o eli çantalı Doktor diriltti."
Ali gülmeye başlamıştı. Bütün bedenini bir sevinç almış, bıyıklarından,
gözlerinden, ellerinden, giyitlerinden, topal ayağından sevinç fışkmyordu. Onun
bu sevinci Tazı Tahsine de geçmiş, delikanlı da duruyor duruyor, kahkahalarla
gülüyordu.
Topal Ali:
"Bekle burada," diyordu Tazı Tahsine. "Bekle de muştuluğunu al. Şimdi
içerden Murtaza Ağa çıkacak, ben onu sana gösteririm, muştu3m ben getirdim,
diye ona söyle... Öteki Ağalara da söyle. Sana çok para verirler. Vermezlerse,
buradan bir yere ayrılma. Az daha ölüyordun."
"Ölüyordum değil emmi, ben öldüm; öldüm de öbür dünyaya gittim geldim."
Kasabanın ileri gelenleri, birer ikişer, güzelce giyinmişler, şakalaşarak,
kahkahalar atarak geliyorlar. Hükümet konağına çıkıyorlar, 3mkardan da ha bire
sevinçli bağrışmalar, kahkahalar geliyordu. Ali de onlar kadar sevinçliydi ya,
içini bir ikircik kurdu kemiriyordu. Midesini şu kadınların yaktıkları ağıt


bulandırıyordu. Bu ağıt işi de olmasa, şimdiye kadar çoktan sevineinden kanat
takıp uçmuştu.
Duruyor duruyor, düşünüyor, keskin gözlerini Tazı Taksine dikiyor, ona
bakıyor, ineeliyor, ardından da soruyordu:
"Sen înee Memedi hiç görmüş müydün?" diyor, ardından da bütün eşkıyaların
eşkalini ineeden ineeye ona anlattırıyordu.
"Biz înee Memedi hiç görmedik," diye başlıyordu Tazı Tahsin. "Görmedik ama
biliriz onu biz. Onu bütün Toros dağları da bilir... "
Ondan sonra öldürülmüş öteki eşkıyalara geçiyordu.
"Nasıl bir adamdı, bir daha söylesene înee Memedi."
"Ben onu iyiee görmedim. Yüzbaşı pusulayı elime verinee düştüm yola, üç
günlük yolu bir gün, bir geeede geldim. Az daha ölüyordum. Öldüm de. Doktor
diriltti. O da bir işe yaramadı. Muştuluğumu verirler mi?"
"Kim bilir, belki de verirler."
"înee Memed var ya, dağ gibi, çangal bıyıklı bir adammışAlnmm ortasında bir
ben varmış. Peygamber mührü. O sebepten ona kurşun geçmez imiş."
"Nasıl geçmiş öyleyse?"
"Onun orasını bilemem, onu aneak koea Allahımız bilir. Belki de ölmemiştir.
Bizim köylülerimiz diyor ki, öteki köylüler de o kayanın doruğunda bekleyen at
înee Memedin atıymış. O at da Köroğlunun atı gibi ölümsüz bir atmış. Dünyada
bir tek at varmış Kırk Ermişlere, Ölmezlere karışmış, o da Köroğlunun atı imiş
Bengisu içmiş de o, Köroğlu içememiş, at bu suyu içinee Kırk Ölmezlere
karışmış. Ondan sonra da Köroğlu Kırk Ölmezlere katışmış. O da fakir fıkaraya
yaptığı iyiliklerden dolayı. înee Memedin atı o yüee dağın kayalıklı doruğunda
înee Memedin ölüsünü bekliyormuş, onu alıp sırtına Kırk Ölmezlere
götüreeekmiş. Ben ne bileyim ben, bütün köylü öyle söylüyor."
Önde Kaymakam, yanında Belediye Başkanı, yargıç, saveı, sorgu yargıeı,
arkalarında Zülfü, Taşkın Halil, Murtaza Ağa, Molla Duran Efendi, avukat
Kozanoğlu, kasabanın öteki ileri gelenleri Hükümet konağının kapısından
çıktılar. Hepsi de ziller takınmış gibiydiler, gülüyorlar, bağırarak konuşuyorlar,
şakalaşıyorlardı. Belki de hiçbirisi ömründe böylesine utkulu, mutlu bir günü
yaşamamıştı. Ali onların arkalarından giderken Tazı Tahsine:
"Bak işte Murtaza Ağa şu," dedi. "Şu yakasında kırmızı mendil olan. Onun
yanma var, korkma, hakkını iste, muştuluğunu versinler."
Onlar eümbür eemaat Hükümet konağının kapısını çıkmışlardı ki. Tazı Tahsin
onların yolunu kesti, geldi Murtaza Ağanın karşısına dikildi:
"Benim adım Tazı Tahsin," diye hazır ola geçip selam durdu. "înee Memedin


kara haberini ben getirdim size. İstersen şuna sor." Orada durmuş gülümseyen
Kaymakamı gösterdi. "Üç günlük yolu bir günde aştım da koşarak geldim.
Hiçbir Arap ah benim gibi koşamazdı. O kadar çok koştum ki, işte bu adamın
kapısına gelinee ölüverdim. İşte bu iyi adam Doktor getirtmiş de beni diriltmiş."
Kaymakamın yanma kadar gitti, bu sefer de onun önünde hazır ola geçti. "Doğru
değil mi Kaymakam Ağam?"
Kaymakam gülerek:
"Doğru," dedi.
Bu sefer Murtaza Ağanın önüne geçti Tazı Tahsin:
"Şimdi anladınız ya, benim ölüp dirildiğimi, onun için benim muştuluğumu
verin. En çok muştuluğu da senden isterim Murtaza Ağa."
Ötekiler orada durmuşlar, bu ineeeik, çıta gibi dağlı delikanlısına sevgiyle
bakıyorlardı.
"Şu adam var ya..." Sağ elini uzatıp en geride durmuş sevinç içinde dişleri,
gözleri ışılayan Topal Aliyi gösterdi. "İşte bu adam sizin her birinizin deve dişi
gibi çok büyük adam olduğunuzu söyledi. Her biriniz Mustafa Kemal Paşaya
yamaç, Gizik Duran gibi birer büyük adammışsınız." Gene sağ eliyle Murtaza
Ağayı gösterdi: "İlle de bu Ağa, çok büyük bir ağa imiş. Öyleyse hemen ne
demeye benim muştuluğumu vermiyorsunuz?"
Oradakilerin hepsi kahkahayla güldüler. Önee Murtaza Ağa, arkasından
ötekiler. Kaymakam bile, ellerini eeplerine atıp eüzdanlarmı çıkardılar.
Önee Murtaza Ağa eüzdanmdan bir 3mzlük çekip Tazı Tahsine uzattı, Tahsin
gözleri faltaşı gibi açılmış parayı onun elinden aldı:
"Bunun hepsini bana mı veriyorsun güzel Ağam?" dedi.
"Hepsini sana veriyorum, ne şaştın öyle?"
"Ben şaşmayım da kimler şaşsın Ağam... Ben üç yıl Yüreğir toprağında
yanaşmalık yaptım da bunun yarısını vermediler..."
Belediye Başkanı:
"Yavrum Tazı Tahsin, Murtaza Ağa gibi bir ağayı sen Yüreğir toprağında, koea
Anadolunda, bu dünyada var mı sandın?" diye laf attı.
"Amenna yokmuş..." dedi Tazı Tahsin.
Ötekiler de beşer onar sıkıştırdılar Tazı Tahsinin eline. Taşkın Beyle Tapueu
Zülfü de 3mzer lira verdiler. Buna Murtaza Ağa çok içerledi. Onlar kim
oluyorlardı da înee Memedin ölüm haberine muştuluk olarak onun kadar para
veriyorlardı. Çok öfkelenmiş, onların bu davranışı onurunu kırmıştı. Birisi
nereden geldiği belirsiz bir tapueu, ötekiyse İstiklal Müeadelesinde dağlarda
saklanmış, bir köstebek gibi çalı diplerinden başını çıkaramamış, bunun karşılığı

da İstiklal Madalyası almış, kabak yiye yiye aeından ölmüş, sözümona bir köy
ağasının oğluydu. Ayıp ettiler, diye düşündü Murtaza Ağa, bana karşı dereeesiz
ayıp ettiler...
Tazı Tahsin ellerinde sıkı sıkıya tuttuğu paralar, gözleri şaşkınlıktan faltaşı gibi
açılmış, ne yapaeağmı bilemez, ortada öyleee kalakalmış, bir imdat ister gibi,
karşıda tek başına ağzı kulaklarında duran, tekerlek şapkasını gözlerinin üstüne
indirmiş, ona bütün iyilikleri eden Topal Aliye bakıyordu.
Murtaza Ağa, Tazı Tahsini sert çağırdı:
"Gel buraya oğlum."
Tazı Tahsin korktu, ikireikli, birkaç kere Topal Aliye baktı, bu sert adamın
ellerindeki parayı geri alaeağmı sandı. Gözleri bir Kaymakama, bir Aliye, bir
Belediye Başkanma korkuyla gitti geldi. Şuradan alıp yatırsa arkasından kurşun
bile yetişemez, bir de dağları tutunea onu bir daha şeytan bile arasa bulamazdı.
Tazı Tahsin tam kaçmaya hazırlanırken Murtaza Ağanın sesini bir daha duydu ve
de elindeki eüzdanı gördü. Murtaza Ağa elinde iki 3mzlük daha tutuyor, içten,
sıeaeık, seveeenlikle ona gülümsüyordu:
"Gel yavrum gel, sana o kadar az para layık değil. Sen ki, o eanavarm, o ırz, o
millet, o vatan düşmanının ve de öz bir, ean bir kardeşimiz Ali Safa Beyin
katilinin ölüm haberini ilk olaraktan sen haber verdin, hem de ölümün
pahasına..."
Taşkın Halil Beye, Belediye Başkanma şöyle meydan okureasma gerinerek
parayı Tazı Tahsine uzattı. Tazı Tahsin o anda dondu kaldı, elleri titredi, yüzü
sarardı, paralar ellerinden yere döküldü. İşte o zaman Murtaza Ağa sert, tepeden
düşmaneasma Aliye baktı. Ali koştu yerdeki paralan toplayıp Tazı Tahsine verdi.
Murtaza Ağa:
"Yavrum Tazı Tahsin," diye onun omuzunu okşadı, "bundan sonra bir haeetin
olursa doğru bana geleeeksin. Murtaza Ağa diye sor, benim konağı sana
gösterirler. Sen de kendi evinmiş gibi gel. Asker olunea da..."
Tazı Tahsinin dili tutulmuştu, konuşamıyordu, yalnız göğsü heyeeandan inip
kalkıyordu.
"Demek Yüzbaşı Faruk înee Memedi yakaladı, tam gözbebeğinin ortasından
vurdu. Var olsun vatanın ortadireği. Cumhuriyet çoeuğu, kahraman, hem de milli
kahraman... Söyle yavrum, tam gözbebeğinin ortasından mı?"
Tazı Tahsin 3mtkunuyor, söyleyemiyordu.
"Şu paraları eebine koysana."
Aliyi gene düşmanea tepeden tırnağa süzdü. O da hemen koşup Tazı Tahsinin
elindeki paraları düzeltip şalvarının eebine koydu. Dalkavukça da:

"Söyle Ağamıza," dedi, "söyle de Ağamız sevinsin. Yüzbaşı înee Memedi
nasıl öldürdü..."
"İki gözünün ortasından. Peygamber mührünün tam üstünden vurmuş Yüzbaşı
înee Memedi."
Murtaza Ağa Alinin sesindeki alayı fark etti ama, şimdilik aldırmadı.
"Tam ortasından," diye gürledi. "Haydi gidelim." Topal Aliye de öldürüeü bir
bakış fırlattı. Kinli, soğuk. Bu bakışla çok şey söylemek istiyordu.
Kaymakam önde, ötekiler arkada Belediyeye gittiler. Burada Yüzbaşıyı
karşılama töreni hazırlıklarını konuşaeaklar, bu büyük haberi Ankaraya,
Adanaya, Arif Saim Beye bildireeeklerdi. Bir de mutlu haberi herkes duysun
diye, kasabada duymayan kalmamıştı ya, çarşıya tellal çıkaraeaklardı.
Belediyede ilk olaraktan tellal Kambur Ahmedi çağırdılar. Ona söyleyeeeği
sözleri bir bir ezberlettiler. Ezberletmenin hiçbir gerekliği de yoktu ya. Kambur
Ahmet öyle bir tellal çağırırdı ki, bu Çukurovada hiçbir aşık. Aşık Torun Paşa
bile onunla boy ölçüşemezdi.
Topal Ali Belediyenin dış merdivenlerinde kalmış, gene dışarda Ağasını
bekliyor, başına geleeekleri düşünüyordu. Çarşının köşesinde durmuş kalmış
Tazı Tahsin de onu gözlüyordu. Sonunda bütün 3mrekliliğini topladı. Topal Aliye
koştu:
"Ben gidiyorum Ağam," dedi. "Sağ ol. Bu iyiliği bana sen ettin. Adını bağışla
bana, olur mu?"
"Benim adım Topal Ali..."
Tazı Tahsin onun sağma baktı, soluna döndü baktı:
"Yani," diye sordu, "ünlü izei Topal Ali sen misin, hani gökte uçan kuşun izini
bile süren?"
"Benim," dedi Ali.
"Abooov," diye şaştı Tazı Tahsin. "Sen böyle ne kılığına girmişsin böyle
abooov, vay vay babam vay! Ben varayım da gideyim, belki akılları başlarına
gelir de paramı elimden geriye alırlar. Ben bu paraylan on çift öküz bile alırım
değil mi, istersem?"
"Alırsın. Beş de at alırsın. Bir de gelin getirirsin eve. Dört de inek, bir sürü de
ko3mn... "
"Hele ben yola düşeyim, yoleu yolunda gerek... Abooov, Topal Ali Ağam sen
de ne hallere girmişsin. Sen eskiden de böyle miydin yoksa?"
"Böyle değildim," dedi Topal Ali yüzünü buruşturarak.
"Sağlıeakla kal. Senin bu iyiliğini unutmayaeağım."
"Güle güle..."



Tellal bağırmaya daha Belediyenin önünden başlamıştı. Kambur Ahmedin öyle
bir sesi vardı ki neredeyse Alinin kulaklarını patlataeaktı.
"Eeeey ahali, duyduk duymadık demeyin, bugün, az önee Yüzbaşı Faruk
Beyden gelen bir habere göre înee Memed namlı kan içiei eşkıya öldürülmüştür.
Eeeey ahali, ilan olunur."
Elindeki büyük çanı çalarak, aynı sözleri söyleyerek çarşının başına kadar
vardı. Orada bir süre durup kendine çekidüzen verdikten sonra, birkaç kere
öksürdü, ardından da daha gür bir sesle bağırmaya başladı.
"Eeeey ahali, duyduk duymadık demeyin, înee Memed dün geee tanyerleri
ışırken Yüzbaşı Faruk Bey kumandasındaki eandarmalarea sekiz kişilik çetesiyle
birlikte imha edilmiştir. Bunun için Yüzbaşı Faruk Bey ve müfrezesi için bÜ3mk
karşılama merasimi yapılaeaktır. Her dükkan bayrak asaeak, bütün çarşı
süsleneeektir, tıpkı Cumhuriyet Bayramlarında olduğu gibi. Eeeey ahali, duyduk
duymadık demeyin, o kan içiei, o yediden yetmişe eline geçen kadının ırzına
geçen ırz düşmanı, o gebe kadınların karınlarındaki bebeleri kurşunlayan, o yaşlı
kimselerin gözlerini kızgın demirleri sokarak oyan, o genç kızların ırzına
geçtikten sonra derilerini yüzen, o înee Memed, gözlerinin bebeğinden
kurşunlanarak öldürülmüştür. Onun ve de adamlarının leşleri yarm değilse öbür
gün kasabamıza getirileeektir. Ve her vatandaş o eanilerin leşlerine tüküreeektir
ve de bu kan içieilerin, hususiyetle înee Memedin eesedine kim tükürmekten
imtina ederse eezalandırılaeaktır. Hem de en ağır bir eezayla... Eeeey ahali.
Yüzbaşı Faruk Beyimizle müfrezesi kasabamız ve köylülerimiz tarafından
bÜ3mk, muzaffer bir kumandan, İstiklal Müeadelesini kazanmış bir kumandan
gibi karşılanaeaktır. Eeeey ahali, duyduk duymadık demeyin."
Tellal Kambur Ahmet çarşıyı bırakmış, mahallelere dalmış, oralarda da,
elindeki çanı sallayarak, var güeüyle bağırıyordu. înee Memedin zalimliği, kan
içieiliği üstüne neler, neler söylemiyordu. Her duyanın tüyleri diken diken
oluyordu.
Topal Ali Belediyenin geniş merdivenleri üstüne oturmuş, içerden çıkaeak
Murtaza Ağasını bekliyor, bir de onun, bundan sonraki kendisine karşı alaeağı
tavrı merak ediyordu. Bir de şu Tazı Tahsini düşünüyordu. Başına devlet kuşu
konmuştu. Şimdi o, iyi biliyordu, o kadar aç, yorgun, bitkin olduğu halde,
geldiğinden daha hızlı koşuyordur, hem de arkasına dönüp baka baka, birisi
arkamdan geliyor mu, diye. Gelip de elimden paraeıklanmı alırlar mı, diye.
Tazı Tahsin tıpkı onun düşündüğü gibi yapmış, koşarak yola düşmüş, bir anda
da kasabayı çıkmış, dağların yolunu tutmuştu. Canını dişine takmış, ne olursa
olsun bir an önee kasabadan uzaklaşmaya, ormana varmaya çalışıyordu. Bir ulu


ağaçlı ormana ulaşırsa, artık onu değil Hükümet, izei Topal Ali bile bulamazdı,
on yıl arasa...
Kaymakam önde. Belediye Başkanı ve ötekiler arkada gülüşe şakalaşa
Belediyeden çıktılar. Bu sırada da pazaryerinden davulların sesi gelmeye başladı.
Topal Ali de on beş, yirmi adım geriden onları izliyordu. Hepsi doğmea
kasabanın tek içkili lokantası olan Nazifoğlunun lokantasına gittiler. Nazifoğlu
bütün hazırlıklarını yapmış onları epeydir bekliyordu. Lokantaya girinee
Murtaza Ağa Kaymakamdan izin istedi:
"Bir saata kalmaz eve gider gelirim Kaymakam Bey, bir işim var da."
Ali lokantanın karşısındaki dut ağaemm altında onu bekliyordu. Murtaza Ağa
Alinin 3mzüne bile bakmadı, ama Ali ne yapsın gene onun ardına düştü.
Murtaza Ağa önee pazaryerindeki Deli Fahriye uğradı, onun omuzlarını
okşadıktan sonra:
"Pıravo," dedi, "hem de sedhazar pıravo, öyle arzuhaller vazdm ki Fahri Efendi
biraderim, arzuhal derim sana. Çok teşekkür eder ve de 3mksek hürmetlerimi
sunarım zatına."
Deli Fahri ayağa kalkmış, eeket düğmesini iliklemiş, eli düğmenin üstünde:
"Aman efendim, aman efendim, hiçbir kıymeti yok. Zatınız için, şerefi aliniz
için değil mi, biz değil Ankarayı, arzuhalle yedi düveli donatırız, ve hem de
ayağa kaldırırız. Yüksek zatınız yeter ki emir buyursunlar."
"Artık kestin değil mi?"
"Tabii kestim efendim," diye önünde boyun büktü Deli Fahri, haeıyatmaz gibi
de birkaç kez eğildi kalktı.
"Şimdi senden bereketli ve de kamil, taşa, çeliğe işler kaleminden bir rieam
daha var."
"Baş üstüne efendim, emir bu3mrula efendim, emriniz derakap yerine
getirileeektir."
"Şimdi beni iyi dinle. Dahiliye Vekaletine, bir. Adana Valiliğine, iki. Büyük
Millet Meelisi Reisliğine, üç, bir de pek muhterem mebusumuz Arif Saim Beyin
çok ali zatına tebrik, teşekkür telgrafları yazılaeak, bu telgraflarda büyük
sergerde înee Memedin imha edildiği ve hem de sekiz hempasıyla birlikte. Ve
hem de büyümeden. Yüzbaşı Faruk Bey ve müfrezesi tarafından yılanın başının
ezildiği... Burada Faruk Beyi göklere çıkaraeaksm ki, o minval üzere işte. Öyle
göklere çıkaraeaksm ki onun ayakları hiçbir yere değmeye... Binbaşı ola,
kaymakam, miralay ve hem de paşalığa kadar pervaz vurarak, yani kanat açarak
yüksele..."
"Pervazın ne olduğunu, haşa huzurunuzdan, biliriz efendim."

Deli Fahri yerlere kadar birkaç kez daha eğildi.
"Biliyorum, sen her şeyi, şeytanın yattığı yeri bile bilirsin. Ol sebepten işte biz
de Siyasetçiye gitmeyip, böyle mühim işler için zatı devletlerine geliyoruz."
"Estağfurullah efendim."
Haeıyatmaz birkaç kere daha eğilip kalktı.
"Evet, kıymetli arkadaşımız Fahri Efendi, arzuhallere şunu da ilave edeeeksin,
İnee Memed sergerdesinin itlafından dolayı bütün Çukurova ve hem de bütün
Toros dağlarının halkı, düğün bayram ediyorlar, diye yazaeaksm. Ve hem de bu
düğün kırk gün kırk geee süreeeğe benzer. Olaeaktır deme, süreeeğe benzer
demek lazım. Faruk Yüzbaşı ve hem de müfrezesinin bu sergerdeyi, yılanın
başını ezmesi tüm milleti sevinee gark eylemiştir ki, onların sevinçlerini
görmeye sezadır."
"Baş üstüne. Yüee zatınıza... Yüee zatınız var olsun, sağ olsun... Bende öyle
telgraf örnekleri var ki ta İstiklal Müeadelesi günlerinden kalma. Okuyanı
hüngür hüngür ağlatır. Sen hiç küsüm çekme."
"İlk telgrafları ben imza edeeeğim, yani benim adımı yazıp ilk telgrafları ben
çekeeeğim. Benim çekeeeğim telgraflar çok başka, çok yüksek kelimelerle
olaeak."
"Biliyorum."
"Bilirsin tabii... Şimdi beni dinle."
"Baş üstüne, seni dinliyorum Ağam." Deli Fahri hazır ola geçmiş put gibi
duruyordu.
"Bundan sonra buraya köylerden çok kalabalık geleeek. Kaymakam bütün
muhtarlara emir gönderdi, yediden yetmişe kim varsa, înee Memedin ölümü
bayramına gelsinler diye. İşte sen o zaman tuttuğun köylüye telgrafların altına
parmak bastıraeaksm. Çoeuk olsun, kör, sakat olsun, sen aldırma, yeter ki adını
yaz, parmağını bastır."
"Çok geleeek. Zaten köylü emir vermeseydi de Kaymakam, kendiliğinden înee
Memedin ölüsünü görmeye geleeekti. Göreeeksin, bugün yarın yer gök insan
olaeak. O kadar insan geleeek ki kasaba o kadar insanı almayaeak, dolaeak
taşaeak."
"Tamam. Yaz sen. Şu parayı da al. Postaeıya para vermek yok. Bu sefer bütün
paraları Taşkın Halil Beyle Molla Duran Efendi ödeyeeekler. Onun için dayan,
bir hafta geee gündüz demeyeeek, fabrika gibi telgraf yetiştireeeksin."
"Baş üstüne Beyim. Siyasetçiyi de kendime yardımeı alırım.
"Ne yaparsan yap... Yap da Ankaraya dolu gibi telgraf yağsın yeter ki..."
"Başvekile de çekmek lazım değil mi, yavuz İsmet Paşaya?"


"Amman ha, az daha yavuz İsmeti unutuyorduk. Amman ha, unutma onu."
Arkasına dönünce, ilerde akasya ağacının altında dimdik, utkulu bir kahraman
gibi duran, 3mzünden gözünden, giyitlerinden, tırnak uçlarından bile sevinç
fışkıran Aliyi gördü. Onu küçümseyerek, dudaklarını büzüp aşağılayarak baştan
ayağa süzdü. Sonra da tükürür gibi başıyla 3mrü, diye bir işaret çaktı. Bu işaret
altında çok şey yatıyordu ya. Alinin umurunda değildi. Onun derdi tnce Memed
öldürülmüş müydü, değil miydi. Tazı Tahsine bakarsan öldürülmemişti, anlattığı
kişilerin hiçbirisinin kıbah İnce Memede benzemiyordu. Ya kadınların ağıt
yakmaları, ya yaşlı adamların onu tanımaları? Çiçeklideresinin insanları tnce
Memedi tanırlardı. Ya onların tanıklıkları? İkircik içinde kıvranıyor,
kahroluyordu.
Doğruca, koşarcasına yürüyerek eve geldiler. Avluya girince Murtaza Ağa
öfkeli, küçümseyen, onu aşağılayan bir yüz ve sesle:
"Topal oğlan, sen burada azıcık bekle bakalım," dedi.
Ali avlu duvarının dibine çömelip cebinden bir sigara aldı yaktı. Başka
zamanlarda sigara içmek aklına gelmezdi. Böyle ikircikli zamanlarda sigara
içmese deli olurdu. Sigaranın birini söndürüp birini yakıyordu.
Biraz sonra onu bir yanaşma balkona çıkıp çağırdı.
Ali ağır ağır merdivenleri çıktı. Yukarda beş tane iri adam ayakta durmuş,
bekliyorlardı. Murtaza Ağaysa bir aşağı, bir yukarı gidip geliyordu. Bir süre
öfkeyle böyle gidip geldi. Yüzü de gittikçe azgmlaşıyordu. Hüsne Hatun odanın
kapısında durmuş, kocasının gidip gelişini endişeli bir 3mzle izliyor, bir eli
başındaki ak başörtüsünde sinirli sinirli oynuyordu.
Murtaza Ağa geldi, adamların biraz ilerisinde dikilmiş kalmış Topal Alinin
karşısında durdu:
"Eeee Topal Ağa, söyle bakalım, tnce Memedin geberdiğine çok sevindin öyle
mi?" diye sordu.
Ali usulca:
"Ağam bilir," dedi.
"Ağan bilir ya, yukardan baktım ağzın kulaklarına varıyordu. Demek bu kadar
sevindin. Canın kurtuldu, değil mi?"
"Kurtulduk Ağam."
"Yüzbaşı Faruk Bey..."
"Yiğit adammış, pıravo."
"Pıravo ki pıravo... Yılanı gebertti. Eee Topal Ali Ağa, biz seninle ne
yapacağız şimdi? tnce Memed de öldü artık."
"Allah rahmet etsin öldü."


"Neee, neee, Allah rahmet mi etsin diyorsun o köpeğe?"
Murtaza Ağa, ayaklarını yere vurarak, bütün konağı zangırdatarak, tüyleri
diken diken eden bir sesle avazı çıktığı kadar bağırıyordu.
"Yani, yani..."
"Ulan Topal köppek, ne yani yani... Ne demek yani yani?"
"Yani Müslüman da, her Müslüman ölüsü için, Allah rahmet etsin derler de...
Allah rahmet etsin."
"Susss, susss, susss Topal köpek sus! Kapımda beslediğim bir uşak bile...
Kardaş deyip de yatak odamı paylaştığım birisi ona rahmet okursa..."
"Yani Müslüman dedik de... Yani, yani... Yani Kuranda yazar da... Her kim
olursa olsun... Müslüman da..."
"Ulan Topal köpek sen hiç yılandan Müslüman gördün mü? Domuzdan,
eanavardan, sırtlandan, ejderhadan, kan içiei keneden Müslüman gördün mü?"
Topal Ali başını önüne eğmiş artık karşılık vermiyor, öteki de durmadan:
"Ejderhadan, sırtlandan, Anavarza ejderhasından..." diye bağırıyor, ortalığı
çınlatıyordu. Boyun damarları şişmiş, ter içinde kalmış, yüzü mosmor olmuştu.
Hüsne Hatun onun koluna yapışmış yatıştırmaya çalışıyor:
"Aman Ağa dur, dinginle azieik. Topal Ali Ağa ağzından kaçırdı. Dur, bu
kadar öfkelenme, sana bir şey olaeak."
Uzun bir süre Murtaza Ağa bağırdıktan sonra kendi kendine dinginledi, geldi,
başı yerde Topal Alinin karşısında durdu:
"Ulan Topal köpek," dedi, "sen kim oluyordun da benim baba yadigarı
tabaneamı alıp beline takıyordun, ulan, ulan.ulan köpek, bu tabanea senin gibi
bin tane kanı eiğeri beş para etmezin kanını değmez mi? Söylesene ulan, sen kim
oluyordun da Karadağhoğlunun tabaneasmı beline takıyorsun, söylesene
düdüğüm?" Gülüyordu, sesi öldürüeü bir alaydaydı. "Topal Ali Ağa, şimdi çıkar
bakalım belindeki o tabaneayı."
Ali, başı önünde beline davranırken, oradaki üç kişi birden Ağayla onun
arasına girip perde oldular. Ali tabaneayı çıkarır çıkarmaz en baştaki çok iri
adam tabaneayı hızla kapıverdi. Ardından da Ağaya uzattı.
Ağa tabaneayı alıp şöyle bir havaya kaldırdı, kolunu birkaç kere salladıktan
sonra:
"Ulan Ali Ağa," dedi, "ne de güzel bindin de Karadağhoğlunun küheylanma
zort atarak çarşıda geziyordun, lenger şapkayı da, mebus şapkasını da başına
geçirmiş... Ulan o şapka senin gibi bin itin kanını değmez mi?"
Durdu alay ederekten gene onu baştan aşağı süzdü: "Şuna bak, şuna," diye
kahkahalarla güldü. "Şuna bak şuna, daha o şapkayı başında tutuyor, utanmadan


da... Ulan sende hiç utanma arlanma yok mu, ulan adam, senin gibi bir adam,
kıyamet kopsa da öyle bir şapkayı giyebilir mi?"
Geriye çekildi:
"Teh," dedi, "amma da yakışmış mebus şapkası dağlı Topal Aliye... Eşeğin
sikinin üstündeki gül, kelebek gibi..."
Kahkahalarla gülüyor, ha bire de yineliyordu, "eşeğin zekerinin üstündeki gül,
üstündeki gül!"
Oradakiler de gülüyorlardı. Yalnız Hüsne Hatun, salonun ortasında dimdik