El Protestantismo comparado con el Catolicismo en sus relaciones con la Civilización Europea (Vols 1-2) - 18

Total number of words is 3816
Total number of unique words is 1733
16.9 of words are in the 2000 most common words
22.0 of words are in the 5000 most common words
24.7 of words are in the 8000 most common words
Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.

(Concilium Lugdunense tertium, anno 683.)
Se ve, por el siguiente canon, que los obispos daban á los
cautivos cartas de recomendación; y se prescribe en él que se
pongan en ellas la fecha y el precio del rescate; y que se
expresen también las necesidades de los cautivos.
«Id etiam de epistolis placuit captivorum, ut ita sint sancti
pontifices cauti, ut in servitio pontificibus consistentibus,
qui eorum manu vel subscriptione agnoscat epistolae aut
quaelibet insinuationum litterae dari debeant, quatenus de
subscriptionibus nulla ratione possit Deo propitio dubitare:
et epistola commendationis pro necessitate cuiuslibet
promulgata dies datarum et pretia constituta, vel necessitates
captivorum quos cum epistolis dirigunt, ibidem inserantur.»
(Can. 2.)

(Synodus S. Patricii Auxilii et Isernini Episcoporum in
Hibernia celebrata, circa annum Christi 450, vel 456.)
Excesos á que eran llevados algunos eclesiásticos por un celo
indiscreto á favor de los cautivos.
«Si quis clericorum voluerit iuvare captivo com suo pretio
illi subveniat, nam si per furtum illum inviolaberit,
blasphemantur multi clerici per unum latronem, qui sic fecerit
excommunionis sit.» (Can. 32.)

(Ex epistolis S. Gregorii.)
La Iglesia gastaba sus bienes en el rescate de los cautivos,
y, aun cuando con el tiempo tuvieran facultades para
reintegrarla de la cantidad adelantada, ella no quería
semejante reintegro: les condonaba generosamente el precio del
rescate.
«Sacrorum canonum statuta et legalis permitit auctoritas,
licite res ecclessiasticas in redemptionem captivorum impendi.
Et ideo, quia edocti a vobis sumus, ante annos fere 18
reverendissimum quemdam Fabium, Episcopum Ecclesia Firmanae,
libras 11 argenti de eadem ecclesia pro redemptione vestra, ac
patris vestri Passivi, fratris et coepiscopi nostri, tunc vero
clerici, necnon matris vestrae, hostibus impedisse, atque ex
hoc quamdam formidinem vos habere, ne hoc quod datum est, a
vobis quolibet tempore repetatur, huius praecepti auctoritate
suspicionem vestram praevidimus auferendam; constituentes,
nullam vos exinde, haeredesque vestros quolibet tempore
repetitionis molestiam sustinere, nec a quoquam vobis aliquam
obiici quaestionem.» (Libro 8, ep. 14, et hab. Caus. 12, Q. 2,
C. 15.)

(Concilium Vernense secundum, anno 884.)
Los bienes de la Iglesia servían para el rescate de los
cautivos.
«Ecclessiae facultates quas reges et reliqui christiani
Deo voverunt, ad alimentum servorum Dei et pauperum, ad
exceptionem hospitum, _redemptionis captivorum_, atque
templorum. Dei instaurationem, nunc in usu saecularium
detinentur. Hinc multi servi Dei pecuniam cibi et potus ac
vestimentorum patiuntur, pauperes consuetam eleemosynam non
accipiunt, negliguntur hospites, _fraudantur captivi_, et fama
omnium meritu laceratur.» (Can. 12.)
Es digno de notarse en el canon anterior el uso que hacía
la Iglesia de sus bienes; pues que vemos que, á más de la
manutención de los clérigos y los gastos del culto, servían
para el socorro de pobres, de peregrinos, y para el rescate de
los cautivos. Hago aquí esta observación, porque se ofrece la
oportunidad; y no porque sea el canon citado el único texto en
que pueda fundarse la prueba del buen uso que hacía la Iglesia
de sus bienes. Muchos son los cánones que podrían citarse,
empezando desde los llamados apostólicos; siendo de notar
la expresión de que se valen á veces para afear la maldad
de los que se apoderaban de los bienes eclesiásticos, ó los
administraban mal. _Pauperum necatores, matadores de pobres_,
se los llama, para dar á entender que uno de los principales
objetos de esos bienes era el socorro de los necesitados.

§ IV

(Concilium Lugdunense secundum, anno 566.)
Se excomulga á los que atentan contra la libertad de la
personas.
«Et quia peccatis facientibus multi in perniciem animae suae
ita conati sunt, aut conantur assurgere, ut animas longa
temporis quiete sine ulla status sui competitione viventes,
nunc improba proditione atque traditione, aut captivaverint
aut captivare conentur, si iuxta praeceptum domini regis
emendare distulerint, quosque hos quos obduxerunt, in loco
in quo longum tempus quiete vixerint, restaurare debeant,
ecclesiae communione priventur.» (Can. 3.)
Del canon que acabo de citar se infiere que era muy general el
abuso de apelar los particulares á la violencia para reducir
á esclavitud á personas libres. Tal era en aquella época
la situación de Europa, á causa de las irrupciones de los
bárbaros, que el poder público era débil en extremo, ó, mejor
podríamos decir, que no existía. Por esto es muy bello el ver
á la Iglesia salir en apoyo del orden público, y en defensa de
la libertad, excomulgando á los que atacaban y menospreciaban
así el precepto del rey: _praeceptum domini regis_.

(Concilium Rhemense, anno 625 vel 630.)
Se reprime el mismo abuso que en el canon anterior.
«Si quis ingenuum aut liberum ad servitium inclinare voluerit,
an fortasse iam fecit, et commonitus ab episcopo se de
inquietudine eius revocare neglexerit, aut emendare noluerit,
tanquam calumniae reum placuit sequestrari.» (Can. 17.)

(Concilium Confluentium, anno 922.)
Se declara reo de homicidio al que seduce á un cristiano y lo
vende.
«Item interrogatum est, quid de eo faciendum sit qui
christianum hominem seduxerit, et sic vendiderit; responsumque
est ab omnibus, homicidii reatum, ipsum hominem sibi
contrahere.» (Can. 7.)

(Concilium Londinense, anno 1102.)
Se prohibe el comercio de hombres que se hacía en Inglaterra,
vendiéndolos como brutos animales.
«Nequis illud _nefarium negotium_ quo hactenus in Anglia
solebant homines sicut bruta animalia venundari, deinceps
ullatenus facere praesumat.»
Echase de ver, por el canon que acabo de citar, cuánto se
adelantaba la Iglesia en todo lo perteneciente á la verdadera
civilización. Estamos en el siglo XIX, y se mira como un
notable paso dado por la civilización moderna, el que las
grandes naciones europeas firmen tratados para reprimir el
tráfico de los negros; y por el canon citado se ve que, á
principios del siglo XI, cabalmente en la misma ciudad de
Londres, donde se ha firmado últimamente el famoso convenio,
se prohibía el tráfico de hombres, calificándole cual merece.
_Nefarium negorium: detestable negocio_, le apellida el
concilio; _tráfico infame_, le llame la civilización moderna,
heredando, sin advertirlo, sus pensamientos y hasta sus
palabras de aquellos hombres á quienes se apellida _bárbaros_,
de aquellos obispos á quienes se ha calumniado, pintándolos
poco menos que como una turba de conjurados contra la libertad
y la dicha del género humano.

(Synodus incerti loci, circa annum 616.)
Se manda que las personas que se hubiesen vendido ó empeñado,
vuelvan _sin dilación_ al estado de libertad, así que
devuelvan el precio; y se dispone que no se les pueda exigir
más de lo que hubiesen recibido.
«De ingenuis qui se pro pecunia aut alia re vendiderint, vel
oppignoraverint, placuit ut quandoquidem pretium, quantum
pro ipsis datum est, invenire potuerunt, absque dilatione
ad statum suae conditionis reddito pretio reformentur, nec
amplius quam pro eis datum est requiratur. Et interim,
si vir ex ipsis, uxorem ingenuam habuerit, aut mulier
ingenuum habuerit maritum filii qui ex ipsis nati fuerint in
ingenuitate permaneant.» (Can. 14.)
Es tan importante el canon del concilio que acabo de citar,
celebrado, según opinan algunos, en Boneuil, que bien merece
que se hagan sobre él algunas reflexiones. Cabalmente esta
disposición tan benéfica en que se concedía al vendido el
volver á la libertad, una vez satisfecho el precio que había
recibido en la venta, atajaba un mal que debía de estar muy
arraigado en las Galias, pues que databa de muy antiguo;
supuesto que sabemos por César, citado ya en el texto, que
muchos, acosados por la necesidad, se vendían para salir de
situaciones apuradas.
Es también muy digno de notarse lo que se dispone en el mismo
canon con respecto á los hijos de la persona vendida; pues,
ora sea el padre, ora la madre, se prescribe que, en ambos
casos, los hijos sean libres; derogándose aquí la tan sabida
regla del derecho civil: _partus sequitur ventrem_.

§ V

(Concilium Aurelianense tertium, anno 538.)
Se prohibe el devolver á los judíos los esclavos refugiados
en las iglesias, si hubieren buscado este asilo, ó bien
por obligarlos los amos á cosas contrarias á la religión
cristiana, bien por haber sido maltratados después de haberlos
sacado antes del asilo de la iglesia.
«De mancipiis christianis, quae in iudaeorum servitio
detinentur, si eis quod christiana religio vetat, a dominis
imponitur, aut si eos quos de ecclesia excusatos tollent,
pro culpa quae remissa est, affligere aut caedere fortasse
praesumpserint, et ad ecclesiam iterato confugerint,
nullatenus a sacerdote reddantur, nisi pretium offeratur
ac detur, quod mancipia ipsa valere pronuntiaverit iusta
taxatio.» (Can. 13.)

(Concilium Aurelianense quartum, anno 541.)
Se manda observar lo mandado en el precedente concilio del
mismo nombre, en el canon arriba citado.
«Cum prioribus canonibus iam fuerit definitum, ut de mancipiis
christianis, quae apud iudaeos sunt, si ad ecclesiam
confugerint, et redimi se postulaverint, etiam ad quoscumque
christianos refugerint, et servire iudaeis noluerint,
taxato et oblato a fidelibus iusto pretio, ab eorum dominio
liberentur, ideo statuimus, ut tam iusta constitutio ab
omnibus catholicis conservetur.» (Can. 30.)
(Ibíd.) Se castiga con la pérdida de todos los esclavos al
judío que pervierte á un esclavo cristiano.
«Hoc etiam decernimus observandum, ut quicumque iudaeus.
proselytum, qui advena dicitur, iudaeum facere praesumpserit,
aut christianum factum ad iudaicam superstitionem adducere;
vel si iudaeus christianam ancillam suam sibi crediderit
sociandum; vel si de parentibus christianis natum, iudaeum
sub promissione fecerit libertatis, mancipiorum amissione
multetur.» (Can. 31.)

(Concilium Masticonense primum, anno 581.)
Se prohibe á los judíos el tener en adelante esclavos
cristianos, y con respecto á los existentes, se permite á
cualquier cristiano el rescatarlos, pagando al dueño judío 12
sueldos.
«Et liceat quid de christianis qui aut de captivitatis
incursu, aut fratribus iudaeorum servitio implicantur,
debeat observari, non solum canonicis statutis, sed et
legum beneficio pridem fuerit constitutum; tamen quia
nunc item quorundam querela exorta est, quosdam iudaeos,
per civitates aut municipia consistentes, in tantam
insolentiam et proterviam prorrupisse, ut nec reclamantes
christianos liceat vel pretio de eorum servitute absolvi;
idcirco praesenti concilio, Deo auctore, sancimus ut nullus
christianus iudaeos deinceps debeat deservire; sed datis pro
quolibet bono mancipio 12 solidis, ipsum mancipium quicumque
christianus, seu ad ingenuitatem, seu ad servitium, licentiam
habeat redimendi: quia nefas est, ut quos Christus dominus
sanguinis sui effusione redemit, persecutorum vinculis maneant
irretiti. Quod si acquiescere his quae statuimus quicumque
iudaeus noluerit, quamdiu ad pecuniam constitutam venire
distulerit, liceat mancipio ipsi cum christianis ubicumque
voluerit habitare. Illud etiam specialiter sancientes, quod
si qui iudaeus christianum mancipium ad errorem iudaicum
convictus fuerit suassisse, ut ipse mancipio careat et legandi
damnatione plectatur.» (Can. 16.)
El canon que antecede, equivale á poco menos que un decreto
de entera emancipación de los esclavos cristianos; porque,
si los judíos quedaban inhibidos de adquirir nuevos esclavos
cristianos, y los que tenían, podían ser rescatados por
cualquier cristiano, claro es que la puerta quedaba abierta
de tal suerte á la caridad de los fieles, que por necesidad
hubo de disminuirse en gran manera el número de los esclavos
cristianos que gemían en poder de los judíos. Y no es esto
decir que estas disposiciones canónicas surtiesen desde luego
todo el efecto que se proponía la Iglesia; pero sí que,
siendo éste el único poder que á la sazón permanecía en pie,
y que ejercía influencia sobre los pueblos, debían de ser sus
disposiciones sumamente provechosas á aquellos en cuyo favor
se establecían.

(Concilium Toletanum tertium, anno 589.)
Se prohibe á los judíos el adquirir esclavos cristianos. Si un
judío induce al judaísmo, ó circuncida á un esclavo cristiano,
éste queda libre, sin que haya de pagarse nada al dueño.
«Suggerente concilio, id gloriosissimus dominus noster,
canonibus inserendum praecipit, ut iudaeis non liceat
christianas habere uxores, _neque mancipia comparare in usus
proprios_.»
«Si qui vero christiani ab eis iudaico ritu sunt maculati,
vel etiam circumcissi, non reddito pretio ad libertatem et
religionem redeant christianam.» (Can. 14.)
Es notable este canon, ya porque defendía la conciencia
del esclavo, ya porque imponía al dueño una pena favorable
á la libertad. De esta clase de penas para reprimir la
arbitrariedad de los amos que violentaban la conciencia de
los esclavos, encontramos un ejemplo muy curioso en el siglo
siguiente, en una colección de leyes de Ina, rey de los
sajones occidentales. Helo aquí:

(Leges Inae Regis Saxonum Occidiorum, anno 692.)
Si un amo hace trabajar á su esclavo en domingo, el esclavo
queda libre.
«Si servus operatur die dominica per praeceptura domini sui,
sit liber.» (Leg. 3.)

OTRO EJEMPLO
(Concilium Berghamstedae anno 5.º Withredi Regis Cantii, id est
Christi 697: sub Bertualdo Cantuariensi archiepiscopo celebratum.
Haec sunt iudicia Withredi Regis Cantuariorum.)
Si un amo da de comer carne á un esclavo en día de ayuno, éste queda
libre.
«Si quis servo suo carnem in ieiunio dediderit comedendam, servus liber
exeat.» (Can. 15.)

(Concilium Toletanum quartum, anno 633.)
Se prohibe enteramente á los judíos el tener esclavos cristianos;
disponiéndose que, si algún judío contraviene á lo mandado aquí, se le
quiten los esclavos y éstos alcancen del príncipe la libertad.
«Ex decreto gloriosissimi principis hoc sanctum elegit concilium, ut
iudaeis non liceat christianos servos habere, nec christiana mancipia
emere, nec cuiusquam consequi largitate: nefas est enim ut membra
Christi serviant Antichristi ministris. Quod si deinceps servos
christianos, vel ancillas iudaei habere praesumpserint, sublati ab
eorum dominatu libertatem a principe consequantur.» (Can. 66.)

(Concilium Rhemense, anno 625.)
Se prohibe vender esclavos cristianos á los gentiles ó judíos; y se
anulan esas ventas si se hicieren.
«Ut christiani iudaeis vel gentilibus non vendantur; et si quis
christianorum necessitate cogente mancipia sua christiana elegerit
venundanda, non aliis nisi tantum christianis expendat. Nam si
paganis aut iudaeis vendiderit, communione privetur, et emptio careat
firmitate.» (Can. 11.)
Ninguna precaución era excesiva en aquellos calamitosos tiempos. A
primera vista podría parecer que semejantes disposiciones eran efecto
de la intolerancia de la Iglesia con respecto á los judíos y á los
gentiles; y, sin embargo, era en realidad un dique contra la barbarie
que lo iba invadiendo todo; una garantía de los derechos más sagrados
del hombre: garantía tanto más necesaria cuanto puede decirse que todas
las otras habían desaparecido. Léase, ó si no el documento que sigue
á continuación, donde se ve que algunos llegaban hasta el horrible
extremo de vender sus esclavos á los gentiles para sacrificarlos.

(Gregorius Papa III, ep. I ad Bonifacium Archiepiscoporum; anno 731.)
«Hoc quoque inter alia crimina agi in partibus illis dixisti, quod
quidam ex fidelibus ad _immolandum_ paganis sua venundent mancipia.
Quod ut magnopere corrigere debeas fratres commonemus, nec sinas fieri
ultra; scelus est enim et impietas. Eis ergo qui haec perpetraverunt,
similem homicidiae indices poenitentiam.»
Estos excesos debían de llamar en gran manera la atención, pues que
vemos que el concilio de Ciptines, celebrado en el año 743, vuelve
á insistir en lo mismo, prohibiendo que los esclavos cristianos se
entreguen á gentiles.
«Et ut mancipia christiana paganis non tradantur.» (Can. 7.)

(Concilium Cabilonense, anno 650.)
Se prohibe vender un esclavo cristiano fuera del territorio comprendido
en el reino de Clodoveo.
«Pietatis est maxime et religionis intuitus, ut captivitatis vinculum
omnino a christianis redimatur. Unde Sancta Synodus noscitur censuisse,
ut nullus mancipium extra fines vel terminos, qui ob regnum domini
Clodovei regis pertinent, debeat venundare, ne quod obsit, per tale
commercium, aut captivitatis vinculo, vel quod peius est, iudaica
servitute mancipia christiana teneantur implicita.» (Can. 9.)
El antecedente canon en que se prohibe la venta de los esclavos
cristianos fuera del territorio del reino de Clodoveo, por temor de
que caiga el esclava en poder de paganos, ó de judíos; y el otro del
concilio de Reims copiado más arriba en que se encuentra una especie
semejante, son notables bajo dos aspectos: 1.º En cuanto manifiestan
el sumo respeto que se ha de tener al alma del hombre, aunque sea
esclavo; pues que se prohibe el venderlo allí donde pueda hallarse en
un compromiso la conciencia de vendido; respeto que era muy importante
sostener, así para desarraigar las erradas doctrinas antiguas sobre
este punto, como por ser el primer paso que debía darse para llegar á
la emancipación. 2.º Limitándose la facultad de vender, se entrometía
la ley en esa clase de propiedad, distinguiéndola de las demás, y
colocándola en una categoría diferente, y más elevada: esto era un paso
muy adelantado para declarar guerra abierta á esa misma propiedad,
pasando á abolirla por medios legítimos.

(Concilium decimum Toletanum, anno 656.)
Se reprende severamente á los clérigos que vendían sus esclavos á
judíos y se les conmina con penas terribles.
«Septimae collationis immane satis et infandum operationis studium
nunc sanctum nostrum adiit concilium; quo plerique ex sacerdotibus
et Levitis, qui pro sacris ministeriis, et pietatis studio,
gubernationisque augmento sanctae ecclesiae deputati sunt officio,
malunt imitari turbam malorum, potius quam sanctorum patrum insistere
mandatis: ut ipsi etiam qui redimere debuerunt, venditiones facere
intendant, quos Christi sanguine praesciunt esse redemptos; ita
dumtaxat ut eorum dominio qui sunt empti in rito Iudaismi convertantur
opressi, et fit execrabile commercium ubi nitente Deo iustum et sanctum
adesse conventum; quia maiorum canones vetuerunt ut nullus iudaeorum
coniugia vel servitia habere praesumat de christanorum coetu.»
Sigue reprendiendo elocuentemente á los culpables, y luego continúa:
«Si quis enim post hanc definitionem talia agere tentaverit, noverit se
extra ecclesiam fieri, et praesenti, et futuro iudicio cum Iuda simili
poena percelli, dummodo Dominum denuo proditionis pretio malunt ad
iracundiam provocare.» (Can. 7.)

§ VI
Manumisión que hace el Papa San Gregorio I de dos esclavos de la
Iglesia romana; texto notable en que explica el Papa los motivos que
inductan á los cristianos á manumitir sus esclavos.
«Cum Redemptor noster totius conditor creaturae ad hoc propitiatus
humanam voluerit carnem assumere, ut divinitatis suae gratia, diruto
quo tenebamur captivi vinculo servitutis, pristinae nos restitueret
libertati; salubriter agitur, si homines quos ab initio natura creavit
liberos et protulit, et ius gentium iugo substituit servitutis, in
ea natura in qua nati fuerant, manumitentis beneficio, libertati
reddantur. Atque ideo pietatis intuitu, et huius rei consideratione
permoti, vos Montanam atque Thomam famulos Sanctae Romanae Ecclesiae,
cui Deo adiutore deservimus, liberos ex hac die civesque Romanos
efficimus, omneque vestrum vobis relaxamus servitutis peculium.» (S.
Greg., L. 5, ep. 12.)

(Concilium Agathense, anno 506.)
Se manda que los obispos respeten la libertad de los manumitidos por
sus predecesores. Se indica la facultad que tenían los obispos de
manumitar á los esclavos beneméritos, y se fija la cantidad que podían
donarles para su subsistencia.
«Sane si quos de servis ecclesiae benemeritos sibi episcopus libertate
donaverit collatam libertatem a successoribus placuit custodiri cum
ho quod eis manumissor in libertate contulerit, quod tamen iubemus
viginti solidorum numerum, et modum in terrula, vineola, vel hospitiola
tenere. Quod amplius datum fuerit, post manumissoris mortem ecclesia
revocabit.» (Can. 7.)

(Concilium Aurelianense quartum, anno 541.)
Se manda devolver á la Iglesia lo empeñado ó enajenado por el obispo,
que nada le haya dejado de bienes propios; pero se exceptúan de esta
regla los esclavos manumitidos, quienes deberán quedar en libertad.
«Ut episcopus qui de facultate propria ecclesiae nihil relinquit,
de ecclesiae facultate si quid aliter quam canones eloquuntur
obligaverit, vendiderit, aut distraxerit, ad ecclesiam revocetur.
Sane si de servis ecclesiae libertos fecerit numero competenti, in
ingenuitate permaneant, ita ut ab officio ecclesiae non recedant.»
(Can. 9.)

(Synodus Celichytensis, anno 816.)
Se ordena que á la muerte de cada obispo se dé libertad á todos sus
esclavos ingleses. Se dispone la solemnidad que ha de haber en las
exequias del difunto, previniéndose que, al fin de ellas, cada obispo
y abad habían de manumitir tres esclavos, dándoles á cada uno tres
sueldos.
«Decimo iubetur, et hoc firmiter statuimus asservandum, tam in nostris
diebus, quamque etiam futuris temporibus, omnibus successoribus
nostris qui post nos illis sedibus ordinentur quibus ordinati sumus:
ut quandocumque aliquis ex numero episcoporum migraverit de saeculo,
hoc pro anima illius praecipimus, ex substantia uniuscumque rei
decimam partem dividere, ad distribuere pauperibus in eleemosynam,
sive in pecoribus, et armentis, scu de ovibus et porcis, vel etiam in
cellariis, _necnon omnem hominem Anglicum liberare, qui in diebus suis
sit servituti subiectus_, ut per illud sui proprii laboris fructum
retributionis percipere mereatur, et indulgentiam peccatorum. Nec
ullatenus ab aliqua persona huic capitulo contradicatur, sed magis,
prout condecet, a successoribus augeatur, et eius memoria semper in
posterum per universas ecclesias nostrae ditioni subiectas cum Dei
laudibus habeatur et honoretur. Prorsus orationes et eleemosynas
quae inter nos specialiter condictam habemus, id est, ut statim per
singulas parochias in singulis quibusque ecclesiis, pulsato signo,
omnis famulorum Dei coetus ad basilicam conveniant, ibique pariter XXX
psalmos pro defuncti animae decantent. Et postea unusquisque antistes
et abbas sexcentos psalmos, et centum viginti missas celebrare faciat,
_et tres homines liberet, et eorum cuilibet tres solidos distribuat_.»
(Can. 10.)

(Concilium Ardamachiense in Hibernia celebratum anno 1171:)
(Ex Giraldo Cambrensi, cap. 28 Hiberniae expugnatae.)
Curioso documento en que se refiere la generosa resolución tomada en
el concilio de Armach en Irlanda, de dar libertad á todos los esclavos
ingleses.
«His completis convocatos apud Ardamachiam totius Hiberniae clero, et
super advenarum in insulam adventu tractato diutius et deliberato,
tandem communis omnium in hoc sententia resedit; propter peccata
scilicet populi sui, eoque praecipue quod Anglos olim, tam a
mercatoribus, quam praedonibus atque piratis, emere passim, et in
servitutem redigere consueverant, divinae, censura vindictae hoc eis
incomodum accidisse, ut et ipsi quoque ab eadem gente in servitutem
vice reciproca iam redigantur. Anglorum namque populus adhuc integro
eorum regno, communi gentis vitio liberos suos venales exponere, et
priusquam inopiam ullam aut inediam sustinerent, filios proprios et
cognatos in Hiberniam vendere consueverant. Unde et probabiliter credi
potest, sicut venditores olim, ita emptores, tam enormi delicto iuga
servitutis iam meruisse. Decretum est itaque in praedicto concilio,
et cum universitatis consensu publice statutum, ut Angli ubique
per insulam, servitutis vinculo mancipati, in pristinam revocentur
libertatem.»
En el documento que se acaba de leer, es digno sobremanera de notarse
cómo influían las ideas religiosas en amansar las feroces costumbres
de los pueblos. Sobreviene una calamidad pública, y he aquí que
desde luego se encuentra la causa de ella en la indignación divina,
ocasionada por el tráfico que hacían los irlandeses comprando esclavos
ingleses á los mercaderes, y á los bandoleros y piratas.
No deja también de ser curioso el ver que por aquellos tiempos eran
los ingleses tan bárbaros, que vendían á sus hijos y parientes, á
la manera de los africanos de nuestros tiempos. Y esto debía de ser
bastante general, pues que leemos en el lugar arriba copiado: que esto
era _común vicio de aquellos pueblos_; _communi gentis vitio_. Así se
concibe mejor cuán necesaria era la disposición insertada más arriba,
del concilio de Londres, celebrado en 1102, en que se prohibe ese
infame tráfico de hombres.

(Ex concilio apud Silvanectum, anno 864.)
Los esclavos de la Iglesia no deben permutarse con otros; á no ser que
por la permuta se les dé libertad.
«Mancipia ecclesiastica, nisi ad libertatem, non convenit commutari;
videlicet ut mancipia, quae pro eclesiastico homine dabuntur, in
Ecclesiae servitute permaneant, et ecclesiasticus homo, qui commutatur,
fruatur perpetua libertate. Quod enim semel Deo consecratum est, ad
humanus usus transferri non decet.» (V. Decret. Greg. IX. L. 3, Tit.
19, cap. 3.)

(Ex eodem, anno 864.)
Contiene la misma especie que el anterior; y además se deduce de el que
los fieles, en remedio de sus almas, acostumbraban ofrecer sus esclavos
á Dios y á los santos.
«Iniustum videtur et impium, ut mancipia, quae fideles Deo, et
Sanctis eius pro remedio animae suae consecrarunt, cuiuscumque
muneris mancipio, vel commutationis commercio iterum in servitutem
saecularium redigantur, cum canonica auctoritas servos tantummodo
permittat distrahi fugitivos. Et ideo ecclaesiarum Rectores summopere
caveant, ne eleemosyna unius, alterius peccatum fiat. Et est absurdum
You have read 1 text from Spanish literature.
Next - El Protestantismo comparado con el Catolicismo en sus relaciones con la Civilización Europea (Vols 1-2) - 19