აველუმი - 25

- არაფრის, არაფრის, - შეიფერა სასტუმროს ექიმმა. - რა ხდება თქვენთან? მართლა ხოცავთ
რუსებს? - გაუშინაურდა ბოლომდე.
- ყველას არა - გაიღიმა აველუმმა.
მაგრამ საყლაპავი მილი აშკარად ჭირვეულობდა. ყოველ შემთხვევაში, აშკარად ცდილობდა
თავისი ერთადერთი მოვალეობისათვის თავის არიდებას, რასაც ამდენი ხანი, არათუ
უყოყმანოდ და უღალატოდ, თქვენ წარმოიდგინეთ, სიამოვნებითაც ასრულებდა. აველუმი
დიდი მჭამელი არასოდეს ყოფილა, მაგრამ გემრიელად შეკმაზული და ლამაზად მორთმეული
საჭმელი ნამდვილად უყვარდა. თუმცა, ისა და ფრანსუაზა შუაღამითაც წამოცვენილან
ლოგინიდან
დედიშობილები
და
სამზარეულოს
ცივ
იატაკზე
ფეხის
განუწყვეტელი
მონაცვლეობით, სადილის მონარჩენი ცივი ხორციც მადიანად მიურთმევიათ, ანუ, მგლური
მოუთმენლობით დაუგლეჯიათ, ოღონდ, თავისთავად ცხადია, ფრანგული მდოგვისა და
ბულგარული შავი ღვინის (გამზა, კაბერნე, ბიკავერი - რაც მაშინდელ მოსკოვში იშოვებოდა)
დახმარებით.
- თუ გნებავთ, წყალს მოგიტანთ - არ მოეშვა სტიუარდესა.
- არა. მადლობთ - ზრდილობიანად მოიშორა აველუმმა. "იცის ვინ ვარ. ისიც იცის, სად
მივდივარ, ვისთან" - გააგრძელა გუნებაში, ამგვარი მგზავრობების დროს, მარად მისი
თანამდევი ფიქრი.
მაგრამ ვიდრე სტიუარდესა თავზე ედგა, ვეღარც თვალი დახუჭა. რატომღაც მოერიდა. ეს იგივე
იქნებოდა, მისამართშეშლილი კაცისათვის ცხვირწინ მიეჯახუნებინა კარი. გასაკვირი და
გასაბრაზებელი კი ნამდვილად არაფერი იყო. იმპერიის თვითმფრინავი იგივე იმპერიაა.
იმპერიის მოდელია. იმპერია ცაშიც იმპერიაა და სავსებით ბუნებრივია, თუკი იმპერიის
ქვეშევრდომებზე თვალთვალი ცაშიც გრძელდება. ეს სანდომიანი რუსი გოგონაც იმპერიის
სტიუარდესაა და კეთილსინდისიერად ასრულებს თავის მოვალეობას (აველუმის საყლაპავი
მილისაგან
განსხვავებით)
გულისხმიერებით
ისე
-
მოჩვენებითი
გაგაბრუებს,
ისე
თავაზიანობით,
გამოგაშტერებს,
გულითადობითა
როგორც
გადამფრენ
და
იხვს
დამსვენებელი ლიტერატორისა თუ მისი ოჯახობის დროებითი, თავშესაქცევი, სეზონური
სათნოება და მერე - ცაპ - მაშინვე ენის წვერზე ჩაგაფრინდება, როგორც კი წამოგცდება, როგორც
კი აღიარებ, ცუდად ვარო. რატომ ხარ ცუდად? თუ ცუდად ხარ, რატომ შინ არ დაეტევი?
საჩივლელად მიდიხარ თუ სამკურნალოდ? ჩვენ ვიხადოთ შენი მკურნალობის ხარჯები? მაგრამ
თვითონაც რომ არ ელოდა, ისე ესიამოვნა აველუმს ეს ძველისძველი, ფრანსუაზას
ნასახსოვრები, უკვე ათასჯერ განცდილი და გადატანილი ეჭვიცა და შიშიც. შეიძლება
სინამდვილეში, არავინ არაფრად აგდებდა, არავის აინტერესებდა მისი ასავალ-დასავალი,
მაგრამ, ეტყობა, თავად ჯერ კიდევ ერჩოდა გული, რაკი აქ იჯდა, რაკი სწორედ ახლა, ამ
მეორედ მოსვლის ჟამს, სიყვარულის სამსახურში იდგა ისევ. "მაინც მივფრინავო" - გაიფიქრა
სათაკილო სიამაყით. "იმიტომ რომ, ასეა საჭიროო" - მაშინვე იმართლა თავი ვიღაცის წინაშე.

"მე მიზანს ვემსახურებოდი და არა სურვილსო" - დაამატა მღელვარე სიდინჯით, თითქოს
საბოლოო სიტყვას ამბობდა სასამართლოზე. ვინც სურვილს აჰყვა, ჩამოვარდა კიდეც,
საკუთარი სისხლით გადაწითლებულ ლოდებზე გდია, დაჩეხილ-დაჩეჩქვილი. მათ შორის მისი
შვილიცაა, უფრო ზუსტად, შვილები - კანონიერიცა და უკანონოც - ერთი თავისუფლების
უფსკრულებში გადაჩეხა თავისი გულის ქარაფიდან, როგორც... როგორც დედალუსმა გადაჩეხა
დისწული ათენის აკროპოლიდან უკვდავებაში. მეორეს კი გაფრენის ჟინი გაუღვივა
გაუთავებელი ქადაგებებით, როგორც მელანია ამბობს ხოლმე, არც მთლად უსამართლოდ,
ლაპარაკ-ლაპარაკით შეაბა ხელოვნური ფრთები ჯერ კიდევ სუსტ მკლავებზე და, რა თქმა
უნდა, ისიც გაფრინდებოდა. ტანკზე შეხტომა იგივე გაფრენაა, ხოლო ერთხელ უკვე
გადაგდებული დროშა იგივე ხელოვნური ფრთაა, რომელიც, თავისთავად ცხადია, დიდხანს
ვერ გაგაჩერებს ჰაერში. "დამნაშავე ვარ. ვაღიარებ. ვინანიებ" - როგორც იქნა, მოათავა თავისი
მღელვარე მონოლოგი გუნებაში და თამამად, გარკვეული ინტერესითაც მოათვალიერა სალონი.
მგზავრთა უმრავლესობას ეძინა, ანდა, მისი არ იყოს, თავს იმძინარებდა. ყველანი საკუთარ
ფიქრებსა და შიშებში იყვნენ ჩამყუდროვებულნი და ესეც ესიამოვნა, ესიამოვნა თანამგზავრთა
უყურადღებობა და გულგრილობა. რაც უფრო შეუმჩნეველი დარჩებოდა მათთვის, მით
უკეთესი, მისი ერთადერთი მიზანი ფრანსუაზასთან შეხვედრა იყო და ყველაფერი უნდა ეღონა,
ყველაფერი უნდა აეტანა ფრანსუაზამდე მისაღწევად. უპირველეს ყოვლისა, სიმშვიდე უნდა
შეენარჩუნებინა ბოლომდე და აღარ აჰყოლოდა ვერაგ, დაუნდობელ ფიქრებს, სალაპარაკოდ
რომ იწვევდნენ წარამარა და ჯიბეებივით აჩხრეკინებდნენ მოურჩენელ, დაწყლულებულ
ჭრილობებს. მის გასწვრივ, მოპირდაპირე ილუმინატორთან, ვიღაც ქალი იჯდა, ფეხი ფეხზე
გადაედო, მუხლზე ტყავის საქაღალდე გაეშალა და გამალებული წერდა რაღაცას. უცებ შეცბა
კიდეც, იმდენად ეცნაურა იმ ქალის აზიური ყვრიმალები და ირიბად გაჭრილი თვალები,
მაგრამ ერთბაშად ვერ გაიხსენა, საიდან შეიძლებოდა სცნობოდა ის ქალი საერთოდ. ახლა ამან
შეაწუხა და - ძალიან კარგად ვარო - თქვა ხმამაღლა, უფრო ღრმად რომ არ ჩაფლულიყო ამ ახალ
საგონებელში, და ხაზგასმული გულისხმიერებით გააყოლა თვალი სტიუარდესას ჯიშიან
ფეხებს, რომლებიც უპირველეს ყოვლისა, მიწის არსებობას ადასტურებდნენ აქ, ღრუბლებს
ზემოთ, სულეთში, საკუთარი ძრავების ყრუ გუგუნს მიყურადებულ თვითმფრინავში.
13
სწორედ ამ დროს, სიცილიის მეფე კოკალე (ბატონი პოლი), ოჯახითურთ, სასეირნოდ
გამოსულიყო და ფრთიანი კაცი რომ დაინახა, გაუკვირდა - დაკეცილი ქოლგა, რომელსაც
ხელჯოხადაც ხმარობდა, მისკენ გაიშვირა და იკითხა: რა ცხოველიაო - მაგრამ, როცა უპასუხეს,
ეგეც ადამიანიაო, უარესად გაოცდა და გადაწყვიტა უფრო ახლოს ენახა, გამოლაპარაკებოდა
უცნაურ არსებას, რომელიც, ერთდროულად, ფრთოსან კაცსაც ჰგავდა და ფრთებდაგლეჯილ
ანგელოზსაც.
აველუმს ფრთების ნარჩენები ძონძებივით ეკიდა მხრებსა და მკლავებზე. ვინ ხარ, საიდან ხარო
- ჰკითხა კოკალემ. რამ გამოგაშტერა ადამიანო, ეს ხომ შენი საყვარელი შვილიშვილის მამააო უთხრა ქალბატონმა მადლენმა ქმარს და ამ მოულოდნელი შეხვედრით აღელვებულმა ქოლგა
მოხდენილად დაიბზრალა მხარზე. ორივენი, რა თქმა უნდა, ისეთივე ტიტვლები იყვნენ,
როგორც აველუმის სიზმარში. ეგ იყო რომ, მზე მოჰკიდებოდათ, მშვენივრად გარუჯულიყვნენ

ამ ხნის განმავლობაში. ქალბატონ მადლენს მკერდი ჯერ კიდევ გოგოსი ჰქონდა, ჯერ კიდევ
შერჩენოდა მიმზიდველი დრეკადი დაძაბულობა. ვუი, ვუი, ვუიო - ფრანგულად შეიცხადა
ბატონმა პოლმა. მერე დაკეცილი ქოლგა-ხელჯოხი ფრთების ნარჩენებზე ჩამოუსვა აველუმს და
ჰკითხა: ეს რაღააო. აველუმიც გულწრფელად მოუყვა ყველაფერი, რაკი დამალვას აზრი აღარ
ჰქონდა. უფრო სწორად, რაკი მაინც მოყოლა და ახსნა-განმარტება სჭირდებოდა მის
თავგადასავალს. ბატონი პოლი ფრანგული ყურადღებით უსმენდა. ესე იგი, ვერ მალავდა თავის
მღელვარებას და ტიროდა კიდეც. ტიროდა, რადგან ქალბატონი მადლენიც ტიროდა და
საერთოდ ყველანი ტიროდნენ, ვინც ნებსით თუ უნებლიეთ შესწრებოდა ამ უცნაურ
შეხვედრას. ტიროდა ბატონი რელუც. ტიროდა ფრანსუაზაც, ფრანსუაზას დებიც და,
რასაკვირველია, მთავარი მიზეზიცა და მიზანიც ამ შეხვედრისა - აველუმის უკანონო შვილი.
ყველანი ტიროდნენ. თან ტიროდნენ, თან იცინოდნენ. თან უკვირდათ, თან უხაროდათ, ისევ
რომ ახდენოდათ სანატრელი, ისევ ერთად რომ იყვნენ, ერთმანეთის ფიქრებსა და სიზმრებში კი
არა, ერთსადაიმავე მიწაზე, ერთსადაიმავე ცის ქვეშ, ერთსადაიმავე დროს. ბოლოს ბატონმა
პოლიმ ცრემლი მოიწმინდა, კრიალა თვალები ცას მიაპყრო და საკმაოდ ხმამაღლა, ყველაზე
უკან მდგომსაც რომ გაეგონა, ფრანგული პათეტიკურობით თქვა: კაცობრიობას მარტო ესეც
ეყოფოდა სირცხვილადო. ერთმანეთის ხვევნა-კოცნით გული რომ იჯერეს, გულითადად რომ
მოიკითხეს ერთმანეთი, აწონ-დაწონეს, გამოთვალეს და გამოიანგარიშეს ყველაფერი - ერთად
გასატარებელი დროც, გასავლელი მანძილიცა და სავარაუდო ხარჯებიც - ფრანსუაზასა და
აველუმის გარდა, ყველანი თვითმფრინავში ჩასხდნენ და მზის ამოსვლის კუნძულს მიაშურეს
(სეზონი იწყებოდა), ოღონდ, იმ პირობით, ფრანსუაზა და აველუმიც იქ რომ ჩააკითხავდნენ,
როცა პარიზში მარტო დარჩენილები, ასე თუ ისე მოიკლავდნენ ერთმანეთის სურვილს,
ამოიბერტყავდნენ გულებს, დაათვალიერებინებდნენ ერთმანეთს სხვებისაგან დამალულ
წყლულებსა და ჭრილობებს და, რაც მთავარია, ამჯერად მაინც მოახერხებდნენ რაიმე
ისტორიული ღირსშესანიშნაობის ნახვას პარიზსა თუ პარიზის სიახლოვეს.
ფრანსუაზა და აველუმი ყველაფერზე თანახმანი იყვნენ წინასწარ, ოღონდ ახლა გაენებებინათ
მათთვის თავი, ახლა მიეცათ განმარტოების, ერთმანეთის პირისპირ დარჩენის საშუალება და,
როგორც კი აეროდრომზე მიაცილეს დანარჩენები, როგორც კი თეჯირს იქით გაუჩინარდნენ
ისინი, ასაკის მიხედვით დაწყობილნი (ყველაზე ბოლოს, რა თქმა უნდა, უკანონო მიდიოდა,
მშობლებისკენ კისერმოღრეცილი), თავადაც მანქანაში ჩასხდნენ მაშინვე და ვერსალს მიაშურეს,
იმ ვარაუდით, მარტონი რომ იქნებოდნენ მაინც, ოთახში შეკეტილნიც და ტურისტების ზღვაში
ჩაკარგულნიც. ამავე დროს, თან სანახავსაც ნახავდნენ და თან ჰაერზეც ისადილებდნენ სადმე,
ქალაქგარეთ.
ვერსალის წინ ზანგის ბიჭები ლითონის დასაქოქ მტრედებს ყიდდნენ (თითოს ორას ფრანკად).
თბილისში ძირითადად ბოშა ქალები ვაჭრობენ ამგვარ ადგილებში, ამგვარი საქონლით და
თავიანთი მოურიდებლობით, თავიანთი უტიფრობითა და დაუდგრომლობით ძალიან
ჩამოგვანან ვერსალელ ზანგ მემტრედეებს, რომლებიც ტურისტების ყურადღების მისაქცევად,
ზედიზედ "აფრენდნენ" დაქოქილ მტრედებს ჰაერში და ხელოვნური მტრედებიც ჩხრიალჩხრიალით "დაფრინავდნენ", ვიდრე შეეძლოთ, ვიდრე გალავნის კედელს, ხეს ან მანქანას
შეასკდებოდნენ ნისკარტით, ანდა ძალაგამოლეულნი, ასფალტზე გახოხდებოდნენ მუცლით.
პატარა მოედანზე აბზუვლებული, აჩხრიალებული ლითონის განუწყვეტელი ხმა იდგა. სხვათა

შორის, თბილისელი ბოშებისა არ იყოს, ზანგ მემტრედეებსაც უშლიდნენ თავისუფლად
ვაჭრობას, რაც კი არ უხშობდათ, კიდევ უფრო უმძაფრებდათ ვაჭრობის ჟინს, ხოლო
განუწყვეტელი მოლოდინი თავდასხმისა და გასაქცევად ასევე განუწყვეტელი მზადყოფნა
კიდევ უფრო სწრაფსა და მიზანდასახულს ხდიდა ყოველ მათ მოძრაობას. დროგამოშვებით,
ერთი და იგივე, დიდულვაშა, პატარა ტანის პოლიციელი "დაეცემოდათ" ხოლმე თავზე, თავისი
მოცისფრო-მოყვითალო
მერსედესით,
მაგრამ
ყოველთვის
უშედეგოდ.
ან
ასაკისა
და
სიზარმაცის გამო ვერ ასწრებდა მათ შეპყრობას, ან ასე იყო საჭირო, შეგნებულად არ იჭერდა
მათ, რადგან ეს გაუთავებელი "კატა-თაგვობანაც" თავისებურად საინტერესო და თავშესაქცევი
სანახაობა გახლდათ საიდან აღარ ჩამოსული ტურისტებისათვის. როგორც კი პოლიციის
მანქანა გამოჩნდებოდა, იმწამსვე ცარიელდებოდა სასახლის წინა მოედანი - ზანგები
"გაფრენილი" მტრედების აკრეფასაც ასწრებდნენ და უკვალოდ გადაკარგვასაც, ვიდრე მათი
"რისხვა"
მანქანიდან
გადმოვიდოდა,
ერთი-ორი
წუთით
გაჩერდებოდა
მისი
შიშით
დაცარიელებულ მოედანზე, ერთი-ორჯერ მიუკაკუნებდა ერთმანეთს შავად გაპრიალებული
ფეხსაცმლის ქუსლებს და ისევ მანქანაში ჩაჯდებოდა, რათა ერთხელ კიდევ "მოულოდნელად"
მობრუნებულიყო უკან.
პარიზელი ლუდოვიკოსაგან განსხვავებით, ვერსალის ლუდოვიკო ჩვეულებრივ ცხენზე,
ოთხფეხა არსებაზე იჯდა. მის ცხენს ჯერჯერობით არ სჭირდებოდა მეხუთე ფეხის მომატება ისედაც უძლებდა მეფურ სიმძიმეს უბრწყინვალესი მხედრისა, რომლის სიცოცხლეშიც
აქაურობა ყველაზე აყროლებულ ადგილადაც ითვლებოდა საფრანგეთის სამეფოში, რადგან
მთელი ამოდენა სასახლე, მეფიან-მსახურიანად, საჭიროების ჟამს, ამ დიდებული შენობის
კედლებთან კუნცხდებოდა, შარვალჩახდილი თუ კაბაწამოხდილი, და შორეული ქვეყნების
ელჩებს განავლის მძაფრი სურნელება რომ ეცემოდათ ცხვირში (დიდი ხნით ადრე, თავად
სასახლის გამოჩენამდე) - მოვსულვართო - შვებით ამოისუნთქავდნენ ხოლმე. ახლა კი
სასახლის თითქმის ყველა კართან იმსიგრძე რიგები იდგა, მოცდას აზრი არ ჰქონდა. იმათაც
ზერელედ მიიხედ-მოიხედეს ირგვლივ, ცოტა ხნით თვალუწვდენელი ინგლისური პარკის
მოაჯირსაც გადაეყუდნენ, ჩვეულებრივი ტურისტებივით, და ბოლოს ტრიანონის სანახავად
წავიდნენ, რაკი იქვე იყო და რაკი სადილობამდე ჯერ კიდევ ბევრი დრო ჰქონდათ. მანქანაში
რომ სხდებოდნენ, ერთი მტრედი პირდაპირ მათკენ გამოფრინდა, ლითონის ფრთების
ჩხრიალით, და აველუმმა უნებურად ხელი აუქნია, თითქოს დააფრთხობდა. ფრანსუაზას
გაეცინა. "ხომ არ ვიყიდოთო" - ჰკითხა უკვე მანქანიდან (ესე იგი, ხომ არ გინდა, შენს
შვილიშვილს წაუღო ასეთი სათამაშოო), მაგრამ აველუმმა უარის ნიშნად თავი გააქნია. კი არ
ეძვირა (თუმცა, ორასი ფრანკი ცოტა არ იყო მისთვის, ჩვენში რომ ვთქვათ, აღარც
მოუგროვდებოდა, რადგან, რაც ფული ჰქონდა, შვილის ერთ საცურაო კოსტიუმში გადაიხადა),
არ მოხიბლა რატომღაც, ვერაფერი შეატყო განსაკუთრებული, უცხოური, ფრანგული.
სრულებითაც არ გაუკვირდებოდა, ასეთივე ხელოვნური მტრედები თბილისელ ბოშებსაც
"გაეფრინათ" დეზერტირების ბაზრის წინ. რაც მთავარია (თუ იმ საცურაო კოსტიუმს არ
მივიღებთ მხედველობაში), ამჯერად არაფრის ყიდვას არ აპირებდა, არც სხვისთვის და არც
თავისთვის. არ იყო საამისო განწყობა. ამჯერად დაღუპვის წინათგრძნობამ ჩამოიყვანა აქ და,
თუმცა, პარიზული მაღაზიების ზერელე დათვალიერებაც კი, ერთ სიამოვნებად ღირდა,
იქითკენ
გახედვაც
ესიკვდილებოდა,
წინა
ჩამოსვლისგან
განსხვავებით,
რადგან
წინა

ჩამოსვლაზე, ჩაისუნთქა თუ არა აქაური ჰაერი, მაშინვე რაღაც გაურკვეველი, უფრო სწორად კი,
დიახაც რომ გარკვეული დანაშაულის გრძნობა დაეუფლა ყველა თავისიანის მიმართ, საერთოდ
რკინის ღობის მიღმა დარჩენილთა მიმართ, და ფრანსუაზასთვის განკუთვნილი დრო - წლების
მანძილზე თავაუღებელი შრომით, შეუვალი სიმარტოვით, უსაზღვრო მოთმინებითა და
სრული
მორჩილებით
მოპოვებული
რამდენიმე
დღის
თავისუფლება
-
ძირითადად
საყიდლებზე გაიფლანგა, რამაც, თავისთავად ცხადია, ლამის სიგიჟემდე მიიყვანა მარად
უთქმელი, მარად დამთმობი, მარად თავშეკავებული ფრანსუაზა და ერთ მშვენიერ დღეს,
ქაღალდისა და ცელოფანის ვეება პარკები შუა მაღაზიაში დაჰყარა და თვითონაც ჩაჯდა
იატაკზე - ფეხს აღარ მოვიცვლი აქედანო - მაგრამ არც ფრანსუაზას სიგიჟეს მოჰყოლია რაიმე
არსებითი შედეგი, ვიდრე აველუმმა ყველა თავისიანს არ უყიდა აქაური, ესე იგი, უცხოური,
თუნდაც სულ უმნიშვნელო საჩუქარი, რათა, იქნებ ასე მაინც (რაკი სხვა გზა არ არსებობდა),
მოეშორებინა
ის
დამავალდებულებელი
არასასიამოვნო,
შეგრძნება
ყველაფრის
ნაქურდალი,
ჩამამწარებელი,
დაუმსახურებელი
ყველას
წინაშე
თავისუფლებისა
და
ბედნიერებისა, ანუ როგორც უკვე ვთქვით, გარკვეული კონკრეტული დანაშაულისა. მაგრამ
თუკი მაშინ დანაშაულის გრძნობა, ასე თუ ისე, მაინც ცხოვრებასთან აბრუნებდა, უფრო მეტიც,
აიძულებდა ცხოვრებას (მაგალითად, ერთი მაღაზიიდან გამოსული მეორეში შედიოდა,
მისთვის საჭირო ნივთისა თუ საქონლის შესარჩევად და შესაძენად, რის გამოც, უნდოდა თუ
არა, მაინც აუცილებლად უხდებოდა ქალაქის ერთი უბნიდან მეორეში გადასვლა, ხან ფეხით,
ხან მანქანით, ხან ავტობუსით და ხან მეტროთი, ხოლო, ერთი ადგილიდან მეორეზე გადასულს,
გზადაგზა, თუნდაც მხოლოდ სულის ჩასაბრუნებლად, ქარის ამოსაღებად - ერთი წუთით
ჩამოჯდომა რომელიმე პატარა რესტორნის ჭრაჭუნა სკამზე და ცივი ლუდისა თუ გამდნარი
გიშერივით ღვინის მოწრუპვა), ახლა დაღუპვის წინათგრძნობა, უპირველეს ყოვლისა, სწორედ
სიცოცხლის ჟინსა და უნარს უთრგუნავდა, რასაც, რასაკვირველია, ვერ ამბობდა, სათქმელადაც
რცხვენოდა, რადგან თუკი აქამდე რამეთი გამოირჩეოდა სხვებისგან, ალბათ სიცოცხლის
ჟინითა და უნარით.
ქუჩაში გალახული ბავშვი, რა თქმა უნდა, შინ გარბის, მაგრამ მშობლის, ქომაგის, იმედის
დანახვით გულმიცემულს, მაინცდამაინც მასთან, იმედთან, ქომაგთან, მშობელთან უძნელდება
საკუთარი უბედურების გამხელა და არც ამხელს ვიდრე შეუძლია, ვიდრე ძალით არ
ათქმევინებენ. ოღონდ, ამით კი არ იშორებს, კიდევ უფრო ღრმად იმარხავს გულში მისი
გამლახავი ხალხის შიშს, შიში კი, ავეჯის ჭიასავით, შიგნიდან, მალულად, თანდათანობით
უღრღნის გულს, კიდევ უფრო ასუსტებს, აუძლურებს, რადგან დამალული ყველაფერი
ათმაგად მავნეა. თავისთავად ცხადია, აველუმსაც კიდევ უფრო აფორიაქებდა, კიდევ უფრო
აგანგაშებდა და, რაც მთავარია, კიდევ უფრო უმძაფრდებოდა დაღუპვის წინათგრძნობა, იქ,
სატუსაღოში გაჩენილი, მაგრამ აქ, თავისუფალ სამყაროში, თითქოს უფრო გაზრდილიცა და
გამოაშკარავებულიც, მიუხედავად ფრანსუაზას გულითადობისა და მზრუნველობისა, ანუ,
მაგიდასთან უაზრო, უშედეგო საუბრებისა, საწოლში კი, გათენებამდე, თვალდაჭყეტილი
წოლისა და ათასნაირი ვარაუდით ტვინის ჭყლეტისა.
ეს წინათგრძნობაა ალბათ, პირუტყვს რომ აზმუვლებს, ძაღლებს რომ აყმუვლებს, გველებსა და
ვირთხებს რომ მიერეკება სოროებიდან - დამანგრეველი, დამაქცევარი მიწისძვრის დაწყებამდე.

გასცდნენ თუ არა ვერსალის საჯინიბოებს (მათი შესადარი, სასახლეც არ ღირსებია ბევრ
ქვეყანას), ტრიანონიც გამოჩნდა. უფრო სწორად, წესიერად არც იყვნენ დაძრულნი, ფრანსუაზამ
მანქანა რომ გააჩერა და თქვა, მოვედითო. მაგრამ აველუმი ტრიანონის ასეთმა სიახლოვემ კი არ
გააკვირვა (თუმცა, დარწმუნებული იყო, უფრო დიდხანს მოუწევდა მანქანაში ჯდომა, რაც
გულახდილად რომ ვთქვათ, ბევრად ერჩია ისტორიული ძეგლების თვალიერებას), არამედ,
მაშინვე რომ იშოვეს მანქანის დასაყენებელი ადგილი. უფრო მეტიც, ზუსტად იქ გაჩერდნენ,
სადაც უნდოდათ, სადაც მისვლას აპირებდნენ. პარიზში ამგვარი რამ თითქმის წარმოუდგენელ
ბედნიერებას უდრიდა. ფრანსუაზას რამდენჯერმე უნდა შემოევლო სახლისათვის, ხან მთელი
უბნისთვისაც, ვიდრე მანქანის ჩასატევ ადგილს მიაკვლევდა სხვა, უკვე დაბინავებულ
მანქანებს შორის. ისე გაბრაზდებოდა ხოლმე (სინამდვილეში, ბოლოს და ბოლოს, ასე
პოულობდა გამოსავალს მისი უთქმელი, გულში დამალული, მთელი დღის ნათმენი წყენა და
სიბრაზე), თან საჭეს სცემდა პატარა მუშტებით და თან - მეღდ, მეღდ, მეეეღდო - გაიძახოდა
თვალებანთებული.
აველუმმა ერთბაშად ვერ აღიქვა დაბალი (ვერსალთან შედარებით) მოვარდისფრო შენობა,
თუმცა ბავშვობიდან ესმოდა, ბავშვობიდან აწუხებდა ტრიანონის ოხვრაცა და ტრიანონის
კედლებზე მითოვლილი ფარშევანგებიც. სასახლის ბაღში ზაფხულის სურნელოვანი შუადღე
ჩამყუდროვებულიყო. ბაღის ბილიკებსა და ქვის პატარა, "ორადგილიან" სკამებზე ცაცხვის
ყვავილი ეყარა. რომელიღაც ცაცხვის დაბურული წიაღიდან ჩიტის ჭიკჭიკი ისმოდა. ერთი
წუთით გაჩუმდებოდა ხოლმე, თითქოს ვიღაცისგან გამოპასუხებას ელოდებაო, და ისევ
აჭიკჭიკდებოდა.
- ამ სკამზე მადამ დე პომპადურიც მჯდარა - თქვა ფრანსუაზამ, აველუმის პირადმა გიდმა,
მაგრამ იმდენად არა მის გასათვითცნობიერებლად, რამდენადაც გამოსაფხიზლებლად, ბნელი,
მძიმე ფიქრებიდან გამოსაყვანად.
აველუმი ქვის სკამზე იჯდა, ხელებით სკამის კიდეს ეყრდნობოდა და მხრებამოყრილი,
კისერდაგრძელებული უსმენდა უჩინარ ჩიტს. ყურებში კი ისევ დასაქოქი მტრედების უსიამო
ჩხრიალი ედგა, თუმცა, თვითონაც იცოდა, ვერაფრით ვერ მოაღწევდა აქამდე მათი ხმა.
- ლითონის მტრედი ზეთისხილის შტოს ვერ მოგვიტანს - თქვა უცებ - ტყუილად გვაქვს იმედი გაიცინა ბრაზიანად.
რასაკვირველია, გრძნობდა საკუთარ უსამართლობას (თუ უსინდისობას არა) და ამის
შეგრძნებას უფრო მეტად გამოჰყავდა წონასწორობიდან. ეს უფრო აბნევდა და აცოფებდა,
მაგრამ ვერ ხვდებოდა, რა სჭირდა, რატომ იქცეოდა ასე. იმის მაგივრად, მადლობა ეთქვა,
საყვედურობდა, ეკინკლავებოდა ერთადერთ ადამიანს, რომლის იმედითაც გამოქცეულიყო
განსაცდელიდან, დაღუპვის წინათგრძნობიანად, და რომელიც, მიუხედავად ყველაფრისა,
მზად იყო ისევ გაეწია მისთვის იმედის მაგივრობა. ფრანსუაზა არაფერში არ იყო დამნაშავე.
პირიქით, კვლავინდებურად ცდილობდა გაეგო მისთვის, დაემშვიდებინა, მოევლო და, რაც
მთავარია, მიეტევებინა კიდეც. მაგრამ, ადვილი შესაძლებელია, სწორედ ეს იყო აველუმის
შფოთვისა და წუხილის მიზეზიც. საცა სამართალია, თვითონ უნდა დაემშვიდებინა ფრანსუაზა
(სიტყვით მაინც), მადლობა გადაეხადა, ბოდიში მოეხადა ყველაფრისთვის, რასაც ალბათ

ფრანსუაზაც ელოდებოდა, სჯეროდა, როდისმე მაინც დაუფასდებოდა სიყვარულის სახელით
ჩადენილი, მოთმენილი, გადატანილი და, შეიძლება, ამის რწმენა, ამის მოლოდინი გახლდათ
ის ჯადო და თილისმა, აქამდე რომ აძლებინებდა საერთოდ, თუ გნებავთ, უფლებას აძლევდა,
აქამდე გაემართლებინა და არათუ გაემართლებინა, ღვთის წყალობად, ზღაპრულ იშვიათობად,
გამორჩეულთა ხვედრად ჩაეთვალა თავისი საკმაოდ ჩვეულებრივი, უღიმღამო, მოწყენილი და
ყველა სიკეთესთან ერთად, გაუნელებელი შიშით, ელდით, სიზმრებითა და ჩვენებებით
ნასაზრდოები, განშორების ტკივილითა და შეხვედრის სიხარულით გაბრიყვებული ცხოვრება.
ეს კი ყველაზე კარგად აველუმმა იცოდა და, სხვათა შორის, იმიტომაც იჯდა ახლა აქ, ცოდვის,
დანაშაულის, თუნდაც შეცდომის მოსანანიებლად და არა ტურისტული ცნობისმოყვარეობის
დასაკმაყოფილებლად, საქვეყნოდ ცნობილ სასახლეში, სადაც ჯერ კიდევ ეჩვენება ყურს
სეფექალების გულამოღებული, გრძელი, წელში გამოყვანილი კაბების შარიშური, ხოლო თვალს
- ოქროსფრად გაბრწყინებული მათი შიშველი მხრები, მათი მაღალი ყელ-კისერი და მათ ნაზ,
დრეკად ხელებში უზარმაზარ აფრიკულ პეპლებივით აფარფატებული მარაოები. მაგრამ
აველუმი რასაც ამბობდა და აკეთებდა, მისდაუნებურად ამბობდა და საკუთარ თავთან
შეუთანხმებლად აკეთებდა. უფრო მეტიც, თითქოს მისი არსება საერთოდ უიმისოდ, მის გარეშე
არსებობდა და, მაინცდამაინც, მის წინააღმდეგ იყო ამხედრებული, თუკი რაღაც სხვა,
იდუმალი, გარედან თავსმოხვეული ძალა არ აკეთებინებდა და არ ალაპარაკებდა იმას, რაც
არავითარ შემთხვევაში არ უნდა გაეკეთებინა და არავითარ შემთხვევაში არ უნდა ეთქვა.
რაც მთავარია (და ეს აცოფებდა ყველაზე მეტად), ახლა გაცილებით მძაფრად, გაცილებით
სრულად განიცდიდა ამ თხუთმეტი თუ ოცი წლის წინათ გადატანილ შფოთსა და
მღელვარებას, ტკივილსა და სიბრაზეს, რაც ფრანსუაზას "მოსკოვურ არდადეგებთან" იყო
დაკავშირებული, რაღა თქმა უნდა, ძირითადად ფრანსუაზას იქაური ნაცნობ-მეგობრებისადმი
გადაულახავი უნდობლობისა და მათ ყოფა-ქცევასა თუ ადათ-წესებზე ერთხელ და სამუდამოდ
შექმნილი და საკმაოდ არასახარბიელო წარმოდგენის გამო. სხვათა შორის, სონიას ღალატის
შემდეგ უფრო ხშირად ფიქრობდა იმ ამბებზე და უფრო მეტადაც იტანჯებოდა, ვიდრე თავის
დროზე. არც ისაა გამორიცხული, სონიასგან ნაღალატევს ეჩვენებოდა უფრო დამაეჭვებლადაც
და უფრო დამაკნინებლადაც იმდროინდელი ამბები და თუკი თავის დროზე სიტყვაც არ
გადაუკრავს ფრანსუაზასთვის ამის შესახებ, უფრო სწორედ კი, სერიოზულად ერთი წამითაც
არ დაეჭვებულა
თავად,
ახლა,
ტრიანონის
სასახლის
ბაღში,
აყვავებული
ცაცხვების
დამათრობელ სურნელში, სეფექალების ლამაზი, სანდომიანი უკანალებით გაცვეთილ ქვის
სკამზე - რომელზედაც, ვინ იცის, ქალბატონი პომპადურიც მართლა მჯდარა, იმისთვისაც
გადაუწევინებია ვიღაცას კისერი (ალბათ თავად მეფეს) ვარსკვლავებით გადაბდღვრიალებული
ცის დასანახად - ძლივს ერეოდა თავს, კბილს კბილზე აჭერდა, ცოცხლად რომ არ შეეჭამა მისი
მოულოდნელი, გაუგებარი და ლამის ლანძღვა-გინებაში გადაზრდილი ქარაგმებითა და
საყვედურებით გაოგნებული, შეწუხებული, დაბნეული და, რასაკვირველია, მაინც კმაყოფილი,
მაინც ბედნიერი ფრანსუაზა.
საერთოდ არ გაუმართლა მოლოდინმა, ვერ მიაკვლია პარიზში იმას, რაც იქ ეგულებოდა და ასე
რომ მოხდებოდა, ჩამოსვლამდეც უგრძნობდა გული, თუნდაც იმიტომ, პირწავარდნილი
უსინდისობა რომ იყო საკუთარი ტყავის გადასარჩენად ჩასვლა ხალხთან, რომლებიც მხოლოდ
და მხოლოდ მისგან ელოდებოდნენ გადარჩენას, თუნდაც - ცნობასა და აღიარებას. ამის ბრალიც

იყო ალბათ, უკვე გაქცევაზე თუ ეჭირა თვალი. ჯერ წესიერად არც ჩამოსულიყო და უკვე იმაზე
ფიქრობდა, როგორ ეთქვა, ნაკლებად მტკივნეული რომ ყოფილიყო ფრანსუაზასთვის მისი
"აღარ შემიძლია აქ გაჩერებაო", და არა მარტო იმიტომ, მართლა რომ უჭირდა ლუკმის
ჩაყლაპვა,
არამედ
რაღაცნაირად
უპატრონოდ,
დაუცველად,
გამოქცეულად
თუ
გამოძევებულად რომ გრძნობდა თავს სამშვიდობოზე. ასეთი უმწეო და საცოდავი (როგორადაც
იმ წუთას აღიქვამდა თავს), არც ფრანსუაზას ღირსი იყო და არც უკანონო შვილისა. თუმცა,
შვილსაც მისი ნაყიდი საცურაო კოსტიუმი უფრო გაუხარდა ამჯერად, ვიდრე მისი
მოულოდნელი გამოცხადება. ის საბრალო გროშები, სატუსაღოდან რომ გამოიტანა, თითქმის
მთლიანად ჭრელი ნაჭრის პატარა ნაკუწში გადაიხადა და, კიდევ კარგი, შეეძლო გადახდა,
რადგან ცოტა რამ თუ გაახარებს ალბათ მის უკანონო შვილს მომავალშიც (ღმერთმა ქნას, ასე არ
იყოს), როგორც ნაჭრის იმ პატარა ნაკუწმა გაახარა და რომელიც სასწრაფოდ ჩაიზომა იქვე,
მაღაზიაში, ხოლო ჩასაზომებელ კაბინიდან გამოსულმა, გულწრფელი, გულითადი მადლობა
გადაუხადა თავის უკანონო მამას, რომელსაც მეტი არაფერი გაუკეთებია მისთვის ესოდენ
გასახარი, ეგზომ საჭირო და მნიშვნელოვანი.
ამ ორი წლის წინ, მათი შეხვედრა, მხატვრულად რომ ვთქვათ, გაცილებით მრავლისმთქმელი
და მრავლისაღმთქმელიც ჩანდა, თუმცა, მეტნაკლებად მაინც მოახერხა ორივემ გრძნობათა
დამორჩილება (შეიძლება, გენეტიკური სიმორცხვე ვერ დაძლიეს), თითქოს საერთოდ
პირველად კი არ ხვდებოდნენ ერთმანეთს, არამედ მორიგი, ოღონდ, მიზეზთა სმხვათა და
სხვათა გამო, ზედმეტად გაჭიანურებული განშორების შემდეგ. "აი, ეს არის მამაშენიო" - თქვა
ბატონმა რელუმ და აველუმს გული გაუჩერდა, ისეთი უკიდურესობამდე მისული ნდობით,
სურვილით, ჟინით, სიხარულით, სიამაყით ჩაეხუტა ეს უცხო ბავშვი, რომელიც ასევე
ჩაეხუტებოდა ალბათ ნებისმიერ უცხო კაცს, რომელზედაც მისიანები ეტყოდნენ, აი, ეს არის
მამაშენიო. მაგრამ, ეტყობა, ასეთი რამ მხოლოდ ორი წლის წინ, მათი შეხვედრის, მათი
გაცნობის, მათი გაერთიანების და, იმავე დროს, მათი ახლა უკვე სამუდამოდ გათიშვის პირველ
დღეს იყო შესაძლებელი. ის გოგო ახლა ზღვის პირას დარბოდა თავის ტოლ-ამხანაგებში და
ადვილი შესაძლებელია, აღარც კი ახსოვდა, არსებობდა თუ არა საერთოდ მისი უკანონო,
უუფლებო და, ყველა სიკეთესთან ერთად, უფრანკებოდ დარჩენილი მამა. და თუ ახსოვდა,
სულერთი იყო, მართლა ჩააკითხავდა მზის ამოსვლის კუნძულზე, დედასთან ერთად, თუ მის
უნახავად შებრუნდებოდა თავის მარადიულ ციხეში. ორი წელი საერთოდ დიდი დროა
ნებისმიერი მოზარდისათვის, განსაკუთრებით კი გოგოსთვის, და თხუთმეტი წლის გოგო
ცამეტი
წლის
გოგოსთან
შედარებით
უკვე
დასრულებული
ქალია
-
საკუთარი,
განსაკუთრებული შეხედულებებით, მიზნებით, განზრახვებით ცხოვრობს და თანატოლ
გოგოსთან ერთად კარავში გათეული ღამე ალბათ ყველაფერს ურჩევნია, მით უფრო ეგრეთწოდებულ მამას, რომელიც საერთოდ ორჯერ უნახავს ცხოვრებაში და რომლისთვისაც
სიტყვა არ უთქვამს ჯერ, არც ავად, არც კარგად (და ღმერთმა იცის, ეტყვის თუ არა როდისმე,
ანუ, ექნებათ თუ არა როდისმე საერთო ენა იმათაც), რომელიც მისთვის, თუკი ბოლომდე
გულწრფელები ვიქნებით, ბავშვობის დროინდელი, ბავშვურად გულუბრყვილო, ბებიის ან
დედის გამონაგონი ზღაპრის გმირია და არა სინამდვილეში არსებული ჩვეულებრივი ადამიანი,
მით უფრო, მშობელი, რომელიც სხვა მშობელივით, საზაფხულო არდადეგებს, მასთან ერთად,
აუცილებლად, ზღვაზე ატარებს, ზამთრისას - მთაში, დანარჩენ დროს კი, ყოველ დილით,

უთენია, ფაცაფუცით გარბის სამსახურში, ხოლო იქიდან მობრუნებული, ქანცგაწყვეტილი,
სავარძელში გდია და ჯერ კიდევ კაშნემოხვეული, გაზეთებს ათვალიერებს, ვიდრე გაზის
ქურაზე შემოდგმული კულინარული საოცრება - ფხვიერი წვნიანი თუ თხევადი ბიფშტექსი გაცხელდებოდეს და თავის ბუნებრივ სახეს დაიბრუნებდეს. მისთვის მამა ლეგენდარული,
თავგამოდებული მოგზაური იყო, ძირითადად ჩრდილოეთ ყინულოვანი ოკეანის მკვლევარი,
თეთრი დათვებისა და სელაპების მეგობარი და მათი მომთვინიერებელი, როგორც, ვთქვათ,
ბებია უყვებოდა ხოლმე, როცა მოულოდნელად გამოღვიძებული, საწოლში წამოჯდებოდა და
დაეჭვებულად გახარებული იკითხავდა: მართლა ჩამოვიდა მამაჩემიო? ხან კი იგივე მამა
ხელფეხდაბორკილ, პირში ჩვარჩაჩრილ, ცვილით ყურებამოგლესილ ტუსაღად ჰყავდა
წარმოდგენილი, რომელიც პარიზში ანდა მზის ამოსვლის კუნძულზე ჩაფრენას კი არა, საკნის
სარკმლიდან გამოხედვასაც ვერ გაბედავდა ცუდი ძიების შიშით და ასე იქნებოდა იქამდე,
ვიდრე ის წყეული ცუდი ძიები, ბოლოს და ბოლოს, დაიძინე, აღარ შემიძლია. დასწყევლოს
ღმერთმა. წყალს წაუღია ყველაფერი. ჯანდაბამდის გზა ჰქონია ყველას! - როგორც, ვთქვათ,
დედა უყვებოდა, თავადაც მოულოდნელად გამოღვიძებული, ბოლომდე გამოუფხიზლებელი
და ათმაგად გაღიზიანებული ამის გამო. სხვათა შორის, აველუმის წარმოდგენებშიც შვილი
ყოველთვის ცალკე იდგა, თავისთვის თამაშობდა ცხელ სილაში, მზის ამოსვლის კუნძულზე,
ვიდრე ისა და ფრანსუაზა ერთად იწვნენ გავარვარებულ ლოდზე, ერთმანეთის გვერდით,
ერთმანეთს ჩახლართულნი, იმ პატარა, თავისთვის მოთამაშე არსების ფესვებივით, მაგრამ
თვალისთვის სამუდამოდ მოკვეთილნი მისგან გალესილი ცულის პირივით ალაპლაპებული
სივრცით. მათი ნაშიერი უიმათოდ არსებობდა თითქოს, თითქოს მათი კი იყო, მაგრამ მათ არ
ეკუთვნოდა. კონკრეტულად კი არსებობდა, მაგრამ, იმავე დროს, ზოგადად ბავშვის, ზოგადად
შვილის (სულერთია, კანონიერის თუ უკანონოსი) აბსტრაქტულ ცნებასაც წარმოადგენდა
თითქოს, როგორც თავად სიყვარული, ანუ ერთადერთი ძალა,
საშუალება თუ მეთოდი ბავშვის ამგვარი სახეობის შესაქმნელად, გნებავთ, მისაღებად. მაგრამ,
ასე იყო თუ ისე, აველუმმა უკვე იცოდა (ესეც უიმისოდ მოხდა, მასთან შეუთანხმებლად მიიღო
მისმა
არსებამ ასეთი
გადაწყვეტილება), ამჯერადაც
ვერ
ჩააღწევდა
მზის ამოსვლის
კუნძულამდე, ვერ იხილავდა, ვერ ეზიარებოდა ეგზოტიკურ ცივილიზაციას (ვითომ ეს იყო იქ
ჩასვლის მთავარი მიზეზი), მაგრამ უკვე იმდენჯერ ჰქონდა მოსმენილი ფრანსუაზასგან იქაური
ამბები, წერილებშიც ისე ზუსტად, ისე სრულყოფილად აღუწერდა ხოლმე თავის საყვარელ
კუნძულს, იქ გატარებულ დროს, ბუნებას, ამინდს, წამსვლელსა თუ მომსვლელს, ნუდისტურ
პლიაჟზე მონებივრე ნიმფებსა თუ საზღვაო ბაზის დურბინდმომარჯვებულ მეზღვაურებს,
ცხოვრებით კმაყოფილსა თუ ცხოვრებისგან გათავხედებულ ტურისტებს, უტიფრად რომ
მოაბიჯებდნენ ქუჩებში დედიშობილები, გაპარასკევებული რობინზონები, და ხორთუმებივით
მოაქანებდნენ თავიანთ საოხრეებს - მართლა რომ აღმოჩენილიყო იმ კუნძულზე შემთხვევით,
დავუშვათ, საზღვაო კატასტროფის შემდეგ, დაუეჭვებლად იტყოდა, ეს მზის ამოსვლის
კუნძულიაო, გაუთხოვარი დედების და უმამოდ შობილი ბავშვების თავშესაფარიო. მაგრამ
სინამდვილეში არსებული კუნძული ალბათ მაინც განსხვავდებოდა მის წარმოდგენაში
არსებულისგან, თუნდაც იმით, წარმოდგენილი თითქმის უკაცური რომ იყო. უფრო ზუსტად,
ჯერ ისა და ფრანსუაზა იყვნენ მხოლოდ მისი ბინადრები, მერე კი - ისინი და მათი ნაშიერი, და
რაც არ უნდა ცუდი ამინდი ყოფილიყო თბილისში, თავსხმა, თოვლჭყაპი თუ ქარიშხალი, იქ,

წარმოდგენილ კუნძულზე მაინც მარადიული მზე ჩახჩახებდა და მარად მშვიდი, ღვინისფერი
ზღვა ხავერდოვანი ენით ლოკავდა სილიან ნაპირებს. აველუმიც ყოველთვის ფრანსუაზას
გვერდით იწვა იმ კუნძულზე, მზით გავარვარებულ ლოდზე, და მზემიჭვრიტინებული, ოდნავ
გახელილი ცალი თვალით ხედავდა ნახევარ ფრანსუაზას (ესეც ნიშანდობლივი იყო ალბათ,
მათი ცხოვრებიდან გამომდინარე), უფრო ზუსტად, ხედავდა ფრანსუაზას მხოლოდ ცალ
საფეთქელს, ცალ თვალს (დახუჭულს), ცალ ყურს, ცალ ნესტოს, ცალ ყბას, ცალ მხარს
(გულისამაყუჩებლად მომრგვალებულს), ცალ მკლავს (სხეულის ჩრდილში გაწოლილს,
გარინდულს, დამოუკიდებელ არსებასავით, და ძლივს შესამჩნევი, თითქოს ახლახანს, მის
თვალწინ ამოსული ოქროსფერი ბუსუსით მოფენილს), ცალ ძუძუს (მუქი შვინდისფერი და
ხორკლიანი კერტით), ცალ ფერდს (მწევრის ფერდივით ჩავარდნილს), ნეკნების ცალ მწკრივს
(რომელიღაც მუსიკალურ საკრავს რომ ახსენებდა ყოველთვის) და ცალ ფეხს (მუხლში
მოხრილსა და ჯერ კიდევ დაცვარულს ზღვის მსხვილი წვეთებით). თითქოს მხოლოდ ნახევარი
ფრანსუაზა ეკუთვნოდა მას. მაგრამ ამას ალბათ უფრო აიტანდა, უფრო შეეგუებოდა (როგორც