Eline Vere: Een Haagsche roman - 22

zij. De kleinen gingen verbaasd, terwijl Nico huilde.
Mathilde sloot de deur, zij trad nader en zag Henk angstig
aan. Frédérique deelde met trotsche stem het haar mede, in een enkel
woord, terwijl haar oogen flikkerden.
--Mijn God! fluisterde Mathilde sidderend.
--Hoe het hem te zeggen, hoe het hem te zeggen! snikte mevrouw. Hoe
kan Eline dat doen! Hoe is het mogelijk, dat ze hem zoo ongelukkig
wil maken. En ik die dacht... O God, o God!
Zij trok Mathilde tot zich en verborg het schokkende hoofd aan
Mathilde's borst. Mathilde wist het: als er geleden werd kwam men
tot haar, en zij sloeg den arm om den hals harer moeder en kuste ze.
--Otto zal het kunnen dragen, mama.
--Hoe kan je dat zeggen, het is zoo onverwachts, het zal hem
verpletteren, mijn jongen, mijn armen jongen. O, hoe kan Eline,
hoe kan Eline dat doen. Hoe is het mogelijk, dat ze dat doet....
Zij hoorden op de trap vroolijk fluiten, met de brutale helderheid
van een straatjongen, terwijl stappen bij tusschenpoozen bonsden als
van iemand, die de treden bij twee of drie tegelijk afsprong. Etienne
kwam binnen.
--Goedenmorgem saam! Dag mama! Zoo dag, gezellige dikzak, hoe kom
jij hier, hoe maak je het....!
Hij groette op zijn gewone opgeruimde wijze, maar hij bespeurde
aanstonds die uitdrukking van ontstemdheid op hun aller
gelaatstrekken. En verbaasd zag hij zijne moeder aan terwijl ze
snikkend uitriep:
--Begrijp jij het, mijn kind, begrijp jij het, hoe Eline dat doen kan,
hoe Eline niet meer van Otto kan houden... o, God, begrijp jij het?
--Hè? vroeg hij wezenloos.
Maar weldra begreep hij, en toen hij de smart zijner grijze moeder,
die altijd zoo zonnig en blijmoedig was, begreep, knielde die groote
jongen voor haar neêr, en pakte haar troostend, onder een stortvloed
van lieve woorden, als van een kind in zijne armen.... En Mathilde
wist ook dit: al zocht heure moeder medegevoel bij haar, Mathilde,
zij vond eerst troost bij haar lieveling, bij Eetje....

II.
Toen Otto voor het koffiedrinken thuiskwam, hadden mevrouw, Mathilde
en Frédérique zich bereid hem met kalmte te ontvangen, om hem zijne
smart zooveel mogelijk te helpen dragen. Mevrouw begreep niet, dat
hij betrekkelijk kalm bleef, terwijl Mathilde hem zitten deed en,
met zijne handen in de hare, den slag hem scheen voor te bereiden. De
oude vrouw had hem zich zoo geheel anders voorgesteld, hartstochtelijk
en opbruisend in wilde smart, dat zij nog in stilte God dankte, die
haar kind kracht schonk om zijn leed te torsen.... Zij zag alleen
zijn flink vriendelijk gelaat strak worden als een masker, zij zag
alleen zijn lippen trillen....
--Die brief.... Waar is die brief? bracht hij eindelijk uit.
--Otto....
--Die brief.... ik bid je....
Mathilde stond op en gaf hem den brief, en vóor hij zich er mede kon
wegspoeden, omhelsde zij hem krachtig in hare beide armen.
--Wees een man, niet waar, Otto, wees een man! fluisterde zij hem
onder haar innigen kus toe en zij liet hem los en hij ging.
Mevrouw Van Erlevoort had Otto nauwelijks toegesproken; zij had
gesidderd in hare opgeschroefde kalmte, en zij lag nu opnieuw zacht
tegen Etienne aan te snikken, terwijl hij haar een enkele maal
kuste of haar zacht over den schouder streek met een streelende
liefkozing. Mathilde tuurde uit het raam, zwijgend en de oogen vol
tranen. Frédérique zat roerloos en trotsch... haar had men niet
noodig, zij had nooit verdriet gehad, zij begreep dat niet; zoo
dachten zij zeker...
Tina kwam van boven, ongeduldig dat oma zoolang wachtte met te gaan
koffiedrinken, en Mathilde wilde haar wegzenden, maar mevrouw sprak
snikkend:
--Laat haar blijven, Tilly.... En roep de anderen.... Ze willen
eten.... Ik.... ik kan niet, ik kan niet eten....
Steeds snikkende maakte zij zich los uit Etienne's armen; zij werd
bedrijvig, vol zenuwachtigheid, en opende een eitje voor Tina en
sneed haar boterham.
--Waarom huil je zoo, oma? Ben je niet wel? vroeg het kind.
Mevrouw schudde haar hoofd en glimlachte weemoedig door haar
tranen heen... Hare gewone gelijkmoedigheid was verdwenen; zij werd
nerveus in verdriet, en hare trillende handen, die een bezigheid
zochten, bereidden nu ook een ontbijt voor de drie anderen, die
nu kwamen. Frédérique stikte bijna in haar ingehouden tranen, toen
zij de kinderen, een weinig bedrukt door de somberheid, welke zij
om zich rieden, zag eten.... Zoo ging dan het leven onafgebroken en
eentonig voort, als met een reusachtig egoïstisch materialisme: er
werd geleden en er daalde geen algemeen rouwfloers neêr op de wereld;
er werd geleden en toch bleef alles het zelfde en lachte men, sliep
men, at men rondom dat leed.
Otto had zich niet den tijd gegund naar zijn eigen kamer te gaan. Hij
had zich in den grooten salon op een bank geworpen en den brief
geopend.... En hij las thans van smart en van berouw. Eline behoefde
het hem niet te verzekeren, dat zij onder dit schrijven geleden
had, als zij niet wist, dat iemand lijden kon: hij las dat in elk
dier woorden, die van tranen schenen te vloeien, elk dier woorden,
die elk een nieuwe smart in zijn ziel goten. Hij las, hoewel zij
het niet schreef, eveneens, dat elke poging om zijn geluk in haar
liefde,--mocht hij die ook opnieuw kunnen doen ontvlammen--weêr te
vinden, tevergeefsch zou zijn; hij las er, dat zij eeuwig gescheiden
waren, omdat zij geene kracht had gehad hare liefde te bewaren.... Een
groote onmetelijke wanhoop vervulde hem; hij dacht, dat zóo ze
kracht hadde gehad, zóo zij met hem samen was gebleven, hoe hij haar
gelukkig had kunnen maken, omdat zij, in de rust van zijn gemoed, in
de weldoende kalmte zijner liefde zou gesluimerd hebben en ontwaakt
zou zijn, vol van stille weelde.... Eens was hij verzekerd geweest,
dat zóo hun toekomst zich zou ontrollen, nu bleek die zekerheid een
ijdele herschenschim geweest te zijn...
Nogmaals staarde hij den brief over en het scheen of hij het nu eerst
goed las: hij had haar verloren, voor altijd! Een leêgte, als ware
hij in een woestijn verdwaald, omving hem in zijn eenzaamheid, in
den ruimen salon, vol onbezielden glans, vol groote, kille spiegels
en verkleurd fluweel, en hij zag met zijne vochtige oogen om zich
en rilde.... Toen liet hij zich achterover vallen op de bank en hij
bedekte het gelaat met de handen en een pijnlijke snik drong stootend
uit zijne borst. Het werd hem of alles in hem brak en knakte, als
riethalmen, of alles in hem verbrijzeld werd tot scherven, of die
enkele ademtocht van een orkaan alles in hem deed verstuiven... het
werd hem, of er niets meer in hem was dan die groote, onmetelijke
wanhoop, en op dit oogenblik had hij willen sterven....
Zachtjes snikte hij door, achter zijne handen, en sombere bitterheid
welde in hem op. Waarmede had hij dit verdiend, hij, die eens
zooveel rijkdom in zich had gevonden, hij, die niets gewenscht had,
dan eener andere dien rijkdom te schenken, dien rijkdom van rust en
vrede? Hij was versmaad geworden, die rijkdom, en zelve gevoelde hij
zich nu armer dan de armste en leêg, zoo leêg, slechts vol wanhoop
en levensmoêheid....
De deur werd zacht geopend. Het was Mathilde, die hem op zijn kamer
was gaan zoeken, die hem ten laatste hier vond.... Zij naderde hem,
als een weemoedig beeld van medelijden, zij zette zich naast hem en
poogde zijn handen van zijn gelaat weg te nemen. Hij schrikte hevig
en zag haar aan, met twee groote, wild starende oogen, vol vocht.
--Wat kom je bij mij doen? vroeg hij met een troostelooze stem. Er
was immers niets bij hem te doen, niets; hij was al gestorven.
--Wat kwam jij vroeger bij me doen, nu wel vijf jaar geleden,
wanneer je naast me kwam zitten en me tegen je aantrok? En wat kwam
je bij me doen, eens op een avond, ook vijf jaar geleden, toen ik mijn
man.... van me.... had laten gaan.... mijn man, dien ik na dien avond
nooit meer gezien heb... Zeg, wat kwam je toen bij me doen?... Heb
ik je toen soms ook gevraagd, wat je me nu vraagt? sprak zij met een
droef verwijt.
Zij zag zijne borst zich telkens verheffen onder den grooten snik,
dien hij onderdrukte en zij sloeg haar arm om zijn hals en dwong
hem zijn hoofd tegen haar aan te vlijen. En in zijne smart schrikte
hij van de herinnering aan de hare, waarover zij nooit sprak, en hij
gevoelde, dat zij hem wel gaarne wilde troosten, als zij zichzelve,
hem terwille, zoo in verdriet dompelde.
--Waarom spreek je daarover? vroeg hij, want hij wist, dat zij,
zwijgend, kalmer leed.
--Om je te laten voelen, dat ik je begrijpen kan. En om je te laten
zien, dat ik nog leef, en nog langer leven moet. En vooral om je te
toonen, dat je niet alleen al het verdriet hebt, dat er op de wereld
is.... Misschien, dat je dat een beetje troost....
--O! riep hij snikkend uit en klemde zich aan haar vast, en reikte
haar bevend den brief.
--Daar lees! kreet hij.
Zij las weemoedig en streelde zijne haren, als zij een kind gedaan
had. Zoo was het goed, zoo dwong hij zich niet meer tot zelf
beheersching, zoo schaamde hij zich geen tranen in zijn hardnekkige
mannelijkheid. En terwijl zij las, mijmerde zij over Eline.
--Zou ze weten, wat ze in je weggooit? dacht zij. Wat zou ze doen, als
ze je zoo zag.... Zou ze slecht zijn, dat ze je kan mishandelen? Is ze
je niet waard, mijn Otto, mijn broêr? Of is ze alleen maar ongelukkig,
zooals wij?
Mevrouw Van Erlevoort kwam binnen met Frédérique.
Mathilde beurde zijn hoofd op.
--Daar is mama! sprak zij eenvoudig, als wilde zij hem niet houden,
nu een moeder hem eischte. Maar het brak hem geheel en al die zachte
moeder te zien, die wegsmolt in zijn verdriet. Hijzelve moest haar
troosten.
--Mama, mama, niet zoo huilen! Zoo vreeselijk is het niet! riep hij
uit in vertwijfeling.
Frédérique was blijven staan en zij leunde tegen den deurpost der
porte-brisée, haar hoofd in haar armen. Op haar sloegen zij geen acht,
Mathilde, mama konden troosten, maar aan haar had hij niets; zij was
kinderachtig en zij zou hem niets weten te zeggen. Het heugde haar,
hoe zij hem eens, lang vóor zijn verloving, over Eline gesproken had,
maar nu had zij niets te spreken, totaal niets. Zij begreep immers niet
wat smart was, zij had zelve nooit geleden, en zij had geen gevoel,
ze was een steen.
--Een steen! Ze denken, dat ik een steen ben! herhaalde ze zacht, en
zij bleef tegen haar deurpost en snikte onhoorbaar in haar opgeheven
armen, troosteloos, dat zij Otto niet troosten kon.
Daar voelde zij een hand op haar schouder en zij keerde zich om,
bijna trotsch over haar miskenning. Maar toen ze zijn smartelijk,
ontdaan gelaat bespeurde, met die vochtige oogen, waarin zij voor het
eerst tranen zag, met die lippen, trillend onder zijn snor, met die
zware rimpels op zijn voorhoofd, toen wierp zij zich, overvloeiende
van medelijden, aan zijne borst en hem in hare armen knellend,
overdekte zij zijn gelaat met hartstochtelijke kussen.


Hoofdstuk XXIV.

I.

Nadat het mededoogen van Betsy zich in een zusterlijke verpleging
geuit had, werd zij al meer en meer verteerd door een heimelijk
ziedende kribbigheid. Het was dan ook alleronaangenaamst, dat Eline
haar engagement verbroken had. En in Godsnaam, waarom, waarom? Zij,
Betsy, begreep het niet; met den besten wil van de wereld begreep zij
het niet. Wien kon Eline zich liever dan Otto wenschen, ook al was hij
nu eenmaal niet schatrijk? Zoo waren dus ook haar eigen plannen voor
de toekomst vernietigd! Eline trouwde niet, Eline bleef natuurlijk
bij hen, en Vincent... Vincent bleef waarachtig ook hangen, eeuwig
hangen! Zij kreeg genoeg van hen allebeiden, en toch wist zij niet,
hoe zij een toestand zou veranderen, die de gezelligheid van heur
huis verdreef en haar geheele leven van oppervlakkig genot vergalde.
Men sprak, tot Betsy's ergernis, veel over Otto en Eline, nu hun
engagement af was. Toch zou Betsy het onvermijdelijke dezer praatjes
hebben ingezien en zich hebben getroost met de gedachte, dat zij
spoedig zouden zijn uitgestorven, indien Eline, nu zij immers haar
wil had, nu alles uit was, langzamerhand de zelfde geworden was van
vroeger. Betsy bespiedde hare zuster, als in afwachting, wanneer zij
eindelijk haar dwazen rouw over Otto van zich zou schudden, wanneer
zij weêr glimlachend en vroolijk en innemend zou worden. Werd Eline
weer zooals zij den eersten tijd van haar verblijf in hun huis geweest
was, een prettig, mooi zusje, waaraan men iets had, en die lief hielp,
als er een dinertje was of als er des avonds menschen kwamen, o Betsy
zou niets liever gewenscht hebben, dan ze altijd bij zich te houden,
altijd. Maar nu zij Eline nooit zag dan òf dof en teruggetrokken, met
iets wezenloos' over haar bleek gelaat, òf driftig en schreeuwend;
nu Eline niet uitging en eens, toen zij niemand anders ten eten
gevraagd had, dan mevrouw Eekhof met Ange en Léonie, Marguérite Van
Laren met haar aanstaande en den jongen Hijdrecht, zelfs hoofdpijn
had voorgewend en op hare kamer was gebleven, werd Betsy wrevelig en
alles aan Eline begon haar te ergeren. Waarom behoefde ze zich zoo
leelijk te maken en zoo slaperig te kijken, en waarom kapte ze zich
tegenwoordig zoo nonchalant? Ook de urenlange gesprekken van Eline
met Vincent ergerden haar; al was hij een half doode neef, toch vond
Betsy het niet passend, dat Eline zich, als het ware, met hem opsloot
in het violette kabinetje, in haar boudoir, of in de serre. Betsy
moest er iets over zeggen, het kon zoo maar niet voortgaan.
In deze ergernis, in deze kribbigheid was zij zeer prikkelbaar en
kortaf en wanneer zij Eline of Vincent niet met tallooze kleine
hatelijkheden, als met speldeprikken, kwetste, vaarde zij uit tegen
de meiden en Gerard, tegen Ben en Henk. Zij had voor geen van allen
een goed woord over, en zij liep, quasi druk bezig, door het huis
te dwalen, telkens de bedienden op de vingers tikkend voor kleine
onoplettendheden, voor een stofdoek die slingerde, of een looper die
niet recht lag. Zij bromde op haar kind, terwijl het, steeds zoet en
stil, een beetje soezig zat te spelen, of zij overstelpte haar man
met verwijtingen, haar man, die de gewoonte had aangenomen, dadelijk
de deur uit te gaan, zoodra zij begon! En het meest ontevreden was
zij over zichzelve, daar zij haar goed humeur langzamerhand geheel
en al verloor.... toch lag de schuld niet bij haar, maar bij haar
neef en bij hare zuster.
Eindelijk barstte haar ergernis los. Het was op een middag, voordat
zij aan tafel gingen. Er was niets anders gebeurd dan dat Vincent,
die zich reeds, vóor er gebeld was, in de eetkamer bevond, uit een
karaf wijn zijn glas had ingeschonken. Betsy kwam juist binnen,
toen hij dronk en in de overmaat harer kribbigheid al hare vroegere
vrees voor Vincent vergetend, voer zij woedend op hem los en verweet
hem in de hevigste termen zijne onhebbelijkheid. Hij scheen niet te
weten hoe hij zich in een fatsoenlijk huis te gedragen had, en zij
had hem al lang eens willen vragen, of hij ook manieren bezat. Zij
stonden beiden, vlammend van gramschap, tegenover elkander: hij kalm
en zich inhoudend; zij schreeuwend en niet meer in staat heur haat
in te toornen, die hare verwijtingen als met eene onbesuisde vlam
doorgloeide. Zoo vonden hen Henk en Eline, die binnentraden, en terwijl
Eline zweeg en geen partij scheen te kiezen, poogde Henk zijne vrouw
te bedaren. Zij holde echter door, opgewonden van drift en kwaadheid,
en haren man beschuldigend, dat hij te lam was om haar ook maar een
enkele maal in haar recht te handhaven. Het kon haar niet schelen om
dat enkele glas wijn: Vincent kon net zooveel drinken als hij wilde,
maar hij dacht zeker dat hun huis een herberg was, waar niet betaald
werd, waar hij precies zoolang kon blijven tot hij er genoeg van had,
en waar hij maar van alles dat hij vond, kon eten en drinken... Ze
wilde het nu eenmaal niet dulden dat hij aan haar tafel kwam, voor
zij zaten: zij vond dat onhebbelijk, onhebbelijk en ploertig....
Zij overwon, want Vincent ging kalm de kamer uit, zonder haar te
antwoorden dan met een enkelen blik, vol spot, haat en minachting,
een blik waaronder zij had kunnen kruipen van angst, nu haar overmoed
verspild was. Maar toen Vincent was verdwenen, vroeg zij Henk en Eline
kort, of zij niet dachten te dineeren dien middag, zoodat Henk zich
met een wanhopigen zucht aan tafel zette, en Eline, steeds zwijgend,
het gelaat vol tragische, doodsche kalmte, haar stoel nam en haar
servet langzaam openplooide. Noch Betsy, noch Henk spraken daarna veel,
en Eline zweeg, zweeg steeds.
Dien avond pakte Vincent zijn koffer om den volgenden dag te
vertrekken, naar Londen, zooals hij zeide. Henk poogde slechts
zwakjes hem van zijn voornemen af te brengen; zelve begreep Henk,
dat, als Vincent weg was, er ook een steen des aanstoots minder zou
wezen. En al gevoelde hij een weinig medelijden voor Vincent, het was
hem zoet, te denken, dat hij zijn huiselijke rust nog herwinnen kon,
als Betsy niet meer geërgerd werd door een neef, dien zij haatte,
dien zij vreesde, en dien zij uit vrees gekoesterd had, tot zij van
hem walgde. Voor hij vertrok, des ochtends, had Vincent een laatst
gesprek met Eline, in haar boudoir.
--Je gaat dus, onherroepelijk? vroeg zij.
--Maar natuurlijk, beste meid. Je ziet toch ook in, dat Betsy mij
niet langer kan uitstaan.
--Wat ga je in Londen doen?
--Ik moet in Londen eenige vrienden opzoeken... eenige geldzaken
regelen, voordat ik naar Amerika ga.
--Ga je dan naar Amerika?
--Dat weet je toch: je hebt me immers zelf den brief van St. Clare
gebracht.
--Ik... ik wist niet, dat je gedecideerd was. Arme Vincent!
Hij zag haar zacht glimlachend aan. Nog niet geheel en al hersteld
van zijne vorige zwakte, streelde het hem beklaagd te worden.
--Heb je zoo een medelijden met me?
--Ja... o ja, ik heb medelijden met je. Je zal nu weêr gaan zwerven
en wie weet, of ik je ooit weêr zal zien... Misschien wel nooit,
misschien wel nooit!
Zij zuchtte.
--Ik ben altijd het gelukkigst, wanneer ik zwerf! antwoordde hij.
Zij gevoelde een hartstochtelijk verlangen hem te vragen of zij hem
vergezellen mocht, of zij aan zijne zijde ook haar geluk elders in
verre streken zou mogen zoeken. Maar zij wist niet, hoe hare vraag
in te kleeden en zij wachtte of hij misschien iets zou zeggen. Hij
had haar immers lief; vroeger had hij om haar willen vertrekken,
nu was er niets meer wat hen behoefde te scheiden.
--Hij durft niet... hij durft niet! dacht zij en zij wist niet,
of zij verheugd was, dat hij niet durfde, of dat het haar smartte...
--Het gelukkigst, wanneer je zwerft! herhaalde zij peinzend en mat. Het
is mogelijk... Je bent een man, je kan zwerven... En ik ben een jong
meisje, ik heb hier altijd kalm gewoond... en gelukkig, God neen,
dat ben ik niet!
Hij zag haar even aan, of hij haar iets vragen wilde, maar hij zweeg
een pooze. Toch vroeg hij daarop:
--En waarom... ben je niet gelukkig?
--Waarom ik het niet ben! Ik weet het niet... ik weet het
niet! murmelde zij.
Zij wachtte, tot hij verder zou gaan, tot hij wellicht eene vraag zou
doen waarop zij reeds eenige dagen wachtte. Maar het was wellicht
uit kieschheid, dat hij niet vroeg: het was nog zoo kort geleden,
sinds zij Otto geschreven had... Toch meende zij in den zachten klank
zijner stem liefde te hooren doorklinken en zij zag hem aan... Eenige
zonneschijn vloot langs de ronding van het gordijn naar binnen en
omgaf hem op de bank, waar hij zat, met een lichten glans, en zij
ontstelde, toen zij hem, in die verheerlijking, treffend heuren
vader zag gelijken... Deze schrik deed haar hart sneller kloppen,
en zij wond zich op en meende, dat zij Vincent liefhad, terwille van
de nagedachtenis haars vaders liefhad, omdat zij een slachtoffer van
de kleingeestigheid der wereld in hem zag, iets ideaals en romanesks.
En ook hij bleef haar aanzien, met medelijden, want hij wist, dat zij
haar geluk van zich had gestooten. Hij zelve meende dit vaak gedaan te
hebben, maar van hemzelven had het hem nooit zoo duidelijk en klaar
voor den geest gedoemd, als nu van haar. Een oogenblik meende hij
haar zoo iets te zeggen, maar hij zag er geen nut in en hij zweeg. Zij
zou het toch niet hebben willen erkennen.
--Vincent! stamelde zij ten laatste, zenuwachtig door hare
overspanning, door het wachten op iets, dat niet kwam. Vincent, zeg
me... misschien zien we elkaâr hierna nooit weer terug... heb je me
niets... niets te zeggen?
--Heel veel, Elly-lief. Ik heb je te danken, dat je me als een zusje
verpleegd en vertroeteld hebt, hier in je eigen kamer in een tijd,
toen je geleden hebt.
--Hoe weet je, dat ik geleden heb?
--Ik heb een klein beetje menschenkennis.
Zij schudde ontkennend het hoofd.
--Ik geloof het niet, ik heb niet geleden, ik heb medelijden
met.... met Otto, maar zelve heb ik niet geleden...
Zij martelde zich met die leugen, maar het was ter wille van Vincent,
die haar liefhad en niet van haar smart mocht weten. Doordringend zag
hij haar aan, zichzelven afvragend, waarom zij loog, maar hij moest
zich het antwoord schuldig blijven, hij begreep haar leugen niet; hij
begreep alleen, dat er in een vrouweziel altijd iets raadselachtigs
bleef hangen, een nevel.
En ook zij begreep hem niet. Zij begreep niet, waarom hij haar niet
vroeg hem lief te hebben, nu niets hen meer scheidde, en nu hij op
het punt stond te vertrekken. Nog een uur en hij zou gegaan zijn. O,
misschien dacht hij, dat het te laat was. Zij zuchtte en dringend
sprak zij nu:
--Vincent, iets moet je me beloven: als ik ooit iets voor je doen kan,
als ik je ooit van hier helpen kan, schrijf me dan uit New-York en
ik verzeker je, dat ik je niet zal teleurstellen. Beloof me dat.
--Ik beloof het je en ik dank je.
--En dan nog iets: ik weet, dat je dikwijls in geldverlegenheid
bent. Als ik je ook daarin kan bijstaan, schrijf mij dan ook. Op
het oogenblik bijvoorbeeld, heb ik tweehonderdvijftig gulden liggen;
kan je die gebruiken, dan zijn ze tot je dienst. Mag ik ze je geven?
Zij rees reeds op om hare schrijftafel te ontsluiten, maar hij vatte
hare hand met iets als aandoening.
--Elly... Elly... neen Elly... dat niet... Ik dank je, ik vind het
allerliefst van je, maar ik zou ze je moeilijk in den eersten tijd
kunnen teruggeven...
--Toe, weiger het me niet, het zal me plezier doen...
--Nog eens ik weet niet, hoe ik je voor je aanbod danken moet, maar
waarlijk.... ik.... ik kan het niet aannemen.... ik kan het niet....
Zij bleef staan en zij verbleekte.... Ja, ja, hij had haar lief; hoe
had zij nog kunnen twijfelen, dat hij haar liefhad.... Had hij anders
dit geld geweigerd? O, ja, hij wilde haar geen geld schuldig zijn,
omdat hij haar liefhad.... Maar waarom sprak hij dan niet...?
Eindelijk stond hij op; het rijtuig zou over eenige minuten komen.
--Maak het nog goed met Betsy! sprak zij smeekend en smeltende van
weedom. Het is zoo akelig zoo te scheiden.
--Zeker, ik denk wel in der minne van haar te gaan. Maar nu ga ik
ook werkelijk. Adieu dan, mijn beste Elly, adieu dan: dank je nog
duizend maal voor alles wat je voor me gedaan hebt...
--Adieu dan, Vincent, adieu.
Hij maakte een gebaar, of hij haar kussen wilde en zij sloeg hare
armen om zijn hals en gaf hem een zoen op iedere wang.
--En denk nu en dan eens aan me, wil je? Ik hou van je en ik hou van
niet veel menschen; ik kan mijn affecties wel tellen. Nu, dag Elly,
adieu, misschien wel tot weêrziens...
Zij kuste hem nogmaals, de oogen vol tranen en terwijl hij wegging,
zonk zij op den divan neêr en knikte hem voor het laatst toe. Hij
verdween, de deur achter zich sluitend.
Een pooze tuurde zij op die deur. En toen zij na eenigen tijd zijn
rijtuig hoorde wegrollen, verwonderde zij zich, dat hij haar zoo
koel had gekust, in dat laatste oogenblik van vertrouwelijkheid. Zij
wilde er in doordringen, zij wilde over hem peinzen, omdat zij hem
niet begreep, zij wilde ook in zichzelve nagaan of zij hem waarlijk
liefhad, maar zij was moê en zwaar in haar hoofd, dat zij met een
zucht in de kussens liet vallen en met de handen bedekte.

II.
Betsy had zich op het laatste oogenblik nog met Vincent verzoend; nu
hij ging was het niet noodig boos te blijven en zij had hem dus met
eenige lieve woordjes zoeken wijs te maken, dat wanneer hij thans niet
was weggegaan, hij toch spoedig hun huis had moeten verlaten, omdat
zij reisplannen maakte, met het najaar. Zij werd na zijn vertrek ook
weêr meer zichzelve en voer niet meer om de minste aanleiding tegen de
bedienden of tegen Eline, Henk en Ben uit. Zij sprak zelfs somtijds
Eline vriendelijk toe; het was toch niet goed zich zoo geheel en al
van de wereld af te sluiten, men werd er eenzelvig en treurig door en
het gaf aanleiding tot praatjes: de menschen zouden bepaald denken,
dat ze Erlevoort regretteerde! Ze moest zich integendeel een enkelen
keer vertoonen; ze behoefde niet iedere uitnoodiging aan te nemen, als
ze nog geen lust in uitgaan had, maar voor alles te bedanken, waarlijk,
dat zou geen goeden indruk maken. Bij voorbeeld, nu... een diner bij
mevrouw Hovel over acht dagen. Mevrouw Hovel gaf altijd nogal intieme
diners; de invitatie was ook intiem; ze zou er Emilie en Georges De
Woude vinden en Paul... zou ze dus maar voor Eline accepteeren?
Eline zelve gevoelde behoefte aan een andere omgeving, dan die harer
eenzaamheid, waarin hare gedachten, als over een cirkel, steeds een
zelfden loop beschreven en steeds op het zelfde terugkwamen; zij gaf
Betsy dus gelijk en zij accepteerde de invitatie van Mevrouw Hovel;
het zou de eerste maal zijn, dat zij zich in gezelschap vertoonen ging
na het verbreken van haar engagement. Dat diner over eenige dagen
werd toen een rustpunt voor hare gedachten, die overigens doelloos
rondwaarden, slechts somtijds zich op Betsy vestigend, welke, na het
vertrek van Vincent, met wellust op hem losstormde, haar hart lucht
gevend in, zich telkens herhalende, hatelijke zinnen. Het was toch
een zegen, dat ze dien half gestorven neef kwijt waren; het was waar,
ze had zich om een kleine onhebbelijkheid wel wat driftig gemaakt, maar
een onhebbelijkheid was het toch geweest en nu haar drift zoo een goed
gevolg had gehad, had zij er niet het minste berouw van! Lieve hemel,
wat een jongen! Hoe had ze ooit kunnen denken, dat hij gezellig en
causant zou zijn! Hij had haar verveeld met zijn half doode gezicht,
tot zij hem verafschuwd had als een reptiel. Maar enfin, nu was hij
gelukkig opgebonjourd, en wilde ze geen kwaad van hem spreken....
Aan tafel, iederen dag, vloeiden die zinnen van Betsy's lippen als
een vlug gekakel, waarbij ze nauwelijks meer dacht, omdat zij het
goed van buiten kende. En terwijl zij ratelde, ratelde over Vincent,
tot zij voor dien dag uitgerateld was en zich geheel en al lucht had
gegeven, zwegen Henk en Eline versuft door dien hagel van woorden,
hoewel de laatste zeer geprikkeld werd tot tegenspraak. Zij was er
echter te moê voor en ze zweeg en zuchtte van verlichting als Betsy
ten laatste een ander thema ter tong nam, en zij leed stil om Vincent,
die haar lief had en zoo kiesch was geweest.
De dag van het diner was aangebroken. Voor het eerst sedert weken had
Eline zich weêr met zorg gekleed, hoewel Betsy, toen Eline binnen trad,
in afwachting van het rijtuig, haar costuum aanstellerig genoemd
had. Het scheen, of ze in den rouw was; het was ridicuul! Eline
echter antwoordde niet en haalde hare schouders op. Ze zag in den
spiegel en zij vond zich zoo goed; zij maakte een indruk van elegante
melancholie met haar bleek, treurig gelaat en haar zwart tulle toilet,
een wolk van zwarte tulle, een weinig open aan den hals.
Toen Eline bij de Hovels binnenkwam--de Van Raats kwamen het
laatst,--meende zij, dat iedereen haar opnam met een soort van
nieuwsgierigheid en zij gevoelde voor het eerst van heur leven eenige
verlegenheid in het gezelschap dier menschen, welke zij toch allen
intiem kende. Er waren niemand anders dan Emilie en Georges De Woude,