Eline Vere: Een Haagsche roman - 35

--Wat wilt u me vragen? vroeg zij.
--Ten eerste vergiffenis voor mijn brutaliteit, u zoo zonder décorum
van uw toilet te hebben afgerukt.
--O, dat is niets, ik heb nog den tijd.
--Ik ben er zeer meê gevleid, dat u dadelijk gekomen is. U zal zeker
begrijpen, dat ik niet anders, dan voor een nog al gewichtige zaak
zoo indringend ben geweest. Ik heb u een verzoek te doen.
--Dat geen uitstel kon gedoogen?
--Neen, dat geen uitstel kon gedoogen. En ik loop gevaar, dat u
zeer boos op me zal zijn wanneer ik u dat verzoek doe: dat u zich
gekrenkt zal gevoelen en me zal zeggen, dat ik me met zaken bemoei,
die me niet aangaan.
Zij kreeg een onbestemd vermoeden van zijn vraag, die hij nog niet
uitte.
--Spreek maar ronduit! sprak zij eenvoudig.
--U heeft me verzocht in het vervolg u zooveel belangstelling te toonen
als een broêr voor een zuster zou hebben. Is dat waar of vergis ik
me daarin?
--Neen, dat is waar.
--Nu, als u mijn zuster was, zou ik u vriendelijk verzoeken mij een
groot genoegen te doen en van avond niet naar dat bal te gaan.
Zij antwoordde niet en zag hem aan.
--Als u mijn zuster was, zou ik u zeggen, dat ik met Vincent
geïnformeerd heb, wie er van avond op dat bal komen; dat ik zeker weet,
dat een groot gedeelte der geïnviteerden nog minder in uw omgeving
passen, dan velen van de kennissen van uw oom en tante. Ik zou mij
voor mijn zuster niet veel duidelijker kunnen uitdrukken en voor u kan
ik er geen woord meer bijvoegen. Maar ik hoop, dat u begrijpen zal,
en dat u eenigszins kan vermoeden wat voor geïnviteerden u van avond
zou zien als u ging.
Zij sloeg haar oogen neêr en zweeg.
--En daarom vraag ik nog eens, op gevaar mij met iets te bemoeien, dat
mijn zaak niet is, op gevaar, dat uw oom en uw tante mijn inmenging
in uw zaken kwalijk zullen nemen, op gevaar dat uzelve, na mij al
eens een indiscretie te hebben vergeven, heel boos op mij zal worden:
ga niet naar dat bal. U past daar niet.
Zij zweeg steeds en haar vingers woelden sidderend in de cordelière
van haar peignoir.
--Is u heel boos? vroeg hij.
--Neen! antwoordde zij na een pooze zeer zacht. Neen, ik ben niet
boos. En ik zal doen wat u me vraagt. Ik zal niet gaan.
--In ernst? riep hij verheugd uit.
--In ernst! herhaalde zij. Ik zal niet gaan. Ik ben u heel dankbaar
dat u voor mij geïnformeerd heeft wie er op dat bal komen. Ik had al
vrees, dat u het niet goed zou vinden, als ik zou gaan, maar ik zag
er tegen op een geheelen avond alleen thuis te blijven. Dat maakt me
altijd melancholiek.
--U vreesde voor mijn afkeuring? vroeg hij glimlachend.
--Ja! antwoordde zij. U heeft zooveel vriendschap voor me; ik zou niet
graag iets doen dat u niet goed vondt. En voor van avond... schik ik
me geheel en al naar uw wil.
--Dank u! sprak hij ontroerd en drukte hare hand.
--O, u mag het wel apprecieeren! riep zij quasi luchtig uit, een
weinig ter neêr gedrukt door hare deemoedigheid. Weet u wel, dat
ik zeker drie kwartier bezig ben geweest die munten in mijn haar te
arrangeeren? En nu is het voor niets!
--Ik apprecieer wat u doet! Ik verzeker u, dat ik het
apprecieer! betuigde hij ernstig.
Oom Daniël kwam binnen.
--Bonsoir, St. Clare. Je gaat niet meê, wel? Maar Eline! Kleed je je
nog niet aan...?
Eline stamelde iets en kon hare woorden niet vinden, toen zij de
stem van Elize hoorde, die op de kamenier bromde. Elize kwam binnen,
schitterend van munten en Algerijnsche draperieën, twee Moorsche
muiltjes aan de voeten.
--Bonsoir St. Clare! Hoe jammer, dat je niet gaat! Het zal zoo aardig
zijn... Ciel! Eline!
Vincent kwam uit den wintertuin.
--Het is bij half tien en je hebt je nog alleen maar gekapt! vervolgde
Elize, ontzet van verbazing. Waar heb je aan gedacht?
--Ik geloof niet, dat uw nichtje meêgaat, mevrouw! sprak St. Clare,
daar Eline zeer verlegen was. Wij hoorden, Vincent en ik, dat er
nog al gemêleerd gezelschap kwam, op dat bal... En ik heb juffrouw
Vere aangeraden liever niet te gaan dan zich bloot te stellen aan
onaangename ontmoetingen. Ik hoop, dat u me dien raad niet kwalijk
zult nemen. Zij zou natuurlijk onder de hoede geweest zijn van haar
oom en van u, maar ik dacht, dat zulke kringen voor een jong meisje
nog eerder te ontwijken zijn, dan voor een getrouwd vrouwtje, al is
ze ook gracieus als u! Had ik ongelijk?
Elize weifelde of zij zich boos zou maken of niet. Maar er klonk
zoo iets beslists en tevens zoo iets innemends in zijn stem, dat ze
ontwapend werd. Daniël Vere trok even de schouders op.
--Ongelijk? herhaalde Elize, nog in weifeling. Ach, misschien niet,
Eline kan natuurlijk doen wat ze wil. Wil ze liever niet gaan, eh bien,
soit, dan zullen we een migraine voorwenden. Niets gemakkelijker dan
dat. Maar je zal je verschrikkelijk embêteeren, Eline.
--Ach neen, heusch, ik blijf liever thuis! sprak Eline. Ten minste,
als je het niet kwalijk neemt.
--Wel neen, Liberté chérie, hoor kind.
De knecht kwam zeggen, dat het rijtuig voor stond en bracht de pelsen
van oom en Vincent. De kamenier hield Elize's bonten mantel op.
--Als uw oom en tante het goed vinden, zou ik u gaarne nog een
oogenblik gezelschap houden? vroeg St. Clare.
Oom en tante vonden het uitstekend. Eline bleef steeds een weinig
verlegen.
--Adieu, amuzeer je! sprak zij met een schuchter glimlachje tot Elize,
oom en Vincent.
--Bespottelijk! bromde oom Daniël, terwijl zij in het rijtuig
zaten. Bespottelijk! Hij wil niet hebben; dat ze naar dat bal gaat,
maar hij wil wel bij haar blijven om haar gezelschap te houden. Dat is
zeker Amerikaansch! Ik weet ten minste niet wat meer compromitteert,
met ons naar een bal te gaan of alleen met een jong mensch een avond
te passeeren. Bespottelijk.
Vincent zweeg; hij achtte het beneden zich zijn vriend te
verdedigen. Maar Elize legde in een vloed van betuigingen het
stilzwijgen aan haren man op. Hij mocht geen kwaad spreken van een
nichtje, dat onder zijn dak was en van een vriend, dien zij zooveel
zagen.
--Kwaad? O neen! hernam oom Daniël nog zeer gekrenkt. Het is alleen
maar Amerikaansch! Het zal Amerikaansch zijn.

XI.
Eline was nog steeds verlegen.
--Ik geloof niet, dat oom het goed vond, dat ik uw raad opvolg, sprak
ze, toen zij alleen waren. Misschien ook niet dat.... u niet meêging.
St. Clare zag haar kalm verwonderd aan.
--Dan had hij het kunnen zeggen, niet waar? Ik vroeg het hem. Wil u
liever hebben, dat ik wegga?
--Neen, ik zal het zeer vriendelijk van u vinden, als u nog een
oogenblikje blijft.
--Heel graag. Want ik woû u nog iets anders vragen. Maar nu niet iets,
dat zoo gewichtig is.
--Wat dan?
--Een van die munten, waarmeê u zoo lang is bezig geweest om ze in
uw haar te schikken.
Eline glimlachte en zij ontnam zich voorzichtig uit heur kapsel het
snoer van munten en rukte er een af, die ze hem aanbood.
--Dank u! sprak hij en hij hechtte den penning aan zijn horlogeketting.
Het werd Eline wonderlijk te moede. Zij gevoelde zich zeer tevreden,
zeer gelukkig en toch eenigszins schuchter. En zij vroeg zichzelve af
wat Betsy het minst passend zou hebben gevonden: dat zij met oom en
tante naar dat bal was gegaan, of dat zij dien avond, alleen en zelfs
en négligé, met St. Clare was. Zeker het laatste, dacht ze.... Maar
hij scheen dat zoo eenvoudig en natuurlijk te vinden, dat zij hem
niet eens dorst vragen, of zij zich even mocht verkleeden.
--En laten we nu eens prettig praten! sprak hij, terwijl hij zich
in een Turksche fauteuil zette, en zij op den divan zitten bleef,
steeds een beetje verlegen spelende met het snoer. Vertel u me nu
eens het een of ander, uit uw kinderjaren of van uwe reizen....
Zij zeide, dat zij niet wist wat te vertellen, maar hij vroeg haar,
zij antwoordde hem en langzamerhand werd zij vertrouwelijker. Zij
verhaalde hem van tante Vere, van haar lectuur van Ouida, vooral
van haren vader en zijne groote doeken, die hij nooit voltooide. Ze
verhaalde hem ook van haren zang, van Betsy en Henk en zeide, dat ze
vroeger heel anders dacht dan nu en er ook geheel anders uitzag.
--Wat noemt u vroeger?
--Voordat ik ziek ben geworden en met oom en tante ben gaan
reizen. Voor.... mijn engagement.
--En hoe zag u er dan uit?
--Veel gezonder en.... en frisscher.
--U wil zeggen: mooier?
Zij moest lachen, dat hij hare gedachten ried en zich niet de minste
moeite gaf galant te zijn. Daarna vroeg zij hem, of hij hare portretten
uit dien tijd wilde zien, en terwijl zij een album van een tafel nam,
dacht zij er aan, dat zij hem wel kon vergunnen haar bij den naam te
noemen. Maar zij kwam er niet toe.
Hij bladerde in den album, die veel van hare portretten bevatte, zeer
fijne kopjes met een lint of een collier van parelen om den hals,
enkele gedecolleteerd.
--Nu?.... Wat zegt u? vroeg ze, daar hij zwijgen bleef.
--Heel lieve gezichtjes, sprak hij onverschillig. Maar overal
een onuitstaanbaar coquet lachje, een lievigheid, die pretentieus
is. Poseerde u altijd zoo of deed u dat alleen voor den fotograaf?
Zij was een beetje gepiqueerd.
--Foei, wat kan u soms toch hatelijk zijn! sprak ze verwijtend.
--Was ik hatelijk? vroeg hij. Vergeeft u me dan; het is waar,
dit zijn uw portretten. Ik was een oogenblik in de war. Het is ook
moeilijk voor me, u hierin te herkennen. Maar, geloof me.... Ik zou u
onuitstaanbaar gevonden hebben, als ik u ooit zoo gezien had. Mooi,
maar onuitstaanbaar. U is nu een beetje vermagerd, u heeft iets
lijdends, maar er is iets innemends in uw gelaat en de gezichtjes
hier zijn niets dan coquetterie. Ik zie u liever zoo als u nu is.
Hij sloot den album en legde dien weg.
--En nu? hernam hij. Woû u liever zijn zooals toen? Regretteert u
dien tijd?
--Ach neen! zuchtte zij. Ik was toen ook niet gelukkig.
--Maar nu zal u al uw best doen gelukkig te worden, niet waar?
Zij haalde de schouders op.
--Het geluk laat zich niet dwingen! murmelde zij droomerig en, haars
ondanks, onbewust, in het Engelsch.
Hij zag haar verbaasd aan.
--Spreekt u Engelsch? vroeg hij.
--Ik? riep zij in het Fransch uit, ontwakende uit haar droom.
--Ja, u!
--Ik? Spreek ik Engelsch?
--Neen, nu niet.... maar zoo even.
--Sprak ik toen Engelsch? Ik wist het niet....
--Waarom heeft u nooit Engelsch met me gesproken?
--Ik weet het niet....
--Jawel, u weet het wel.
--Neen, heusch niet.
--Ik verzeker u, dat u het weet. Zegt u nu waarom, kom! Zij lachte
vroolijk.
--Omdat u zoo grappig Fransch spreekt. U heeft zoo een aardig accent.
--U heeft me dus altijd in stilte uitgelachen?
--Neen, ik verzeker u, waarlijk niet....
--Wat wil u voortaan spreken? Engelsch of Fransch?
--Fransch. Anders denkt u toch, dat ik u uitlachte.
--Daar is niets geen logica in hetgeen u nu zegt.
--Dat is wel mogelijk, maar toch wil ik Fransch blijven spreken.
--Goed. Weet u wel, dat u niet zoo heel zwak meer is, maar dat u
flinker wordt?
--Waarom?
--Ik heb u voor den eersten keer, dat ik u ken, hooren zeggen: Ik
wil. Let op mijn woorden: u begint met een beetje wil te krijgen,
en dan krijgt u een heel vasten wil. En als u een vasten wil heeft,
wordt u flink. Zal u uw beetje wil nu goed cultiveeren, als een
broeikasplantje, dat veel zorg noodig heeft?
Zij lachte steeds, op haar zachte, liefelijke wijze.
--Ik zal nog verbazend koppig worden onder uw invloed.
--Neen, dat hoop ik niet. Maar ik zou heel gelukkig zijn, als u een
beetje flinker werd onder mijn invloed.
--Ik zal mijn best doen.
--Ik hoû u aan uw woord. En nu ga ik u verlaten. Het is bij elven.
Zij zweeg, zij had een uitroep, iets als "nu al?" op de lippen,
maar zij had zich bijtijds ingehouden.
--En vertelt u me nu oprecht, vindt u niet, dat u verstandiger zal doen
met van avond vroeg naar bed te gaan en te probeeren te slapen, dan
u gedaan zou hebben, als u tot zes uur in den morgen had gedanst met
zonderlinge cavaliers en in het bijzijn van nog zonderlinger danseuses?
--U heeft volkomen gelijk. Ik ben u innig dankbaar.
--Ik u ook, voor de munt die u mij gegeven hebt.
Zij voelde, dat hij haar niet alleen dankbaar was voor de munt.
--En nu goeden nacht. Goeden nacht, Eline.
Zij zag vol zachtheid naar hem op bij het hooren van haar naam,
dien hij zoo zonder haar vergunning, uitsprak.
--Goeden nacht, Lawrence, fluisterde zij.
Zij stak haar hand uit. Hij hield ze even in de zijne, met de oogen
in hare oogen; toen liet hij de dunne vingertjes los.
--Adieu! sprak hij met een laatsten hartelijken knik en hij ging.

Zij bleef even peinzend staan. Daarna beval zij den knecht het licht
in de zaal uit te doen, en trok zij zich terug in hare slaapkamer. Zij
deed de munten van haar kapsel op heur kaptafel glijden. Op een stoel
lagen de glinsterende draperies van heur toilet en hare almeeënmuiltjes
stonden er bij.
Terwijl zij zich uitkleedde, hoorde zij nog steeds zijn stem en hoorde
zij dat lichte accent. Dralend ordende zij hare bijouterieën. Haar oog
viel op heur horloge, aan welks ketting een zwart medaillon hing. Zij
opende het, en staarde er lang in, met vochtige oogen.
Toen gaf zij een zeer zachten kus op de beeltenis, die het bevatte,
zoo zacht als men een afgestorvene kust. Zij dacht een oogenblik
het los te haken van den ketting, om het in een laadje van heur
bijouteriekistje te bergen, waarin zij kleinigheden bewaarde, die
zij niet meer droeg. Maar toch deed zij het niet.
Zij legde zich te bed. Zij sliep niet. Zij nam ook geen druppels
in. Om halfzes hoorde zij Elize, zuchtend van vermoeidheid, met oom
Daniël terugkomen. Maar heur slapeloosheid was niet verstoord geweest
door angstige nachtmerries en het had haar geschenen, of er een kalme,
roze lichtschijn om haar heen had geschitterd.
Tegen den morgen sliep zij een weinig in en toen zij ontwaakte,
voelde zij zich niet zoo loom als gewoonlijk bij haar ontwaken.

XII.
Eline zag Elize den volgenden dag niet vóor het lunch, om twee
uren. Oom Daniël was reeds uit: hij had steeds veel bezigheden, die
nooit nauwkeurig werden omschreven, en waarvan men dus niet juist wist,
waarin zij bestonden. Eline vroeg Elize, of zij zich geamuseerd had.
--O, jawel! zeide Elize goedig. Nog al een brouhaha. Het is misschien
beter geweest, dat je niet bent gegaan. Het zou je overstuur hebben
gemaakt. Le cher poète était désolé. Is St. Clare nog lang gebleven?
--Tot elf uur.
--Ach, zie je, het kan mij niet schelen, of hij je heeft overgehaald
thuis te blijven. Maar Daniël vond het nog al gek van je, dat je zoo
gehoorzaam was. Intusschen, hem kan het ook niet schelen, hoor! Je
bent bij ons zoo vrij mogelijk, dat weet je.
Eline zweeg.
--Maar je moet me toegeven, ging Elize lachend voort, dat het geval
nogal te denken geeft. Gedecideerd, Eline, het geeft te denken!
Eline zag haar onderzoekend aan.
--Wat denk je dan? vroeg zij.
--Lieve meid, dat hou ik voor mezelve. Dat vertel ik je niet. Maar ik,
die, zooals je weet, nooit denk, ik denk nu wel het een of ander. Toch
wil ik je niet intimideeren, hoor: ik vind het heel goed, als het
waar is, wat ik denk.
Eline hoorde haar op iets doelen, dat in haar eigen geest slechts in
zeer vagen omtrek was opgedoemd.
Zij bleef stil en terwijl Elize, die nog wat moê was van haar bal, zich
met een boek op een divan wierp en weldra sliep, zette zij zich in het
balcon, om na te denken. Zij had in de laatste dagen weinig nagedacht;
zij had zich slechts laten medesleepen door eene zoete weekheid, die
haar overweldigd had. Maar nu hadden Elize's bedekte woorden haar tot
zichzelve gebracht. Het geval gaf te denken.... Het gaf te denken, dat
St. Clare haar had durven vragen thuis te blijven en dat zij zich naar
zijn verlangen gevoegd had. Zij dorst de gedachte, die het te denken
gaf, niet formuleeren. Hoe gaarne zij zich had willen overgeven aan
die gedachte, zij wist dat het nooit kon zijn, nooit.... O, waarom
had zij hem niet eerder ontmoet! Wat was het noodlot wreed!
Zij begon te vreezen, dat zij anders met hem had moeten handelen,
dan zij gedaan had. Zij had hem misschien moeten afstuiten door
stugge koelheid, door verontwaardiging over zijne inmenging over
hare zaken. Zij had hem ook niet vergiffenis moeten vragen, nadat
zij eenmaal stug geweest was. Maar het was zoo zalig geweest, zich
te buigen naar zijn wil. Hij was zoo sterk en zij vond zooveel steun
in zijn kracht. Zij had nooit kunnen denken, dat hij haar zou kunnen
liefkrijgen, ziek, gebroken schepsel, dat zij was. Hij had haar ook
niet mogen liefkrijgen, maar nu was het misschien te laat....

XIII.
Toen zij hem na een paar dagen terug zag, trof hij haar alleen in de
groote zaal. Het weer was guur, en Eline ging bijna nooit met oom en
Elize uit om haren hoest. Zij zat in den Turkschen stoel, bij het
vuur onder den hoogen schouw, en buiten, langs de spiegelruiten,
zwiepte een felle wind de sneeuwvlokken voort.
--Ik was zeker u thuis te vinden; daarom ben ik gekomen! sprak hij,
terwijl hij plaats nam. Zijn uw oom en tante uit?
--Ja; ik weet niet waar ze naar toe zijn; ik geloof naar een auctie,
om antiquiteiten te koopen.
Zij nam zich voor eenige terughoudendheid in hare antwoorden te leggen,
maar zijn gezelschap was haar zoo weldadig, dat zij er niet in slaagde,
en haars ondanks zeide zij:
--Ik ben heel blij u weêr eens te zien.
Hij glimlachte even, sprak over oudheden en maakte eenige opmerkingen
over het porcelein, dat hier en daar verspreid stond. Daarna zeide hij:
--Ik zal u gauw voor lang gaan verlaten. Wij gaan over Keulen en
Berlijn verder....
Het was haar, of heur adem stokte.
--Wanneer vertrekt u? vroeg zij werktuigelijk.
--Over een paar dagen.
--U gaat tot Petersburg, tot Moskou toe?
--Ja.
--Trekt Rusland u aan?
Hij antwoordde een weinig afgetrokken, in korte, hortende
zinnen. Terwijl zij luisterde, was het haar, als had zij kunnen
weenen. En zijn woorden klonken haar door een waas heen toen zij hem
hoorde zeggen, als viel hij zich zelve in de rede:
--Maar ik wilde u iets vragen! Ik wilde u vragen of u, in den tijd,
dat ik weg was, nu en dan eens aan mij zou willen denken.
--Zeker wil ik aan u denken! sprak zij met trillende lippen. U is
zoo goed en vriendelijk voor me geweest en... en ik zal altijd een
aangename herinnering van u houden.
--Dank u, sprak hij zacht. Vind u niet, dat er iets treurigs in is,
als men elkaâr heeft leeren kennen en sympathie voor elkander voelt
en als men moet scheiden?
--Ja, maar er is zóo veel treurigs in de wereld....
--U zal zeggen, vervolgde hij, zijn eigene gedachte uitspinnend,
dat ik te Brussel blijven kan, zoolang ik wil, omdat ik voor mijn
genoegen reis en van mijn plan kan afzien. Misschien zou ik zelfs
liever te Brussel blijven.
Zij begon te sidderen over haar geheele lichaam, maar zij deed zich
geweld aan.
--Waarom zou u niet verder gaan! murmelde zij. Waarom zou u niet de
wereld van al haar zijden willen zien...!
--Omdat ik van u hou, antwoordde hij kalm en zijne doordringende oogen
zagen haar beslist aan. En omdat ik er tegen op zie u te verlaten. Ik
zou gaarne bij u willen blijven, altijd bij u willen blijven om u te
beschermen.... Ik huiver er voor, van u weg te gaan: het wordt me,
als ik aan mijn vertrek denk, of u een ongeluk kon gebeuren.
Zij wilde iets antwoorden, maar vermocht het niet, want zij stikte
bijna in heure ingehouden tranen.
--Dat is immers onmogelijk! sprak zij smartelijk, bijna met wanhoop.
--Waarom is dat onmogelijk? vroeg hij. Waarom is het onmogelijk, dat
ik altijd bij je blijf of liever: dat jij altijd bij mij blijft? Zeg,
Eline, waarom?
--Omdat het niet kan! antwoordde zij weenend.
--Jawel, het kan wel! Als je van me hieldt, zou het kunnen. Ik zou
je meênemen, ik zou voor je zorgen, je zou mijn vrouw zijn,
--En ik zou je ongelukkig maken! weende zij.
--Neen, neen. Integendeel zou ik al mijn best doen je gelukkig te
maken, en ik weet zeker, dat ik zou slagen. Hoor eens. Voordat ik
je gezien had, door Vincents woorden, stelde ik belang in je. Den
eersten keer, dat ik je ontmoette, had ik medelijden met je, want ik
zag aan je geheele wezen, dat je verdriet hadt gehad en nog hadt,
en dat je niet gelukkig was. Ik bedacht, wat ik doen kon, om je
gelukkig te maken. Maar ik vond niets. Alleen, terwijl ik met je
sprak, en terwijl ik vol van mijn gedachte was, scheen het me toe,
dat er iets opgewektere in je gezichtje en iets tevredeners in je
woorden kwam. Misschien verbeeldde ik me dat, maar het scheen me zoo
toe. Ik verbeeldde me ook en misschien wel uit ijdelheid, dat ikzelve
iets bijbracht tot die verandering. Ik lette op je, wanneer je met
andere menschen sprak, maar als je met andere menschen sprak was je
stil, koel, stug. En met mij kwam je van het eene woord op het andere
en werd je zelfs vertrouwelijk. Toen kreeg ik een groot verlangen om
alles voor je te zijn, want ik dacht: àls ik alles voor je was, zou je
gelukkig worden en het leven niet meer zoo somber inzien. Elly-lief,
je bent nog zoo jong en je verbeeldt je, dat alles voor je gedaan
is. Denk dat niet meer, maar vertrouw je aan mij toe, en laten we dan
samen onderzoeken, of het leven waarlijk zoo troosteloos is, als je
meent. Zeg Elly, wil je dat doen? Wil je met mij zien, of het leven
niet geheel nieuw voor je kan worden?
Zij snikte zachtjes en zij hief nu hare vochtige oogen tot hem op en
vouwde bijna smeekend hare handen.
--O, waarom vraag je me dat? kreet zij. Waarom vraag je me dat? Waarom
moet ik je verdriet doen? Jou ook al! Maar het kan niet, het kan
nooit zijn, nooit!
--Waarom niet?
--Waarom niet... herhaalde zij peinzend. Omdat ik, al ben ik jong,
gebroken ben. Waarom wil je dat niet inzien? Omdat alles in me
verbrijzeld is, omdat ik een ruïne ben....
--Eline, gebruik geen groote woorden om mij te antwoorden. Spreek kalm.
--Ik gebruik geen groote woorden, ik spreek kalm. Ik spreek met
overleg, met een wanhopig overleg! kreet zij, opstaande, en zij
bleef vóor hem staan, terwijl hij hare handen vatte. Ik spreek zoo
beredeneerd, dat ik er van huiver. Hoor Lawrence. Je weet dat ik
geëngageerd ben geweest....
--Ja. Je hebt hem zijn woord teruggegeven.
--Ja, ik heb hem zijn woord terug gegeven, en ik hield toch van
hem. Terwijl ik hem schreef om hem zijn woord terug te geven, hield
ik van hem. Vind je dat niet vreeslijk?
Hij antwoordde niet en zag haar aan, alsof hij haar niet begreep.
--Je begrijpt dat niet? vroeg zij en hare handen trilden in de
zijne. Je begrijpt niet, dat er in het hart van een vrouw zulke
verschrikkelijke twijfelingen zijn? Je begrijpt niet, dat ik soms
niet weet wat ik voel, wat ik wil, wat ik denk? Zie je, er is iets
in me, dat niet af is, dat niet voltooid is. Ik twijfel altijd, ik
zoek altijd, ik weet nooit. Ik hield van hem, o, vergeef me, dat ik
het je nu zeg: ik hield zoo innig veel van hem; hij was zoo goed,
en hij had zijn leven voor me over gehad! En er kwam een oogenblik,
dat ik niet meer wist, of ik van hem hield, dat ik zelfs dacht van een
ander te houden, terwijl ik van niemand hield dan van hem. Nu weet ik
dat, nu het te laat is en nu ik hem misschien ongelukkig heb gemaakt.
--Weet je, dat je hem ongelukkig hebt gemaakt, Eline?
--Neen, ik weet het niet, maar ik vermoed het. In Den Haag hoorde ik
wel iets, als zou hij over zijn verdriet heen zijn. Maar ik heb het
nooit kunnen gelooven! Nu het te laat is, weet ik alles; nu weet ik pas
hoeveel hij van me hield! Al hoorde ik nu, dat hij getrouwd was, ik zou
toch niet kunnen gelooven, dat hij me geheel en al vergeten was! Het
kan niet anders of hij denkt aan me, zooals ik dikwijls aan hem denk!
--Hoû je nog van hem? vroeg hij dof.
--Niet zoo, als ik van hem gehouden heb. Nu niet, Lawrence... Ik
geloof, dat ik nu alleen medelijden met hem heb. Maar ik denk dikwijls
aan hem. Hier is zijn portret.
Zij opende het medaillon en liet hem Otto's beeltenis zien. Zwijgend
staarde hij er op.
--Je draagt dat altijd bij je? vroeg hij zacht.
--Ja! fluisterde zij bijna onhoorbaar. Altijd. Het is me heilig en
daarom, Lawrence, o, daarom kan het nooit zijn! De gedachte aan hem
zou zich te veel tusschen ons stellen. Ik zou gelukkig met je kunnen
zijn, wanneer die gedachte niet in me spookte! Maar zelve gelukkig
te zijn en het denkbeeld te koesteren, dat hij ongelukkig was, o,
het zou me onmogelijk zijn!
Hij antwoordde niet en zij begon hevig te snikken. Zij zeeg op den
grond neêr en legde haar hoofd op zijn knieën.
--O, vergeef me, Lawrence, vergeef me! Ik had nooit gedacht, dat
je van me hadt kunnen houden! Ik was zoo ziek, ik hoestte altijd,
ik voelde me altijd zoo zwak! Ik dacht dat ik leelijk was geworden,
dat ik zelfs een man zou afstuiten! Had ik dat niet gedacht, dan zou
ik je niet hebben getoond, dat ik van je hield! Je sprak van ons als
een broêr en zuster! Waarom ben je zoo niet blijven spreken? Waarom
heb je nu anders gesproken! Ik heb je nu verdriet moeten doen: het
kon niet anders. Het zou slecht van me geweest zijn, als ik je vrouw
had kunnen worden zonder eenige wroeging!
Hij hief haar zacht op en trok haar een weinig tot zich.
--Eline! sprak hij. Je hebt me eens gezegd, dat je je geluk had
weggegooid. Ik vroeg niet, wat je daarmee bedoelde. Maar nu vraag ik
het je. Bedoelde je daarmeê, dat je Otto dien brief hadt geschreven?
--Ja! snikte zij.
--Je gooide je geluk weg met den brief, niet waar? Weet je zeker, dat
je je geluk niet voor de tweede maal weggooit, als je mij nu geen ander
antwoord geeft? Of kan ik nooit je geluk worden? Kan dat Otto alleen?
Zij zag hem dwepend aan.
--O, Lawrence! murmelde zij hartstochtelijk, bijna aan zijn
borst. Wanneer ik je ontmoet had vóor, vóor dat alles gebeurd was,
had ik van niemand anders kunnen houden, dan van jou. Maar het mocht
zoo niet zijn. Het was mijn noodlot.
--O, spreek niet over een noodlot. Noodlot is een woord. Ieder mensch
maakt zijn eigen noodlot. Je bent te zwak om jezelve het te maken. Laat
mij je noodlot maken.
--Het kan niet! snikte zij en schudde heur hoofd, dat tegen hem
gevlijd lag, heen en weêr. Het kan nooit!
--Ja Eline, het kan wel! antwoordde hij. Je zegt, dat je van niemand
anders dan van mij hadt kunnen houden, wanneer je mij eerder gezien
hadt. Misschien was je mij dan onverschillig gebleven; in elk geval
zijn dat veronderstellingen, die mij niets kunnen schelen. Nu, nu hou
ik van je, zooals je bent. Je zegt, dat je ziek bent, maar ik weet,
dat je gezond zal worden. Ik voel dat.
--Dat is geen zekerheid! weende zij.
--Dat is zoo, maar evenmin is het zekerheid, dat je Otto ongelukkig
hebt gemaakt. Dat voel je ook, nietwaar? dat weet je niet zeker!
--Neen, neen, ik geloof wel, dat ik het weet!
--Maar zeker ben je er niet van! drong hij aan. En je zegt me, nu
ik je vraag mijn vrouw te worden, dat het niet kan, dat het nooit
kan. Is dat niet wreed van je?
--O, waarom verwijt je me dat! snikte zij.
--Zoo even zei je zelf: ik twijfel altijd, ik zoek altijd, ik weet
nooit. Weet je dan nu zonder te twijfelen, dat het nooit zou kunnen
zijn? Ben je daar dan zoo zeker van? Zal je geen berouw hebben,
als ik weg ben, als het te laat is?
--O, kermde zij. Hoe kan je me zoo doen lijden! Je martelt me....
Hij zweeg even en richtte haar hoofd zacht van zijn borst op.
--Ik zal je niet langer martelen, Eline. Maar alleen moet ik je nog
dit zeggen. Weiger nu niet, wat ik je gevraagd heb. Het zou kunnen
zijn, dat je later anders hadt willen gesproken hebben. Laat mij
dat tenminste hopen. Overmorgen ga ik met Vincent weg. Over vijf
maanden zie je mij weêr. Ik zal vragen, of Vincent je nu en dan wil