İnce Memed - 3 - 03

benim, sana nankörlük edersem, şu iki gözümü önüme akıtmaz mı ki... İyi oldu,
çok, çok iyi oldu yazdığım arzuhaller, bu sefer senin 3 mzünden ve hem de gül
yüzünden dolayı birer arzuhal numunesi oldu ki, okuyanın dili boğazına akar
şaşkınlığından. İşte bana böylesi arzuhalleri sen, sen yazdırdın. Sana hiç insan
güeenebilir mi ki, ağaların sultanı?"
Ayağa kalktı, söylev çeker gibi sağ kolunu ileriye uzattı:
"Bu geee, bu geee, benden arzuhal bekle," diye bağırdı. "Geeeler altın
sabahlara gebedir. Ve hem de altın arzuhallere... Şimdi ben bu geee hayatım
bo 3 mnea yazdığım en güzel, en tesirli, en usta arzuhalleri bulaeağım, bir de
bÜ 3 mk üstatların yazdıklarını göz önüne alarak, akla hayale gelmedik arzuhaller
yarataeağım ki okuyanın kamını çatlata. Ve de o înee Memed eanavarmı tutalar,
ve hem de o kan içieiyi ve de onun ala gözlerine mor sinekler çöküşmüş ölüsünü


uyuz eşeklerin ve hem de Çıplak ve uyuz eşeklerin sırtına ataraktan kasabaya
getireler. Ve hem de ve de altmış yedi kÖ 3 mn ortasında onun derisi yüzülmüş
ölüsünü ve hem de Kozanda, Kadirli ve hem de Adana vilayetinin tüm
köylerinde, Ankaranm, îstanbulun içinde dolaştıralar, sonra da oturup Büyük
Millet Meelisinin önünde keskin kasap bıçaklarıyla güzel güzel derisini 3 mzeler."
Fahri Efendi bütün bu güzel, kanatlı ve de görkemli sözleri yaratırken
şimşekler çakan gözlerini Murtaza Ağanın gözlerine dikmiş onun beğenisini
bekliyordu. Murtaza Ağaysa biraz alayeı, biraz kederli bir yüzle onu dinliyor,
arada bir de usuldan, belli belirsiz başını sallıyordu. Fahri Efendi soluyarak
yerine oturunea Murtaza Ağa konuşmak zorunluğunu duydu:
"Evet," dedi, "yerden göğe kadar haklısın. İnşallah dediğin olur da şu tnee
Memedin derisini yüzerler de ötekilere de ders olur."
"Ders olur," diye ayağa fırladı Deli Fahri, sonra da gene yorgun, soluyarak
yerine oturdu. Ardından da hayıflı hayıflı başını sallayıp, "Ah, ah," dedi, "aaah,
ah! Ben böyle olaeak adam mıydım, ben arzuhale! kalaeak kişi miydim... Felek
gözün kör olsun, evin yıkılsın Felek... Yerin dibine gömül sarhoşluk ve hem de
yoksulluk... Her kötülüğün başı yoksulluk..."
"Kader böyle imiş Fahri Efendi, ne yapalım, kader. İnsanın elinden her kötülük
gelir, arkadaş. Bak işte kanı eiğeri on para etmez bir ayağı yalın köylü çoeuğu
bizim Milli Müeadelemizin en yiğit kahramanını gözünü kırpmadan öldürüyor,
sonra da elini kolunu sallaya sallaya dağlarımızda dolaşıp duruyor." Murtaza
Ağa bunları ona aeimış, sevgi dolu bir sesle söylerken sırtını da usul usul
okşuyordu. "Bu kasaba senin bu bÜ 3 mk iyiliklerinin altında kalmayaeak. Seni
mükafatlandıraeak. Sen yeter ki çalış kasabamız için ve de Ankara üstüne ateşe
devam."
"Devam!" diye gürledi Fahri Efendi. "Devam ki devam. Ve hem de havan topu
ateşiyle ve hem de dağlar aşırı... Yangın yerine çevireeeğim Ankarayı."
"Evet arkadaş, çevir ki çevir yangın yerine dünyayı. Senin, benim, vatanımızın
ve bileümle halkımızın, toprağımızın, tekmil mahlukatımızm hayatı büyük
tehlike içinde."
Karadağhoğlu ona biraz daha para uzattıktan sonra kaykılarak yürüdü, köprü
başına doğru gitti. Onu gören köylüler saygılıea hazır ola geçer gibi yapıyorlar,
bir köşeye çekilip geçmesini bekliyorlardı. O da göğsü ilerde, başı dik önünden
geçtiği köylülere tepeden bir selam verip geçiyordu. Topal Ali de sessizee onun
üç adım arkasından geliyordu.
Köprünün üstüne gelip bir süre çok aşağılarda akan çayın sularına baktı. Suyun
içinden birikirleri arkasına tirkenmiş kıvrak, ürkek balıkları görünee sevindi.




"Daha gözlerim gençliğimdeki gibi görüyor," diye kendi kendine söylendi. "İşte
bu iyi," diye de bıyıklarını burdu. Böyle sevinerek bir süre aşağıdaki suya baktı.
İnee Memedi düşünüyordu. Niye böylesine düşman kesilmişti bu çoeuğa, bu
kadar mı korkuyordu ondan, ne gelirdi böylesi kimsiz kimsesiz, üstelik de öksüz,
dediklerine göre de bo 3 m küçüeükmüş onun, küçüeük, okuryazar bile olmayan
bir çoeuğun elinden? Ateş olsa eirmi kadar yer yakardı. Yakardı ya, bütün
dağların, bütün köylüleri tutuyorlardı onu. İşte Ali Safa Bey bu 3 mzden gitmedi
mi? Vayvay köylüleri saklamadı da kim sakladı înee Memedi, kim öldürttü ona
Ali Safa Beyi? înee Memedin Ali Safayla ne ilgisi olabilirdi ki, durup dururken
niçin öldürmüştü adameağızı? Demek, demek bütün Ağalara düşmandı o.
Demek Çukurovadaki her iyi insanın kanma susamıştı. Belki beni de, diye
düşünürken Murtaza Ağa, tepeden tırnağa ürperdi. Demek ki benim de kanıma
susamış o înee Memed. O yalınayak köylüler hepimizin kanma susamıştır. Bu
inee Memed eğer o dağlarda bir yıl daha kalırsa olmaz, olamaz. Alıştırır
köylüleri. Bize düşman olmaya da alışırlarsa köylüler, işte sen o zaman seyreyle
gümbürtüyü. Yıkmadık ev, söndürmedik oeak koymazlar Çukurovada. O
köylüler, o dünyanın en ikİ 3 mzlü insanları ellerine bir fırsat geçmesin, derimizi
havada 3 mzerler. Ankarayı böyle telaşa vermek iyidir ve de gerçektir. Yılanın
başı küçükken ezilmeli dedik. Söyleye söyleye dilimizde tüy bitti. înee Memed
köylüye önder oldu, yetişin imdada dedik, kimseeikler inanmadı. Amanın vatan
gidiyor, dedik, kulak asan bile olmadı. Bir oğlaneık dediler geçtiler. Alın size
oğlaneığı, alın işte Ali Safa Beyi de öldürdü. Daha da kimleri öldüreeek... Ve
kendi öldürülüşünü getirdi gözünün önüne. Soysuz adam, insanlıktan nasibi
olmayan bu eanavar kurbanlarının tam gözlerinin bebeğine sıkıyormuş kurşunu.
Zavallı Abdi Ağayı da böyle öldürmüştü. Hem de üç saat yalvartarak, Abdi
Ağaya ayaklarını öptürerek, yalatarak, onu yerde yılanlar gibi süründürerek. Ali
Safa Bey de ona çok yalvarmış, yakarmış, çiftliklerim, malım mülküm, şu
dünyada neyim varsa senin olsun, demiş, bir tek eanımı bağışla înee Memed...
Çok ağlamış, zarılamış, diller dökmüş, yerlerde onun ayaklarının dibinde
sürünmüş, çarıklarının altını yalamış, o pis çarıklarının, öteki Nuh demiş de
Peygamber dememiş. Onu bir geee sabaha kadar yalvarttıktan sonra, tam şafağın
yeri ışırken, şu doğan güne bak Ağa, demiş, bir daha göremeyeeeksin. Tüfeği
gözüne dayamış, çökmüş tetiğe, Ali Safanm da başı bin parça olmuş, başının
etleri kemikleri de, dilim dilim, odanın duvarlarına yapışmış. îşte bir tek bunu
duysa, Ankara kıyameti koparır, bu vatan batmış der. Öyle köylü telgraflarıyla
olmaz bu iş. Bu vatanın altı 03 mluyor, şimdi bir tane înee Memed, yarın iki öbür
gün üç... Sonra sonra yüz, iki yüz, üç yüz, bin... îki bin, on bin, yüz bin... Çık




çıkabilirsen başa! Her köylü bir înee Memed kesilir... Böyle düşünerek köprüden
aşağıya doğru 3Ûirüdü. Yöresindeki köylü kalabalığına korkuyla, öfkeyle, biraz
da iğrenmeyle bakıyordu. Allah bunlara kel versin de tırnak vermesin, diyordu.
Dosdoğru, koşareasma Taşkın Halil Beyin konağına vardı, konağın avlusunda
otomobiller duruyordu. Buna çok sevindi, yüksek Beyler daha gitmemişlerdi.
Onlara söyleyeeeği, 3mrek paralayieı çok sözleri olaeaktı. Taşkın Halil Bey, sen
çok konuşma Murtaza, demişti ya, varsın desin. Konuşmamıştı da, kibar
konuşmuştu da ne olmuştu? İşte Ali Safa Bey öldürülmüştü. Daha da çok kişi bu
eanavarm gözlerine sıktığı kurşunlarla ean vereeekti.
"Sen burada bekle," dedi Aliye. Avlu kapısının yanındaki zeytin ağaeını
gösterdi. Biraz çekinerek, yüreği çarparak Taşkın Halil Beyin bÜ3mk kapısı açık
duran konağının merdivenlerine tırmandı. Halil Bey onu merdivenin çıktığı
salonun ortasında karşıladı:
"Aman ha aman Murtaza," dedi, "sen sen ol. Arif Saim Bey, Vali Muavini,
Candarma Albayı bir şey söylemezlerse înee Memed lafını açayım deme. Aman
ha aman. Arif Saim Bey dün akşamdan bu yana yağıp gürlüyor, adam deli
divaneye dönmüş. Ankara bunu duyarsa bütün Çukurovayı yaktırır, diyor da
başka bir şey demiyor. Amanın Murtaza, aman ha usul ol."
"Olur," dedi Murtaza Ağa suratını asarak. "Peki bu înee Memed ne olaeak?"
"Arif Saim Bey onu iş edindi, onun işi tamam artık. Bugün değilse yarın... Sen
onun için hiç korkma. Dağlar eandarmayla doldu."
"Korkuyorum Halil," dedi Murtaza Ağa. "Ben çok korkuyorum. Hani geçen
sefer de Abdi Ağa öldürüldüğünde de tamamdı bu oğlanın işi?"
"Bu sefer tamam," dedi Taşkın Halil Bey. îçeriye girdiler. Murtaza Ağa
eeketinin düğmelerini ilikleyip iki büklüm olaraktan önee Arif Saim Beye koşup
ellerine sarıldı. Bey elini hızla çekmeseydi öpeeekti. Sonra Vali Muavinine geçti.
Ardından da Albaya. Odada tanımadığı birkaç adam, üç de eandarma 3mzbaşısı
vardı. Onların teker teker ellerini sıktıktan sonra köşeye geçip büyük peneerenin
altındaki ak patiskadan kırmızı gül işlemeleri olan sedire gitti oturdu. Odada
eeviz ağaemdan oymalı boş birkaç koltuk vardı ya, Murtaza Ağa koeaman
milletvekilinin oturduğu koltuk gibi bir koltuğa oturamazdı. Böylesi bir davranış
saygısızlık olurdu.
Arif Saim Beyin yüzü azgındı. Hep önüne bakıyor, konuşmuyordu. O
konuşmaymea ötekiler de konuşamazlardı. Derken Molla Duran Efendi, onun
arkasından Mustantık Rüştü Bey, arkasından da Kozanoğlu Fahri Bey ve Tapueu
Zülfü geldiler. Arif Saim Bey hiç kimseye başını kaldırmadı, ellerini uzatanların
ellerini iki parmağıyla tutup bıraktı. Tapueu Zülfü gelineedir ki ayağa kalkıp


boynuna sarıldı ve gülümseyerek de sordu:
"Nerdesin be kardeşim Zülfü, ne alemdesin? Çoktandır senden bir haber
alamadım. Bizim hanım da üzülüyor, geçen gün Zülfüye ne oldu, diye sorup
duruyordu. Sahi, ne oldu sana Zülfü be?"
"İyiyim Bey, bir kederimiz yok Beyim," derken Zülfü onun gösterdiği gül
kabartmalı eeviz ağaemdan koltuğa oturdu, ayak ayaküstüne attı. "Eeee, sen
nasılsın Bey arkadaşım. Bizim burada durumumuz iyi. Senden başka bir
kederimiz olur mu ki... Derdimiz günümüz siz Bey kardeşimizi düşünmektir.
Hanımefendiye selam söyle, onun mübarek ellerinden öperim. Onunla birlikte
diktiğimiz nar ağaçları bÜ3mdü. İnsan başı kadar çok pembe narlar verdi. Narlar
o kadar koeaman ki ineeeik dallar o narları götüremiyor da altına destek
ko3myorum. Yakında büyük bir sepet nar göndereeeğim ona ki hiçbir narı
kesmeye kıyamayıp Hanımefendi, karşısına ko3mp onları günleree seyredeeek.
Bir parıltılı pembe ki narların her birisi, böyle bir pembe, şafağın yerinde, günün
batımmda bile yok. Gönderdiğim ineirleri aldı mı Hanımefendi kardeşim?"
Gülerek, sevinerek:
"Aldık," dedi Arif Saim Bey. "Aman Allah ben hayatımda böyle ineirler
görmedim. Eve Aydın mebusu arkadaşımız gelmişti, ineirleri gördü, o da
hayretinden öyle kalakaldı. Ne Aydında, ne de îzmirde ben böyle ineirleri
görmedim, dedi. Aman efendim, aman efendim, çok memnun oldum. Hanım da
sevineinden göklere uçtu. Bizim Hanım bu Zülfüyü kardeşi gibi sever. Kardeşi
ne demek, çoeuğu, anası, babası gibi sever. Evet efendim, biz gelelim ineirlere.
Nah, her birisi bunun kadar." Yumruğunu sıkıp gösterdi. "İşte bunun kadar.
Afedersiniz her birisinin kıçından, afedersiniz kıçından şıp şıp bal damlıyor. Bal
damlaları ki, her birisi ışıltılı, sarkmışlar sarı, kehribar ineirlerin afedersiniz
kıçlarından, afedersiniz kehribar. İşte bu bizim Zülfü hergelesi böyle ineirler
yetiştirir. Narları da göreeeğiz, göreeeğiz ki ne Fransa, ne Almanya ne de
İngiltere böyle narlar yetiştirmemiş, ne de yetiştirebileeeklerdir."
"Ne de İtalya," diye onu tamamladı Tapueu Zülfü.
"Ne de İtalya," dedi Arif Saim Bey sevinç içindeki 3mzüyle.
Arif Saim Beyin bu Tapueu Zülfüyle hukukları çok eskiydi. Zülfü küçük bir
kasaba tapueusuydu ama, anasının gözü bir kişiydi. Sırasında bir kaymakam, bir
vali, bir milletvekili kadar etkiliydi. İttihatçılarla çalışmış, sonra Çukurovanm
işgalinde Fransız askerleriyle birlikte Adanaya girmiş, Fransız kumandanının
yanma bir yaver gibi kapılanmış, işte bu sırada da Adananın bir ilçesinde
eandarma kumandanı olan Arif Saim Beyi tanımış, onunla kardeş olmuşlardı.
Fransızların Çukurovadan çekileeeklerini bütün ovada ilk anlayan Zülfü olmuş.


işbirliği yaptığı arkadaşı Arif Saim Beye bunu anında bildirmişti. Kozanda üç
gün üç geee oturmuşlar, uyku uyumadan, yemek yemeden konuşmuşlar, sonunda
da Kuvayı Milliyeeilerin saflarına katılmışlardı. Uzun bir süre Fransızların
buyruğunda çalıştıktan sonra, her ikisi için de Kuvayı Milliyeeilere katılmak
kolay olmamıştı. Ama Zülfünün ein gibi aklı her bir zorluğu yenmiş, bunlar da
Mülkilerle birlikte savaşa katılmışlardı. Arif Saim Bey almış 3mrümüş,
Başkumandan Paşanın en güvendiği üç adamından birisi olmuştu. Zülfüye
gelinee o, devletten hiçbir şey istememiş, salt ilçe tapueuluğunu ona yeniden
vermelerini istemişti. Ve başta Arif Saim Bey olmak üzere, Toros dağlarında
müstevliye karşı kanlarını akıtmışlara, kanlarının karşılığı, her avueu bir kan
eder toprakları büyük bir uzmanlık rahatlığıyla pay etmişti. Bu kan pahası
topraklardan en büyük pay da Arif Saim Beyle eanı biraderi Zülfüye düşmüştü.
Fransızlar Çukurovadan çekildikten. Kurtuluş Savaşı bitip yeni hükümet
kurulduktan sonra o kadar çok kişi kahraman kesilmişti ki, bunların toplamı
Toroslarda çarpışanların belki de on mislini geçmişti. İşte burada da Zülfü, Arif
Saim Beyin, yeni kurulan devletin yardımına yetişmiş, kim Toroslarda çarpışmış,
kim askerden kaçmış, inanılmaz bellek güeüyle, onları bir bir ayırmıştı. Ve öyle
de bir hüneri vardı ki Zülfünün, kim savaşa katılmış, kim yalan söylüyor
hemeneeeik ayırt ediyordu. Eğer Zülfü isteseydi şimdiye çoktan milletvekili,
dahası da bakandı. Ama Zülfü bunların hiçbirisini istemiyor, şu küçüeük üç bin
beş yüz kişilik kasabanın küçüeük tapueusu olmayı üne, bütün onurlandırmalara
yeğ tutuyordu. O, öyle bir adamdı ki. Arif Saim Beyin bütün yakarılarına,
dayatmalarına karşın İstiklal Madalyası için bile başvurmamış, bunu ona Arif
Saim Bey bizzat Başkumandana söyleyerek verdirtmişti. Onun bir tek derdi
vardı, o da topraktı. Bu verimli topraklarda dünyanın en güzel meyvelerini,
çiçeklerini yetiştireeekti. Pamukçulukta da ovada devrim yapaeaktı. Ahdetmişti.
Bunun üstesinden kesinlikle geleeekti. Bu Arif Saimde de öyle sanıldığı kadar da
iş yoktu. Paşanın gözünün bebeği olduğu halde gönderdiği, afedersiniz,
kıçlarından kehribar gibi ballar damlayan, afedersiniz her birisinin kıçlanndaki
damlaların üstüne bakanların sureti çıkar, işte böyle ineirleri azieik 3mreklilik
gösterip de Paşaya ulaştıramamıştı. Zülfü bu ineirleri Paşaya öyle yaranmak, bir
şeyler koparmak için göndermemişti Allah bilir, salt, ülkemizde de böyle eennet
meyveleri yetişiyor demek için, bu ulusun en büyüğü 3mrekten sevinsin diye
göndermişti.
"Asmalar diktim beyler, her asmayı teker teker aşıladım. Sonra İspanyadan
turunç getirtip limon aşılattım. Limon, portakal aşılamak teerübe isteyen işlerdir,
kendime güvenemeyip ta Rodos adasından usta aşıeılar getirttim. Sonra efendim.



narları da kendim aşılıyorum. Yakında bütün Akdenizi dolaşıp... Aaah Arif Saim
Bey aaah, ah kardeşim, o ineirleri Paşaya bir ulaştırsaydm. Paşa Çukurovamn
ballı ineirlerini bir tatsaydı, ya da o ballı ineirleri, afedersiniz, şeylerinden
kehribar bal damlayanları hiç olmazsa bir görseydi, belki de bu ülkenin başı
olaraktan mutlu olurdu."
Arif Saim Bey sapı altın bastonunu üç kere yere vurarak:
"Paşa senin ineirlerini münasip bir zamanda göreeek," dedi. Sözleri kesindi.
Zülfü buna çok sevinip bahtiyar oldu. "Belki de Paşayı senin bahçelerine,
çiftliğine getireeeğim. Paşa böyle müteşebbis adamları görüp tanıymea bahtiyar
olup sevineinden gözleri yaşarıyor. Hele bu müteşebbis insanlar onun eephe
arkadaşları olunea sevineinden ne yapaeağmı bilemiyor. Seni tanıyor Zülfü."
Göbeğini hoplata hoplata güldü. Göbeğiyle birlikte elindeki altın başlı bastonu
da hopluyordu. "Seni, seni tanıyor."
Arif Saim Bey sonra eiddileşti, kaşlarını çattı, dalıp peneereden görünen
Sülemiş tepesine bir süre baktı. Karadağlı Murtaza onun 3mzündeki bu
değişikliğe sevindi. Şimdi artık Ali Safa Beyin ölümüne geleeek, tnee
Memedden söz edeeek, diye düşündü. Yüreği ağzında. Arif Saim Beyin
konuşmasını bekliyordu. O meseleyi açmea artık konuşmak onun için farz
olurdu. Şu namussuz. Allanın belası Zülfü de bir türlü açmıyor ki înee Memed
sözünü. Ulan de3^s, bir kereeik olsun înee Memed desen, Ali Safa Beyi
gözbebeğinin tam ortasından vurdular, kızıl kanlara belediler onu, diye söylesen
ne olur. Öfkeden deliye dönmüş, dişi dişini yiyor, içi alıp alıp veriyor, ulan iki
bin 3mzlü Zülfü, ben ne bilirdim senin Beyle bu kadar laubali olduğunu, diye
düşünüyordu, yoksa seni Ereiyesin ejderhası gibi kuşatır, sana înee Memedin şu
fıkara millete yaptıklarını bir bir ezberletirdim, sen de onun 3mksek huzurlarında
şimdi bülbüller gibi öterdin. Aaah, bir yanılıp yazılsa da surdan bir tanesi bir Ali
Safa Bey lafı açsa... îşte sen o zaman gör Karadağlıoğlu Murtaza Ağayı ki, ne
sözler söyler Başkumandanın öz bir arkadaşına ki söz derim sana.
Arif Saim Bey daldığı karşıki tepenin doruğundan gözlerini içeriye getirdi. Bir
süre gene dalgın, amaçsız yöreye bakındıktan sonra birden anımsamış gibi
durdu, bastonunu yerden bir karış kaldırdı:
"Hazır ol Zülfü," dedi, "önümüzdeki bahara hazır ol. Seni bir ziraat heyetinin
başında Avrupaya göndereeeğim. Gider misin?"
"Gider misin de ne demek," diye güldü Zülfü. "Gider misin de ne demek, ean
atarım."
"Öyleyse hazır ol Zülfü."
"Hazırım."



"Herkesi, bütün savaşa katılan kahramanları bu millet mükafatlandırdı. Bir tek
kişi, bir alçakgönüllü kahraman bu mükafatlardan payını alamadı, o da benim
eanı azizim Zülfü biraderim, kahramanım. O da şurada gördüğünüz işte bu kişi,
bir kasaba tapueusu. Onu Tapu Genel Müdürü yapsak. Ziraat Vekili yapsak.
Zülfü bunların hiçbirisine tenezzül etmez. İşte bu adamdır o. İşte bu eanı azizim
olan Zülfüdür. Paşa beni ne zaman görse sorar, ZülfÜ3m gördün mü. Zülfü nerde.
Zülfü ne yapıyor diye... îneirleri, afedersiniz her birisinin kehribar renkli
kıçından bal akan ineirleri Paşa Hazretleri, vatan kurtaneı ulu insan bir görse,
deli olur, tşi güeü bırakıp doğru Çukurovaya koşar."
Karadağhoğlu içinden söylendi, gelsin de görsün Çukurovayı. Gelsin de Zülfü
de3^sunun portakal bahçesi dediği o çalılığın içinde iki gözbebeğinin
ortasından înee Memedin kurşunlarını yesin. Yesin de aklınız başınıza gelsin.
Ulan Arif Saim Bey, ulan dürzü, ulan şu meymenetsiz Zülfüden bile beter
ikiyüzlü, bekle bakalım bekle. Altı ay sonra înee Memed gelip de Ankarayı
basmazsa ben de o ayağı yalın, götü açık înee Memed Çoeuğuna înee Memed
demem. Senin iki kaşının arasından vurmazsa... înee Memed seni gözbebeğinden
değil de iki kaşının arasından vursun ki, seni kim öldürdü göresin.
"Evet Paşamız böyle işlere çok meraklı. Kendileri Dörtyolda bizzat bir
portakal bahçesi kurdular. Kendileri toprağa çok meraklıdırlar. Şimdiye kadar
binleree dönüm toprak aldılar. Kendileri toprağı ne yapaeaklar, salt numuneyi
imtisal olmak için fertlere, bunu yaptılar. Ve bizler de numuneyi imtisal olmak
için alıyoruz toprakları."
Zülfüye döndü, ona sevgiyle, seveeenlikle gülümsedi:
"Sen daha toprak alıyor musun?"
"Hiç almaz olur mu3mm Bey! Tabii alıyorum. Ben de bu Çukurova köylülerine
eanh, gözlerinin önünde, öyle bir numuneyi imtisal oluyorum ki... Şu portakal,
şu nar, şu ineir bahçelerini kuraraktan öyle bir numuneyi imtisal olaeağım ki...
Pamuk çiftliklerini kurup AvrupalIların gözlerini kamaştıraeağım. Sen sağ
olasın, var olasın Bey. Allah senin sayini üstümüzden eksik etmesin."
"Teşekkür ederim Zülfü. Hele seni bir Avrupaya gönderelim de, ilmini
artırarak oradan bir dön de..."
"Çok şeyler öğreneeeğim Beyim 3mksek sayenizde... O kadar, o kadar çok ki...
Ne, ne yapıyorum biliyor musun Bey?"
"Ne yapıyorsun Zülfü?"
"Şimdi Bey, beni iyi dinle, beni iyi dinledikten sonra da bana delisin deme."
"Demem."
"Bütün kasaba bana deli diyor."



"Desinler. Ben demem."
"Şimdi ben... Biliyor musun, bütün paramı zeytin fidanlarına hareıyomm.
Köylülere dağlardan zeytin fidanları söktürüp getirtiyor ve de diktiriyorum.
Çukurova bir de sayenizde bir büyük zeytinlik olaeak. Ne kadar çok zeytin
fidanı diktim biliyor musun, çoğu da tuttu?"
"Ne kadar?"
"Otuz bin."
"İşte Cumhuriyet bizden böyle yenilikler istiyor. Sen ne dilersen dile Paşadan,
senin için yok yok."
"Biliyorum Beyim ya, burada çok dedikodu yapıyorlar. Onlara göre ben bütün
bu yaptıklarımı vatanın hayrı için değil de salt toprak almak için
yapıyormuşum."
Arif Saim Bey göbeğini hoplata hoplata uzun uzun güldükten sonra:
"Hay Allah," dedi, "senin ne ihtiyaem varmış böylesi uydurmalara ki... Bütün
Çukurova senin. Dilediğin yerde dilediğin kadar bÜ3mk çiftlik kurabilirsin. Bu
beyler bunu bilmiyorlar mı? Bu vatanı biz kurtardık. Azieik, bir çiftlik kadar
toprağın da hakkımız olduğunu bilmiyorlar mı? Aldırma sen onlara. İşine bak.
Ne kadar toprak istersen, beğendiğin yerden o kadar toprak alabilirsin, bu
kasabalılar bunu bilmiyorlar mı? Bunun için kimse sana bir şey söyleyemez. Bu
yüzden sana bir tek kelime söyleyeni vatan haini ilan eder ve hem de astırırım.
Sen kimsin sen, bunlar seni bilmiyorlar mı? Sen de bunu bilmiyor musun?"
"Biliyorum Beyim."
Murtaza Ağa karşıda, sedirin üstünde hırsından çatlıyor. Taşkın Halil Beye,
Molla Duran Efendiye, ötekilere kaşla gözle, elleri ayaklarıyla işaretler
yağdırıyordu înee Memedden söz açılsın diye. Ötekiler put kesilmişler, derin bir
huşu içinde Zülfüyü dinliyor, hayranlık dolu gözlerini bir an için olsun Arif Saim
Beyden ayıramıyorlardı. Murtaza Ağaysa içinden alıp alıp veriyor. Arif Saim
Beyi, oradakileri baştan aşağı kalaylıyor, öfkesinden patlayaeak gibi oluyor,
sonra birden Ali Safa Bey, înee Memed sözünü biri açaeak diye umutlara
düşüyor, bekliyordu. Ötekilerse hiç oralı olmuyorlar, arada sırada da öfkeyle
Murtaza Ağaya bakıp bo3mn kıvırıyorlar, içlerinden de bu adam bizi Beyin
huzurunda rezil rüsvay edeeek, diye geçiriyorlar, korkuyorlardı.
Öğleyi az geçe odanın ortasına birkaç masa getirilip birleştirildi, üstlerine de
ak patiskadan turuneu iri gülle işlenmiş örtüler atıldı. Rakılar, şaraplar getirildi
karla doldurulmuş kovaların içinde. Tandır kebapları, ayranlar, pilavlar, öteki
kebaplar, bahçede eşkıya kebabı bile yapılmıştı, türlü türlü yemekler aşağıdaki
mutfaktan sofraya taşınıyordu. Getirilen yemeklerden, rakısını içen Arif Saim


Bey şöyle bir tadıyor, çiğnerken duruyor, düşünüyor, eğer yüzü azieik asılmışsa,
önündeki kalaylı sahan hemen kaldırılıp yerine bir başkası konuyordu.
Öğle yemeği tam akşama kadar sürdü. Arif Saim Bey eşkıya kebabını çok
sevmişti:
"Yahu Taşkın Ağa," dedi, "yahu biz Toroslarda düşmana karşı çarpışırken, sen
o dağlarda bize eşkıya kebabını niçin hiç yapmıyordun?"
Taşkın Ağa sevinç içinde güldü:
"Dövüşmekten yemek yemeye fırsat mı bulabiliyorduk, sen söylesene Bey?"
"Doğru, doğru," diye güldü Arif Saim Bey. "Yerden göğe kadar hakkın var."
Murtaza Ağa içinden veryansın ediyordu, şu de3^slara bakındı hele şu
de3^slara, düşmanla öylesine çarpışmışlardı Toros dağlarının doruklarında ve
hem de kovuklarında yemek yemeye fırsat bulamamışlar! Yalanemm o güzel
avradını eümle alem düdüklesin mi? Hem böyle düşünerek sövüyor, hem de
oradakilerin gözlerinin içlerine anlamlı anlamlı bakıyordu. Oradakiler onun
yüzünden epeyee tedirgindiler. Bir ara Murtaza, elleri kamında iki büklüm
yerinden kalkıp Zülfünün yanma geldi, kulağına eğildi:
"Ulan Zülfü," diye fısıldadı. "Ulan oeağm bata bre ulan senin. Ulan zeytin
çiftliklerinin sırası mı? Ülkenin asayişi bozulmuş. înee Memed önüne geleni
gözbebeğinin tam ortasından kurşunluyor. Dağlar taşlar eşkıyayla, insanları tam
gözlerinin bebeklerinden vuranlarla doldu, amanın Zülfü, amanın oğlunu
öldürdüm oeağma düştüm, amanın bu ne haldır, söyle Beye ki, bir alay, bir fırka,
bir kolordu göndersin ki... Dağlar taşlar, tüm köylüler hali isyanda..."
"Sus ve git," diye kaşlarını çattı Zülfü. "İnşallah Bey duymadı bu
konuştuklarını."
Beyse peneereden dışarıya bakıyor, eşkıya kebabından bir parçasını gövdeye
indirdikten sonra uzun uzun parmaklarını yalıyordu. Yalamayı bitirinee de
kadehine yapışıp gözlerini kapatıp rakısını bir tapınmada mest olarak içiyordu.
"Gidiyomm Zülfü," diye inledi Murtaza. "Gidiyomm ama sen de bunu
unutma."
Odadan dışarıya çıktıktan sonra kapının yanma çekilip orada durdu. Arif Saim
Bey onu saklandığı yerde göremiyordu. Öteki de eanmı dişine takmış işaretlerle
Zülfüyü çağırıyor, yanma gelmesini istiyor, ona önemli, çok önemli bir şeyler
söyleyeeeğini anlatmaya çalışıyordu. Zülfüyse gelmemekte diretiyor, 3mzünü
buruşturuyor, onu elleriyle kovuyordu.
Aralarındaki sessiz tartışma uzun sürdü. Sonunda Murtaza öyle bir işaret yaptı
ki Zülfü artık yerinde kalamazdı, hemen yerinden fırlayıp kapıya vardı:
"Ne istiyorsun be Allahm belası kafasız herif, senin elinden hiçbir yerde bize