აველუმი - 30

ბებიაც (ბებია მილიციას თბილისში ჰყავდა გადაგზავნილი, "ფსიქიატრიული გამოკვლევების
ჩასატარებლად"), მაგრამ, როგორც მოსალოდნელი იყო, ჩემი გადარჩენის მსურველნი თავად
გახდნენ გადასარჩენნი. მეთაურმა ხომ საერთოდ მოიკლა თავი, ამ სიტყვის პირდაპირი
მნიშვნელობით. ჯერ საკუთარი ცხენი მოკლა - რევოლვერის ლულა ყურში ჩასჩარა და მეორე
ყურიდან გაასხმევინა ტვინი - მერე კი, დედიშობილა (ტანსაცმელი "თანამებრძოლებს"
დაგვიტოვა გასაყოფად) გამოქვაბულში შევიდა და ტყვია ითხლიშა შუბლში. კაცი თავის
მოსაკლავად მიდიოდა და შიშველ ფეხებს ისე გაუბედავად ადგამდა კენჭებზე, ზღვაზე
პირველად ჩამოსული დამსვენებელი გეგონებოდათ. მოკლედ, ორ დღეში უკანვე მოვბრუნდი
კუდამოძუებული. აღარც საპატრონებელი დამხვდა რამე და აღარც გასაჩუქებელი. არა!
არავითარ შემთხვევაში! მე არავინ გამიჩუქებია. მე მაშინ პატარა ვიყავი. კანონმდებელიც არ
მითვალისწინებდა. ვერ მაწვდენდა თვალს. სუსტი ვიყავი და უმწეო. და თუ მაინც დამნაშავე
ვარ, მხოლოდ ესაა ჩემი დანაშაული - უმწეობა და სისუსტე. მაგრამ ბრალი ნამდვილად არ
მიმიძღვის. ბუნებაში ტყუილად არაფერი იბადება. ყველა რაღაცისთვისაა ჩაფიქრებული: ზოგი
საკუთარი ნება-სურვილის აღსასრულებლად, ზოგი კი - ვიღაცის ნება-სურვილისა. მე ვიღაცის
ნება-სურვილს ვასრულებდი, ოღონდ ჩემი ნება-სურვილის წინააღმდეგ - საკუთარ ბუნებას ვერ
ვურიგდებოდი და მეშინოდა, განუწყვეტლივ მეშინოდა ღრმად დამარხული, საიმედოდ
შენიღბული ჩემივე შეურიგებლობისა. ახლაც ალბათ მახსოვრობა აკაკუნებს შიშის კლავიშებზე.
ეს შიშის ხმაა დეკემბრის სიცივეში, ავტომატების დამცინავ ხარხარში, გარდაცვლილთა და
ცოცხალთა ჩვენებებით
გაძიძგულ სიმარტოვეში. იმ შიშის ხმაა, ლამის გაჩენისთანავე რომ დაგვეუფლა, მაგრამ გვიან
ვაღიარეთ. უფრო სწორად, მთელი სიცოცხლე არ ვაღიარებდით, არ ვუტყდებოდით, არ
ვეპუებოდით,
ჩვენი
კრისტალდებოდა
ჭკუით,
ჩვენს
მაგრამ
არსებაში,
ის
მაინც
ჯიუტად,
ვერაგულად,
ოსტეოხონდროზივით,
ოღონდ
უჩუმრად
სულის
ოსტეოხონდროზივით. არათუ ნებისმიერი უნებლიე განძრევა, ნებისმიერი რამის გაფიქრებაც
აუტანელ ტკივილს მაყენებს. ყველაფერი მტკივა, ძვირფასო დედავ, ყველაფერი, რაც
განშორების ფაციფუცში დამიტოვე, მე მომანდე, მე მომაბარე - ხორციც, ძვალიც, სისხლიც,
სულიც... - და მადლობელი ვარ შენიც და ღმერთისაც, ამ ტკივილის ღირსი რომ გამხადეთ. ეს
ჩემი ტკივილია, ათას ტკივილში გამორჩეული, სახელისა და სიმდიდრის ნაცვლად მოხვეჭილი,
პატივისცემისა და სიყვარულის მსგავსად დამსახურებული. მე გავახილე თვალი და მოვკვდი.
დიდებული სტრიქონი წამოგვცდა, რომ იცოდეთ! რომ მოგვეწადინებინა, ვერ მოვიგონებდით.
ყოველ შემთხვევაში, მის უარესს სჯობია. მჯობნის მჯობნი არ დაილევაო, მაგრამ პოეტების

ჯიბრიც, ამ გაუთავებელი კაკუნისა არ იყოს, მოჩვენებითია. პოეტები ერთმანეთის არსებობას
ამართლებენ და ერთმანეთს მხოლოდ ეხმარებიან - ერთი და იგივე ბადე ამოაქვთ არარსებული
ოკეანის ფსკერიდან და ეჩვენებათ, ერთმანეთს ვეჯიბრებით ძალისა და მონდომების
გამოჩენაშიო. ეშმაკურადაა ბუნებისგან ყველაფერი მოწყობილი. ასე რომ არ ეჩვენებოდეთ,
არავინ აღარ დაწერდა ლექსს და არარსებულ სიღრმეთა მდუმარებით გავსებული არარსებული
ბადეც
სამუდამოდ
ჩარჩებოდა
არარსებული
ოკეანის
არარსებულ
ფსკერზე.
ორმოში
შემთხვევით ჩავარდნილ გამვლელს, რომელსაც დღემდე უიმედოდ დაეძებდნენ, თურმე,
ახლობლები, სცმია ჭრელი, მოკლემკლავებიანი საზაფხულო პერანგი; ჩეხური სანდლები,
ყვითელი ტყავისა, და ჩინური ტილოს მწვანე შარვალი "დრუჟბა". ეგ, ეტყობა, უფრო დიდი
ხნის წინ არის ჩავარდნილი ორმოში, მაგრამ შინაურებმა გვიან მიაქციეს ყურადღება, გვიან
მოისაკლისეს. ამიტომ არც ჩვენ გვაწყენს, დროულად თუ გავარკვევთ, რა ამბავია ჩვენს თავს.
გარეთ რა ხდება ნათელია, მაგრამ შინ რა ხდება ღმერთმა იცის. ასე ღრმად სძინავთ ვითომ?! თუ
სძინავთ, ეძინოთ. თვალის გახელა სახიფათოა. მე გავახილე თვალი და მოვკვდი. ესე იგი,
თვალის გახედა (ანუ დაბადება, გნებავთ, გაღვიძება) და სიკვდილი ერთიაო. სიცოცხლე
იმდენად მოკლეა, სალაპარაკოდაც არ ღირსო. დაახლოებით იმავე აზრისაა ერთი ქართული
ხალხური ლექსიც:
რა წამ კი დავიბადებით,
იქვე სამარე მზა არი...
მაგრამ აქ უფრო ვრცლადაა გამოთქმული ის, რისი გამოთქმაც თურმე შესაძლებელი ყოფილა
უფრო ლაკონიურად, უფრო ლოკალური ინტპრერპტაციით, უფრო ლოკატორული სიზუსტით
(თუკი საერთოდ არსებობს ამგვარი რამ). თუმცა, დაბეჯითებით ვერ ვიტყვი რა სჯობს - იცოდე
თუ არ იცოდე. ერთი კია, მაინც არ იჯერებ ბოლო წამამდე. არაფრის დიდებით არ ირწმუნებ,
ყველა გზა რომ მოჭრილი გაქვს. შეგნებული მიუხვედრელობა თუ კლინიკური სიბრიყვე
გემართება
შენდაუნებურად.
ალბათ
თავის
დასაცავად.
შეიძლება,
ბრძოლის
გასაგრძელებლადაც. მითხარით, რა გვჭირდება, რა მოვიტანოო - გულწრფელად ევედრები
თეთრად გადაქათქათებულ მკურნალს (უფრო მეცნიერს). უკვდავების წყლის მოტანა რომ
დაგავალოს, დაუფიქრებლად გავარდები, რადგან ვიდრე ეძებ, თუნდაც უშედეგოდ, კაცი ხარ,
აზრი აქვს შენს არსებობას. ჩვენი რეანიმაცია, შენ ხარ ჩემი ბატონი, მოსკოვისას სჯობს. მაგრამ
მოსკოვისაზე უკეთესი საერთოდაც კარგს ნიშნავს?! ვინმეს ჯობნა ჯერ კიდევ არ ნიშნავს, რამეს
რომ წარმოადგენ. გააჩნია ვის ჯობნი. არც უნდა თქვა, კუზე სწრაფად დავდივარო.
დარწმუნებული ხარ, გაუჩინარს გააჩენ, ისევ მოახდენ სასწაულს, ბოლო წუთას, რომელიღაც
აფთიაქის საწყობში მაინც აღმოჩნდება საჭირო წამალი, რომელიღაც მაცივარში - სისხლის
პლაზმა და ა.შ. და ა.შ. ისეთი რამის შოვნაც შეგიძლია, თვითონ არ დაიჯერებს, ვინც
საშოვნელად
გაგაგზავნა.
ათასჯერ
გადაატრიალ-გადმოატრიალებს
ხელში
უცხოურად
მომხიბვლელ, უცხოურად სუფთა, უცხოურად გლუვ კოლოფს. მოადგილეს დაუკავშირდება
(მომარაგების დარგში) სელექტორით. ღილაკს თითს დააჭერს და გაირინდება, მუცელზე
ხელებგადაჯვარედინებული, როგორც მომღერალი საჭირო აკორდის მოლოდინში. გისმენთ
ავთანდილოვიჩო - ახრიალდება სელექტორი - აკი ბუნებაშიც არ არსებობსო?! - ნიშნს მოუგებს
სელექტორს, ოდნავ წინ გადახრილი, კმაყოფილად მომღიმარი - აგერ, ა, ხელში მიჭირავს -

ატყუებს ქვეშევრდომს, რადგან წამალი ხელში კი არ უჭირავს, წინ უდევს მაგიდაზე. ხელებს კი
სიამოვნებისაგან იფშვნეტს - მოგვეჭრა თავი და ეგაა. ხე, ხე, ხე - მლიქვნელურად იცინის
სელექტორი - რაც თქვენ გიჭირავთ, ავთანდილოვიჩ, ჩვეულებრივ საბჭოთა ავადმყოფს ვინ
აღირსებს იმას... შენც შეგნებულად იღიმები ამ უკბილო, უფრო მეტიც, უზნეო ხუმრობაზე,
მაგრამ შენ თავსდამტყდარი უბედურებისგან ხარ გამლიქვნელებული, საკუთარი უმწეობის
შეგრძნებისაგან და მოუთოკავი, მოურეველი სურვილისგან, როგორმე, ნებისმიერი გზით,
თუნდაც საკუთარი ღირსებისა და სიცოცხლის ფასად გამოსტაცო სიკვდილს შენს იმედზე
დარჩენილი ადამიანი. უფრო სწორად, შენგანვე დაიმედებული მისთვის ყველაზე მძიმე
განსაცდელში, ყოფნა-არყოფნის მიჯნაზე, როცა ყოველი ნაბიჯი ნებისმიერი მიმართულებით
გადადგმული, შეიძლება საბედისწერო აღმოჩნდეს. ასე რომ, თუ ვერ უშველი, გარკვეული
(საკმარისი) თვალსაზრისით, შენც მკვლელი ხარ. შენი ბრალი იქნება მისი დაღუპვა, რადგან შენ
რომ არ დაგეიმედებინა, შენ რომ გვერდზე გამდგარიყავი (იმის სასარგებლოდ, რასაკვირველია)
იქნებ სხვა ძალა გამოჩენილიყო, შენზე სიტყვაძუნწი, მაგრამ შენზე მეტის შემძლე. იღიმები
შეგნებულად გამლიქვნელებული და შეუგნებლად გეშინია, რამე არ თქვა ისეთი (არ წამოგცდეს
უნებლიეთ), ვინმე გაანაწყენო, დაარღვიო ბატონისა და ქვეშევრდომის, ანუ უმწეო მთავარი
ექიმისა და ყოვლისშემძლე მნეს შეხმატკბილებული დუეტი, რომელიც შენთვისაც მისაწვდომი
გამხდარა, მხოლოდ და მხოლოდ, ტექნიკის მართლაც რომ ფანტასტიკური განვითარების
წყალობით. ხე... ხე... ხე... - ხრიალებს, ხითხითებს, ხიხინებს სელექტორი. იქნებ მართლა
სასაცილოდ, ანუ საზეიმოდ (კომენტარი მისივეა) გაგვიხდეს საქმე. შენ ხარ ჩემი ბატონიო ამბობს პოლკის მედროშესავით გაჯგიმული მეცნიერ-მკურნალი - მაგას რომ უყურებ (უსმენ) გითითებს სელექტორისკენ - სამასკაციანი დესერტაცია აქვს გადახდილი მოსკოვში, რესტორან
"ოკეანეში". ცოტა შორს კია, მაგრამ სხვაგან სად გინდა დასვა ამდენი ხალხი?! - თეთრი, ქათქათა
ხალათი მხრებზე მოუგდია. ოდეკალონის მძაფრ სურნელს სტოვებს, სადაც კი შეჩერდება ერთი
წამით. გარეთ მანქანა ელოდება. ჩართული მოტორი თავშეკავებულად თახთახებს. თითქოს
იცის, ვის ემსახურება. მაშინვე უნდა დაიძრას, როგორც კი შემოიკეტავს კარს მისი პატრონი.
შორს და, რაც შეიძლება შორს, ამ ტანჯვის, უიმედობის, უმწეობის იმპერიიდან. საავადმყოფოც
(თვითმფრინავივით) იმ
სახელმწიფოს
მიკრომოდელია,
სადაც
მოქმედებს.
ხე,
ხე,
ავთანდილოვიჩ.
შენ
კი
თავქუდმოგლეჯილი გარბიხარ საწინააღმდეგო მიმართულებით, უფრო ღრმად შედიხარ
იმპერიის თვალუწვდენელ სივრცეებში, ჯურღმულებში, უფსკრულებში, ბრმად, ალალბედზე,
"ზემოდან დაურეკავად", ახალი წამლის, ახალი სისხლის, ანდა რომელიღაც სასწაულმოქმედი,
გერმანული
თუ
იაპონური
აპარატის
საშოვნელად,
რომელიც
მხოლოდ
ერთადერთ
ინსტიტუტსა აქვს თურმე და თავადაც ვერ მოუხმარია. მაგრამ იმდენად ძვირფასია,
განათხოვრებაც ესიკვდილება. შენ მაინც ინათხოვრებ. კედელში გახვალ და საღამოსათვის
აპარატი უკვე ადგილზე იქნება. ხე, ხე... კი მაგრამ, ინსტრუქცია ვერ გამოაყოლეს იმ
მამაცხონებულებმა? ქაჯი ვერ გაუგებს ამას თავსა და ბოლოს. აბა, ძალიან გვჭირდებაო?! აბა,
ოღონდ ეგ აპარატი მოგვცაო?! იცოცხლე, გვჭირდება, მაგრამ არ ვიცით, რისთვის და რატომ.
კადრებიც არ გვყავს. ყველაფერში ნამეტანი ჩამორჩენილები ვართ. ლაპარაკი ვიცით მარტო. კი
აბა! შენ თუ იტყვი. ლაპარაკი რომ არ ვიცით, იმიტომ ვერ ვერკვევით ტექნიკაშიც. მაგრამ რა
დროს ესაა. შენი ჭირიმე, იქნებ როგორმე, რაც არ უნდა დაჯდეს, თქვენი დიდი იმედი მაქვს.

რად უნდა ლაპარაკი?! აბა რისთვის ვართ აქ?! ნუ გეშინიათ, ყველაფერი კარგად იქნება. მაგრამ
დენს უნდა თვალთვალი. წარამარა ეცემა წნევა. ძალიან ფხიზელი მეთვალყურე გვჭირდება. კი
გვყავს საგანგებოდ ამისთვის გამოყოფილი კაცი, შეთავსებით ცეცხლფარეშადაც მუშაობს,
მაგრამ ამჟამად სვამს. წნევა თუ დაეცა, ან აიწია, შენს მტერს, მართლა ქაჯი ვეღარ გაარკვევს
ვერაფერს. აბა, დამიშავებია, რომ მიშოვნია. არა, აპარატი ნამდვილად კარგია. ფირმა. ფირმა.
იაპონიაში მანქანას აწერინებენ თურმე ლექსებს. აღარ სჭირდებათ პოეტები. გიჟპოეტები. ხე,
ხე... იაპონიაში პოეტები ლექსებს კი არ წერენ თქვენსავით - ვის რაღად უნდა ლექსი - ტანკებს
აკეთებენ. ის ტანკაა ბატონო, ლექსის სახეობაა ერთგვარი. რა ვიცი, მე ასე მითხრეს და... შენ კი
იღიმები. დაშაქრული ღიმილი ტუჩებზე გადაგგლესვია. არა, როგორ გეკადრება, მლიქვნელი კი
არ ხარ ბუნებით (შენ ტოლსტოის რას უჯერებ?!), ზრდილობიანი ხარ ზედმეტად. უფრო მეტიც
- კეთილი ხარ უსაშველოდ. რაც საერთოდ მლიქვნელობად ითვლება, თუნდაც იმავე
ტოლსტოისთვისაც, ის შენთვის სიკეთის თავისებური, გნებავთ, უაღრესად ქართული
გამოხატულებაა მხოლოდ. ძალიან, ძალიან კეთილები ვართ და მარტო სხვათა (ჩვენზე
ძლიერთა, ჩვენზე მდიდართა, ჩვენზე სახელოვანთა) სიამოვნება გვანიჭებს სიამოვნებას. ასე
რომ, ჩვენი მლიქვნელობა ჩვენივე სიკეთით არის განპირობებული, მაგრამ ბოროტად არ უნდა
ისარგებლონ ამით სხვებმა, თორემ ჩვენ, თუკი გარემოება გვაიძულებს, შეგვიძლია პირშიც
ვუთხრათ ყველას, რასაც მათზე ვფიქრობთ გულში, ან ზურგს უკან ვლაპარაკობთ. მე თუ
ყველაფერზე გიღიმი და ყველაფერზე თავს გიქნევ, შენ ხომ უნდა მიხვდე, კარგად რომ ვერ
არის ჩემი საქმე?! მთავარი ის კი არ არის, მლიქვნელები ვართ თუ პირშიმთქმელები, მთავარია,
რატომ ვართ ან ერთნი და ან მეორენი. მაგრამ ვიდრე ამას გავარკვევდეთ, დაშაქრული ღიმილი
იქამდე პლასტირივით გვექნება ტუჩებზე გადაგლესილი. ვერ მოიშორებ. პირი ვერ გაგიღია,
მაგრამ რას იზამ, შეიძლება სჯობდეს კიდეც. სხვის ხელშია შენი ბედი. შენმა დაუფიქრებელმა
სიტყვამ ან საქციელმა, პირველ რიგში, შეიძლება შენი ავადმყოფი დააზარალოს, შენი იმედით
რომ გაშოტილა სადღაც მეცხრე სართულზე, რეანიმაციის ოთახში, ცისა და მიწის შუა. აღარც
ცისა და აღარც მიწისა. იმ დღეებში საავადმყოფოს დერეფნებში მორიგი ჭორი გავრცელდა.
ვითომ ავადმყოფი გადმოუვარდათ საწოლიდანო. ხომ შეიძლება შენი ავადმყოფი ყოფილიყო?!
მაშინაც გაიღიმებდი?! ეს თუ მართალია... მაგრამ როგორ გინდა გაიგო?! ვერც იკითხავ. ხომ
გეტყვიან, და მართლებიც იქნებიან, რასბრძანებთრატომკადნიერდებითრატომკადრულობთ და
საერთოდ როგორბედავროგორგიტრიალდებაენაო. შენს ავადმყოფსაც ვერ ჰკითხავ. ყველა
სასიცოცხლო ორგანო გამოთიშული აქვს, გარდა ტვინისა. თითქოს ეამაყებათ კიდეც, ამდენის
შეტყობა რომ შეუძლიათ. დღეს როგორ არის? გმადლობთ, ცუდად. საძაგელი სიტყვაა
"გამოთიშული". სინათლე გამოითიშა და ბნელში ვსხედვართ ჭოტებივით. ჩვენი რადიო
გამოთიშულია, ქალო. არაფერი არ ვიცი, რა ხდება ქვეყანაზე. გინდა ჩემს სამზარეულოში
მჯდარხარ, გინდა კაგებეს სარდაფში. შეგიძლია მშვიდად იყო, კარგი არაფერი ხდება. გეძახიან,
მოდი, დაგვიცავიო. სისხლის პლაზმის საშოვნელად
საავადმყოფოს
სისხლის
გამანაწილებელი
პუნქტის
უფროსი
სისხლის
გადასხმის
რესპუბლიკურ კლინიკაში გაგაგზავნის და იქ გეტყვიან, თუ როგორ უნდა შეიძინო სისხლის
პლაზმა ადგილზევე, ესე იგი, საავადმყოფოს სისხლის გამანაწილებელ პუნქტში. იმავე
პიროვნებისგან, ვინც საამისოდ რესპუბლიკურ კლინიკაში გაგაგზავნა. სისხლიც ისეთივე
დეფიციტია, როგორიცაა, ვთქვათ გასტრონომიული და პარფიუმერიული საქონელი. შოვნა კი

შეიძლება, მაგრამ გაზრდილი ფასით. რა ღირს, გეთაყვა, ხუთთუმნიანი ფრანგული სუნამო?
ნული მიუმატე. ის კი, მხრებზე თეთრხალათმოგდებული დგას შუა კაბინეტში, მორთმეული
ოდეკალონის სურნელში, ხალვათად, თავისუფლად, და რომელიღაც მლიქვნელ ჭირისუფალს
ანეკდოტს უყვება. წუხელ მოისმინა სუფრაზე და იმდენად მოიხიბლა, ერთი სული აქვს, როდის
მოუყვება ვინმეს, ვიდრე დაავიწყდებოდეს. ერთი საათის მერე, ანეკდოტი კი არა, თავი
დაგავიწყდება
კაცს
ამ
კაბინეტში.
შენ
კი,
სახეზე
ოფლგადამსკდარი,
ბავშვივით
გაბედნიერებული, "ნადავლით" ხელდამშვენებული, გიჟივით შეუვარდები კაბინეტში ვიშოვეო! ცოტა არ იყოს შეცბება, ახარხარებულს რომ წაადგები მოულოდნელად თავზე. მაგრამ
იხტიბარს
არ
გაიტეხს
მაინც
-
იქნება
მართლა
სასაცილოდ
გაგვიხდეს
საქმეო
-
მოგიბოდიშებსავით - დღეს დილით რამდენჯერმე რომ ჩავძახეთ ყურში, აპარატზე რაღაც
შეირხა, რაღაც რეაქციის მაგვარი აღინიშნა, თუმცა, არც ისაა გამორიცხული, ეს, მხოლოდ და
მხოლოდ, ჩემი ხმის ზემოქმედების შედეგი იყოს, თანაც ავადმყოფზე კი არა, თავად აპარატზეო.
როგორი მოსასმენია?! მაგრამ ბიჭი ხარ და ნუ მოუსმენ, ვიდრე ის ჯერ კიდევ ცოცხლად
ითვლება, ანუ რომელიღაც ორგანო ჯერ მთლიანად არ გამოთიშვია. წევს სასიკვდილო
სარეცელზე და, შეიძლება, ჯერ კიდევ სჯერა გადარჩენისა, შენგან გაბრიყვებულს. სადღაც
ქვევით, მიწაზე, პირველ სართულზე, დირექტორის კაბინეტში შენ ეგულები და ვინ იცის, რას
არ ფიქრობს, რაღას არ ფიქრობს, რანაირი იმედით, ოცნებით, სასწაულით არ იტყუვებს თავს.
ნუთუ ვერასოდეს ვერ მოიგონებს ადამიანი ფიქრის წასაკითხ აპარატს? კარდიოგრამის მაგვარს.
თუმცა, არა, ამის მაგვარი ალბათ არსებობს კიდეც. კარდიოგრამა სულაც არ ნიშნავს გულში
ჩახედვას, გულში ნადების ამოკითხვას. გამოცდილი კარდიოლოგი, შენს მიერ გადალახული
მთაგრეხილების შემყურე, კი გეტყვის რამდენჯერ გადაგიტანია ინფარქტი ფეხზე, ცხენივით,
მაგრამ მიახლოებითაც ვერ გეტყვის, თუ რამდენჯერ ყოფილხარ შეყვარებული, რამდენიმე
ქალი გყვარებია ერთდროულად, თუ ერთი და იგივე რამდენჯერმე. შეხედეთ, კოლეგა, ეს
ბებრუხანა... რამდენი წლისა ბრძანდებით, ბატონო? ორმოცდათვრამეტის? ზნაჩიტ, ეს
ბებრუხანა ნახევარი საუკუნის მანძილზე თითქმის განუწყვეტლივ შეყვარებული ყოფილა.
ოღონდ, ძნელი დასადგენია... შეხედეთ, შეხედეთ! ან აპარატსა აქვს ხარვეზი და ანაბეჭდია
ცუდი, ანდა პაციენტის სოლიდური ასაკის გამო, სიყვარულის ხაზი სულ მთლად
გაფერმკრთალებულა. ამიტომაც ვერ გაგვირკვევია, ერთი და იგივე პერსონა გახლდათ მისი
სიყვარულის, გნებავთ გატაცების საგანი, თუ რამდენიმე... ეტყობა, ჩვენ ვერც მომავალ
საუკუნეში დავეუფლებით მშობლიურ ენას, სრულყოფილად თუ არა, იმდენად მაინც, უფრო
ნათლად და მარტივად გამოვთქვათ ჩვენი მოსაზრებები. დედა ხარ, დედა? სადაა ფული?
მაგრამ ღმერთმა იქნებ იმის ღირსი მაინც გამხადოს, ის მაინც გამაგებინოს, რას ფიქრობდა
მელანიას ტვინი, ვიდრე საბოლოოდ გამოითიშებოდა, ვიდრე მედიცინის თვალსაზრისით, ჯერ
კიდევ მუშაობდა, ასრულებდა თავის მოვალეობას. ვერასოდეს ვერ გავიგებ ალბათ. ანდა, თუ
გავიგებ, მარტო მე გავიგებ, ოღონდ აპარატის მეშვეობით კი არა, რაღაც სხვა მისტიკური
გზებით, სიყვარულის მადლით. ერთ ხორც და ერთ სულ. განა მართლა ასე არ იყო?! მარტო მე
ვიცი. მარტო მე უნდა ვიცოდე. სიყვარული ორის საიდუმლოა და სავსებით მიუღწეველია
ნებისმიერი
მესამე
ადამიანისათვის,
გინდაც
ტექნიკის
სასწაულებრივი
მიღწევებითაც
აღიჭურვოს. გთხოვთ, ოჯახური ტრაგედიისა და ჩემი ამჟამინდელი მდგომარეობის გამო...
მაგრამ ვის თხოვ, ან რას თხოვ? თავი გაგანებონ ერთხელ და სამუდამოდ, თუ ახლა მაინც
დაგინახონ? ტყუილად ნუ გაირჯები.

ათასცხრაასხუთწელში
კატა მოკვდა რუსეთში.
აიღეს და დამარხეს
გერმანელის მუცელში.
საიდან სადაო, მაგრამ მაინც ასეა. გეტყვიან - დაგვენახვეო - დაენახვები. გეტყვიან - უფრო
ღრმად შეძვერი სოროშიო - უფრო ღრმად შეძვრები. თუნდაც შენი ნება-სურვილის წინააღმდეგ.
მარტო მკვდარს შეუძლია არ ისუნთქოს. შენ კი რამდენჯერაც სცადე, წუთიც ვერ გაძელი.
მოკლედ, რა ცვლილებაც არ უნდა მოხდეს ამ ქვეყანაზე, შენ მაინც გვერდზე დარჩები, რადგან
არავის აძლევს ხელს შენი შემჩნევა. შენ სიღრმე იხილე, შენდა ჭირად. აბა ერთი მითხარით,
რომელ დიასახლისს სიამოვნებს დალაგებულ ბინაში ნაგვის აღმოჩენა?! გაუშვი, არ ვიცოდე,
ვიდრე
ხელახლა
გამიხდეს
დასალაგებელი
ერთხელ
უკვე
დალაგებული
სახლი.
ეს
მხატვრულად რომ ვთქვათ, სინამდვილეში კი, შენი არშემჩნევა აუცილებელიცაა იმისთვის,
ვისაც დღეს უნდა ცხოვრება, დღეს უნდა აიღოს ცხოვრებისგან, რაც ეკუთვნის და რაც არ
ეკუთვნის. ნუ გაამტყუნებ. შენ პეტრე ხარ (ჰმ, ჰმ...) ქვა და რკინა (ჰმ, ჰმ, ჰმ...). პირქუში კლდე
(ჰმ, ჰმ, ჰმ, ჰმ...). ყოველ შემთხვევაში, ასეთად წარმოგედგინა თავი. სხვას არავის უთქვამს,
ასეთი ხარო. ის კი, შეიძლება, მეორე წუთას შეიცვალოს, სულ სხვა ადამიანად იქცეს. გააჩნია,
საიდან დაუბერავს გარდაქმნის ქარი. შენთვის კი სულ ერთია - ერთსა და იმავეს ამბობ და
ერთსა და იმავეს აკეთებ სულ, რაც თავი გახსოვს. როგორც არ უნდა წახდეს ადამიანი, შენ
ღირსებაზე ელაპარაკები მაინც; როგორც არ უნდა გაძღეს, შენ მაინც ახსენებ, შიმშილიც რომ
არსებობს ამ ქვეყანაზე; როგორც არ უნდა განთავისუფლდეს, ჯიუტად უმეორებ, მუჭში რომ
ხითხითებენ, მასხრად რომ იგდებენ მის თავისუფლებას მონობაში ჩარჩენილნი... და ამის
შემდეგ მადლობელიც არა ხარ, კიდევ რომ გიტანენ, გითმენენ, მიწასთან არ გასწორებენ
საერთოდ. უსინდისოდ გიკვირს. სხვებიც სულ თავიანთ საქმეს რომ აკეთებენ - მიღწეულით არ
კმაყოფილდებიან, მოხვეჭილი არ ებევრებათ, ჩადენილი არ ყირჭდებათ, - ანუ, ისინიც ერთსა
და იმავეს იმეორებენ, შენი მიბაძვითა თუ შენი ჯიბრით, თუნდაც შენი სიძულვილით. მით
უფრო რომ, სხვა მრავალ სიკეთესთან ერთად, მათი გასამრჯელო მილიონობით განისაზღვრება,
აუწონავ სიმდიდრეს, მაღალ წოდებას, თანამდებობას, ჩინებსა და ჯილდოებს გულისხმობს,
როცა შენი საზღაური ერთი ყლუპი ღვინოა, ერთი ღრმა ნაფაზია (იმასაც ვეღარ იტან), სონიას ან
ფრანსუაზას ერთი კოცნაა, ისიც ნაქურდალი, სანახევროდ ჩამწარებული, ან ვიღაცის
მეთვალყურეობის ქვეშ, ან სადმე ტყეში, სასტუმროში, სადარბაზოში, მანქანაში... როგორც
მაწანწალას შეეფერება. აი, მთელი შენი "ტკბილი" ცხოვრება, დაულეველი, შეუცვლელი
მიზეზი შურისა და ჭორისა, საგანი განსჯისა და განქიქებისა. ერთი სიტყვით რომ ვთქვათ ხვიშტი! შენმა ლაპარაკმა ქნა ყველაფერიო - აი, რას ფიქრობდა მელანიას ტვინი - შენმა
სიტყვებმაო. სიტყვებმა. სიტყვებმა. სიტყვებმა. ნახევარი საუკუნე კი არა, პატივცემულო
კარდიოლოგო, ნახევარი საუკუნე და ერთი წელია, რაც შეყვარებული ვარ. პირველად რომ
შემიყვარდა, შვიდი წლის ვიყავი. ღმერთო, გამახსენე რა ერქვა. არ შემარცხვინო. გინდაც
პირველი შეყვარებულის სახელი დაგვიწყებია და გინდაც ბოლოსთან... თუმცა, იმას, პირველს,
ჯერ არც ეტყობოდა ქალობა. ღლაპივით ტიტველი იყო. მოუხარშავი სოსისის ფერი. არც ბლონ,
არც ბრიუ. ნელი! რასაკვირველია. ქალბატონო ნელი, იქნებ რაიმე ჩქარი დაგვიკრათ. ოღონდ, ეს

უკვე სხვა ნელია. გადაკრუხებული. მუსიკალური სამყაროდან. იმოდენა სამაჯურები ჰქონდა
ასხმული, ფარდის ჩამოსაკიდ კარნიზს მიუგავდა მკლავი. არ ვიცი, რამდენად მართალია,
მაგრამ თუ ასეა, ესეც შეღავათია საბრალო ადამიანისათვის. სიკვდილის წინ მთელი შენი
ცხოვრება გამეორდება თურმე შენს გონებაში. ასე, გამოცდის წინა ღამეს, წესიერი და მშიშარა
მოსწავლე იმეორებს ძილში მთელი წლის პროგრამას. რომელი ორგანოც არ უნდა გამოითიშოს,
ტვინი მაინც მუშაობს თურმე,
მაინც ფქვავს, აქუცმაცებს, ანდა, დაფქვილისგან
და
დაქუცმაცებულისგან ხელახლა აკოწიწებს, პირველყოფილ სახეს უბრუნებს გეოგრაფიულ
სივრცეებს,
ისტორიულ
ეპოქებს,
აბსტრაქტულ
ცნებებსა
თუ
კონკრეტულ
განცდებს,
ბუნებრივსა და არაბუნებრივ მოვლენებს, ბედნიერსა თუ უბედურ შემთხვევებს, ადამიანურ
ვნებებსა თუ ცხოველურ მიდრეკილებებს... შენ კი წევხარ მთლად გადათეთრებული ნაფიქრალის ხრილი გადევს ათი მეტრის სიმაღლისა - მაგრამ განა აუცილებლად თეთრი უნდა
იყოს ფიქრის ხრილიც? თოვლიც აღარ არის ყოველთვის თეთრი. სვანეთში წითელი თოვლი
მოვიდა. ცხოვრება ხომ მრავალფეროვანია საერთოდ?! ან რატომ უნდა იყოს ერთი
ფერისა, ვთქვათ, მზის ამოსვლის კუნძული და მოსკოვის საქარხნო რაიონი?! ანდა ჩემი ყალბად
თავაზიანი საუბრები მედმეცდოქტორის კაბინეტში და სასიყვარულო (თავისთავად ცხადია,
საიდუმლო) "არდადეგები" შუაკახეთის რომელიღაც პატარა სოფელში, თანაც გაგანია
ზამთარში. ისე ცივა, ცხვირს ვერ გამოყოფ საბნიდან. მაგარი კახური ზამთარი დგას.
კონტინენტური. მაგრამ ესეც გართობაში, "არდადეგებში" შედის და უფრო გამხიარულებს,
ვიდრე გბორკავს. სახლის ზედა ნაწილი (მეორე სართული), სასტუმროდ განკუთვნილი,
შალითაგადაცმულ ავეჯიანად, წესისამებრ არ თბება (ხომ შეიძლება იმ წელიწადს საერთოდ არ
მოვიდეს სტუმარი?! ან შეშა რატომ უნდა დაწვან ტყუილად, ან შეშის ზიდვით რატომ უნდა
მოიწყვიტონ
ტყუილად
წელი).
ცეცხლი
ქვევით
გუგუნებს
მასპინძლების
სადგომში.
დიასახლისს სახეზე ხვითქი გადასდის. ბამბაზიის ხალათი აცვია და ფეხები ქმრის ძველ
ფეხსაცმელში წაუყვია. სახაჭაპურე ცომს ზელს და თან ჭერს ასცქერის: ეგენი თუ ცოლქმარი
იყვნენ, მე ქალი არ ვყოფილვარ. ქალო, შენ შენი საქმე აკეთე-მეთქი. არ ათქმევინო, ხაჭაპური არ
სცოდნიათ კახელებსო - ყასიდად უწყრება ქმარი. ისიც მალიმალ ახედავს ხოლმე ჭერს. კახელი
კია, მაგრამ ცოტას მაინც ღელავს, საიდუმლოშია გახვეული. საიდუმლოს შენახვა უნდა. ქალი
კი ოხერია, რას არ მიხვდება, თუ მოინდომა. იფიქრებს, იფიქრებს და ბოლოს მაინც
მოიფიქრებს. ოჯახში სიმშვიდე თუ გინდა, ქალს ფიქრი არ უნდა აცალო. ქალმა საქმე უნდა
აკეთოს მხოლოდ და ყველაფერი რიგზე იქნება. მასპინძლისთვისაც ასე აჯობებს და
სტუმრისთვისაც. ჭერს რას უყურებ მეთქი, ვარცლში იყურე. ამწინებზე ხინკალი რომ ჩაგეშალა,
ხომ
გახსოვს?
ყველაზე
ბოლოს
ტვინი
ითიშება,
როგორც
სინათლე
დასაძინებლად
გამზადებულ სახლში. ჯერ აქა-იქ ჩაქრება, მერე აქა-იქ დარჩება. მერე ერთ სარკმელში ენთება,
საკმაოდ დიდხანს (მით უფრო, თუ თვალს ადევნებ) და ისე მოულოდნელად ჩაქრება ბოლოს,
შეიძლება ვერცკი შეამჩნიო. ალისფერი ტყვიები კი ისევ ისე მიფრინავენ გაუჩინარებულ ცაზე,
მთავრობის სასახლიდან "ივერიისკენ" და "ივერიიდან" მთავრობის სასახლისკენ. თითქოს
გადამფრენი ფრინველები არიან, მაგრამ გზადაკარგულნი, ცადაკარგულნი... გაბრიყვებულნი.
ოღონდ, დამსვენებელთა სეზონური სათნოებით გაბრიყვებულ იხვებისგან განსხვავებით,
თავად დაატარებენ სიკვდილს, სიკვდილის იხვები არიან და მათი გადაფრენა ერთი
ადგილიდან
მეორეზე,
ნაადრევიცა
და
დაგვიანებულიც,
მხოლოდ
სხვებისთვისაა

დამღუპველი. პირველ რიგში, იმ უბედური ქალაქისთვის, რომლის კედლებშიც დაძრწიან
ახლა, წინ და უკან, ერთმანეთის საწინააღმდეგო მიმართულებით და, საბედისწერო მიზანს
ამცდარნი, დაუნდობლად ფლეთენ ქალაქის ბებერ ხორცს, გლეჯენ ქალაქის ბებერ ძარღვებს,
ფშხვნიან ქალაქის ბეაბერ ძვლებს... ეკაეკატერინეკატოც იქ არის ალბათ. არა მგონია, ასე ღრმად
დასძინებოდა. მაზნიაშვილი მყავდეს ვითომ. შიშს უფრო დიდი შიში დაგაძლევინებს მხოლოდ.
ბავშვი კი ძილის წამლით გაჭყიპა. ახლა ასეა მიღებული. წამლით ძინავს. გათიშულია.
იმიტომაც არ ისმის. ვერცკი გაფაჩუნებულა. არადა, ჯერ წესიერად თვალიც არ ახელია. მერე
რაღა დააძინებს, რა წამალი ეყოფა, საბოლოოდ რომ აეხილება ცხოვრების დასანახი თვალი?!
თვალის ახელა აუცილებელია, თუნდაც იმიტომ, რომ მოკვდე. ერთხელ, რომელიღაც
სასტუმროში, შუაღამისას, ღამისპერანგიანი ბავშვი გამოტანტალდა დერეფანში. აშკარად
დედას ეძებდა, მაგრამ ჯერ კიდევ ისე იყო გაბრუებული ძილის წამლით, დედამ რომ შეაპარა
წასვლამდე, ვერც ენას იმორჩილებდა და ვერც თვალს ახელდა წესიერად, თითქოს გულში
დაგროვილი სათქმელის თქმაც უჭირდა და აქაურობის ერთხელ კიდევ დანახვაც. ფეხზე
მოარულ სიძულვილს ანსახიერებდა, თანაც - მზარდს. მე რომ წინ ჩავუცუცქდი და ვკითხე,
ვისი ხარ, რა გქვია მეთქი, ტუჩები დაეჭმუჭნა სიბრაზისაგან. თვალები შიგნით ჩაექცა თითქოს
და ორი ცარიელი ღრმულიღა დარჩა სახეზე, ავად ალაპლაპებული ორი სიცარიელე. დაძრწის
სასტუმროს აშმორებულ დერეფნებში ინკოგნიტო მამისა და გულგარეცხილი დედის ნაშიერი.
ჩვენი დროის მინოტავრი. მინოტავრის ბოჩოლა. დედამაც არ იცის წესიერად, რა ჰქვია
სინამდვილეში. იმდენი საალერსო-სალაქუცო, მოსასყიდ-მოსათაფლი სახელი მოუგონა (სულ
გაქცევაზეა და იმიტომ, სულ ტყუის, სულ თვალთმაქცობს, რადგან შვილი ხელს უშლის
მხოლოდ ამქვეყნიურ სიამეთა ძებნაში და კიდევ უფრო მეტი ღვარძლით, ბრაზით, შურითა და
სიძულვილით აღრენილი აედევნება
ხოლმე ცხოვრებას, როგორც სოფლის ძაღლი - შარაზე ჩავლილ მანქანას), ნამდვილი,
საპასპორტო სახელიც აღარ ახსოვს. დაავიწყდა. არც არის საჭირო. ეს ქვეყანა უნდა დაინგრეს. მე
თუ არა, ნურც სხვა. ყველაფერს თავიდან, ნულიდან დაიწყებს, ენაცვალოს დედა, ჩემი ავავი,
ბუსუ, დედუსია, კოკაკო... ესეც ჩემი ბრალია ალბათ. ალბათ კი არა, ნამდვილად. ყველას
გადარჩენის მსურველი, ყველას დამღუპველი აღმოვჩნდი ბოლოს. ვერ გავწვდი მიზანს, მაჯობა.
მომერია. თავისუფლების უაზროდ მძებნელს, მონობაში გადიდკაცებულმა აჯობა. ასე მითხრა
შვილმაც: ვიცოდი, ვერ უშველიდიო. თითქოს სენი კი არ იყო მოურეველი, მე ვიყავი უვარგისი
ჭირისუფალი. ორმოცდათექვსმეტშიც, ჩემს მაგივრად, სხვა ვინმე რომ გადაჰყროდა იმ
უბედურს, ვინ იცის, იქნებ გადარჩენილიყო. ის კი ჩემი იმედით მოკვდა. ხან საიდან და ხან
საიდან გამომხედავს ხოლმე მოულოდნელად - სადა ხარ აქამდეო - აქამდე მელოდება. მეც
იძულებული ვარ, ისევ მოვატყუო - შენ მანდ იჯექი საკუთარი სისხლის გუბეში, დანარჩენი მე
ვიცი მეთქი. მელანიას სადღეგრძელოში რომ ეუბნებოდნენ, გაძლება მოგცესო, ძნელია შენი
ქმრის ცოლობაო, გულწრფელად იფერებდა, მადლობას იხდიდა გაგებისთვის და ეს ქალური
სიქერქეტით ანდა გადამეტებული პატივმოყვარეობით კი არ მოსდიოდა, მარტო იმან იცოდა,
მართლა ძნელი რომ იყო ჩემი გაძლება. უფრო სწორად, რა ძნელი ასახსნელი იყო სხვებისთვის,
მისი ქმარი ისევე რომ ცხოვრობდა ფიქრებსა და ოცნებებში, როგორც ისინი (სხვები)
ცხოვრობდნენ მიწაზე, ყოველდღიურად. საერთოდ, რა ძნელი ასახსნელი იყო, რაც მარტო მას
ესმოდა. ერთ ხორც და ერთ სულ. არა მარტო ესმოდა, სჯეროდა კიდეც, ვთქვათ, მართლა რომ

მიტარებდა ფრენის გაკვეთილებს ათენელი მოქანდაკე და მართლა მედეას ჯადოსნური
წამლებით რომ მედგა აქამდე სული. შე უბედურო, ახლა რა გეშველება უჩემოდო - აი, რას
ფიქრობდა მელანიას ტვინი - ვიღა გაგიგებს, ანდა ვიღა მოიტყუებს განგებ თავს შენი
გულისთვისო. ერთი ჩვეულებრივი ყბედი და გზასამცდარი მუსუსი გამოხვალ ბოლოს და
ბავშვები ბებერ რომეოს დაგიძახებენ ქუჩაშიო. შვილებს სჭირდები, თორემ, შენთვისაც კარგი
იქნებოდა, ჩემთან ერთად მომკვდარიყავიო. ოი, როგორ მეცოდები, რომ იცოდეო. ტუსაღივით
შენ თვითონ გაისწორებ აქოთებულ ლოგინს, შენ თვითონ აიდუღებ ჩაის, შენ თვითონ
დაიკემსავ გაცრეცილ წინდას, შენ თვითონ გაირეცხავ გაბინძურებულ საცვალსო. ღირსი კი ხარ,
მაგრამ მაინც მეცოდები, რადგან შენსავით და შენზე ძლიერ არავინ მყვარებია ამ ქვეყანაზეო.
ვერავინ გამიმწარებდა სიცოცხლეს შენზე უკეთესადო. ვერავინ დამამცირებდა შენზე მეტად,
ვერავინ მაცხოვრებდა უფრო ხელმომჭირნედ, მაგრამ ასევე ვერავინ განმაცდევინებდა შენს
მეტი ამ წყეულ გრძნობას, ასე ღრმად, ასე თამამად, ასე მტკივნეულად, მთელი თავისი სიგრძესიგანით, თავისი ცუდითაც და კარგითაცო - აი, რას ფიქრობდა მელანიას ტვინი რეანიმაციაში,
მიწისა და ცის შუა გამოკიდებული - გვიყვარდა თუ არ გვიყვარდა, უერთმანეთოდ ჩვენს
ცხოვრებას აზრი არ ჰქონდა და იმიტომ ვებღაუჭებოდით ერთმანეთსო. დიახაც. ჭეშმარიტად.
მაგრამ ცოდვა გამხელილი სჯობს - შენ თვითონ ფიქრობ ასე! გარდაცვლილიც შენს ჭკუაზე
გინდა ატარო, გარდაცვლილსაც შენი ნება-სურვილი გინდა მოახვიო თავზე. აი, შენი მთავარი
დანაშაული! კიდევ კარგი, თვითონ მიხვდი. ხოლო რაკი მიხვდი, ალბათ, აღიარებ კიდეც.
სიყვარულით მომსპობ თუ სიძულვილით, სიკეთითა თუ სიბოროტით - დიდი განსხვავება არ
არის, ყოველ შემთხვევაში, შედეგი ერთია. ასე რომ, რამდენიც გინდათ აკაკუნეთ. ვერ
გაგიღებთ, ნაფიქრალის ჯერ კიდევ თბილ ხრილში ვწევარ, ბებერ მეწისქვილესავით, და
განძრევაც მეზარება. არ არიან შინ. საერთოდ აღარ არიან. ცოლი ხომ მოუკვდა! არ გაგიგიათ?!
თვითონაც წასულია სადღაც, არც მოსკოვში, არც პარიზში. სადღაც. პარიზიდან რახანია
დაბრუნდა. მაგრამ ისევ წავიდა, ოღონდ, ამჯერად, არც დასავლეთში, არც აღმოსავლეთში, არც
სამხრეთში, არც ჩრდილოეთში. მოუსავლეთში. სიმარტოვეში. აღარც ლექსებს წერს, აღარც
რომანებს. არაფერს არ წერს. რითი ცხოვრობს?! ცხოვრობს, რო?! აკი ვთქვი, აღარ არის მეთქი.
აკაკუნე რამდენიც გინდა. სხვები სად არიან?! მეც ეგ მაინტერესებს სწორედ. ალბათ მარტო
დამტოვეს ჩემს საფიქრალთან. ეყოთ შეგნება. იქნებ ისინი მაინც შემარჩინოთ, არ დამიხოცოთ.
ჯერ არც ერთს არ ეკითხება ჭკუა. გაუშვი იტანჯონ, ოღონდ იყვნენ. ცხოვრება ხომ საერთოდ
ტანჯვაა. ჯერ კიდევ როდის უთქვამთ. თავსაც იტანჯავ და სხვასაც ტანჯავ. ტანჯული
მტანჯველი.
როგორც არ უნდა გავიპარსო, მარჯვენა მხარეს, ტუჩის კუთხეში, ერთი პატარა ბეწვი მაინც
მრჩება ყოველთვის და მტანჯავს, მაწვალებს, ისიც მე მტანჯავს და მაწვალებს. ფიქრს კი წყლის
ძალა აქვს. საითაც უნდა იქით წაგიღებს ნაგავივით. რამდენჯერაც მოესურვება იმდენჯერ
მიგახეთქებს ხორკლიან კედელზე, გალუმპულ ჯებირზე, დაკბილულ კლდეზე... გააჩნია, დის
თუ დგას. აუზში, მაგალითად, დგას, მაგრამ ნაგავი მაინც განუწყვეტლივ აწყდება ბეტონის
კედელს. ვერ გაურკვევია, როგორ აღმოჩნდა აქ, ამ აუზში. ვერც შენ გაარკვიე? აბა, ერთხელაც
სცადე. რატომ უნდა მომხდარიყო, მაინცდამაინც ისე, როგორც მოხდა და არა ისე, როგორც არ
მოხდა? რატომ? რატომ? რატომ? აწყდება მთელი ცხოვრების ნაგავი კედელს - აზელილი,
დაბუშტული, სუნიანი... უფრო ამაზრზენი, ვიდრე ჩვეულებრივი, თავიდანვე სანაგვეზე

მოხვედრილი ნაგავია. კედელს კი ფეხებზე ჰკიდია რას შეატოვებს ნაგავი - ლორწოვან ძონძს