İnce Memed - 3 - 30

"Bunlar sana İnce Memed. Bunlar obamızın sana çamsakızı çoban
armağanıdır. Kusurumuza kalma sana karşı bir kusur işledikse..."
"Kusur bizde," diye toparlandı Memed. "Aman ne zahmet..."
Şaşırmış, ne yapacağını bilemeden önündeki bohçalara bakıyordu.
"Aç onları," dedi Battal Ağa. "Bunlar sana obamız kızlarının..." Çuvala dayalı
filintayı, onun yanındaki fişeklikleri, tabancayı gösterdi. "Bunlar da sana
obamızın armağanıdır."
Kıpkırmızı kesilen Memed ancak bir "Sağ olasınız" diyebildi. Boğazına bir
yumruk gelmiş tıkanmıştı. Kendisini tutmasa katıla katıla ağlayacaktı. Elini bir
türlü bohçalara süremiyordu.
Sonunda Battal Ağa dayanamadı, bohçalardan en büyüğünü açtı. Bohçanın
içinden el dokuması açık kahverengi, ceplerinin ağzı, dikiş yerleri, paçaları
sırmayla işlenmiş bir şalvar çıktı. Şalvarın bağının püskülleri de simle
karıştırılmıştı. Gene bohçadan simle işlenmiş yepyeni bir aba çıktı. Bir ipekli
mintan, mintanın yakası gene ipekli ipliklerle çok ince işlenmişti, üç çift
işlemeli, dizleme çorap, üç tane köşelerine çok mavi menekşe kondurulmuş
ipekli mendil, bir çift de kırmızı Maraş postalı duruyordu orada, paçalı patiska
donun altında.
Memedin şaşkınlığı geçmiş, büyümüş gözlerle ona yapılan armağanlara
hayranlıkla bakıyor, o parlak iğne ucu gibi ışık gelmiş gözlerine gene
yerleşmişti, konuşamıyordu.
Battal Ağa, Kasım, Temir mutluluktan uçarak gülümsüyorlardı.
"Al bu bohçayı da şu yandaki bölmeye git de giy... Korkma üstüne tıpatıp gelir.
Bizim hatun kişiler seni iyi tanıyorlar."


Bu öneri Memedin imdadına yetişti, bohçayı kaptığı gibi yan bölmeye geçti,
daha oraya varır varmaz da boşandı. Hem ağlıyor, hem de bir yandan soyunuyor,
eski, kanlı, eandarma kurşunlarının delik deşik ettiği partallarını bir yana
ko3myordu, düzgünee dürüp katlayarak...
Çarçabuk yeni giyitlerini giyindi, eline çoraplardan birisini aldı, çorap çok
güzeldi ya. Hürü Ananın çorapları daha güzeldi, elindeki bohçaya geri ko3mp
eski çorabını ayağına geçirdi. Postal ayağına iyiee oturdu, bağlarını özene
bezene bağladı, içeri gireeekti ama, ağlaması durmuyordu ki... İpekli
mendillerden birisini aldı, gözlerini uzun bir süre kuruladıktan sonra bölmeden
çıktı.
"Demedim mi sana, demedim mi, hay yiğen," diye gürledi sen şakrak Battal
Ağa. "Her şey nasıl uydu sana... Bizim Yörük kadınları bu işi iyi bilirler, taa
Köroğlundan bu yana."
Köroğlu sözünü du3mnea Memedin 3mreği sızladı.
"Koç Köroğlunu da bizim Türkmen hatunları savaşa çıkmadan önee böyle
donatırlarmış, ata dede göreneğiymiş bu. Bizim eskiler böyle söylerler... Aşık
Yeşil Köroğlunu anlatırken, onun giyimini kuşamını bir gün bir geee söyler de
bitiremezdi."
Memed en sonunda konuşabildi. Hep önüne bakıyor, ıslak gözlerini
görmesinler diye kimseyle göz göze gelmek istemiyordu.
"îyi oldu," diye duyulur du3mlmaz bir sesle konuştu. "Bu iyi oldu işte Ağa.
Ben dağları bırakıyorum. Buradan başımı alıp adı bilinmedik diyarlara
gideeeğim. Oralarda kendimi yitireeeğim. Bu işin sonu yok. Bu işin sonu, beş
para etmez birisinin sıktığı kör kurşundur."
Ötekilerin yüzüne baktı, onların 3mzlerinde en küçük bir şaşkınlık izi görmedi.
"Yoksa benim böyle yapaeağımı biliyor muydunuz?" diye Memed, şaşkınlığını
yenemeyerek sordu.
"Benim bildiğim," diye Battal Ağa gün görmüş, olgun konuştu, "benim
bildiğim hiçbir eşkıya sonuna kadar dağda kalmak istemez. Dağda yaşlanan
hiçbir eşkıya görülmemiştir ya, sonunda eşkıya bir kurşundan gitmezse, dağda
yaşlanırsa, elden ayaktan düşer, eşkıyalık yapamaz. Onun için sen bunu iyi
ediyorsun oğlum Memed. îyi ediyorsun ya, senin gibi bir eşkıyanın da kendisini
kaybedip sonuna kadar düzde kaldığı da görülmemiştir. Ya düzde şu sebepten bu
sebepten öldürülmüş, ya da en küçük bir haksızlığa dayanamayıp dağa çıkmıştır.
Beni yanlış anlama Memed, sana dağda kal demiyorum, atadan dededen
gördüklerimi, duyduklarımı söylüyorum, bir eşkıyanın kendisini kaybedip düzde
yaşaması dağda yaşamasından daha zordur. Ben şimdiye kadar düze inmiş de


eceliyle ölmüş, ya da yeniden dağa çıkmamış bir eşkıya daha görmedim.
Çalıkakıcıları demiyorum, senin gibi nam sahibi, İnce Memed olmuş, Köroğlu
olmuş eşkıyadan söz ediyorum."
"İşte Bayramoğlu, Bayramoğlu çekilmiş köyüne yaşıyor, gül gibi..."
"Bayramoğlu öldü," dedi Battal Ağa. "O kendini öldürdü. Kürt Rüstem de
kasabada, sırtında şerbet güğümü onun bunun maskarası olaraktan her gün
ölüyor. O Kürt Rüstem ki, Bayramoğlu bile onun mertliğinin, 3mrekliliğinin,
insanlığının yanma varamaz, onun eline su dökemezdi."
"Ben de ölürüm," dedi Memed.
"Ben sanmıyorum ya inşallah üstesinden gelirsin," dedi Battal Ağa. "Ben seni
azıcık tanıyorsam, senin içindeki bu kurt var iken, böyle de depreşip durur iken,
sen mecbursun. Köroğlu da mecburdu."
"Biliyorum mecburum, biliyorum duramam, biliyorum tnce Memed yitince
ben buna dayanamam. Biliyorum kendimi, biliyorum ya kaç para eder...
Biliyorum, biliyorum, biliyorum."
Battal Ağa çimeni yeşil gözlerini onun gözlerine dikmiş, Memed artık
gözlerini saklamıyordu, onun gözlerine gelmiş oturmuş o çelik ışıltısına bakıyor,
vay insanoğlu vay, diyordu içinden, az önceki şu halim selim, şu, giyitleri
görünce bir çocuk gibi utanarak sevincinden, iyiliğinden çocuk gibi ağlayan
adama bakın, bir şu kaplan kesilmiş, tüyleri diken diken olmuş deve bakın.
"Biliyorum Ağam... Beni iyi dinle, içimi yakanı söylüyorum sana. Ben
ölümden korkmuyorum. Ölüm bizim, bugün değilse de yarın er geç yolumuzdur.
Ondan korkan insan olamaz. Ben kurşunla ölmekten korkmuyorum. Benim
derdim başka..."
Battal Ağa düşünceli, uzun parmaklarını çenesinde dolaştırıyor, onu can
kulağıyla, her sözüne önem verdiğini belli ederek dinliyordu.
"Benim derdim bÜ3mk dert. Allah kimsenin başına vermesin böyle bir derdi.
Düşman başına bile... Ben Abdi Ağayı öldürdüm, onun yerine Kel Hamza geldi.
Onu da öldürdüm, bakalım kim gelecek... Ali Safa Beyi öldürdüm. Şimdiye
kadar onun yerine birisi gelmiştir, onu da öldürdüm diyelim, bak Kerimoğlunun
da başına Sabit Bey konuvermiş, hem de gökten inmiş. Senin başında da Molla
Duran Efendi var... Benim bütün bu öldürmelerim neye yaradı, bunu desene bana
Battal Ağam? Binini öldürsem, iki bini gelecek... "
Battal Ağa kahkahayla gülünce Memed bir tuhaf oldu.
"Şimdi anladım senin derdini," dedi Battal Ağa. "Bir iyice anladım." Hem
konuşuyor, hem de gülüyordu. "Sen de beni iyi dinle İnce Memed..." Diz üstü
çöküp sesini dikleştirdi. "İnce Memed öldürülecek onun yerine Ali Memed


gelecek, o da öldürülecek onun yerine Haşan Memed gelecek... O da
öldürülünce Veli Memed gelecek... O da, o da, o da... Sen ne sanıyorsun oğlum
Memed, İnce Memedler bitecek mi sanıyorsun? Her insanın içinde bir mecbur
kurdu, bir tnce Memedlik, bir Köroğluluk kurdu var. Köroğlu gitti İnce Memed
geldi. İnsanoğlunun içinde bu kurt oldukça insanoğlu ne olursa olsun
yenilmeyecek. Sen insanoğlunun içindeki kurtsun, ne olursan ol, nereye gidersen
git. İşte insanoğlunun içindeki bu kurt yiterse, insanlık da işte o zaman
insanlıktan çıkar. İnsanoğlu içindeki bu kurdunu yitirmeyecek, ona kıyamete
kadar gözü gibi, 3mreği gibi bakacak. O kurt insanoğlunun şahdamarı, atan
yüreğidir. Senin içindeki kurt da, işte insanlığın bu kurdudur."
O gün İnce Memed onlara, hakkınızı helal edin, ben gidiyorum diyemedi bir
türlü. O gece sabaha kadar tartıştılar. Battal Ağa dünya üstüne, insanlık üstüne
çok şey biliyordu. "Bir İnce Memed giderse bin, on bin, yüz bin İnce Memed
gelir. Ağalar biter de İnce Memedler bitmez," sözü onun içine işlemiş, bu söz
onu tepeden tırnağa sarsmıştı. Sözün etkisinden bir türlü kurtulamıyordu.
Sabah oldu gün açıldı, İnce Memed düşüncesini değiştirmiyordu. Zaten
yaraları da iyi olmamıştı daha. Son olarak da bunu söyledi Battal Ağaya.
Battal Ağa, ne söylerse söylesin, sonunda ona hak veriyordu. O da insandı, o
da çoluk çocuğa kavuşacak, rahat edecekti. Bunu biliyordu. Ama insanın
içindeki o kurdu da biliyordu. Bu kurt onu rahat bırakmayacaktı, bunu da çok iyi
biliyordu.
Sabahleyin gülerek, sevinerek bir kahvaltı ettiler. Gün kuşluğa doğru İnce
Memed ayağa kalktı:
"Ben gitmeliyim," dedi, "hakkınızı bana helal edin, belki de kıyamete kadar bir
daha görüşemeyeceğiz."
Hançerini, dürbününü, tabancasını, fişekliklerini aldı Battal Ağanın önüne
koydu.
"Bunlar obada kalsın, belki bir gün bir İnce Memed daha düşer bu obaya.
Bunlar öteki yitip gitmiş, imi timi belirsiz olmuş İnce Memedindir diyerekten
ona verirsiniz."
Dün akşamdan bu yana oldukları yerde duran obanın ona armağan ettiği
filintayı gördü, vardı onu da fişekliklerle, tabancayla, hançerlerle birlikte
yerinden aldı, getirdi Battal Ağanın önüne koydu.
"Bu da ondan sonra gelecek İnce Memedin olsun," dedi gülümseyerek.
Öteberilerini, armağanlarını heybesine tıka basa doldurup omuzuna attı, dışarıya
çıktı. Dışarda bütün oba çadırın önüne birikmiş onu bekliyorlardı.
"Hakkınızı helal edin," dedi İnce Memed onlara minnetle, sevgiyle bakarak.


yürüdü. Başta Battal Ağa, yanında Kasımla Temir, obanın öteki ileri gelenleri,
kadınlar, çoeuklar, yaşlılar, bütün oba onu buldukları, keven dikenlerinin
pespembe tüttüğü yere kadar uğurladılar.
İnee Memed ormana kadar, arkasına bakmadan geldi, oradaki, vurulduğu
yerdeki kayalığın arkasını döndü, derede bir taşın üstüne oturdu, heybesinden
Hürü Ananın ona getirdiği Deliee koyağın narından bir tanesini çıkardı, narı
okşadı, kokladı. Pembe narın kabukları ineelmiş, biraz da kurumuştu. Dişleriyle
kabuktan bir parça ayırıp yere tükürdü, yavaş yavaş soyarak mayhoş, iri, ışıltılı
taneli narın bir tanesini bile yere düşürmeden yedi. Elini derenin su3mnda
yıkadıktan sonra, geldi eski yerine oturdu, düşüneelere daldı. Nereye gideeeğini,
ne yapaeağmı bilmiyordu. Nereye gitse, bu eli kolu uzun Mustafa Kemal Paşa
onu bulamaz mıydı, bulup da asmaz mıydı? Bir de Battal Ağanın o söylediği söz
hiç aklından çıkmıyordu. O sözlerin etkisine kendisini o kadar kaptırmıştı ki,
neredeyse geriye döneeek, geee yarısı Battal Ağayı uyandıraeak, "bir înee
Memed giderse bini gelir," diyeeek, tüfeğini alıp yürüyeeekti. Bu söz onu eana
getirmiş, daha şimdiden bambaşka bir insan etmişti. Aeaba, bu söze Ferhat Hoea
ne derdi, diye düşündü. Ferhat Hoea da mı Battal Ağa gibi düşünürdü? Hürü
Anaya da gidip hakkını helal ettireeekti. Aeaba onun eşkıyalığı bırakıp gitmesine
Hürü Ananın tepkisi ne olaeaktı? Heybesinden bir nar daha çıkarıp düşüneeli
düşüneeli yedi. Ardından bir nar daha çıkardı. Geride üç narı daha kalmıştı,
onları hiç yemeyeeek. Hürü Anaya göstereeekti.
Yörükler heybeye epeyi azık koymuşlardı, ona iki üç gün yeterdi. Birden
ürperdi, sırtından soğuk terler döküldü, yanma yönüne bakındı, inanılmaz bir
boşluk içinde kaldığını duydu. Bir şeyler arandı yöresinde, bulamadı. Sonra
birden aklına tıp etti, tüfeği yoktu yanında. Korktu. Ya şimdi eşkıyayla,
eandarmayla karşı karşıya kalırsa, ne olaeaktı... Hem de açıklıkta oturmuş,
ahmak ahmak nar yiyordu. Ayağa kalkmasıyla ormanın içine dalması bir oldu.
Artık geee yol alaeak, gündüz bir kuytuda saklanaeak, bir geee yarısı da Hürü
Ananın, o gül anasının kapısını çalaeaktı. Biliyordu, o. Hürü Anasını çok iyi
biliyordu. Gözlerini belerterek üstüne yürüyeeek, "Seni avrat 3mrekli înee
Memed," diye bağıraeaktı, "bu fakir fıkarayı. Seyranı, Koea Osmanı, şu
umutsuzları nereye bırakıp gideeeksin, bir iş yaptın bari sonuna kadar götür
şunu," diye kükreyeeekti.



19
İnce Memed yatsı namazında kÖ3mn üst başındaki kayalığa geldi, serince bir
yel esiyordu, azıcık üşüdü. Birden köyün oradan burnuna çok alışık olduğu bir
koku geldi. Çoktandır, kÖ3Ûin kokusunu unutmuştu. Şimdiye kadar hiçbir yerde
onu böylesine yatıştıran bir koku duymamıştı. Kokuyla birlikte anasını, Hatçeyi,
Seyranı anımsadı. Çocuğu neredeydi, Iraz Ana onu nereye götürmüştü, o gün
bugündür, ne etmiş eylemişse de onların izini bir türlü bulamamıştı. Köyden tek
tük köpek sesleri geliyordu. Bir kayanın kovuğuna sığındı. Hem yelden
korunacak, bu köyde candarma, gammaz eksik olmazdı, hem de kem gözlerden
saklanacaktı.
Gök3mzü silme yıldızla döşeliydi. Bir süre yıldızlara daldı. Gökyüzü oya gibi
işlenmişti. Çocukluğunda bu kayalığa fak kurmuş, karlı gecelerde donarak
sabahlara kadar burada fakını beklemişti, tik yakaladığı sansarı da elinden Abdi
Ağa almıştı. O kocaman, gözleri fıldır fıldır sansarım fakla birlikte köye
götürmüş, bütün köylü de sansarın başına birikmişti. Sansar çok korkmuş, fakta
titriyordu. Sonra Abdi Ağa fakıyla birlikte sansarını elinden almış, kürkünü de
kaputunun yakasına diktirmişti. O kadar istediği halde fakını da geri vermemişti.
Abdi Ağayı düşünürken içinde bir boşluk daha duydu. Hatçeyi, çocukluğunu,
anasını anımsadı. İçindeki boşluk gittikçe genişliyordu. Seyran geldi gözlerinin
önüne, incecik, dal gibi bo3m, büyük ela gözleri, iki yanağındaki gamzeleriyle,
yiğit, candan ve güzeldi,öylece durdu. Memedin içine onu çıldırtan bir özlem
geldi oturdu. Şimdi şu anda, şurada, şu delirmiş yıldızların altında Seyran burada
olmalı, onun elini sıcacık tutmalı, ona sarılmalıydı. Seyran onu bu kadar özlüyor
muydu acaba? Kim bilir, belki de onu ölü sanıyordu. Hürü Ana ona bir haber
salmıştır nasıl olsa, diye sevindi. Gitmeden Seyranı da görecek, onu da birlikte
alıp götürecekti gittiği yere. Ama Seyrana nasıl gidecekti, onların evini, Vayvay
kÖ3mnü candarmalar hiç boş bırakırlar mıydı, candarmalarm eşkıyaları avlama
biçimlerinden başhcası da sevgili evleri beklemekti. Eşkıyalar ne kadar güçlü
olurlarsa olsunlar, insandır bu, beklendiklerini yüzde yüz bildikleri halde
kendilerini yenemiyor, eninde sonunda bir gece soluğu sevdiklerinin evlerinde
alıyor, daha sevgililerinin 3mzlerini bile göremeden, sevgililerinin gözleri önünde
kan içinde yere seriliyorlardı. "Seyranı görmenin bir yolunu bulacağım," diye
mırıldandı. Düşündükçe Seyrana özlemi artıyor, şimdi, şu anda yola düşüp
Vayvay kÖ3mne, her şeyi göze alarak gitmek istiyordu. Candarmalar bugünlerde
onu Vayvayda aramazlar. Seyranın evini beklemezlerdi. Silahının olmadığını
düşününce... Silahı olsaydı. Seyrana gitmenin tam sırasıydı. Belki de gene
gidebilirdi kılık değiştirerek. Çukurovalılar gibi bir kara şalvar giyer, çorapsız



ayağına da arkası basık bir kara yemeni geçirirdi. Bir de kasket takardı başına,
kasketin siperini de tam gözünün üstüne indirirdi. Kim bileeekti onun tnee
Memed olduğunu... înee Memed olduğu alnında yazılı değildi ya... Bıyıklarını
da kestirirdi. Hiçbir bıyıksızın eşkıya olduğu görülmüş müdür? Seyran önee
korkaeak, küseeek, sonra da sevineinden deli olaeak, ona kemiklerini kırareasma
sarılaeaktı. Sonra da onların kayalık köylerine başlarını alıp gideeeklerdi. înee
Memed öleeek, çok da çoeukları olaeaktı. Aeaba, şimdiye kadar Seyranın niçin
çoeuğu olmamıştı? Yoksa hiç mi çoeuğu olmayaeaktı, kısır mıydı? Varsın olsun,
kısır olsun Seyran, diye gülümsedi, onun çoeuğu vardı ya... Bir gün, nerede
olursa olsun, nasıl olursa olsun oğlunu bulaeaktı. O bulamazsa da çoeuk onu
geleeek bulaeaktı. Iraz ona iyi bakmıştır, hem de gözü gibi. Bundan hiç kuşkusu
yoktu.
Geee yarısının horozlan ötüp sustuktan sonra kovuğundan dışarıya kaydı, hava
daha da soğumuştu. Bildiği kuytu yollardan köye girdi, bir kedi gibi çıt
çıkarmadan Hürü Ananın kapısına geldi. Küçük takadan baktı. Hürü Ananın
çıralığı daha yanıyordu. Ana da oeağm önüne oturmuş közleri baeağmm arasına
almış, başını da önüne düşürmüş dalmış gitmişti. Belki de öyle U3mmuş kalmıştı.
Usuldan takayı tıkırdattı. Hürü Ana tıkırtıyı duyunea ayağa kalktı, şaşkın
şaşkın sağma soluna bakmaya başladı. Memed bir daha tahtaya vurunea Hürü
Ana kapıya koştu açtı. Onu görünee:
"Biliyordum, biliyordum da bugün geleeeğini, oturmuş bekliyordum," dedi.
Kueaklaştılar.
"Gir içeri."
"Ne biliyordun?"
"Bilmez olur mu3aım hiç, senin deli at var ya, ne bileyim ben, o atı herkes
şenindir diye biliyor, yağız, görkemli bir at."
"Benim atım o."
"İşte o olmaz olası at, üç gündür, sabah, öğlen, akşam kapıya geliyor, orada
boynunu büküp duruyor, ben de ona su, arpa vereyim diye çırpınırken,
kuyruğunu kaldırıyor, uçup gidiyor. Ondan biliyorum senin geleeeğini."
"At mı söyledi?"
"Taşkala etme köpek," diye Hürü Ana sevinçle onun sırtına bir 3mmruk indirdi.
"Senin o deli atın batsın.
"Ne olmuş atıma?"
"O atın batsın, batsın... O kadar yalvardım da..."
"Ne istedin de yapmadı?"
"Ne isteyeeeğim o kara suratlı domuzdan. Topal Ali buradaydı, dedim ki ata.

bu senin sahibin tnce Memedin baş, birinci düşmanıdır, ayaklarının altına al da
ez onu, un ufak eyle, dedim de o kara suratlı 3mzüme bile bakmadı. Sonra da
pişman olup kapımdan ayrılmadı. Ben de senin hatırın için ona su, arpa verdim,
ellerden bularak ne suyu içti, ne yemi yedi."
"Sen bir hoş olmuşsun Ana, at ne anlar ki," dedi Memed onun sırtını
okşayarak.
"Anlar, anlar o," diye kulağına eğildi Memedin, bir şeyler söyledi. "O her şeyi
anlıyor, anladın mı?"
"Anladım," dedi Memed, Hürü Ananın ocağın önüne serdiği döşeğe yorgun
çöküverdi. "Topal Ali burada mı?"
"Onu öldürecek misin?" diye gözleri ışılayarak sordu Hürü. "Öldüreceksin,
değil mi?"
"Ben eşkıyalığı bıraktım Ana. Topal Ali burada mı?"
"Düne kadar buradaydı. Duydun mu, Abdi Ağanın evini, bir kucak para
dökerek satın aldı. O, kasabada bir adamın çiftçibaşısı olmuş. Ayağında çizme,
başında lenger şapka, omuzunda aynalı mavzer, altında da Arap at... Köyün
içinde, benim bağrıma basarak gort gort dolaştı beş gün. Küçük dağları ben
yarattım, büyükleri de babamdan kaldı, diyor da başka bir şey demiyordu."
"Abdi Ağanın çocuklarına ne oldu?"
"Sürgün oldular köyden, her şeyciklerini bırakıp kasabaya göçtüler, orada
dükkan açmışlar fıkaralar, koca, dağ gibi gürleyen Abdi Ağanın çocukları.
Yüreğim yandı onlara. Köyden, bizden ayrılırlarken fıkaralar, sana söylemeyi
unuttum sen hastayken, iki göz iki çeşme ağladılar. Bütün köylü de onların
arkasından ağladı. Onların evini de bu Topal Ali alınca, köylünün yüreğine de
hançerler saplandı. Koca Abdi Ağanın evi Topal Alinin oldu. Topal Alinin oldu,
duydun mu Memed, duydun mu?"
"Duydum Ana," dedi Memed. "Bir iyice duydum."
"Topal Alinin de o pasaklı avradı, on bir tane sümüklü çocuğuyla bizim gül
gibi Abdi Ağamızın evine yerleşti. Bunu da duydun mu Memed?"
"İyice duydum Ana..."
"Bir dükkan açıldı köye. Bir Darendeli geldi. Çok da iyi adam, adı da Göde
Mevlüt. Mevlüt Efendinin bir göbeği var, nah senin kadar. Yaaa, öyle iyi bir
adam ki, dükkanı da ağzına kadar dolu. Basmalar, kutnu kumaşlar, cıncık
boncuk, boyalı şekerlemeler, ayakkabılar, tuz, biber, şeker, ne istersen var.
Mevlüt Efendinin dükkanında olanlar kasabada bile yok. Bir de iyi adam ki, taa
beni uzaktan görünce, bu3mr Ana, diye karşılıyor, beni dükkanına çağırıyor,
kendi elceğiziyle bana kahve pişiriyor, kimseden para da istemiyor, parası

olanlar veriyor, olmayanları da deftere yazıyor. Dükkanı an kovanı gibi işliyor.
Taa dağlardan bile köylüler, Yörükler gelip ondan alışveriş ediyorlar."
Memedin kulağına eğildi:
"Kimseeikler duymasın," dedi usulea. "Bir sen bil. Onu Hükümet senin için
buraya göndermiş diyorlar. Ben de ondan şüphelenmiştim zaten. Gözleri velfeeir
okuyor. Ben böylesi çok gülen, herkesin su3mna giden, yaltakçı adamlardan
korkarım. Topal Ali gelinee de geee gündüz fısır fısır konuştular. İşte ondan
sonra da benim ondan sıtkım sıyrıldı. Bir de önümde kuyruk sallayarak, o
değileikten seni sordu. Ben de, neee, dedim, o înee Memed mi, o yok ki
buralarda. O, Halebe gitmiş diyorlar, dedim. Bunu du3mnea da o bir düşüneeye
daldı, bir düşüneeye daldı, işte onun Hükümet adamı olduğunu, hele Topal
Aliyle fiskos edinee de senin kanma susadığını bir iyiee anladım."
"Topal Ali gene geleeek mi?"
"Gelmez olsun da, arkasının üstüne gelsin! Geleeek zaar. Onu öldüreeeksin
değil mi?"
"Ana ben eşkıyalığı terk ettim, diyorum sana... Bak tüfeğim, silahım var mı?"
Hürü Ana durdu, ona uzun uzun baktı, ardından da:
"Demek sen silahsız pusatsız geldin köye? Seni öldürüverirler şimdi. Sen
Allahtan korkup. Peygamberden utanmıyor musun da böyle geziyorsun? Ulan
seni böyle çırılçıplak iki yaşındaki çoeuk bile öldürüverir!"
Hürü Ana telaşlanmış, ne yapaeağmı bilemiyor, evin içinde dört dönüyor, eline
ne geçerse kapının ardına yığıyordu. Kütük, yorgan, döşek, ekmek tahtası,
kaşıklık, kap kaçak...
"Ana ne yapıyorsun?"
"Ne yapıyorum görmüyor musun ahmak herif, kapıyı muhkemleştiriyorum."
Götürdü bir yastığı da küçük peneereye tıkadı:
"Buradan da ışık sızmasın."
"Ana gel otur hele yanımdan, güzel anam."
"Geldim oturdum Memed Ağa," dedi alaylı bir sesle Hürü Ana. "Geldim
oturdum işte, kanma susamış Memed Ağa. Sen buraya gelirken hiç kimse
görmedi ya?"
"Görmedi," dedi Memed.
"Ah, ben ne yapayım yarabbim, ben ne yapayım şu Sefil tbrahimin oğlunun
elinden... Bunların adamlığı bu kadar işte, tutmuş da silahsız gelmiş köye! Ben
şimdi nereden bulayım bir torba fişekle, bir mavzeri... Hay koea Allahım, her
şey verdin de şu öksüz Memede, hay ala gözlerini sevdiğim güzel Allahım,
neden azieik akıl vermedin? Kendini koyun gibi boğazlatmaya gelmiş köye..."

Geliyor, Memedin yanma oturuyor, söylenerek kalkıyor, evin içinde dönüyor,
kapının arkasına bir şeyler yığıyor, peneereye gidip yastığı aralayıp dışarıyı
dinliyor, yeniden geliyor, yeni tanıyormuş gibi Memedin yüzüne uzun uzun
bakıyor, yeniden kalkıyor evin içinde dolanıyor, yerinde duramıyordu.
"Ana, dur. Ana vallahi bir şey olmaz. Ana benden kimsenin haberi yok."
"Seni ahmak adam, ahmak adam," diye yılan ıslığı gibi ses çıkarıyordu Hürü.
"Sen değil misin benim gözlerimi bağlatıp da, beni dağlardan aşırtan, kör gibi
aşırtan... Ulan ben mi kaldım. Anan Hürü mü kaldı senin yerini eandarmaya
haber vereeek? Ulan sümüklü Memed, ben unuttum mu sanıyorsun bana bu
yaptığını? Bre boyu devrilesi Memed, diyeeeksin ki, eandarmalar seni yakalarlar
da derini 3mzerler, sen de diyeeeksin ki Hürü Ana dayanamaz derisinin
yüzülmesine de benim yerimi söyler. Ulan sümüklü, ben Hürü Anayım, Hürü..."
Kendi göğsüne küt küt 3mmrukları indiriyordu.
"Ben Hürüeeyim Hürüee, etimi dirhem dirhem kerpetenle koparsalar da,
gözlerimi oysalar da, ben seni, oğlumu, bir tek gözümün ışığını ele verir
miyim?"
"Ana ben yapmadım, senin gözlerini ben bağlatmadım."
"Onlar yoldaşın değil mi senin?"
"Değil Ana, nerden yoldaşım olaeak. Ben vurulunea, kendimden geçinee onlar
beni orada bulmuşlar. Göz bağlamak da Yörüklerin töresiymiş."
"Vay onların böyle törelerinin içine sıçayım!"
"Sıç Ana, sıç!"
"Şimdi, şimdi, şimdi ne olaeak, ya şimdi eandarmalar evi sarmışlarsa?"
Memed düşündü, onu nasıl etse de, bu geee ona bir şey olmayaeağma
inandırsa. Candarma yok, dedi. Kimse benim buraya geldiğimi bilmiyor, dedi,
eandarmalar kendi eanları telaşmdalar, dedi, bin dereden su getirdi, olmadı. Ne
söylerse söylesin Hürü Ananın korkusu güvensizliği artıyor azalmıyordu.
Memed ne söyleyeeeğini, ne yapaeağmı şaşırmıştı ki, birden aklına geldi,
yüzünde içten bir gülümseme dolaştı:
"Ana," dedi.
"Söyle ahmak herif."
"Ana, ben hiç kendimi ateşe atar mıyım, güzel anam benim?"
"Ya ne bok yersin?"
"Çık dışarıya da bak anam, işte atım orada, damın arkasında bekliyor,
arkadaşlarım da yukarıki kayalıktalar... Bir şey olunea... Ben ata atladığım gibi...
Tüfeğim de orada..."
Hürü Ananın birden yüzü değişti, yatıştı, sanki az öneeki telaşından kıyameti

koparan o değildi:
"Öyle desene yavrum, yiğidim, Memedim, îneem," dedi. "Öyle desene Anana
kara gözlüm, güzel Dönemin teberiği."
"Yoksa Ana ben öyle bomboş köye iner miyim?"
Hürü Ana bir ara öyle ayakta durdu kaldı, sonra da:
"Vay benim gözüm çıksın da iki elim yanıma gelsin, şimdi sen açsın oğlum."
"Açım Ana," dedi Memed kıvançlı.
"Gel bana yardım et de şu kapının ardmdakileri yerlerine koyalım."
Hürü Ana o telaşla kapının ardına o kadar şey yığmıştı ki, onları alıp yerlerine
koymak bir hayli zaman aldı.
Oeağa çorba koyan Hürü Ana:
"Yağ yakmayaeağım yavru," diye özür diledi. "Yağ kokusunu bu geee yarısı
alırlar da köylüler, Hürüeenin evine birisi gelmiş, derler."
"Peynir ekmek yok mu?"
"Bal da var," dedi Hürü Ana.
"O zaman yarın yaparsın çorbayı. Senin tarhana çorbanı özledim."
"Olur."
Hürü Ana teneereyi oeaktan indirip sofrayı getirdi Memedin önüne serdi:
"Kaymak da var," dedi. "Bu sabah yapmıştım."
"Sağ ol Ana."
Memed yemeği yiyip bitirineeye kadar konuşmadılar.
"Ana, ben bundan sonra eşkıyalığı bırakıyorum."
Hürü Ananın, bu sözleri du3mnea yakasına yapışaeağmı, "Nereye, nereye avrat
yürekli înee Memed, nereye?" diyeeeğini umuyordu. O da o zaman onun bu
sözlerine dayanabilir miydi? Abdi Ağayı öldürmeden önee öyle olmamış mıydı?
"Ana buralardan başımı alıp gideeeğim, adı sanı bilinmedik ellere, çoluk
çoeuğa karışaeağım. înee Memed öleeek, adımı da değiştireeeğim."
Hürü uysal, dingin, hiçbir tepki göstermeyerek, karşısına oturmuş onu
dinliyordu.
"Ana, Abdi Ağa öldü yerine Kel Hamza geldi. Kel Hamza öldü yerine... Ali
Safa Bey öldü, çok Ağa var."
Hürü onu sessiz sessiz dinliyordu.