İnce Memed - 3 - 13

çekilmiş, sapsarı durmuş kalmış boş gözlerle karısına bakıyordu. Candarmalar
anayı zorla oğlunun üstünden aldılar. İnce Memedin ölüsünün biraz uzağına,
duvarın dibine oturttular. Ananın sanki kanı kurumuştu, ondan da en küçük bir
ses çıkmıyordu.
Candarmalar, babayı alıp Yüzbaşıya götürdüler. Bitişik odadaki Asım Çavuş
babanın ifadesini alıyor, bir candarma da daktiloyla yazıyordu.
Bıyığı yeni terlemiş delikanlı, ekinlerine sığırlarını salıvermiş kapı komşuları
Pehlivanı vurmuştu. Pehlivan kÖ3mn baş belası birisiydi. Köyde herkese söver,
herkesi döver, aşağılardı. Bütün köyün gözünü korkutmuş, delikanlının anasını
da, ölümünden birkaç ay önce kÖ3mn ortasında, onun gözünün önünde ağzından
burnundan kan getirinceye kadar dövmüş, kimse de ona ses çıkaramamıştı. Bu
olaydan sonra bıyığı yeni terlemiş delikanlı iflah olmamış, insan içine
çıkamamış, herkesten, her şeyden utanmış, yemeden içmeden kesilmişti. O gün
bu gündür, başını kaldırıp da anasının 3mzüne bakamamıştı.
Evlerinde çok eskilerden kalma bir tabanca vardı. Onu almış uzaklara gidip
tabancayı denemişti. Tabancanın kurşunu kalın, yaş bir ağacın bir yanından
girmiş, öbür yanından çıkmıştı. Kocaman, karadağ dedikleri cinsten toplu bir
tabancaydı. Delikanlı tabancayı bir daha yanından ayırmamıştı.
Pehlivanın sığırları onların ekinlerine aşağı 3mkarı her gün giriyor, bıyığı daha
yeni terlemiş delikanlı da her gün koşarak gidiyor, tarlalarından Pehlivanın
sığırlarını çıkarıyordu. Bir gün Pehlivanla karşılaştılar. Pehlivan ona bağırdı:
"Sen ne hakla benim sığırlarımı tarladan çıkarıyorsun? Sen bilmiyor musun ki
benim sığırlarım hür ve serbesttir? Yarın atlarımı, eşeklerimi de sizin ekine
bırakacağım."
Delikanlı bir şeyler söyleyecek olmuş. Pehlivan onu kaptığı gibi yere fırlatmış,
ayaklarıyla yerdeki genci çiğnemeye başlamıştı. Delikanlı koltuğunun altındaki
tabancayı çekememişti.
İkinci gün atlar, eşekler, sığırlar doluşmuşlardı gene ekinlerine. Böyle giderse
bütün ekin bitecek, onlar da tarladan bir buğday tanesi bile alamayacaklardı.
Muhtara, köyün büyüklerine gittiler, kimse Pehlivanın sığırlarını
durduramıyordu. Hayvanlar her gün tarlaya salıveriliyorlar, delikanlı da her gün
onları çıkarmaya gidiyor, kemikleri kırılmcaya kadar dayak yiyerek geriye
dönüyordu.
Bir bayram sabahıydı. Herkes giyinmiş kuşanmış, köyün alanında toplanmıştı.



Delikanlı da giyinmiş kuşanmıştı. Bir yeni yetme kadar değil de, daha çok bir
çoeuğa benziyordu.
Kalabalığın karşısında durup şöyle bir baktıktan sonra:
"Bana bak orospu avratlı Pehlivan," dedi. "Korkak köpek..."
Gülüyordu.
Pehlivan kalabalığın ortasından hışımla ona doğru atladı. Delikanlı usulea
tabaneayı çekti, soğukkanlı, eli titremeden doğrulttu, tetiğe bastı. Pehlivan
havada bir perende attı, geldi ayaklarının dibine boylu bo3mnea serildi. Çoeuk
gene soğukkanlı, tabaneasmda ne kadar kurşun varsa hepsini de Pehlivanın
üstüne boşalttı. Pehlivan her kurşunu yedikçe sırtı usulea kalkıp iniyordu.
Sonra çoeuk kalabalığa döndü:
"Kusura kalmayın, mübarek bayramınızı kana buladım... Hakkınızı helal edin,
ben gidiyorum," dedi, çekildi gitti.
Ne arkasından bir koşan, ne de ona bir tek söz söyleyen oldu.
Sonra onun dağa çıktığı, daha sonra da Kara Osman çetesine girdiği du3mldu.
Baba, komutanlığın merdivenlerinden gene öyle donmuş kanı çekilmiş,
U3mrgezer indi. Oğlunun ölüsünü sırtladı, avlu kapısında bekleyen at arabasına
götürdü. Sonra döndü orada kalakalmış anayı aldı, arabaya, oğlunun yanma
koydu. Ova köylüklerinden olurlardı, atları kırbaçladı.
Onlar daha gitmeden, kadın erkek bir köylü kalabalığı eandarma
komutanlığının avlusunu doldurdu. Soldan üçüneü yanık yüzlü adam için
gelmişlerdi. Bu eşkıyanın adı Ökkeşti. Tam otuz yıldır dağdaydı. On beş
yaşından bu yana yol kesiyor, topladıklarının bir kısmını köylüsüne veriyordu. O
hiç kimseyi öldürmemiş, bir Ağanın işlediği bir suçu üstüne almıştı. Suçunu
üstüne aldığı Ağanın öldürdüğü de başka bir Ağaydı ve ölenle öldüren kardeş
gibiydiler. Öldürülen Ağanın çok akrabaları vardı. Ökkeş hapiste bir ay bile
kalsaydı, kesinlikle öldürülürdü. Belki suçunu üstüne aldığı Ağanın da
yardımıyla hapisten kaçtı. Dağdan başka hiçbir yerde yaşayamazdı. Düşmanları
o kadar güçlüydüler ki nerede olursa olsun onu bulup öldürürlerdi. Tam otuz yıl
çeteden çeteye geçerek, dağdan dağa kaçarak onların ellerinden kurtuldu. Dağa
çıkar çıkmaz adını hemen değiştirmiş, basma kırmızı fesi giyer giymez adıyla
sanıyla başka bir adam olmuştu. Bir çeteden çıkıp başka bir çeteye girişinde, bir
dağdan öbür dağa geçişinde de ad değiştiriyordu.
Köylülerden birisi 3mkarıya çıkıp Asım Çavuşa ölÜ3m alaeaklarmı söyledi.
Candarmalar ölünün üstündeki silahları aldılar, Ökkeşi de köylülere teslim
ettiler.
Onların arkasından da bir gelin geldi. On sekiz yaşlarında gösteren, uzun



bo3aınlu, ceren gözlü, iyi giyinmiş, boğazına taa göbeğine kadar inen beşi
biryerdeler takmış, kirpikleri kıvıreik güzel bir kadındı. Biraz hüzünlü, biraz da
gülüyor gibi bir hali vardı. Kadın geldi soldan ikineinin, înee Memedin ölüsünün
yanındaki ölünün önünde durdu, bir tuhaf uyur gibi başı önüne düşmüş eşkıyaya
baktı kaldı. Yüzü hiç değişmiyordu. Candarmalar onu oradan Asım Çavuşa
götürmeseler, sonuna kadar ölüye bakıp duraeaktı.
Güzel gözlü kadın komutanın yanından indikten sonra geldi gene ölünün
karşısına dikilip ona gözlerini kırpmadan bakmaya başladı. Bu eşkıyanın adı
Kerimdi. Anavarza ovasının verimli topraklarında bÜ3mk bir çiftliği vardı.
Komşu çiftliğin oğlu karısının ırzına Akçasazm bükünde zorla geçmişti. Kerim
de adamı yakalamış, Anavarza kalesine çıkarmış, elini kolunu bağlamış, üç gün
üç geee ona işkeneeler yaparak öldürmüştü.
Dışarda Hamza Dayının otomobili bekliyordu. İki adam geldi. Kerimi aldılar,
otomobile taşıdılar, arkaya, koltuğa yerleştirdiler. Güzel gözlü kadın da öne,
Hamza Dayının yanma bindi. Ölü çok kokuyordu, şişmişti.
İkindiüstüydü ki altı kişi geldi, altısı da yepyeni laeivert giyitliydiler.
Ayaklarında körüklü siyah çizmeler, baeaklarmda da gene eeketin kumaşından
külot pantolonlar vardı. Hepsinin başındaki de birikirinin tıpkısı fötr şapkalardı.
Bıyıkları da biri birinin bıyığının tıpkısıydı. Kapkara, uzun ve uçları özenilerek
burulmuştu. Geldiler, înee Memedin karşısında durup teker teker eğilip onun
yüzüne baktılar.
Dışarda, avlu duvarının ardında çoeuklardan başka kimse kalmamıştı.
Çoeuklarsa, kuşlar gibi duvarın üstüne çıkıp sıralanıp oturmuşlar, meraklı
gözlerle eşkıyaların gelen alıeılarma bakıyorlardı.
"înee Memedin önünde durdular," dedi birisi. "Bunlar da înee Memedin
akrabaları." "Yok," dedi en irieeleri yılık gözlü Aşık Mustafa. "înee Memedin
hiçbir kimsesi yok. Onun bir anası vardı, onu da Abdi Ağa öldürdü."
"Yalaneı."
"Ne yalanı, biz geçen yıl onların köyüne yaylaya çıktık."
"Hişt, bakmsana be, bunlar înee Memedin önünde durdular, eğilip eğilip
bakıyorlar. înee Memedin kimsesi yok da bunlar neei ya?"
"Arkadaşları," dedi Aşık Mustafa.
Laeivert giyitli altı kişi hep birden 3mkarıya, Yüzbaşının yanma çıktılar.
"Biz geldik Yüzbaşım," dediler.
"Hoş geldiniz ya ne istiyorsunuz?"
"Kardeşimizin ölüsünü almaya geldik."
"îyi ya, gidin de alın. Önee Asım Çavuşla konuşun." îçeriye bağırdı: "Asım




Çavuş, bir eşkıyanın daha sahipleri çıktı. Bu kokudan kurtulaeağız."
"Bakalım Yüzbaşım."
Yüzbaşı laeivertli altı kişiyi Asım Çavuşun yanma gönderdi.
"Kim kardeşiniz?"
"Kara Osman."
"Hangisi o?"
"En baştaki, don gömlekle kalmış olanı."
"Öteki eşkıyaların hepsi giyimli de bizimkisi neden böyle yarı çıplak?"
"Vurduğunuzda böyle miydi?"
"Silahı bile yok muydu?"
"Böyle ayağı yalın başıkabak mıydı?"
"O adamı, aşağıdaki iriyarı adamı söylüyorsanız, o Kara Osman değil."
"Ya kim?"
"İnee Memed."
Ölünün kardeşleri öfkelendiler:
"Bizim kardeşimiz Kara Osman nasıl înee Memed olur?"
"Nasıl olmaz, beş kÖ3mn halkı gördü. Hepsi de bu înee Memeddir dedi..."
"Bizim kardeşimiz Kara Osman nasıl înee Memed olur Çavuşumuz?"
Asım Çavuş masasından fırlayıp birkaç adımda Yüzbaşının karşısına geldi
dikildi, olayı ona nasıl söyleyeeeğini bilemiyordu. O anda da alnı boneuk
boneuk terlemişti.
"Ne var, ne oluyor Asım Çavuş?"
"Bunlar înee Memedi istiyorlar."
"Neyi olurlarmış bunlar înee Memedin?"
"Kardeşleri."
"Allah Allah, Asım Çavuş Memedin hiç kimsesi yoktu ki, bunlar kardeşleri
olsun..."
"inee Memed, înee Memed değilmiş Yüzbaşım..."
"Ya kimmiş?" diye ayağa fırladı Yüzbaşı.
Asım Çavuş odasında durmuş beklemekte olan kardeşleri çağırdı:
"Gelin buraya." Sesi çok sertti. "Siz kimin ölüsünü istiyorsunuz?"
"Kardeşimiz Kara Osmanm... İşte orada, aşağıda, don gömlek...",
"Olamaz," diye bağırdı Yüzbaşı.
"Olur," dedi kardeşlerden büyüğü, "çünkü o bizim kardeşimiz Kara Osmandır."
"Olamaz! Onun Kara Osman olduğu ne malum? O İnee Memeddir."
"Nasıl olamaz Yüzbaşım? Hiç insan kardeşini tanımaz mı? Biz înee Memedin
ölüsünü alıp da ne yapalım, ne tanırız, ne de onu biliriz."


"Belli olmaz," diye' gene bağırdı Yüzbaşı. "Sizler hangi köyden olursunuz?"
"Çok uzaklardan," dedi büyük kardeş. "Düldül dağının dibinden, Meryemçil
belinden."
"Bu işte bir iş var Asım Çavuş, tnee Memedi Kara Osman diye alaeaklar,
dağlarda bir şeyler çevireeekler. Bütün köyler ve bütün kasaba halkı, onu
tanıyanlar, görenler, bilenler, bu înee Memeddir demediler mi?"
"Dediler Yüzbaşım."
"Kadınlar ağıt bile söylemediler mi, ah înee Memed, vah înee Memed diye?"
"Söylediler."
"Bunda bir 03mn var!" Yüzbaşı altı kardeşe dönüp ayağını yere vurarak, sert
çıkıştı: "Sizin hepinizi hapsederim, yalaneıhktan, hilebazhktan."
"Yüzbaşı öyle deme. Bir hançer de sen vurma yaramızın üstüne. Bir tuz da sen
ekme yaramıza. Zaten dağ gibi kardeşimizi yitirmişiz, zaten bok yoluna gitmiş."
"Bu kişi sizin kardeşiniz olamaz. înee Memeddir o."
"Nasıl olur Yüzbaşım, biz yedi kardeşiz, bütün Toroslarda, Maraşta,
Göksunda, Andmnda herkes bizi tanır, bizim yedimiz de biribirimize benzeriz.
Şöyle baksana aheı gözle bize. Bize bütün Toroslarda yedi kardeşler derler,
inelim aşağıya istersen, Osmanm ölüsünün başında yan yana dizilelim, bakalım
onu ölü olduğu halde birimizden ayırabilir misin?"
"Olamaz. Kokuyorlar."
"Olur Yüzbaşım olur. O bizim öz bir kardeşimiz, ana bir baba bir kardeşimiz
Osmandır. Al istersen bak nüfus eüzdanlarımıza. Bu benim, bu Osmanm, bu da
öteki kardeşlerimin. Bak, Osmanm kafa kağıdında fotoğrafı da var. în aşağıya,
fotoğrafla ölÜ3m karşılaştır, bak bakalım, Osman mı değil mi? Koksun, o bizim
kardeşimizdir."
Yüzbaşı öfkeyle aşağıya indi, bir kafa kağıdmdaki fotoğrafa, bir ölüye baktı,
tıpkısıydı. Fotoğraf yeni çekildiği için, ölü hemen hiç değişmemişti.
Yüzbaşı merdivenleri çıkarken:
"Olamaz, olamaz, olamaz," diyordu.
"Baktın mı Yüzbaşım?"
"Baktım," dedi Yüzbaşı öfkeyle. "Siz böyle bir hileyle bizden înee Memedin
ölüsünü almak istiyorsunuz?"
"Biz ne yapalım înee Memedin ölüsünü? înee Memed bizim kimimiz değil,
kimsemiz değil."
"Ben bilemem ne yapaeağmızı. Ben size înee Memedin ölüsünü Kara Osman
diye veremem."
"Ver ölümüzü bize de varsın înee Memed olsun."





"ince Memedle akrabalığınızı ispat edeceksiniz."
"Nasıl edelim, akraba değiliz ki İnce Memedle. Biz onun köyünün nerede
olduğunu bile bilmiyoruz. Yalnızca adını duyduk."
"Veremem."
"Şimdi bu ölü burada, candarma kumandanlığının duvarının dibinde böyle
kokacak mı? Zaten şimdiden şişmiş, davul gibi olmuş, kokuyor da... Ne
yapacaksınız ölüyü."
"O seni alakadar etmez."
"Yarın öbür gün kokudan şu kasabada bir tek canlı duramaz. Daha şimdiden..."
"O seni alakadar etmez."
"Yüzbaşım, biz de hakkımızı arayacağız, icap ederse, kardeşimizin ölüsü için
her şeyi yapacağız. Onu mezarsız bırakamayız. Biz yedi kardeştik, altı kardeş
kaldık, öleceğiz de gene kardeşimizin ölüsünü alacağız. Eğer biz Osmansız
dönersek eve, anamızla babamız kederinden ölürler.
Yüzbaşı bu kadar, onları dinleyecek kadar 3mmuşak bir adam değildi.
Karşısında böylesine kafa tutan, dangul dungul kişileri derhal sopanın altına
yatırır, analarından emdikleri sütü burunlarından getirir, onları doğduklarına bin
pişman ederdi, gir, bunların kılıklarından huylanmıştı. İkincisi, konuşmaları öyle
köylü möylü konuşmasına benzemiyordu. Her birisinin yeleğindeki bir uçtan bir
uca sarkıtılmış altın saat kordonları, belki iki avuç gelirdi. Bunlar çok çok zengin
bir soydan olmalıydılar. Üçüncüsü, Yüzbaşının içine bir ikircik ateşi düşmüştü.
Bu adam koskocaman, çam yarması gibi bir adam, söylediklerine göre İnce
Memed küçücük, bir çocuk gibi bir şeydi. Ama onu tanıyan Çiçeklideresi
köylülerine ne oluyordu, niçin bu adam İnce Memeddir desinler de ağıt
söylesinlerdi üstüne? Eğer bu adam tnce Memed değilse, bütün Türkiyeye İnce
Memedin öldürüldüğü bildirilmiş, onun ölümünü boy boy resimler basarak
gazeteler bile yazmışlardı. Hayır, bu adam İnce Memedden başkası olamaz, diye
düşündü.
Asım Çavuşu, Kertiş Ali Onbaşıyı çağırdı, yandaki odaya kapandılar. Uzun
uzun bu işi tartıştılar, sonunda da kesin bir sonuca varıp dışarıya çıktılar.
"Ben tnce Memedin ölüsünü Kara Osmandır diye size veremem. Nereye
isterseniz oraya başvurabilirsiniz."
Yüzbaşı sert, kesin konuşmuştu. Kardeşlerin yapacakları hiçbir şey yoktu.
Şaşırmışlar, ne yapabileceklerini tartışarak çarşıya indiler. Bir dükkancıdan
arzuhalciyi sordular, o da eliyle pazaryerindeki Deli Fahriyi gösterdi, "İşte bunun
kaleminden kan damlar, yazdığı arzuhaller taşa demire bile geçer. On avukat bile
onun eline su dökemez. Böyle yaman bir adamdır. Arzuhal yaza yaza koca tnce




Memedi de öldürten budur," dedi.
Uzaktan onların geldiğini görünee Deli Fahri hemen anladı bu kişilerin arzuhal
yazdıraeak kişiler olduklarını, onları dükkanının dışına kadar çıkarak karşıladı.
"Buyurun, bu3aırun, içeriye buyurun efendim." Önde ge'en en bÜ3mk kardeşin
kolundan tuttu: "Zatı devletleriniz şöyle bu3mrsunlar," diye ona eski koltuğu
uzattı.
Adamlar ona başlarına geleni anlattılar, bir Saveıya, bir de Kaymakama
dilekçe yazmasını istediler. Valiye de, Ankaraya da telgraf çekeeeklerdi.
Telgrafları da ona yazdıraeaklardı.
Fahri Efendi onları uzun uzun dinledikten sonra:
"Hele siz birer çay için. Arzuhal falan yazmaya hiç gerek yok. Siz burasının
yabaneısısmz herhalde. Soylu duruşunuzdan sizin kıymetli kişiler olduğunuz
anlaşılıyor. Sizin işinizi benim arzuhalsiz halletmem gerek... Kahveei... Siz
çayınızı içineeye kadar ben gelirim. Siz hiç telaşlanmayın. Ben ölünüzü onların
ellerinden alırım... Yazık, yazık, yazık," dedi ve koşar adım oradan uzaklaştı.
Çarşıdan geçerken de birkaç dükkana olayı anlatmadan edemedi. Anlatmasa
çatlar ölürdü. O, Murtaza Ağanın evine varmeaya kadar olayı bütün çarşı
öğrenmişti, az sonra da bütün kasaba her şeyi en inee ayrıntısına kadar bileeekti.
Murtaza Ağa:
"Ne oldu, gene ne var Fahri Efendi?" diye onu telaşla karşıladı.
Fahri Efendi, sedire oturdu. Konuşaeak durumda değildi. Ağzını bir kuş
yavrusu gibi sonuna kadar açmış, göğsü inip inip kalkıyordu. Epeyee sonra
kendine gelip soluğunu toparladı:
"Felaket Ağa. Büyük felaket. Mahvolduk. Tarih, tarih olalı böylesi bir rezalete
şahit olmamıştır."
"Beni korkutuyorsun Fahri..."
"Kork Ağam kork. Ne kadar korkarsan o kadar hakkın var. Kork Ağam kork.
Felaket!"
"Söyle, çabuk!" Onu kolundan tutup sarstı.
"İnee Memedin altı kardeşi geldi benim dükkana. Her birisinin göbeğindeki
saat kordonu bir okka gelir."
"İnee Memedin altı kardeşi mi varmış?" diye sordu gülümseyerek Murtaza
Ağa.
"O İnee Memed dedikleri İnee Memed değilmiş."
"Ya kimmiş?"
Deli Fahri sorunu olduğu gibi Murtaza Ağaya aktardı. Murtaza Ağanın etekleri
tutuştu. Ne yapaeağmı bilemiyor, salonda gidiyor geliyor, "Felaket, felaket.


bÜ3âik felaket," diye kendi kendine söyleniyordu. "Ben öldüm, ben yandım, aaah
Topal Ali kardaşım aaah! Ben bundan sonra da yaşayabilir miyim aeaba, aaah,
aaaah, ah! Kadrini kıymetini bilmediğim öz bir kardaşım Topal Ali. Kusura
kalma Ali Efendi kardaşım, insan küçük kardaşma böyle şakalar, küçüeük
şakalar yapmaz mı? Hani seni bir sınamak istedim. Adam kardaş dediği, ean
dediği, bir ömür boyu ırzını, namusunu, eanmı, malını teslim ettiği bir adamı
sınamak istemez mi?"
Dalmış gitmiş, salonda dört dönüyor, kendi kendine delieesine mırıldanıyordu.
Deli Fahri onun sözleri arasından yalnız Topal Ali, kardaşım Topal Ali sözlerini
seçebiliyordu.
Ayağa kalkıp:
"Ağa," dedi, "hemen bir şeyler yapmalıyız. Onlar bir Ankaraya, Adanaya
telgraf çekerlerse biz, hepimiz, sen, ben. Yüzbaşı, bütün kasaba yandık."
Hüsne Hatun odanın birinin kapısında durmuş, merakla Murtaza Ağaya
bakıyor, yüzü solmuş gitmiş bekliyordu ya, koeasma bir şey soramıyordu. Bir
ara onu gören Murtaza Ağa:
"Yandık, yandık, felaket, büyük felaket. Ben artık ölüyüm, eyvaaah. Topal
Ali," diye ona koştu. Sorunu çarçabuk anlattı. 'Topal Ali, Topal Ali kardaşımı
buldur bana Hatun. Ben Belediyeye gidiyorum. Adamlar çıkar kasabaya, daha
buralardadır o. Yerdeyse de gökteyse de onu bana bulsunlar. Ne kadar adam
bulursan, o kadar adam çıkar kasabaya, dağlara köylere, Ali kardaşımı, yılanın
deliğine girmişse de, kuşun kanadının altına saklanmışsa da bana bulsunlar. Ben
onu sınadım. Adam kardaşım sınamaz mı?"
Hüsne Hatun derinden içini çekti:
"Aaah Ağa ah," dedi. "Aeeleei Ağa. Senin bu aeelen yok mu..."
"Sınadım. Kardaşımı sınadım."
"Bir daha Topal Alinin, öyle sanıyorum ki yüzünü göremezsin..."
"Görürüm, görürüm," diye eeketini giyerek merdivenlere yürüdü Murtaza Ağa.
"Ona tarlalar veririm kan pahası, çiftlikler hediye ederim, o benim kardaşım
değil mi, bana güeenmez. Hemen çıkar adamları..."
Belediyeye geldiğinde Kaymakamı, Saveıyı, sorgu yargıeım, yargıeı, öğretmen
Sami Turgutu, Molla Duran Efendiyi, Yüzbaşıyı, Taşkın Halil Beyi, tapueu
Zülfüyü, yani bütün erkanı orada hazır buldu. Yüzbaşı eandarma göndermiş,
herkesi Belediyeye çağırtmıştı. Durumu gözden geçiriyorlar, bu işin altından
nasıl kurtulaeaklarmı düşünüyorlardı.
Candarma gönderip altı kardeşi de getirttiler. Molla Duran Efendi bunları
hemen tanıdı. Babalan onun çok yakın arkadaşı olurdu. Gençliğinde bunların





köydeki konaklarında kalmıştı. Yedi kardeşlerin oeağı, at hırsızlığı oeağıydı.
Bunlar taa babadan, dededen, sülaleden bu yana at hırsızıydılar. Suriyeden,
Iraktan, daha aşağılardan. Yemen çöllerinden bile at hırsızlarlar, Bulgaristana,
Yunanistana, İrana, Rusyaya soylu atlar satarlardı. İşte Molla Duran Efendi
gençliğinde bu oeağm kapısında at hırsızlığı yapmıştı. Kara Osmanm eşkıya
olmak için hiçbir sebebi olamazdı, kanlı katil de olsa, yüz kişiyi de kıtır kıtır
doğramış bulunsa. Kaplan Ağa dedikleri, gerçekten kaplan gibi bir adam olan
Ağa, oğlunu değil mahkemenin elinden, İsmet Paşanın elinden bile alırdı.
Molla Duran Efendi, Kaplan Ağayı, S03mnu sopunu oradakilere en inee
ayrıntılarına kadar anlattı. Bu oeağm dedeleri Halep Valisine, İstanbul
Padişahına, Arap şeyhlerine her yıl bir sürü soylu atı armağan olarak
gönderirlerdi. Bu soy öyle bir soydu ki, bütün Toroslarm şahı bunlardır, derdin.
Demek ki böyleydi. Bu adamın da İnee Memed olmadığı anlaşılmıştı. Altı
kardeşe Kara Osmanı vermekten başka çare kalmamıştı. Ama nasıl vermeliydi,
işte en büyük sorun buradaydı.
Molla Duran Efendi:
"Orasını bana bırakın," dedi. "Ben orasını hallederim. Ben gelirken gördüm,
kasaba çoluk çoeuk haberi duymuşlar, eemmi gafur kumandanlığa gidiyorlardı.
Şimdi gidin bakın kumandanlığın önü ana baba günüdür. Onun için Beyler bir
teklifim var."
Kaymakam:
"Buyurun efendim. Duran Bey, sizi dinliyoruz."
"Bu delikanlılar ölülerini geee, sabaha karşı alaeaklar, ortalıkta kimseeikler
yokken... Bir çula, hasıra saraeaklar... Gerisine siz karışmayın. Bundan sonrasını
artık ben hallederim."
"Ya înee Memed yerine başkası için düğün bayram?" diye ayağa kalktı Taşkın
Halil Bey. "Benee bu işin altından kalkmak müşkül."
"Müşkül," dedi tapueu Zülfü.
"Korkmayın, ben her şeyi hallederim. Gene öldürülen înee Memed olur, sonra
da ölüsü kaybolur. Siz bana inanın ve hem de güvenin."
"Ya Ankarayı, Adanayı ne yapaeağız?"
"Onu da bana bırakın. înee Memedin yerine başka bir zatın öldürüldüğünü
onlar duyamazlar, duymayaeaklar. Bu da benden."
Yüzbaşı ayağa kalktı, utangaç:
"Hepinize teşekkür ederim Beyler," dedi. "Gerçekten büyük bir yanlışlık oldu.
Eğer înee Memed sağsa, ben de Yüzbaşı Faruksam, onun yakında ölüsünü
pazaryerinde göreeeksiniz. Ya da benim ölümü."



Dışarı çıkan Duran Efendi Belediyenin bir odasında, alçakgönüllü oturmuş
kalmış kardeşlerin yanma gitti:
"Gözünüz aydın oğullarım," dedi. "Babanıza selam söyleyin. Bu geee de bize
geleeek, akşam yemeğini bizde yiyeeek, sabaha karşı da gizliee ölünüzü alıp
götüreeeksiniz."
Kardeşler, "Sağ ol amea," diyerek onun teker teker elini öptüler.
"Sahi çoeuklar, niye eşkıya çıkar da böyle eandarma kurşunuyla ölür. Kaplan
Ağa gibi bir kaplanın oğlu?" diye de bir soru sormaktan kendini alamadı Molla
Duran Efendi.
Kardeşler biribirlerine bakıştılar, gene büyük kardeş verdi karşılığı ona:
"Bilmiyoruz amea," dedi. "Bunun sebebini hiç kimse de bilmiyor. Bir ara onun
eşkıya olduğunu duyduk, aradık taradık, hiçbir yerde onun izine bile
rastgelemedik. İki gün önee de Çiçeklideresinden babamın eski bir adamı,
Osman onun elinde bü3mmüştü, o, Osmanı çoeuklarmdan da çok severdi, yolda
iki at çatlatarak kara haberi bize ulaştırdı."
Molla Duran Efendi içeriye girip bütün olanı biteni erkana anlattı. Yüzbaşı bu
işe şaşırıp kaldı. Kara Osman nasıl înee Med olmuştu, buna hiç aklı ermedi.
Çiçeklideresi köylülerine öfkeleniyordu. Onu onlar bu rezil duruma düşürmüşler,
onuruyla oynamışlardı. Hele o ağıt yakan kadınlar... Bu olaydan sonra
Çiçeklideresi köylülen onun elinden zor kurtulurlardı artık, tşkeneelerden
işkenee beğensinlerdi.
Belediyeden çok üzgün çıktılar. Hele Yüzbaşı bitmiş tükenmişti. Başı yerdeydi
ve başını kaldırıp kimsenin yüzüne bakamıyordu. Bir de Murtaza Ağanın hali
beterdi, yüzü sapsarı kesilmiş, baeakları feldirdiyordu. Sağa sola, fır fır dönen
gözlerle korku içinde bakıyordu. Kolları yanlarına düşmüştü. Yuvalarında fır fır
dönen gözleri de olmasa Murtaza Ağaya tam bir eanh eenaze derdi insan.
Ayaklarını sürükleyerek topluea eandarma komutanlığının önündeki eaddeye
çıktılar. Komutanlığın önü her zamankinden de daha çok bir kalabalıkla
dolmuştu. înee Memedin, înee Memed değil de Kara Osman adında başka
eşkıya olduğunu duyan gelmişti. Haber kısa deneeek bir sürede köylere kadar
bile yayılmıştı. Bütün kasaba çalkalanıyordu.
O geee, sabaha karşı, daha tanyerleri ışımadan, altı kardeşler ölülerini çok
görkemli çıplak bir kır atın üstüne atıp götürdüler. Hepsi de, görkemli, uzun
baeaklı kır atlara binmişlerdi.
Ertesi günün sabahı eandarma komutanlığının duvarlan önünde Kel Eşkıyadan
başka hiçbir eşkıyanın ölüsü kalmamıştı. Avlu duvarının dışındaki kalabalık
çekilmiş, yalnız çoeuklar kalmışlardı. Onlar da, kimler gelip de Kel Eşkıyanın




ölüsünü alacaklardır, diye meraklarından bekleşiyorlardı.
Kel Eşkıyanın duvarın dibindeki yalnız ölüsü, öyle mahzun, kederli, başı bir
yanma düşmüş bekleyip duruyordu. Dehşet de kokmaya başlamıştı. Önünden
geçen candarmalar, burunlarını tutup hızla uzaklaşıyorlardı. Nöbetçi de taa
uzaklarda dolaşıyordu, burnunu tutmuş. Sonunda, çocuklar bir de baktılar ki Kel
Eşkıyanın da ölüsü duvarın dibinden yok olmuş.



10
Kasabadaki çalkantı bir türlü durulmuyor, hemen hemen her yerde tnee
Memedden başka bir şey konuşulmuyordu. Konuşmaların odak yerlerinden
başlıeası berber Kör Salibin dükkanı, onun ardından Tevfîğin kahvesi, ondan
sonra da Deli Fahrinin arzuhalei dükkanı, pazaryeri, köprübaşı geliyordu.
İnee Memedin ölüsünün eandarma kumandanlığının önünden sırra kadem
bastığı geeede olan bitenlerdi en çok üstünde durulanlar. O geee on iki yeşil
libash kişi gelmişti kasabaya. On ikisi de birikirinin tıpkısı... Giyimleri
kuşamları, ağızları burunları, hepsinin de iri gözleri, saçları, elleri ayakları,
boyları, duruşları tıpı tıpına biribirine benziyordu. Hepsi de biribirinin tıpkısı kır
atlara binmişlerdi. Atların koşumları da, dizginleri, eyerleri, üzengileri aynıydı.
Atlarına benzer bir kır atı da yedeklerinde getirmişlerdi. Yalnız bu kır at çıplaktı.
Bu yeşil donlu adamlardan altısı kasabaya girmişler, înee Memedin ölüsünü
eandarmalarm gözlerinin önünden almış,çıplak kır atın üstüne atmışlar,
eandarmalar hiçbir şeyi görmemişlerdi. On ikiler ölü}^ Kırklar dağına götürüp
Kırk Ermişlere teslim etmişlerdi.
"Sıkıştılar köpekler, yalaneılar... înee Memedi öldürdük, diye de dünyaya
ilanat verdiler."
"Ne çıktı altından, ne çıktı?"
"Altından, at hırsızlarının padişahının oğlu Kara Osman Çıktı."
"Kardeşleri geldiler, onun ölüsünü aldılar götürdüler."
"Kırk Ermişler gelmiş de..."
"Yeşil donlu Kırk Ölmez..."