Eline Vere: Een Haagsche roman - 18

Otto glimlachte, maar hij gevoelde medelijden met Etienne... Etienne
en werken!
--Goed, dat is tenminste eene belofte! sprak Théodore
onverbiddelijk. En ik hoú je aan je woord, hè? Nietwaar, geef je me
je hand er op?
Etienne gaf hem zijn hand.
--Mooi zoo. En wees nu niet meer boos, of gepiqueerd.
--Ach, ik was niet gepiqueerd! riep Etienne wrevelig, en ontevreden
over zichzelven, daar Théodore's vermaningen hem in een onaangename
stemming hadden gebracht, terwijl een verschiet van examens voor zijn
blik verrees. Hij wist, dat hij zwak was, dat het houden van zijne
belofte hem veel zou kosten. Hij had nooit geweten, dat hij kwaad
deed; hij had nooit gedacht, dat hij zijn mama, Mathilde, Théodore,
en de kinderen benadeelde door plezier te hebben en fijne soupers
met zijn clubgenooten te bestellen, en dit alles warde nu in zijn
hersens dooreen als een amalgama van onaangename zaken, waarin hij
geen gat zag. Intusschen waren zij bij den grooten kring gekomen,
en Truus was steeds bezig de glazen te vullen,
--Groote goedheid, zijn jullie daar eindelijk? Ik zou het niet noodig
gevonden hebben iets te bewaren als jullie nog langer op je hadt laten
wachten! riep zij quasie vertoornd uit. Eline was al ongerust voor je,
Otto; ze dacht, dat je in den vijver zou loopen.
--Ach, wel neen! riep Eline, maar Cathérine, Cor de adelborst en de
meisjes, Henriette en Marianne, beweerden, dat zij het nu niet wilde
erkennen en zij maakten zulk een luidruchtige vroolijkheid om Eline,
die zich verweerde, dat Etienne er door werd medegesleept en hen allen
weldra overschreeuwde. Frédérique zocht tevergeefs hem te bedaren en
Mathilde vertelde aan Howard, wat eigenlijk de kwestie was.
Mevrouw Van Erlevoort schudde het hoofd.
--Foei! Eline zoo te plagen! fluisterde zij zacht en haar verdediging
bracht Etienne buiten zichzelven van vroolijkheid.

VI.
Het was zwoel en drukkend heet geweest. Het koffiedrinken was gedaan
en de kinderen hadden zich verspreid langs den vijver, waarlangs
de duiven fladderden, rondom de twee ooievaarsnesten, die op hooge
stelten te midden van het gazon zich verhieven. In de open verandah,
die met een paar treden in den tuin uitkwam en op den vijver zag,
zat de oude mevrouw te midden harer dochters. Eline en Frédérique
waren met de heeren biljart gaan spelen.
--Waar zijn de kinderen toch? vroeg Cathérine, en zij zag uit over
het geschoren gras, waar zij anders croquet speelden, of woelig over
elkander rolden, terwijl nu de drie honden van Théodore er ongestoord
lagen te sluimeren. Zij zijn na het eten dadelijk weggevlogen!
--Ze zijn gaan wandelen, naar den Witten Kuil, geloof ik, antwoordde
Truus.
--Naar den Witten Kuil? riep Mathilde verschrikt. Maar dat is wel
een uur loopen, en ik geloof zeker, dat we regen krijgen.
Truus stond op en zag naar de lucht.
--Het is mogelijk, dat je gelijk hebt, Tilly. Ik had het ze niet moeten
toestaan, maar die Jet zeurde zoo en jouw troepje zeurde meê, en ik
had eigenlijk niet op het weêr gelet. Ik kan ook niet op alles letten;
mijn hoofd loopt me soms om van al die drukte, die ze maken. Maar
trek je dat niet aan, ik vind het daarom wel gezellig, hoor!
Intusschen zag het er buiten onheilspellend uit. Zware, loodkleurige
massa's dreven aan den hemel samen en een schemering scheen als een
grauwe asch neêr te vallen. De bladeren sidderden aan de twijgen en
het water van den vijver rimpelde zich met lichte kabbelingen. Truus
was blijven staan en keek steeds uit.
--Ik hoop maar, dat ze parapluies bij zich hebben! zeide de oude
mevrouw ongerust en zij verhief zich eveneens met Cathérine en
Mathilde.
--Parapluies! Ja, dat kan u denken! Daar zijn het me net kinderen
naar. Ze zullen nauwelijks een hoed opgezet hebben! Wat moeten we
doen? We krijgen een saus van belang.
--We kunnen ze toch niet zoo aan hun lot overlaten. Weet je zeker,
dat ze naar den Witten Kuil zijn? hernam mevrouw.
--Zeker? Ja, ik durf er niet op zweren. Maar ze spraken er toch
over. Ik zal in alle geval Klaas met den tentwagen naar den Witten
Kuil laten rijden. Wacht!
En zij ging naar achteren om den koetsier te waarschuwen.
Enkele dikke druppels vielen neêr. De honden op het gazon rekten zich
een voor een uit en kwamen lui en langzaam binnen, zeker van dichtbij
een goed thuis te zullen vinden. Mevrouw Van Erlevoort bleef onrustig
in de verandah rondloopen, en ook Cathérine en Mathilde klopte het
hart en zij bedaarden slechts een weinig, toen de tentwagen met Klaas
wegratelde, naar den Witten Kuil toe.
Het bliksemde, als een plotselinge flikkerende glans, die de
vaag-grauwe schemering even doorschoot, en de donder barstte uit en
rolde met een dof gerommel weg. Het ruischte in het loover en de regen
stroomde neêr als een klaterende val van water. Uit de biljartzaal
kwamen Eline en Frédérique met Théodore, Otto, Etienne en Cor en zij
bleven allen, bekommerd over de kinderen, in de breede verandah,
hoewel het er een weinig inregende, tusschen de gepleisterde en
omwingerde zuilen. Een vochtige lucht, een geur van natte bladeren
woei uit het geboomte over en de groenigblauwe tinten van den vijver
verdonkerden zich tot somber violet, waarop de regen onophoudelijk
neêrkrinkelde. Het bliksemde telkens en de donder rolde zwaarder
en zwaarder.
--Ik zou hier toch niet blijven! riep Cathérine angstig uit. Laten
we toch naar binnen gaan. My poor Kitty!
Truus was teruggekomen, radeloos, nu het weêr erger en erger werd,
en zij overstelpte zichzelve met verwijtingen, daar zij de kinderen
veroorloofd had uit te gaan; daarop voer zij los tegen Cathérine
en Mathilde, die, hoewel onrustig, haar niets ten laste legden;
daarop tegen haar man, tegen haar moeder, ten laatste tegen Etienne
die er met parapluies op uit wilde. De jongen was gek! Waarom hadden
zij haar ook niet gewaarschuwd, alles kwam op haar neêr, zonder haar
marcheerde er niets in huis en zij stond voor alles alleen! Niemand
hielp haar ook; en plotseling keerde zij zich tot Eline.
--Maar Eline, blijf daar toch niet tusschen die pilaren. Je wordt
kletsnat en het is gevaarlijk met dat licht. Er is immers niets aan
te doen; laten we toch naar binnen gaan. Als ze maar geen ongeluk
gekregen hebben! Ik word dol als ik er aan denk! Waarom heb je mij
dan toch niet gewaarschuwd, Mathilde? Het is ook altijd zoo: alles
draait om mij, je hebt van niemand eenige hulp!
Zij dreef ze woedend van onrust, allen naar binnen met uitgespreide
armen, brommende op haar man, dien zij niet aanhoorde, en op de drie
juffrouwen, die haar vragen deden. Ook de "jongens": Howard, Otto,
Etienne en Cor, dreef zij de deuren in; zij was al angstig genoeg over
wie daar buiten waren, en het hielp niets of zij uitkeken.... als ze
soms dachten, dat de kinderen er eerder om zouden komen! Intusschen
liep zijzelve zenuwachtig van binnen naar buiten, terwijl de regen
steeds stroomend plaste op den vijver en over het mozaïek der verandah
en het weêrlicht zijn korten glans uitwierp en de donder dof, als op
kolossale raderen, wegrommelde.
Binnen waren zij gaan zitten, onrustig en stilzwijgend, vol
verwachting. En het was een algemeene verruiming toen de oude tentwagen
aanrammelde, met overal dichtgeknoopte zeilen, waartusschen men handjes
en glurende hoofdjes bespeurde. De wagen reed de Horze om en hield
stil voor de overdekte achterpoort. Allen stormden naar achteren,
om de geredden te ontvangen.
Klaas ontknoopte de zeilen en zij kwamen een voor een te
voorschijn. Marianne en Henriette het eerst, die, met Willy en Gustaaf,
de Van Rijsseltjes en Memée hielpen uitklimmen, terwijl Cathérine
naar Kitty vloog, die huilde. Zij kwamen druipnat te voorschijn,
met bemodderde schoenen en handen, vuil van het natte zand van den
Witten Kuil, terwijl het onophoudelijk druppelde van de verslapte
randen hunner strooien hoeden. Er was in het eerste oogenblik, dat zij
naar binnen geleid werden, geen orde onder te houden, want zij renden
juichend door de vestibule en de groote eetkamer, alles bevochtigend
en bemodderend, en bassend nagevlogen door de drie, honden.
Marianne en Jet schaterden van het lachen, om Willy, die een schoen in
den Witten Kuil had achtergelaten, en Tina, Johan en Lientje vertelden
schreeuwend, tegelijk, aan Mathilde, hoe Nico bijna was achtergelaten
door Klaas, omdat hij nog naar zijn schop had willen zoeken, die in
het zand was verloren geraakt. Maar zoo zou het niet lang duren, want
Truus was meesteres in haar huis en zij verhief haar stem, en klopte
bevelend op de tafel, en er begon eenige orde en stilte te ontstaan,
terwijl de kinderen beknord en naar boven gebracht werden. Juffrouw
Frantzen, de juffrouw van Truus en de Engelsche bonne liepen
zenuwachtig in de kleedkamers, in de kasten zoekende naar schoone
kousen en flanelletjes, en Truus bracht eenige ruwe handdoeken aan,
om de kinderen droog te wrijven. Zij werden ontkleed, allen tegelijk,
en niemand had meer ooren en oogen voor het onweêr daarbuiten;
ieder beijverde zich om te helpen, Marianne en Henriette verdwenen
in haar kamer en sloten de deur, daar alles maar in en uitliep, papa
en de ooms niet uitgezonderd. Ook Willy en Gustaaf werden door Truus
gedreven zichzelven te helpen, en zij gooide hun handdoeken toe en
schoone onderkleêren en vermaande hen zich hard en goed af te wrijven,
hun rug, hun borst, hun voeten; zij zou wel andere schoenen halen.
In een andere kamer hoorde men Kitty nog flink huilen te midden
der Engelsche frazen van Cathérine en haar bonne. Maar den meesten
last gaven de Van Rijsseltjes aan mevrouw Van Erlevoort, Mathilde
en Frédérique; juffrouw Frantzen verschoonde namelijk Memée, omdat
de bonne van Truus maar geen schoone kousen vinden kon voor Jet,
die met haar bloote beenen telkens in de deur verscheen, scheldend
op dat akelige mensch, dat haar zoo nakend liet rondpatrouilleeren.
--Tina, kleed je dan toch uit! riep Mathilde verstoord, bezig met
Johan, terwijl haar mama Nico en Frédérique Lientje hielp, maar Tina
bleef zeurend op haar stoel zitten en wilde geholpen worden, toen
Eline eensklaps binnenkwam. Zij had alles voor Tina bijeen gezocht,
kousjes, schoentjes, een hemdje, een rokje, een frisch japonnetje,
en zij vloog naar heur lieveling toe.
--Foei, Tina, zoo te mopperen, als mama het druk heeft! Mag Eline
je helpen?
Tina knikte neerbuigend, dat het goed was, als een pruilend
prinsesje. Eline zette zich op den grond, ontknoopte hare smerige
laarsjes en stroopte hare doornatte kousjes af.
--Maar schatje, hoe heb je toch zoolang zóó kunnen blijven! riep zij
ontsteld, en zij wreef de kille, witte voetjes en de slanke beentjes
van het kind met een harden handdoek, tot zij warm en rozig werden
en Tina reeds lachend er mede in Eline's schoot woelde. Eline kreeg
haar zoo ver dat zij onder de afwrijving zelve haar blouse en haar
ceintuur losmaakte.
--Kleed je nu van boven zoo een beetje uit, dan zal ik straks je
haren borstelen en kammen. Vindt je dat niet heerlijk?
--Zal je mij dan kappen? Zoo hoog als jij het draagt?
--Maar, kleine dot! Ben je dwaas? Je krijgt een vlecht hoor, net
als anders.
--Neen toe, Eline, toe, kap me nu mooi, als een dame!
--Goed, goed, maar doe dan wat ik je zeg, kleed je dan uit! Gauw, Tina!
Daar vloog Tina's blouse over Eline's hoofd op den grond, en Eline,
die haar reeds geschoeid had, deed haar op een stoel staan en hielp
haar verder, terwijl Tina ratelde over den Witten Kuil, en hoe zij zoo
bang was geweest voor het licht. Eline wreef haar geheele koude, blanke
lijfje, tot het reeds huiverende kind gloeide, rozig en warm, terwijl
zij als een pop met zich liet dollen. Zij hief haar armpjes op en
sloeg ze Eline om den hals, alsof zij ze wurgen wilde, en Eline lachte.
--Het is of je je heele leven met kinderen hebt omgegaan, Eline! riep
Mathilde vriendelijk en dankbaar, nog bezig met Johan, en mevrouw Van
Erlevoort en Frédérique zagen glimlachend om. Jet had eindelijk hare
kousen gekregen en zat ze nu midden in het vertrek nog brommende aan
te trekken, terwijl Willy en Gustaaf haar plaagden. De geheele kamer
was een chaos van natte kousen en schoenen, en slingerend ondergoed
en neêrgesmeten handdoeken.
Eline lachte tevreden en zij kleedde, trotsch op haar handigheid,
Tina vlug aan.
--Kijk eens, hoe grappig ze er uitziet in haar borstrokje! Wacht,
ik zal je kietelen, hoor.... Hier, allons! je beenen in je
broekspijpen. Lastige meid, je staat geen oogenblik stil... En handjes
thuis, s'il te plait, je maakt al mijn haar in de war. Kom, knoop
zelf je jersey dicht, hoor! Denk je, dat ik alles voor je doe! Nu,
waar is de borstel...? Wacht, ik zal ook even een kam halen!
--En mijn rood lint! riep Tina van haar stoel.
Eline ging en kwam en tusschenbeide hielp zij nog even Marianne, om
een grooten strik in haar ceintuur te maken. Maar Tina werd ongeduldig,
en riep jaloersch:
--Eline, hè Eline!
--Ja, ja, dadelijk! antwoordde Eline en zij vloog naar Tina en kapte
haar even uit gekheid met een hoog kapsel, dat iedereen schateren
deed, hoewel Tina het beeldig vond. Daarna vlocht zij het zware,
bruine haar samen en kamde haar pony uit.
--Zoo, zoo ben je veel liever, hoor!
--Komt kinderen, wie klaar is, gaat naar beneden! kwam Truus,
eenigszins bedaard, aan de deur commandeeren; en Jet rende woedend
de twee plagende jongens achterna, de trappen af...
--Die Eline met Tina! fluisterde de oude mevrouw later, tot Truus. Je
had het moeten zien. Het was net een plaatje. Ik ben toch blij,
dat alles zoo goed is afgeloopen.

VII.
Men ging op de Horze steeds vroeg naar bed; om half-elf was alles
stil. Eline had een uur in Frédérique's kamer zitten keuvelen,
en zij had zich gelukkig gevoeld in Frédérique's steeds toenemende
sympathie. Op den rand van het bed had zij gezeten terwijl Freddy er
reeds in lag en zij hadden elkaâr allerlei vertrouwelijke mededeelingen
gedaan, over honderden onderwerpen. Soms hadden zij zeer gelachen, maar
haar lach ingehouden, want het was alles stil in huis, doodstil. Ten
laatste was Eline zachtjes, op de tippen harer teenen, weggeslopen en
zij bevond zich nu alleen in haar eigen vertrekje. Zij ontstak haar
kaars en ontkleedde zich langzaam, met een onbewusten en gelukkigen
glimlach op de lippen. Een oogenblik bleef zij peinzend zitten,
met haar loshangende haren en hare bloote armen en hals en steeds
met haren glimlach. Zij verlangde niets, niets meer, zij had alles
wat zij wenschte...
En zij ontsloot haar venster en zag naar buiten. Het regende niet
meer, maar een geur van vochtig loover steeg op. De hemel was
klaar, als schoongewischt van de sombere, loodkleurige massa's;
een schitterende maansikkel dreef de enkele ijle wolknevels door. De
velden lagen zwijgend en ver uit elkander gespreid; een enkel molentje
verhief zijn zwarte wieken roerloos in de tinteling van den bleeken
glans. De slooten schitterden als strepen metaal. En een geurige
frischheid hief zich uit de sluimering van het landschap op als een
zachte adem. Eline leunde aan het venster en zij vouwde haar armen
over haar blooten hals. Het was haar, of die geurige frischheid,
die zachte adem ook al haar gedachten verfrischt en doorgeurd had
als met een geur van veldbloemen, die den ongezonden muffen reuk van
haar vroegere denkbeelden, als een ontzenuwend parfum van musc en
opoponax, verdreven had. Zij gevoelde zich zoo innig jong, zooals zij
vroeger nooit geweest was, en o--dat wist zij nu zeker--nooit had zij
liefgehad als zij thans deed, nooit, nooit! Haar Otto! Wanneer zij
hem zich nu dacht, gevoelde zij geen behoefte zich een geïdealizeerd
beeld voor den geest te roepen; zij dacht hem zich zooals hij was,
zoo mannelijk en flink in zijn hartelijken eenvoud, en met éen
gedachte, die geheel zijn geestelijk leven beheerschte, de gedachte
aan haar. Zijne liefde was zoo rijk, zoo vol, zijn liefde vulde alles
in hem. En de hare vermeerderde iederen dag, meende zij... neen,
kon niet meer vermeerderen, kon het niet meer! Geen wensch meer,
geen overpeinzingen meer over haar toekomst; vanzelve zou zich die
ontrollen, een verschiet van glans en goud! Niets dan de stilte van
dat meer, waarin heure ziel gegleden was, niets dan de rust en de
liefde van die blauwe extaze vol zaligheid! Alleen dat, niets anders,
niets meer! Zij wist niet wat nog meer te wenschen zou zijn door een
menschelijke gedachte...
Maar alleen: éen schemerend streepje door de klaarte van al
dat blauw! Alleen de vrees.... de vrees, dat het ooit anders zou
worden! Zij had in zoo lang niet meer gebeden; zij wist niet meer,
hoe zij het zoude doen, murmelend of slechts denkend... ach, zij
wist zelve niet meer, of zij aan God geloofde, zij wist dat niet
meer... maar nu, nu had zij gaarne willen bidden, willen bidden,
dat het zoo zou blijven, nooit veranderen, altijd dat zachte geluk,
altijd die rust, dat blauw!
--Nooit, nooit meer als vroeger, God... altijd zoo, altijd zooals
nu! Veranderde het, ik zou sterven! fluisterde zij onhoorbaar
en terwijl zij haar handen vouwde, trilde een traan aan heure
pinkers... Maar het was een traan van geluk, want in haar geluk
verdronk die vrees als een druppel in de zee.


Hoofdstuk XX.

I.
In den Haag ging Augustus gloeiend voorbij, maar de avonden waren koel
op het Terras te Scheveningen of in de Tent van het Bosch. Het was nu
Zondagavond, en Betsy bleef thuis: de oude mevrouw Van Raat was in zoo
lang niet bij haar geweest en zij had hare schoonmoeder gevraagd eens
te komen; Zondags was het toch niet prettig op Scheveningen. Men zou
thee drinken in de groene serre, waarvan al de glazen deuren geopend
waren. Henk liep met mevrouw even den tuin door, en de oude dame
bewonderde zijn prachtige stamrozen. Betsy en Vincent zaten alleen.
--Ik heb een brief van Eline; ze komt Woensdag met de Erlevoorts terug;
de Howards blijven nog wat op de Horze, sprak zij.
--Zoo? antwoordde Vincent. En als Eline komt moet ik zeker weg? vroeg
hij op den man af.
Betsy schrikte en zij glimlachte zeer lief.
--Verbeeld je. Volstrekt niet. Je weet, ons huis staat voor je open,
tot je iets gevonden hebt. Hoor je niets meer van... hoe heet die
vriend uit New-York ook weêr?
--Lawrence St. Clare. Neen, ik heb in langen tijd geen tijding van
hem; ach, je vergeet je vrienden als ze zoover zijn. Ik neem het hem
niets kwalijk.
Hij leunde achterover in zijn rotting leunigstoel, met iets van een
slachtoffer. Intusschen gevoelde hij zich zeer behagelijk, aangenaam
gestreeld door de luxe, die in de serre, tusschen het groen der
planten, in het weifelende halflicht schemerde. De tuin was keurig
onderhouden, rijk aan bloemen, met een gazon. En in de omgeving, in de
tegenwoordigheid van Betsy, zeer elegant in haar licht zomertoilet, bij
het zachte geschitter van zilver en Japansch porselein op het theeblad
gevoelde hij zich veilig voor de onaangenaamheden des levens. Het was
rust, het was eentonigheid, maar zij verkwikten hem... Betsy wist hij
te kunnen beheerschen, maar het was niet noodig zijn macht te doen
gelden; ook was hij er te traag toe. Hij leefde immers gemakkelijk,
hij had zich om niets te bekommeren.
--Wat zou je er van zeggen, als ik een vrouw zocht? vroeg hij
eensklaps, bij Betsy's aanblik denkend aan de genietingen van een
rijk huwelijk.
--Een vrouw? O, uitstekend! Wil ik er een voor je zoeken? In welk
genre?
--Mooi is geen vereischte, maar elegant.... Niet al te naïef en
idealistisch!... En geld natuurlijk ...
--Natuurlijk. Een dwaasheid uit passie verwacht ik niet van je... Wat
zeg je van de Eekhofjes?
--Ben je dwaas! Twee gichelende lachebekken! En geen geld, hè?
--Men zegt van wel. Anderen beweren, dat ze te groot leven. Enfin
je zou kunnen informeeren. Maar sprak je in ernst, Vincent, of voor
de conversatie?
--Volstrekt niet. Ik geloof, dat ik verstandig deed, als ik
trouwde. Keur je mijn plan niet goed?
Betsy zag hem doordringend aan, vol geheime minachting. Met zijn doffe
oogen, zijn matte gebaren, zijn moede stem scheen hij haar geen ideaal
van een echtgenoot voor een jong meisje.
--Niet geheel en al. Ik geloof, dat je een gloeiende egoïst bent. Ik
geloof ook niet, dat een vrouw veel steun aan je zou hebben. Je bent
zwak... ik meen natuurlijk moreel...
Zij gevoelde aanstonds berouw over hare woorden, en zij was geërgerd
over haar onvoorzichtigheid. Zij huiverde bijna, nu hij haar met zijn
geheimzinnigen glimlach aanzag, met zijn zachten, fletsen slangenblik.
--En een vrouw heeft altijd steun noodig, hé? sprak hij, syllabe voor
syllabe. Jij ook, nietwaar, je steunt op Henk, je laat je heel en
al op hem neer, en hij is er sterk genoeg voor... ik meen natuurlijk
fyziek...
Ieder woord onderschrapte hij als met een hatelijke bedoeling en
ieder woord trof haar als een naald in haar, van natuur heerschzuchtig
gemoed, maar zij durfde hem niet antwoorden, zij verzonk weg in vrees
en lachte slechts goedig, alsof hij een aardigheid gezegd had. En
ook hij lachte nu met haar zelfden lach, goedig en zacht, maar vol
bedekte wraakzucht.
Zij bleven een oogenblik stil, beiden bewust van den strijd onder
die uiterlijke vriendelijkheid, en Betsy wist het eerst te zullen
moeten toenaderen en begon zacht eenige klachten te uiten over de oude
mevrouw Van Raat, die haar altijd verkeerd begreep, en waarmede zij
maar nooit zou leeren overweg te kunnen. En terwijl hij onverschillig
toeluisterde, zag zij duidelijk in, hoe zij hem verafschuwde, hoe zij
hem nu gaarne, na een maand met hem samen geleefd te hebben, het huis
zou uitjagen, maar zij wist het: dat zou niet gaan zonder een geweldige
scène; hij zou blijven hangen, blijven hangen tot in der eeuwigheid
toe, en zij zou geen middel weten om hem te verwijderen. Alles was
de schuld van Henk; had heur man Vincent dat ellendige sommetje
geld gegeven, zij zou nooit op het idée zijn gekomen hem in huis
te nemen. Zij verafschuwde Vincent en zij verafschuwde zichzelve om
haar vrees; zij was immers rijk en gelukkig; wat zou hij haar kunnen
doen? Maar hoe meer zij redeneerde over dien angst, hoe meer die angst
zich vastklemde in haar geest, als een ontzenuwende idiosyncrasie,
waarvan zij zich niet wist te bevrijden.
Mevrouw Van Raat en Henk kwamen langzaam uit den tuin terug en zij
zetten zich in de serre, bij een der open glazen deuren. Maar de oude
vrouw was, na een paar frazen over de rozen, stil en peinzend: te
midden der weelde van het huis haars zoons overviel haar nu een kilte,
een leêgte, die haar melancholiek maakte, nog meer melancholiek dan
in haar eigen eenzaam huis. Vroeger had zij dat gevoel toch niet bij
haar Henk gekend maar nu was het, of de liefde voor haar zoon geen
gloed genoeg gaf om die kille leêgte te verwarmen. En op eens trof
haar de waarheid: zij miste Eline, Eline, die overal waar zij zich
vertoonde haar liefelijke bekoring uitstraalde, zij miste haar goed
kind, zoo geheel anders dan Betsy, zoo hartelijk en sympathiek. En
zij kon zich niet weêrhouden met haar treurige stem te zeggen:
--Je huis is uitgestorven zonder Elly. Wat zal het zijn, als ze
getrouwd is en voor altijd weg. Die lieve Elly.
Zij hoorde niet wat Betsy en Vincent antwoordden, zij hoorde niet,
hoe Henk ook iets zeide, zij liet haar grijze hoofd neêrzinken op
de borst en zij staarde voor zich uit, de geaderde handen gevouwen
in den schoot. Het leven scheen haar troosteloos, een grijs bestaan
van smart, van scheiden en weenen, waardoor de menschen als tragische
schimmen somber en droef ronddwaalden.
En zij huiverde, tot Betsy vroeg, of zij het koud vond, en Henk de
glazen deuren dichtsloot en het gas liet ontsteken.

II.
Betsy, al had zij het nooit gezegd, had als haar schoonmoeder,
het eveneens, trots Vincent, die "zoo gezellig kon wezen", eenzaam
en vervelend in huis gevonden. Men had 's zomers ook zoo weinig
afwisseling: het was eeuwig de Tent en eeuwig Scheveningen, het begon
haar eindelijk de keel uit te hangen! En nu Eline terug was, stralende
in haar frisch geluk, dat een geur van landelijkheid door Betsy's
peluche salons verspreidde, nu Eline opgewekt duizend verhalen deed
over de Horze, over Théodore en Truus en de kinderen, over de Howards
en de Van Rijsseltjes, zag Betsy in, dat mevrouw Van Raat gelijk had
gehad, dat Eline de bekoring van haar huis was. Zelve blikte Betsy
nu eenigszins angstig het tijdstip, waarop Eline haar verlaten zou,
te gemoet en deze angst maakte haar bijna zacht van humeur. Otto,
dien zij vroeger te strak en te gepozeerd had gevonden, beviel haar
uitstekend, nu dat zij hem vaak zag, want zij had er op aangedrongen,
dat hij dikwijls zou komen dineeren.
De gesprekken aan tafel werden weder levendig en vroolijk, geheel
anders dan de slepende conversaties tusschen haar, haar man en
Vincent. Zij was vriendelijk tegen Eline, uit dankbaarheid, dat deze
weder de oude gezelligheid deed heersenen, en zij hadden eindelooze
beraadslagingen over Eline's uitzet, waarmede zij nu toch moest
voortmaken, als zij in het najaar wilde trouwen. Zij sleten haar
middagen samen bij naaisters en in winkels; zij reisden samen met
Otto eens voor twee dagen naar Brussel, waar Eline haar bruidstoilet
wilde bestellen, rijk maar eenvoudig, niets dan wit satijn, zonder
kant of strikken.
Eline had intusschen, in al deze drukte, weinig tijd tot nadenken,
en alleen des avonds kwam zij tot rust. Des avonds bleven zij veel
thuis; het was September, Scheveningen verloor langzamerhand zijn
aantrekkelijkheid, en nu Otto kwam dineeren, werd het vanzelve laat,
zonder dat men het bespeurde. Zij zat met hem samen in den tuin of
in het violette kabinetje en zij gewende zich zeer aan haar kalm
geluk; het was alsof zij nooit iets anders gekend had... Alles
was zoo rustig en tevreden in hare ziel, dat zij bijna naar emoties
verlangde.... Maar neen, zij had Otto zoo lief, en deze eene emotie was
haar genoeg.... Nooit iets anders, altijd die rust, altijd dat blauw!
Toch, zich langzamerhand ook gewennend aan hare oude omgeving, werd
zij een weinig stil; haar eerste levendigheid temperde zich, toen
de verhalen van de Horze alle gedaan bleken te zijn, en het scheen,
of haar waan van landelijkheid zich uitwischte, nu zij niet meer op
den grond stoeide met de kinderen, of met Otto in de dennebosschen
lag, maar rustig glimlachend, en in een molligen fauteuil op haar
aanstaande wachtend, luisterde naar Vincent.... Hij praatte met zijn
zachte stem over zijn reizen, over steden en menschen, die hij gezien
had, over zijn eigene levensfilozofle, en de uren, dat zij Otto niet
zag, werden haar gevuld door het genot, dat zij smaakte in Vincents
conversatie. Zijn pessimisme bestreed zij, kalm en als hoogmoedig door
haar geluk op hare aardige, onlogische wijze, waarover hij schertsend
de schouders ophaalde.... zij zou het zelve ook wel eens ondervinden;
men kon zich zijn leven zoo maar niet maken; het een hing af van het
andere, alle omstandigheden schakelden zich samen, van het minste
schijnbare toevalligheidje af, tot de verpletterendste catastrofe, en
het leven was een keten, die het noodlot van al deze toevalligheidjes
en catastrofes smeedde.... daar was niets aan te doen....
--Je gelooft dus, dat alles voorbeschikt is, en dat als ik denk
mijn eigen wil te volgen.... ja, hoe zal ik zeggen?.... vroeg zij,
verward in hare gedachten, toen zij op een namiddag een dergelijk
gesprek met hem voerde, in haar kamer.
--Je slechts schijnbaar je zin volgt, en het uitvloeisel van dien wil
inderdaad het uitvloeisel is van honderdduizenden vooraf gebeurde,
zoogenaamde toevalligheden.... Ja, dat geloof ik zeker.
--Maar Vincent, wat een fatalisme. Dan vind ik maar het beste om op
een stoel te blijven zitten en af te wachten wat komt.
--Daar zou je niet zoo kwaad meê doen. Maar wees verzekerd, dat als
jij op je stoel bleef, die passieve handeling niet het gevolg zou zijn
van je wil maar wel van allerlei kleine oorzaakjes, die je natuurlijk
meestal alle zou zijn vergeten of niet zou inzien.
Zij dacht vaag glimlachend na en knikte langzaam.