El Protestantismo comparado con el Catolicismo en sus relaciones con la Civilización Europea (Vols 1-2) - 17

Total number of words is 3655
Total number of unique words is 1753
17.1 of words are in the 2000 most common words
22.5 of words are in the 5000 most common words
26.2 of words are in the 8000 most common words
Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
sucesor de Lutero, no dudaba en decir lo siguiente: «_Aunque
no exista entre nosotros ninguna profesión pública de que el
alma perezca con el cuerpo, y que no haya resurrección de
muertos, sin embargo, la vida impurísirna y profanísima que
la mayor parte lleva, indica bien á las claras que no creen
que haya otra vida. Y á algunos se les escapan ya semejantes
expresiones, no sólo entre el calor de los brindis, sí que
también en la templanza de las conversaciones familiares._»
Etsi inter nos nulla sit publica professio, quod anima simul
cum corpore intereat, et quod non sit mortuorum resurrectio:
tamen impurissima et profanissima illa vita, quam maxima
pars hominum sectatur, perspicue indicat quod non sentiat
vitam post hanc. Nonnullis etiam tales voces, tam ebriis inter
pocula excidunt, quam sobriis in familiaribus colloquiis.
(_Brentius, hom. 35, in cap. 20, Luc._)
En el mismo siglo XVI no faltaron algunos que, sin curarse de
dar su nombre á esta ó aquella secta, profesaban sin rebozo la
incredulidad y escepticismo. Sabido es que al famoso Gruet le
costó la cabeza su atrevimiento en este punto; y no fueron los
católicos los que se la hicieron cortar, sino los calvinistas,
que llevaban á mal el que este desgraciado se hubiese tomado
la libertad de pintar con sus verdaderos colores el carácter
y la conducta de Calvino, y de fijar en Ginebra algunos
pasquines en que acusaba de inconsecuencia á los pretendidos
reformados, por la tiranía que querían ejercer sobre las
conciencias, después de haber sacudido ellos mismos el yugo
de la autoridad. Todo esto sucedía no mucho después de haber
nacido el Protestantismo, pues que la sentencia de Gruet fué
ejecutada en el año 1549.
Montaigne, á quien he señalado como uno de los primeros
escépticos que alcanzaron mucha nombradía, llevaba la cosa
tan allá, que ni siquiera admite ley natural. «Graciosos
están, dice, cuando, para dar alguna certeza á las leyes,
asientan que hay algunas, firmes, perpetuas é inmutables, que
ellos llaman naturales, grabadas en el linaje humano por la
condición de su propia esencia.» «_Ils sont plaisants quand,
pour donner quelque certitude aux lois, ils disent qu'il y en
a aucunes, fermes, perpétuelles et immuables, qu'ils nomment
naturelles, qui sont empreintes en l'humain genre par la
condition de leur propre essence, etc._» (_Montaigne Es. Tom.
2, cap. 12._)
Ya hemos visto lo que pensaba Lutero sobre la muerte, ó al
menos las expresiones que sobre este particular se le habían
escapado; no es extraño, pues, que Montaigne pretendiese morir
como verdadero incrédulo, y que hablando de este terrible
trance dijera: «Estúpidamente, y con la cabeza baja, me
sumerjo en la muerte, sin considerarla ni reconocerla, como
en una profundidad silenciosa y obscura que me traga de un
golpe, y me ahoga en un instante, en un hondo sueño lleno
de insensibilidad y de indolencia.» «_Je me plonge, la tête
baissée, stupidement dans la mort, sans la considérer et
reconnaître, comme dans une profondeur muette et obscure,
qui m'engloutit d'un saut, et m'étouffe en un instant d'un
puissant sommeil plein d'insipidité et d'indolence._»
(_Montaigne Livr. 3, chap. 9._)
Pero este hombre, que deseaba que la muerte le sorprendiese
plantando sus hortalizas, y sin curarse de ella (_Je veux que
la mort me trouve plantant mes choux, mais sans me soucier
d'elle_), no lo pensó así en sus últimos momentos; pues que,
estando para expirar, quiso que se celebrara en su mismo
aposento el santo sacrificio de la misa, y expiró en el mismo
instante en que acababa de hacer un esfuerzo para levantarse
sobre su cama en el acto de la adoración de la Sagrada Hostia.
Bien se ve que no había quedado estéril en su corazón aquel
pensamiento con que hablando de la religión cristiana decía:
«El orgullo es lo que aparta al hombre de los caminos comunes,
que le hace abrazar novedades, prefiriendo ser jefe de una
tribu errante y descaminada, enseñando el error y la mentira,
á ser discípulo de la escuela de la verdad.» Acordaríase
también de lo que había dicho en otro lugar, condenando de un
rasgo todas las sectas disidentes: «En materia de religión es
preciso atenerse á los que son establecidos jefes de doctrina
y que tienen una autoridad legítima, y no á los más sabios y á
los más hábiles.» «_En matière de religion il faut s'attacher
à ceux qui sont établis juges de la doctrine, et qui ont
une autorité légitime, non pas aux plus savants et aux plus
habiles._»
Por lo que acabo de decir, se echa de ver con cuánta razón
he culpado al Protestantismo de haber sido una de las
principales causas de la incredulidad en Europa. Repito aquí
lo que he dicho en el texto: que no es mi ánimo desconocer
los esfuerzos que hicieron algunos protestantes para oponerse
á la incredulidad; pues lo que ataco no son las personas,
sino las cosas, y respeto el mérito dondequiera que se
encuentre. Añadiré también que, si en el siglo XVII se notó
que no pocos protestantes tendían hacia el Catolicismo, debió
de ser á causa de que veían los progresos que iba haciendo
la incredulidad; progresos que no era posible atajar, sino
asiéndose del áncora de la autoridad que les ofrecía la
Iglesia Católica.
No me es posible, sin salir de los límites que me he
prefijado, dar noticias circunstanciadas sobre la
correspondencia entre Molano y el obispo de Tyna, y entre
Leibnitz y Bossuet; pero los lectores que quieran instruirse á
fondo en la materia, podrán verlo, parte en las mismas obras
de Bossuet, parte en la interesante obra del abate Bausset,
que precede á la edición de las obras de Bossuet, hecha en
París en 1814.
[14] Pág. 143.--Para formarse idea del estado de la _ciencia_
al tiempo de la aparición del Cristianismo, y convencerse
de lo que podía esperarse del espíritu humano, abandonado
á sus propias luces, basta recordar las monstruosas sectas
que pululaban por doquiera, en los primeros siglos de la
Iglesia, y que reunían en sus doctrinas la mezcolanza más
informe, más extravagante é inmoral, que concebirse pueda.
Cerinto, Menandro, Ebión, Saturnino, Basílides, Nicolao,
Carpocrates, Valentino, Marción, Montano y otros, son nombres
que recuerdan sectas donde el delirio andaba hermanado con
la inmoralidad. Echando una ojeada sobre aquellas sectas
filosófico-religiosas, se conoce que ni eran capaces de
concebir un sistema filosófico un poco concertado, ni de idear
un conjunto de doctrinas y prácticas, que pudiese merecer el
nombre de religión. Todo lo trastornan, todo lo mezclan y
confunden; el judaísmo, el Cristianismo, los recuerdos de las
antiguas escuelas, todo se amalgama en sus delirantes cabezas;
no olvidándose, empero, de soltar la rienda á todo linaje de
corrupción y obscenidad.
Abundante campo ofrecen aquellos siglos á la verdadera
filosofía para conjeturar lo que hubiera sido del humano
saber, si el Cristianismo no hubiese alumbrado el mundo con
sus doctrinas celestiales; si no hubiese venido esa religión
divina á confundir el desatentado orgullo del hombre,
mostrándole cuán vanos é insensatos eran sus pensamientos,
y cuán descarriado andaba del camino de la verdad. ¡Cosa
notable! ¡Y esos mismos hombres cuyas aberraciones hacen
estremecer, se apellidaban á sí mismos _Gnósticos_, por el
superior conocimiento de que se imaginaban dotados! Está
visto: el hombre en todos los siglos es el mismo.
[15] Pág 205.--He creído que no dejaría de ser útil copiar
aquí literalmente los cánones á que hice referencia en el
texto. Así podrán los lectores enterarse por sí mismos de su
contenido, y no podrá caber sospecha de que, extrayendo la
especie del canon, se le haya atribuído un sentido de que
carecía.

Cánones y otros documentos que manifiestan la solicitud de la
Iglesia en aliviar la suerte de los esclavos, y los diferentes
medios de que se valió para llevar á cabo la abolición de la
esclavitud.

§ I

(Concilium Eliberitanum, anno 305.)
Se impone penitencia á la señora que maltrata á su esclava.
«Si qua domina furore zeli accensa flagris verberaverit
ancillam suam, ita ut in tertium diem animam cum cruciatu
effundat; eo quod incertum sit, voluntate an casu occiderit;
si voluntate, post septem annos, si casu, post quinquenii
tempora, acta legitima poenitentia, ad communionem placuit
admiti. Quod si infra tempora constituta fuerit infirmata,
accipiat communionem.» (Canon 5.)
Nótese que la palabra _ancillam_ expresa una esclava
propiamente tal, no una sirvienta cualquiera, como se entiende
de aquellas otras palabras _flagris verberaverit_, que era el
castigo propio de los esclavos.

(Concilium Epaonense, anno 517.)
Se excomulga al dueño que por autoridad propia mata á su
esclavo.
«Si quis servum proprium sine conscientia iudicis occiderit,
excommunicatione biennii effusionem sanguinis expiabit.»
(Canon 34.)
Esta misma disposición se halla repetida en el canon 15 del
concilio 17 de Toledo, celebrado en el año 694, copiándose el
mismo canon del concilio de Epaona, con muy ligera variación.
(Ibíd.) El esclavo reo de un delito atroz, se libra de
suplicios corporales, refugiándose en la iglesia.
«Servus reatu atrociore culpabilis si ad ecclesiam confugerit,
a corporalibus tantum suppliciis excusetur. De capillis vero,
vel quocumque opere, placuit a dominis iuramenta non exigi.»
(Canon 39.)

(Concilium Aurelianense quintum, anno 549.)
Precauciones muy notables para que los amos no maltratasen á
los esclavos que se habían refugiado en las iglesias.
«De servis vero, qui pro qualibet culpa ad ecclesiae septa
confugerint, id statuimus observandum, ut sicut in antiquis
constitutionibus tenetur scriptum, pro concessa culpa datis a
domino sacramentis, quisquis ille fuerit, expediatur de venia
iam securus. Enim vero si immemor fidei dominus trascendisse
convincitur quod iuravit, ut is qui veniam acceperat, probetur
postmodum pro ea culpa qualicumque supplicio cruciatus,
dominus ille qui immemor fuit datae fidei, sit ab omnium
communione suspensus. Iterum si servus de promissione veniae
datis sacramentis a domino iam securus exire noluerit, ne
sub tali contumacia requirens locum fugae, domino fortasse
dispereat, egredi nolentem a domino eum liceat occupari,
ut nullam, quasi pro retentatione servi, quibuslibet modis
molestiam, aut calumniara patiatur ecclesia: fidem tamen
dominus, quam pro concessa venia dedit, nulla temeritate
trascendat. Quod si aut gentilis dominus fuerit, aut alterius
sectae, qui a conventu ecclesiae probatur extraneus, is qui
servum repetit, personas requirat bonae fidei chistianas,
ut ipsi in persona domini servo praebeant sacramenta: quia
ipsi possunt servare quod sacrum est, qui pro transgressione
ecclesiasticam metuunt disciplinam.» (Can. 22.)
Difícil es llevar más allá la solicitud para mejorar la suerte
de los esclavos, de lo que se deduce del curioso documento que
se acaba de copiar.

(Concilium Emeritense, anno 666.)
Se prohibe á los obispos la mutilación de sus esclavos, y se
ordena que su castigo se encargue el juez de la ciudad, pero
sin raparlos torpemente.
«Si regalis pietas pro salute omnium suarum legum dignata est
ponere decreta, cur religio sancta per sancti concilii ordinem
non habeat instituta, quae omnino debent esse cavenda? Ideoque
placuit huic sancto concilio, ut omnis potestas episcopalis
modum suae ponat irae; nec pro quolibet excessu cuilibet ex
familia ecclesiae aliquod corporis membrorum sua ordinatione
praesumat extirpare, aut auferre. Quod si talis emerserit
culpa advocato iudice civitatis, ad examen eius deducatur quod
factum fuisse asseritur. Et quia omnino iustum est ut pontifex
saevissimam non impendant vindictam; quidquid coram iudice
verius patuerit, per disciplinae severitatem absque turpi
decalvatione maneat emendatum.» (Can 15.)

(Concilium Teletanum undecimum, anno 675.)
Se prohibe á los sacerdotes la mutilación de los esclavos.
«His a quibus domini sacramenta tractanda sunt, iudicium
sanguinis agitare non licet: et ideo magnopere talium
excessibus prohibendum est; ne indiscretae praesumptionis
motibus agitati, aut quod morte plectendum est, sententia
propriae iudicare praesumant, aut truncationes quaslibet
membrorum quibuslibet personis aut per se inferant, aut
inferendas praecipiant. Quod si quisquam horum immemor
praeceptorum, aut ecclesiae, suae familiis, aut in quibuslibet
personis tale quid fecerit, et concessi ordinis honore
privatus, et loco suo, perpetuo damnationis teneatur religatus
ergastulo: cui tamen communio exeunti ex hac vita non neganda
est, propter domini misericordiam, _qui non vult peccatoris
mortem, sed ut convertatur et vivat_.» (Can. 6.)
Es de notar que, cuando en los dos cánones últimamente
citados se usa de la palabra _familia_, se deben entender los
esclavos. Que ésta es la verdadera acepción de la palabra se
deduce claramente del canon 74 del concilio 4.º de Toledo,
celebrado en el año 633, donde se lee: De _familiis_ ecclesiae
constituere presbiteros et diaconos per parochias liceat.....
ea tamen ratione ut _antea manumissi libertatem status sui
percipiant_.» Lo mismo se deduce del sentido en que emplea
esta palabra el Papa San Gregorio, en su epístola 44, 1. 4.

(Concilium Wormatiense, anno 868.)
Se impone penitencia al amo que por autoridad propia mata á su
esclavo.
«Si quis servum proprium sine conscientia iudicum qui
tale quid commisserit, quod morte sit dignum, occiderit,
excommunicatione vel poenitentia biennii, reatum sanguinis
emendabit.» (Can. 38)
«Si qua femina furore zeli accensa, flagris verberaverit
ancillam suam, ita ut intra tertium diem animam suam cum
cruciata efiundat, eo quod incertum sit voluntate, an casu
occiderit; si voluntate, septem annos, si casu, per quinque
annorum tempora legitimam peragat poenitentiam.» (Can. 39.)

(Concilium Arausicanum primum, anno 441.)
Se reprime la violencia de los que se vengaban del asilo
dispensado á los esclavos, apoderándose de los de la Iglesia.
«Si quis autem mancipia clericorum pro suis mancipiis ad
ecclesiam fugientibus crediderit occupanda, per omnes
ecclesias districtissima damnatione feriatur.» (Can. 6.)

§ II
(Ibíd) Se reprime á los que atentan en cualquier sentido
contra la libertad de los manumitidos en la Iglesia, ó que le
hayan sido recomendados por testamento.
«In ecclesia manumissos, vel per testamentum ecclesiae
commendatos, si quis in servitutem, vel obsequium, vel ad
colonariam conditionem imprimere tentaverit, animadversione
ecclesiastica coerceatur.» (Can. 7.)

(Concilium quintum Aurelianense, anno 549.)
Se asegura la libertad de los manumitidos en las iglesias;
y se prescribe que éstas se encarguen de la defensa de los
libertos.
«Et quia plurimorum suggestione comperimus, eos qui in
ecclesiis iuxta patrioticam consuetudinem a servitiis fuerunt
absoluti, pro libito quorumcumque iterum ad servitium
revocari, impium esse tractavimus, ut quod in ecclesia Dei
consideratione a vinculo servitutis absolvitur, irritum
habeatur. Ideo pietatis causa communi concilio placuit
observandum, ut quaecumque mancipia ab ingenuis dominis
servitute laxantur, in ea libertate maneant, quam tunc a
dominis perceperunt. Huiusmodi quoque libertas si a quocumque
pulsata fuerit, cum iustitia ab ecclesiis defendatur, praeter
eas culpas, pro quibus leges collatas servis revocare
iusserunt libertates.» (Can. 7.)

(Concilium Masticonense secundum, anno 585.)
Se prescribe que la Iglesia defienda á los libertos, ora hayan
sido manumitidos en el templo, ora hayan pasado largo tiempo
disfrutando la libertad. Se reprime la arbitrariedad de los
jueces que atropellaban á esos desgraciados, y se dispone que
los obispos conozcan de estas causas.
«Quae dum postea universo coetui secundum consuetudinem
recitata innotescerent, Praetextatus et Pappulus viri
beatissimi dixerunt: Decernat itaque, et de miseris libertis
vestrae auctoritatis vigor insignis, qui ideo plus a iudicibus
affliguntur, quia sacris sunt commendati ecclesiis; ut
si quas quispiam dixerit contra eos actiones habere, non
audeat eos magistratus contradere; sed in episcopi tantum
iudicio, in cuius praesentia litem contestans quae sunt
iustitiae ac veritatis audiat. Indignum est enim, ut hi qui
in sacrosancta ecclesia iure noscuntur legitimo manumissi aut
per epistolam, aut per testamentum aut per longinquitatem
temporis libertatis iure fruuntur, a quolibet iniustissime
inquietentur Universa sacerdotalis Congregatio dixit: Iustum
est, ut contra calumniatorum omnium versutias defendantur, qui
patrocinium immortalis ecclesiae concupiscunt. Et quicumque a
nobis de libertis latum decretum; superbiae ausu praevaricare
tentaverit, irreparabili damnationis suae sententia feriatur.
Sed si placuerit episcopu ordinarium iudicem, aut quemlibet
alium saecularem, in audientiam eorum accerseri, cum libuerit
fiat, et nullus alius audeat causas pertractare libertorum
nisi episcopus cuius interest, aut is cui idem audiendum
tradiderit.» (Can. 7.)

(Concilium Parisiense quintum, anno 614.)
Se encarga á los sacerdotes la defensa de los manumitidos.
«Liberti quorumcumque ingenuorum a sacerdotibus defensentur,
nec ad publicum ulterius revocentur. Quod si quis ausu
temerario eos imprimere voluerit, aut ad publicum revocare, et
admonitus per pontificem ad audientiam venire neglexerit, aut
emendare quod perpetravit distulerit, communione privetur.»
(Can. 5.)

(Concilium Toletanum tertium, anno 589.)
Se prescribe que los manumitidos recomendados á las iglesias
sean protegidos por los obispos.
«De libertis autem id Dei praecipiunt sacerdotes, ut si qui
ab episcopis facti sunt secundum modum quo canones antiqui
dant licentiam, sint liberi; et tantum a patrocinio ecclesiae
tam ipsi quam ab eis progeniti non recedant. Ab aliis quoque
libertati traditi, et ecclesiis commendati, patrocinio
episcopali tegantur, a principe hoc episcopus postulet.» (Can.
6.)

(Concilium Toletanum quartum, anno 633.)
Se manda que la Iglesia se encargue de defender la libertad y
el peculio de los manumitidos recomendados á ella.
«Liberti qui a quibuscumque manumissi sunt, atque ecclesiae
patrocinio commendati existunt, sicut regulae antiquorum
patrum constituerunt, sacerdotali defensione a cuiuslibet
insolentia protegantur; sive in statu libertatis eorum, seu in
peculio quod habere noscuntur.» (Can. 72.)

(Concilium Agathense, anno 506.)
Se dispone que la Iglesia defienda á los manumitidos; y
se habla en general, prescindiendo de que le hayan sido
recomendados ó no.
«Libertos legitime a dominis suis factos ecclesia, si
necessitas exigerit, tueatur quos si quis ante audientiam,
aut pervadere aut expoliare praesumpserit, ab ecclesia
repellatur.» (Can. 29.)

§ III
Se dispone que se atienda á la redención de los cautivos; y
que á este objeto se pospongan los intereses de la Iglesia,
por desolada que se halle.
«Sicut omnino grave est, frustra ecclesiastica ministeria
venundare, sic iterum culpa est, imminente huiusmodi
necessitate, res maxime desolatae Ecclesiae captivis suis
praeponere, et in eorum redemptione cessare.» (Caus. 12. Q 2.ª
Can. 16.)
Notables palabras de San Ambrosio sobre la redención de los
cautivos. Para atender á tan piadoso objeto, el santo obispo
quebranta y vende los vasos sagrados.

(S. Ambrosius, de Off. L. 2, cap. 15.)
(§ 70) «Summa etiam liberalitas captos redimere, eripere ex
hostium manibus, subtrahere neci homines, et maxime faeminas
turpidini, reddere parentibus liberos, parentes liberis, cives
patriae restituere. Nota sunt haec nimis Illiriae vastitate et
Thraciae: quanti ubique venales erant captivi orbe.....»
Ibíd. (§ 71.) «Praecipua est igitur liberalitas, redimere
captivos et maxime ab hoste barbaro, qui nihil deferat
humanitatis ad misericordiam, nisi quod avaritia reservaverit
ad redemptionem.»
Ib. L. 2. C. 2. (§ 13.) «_Ut nos aliquando in invidiam
incidimus, quod confregerimus vasa mistica, ut captivos
redimeremus_, quod arrianis displicere potuerat, nec
tam factum displicerit, quam ut esset quod in nobis
reprehenderetur.»
Estos nobles y caritativos sentimientos no eran sólo de San
Ambrosio; sus palabras son la expresión de los sentimientos
de toda la Iglesia. A más de diferentes pruebas que podría
traer aquí, y de lo que se deduce de los cánones que insertaré
á continuación, es digna de notarse la sentida carta de San
Cipriano, de la cual copiaré algunos trozos, en los cuales
están compendiados los motivos que impulsaban á la Iglesia en
tan piadosa tarea, y vivamente pintados el celo y la caridad
con que la ejercía:
«Cyprianus, Ianuario, Maximo, Proculo, Victori, Modiano,
Nemesiano, Nampulo et Honorato fratribus salutem. Cum
maximo animi nostri gemitu et non sine lacrymis legimus
litteras vestras, fratres carissimi, quas ad nos pro
dilectionis vestrae sollicitudine de fratrum nostrorum
et sororum captivitate fecistis. Quis enim non doleat in
eiusmodi casibus, ut quis non dolorem fratris sui suum
proprium computet, cum loquatur apostolus Paulus et dicat:
_Si patitur unum membrum, compatiuntur et caetera membra;
si laetatur membrum unum, collaetantur et caetera membra?_
(1 ad Cor., 12.) Et alio loco: _Quis infirmatur inquit et
non ego infirmor?_ (2 ad Cor., 11.) Quare nunc et nobis
captivitas fratrum nostra captivitas computanda est; et
periclitantium dolor pro nostro dolore numerandus est, cum
sit scilicet adunationis nostrae corpus unum, et non tantum
dilectio instigare nos debeat et conferare ad fratrum membra
redimenda. Nam cum denuo apostolus Paulus dicat: _Nescitis
quia templum Dei estis, et Spiritus Dei habitat in vobis?_
(1 ad Cor., 3) etiamsi charitas nos minus adigeret ad opem
fratribus ferendam, considerandum tamen hoc in loco fuit, Dei
templum esse quae capta sunt, nec pati non longa cessatione
et neglecto dolore debere, ut diu Dei templa captiva sint;
sed quibus possumus viribus elaborare et velociter gerere
ut Christum iudicem et Dominum et Deum nostum promereamur
absequiis nostris. Nam cum dicat Paulus apostolus, _Quotquot
in Christo baptizati estis, Christum induistis_ (Ad Gal.,
3), in captivis fratribus nostris contemplandus est Christus
et redimendus de periculo captivitatis, qui nos de diaboli
faucibus exuit, nunc ipse qui manet et habitat in nobis de
barbarorum manibus exuatur, et redimatur nummaria quantitate
qui nos cruce redemit et sanguine...
Quantus vero communis omnibus nobis moeror atque cruciatus
est de periculo virginum quae illic tenentur; pro quibus
non tantum libertatis, sed et pudoris iactura plangenda
est, nec tam vincula barbarorum quam lenonum et lupanarium
stupra deflenda sunt, ne membra Christo dicata et in aeternum
continentiae honorem pudica virtute devota, insultantium
libidine et contagione foedentur? Quae omnia istic secundum
litteras vestras fraternitas nostra cogitans et dolenter
examinans; prompte omnes et libenter ac largiter subsidia
nummaria fratribus contulerunt...
Missimus autem sextertia centum millia nummorum, quae istic in
ecclesia cui de Domini indulgentia praesumus, cleri et plebis
apud nos consistentis collatione, collecta sunt, quae vos
illic pro vestra diligentia dispensabitis...
Si tamen ad explorandam nostri animi charitatem, et examinandi
nostri pectoris fidem tale aliquid acciderit, nolite cunctari
nuntiare haec nobis litteris vestris, pro certo habentes
ecclesiam nostram et fraternitatem istic universam, ne haec
ultra fiant precibus orare, si facta fuerint, libenter et
largiter, subsidia praestare.» (Epist. 60)...
Véase, pues, cómo el celo de la Iglesia por la redención
de los cautivos, que tan vivo se desplegó siglos después,
había comenzado ya en los primeros tiempos; y se fundaba en
los grandes y elevados motivos que divinizan en cierto modo
la obra, asegurando, además, á quien la ejerce, una corona
inmarcesible.
En las obras de San Gregorio se hallarán también importantes
noticias sobre este punto (V. L. 3, ep. 16; L. 4, ep. 17; L.
6, ep. 35; L. 7, ep. 26, 28 y 38; L. 9, ep. 17.)

(Concilium Masticonense secundum, anno 585.)
Los bienes de la Iglesia se empleaban en la redención de los
cautivos.
«Unde statuimus ac decernimus, ut nos antiquus a fidelibus
reparetur; et decimas ecclesiasticis famulantibus ceremoniis
populus omnis inferat, quas sacerdotes aut in pauperum
usum, _aut in captivorum redemptionem praerogantes_, suis
orationibus pacem populo ac salutem impetrent: si quis autem
contumax nostris statutis saluberrimis fuerit, a membris
ecclesiae omni tempore separetur.» (Can. 5.)

(Concilium Rhemense, anno 625 vel 630.)
Se permite quebrar los vasos sagrados para expenderlos en la
redención de cautivos.
«Si quis episcopus, excepto si evenerit ardua necessitas
pro redemptione captivorum, ministeria sancta frangere pro
qualicumque conditione praesumpserit, ab officio cessabit
ecclesiae.» (Can. 22.)
You have read 1 text from Spanish literature.
Next - El Protestantismo comparado con el Catolicismo en sus relaciones con la Civilización Europea (Vols 1-2) - 18