LatinEach bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 30
Total number of words is 635
Total number of unique words is 458
39.2 of words are in the 2000 most common words
52.0 of words are in the 5000 most common words
57.8 of words are in the 8000 most common words
ýolbaşçy wezipä çekiljek adamlara-da ilki bilen çagalarynyň
terbiýeliligi ýa terbiýesizligi bilen baha keserdim. Döwletiň
kiçijik ülşi hasaplanýan öz maşgalasynda edep-tertibi ýola goýup
bilmeýän adam uly edaralara ýolbaşçylygy asla-da oňarmaz.
Meniň bäş çagam bar: iki oglum, üç gyzym. Olaryň
ulusy Agamyrat M.W. Lomonosow adyndaky Moskwa döwlet
uniwersitetiniň žurnalistika fakultetini gutaryp, 1982—1998-nji
ýyllarda Türkmen telewideniýesinde redaktor bolup işledi. Ol
häzir Türkmenistanyň Milli sport we turizm institutynyň sport
žurnalistlerini taýýarlaýan fakultetiniň uly mugallymy. Gözel—
434
Büzmeýinde wraç, Maýa—dogduk obamyzda türkmen dili we
edebiýaty mugallymasy. Gadam—elektrik, gurluşykda işleýär.
Iň kiçimiz Bahar—Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri
institutynda pars dili mugallymy.
O.Ö: — Olar nähili okadylar?
S.A.: — Çagalaryň ählisi paýtagtdaky S.A. Nyýazow
adyndaky 20-nji dünýewi mekdebi diňe dörtlük-bäşlik bahalar
bilen okadylar. Gözel, Gadam we Bahar okuw jaýlaryny hem
gyzyl diploma gutardylar. Esasy hünäriniň daşyndan gyzlar
haly dokamagy, ogullar dutar çalmagy başarýarlar. Gözel-ä orta
mekdepde halyçylyk kružogyns gatnaşyp, öňki SSSR HHGSniň kümüş medalyny hem alypdy.
O.Ö: — Agtyklaryňyz hem bardyr? Olaryň mekdebe
gatnaýanlary nähili okaýar?
S.A.: — On iki agtygyň sekizisi okaýar. Olaryň
okaýyşlaryndan asla nägile däl. Begenç, Guwanç, Jahan,
Aýsoltan, Merdaan we Gurban diňe bäşlige okaýarlar. Begenj-ä
1998-nji ýylda Aşgabadyň S.A. Nyýazow adyndaky aýratyn
zehinliler internatyna konkurs esasynda kabul edildi. Guwanç
Türkmenistanyň olimp sport mekdebinde okaýar. Ol ýüzmek
boýunça deňdeşleriniň arasynda döwletiň çempiony.
O.Ö: — Haýsy dillerde erkin gepläp, ýazyp bilýärsiňiz?
Haýsy dillere düşünýärsiňiz?
S.A.: — Köp dil bolýärin diýip öwünmäge hakym ýok.
Gepläp we ýazyp bilýänim türkmen we orus dilleri. Slowýan,
pars-täjik dillerinde, türki dilleriň hem ýakut we çuwaş dillerinden
beýlekilerinde neşir edilen eserlerden peýdalanýaryn.
O.Ö: — Dil biliminde sarpa goýýan alymlaryňyz?
S.A.: — Olaryň sany köp. Ilki bilen, orta asyr türki dilçisi
Mahmyt Kaşgarly, akademik-türkolog W.W. Radlow, sözlükçi
Wladimir Dal, dilçi E.W. Sewortýan, türkmen alymlaryndan A.
Gulmuhammedow, M. Geldiýew, M.Ýa.Hamzaýew, P,Azymow,
Z.B. Muhammedowa, A. Bekmyradow we beýlekiler.
O.Ö.: — Geljege planlaryňyz?
S.A.: — Häzirki döwür—geçiş döwri. Ýazmak, ylaýta-da
ýazan zatlaryňy çap etdirmek aňsat däl. Şonda-da ýazmak, käbir
435
zatlary, meselem, toponimik sözlügi täzeden işläp we üstüni
ýetirip çap etdirmek niýetim bar. Iň esasy, ylmy döredijilige sarp
eden uzak döwrüň dowamynda men il içinden we dürli taryhy
hem-de ylmy çeşmelerden türkmen diliniň söz hazynasynyň
ummasyz mukdaryny—gaty uly baýlyk ýygnadym. Ol sözleriň
aglabasy “Türkmen diliniň sözlüginde-de” (A.: Ylym, 1962),
“Türkmen diliniň gysgaça dialektologik sözlüginde-de” duş
gelmeýär. Halkymyzyň geçmişde döreden zatlarynyň köpüsi
hiç halkyňkydan kem däl. Halylarymyz, bedewlerimiz,
gawunlarymyz, hatda itimiz hem dünýäde iň öňdäki orunda
goýulýar. Türkmen dili hem beýleki türki dillerden söz baýlygy
boýunça asla pes däl. Alla ömür berse, türkmen diliniň söz
baýlygyny gaýtadan ile ýetermek barada käbir işleri amala
aşyrmagy niýet edinýärin.
O.Ö.: — Soltanşa aga! Asylly maksadyňyz bar. Size uzak
ömür we üstünlik arzuw edýärin. Soňky soragym şu: “Ýola elten
ýodalar” iki bölümdem ybarat. Olary okap çykanyňsoňam eser
entek gutarmadyk ýaly, dowamy bar ýaly bolup dur. Dowamyny
ýazmak niýetiňiz barmy?
S. A.:— Häzirlikçe men esere nokat goýdum. Hut şu wagt
onuň dowamyny ýazmak barada pikir edemok. Eser aýratyn
kitap bolup çykansoň, ony okyjylar oňlasalar, üçünji bölüm
üçin köpe ýarajak fatlra jemleniberse, onuň dowamyny ýazmak
barada pikir ederin.
***
Soltanşa aga baradaky gürrüňimi giňişleýin hem edip
bilerdim. Munuň üçin bahana-da, muňa düýpli esaslar hem
materiallaram bar, iň esasy zat Soltanşa aga beýle gürrüňe
aňyýany bilen degýän adam. Ýöne bary-ýogy bir kitabyň
neşirine sözsoňy ornunda gelen bu pikirlerimi indi jemläýsem
diýýärin. Jemlemezden owal şeýleräk söz:
“Ýola elten ýodalary”, S. Atanyýazowyň beýleki
kitaplaryny okan adamlar onuň paýhas geriminiň çägindäki
simwolik “ýollaryň” meniň ýokarky gurnanja shemamdan has
436
giň mana eýedigini, onuň pikir hem duýgy öwüşginleriniň ol
shemadakydan has baýdygyny bilýändirler. Kitaby okamagyň
artykmaçlygam şol “shema” kowup salyp bolmaýan akyl hem
duýgy inçeliklerini öz ýüregiň içinden geçirmekden ybaratdyr.
Men türkmen okyjysynyň şeýle duýgy “opersiýalaryna”
ukyplydygyny bilýärin hem-de özümiň, belki, gerekmejek logiki
shemalarym bilen ony iriizäýmekden çekinmänem duramok.
Şeýlelikde, bu akylly kitabyň lezzetini görmek seniň bagtyňa
düşdi, okyjy!
Osman Öde, ýazyjy.
terbiýeliligi ýa terbiýesizligi bilen baha keserdim. Döwletiň
kiçijik ülşi hasaplanýan öz maşgalasynda edep-tertibi ýola goýup
bilmeýän adam uly edaralara ýolbaşçylygy asla-da oňarmaz.
Meniň bäş çagam bar: iki oglum, üç gyzym. Olaryň
ulusy Agamyrat M.W. Lomonosow adyndaky Moskwa döwlet
uniwersitetiniň žurnalistika fakultetini gutaryp, 1982—1998-nji
ýyllarda Türkmen telewideniýesinde redaktor bolup işledi. Ol
häzir Türkmenistanyň Milli sport we turizm institutynyň sport
žurnalistlerini taýýarlaýan fakultetiniň uly mugallymy. Gözel—
434
Büzmeýinde wraç, Maýa—dogduk obamyzda türkmen dili we
edebiýaty mugallymasy. Gadam—elektrik, gurluşykda işleýär.
Iň kiçimiz Bahar—Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri
institutynda pars dili mugallymy.
O.Ö: — Olar nähili okadylar?
S.A.: — Çagalaryň ählisi paýtagtdaky S.A. Nyýazow
adyndaky 20-nji dünýewi mekdebi diňe dörtlük-bäşlik bahalar
bilen okadylar. Gözel, Gadam we Bahar okuw jaýlaryny hem
gyzyl diploma gutardylar. Esasy hünäriniň daşyndan gyzlar
haly dokamagy, ogullar dutar çalmagy başarýarlar. Gözel-ä orta
mekdepde halyçylyk kružogyns gatnaşyp, öňki SSSR HHGSniň kümüş medalyny hem alypdy.
O.Ö: — Agtyklaryňyz hem bardyr? Olaryň mekdebe
gatnaýanlary nähili okaýar?
S.A.: — On iki agtygyň sekizisi okaýar. Olaryň
okaýyşlaryndan asla nägile däl. Begenç, Guwanç, Jahan,
Aýsoltan, Merdaan we Gurban diňe bäşlige okaýarlar. Begenj-ä
1998-nji ýylda Aşgabadyň S.A. Nyýazow adyndaky aýratyn
zehinliler internatyna konkurs esasynda kabul edildi. Guwanç
Türkmenistanyň olimp sport mekdebinde okaýar. Ol ýüzmek
boýunça deňdeşleriniň arasynda döwletiň çempiony.
O.Ö: — Haýsy dillerde erkin gepläp, ýazyp bilýärsiňiz?
Haýsy dillere düşünýärsiňiz?
S.A.: — Köp dil bolýärin diýip öwünmäge hakym ýok.
Gepläp we ýazyp bilýänim türkmen we orus dilleri. Slowýan,
pars-täjik dillerinde, türki dilleriň hem ýakut we çuwaş dillerinden
beýlekilerinde neşir edilen eserlerden peýdalanýaryn.
O.Ö: — Dil biliminde sarpa goýýan alymlaryňyz?
S.A.: — Olaryň sany köp. Ilki bilen, orta asyr türki dilçisi
Mahmyt Kaşgarly, akademik-türkolog W.W. Radlow, sözlükçi
Wladimir Dal, dilçi E.W. Sewortýan, türkmen alymlaryndan A.
Gulmuhammedow, M. Geldiýew, M.Ýa.Hamzaýew, P,Azymow,
Z.B. Muhammedowa, A. Bekmyradow we beýlekiler.
O.Ö.: — Geljege planlaryňyz?
S.A.: — Häzirki döwür—geçiş döwri. Ýazmak, ylaýta-da
ýazan zatlaryňy çap etdirmek aňsat däl. Şonda-da ýazmak, käbir
435
zatlary, meselem, toponimik sözlügi täzeden işläp we üstüni
ýetirip çap etdirmek niýetim bar. Iň esasy, ylmy döredijilige sarp
eden uzak döwrüň dowamynda men il içinden we dürli taryhy
hem-de ylmy çeşmelerden türkmen diliniň söz hazynasynyň
ummasyz mukdaryny—gaty uly baýlyk ýygnadym. Ol sözleriň
aglabasy “Türkmen diliniň sözlüginde-de” (A.: Ylym, 1962),
“Türkmen diliniň gysgaça dialektologik sözlüginde-de” duş
gelmeýär. Halkymyzyň geçmişde döreden zatlarynyň köpüsi
hiç halkyňkydan kem däl. Halylarymyz, bedewlerimiz,
gawunlarymyz, hatda itimiz hem dünýäde iň öňdäki orunda
goýulýar. Türkmen dili hem beýleki türki dillerden söz baýlygy
boýunça asla pes däl. Alla ömür berse, türkmen diliniň söz
baýlygyny gaýtadan ile ýetermek barada käbir işleri amala
aşyrmagy niýet edinýärin.
O.Ö.: — Soltanşa aga! Asylly maksadyňyz bar. Size uzak
ömür we üstünlik arzuw edýärin. Soňky soragym şu: “Ýola elten
ýodalar” iki bölümdem ybarat. Olary okap çykanyňsoňam eser
entek gutarmadyk ýaly, dowamy bar ýaly bolup dur. Dowamyny
ýazmak niýetiňiz barmy?
S. A.:— Häzirlikçe men esere nokat goýdum. Hut şu wagt
onuň dowamyny ýazmak barada pikir edemok. Eser aýratyn
kitap bolup çykansoň, ony okyjylar oňlasalar, üçünji bölüm
üçin köpe ýarajak fatlra jemleniberse, onuň dowamyny ýazmak
barada pikir ederin.
***
Soltanşa aga baradaky gürrüňimi giňişleýin hem edip
bilerdim. Munuň üçin bahana-da, muňa düýpli esaslar hem
materiallaram bar, iň esasy zat Soltanşa aga beýle gürrüňe
aňyýany bilen degýän adam. Ýöne bary-ýogy bir kitabyň
neşirine sözsoňy ornunda gelen bu pikirlerimi indi jemläýsem
diýýärin. Jemlemezden owal şeýleräk söz:
“Ýola elten ýodalary”, S. Atanyýazowyň beýleki
kitaplaryny okan adamlar onuň paýhas geriminiň çägindäki
simwolik “ýollaryň” meniň ýokarky gurnanja shemamdan has
436
giň mana eýedigini, onuň pikir hem duýgy öwüşginleriniň ol
shemadakydan has baýdygyny bilýändirler. Kitaby okamagyň
artykmaçlygam şol “shema” kowup salyp bolmaýan akyl hem
duýgy inçeliklerini öz ýüregiň içinden geçirmekden ybaratdyr.
Men türkmen okyjysynyň şeýle duýgy “opersiýalaryna”
ukyplydygyny bilýärin hem-de özümiň, belki, gerekmejek logiki
shemalarym bilen ony iriizäýmekden çekinmänem duramok.
Şeýlelikde, bu akylly kitabyň lezzetini görmek seniň bagtyňa
düşdi, okyjy!
Osman Öde, ýazyjy.
You have read 1 text from Turkmen literature.
- Parts
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 01Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3623Total number of unique words is 217629.2 of words are in the 2000 most common words42.2 of words are in the 5000 most common words49.8 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 02Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3821Total number of unique words is 205531.7 of words are in the 2000 most common words44.4 of words are in the 5000 most common words52.5 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 03Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3673Total number of unique words is 215229.7 of words are in the 2000 most common words41.5 of words are in the 5000 most common words48.6 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 04Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3725Total number of unique words is 221327.5 of words are in the 2000 most common words40.5 of words are in the 5000 most common words47.5 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 05Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3738Total number of unique words is 216929.7 of words are in the 2000 most common words41.6 of words are in the 5000 most common words48.6 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 06Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3736Total number of unique words is 206530.5 of words are in the 2000 most common words43.1 of words are in the 5000 most common words49.9 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 07Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3683Total number of unique words is 214629.8 of words are in the 2000 most common words41.6 of words are in the 5000 most common words48.4 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 08Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3632Total number of unique words is 209930.9 of words are in the 2000 most common words43.4 of words are in the 5000 most common words49.7 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 09Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3506Total number of unique words is 190126.1 of words are in the 2000 most common words38.0 of words are in the 5000 most common words45.4 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 10Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3576Total number of unique words is 201727.7 of words are in the 2000 most common words39.3 of words are in the 5000 most common words46.1 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 11Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3701Total number of unique words is 216129.8 of words are in the 2000 most common words43.1 of words are in the 5000 most common words50.5 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 12Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3605Total number of unique words is 212829.4 of words are in the 2000 most common words42.1 of words are in the 5000 most common words49.7 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 13Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3803Total number of unique words is 217531.1 of words are in the 2000 most common words43.8 of words are in the 5000 most common words52.2 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 14Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3634Total number of unique words is 207629.6 of words are in the 2000 most common words42.2 of words are in the 5000 most common words49.3 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 15Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3548Total number of unique words is 206729.5 of words are in the 2000 most common words41.8 of words are in the 5000 most common words48.6 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 16Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3709Total number of unique words is 222029.2 of words are in the 2000 most common words42.6 of words are in the 5000 most common words49.9 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 17Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3600Total number of unique words is 226724.9 of words are in the 2000 most common words35.8 of words are in the 5000 most common words42.4 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 18Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3554Total number of unique words is 216928.8 of words are in the 2000 most common words41.4 of words are in the 5000 most common words47.6 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 19Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3591Total number of unique words is 214230.3 of words are in the 2000 most common words44.0 of words are in the 5000 most common words51.6 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 20Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3534Total number of unique words is 211225.9 of words are in the 2000 most common words37.6 of words are in the 5000 most common words44.9 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 21Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3574Total number of unique words is 207928.7 of words are in the 2000 most common words42.3 of words are in the 5000 most common words48.6 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 22Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3584Total number of unique words is 214829.1 of words are in the 2000 most common words41.8 of words are in the 5000 most common words49.0 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 23Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3554Total number of unique words is 211827.8 of words are in the 2000 most common words40.6 of words are in the 5000 most common words47.2 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 24Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3594Total number of unique words is 209230.7 of words are in the 2000 most common words42.6 of words are in the 5000 most common words48.5 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 25Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3710Total number of unique words is 220128.2 of words are in the 2000 most common words40.3 of words are in the 5000 most common words47.9 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 26Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3645Total number of unique words is 217129.2 of words are in the 2000 most common words42.9 of words are in the 5000 most common words50.0 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 27Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3639Total number of unique words is 222830.9 of words are in the 2000 most common words43.5 of words are in the 5000 most common words50.1 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 28Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3667Total number of unique words is 198831.2 of words are in the 2000 most common words42.8 of words are in the 5000 most common words48.9 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 29Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3552Total number of unique words is 198029.0 of words are in the 2000 most common words40.6 of words are in the 5000 most common words47.4 of words are in the 8000 most common words
- Ýola elten ýodalar (Awtobiografik powest) - 30Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 635Total number of unique words is 45839.2 of words are in the 2000 most common words52.0 of words are in the 5000 most common words57.8 of words are in the 8000 most common words