İnce Memed - 3 - 02

direkledi. Memed az daha yere düşüyordu, zor kurtuldu. Atın başını ormana
çevirdi, ormana hızla girdi. Yanından yönünden su gibi orman akıyor, gittikçe
hızlanan atın yeli onu bir hoş üşütüyordu. Kulağının dibinden de kurşun
seslerine benzer, cıv cıv, birtakım sesler geçiyor, üstüne yapraklar dökülüyor,
bazan yumuşak, bazan da sert, onu sarsacak, öbür yana yatıracak kadar sert
dalları sıyırıyordu. Kulaklarındaki uğultu artarken uzaktaki kuşun sesi de
yaklaşıyordu. Kısılmış gözlerinin ucuyla yanda bir ışık gördüğünü sandı, bir
anda da orayı geçti. Bir ışık, ardından bir ışık daha, bir, bir ışık daha... Belli



belirsiz ışıkları ardı ardına geçiyor, ışıklar biribiri üstüne yıkılıp karman çorman
oluyordu, tneeeik bir çiğirden gittiğini, üst üste küçük suları geçtiğini biliyor,
nerede olduğunu az çok kestiriyordu. Belinin ortasına az önee giren saneı da onu
kıvrandırıyordu. Bir süre sonra sanemin geçtiğini anlaymea sevindi. Atı
tekmelemenin hiçbir gerekliği yoktu. At, boynunu alabildiğine uzatmış,
burnundan gürültülü sesler koyvererek yönünü doğrultmuş gidiyordu. Atın da,
kendisinin de ter içinde kaldığını anladı. Gittikçe bütün bedeni uyuşuyor, atın
böğürlerini sıkan baeakları feldirdiyordu. Böyle uyuşmuş, atı ne kadar
sürdüğünü bilemeden gidiyor, at küçük suları, hendekleri, önüne gelen kütükleri,
küçük kayaları, sel yataklarını atlarken yanma, başına, sırtına dallar sert sert
vururken altındaki atm farkında oluyordu. At biraz yavaşlayıp da ayaklarında da
bir su 3 mn serinliğini du 3 mnea, ormanı çıkmakta olduğunun farkına vardı.
Birdenbire de, binleree kuşun hep bir ağızdan vıeırdaştığmı duydu. Demek
tanyerleri ışıdı ışıyaeaktı. Suyu geçerken doğu sandığı yöne başını çevirip baktı.
Yıldızlar silinmiş, gök belli belirsiz ağarmaya başlamıştı. Kuş vıeırtılan da
gittikçe, kulağını sağır edereesine, artıyordu. Sığıreiklar, diye gülümsedi kendi
kendine. Önlerine büyük bir kaya çıkmea at bir an durdu, bekler gibi edip sonra
da koşmasını sürdürdü. Kayanın yanı yönü, ağaçları göğe ağmış, her ağaem
gövdesini üç adam el ele verse çeviremez eski bir ormandı. Memed bu ormanı
çalı çalı biliyordu. Burada geçen eski günleri olduğu gibi gözlerinin önüne
gelinee gevşedi. İçinden inee bir umut, bir sevinç ışığı geldi geçti. Az sonra
ormanı çıkaeak, uçsuz bueaksız, ağaçsız yamaçtaki pınarların başına konmuş
Yörük çadırlarına varaeaktı. Çoğunlukla Kerimoğlunun obası konardı buralara...
Kerimoğlu obası daha da çok dağın gündoğusundaki geniş, doruğu kılıç gibi
keskin kırmızı mor kayalığın dibindeki gür kaynağın başını 3 mrt tutardı. Ya
Kerimoğlu obası başka yerdeyse, ya onu öteki Yörükler yakalarlar da
eandarmaya teslim ederlerse? Ya?.. Bu anda kendini düşünmüyor, bileğindeki
kelepçelerle güzel, hüzünlü gözlü, inee, kıvıreik kara sakallı Ferhat Hoea
gözlerinin önünden hiç gitmiyordu. At biraz yavaşlamış, Memedin düşüneeleri
de daha açılmış, atm ayağının düzgün tapırtılarına uymuştu. Şimdi Ferhat Hoea
olsaydı, ya da Koea Süleyman, ona yol gösterirler, Yörüklere güvenilip
güvenilmeyeeeğini ona söylerlerdi. İçini dehşet bir korku sarıp atm başını birden
geriye çevirip, köpük içinde kalmış atı daha hızlı geldiği yöne sürdü. Biraz önee
geçtiği çayın serin suyu ayağına değinee kendine geldi. At çayın içinden geriye
döndü. Gene o kayaya geldiler. Kuşlar daha çok, bütün ormanı doldurmuş
binleree, on binleree dallara üst üste konmuşlar vıeırdaşıyorlardı. Atm başını
çekti, gök 3 mzü usuldan ağanyordu, inee bir mavi gökyüzünün oralarda


uçuşuyordu, at yorulmuştu, kendiliğinden durur gibi oldu. Azieik sonra
Memedin içindeki korku bÜ 3 mdü, onu kılıçla çarpar gibi çarptı, derinden sarstı.
At yeniden geriye dönüp çaya geldi. Çayın su 3 aınun serinliği onun ayaklarına,
ayak bileklerine değmeden önee o çayı gördü. Hayal meyal suya benzer bir koyu
karanlık önünden akıyor, ormanın kuytusunda yitip gidiyordu. Aşağılardan da
bir çağıltı geliyor, küçüeük bir çağlayanın çığıltısını du 3 myordu. At bu sefer de
kendiliğinden geriye döndü. Böyle bir süre gidip geldikten sonra kayalığın tam
ueunda bitmiş, dalları gürleyen ulu bir ağaem altında durdu. Memed hiçbir şey
yapmıyordu. At da, kendisi de bitmişti. At az sonra kulaklarını düşürüp sağ arka
ayağını kamına çekti. Memed de atm boynuna doğm eğilmiş, onun boynundan
fışkırmış köpükleri koklar gibi öyle kalakalmıştı. Bir süre dummlanm bozmadan
öyleee oldukları yerde kaldılar. Atm terli boynundan aeı bir koku geliyordu.
Birden sert bir sesle irkilen at ürker gibi yaptı, kulaklarını dikip ortalığı dinledi,
sonunda da aldı yatırdı. Çıldırmış gibi eıvıldayan kuş seslerinin arasından
geçtiler, geniş, iki yanında pespembe ağın ağaçlarının çiçeğe durduğu çakıltaşlı
kum bir dereye indiler, çıkarlarken sol yandaki ağaçların arkasından gelen bir
yaylım ateşiyle karşılaştılar. At bir yassıldı, ardından da sağa vump
çakıltaşlarmm üstünden kayarak koşmaya başladı. Öndeki kıvrımı, küçük burnu
dönerlerken Memed, sağ küreğinin altında aeıya benzer bir şey duydu. Aemm az
altında ona benzer bir aeı daha... Bir de kalçasının tam üstünde daha da belirli bir
başka aeı... Atm boynuna yatmış, at onu dereye yukarıya götürüyor, Memedin
sırtındaki aeılar belli belirsiz artıyordu. Arkadan da bir ses durmadan, "înee
Memed, înee Memed, bu sefer elimden kurtulamazsın, bu sefer elimden,
elimden, elimden..." diye yineliyordu. "Bütün orman sarıldı, sarıldı." At
yumulmuş çalıların arasından, sık ormanların içinden geçiyor, çakıltaşlı kum
dereye iniyor çıkıyor, Memedin burnuna kum yarpuz, çamsakızı kokusu, bir de
yaş bir odunun duman kokusu geliyordu. Arkalarda, kayalığın ardında kalanlar
da ateşlerini kesmemişler, ha bire kurşun yakıyorlardı. Tanyerleri ışımaya,
ağaçlar, otlar, çiçekler seçilmeye başlamıştı. At bir düzlüğe çıktı. Bir sürü çan
sesi, insan sesiyle karşılaşmea bir an durdu. Ayaklarının dibinden dağın
domğuna kadar, çıplak yamaeı içinde çakan mavi kıvıleimlarıyla balkıyan
pespembe açmış keven dikenleri baştan aşağı sarmış, doldurmuş, tanyerlerinin
dumanları içinde tütüyordu. Memed ortalığı dinledi, kurşun sesleri kesilmişti.
Atı ormana döndüreeek hali yoktu. Karşıdaki kırmızı, mor, domğu kılıç gibi
keskin ipileyen kayanın ardından birkaç mavi dumanın havaya süzüldüğünü
görür gibi oldu. Başında dünyanın bütün kuşları vıeırdaşıyordu. Omuzundan
göğsüne, oradan da kamına ılık bir kanın aktığını duydu. "Eyvah Ferhat Hoea,"




diye söylendi, "kader böyle imiş." Sonra birtakım insan sesleri geldi kulağına.
Yukardan aşağıya da kadınlı erkekli, çoluklu çoeuklu sessiz, ayaklarının ueuna
basa basa, çıt çıkarmadan bir kalabalığın indiğini gördü. Önlerinde de, başını
önüne eğmiş Ferhat Hoea... Bütün bedeni tepeden tırnağa sevinee kesti.
Gözlerini iyiee açıp keven dikenlerinin balkıyan pembe bulutu arkasından
dingin, ağırbaşlı gelen Hoeayı bir daha görmek istedi ama, gözlerini bir karanlık
perdesi örttü. Tam bu sırada da atın üstünden kayareasma yere sağıldı, boylu
bo 3 mnea çoban yastığı da dedikleri keven dikenlerinin üstüne uzandı.
Bir süre onun başında bekleyen atın gözlerine doğru ötelerden bir yalım sünüp
geldi. Yalım uzadı, kısaldı, çoğaldı. Sesler, gürültüler, ayak tapırtıları da arttı.
Kulaklarını dikip bir süre bekleyen at birden ileriye fırladı. Keven çiçeklerinin
üstünde, bir harman yerinde döner gibi halkalar çizerek, çizdiği halkaları da
gittikçe küçülterek dönmeye başladı. Bir süre de topaç gibi kendi yöresinde
döndükten sonra görkemli, büyük gözlü başını, güzel kulaklarını dikerek kaldırdı
dağın doruğuna baktı, ardından da doludizgin oraya doğru aldı yatırdı.

3
Dün geceden bu yana, daha kurşun sesleri duyulur duyulmaz Ali Safa Beyin
avlusu insanla dolmuştu. Kara haber en uzak köylere kadar ulaşmış, yakın
köylerin ağıtçı kadınlarının bir kısmı çoktan gelmişler, işlerine başlamışlardı
bile. Ali Safa Beyin kanlı ölüsü başında ağıtlarını söyleyerek ığranıyor, ölüyü
göklere çıkarıyorlar, onun görkemli yaşamını, iyi niteliklerini, insanlığını sayıp
döküyorlar, onu öldüren eli kanlı, yüreği kara İnce Memedi de yerin dibine
batırıyorlardı. Memedi candarmalar az sonra yakalayacaklar kasabaya
getireceklerdi. Arif Saim Beyle Taşkın Bey onu caminin avlusundaki çınar
ağacına bağlayacaklar, Ali Safa Beyin hatununun, kardeşlerinin, akrabalarının,
tüm kasabanın gözlerinin önünde onun diri diri derisini yüzeceklerdi. Onu, o kan
içiciyi, o din düşmanını bu kartal gibi beyler yaşatırlar mıydı hiç? Kesmez,
doğramazlar mıydı onu? Bari Ali Safa gibi bir yiğidi, bir çiftlik sahibini,
hükümetin gözünün bebeğini de öldüren de keski bir insan olsaydı. O, İnce
Memed dedikleri de fıkara, yalınayak, kabak yiye yiye kamı şişmiş, bo 3 m bir
karış da, boynu çöp gibi ince, gözleri pörtlemiş, karıncadan ürken bir öksüz
köylü. Böyle bir yiğidi. Ağayı, adamoğlu adamı da vuran, fakir fıkaranm
sığmcasmı da öldüren bir adam olsa, bir sümüklü de bir sürgün oğlan... İnsan
gibi bir insan olsa Ali Safa Beyi öldüren de insanın 3 mreği yanmaz...
Avludaki kalabalık bir anda çoğalmış, avludan yola, yoldan da aşağıya,
caminin avlusuna taşmıştı. Kalabalık öğleye doğm bütün çarşıyı, çarşının
altındaki alanı doldurmuş, oradan da su 3 mn kıyısına kadar inmeye başlamışlardı.
Atlar, arabalar, kağnılar su 3 mn kıyısındaki pazaryerini doldurmuşlardı.
Ölüyü bir kısım akrabaları, kasaba ileri gelenleri hemen gömdürmek istiyor.
Safa Beyin karısıyla, Karadağlıoğlu Murtaza, Çoymakzade Bekir, Taşkın Halil
Bey, Muallim Rüstem Bey buna razı geliniyorlardı. Ötekiler, yazıktır, hava sıcak,
ölü daha şimdiden şişti, koktu, diyorlar, berikilerse, koksun, şişsin ama, onun
kanlı ölüsünü cümle alan görsün, böyle kutsal bir ölünün cenaze törenine bütün
insanlar katılsınlar, diye dayatıyorlardı.
Karısının dediği oldu ve ölü ertesi gün bile gömülmedi. Kasabada ne kadar
kolonya bulmuşlarsa, çarşıda, evlerde hepsini getirmiş, Ali Safa Beyin kutsal
ölüsünün üstüne bir güzelce boşaltmışlardı. Ölü gene de şişmiş, davul gibi
olmuş, kokusu da evden, avludan taşıp ta aşağılara, çayın kıyısına, pazaryerine
kadar ulaşmış, şişmiş ölü kokusu suya, ağaçlara, toprağa, insanların bedenlerine
sinmişti. Bu arada cenaze törenine de milletvekili Arif Saim Bey, candarma alay
komutanı. Adana Vali yardımcısı, öteki ileri gelen memurlar, Ali Safa Beyin
Adanadaki bÜ 3 mk çiftçi arkadaşları. Kozandan, Osmaniyeden, Ceyhandan eski




Türkmen Beyleri, daha bir sürü insan gelmişlerdi. Karadağlıoğlu Murtaza Ağa
ortalığa düşmüş dövünüyor, inliyor, önüne gelenle konuşuyordu.
"Öldürdü," diyordu, "öldürdü bir karış boylu da, armut bo 3 mnlu öksüz înee
Memed, Ali Safa Bey gibi bir aslanı. Öldürdü arkadaşlar, akrabalar, hısımlar.
Öldürdü koea İstiklal Savaşı yiğidini. Tufan Paşanın, Doğan Paşanın arkadaşını.
Buna 3 mrek nasıl dayanır. Kokuttu ölüsünü de bu sarısieakta. Buna da 3 mrek hiç
dayanmaz. Daha önee de Abdi Ağamızı öldürmüştü. Beş köyün ağasını,
dinimizin direğini. Onu da böyle, kasabamızı basarak öldürmüştü. Fıkarayı ala
gözlerinden kurşunlayarak... Daha kimleri, kimleri öldürmedi bu înee Memed...
Hançeriyle Ağa kadınlarının kamını deşip bebeklerini dışarı çıkarıp, ölü
bebekleri de nişan tahtası yapıp kurşunluyormuş. Zenginlere böyle yapıyormuş,
o neysem ne, ya fıkaralara ne diyelim, onların da kızlarının, karılarının ırzlarına
bir iyiee geçtikten sonra kellelerini kesip kazıklara çakıyor, onları da yollar
bo 3 mnea diziyormuş. Şimdi buradan dağlara gitmiş, Çiçeklideresine, İstiklal
Müeadelesi kahramanımız Çiçekli Mahmut Ağayı öldürmeye. Ahdetmiş o înee
Memed, işte bu söylüyor, bu. Bu namlı Topal Ali ki, gökte uçan kuşun yerdeki
izini sürer. Bu Topal Ali ki Abdi Ağanın has bir adamıydı. Bu Topal Ali ki, o
kafir bunun eline bir geçerse etini kebap edeeek. îşte bu Topal Ali ki, bu bile
onunla başa çıkamadı."
Eliyle önüne gelene gösterdiği, övgülere boğduğu Topal Ali başı önünde, derin
kederlere gömülmüş, onun sağ başından bir adım gerisinde, gözleri yaş içinde
kalmış yürüyor, övgülere ilgisizmiş gibi yüzünde en küçük bir kıpırdama,
değişiklik olmadan Ağasını dinliyordu.
"Candarmalarımız yetişmezse oraya, o Çiçeklideresine gidene kadar. Çiçekli
Mahmut Ağa da, îstiklal Müeadelesinin göğsünü düşmana karşı tunç siper etmiş
yiğidi de öleeek. Öteki tunç siper göğüslü Ağalar da... Kadınlarımız, vay
kızlarımız... Sonra înee Memed arkasına taktığı ipten kazıktan kurtulmuş, ipe
kazığa müstahak eanavar kişilerle dağlardan ineeek, önee bizim kasabamızı
basaeak, sonra Adanayı, Mersini, Kozam, tüm Çukurovayı alaeak... Hepimizin
bir bir derimizi yüzüp, kellemizi keseeek. Vay avratlarımıza, vay kızlarımıza,
vay tarlalarımıza... Vay vay vay başımıza gelenlere... Biliyorum, o bütün
Çukurovayı alsa da, biz gene îstiklal Müeadelemizde olduğu gibi Fransızları bu
vatanın harimi ismetinde, Toros dağlarında nasıl boğmuşsak bunu da, bu înee
Memedi de öyle, öyle boğaeağız."
O böyle konuştukça Topal Ali bir duruyor, bir tuhaf tilki gözleriyle kaşlarını
yukarıya kaldırıp ona yandan şöyle bir bakıyor, hemen o anda da 3 mrümeye
başlıyordu.



Karadağlıoğlu Murtaza Ağanın durumu gerçekten kötüydü. Bütün bu
söylediklerine 3 mrekten inanıyor, înee Memedden ödü kopuyor, bu kan içiei, bu
eanavar adamdan dolayı gözlerine uyku girmiyordu. Hele Ali Safanm
öldürüldüğünü de duyunea iyiee zıvanadan çıkmış, kendisini bir ölüm korkusuna
kaptırmıştı. Tek sığmeası, güvenei, sarıldığı tek dal Topal Aliydi. O da olmamış
olsaydı Karadağlıoğlu Murtaza Ağa çoktan korkudan çıldırmış, dağlara
düşmüştü. Topal Aliyi yere göğe koyamıyor, onu bir an için bile olsa yanından
ayırmak istemiyordu. O yanında olmaymea bir korku karanlığının, boşluğunun
içine yuvarlanıyordu. Aliye inanıyordu. Eğer Ali eandarma karakoluna
vardığında, "yetişin, yetişin, înee Memed Ali Safa Beyi öldürmeye gidiyor," diye
bağırdığında eandarmalar harekete geçmiş olsaydılar, Ali Safa Bey şimdi yaşıyor
olurdu, aaah, yaşıyor olurdu... Topal Ali ağlamış, inlemiş, kendini paralamış,
eandarmaları bir türlü yerinden kıpırdatamamıştı. O elinde çıplak filinta, çıplak
ata binili înee Memed de gitmiş Ali Safa Beyi öldürüvermişti. O sebepten Topal
Ali bir yiğit, bir fedakar kişi, bir güvenilir adamdır. O her şeyi, dağları, ovaları,
kurdun kuşun yattıkları yeri, tekmil insanların yüreklerini bilir.
"Ben yılanın başı daha küçükken ezilmelidir, diye çok söyledim. îşte ezilmedi,
îşte, koskoea yedi düvelle, on beş devletül azimeyle dövüşmüş ve hem de
onların oeağma ineir dikmiş koskoea Türkiye Cumhuriyetini parmağına takmış
oynatıyor. Parmağına, parmağına, ve hem de parmağının ueuna... Şimdi eğer biz
bir orduyla yarından tezi yok dağları sarmazsak ve hem de o înee Memedi ve
hempalarını derakap yakalamazsak bu iş bÜ 3 myeeek, bütün dağlara, oradan da
tüm Anadoluna yayılaeak, ondan sonra da bu baldırıçıplaklarla hiçbir zaman
başa çıkılamayaeak. Yoktan var ettiğimiz, düveli muazzamanm o kokmuş
ellerinden aldığımız gül gibi vatanımız yok olaeak. îşte bu, işte bu izei Topal Ali
yiğidimiz olmamış olsaydı, zaten bu vatan çoktan elimizden uçmuş gitmiş,
kellelerimiz dahi sırıkların ueunda köy köy dolaştırılmıştı."
Murtaza Ağa dudakları uzayarak, titreyerek, ter içinde kalarak konuşuyor,
yırtınıyor, bağırıyordu. Arzuhale! Siyasetçiden Kaymakama, Kaymakamdan
Taşkın Halil Beye gidiyor geliyor, kasabanın içinde, kalabalığın arasında dört
dönüyordu.
Arzuhale! Siyasetçi önünde daktilosu, başında da Ağalar, durmadan Adanaya,
Ankaraya telgraflar yazıyor, posta müdürü de bekletmeden o telgrafları üst üste
Adanaya, Ankaraya çekiyordu. Siyasetçi hem telgrafları yazıyor, hem de bir
yandan dili diline dolaşarak konuşuyordu:
"Aneak bir alay bu adamla baş edebilir. Bir tümen asker. Şimdi Torosta her çalı
bir înee Memed olmuştur. Murtaza Ağa efendimizin hakkı alisi var ki var derim


size."
Ve bunu her söylediğinde de Murtaza Ağa onun eebine gizliden bir on lira
atıyordu. O da yalnız Murtaza Ağa gözükünee dükkanının önünde, ne konuşursa
konuşsun, hemen sözünü kesiyor, "Murtaza Ağa zatialilerinin dağlar kadar hakkı
var, Torosta her çalı bir înee Memed oldu daha şimdiden," diye bağırıyordu. "Bu
vatanı onlara, o çarıklı köylülere payimal ettirmeyeeeğiz. Değeri bin altın eden
her adamımızı boğazlıyorlar, o ayak yalınlar, ama göreeekler, Ankaradan bir alay
gelinee...
Bir yandan da ter içinde kalarak ardı arkası gelmeyen arzuhallerini yazıp
başında bekleyen adamlardan birisine veriyor, para pusulasını yazıp masasının
çekmeeesine, içinden înee Memede dualar ederek atıyor, yeni bir arzuhale de
hemen başlıyordu.
Arzuhale! Deli Fahriyeyse Ağalardan hiç kimse uğramıyordu. Deli Fahri de,
dükkanı fabrika gibi işleyen Siyasetçiye yan gözle bakıyor. Ağalara, Siyasetçiye
basıyordu küfürü.
"Gelmezler, gelmezler bana. Onlar bana düşman oldular. Çünküleyim ki ben
înee Memedin Hatçesini bir arzuhalle mahpustan kurtardım. Çünküleyim ki gül
yüzlü, Allah adamı, mahpusanedeki adı güzel, kendi güzel Ferhat Hoeanm
arzuhalini yazıyorum. Çünküleyim ki, benim mermer taşa geçen arzuhallerim
onu kurtaraeak. Yalan, Ferhat Hoeanm adam öldürdüğü... İftira ediyorlar Allahm
ermişine... Yalan, înee Memedin adam öldürdüğü..."
Dükkanın önündeki kalabalık kaynaşmea da Deli Fahri çok ileri gittiğini
anlıyor, sözünü değiştirir gibi ediyor, sonra kendini yenemiyor, yeniden
veryansın ediyordu.
"Belki, belki," dedi, "Ali Safa Beyi öldüren înee Memeddir, belki. Belki Safa
Beyin hakkını yediği bir ırgat, belki de tarlasını elinden aldığı bir köylü
öldürmüştür. Nedir bu şamata, bu rezalet... Bir insan için Ankaradan bir ordu
çıkarmışlar, bir insan için koeaman bir ordu 3 m buraya getirmek günah değil mi?
Bir koea ordu bir tek înee Memedi nerede bulur ki? Çok insanın, çok fıkara
köylünün eanmı yakaeaklar, çok..."
Tam bu sırada Murtaza Ağanın başı dükkanın kapısının ardından çıkıverdi:
"Ulan köpek, deli köpek," diye bağırdı. "Şu parmağımı, şu iki gözüne sokunea
pörtletiveririm." Parmağını bir ok gibi onun gözüne uzattı. Fahri sakmmasaydı
Ağanın parmağı onun gözünü çıkaraeaktı, öyle sert, hızlı gelmişti parmak onun
gözüne doğru. "Sus köpek."
Deli Fahri sapsarı kesilerek:
"Aman Ağam sustum," dedi. Sonra da boynunu büküp: "Ben ne dedim ki,"




diye ekledi.
"Ne dediğinin hepsini duydum köpek," diye gürledi Murtaza Ağa, öfkeden
bo 3 aın damarları şişerek... "Ulan bu konuştuklarını bir hükümet adamı duysa seni
ipe çekerler ulan, hem de derakap... Hem de şu meydandaki şu ağaea, derakap.
Ulan senin o sarhoş kulakların ne dediğini hiç duymuyor mu ulan?"
Deli Fahri ayağa kalkıp boyun bükmüş, iki büklüm olup ellerini de göğsüne
kavuşturmuştu.
"Aman Ağam, aman eline ayağına düştüm, elaman Ağam... Tövbe, tövbe... Siz
de bana hiç arzuhal yazdırmıyorsunuz ki... Hep Siyasetçi, hep Siyasetçi... Zengin
oldu Siyasetçi... Sabahtan beri hep o yazıyor, hep o..."
"Sus! Daha konuşuyor uyuz köpek, sus!"
"Sustum Ağam... O kafir înee Memed diyordum Ağam, bu akşam değil de,
yarm akşam dağdan yüz on bir adamıyla ineeek, bizim gül kasabamızı yakaeak,
diyordum. Sor sor, işte şunlarm hepsi duydu." Dükkanın önündeki köylülere
yalvarıreasma baktı. "Söyleyin kardaşlar, ben öyle demiyor muydum?"
Murtaza Ağa:
"Neee?" diye telaşlandı. "Sen nerden aldın bu haberi?"
Deli Fahri rahatladı:
"Ben duyarım, hem de çok sağlam yerlerden."
"Dur öyleyse," diye yöresine bakındı Murtaza Ağa. Gözüne kestirdiği yaşlı
köylüye: "Sen gel buraya," dedi. Köylü onun yanma doğru kalabalığı yararak
yürüdü.
"Buyur Murtaza Ağa."
"Sen şimdi Fahri Efendinin yazaeağı telgrafı Ankaraya çekeeeksin.
Okuryazarlığın yoksa parmak basaeaksm."
Fahri hemen sandalyasma çöküp kağıdı makinaya geçirirken:
"Sen hiç küsüm etme Ağam," dedi. "Ben telgrafı bir donatırım ki, Ankaranm
dağı taşı ve de Mustafa Kemali ve de ordusu, eandarması hep dile gelir."
"Ne yazaeaksm?" diye yumuşayarak sordu Murtaza Ağa.
"Aman Murtaza Ağa Efendim, aman 3 mksek Beyim, Deli Fahri ne yazaeağmı
bilmez mi?"
"Ne yazaeaksm?" diye gene sertleşti Murtaza Ağa. "Ne yazaeaksm?"
Fahri yeniden ayağa kalkıp elpençe divan durdu, telaşlı, kanlı gözleri
yuvalarında korkuyla dönerek.
"Ne yazaeaksm?"
"înee Memedin bütün dağları adamlarıyla tuttuğunu... Bütün yolları
belleri...Kızların, gebe kadınların... Yetmiş yaşında koeakarılarm..."


"Yok olmaz. Onlar hep yazıldı. Başka, başka, başka... Çalıştır kafanı..."
"İnce Memed bu gece emrindeki üç yüz atlısıyla gelerek... Kasabamızı..."
"Oldu," diye güldü Murtaza Ağa. "İşte şimdi oldu. Şimdi sen on kişi daha bul,
her birisine bir telgraf yaz, önlerine de düşüp telgrafhaneye götür. Bizim orada
hesabımız var, telgraf müdürüne ver o kağıtları... Parmak bastırmayı da unutma.
Şu parayı da al..." Eline epeyce yüklü bir para sıkıştırırken de: "Deli kavat,"
dedi, "az daha, ben yetişmesem, bu deli kafanla sen ipi boyluyordun."
"Baş üstüne Ağam, var ol Beyim, Allah sana zeval vermesin."
Fahrinin paraları tutan eli titriyordu.
Murtaza Ağa oradan hızla uzaklaştı. Arzuhalci de kapıdaki birikmiş kalabalığa
bağırdı:
"İçeriye gelin," dedi, "sen sen, sen... Kaçmak yok... Bu telgraflara parmak
basmayanın cezası çok bÜ 3 mktür. Sonra hepimiz cunhah düşeriz. Bakın, işte
şimdi gözünüzün önünde oldu. Az daha ipi boyluyorduk."
On beş kadar sessiz köylü geldiler, küçük dükkana sığıştılar, kağıdı daktiloya
geçirmiş Deli Fahri de çatır çutur yazmaya başladı.
"Pişman oldular," diye konuştu. "Pişman olup sonunda bana geldiler. O
Siyasetçi ne bilir telgraf yazmayı, telgraf yazıp da Ankarayı tavlamayı. Benim
telgrafımı Ankarada okuyan her kişi iki gözü iki çeşme ağlamazsa..." Önündeki
eski, dökülen makinayı kaldırdı, "Ben de bu makinayı, işte böyle kaldırır taşa
çalar paramparça ederim. O Siyasetçi ne bilirmiş arzuhal yazmayı... O, götünün
deliğini bile bilemez. Onun arzuhaline eğer Ankara bir tek candarma bile
gönderirse, ben de ona anlı şanlı güzel Ankara demem. Şimdi görün bakalım,
yarın, ve hem de yarından da daha yakm ordumuz nasıl geliyor da çullanıyor şu
Toroslarm üstüne..."
Yaratarak, gülümseyerek yazıyordu. Arzuhallerinin o yüksek yerlerdeki büyük
etkisini çoktandır biliyor, bununla da övünüyordu. Şimdi ne kadar bulabilirse o
kadar parmak bastıracaktı. Ve de çok şükür, bu kasabada parmakları olan çok
adam vardı. Bir yandan telgrafları özenle yazıyor, bir yandan da eksilen
adamların yerine yenisini bulup oturtuyordu. Bu minval üzere Fahri Efendi
durmadan akşama kadar yazdı. Eğer Murtaza gelip de:
"Yeter bre Fahri Efendi biraderim, yeter artık, ocağımızı batırdm. Senin bugün
yazdığın telgraflara giden parayla alimallah ben bir çiftlik alırdım. Yeter bre
Fahri Efendi kardaşım, hiç din iman, insaf denen nesnenin zerresi yok mu
sende?" demeseydi, hızını almışken sabahlara kadar yazacaktı.
Fahri Efendi onun bu sözlerine çok kızdı. İçinden, bunlar nankör adamlar, diye
geçirdi. Bunlar iyilik bilmezler... Başını kaldırdı, kanlı gözleriyle ona gücenmiş



bir köpeğin hüzünlü gözleriyle baktı, yorgun bir sesle de yumuşaeık:
"Benim bu yazdığım telgrafları aeaba Adanadaki, Ankaradaki, îstanbuldaki
bütün avukatlar bir araya gelseler yazabilirler mi? Ben eanımı, 3 mreğimi,
eiğerimi koydum bu telgraflara." Küskün, başını geri indirdi.
Murtaza Ağa söylediklerine pişman oldu:
"Tamam," dedi gülerek, "tamam Fahri Efendi arkadaşım. Ne de alıngansın bre
ulan..." Sırtına okşareasma bir tokat indirdi, ardından da usul usul sıvazladı.
"Güeenme bre kardaşım."
Fahri:
"Ben güeenirim arkadaş," dedi. "Ben çünküleyim ki işimin erbabıyım.
Çünküleyim ki şu benim kalemimin üstüne... Bizi mahveden bu sarhoşluk,
sarhoşluk..." diye ekledi arkasından. Dudakları büzüldü, yüzü gerildi, gözlerine
yaş doldu. "Aaah, sarhoşluk..."
"Bak arkadaş, sana da hiç şaka edilmiyor. Bak arkadaş, şimdi Ankarada
yeıyüzü gök 3 mzü senin telgraflarına kesti. Şimdi bütün Ankara o senin her birisi
taşa geçen, insanları dilhun eden o yüee telgraflarından dolayı feryadı figan
içinde. Elin dert görmesin, sağ ol, var ol... Yarın da, daha gün ışımadan, aynı
faaliyeti hulusu kalbile sürdürmelisin. Ne kadar güeün varsa o kadar yaz. Sen ki
bu kasabanın birinei, hem de baş birinei, her arzuhali çeliğe işler arzuhaleisi
Fahri Efendisisin, ne kadar biliyorsan o kadar yaz ki, şu înee Memedin ölüsü bir
eşeğin üstüne atılmış kasabaya getirilene kadar yaz. Yaz ki yaz... Ve hem de
benim şakalarıma güeenme. İnsan hiç ağası Murtazaya güeenir mi?"
"Güeenmem," diye güldü Deli Fahri. "Ben senin sözlerine hiç alınır mıyım?
Ben hiçbir şeye güeenmem muhterem Karadağlızade Murtaza Ağaefendi. Ben
sana, velinimetim Efendime, Ağalar sultanına hiç güeenir miyim ki, Allah