აველუმი - 11

თვალივით
შესცქერის
გაჩენის
დღიდან,
ჩარჩოში
(საკანში)
ჩამწყვდეული. მინის განუწყვეტელი ზრიალი ჩარჩოდან (საკნიდან) თავის დაღწევის
სურვილის, ჟინის, მოთხოვნილების გამოხატულებაა. იმასაც კი, უსულო, უგრძნობელ საგანსაც,
უჭირს ჩარჩოში (საკანში) ცხოვრება და აველუმისაგან განსხვავებით, აქედან გაფრენა სურს
მხოლოდ. აველუმი კი უაზრო ნებაყოფლობით ზის კედლებდაწყლულებულ სატუსაღოში,
რადგან მხოლოდ აქ შეუძლია ფრანსუაზასთან ყოფნა. ამდენად, მხოლოდ აქ შეუძლია
საერთოდ
ცხოვრებაც.
მათთვის
არც
არსებობს
უკეთესი
ადგილი
-
გულუბრყვილო
წიწილებივით, დაუცხრომელი ხალისითაც ადი-ჩადიან დახავსებულ, ფუძემორყეულ კიბეზე,
კბილებივით რომ ჩასცვენია რიკულები და დალაქული, დაწილული ნათურის მბჟუტავ შუქზე,
გარინდული ურჩხულის დაკბილულ ზურგსაც ჰგავს უცებ. თუმცა, საერთოდ, ძნელი
სათქმელია, რას ჰგავს, რა არის სინამდვილეში - ჩვეულებრივი რიგი საფეხურებისა,
ყოველდღიურ ცხოვრებასთან დამაკავშირებელი საშუალება თუ რაღაცის, ბევრად უფრო
მნიშვნელოვანის
სიმბოლო,
მიმანიშნებელი,
გამახსენებელი
მარადიულისა,
დიადისა,

მიუღწეველისა, რაც თავის მხრივ, ფიქრის უნარს უჩენს ადამიანს, მაღლა ახედვას ასწავლის,
ანუ აიძულებს უკეთესი გახდეს, ვიდრე არის და საკუთარ სიმდაბლეზე მაინც ამაღლდეს.
ისინიც, ყოველ ღამე, ერთმანეთს ჩახუტებულნი, ერთარსებად ქცეულნი მათთვის უცხო
გარემოში, მათ გაჩენამდე და სრულიად სხვათა (შეიძლება, დახვრეტილ თეთრგვარდიელთა)
საქორწილო სარეცლისთვის შეკერილ თეთრეულში ჩაკარგულნი, გაუბედავად (მეზობლებს
რომ არ დაუფრთხონ ძილი), მაგრამ ჯიუტად მიუყვებიან იმ კიბის უხილავ ნაწილს, რომელიც
სახლის კედლებს სცდება და უსაზღვრო სივრცეს ერწყმის, ოღონდ თბილისისკენ ანდა
პარიზისკენ კი არა, ცისკენ, ვარსკვლავებისკენ, მარადისობისკენ მიემართება, მაღლა და მაღლა.
მაგრამ ცხოვრებაც (იგივე გველი) ფხიზლადაა, ვერავის შეელევა ასე იოლად, ბებრის საწოლის
გაფაჩუნებაც არ გამოეპარება მის სმენას და დიდხანს არავის გააჩერებს იქ, სადაც მისი ადგილი
არ არის. ვერ ვიტან პარიზს. სარკმელში გახედვაც არ მინდა. ნეტავი დამაძინა და დიდხანს,
დიდხანს, დიდხანს, მეძინოს. თუნდაც მეორედ მოსვლამდე. საჩუქრებისთვის ყველასგან დიდი
მადლობა. აქ უკვე ყველას უყვარხარ (რასაკვირველია, საჩუქრებისთვის არა). დიდი წარმატება
აქვს შენს ფოტოს. ზოგს ჰამურაბი ჰგონია, ზოგს ეგვიპტის რომელიღაც ფარაონი, ზოგს კი
ინდიელი ბელადი. რაც მთავარია, გულგრილი არავინ დარჩენილა. ასე რომ, თამამად შეგიძლია
ჩამოხვიდე. აგაშენა ღმერთმა! აველუმსაც ეგ აფერხებდა
მხოლოდ. როგორ იმგზავრე? მე ჯერ კიდევ შენთან ვარ. მართალი ხარ, ბედნიერებაა შენ რომ
მიყვარხარ, თუმცა, ცოტა ხნის შემდეგ ალბათ სხვანაირად ვიფიქრებ. ვყბედობ, ვყბედობ, ნუ
მომაქცევ ყურადღებას. რაკი თავის დროზე ვერ გამოვაგზავნე ეს წერილი, ბარემ დაბადების
დღესაც მოგილოცავ. ნუ ვიტყვით, რამდენის გახდი, რა მნიშვნელობა აქვს?! არადა,
ოცდაჩვიდმეტისაა მხოლოდ. ჯერ განუსჯელად ხარჯავს, რისი დახარჯვაც შეიძლება, ანუ,
სიამოვნებით თესავს სინანულის, სიმწრის პურს, რომელიც ტანჯვით უნდა მოიმკას. თუ
შეიძლება, ბევრს ნუ დალევ. ჯანმრთელობა ჯანმრთელობად და ახალ საათსაც დაამტვრევ,
თვალსა და ხელს შუა გაგეპარება დრო. მართალს ამბობს. აველუმმა სიმთვრალეში, რაღაცაზე
გულმოსულმა, საათი იატაკზე დაანარცხა და ისე დააქუცმაცა, მთლიანად ვეღარ მოუყარა
ნაწილებს თავი, გეგონებოდათ, ზოგი ნაწილი თავიდანვე აკლდაო, კვალსაც ვერ მიაგნეს,
თუმცა ოთხზე დამდგრებმა, ბევრი იხოხიალეს იატაკზე. მეორე დღეს ახალი იყიდეს, იქვე,
არბატზე, მაგრამ, რაც მთავარია, აველუმმა ვეღარ გაიხსენა, რაზე გაბრაზდა: თავისთავად
ცხადია, კითხვაც მოერიდა - გინდაც შეყვარებულისთვის გიკითხავს, გუშინ რაზე გეჩხუბეო და
გინდაც შუა კარტის თამაშში კოზირი მიგიცია მოწინააღმდეგისთვის. გარდა ამისა, სხვა რომ
არაფერი ვთქვათ, ჩვეულებრივი უმსგავსობაა ნებისმიერი საათის დამტვრევა იმის გამო, რაც
თავად არ გეხსომება მეორე დღეს. მაგრამ მე თუ მკითხავთ, სიყვარული სწორედ უაზრო
მრისხანებისა და გადამრჩენელი გულმავიწყობის განუწყვეტელი მონაცვლეობაა მხოლოდ.
წერილი კი იგვიანებს, იგვიანებს, იგვიანებს და შენც ისღა დაგრჩენია, მართლა დაიჯერო,
ღრუბლად რომ იქცა ისიც, ახალი ფერივით მიემატა ლაჟვარდს... ქალაქი ჭადრის მფრინავი
თესლითაა სავსე. გაფუყული, გაბურძგნული ფთილებით თმაგადაპენტილი, უცხოსავით
დახეტიალობ მშობლიურ ქალაქში. ქალაქის მძიმე ჩრდილი მხარზე გადევს უჩინარი მსაჯულის
ხელივით.
წვიმის
ლაქები
კედლებზე
ურჩხულებივით
გარინდულან.
მდინარესავით
ადიდებული ვნება სხეულს წალეკვით ემუქრება. საერთოდ, წარღვნის წინა დღეა თითქოს. ხეზე
კოდალა აკაკუნებს. კიდობანში თაგვი ფხაკუნობს. განსაცდელით, ელდით, გაურკვევლობითაა

ჰაერი დამუხტული. გადარჩენილიც შველას ითხოვს, გადასარჩენზე რომ არაფერი ვთქვათ.
ნაწილი ნაწილს დაეძებს ბრმად, ალალბედზე. ყველას, ყველაფერს ეშინია სიმარტოვისა, მარტო
დარჩენისა და მაინც ყველას იმედი აქვს, ყველას ერთნაირად სჯერა, თუ ვინმე გადარჩება
საერთოდ, თვითონ გადარჩება აუცილებლად. ერთი წამით ყველას ავიწყდება თავისი
უბედურება, სადარდელი, სატკივარი, მანკი - უძლურს უძლურობა, მხდალს სიმხდალე,
ბოროტს ბოროტება და ყველანი, კაციც და მხეციც, ფრინველიცა და ქვეწარმავალიც, ერთხელ
კიდევ, ერთნაირი სიხარბით, ერთნაირი მოუთმენლობით ეწაფება ბუნების ძუძუს, რომელიც
ერთხელ კიდევ ივსება შენს თვალწინ ბავშვობის რძით, ყრმობის თაფლით, სიჭაბუკის ღვინითა
და სიბერის შხამით. შენ კი დადიხარ, დაეხეტები მშობლიურ ქალაქში, როგორც მინოსის
ლაბირინთში,
და
სიყვარულის
დროშით
სიკვდილ-სიცოცხლის
მიჯნის
გადამლახავს,
პირველად ახლა გწყდება გული ყველაფერზე, რითაც აქამდე ცხოვრობდი, მაგრამ ადამიანური
სიბეცის,
უყურადღებობის
გამო,
ვერ ამჩნევდი...
დადის,
დაბორიალობს
აშმორებულ
ტალანებში, დამყაყებულ წუმპეებში. გაოფლილ სახეზე მუმლი მიგლესვია, აბლაბუდის
ნაფლეთები აჰკვრია. გამწარებულია სულის მოუშუშებელი ჭრილობით, დაუძლურებულია
ადამიანის გესლით, სიბნელით, გულგრილობით... და, თუმცა ჯიუტად დუმს, მაინც უკვირს,
არავის რომ არ ესმის მისი, არავინ რომ არ გამოდის აივანზე, არავინ რომ არ კითხულობს - ვინ
არის, რა ემღერებაო. ადრე მოხეტიალე მომღერლებს ხურდა ფულს მაინც უყრიდნენ აივნიდან.
ახლა ვერც კი ამჩნევენ. ერთნაირადაა ამოღამებული სახლის სარკმელიცა და სახლის ბინადრის
გულიც. თუმცა არა, როგორ თუ ვერ ამჩნევენ! ჩასაფრებულნი ყოფილან ფარდებს უკან, შარდის
სუნით აქოთებულ სადარბაზოებშიც, და ერთბაშად გამოცვივდებიან სამალავებიდან, ხელებს
ზურგსუკან გადაუტრიალებენ მოხეტიალე მომღერალს და ძალით გაათრევენ ქალაქის მთავარ
მოედანზე, რომელიც, სხვათა შორის, ისევე იცვლის სახელებს, როგორც ზოგიერთი ქალი,
ვთქვათ, ხელთათმანებს. ვისაც რა უშოვნია, იმით სცემს - ზოგი ქამრით, ზოგი კეტით, ზოგი
თოკისა თუ ჯაჭვის ნაგლეჯით. ის კი აქეთ-იქით აწყდება, სახედასისხლიანებული, ზურგზე
კანდამსკდარი,
საცაა გონებას დაკარგავს, გული შეუღონდება, თუ არ დაიხჩრო იქამდე, მაგრამ ბედად,
გაცოფებულ, გაპირუტყვებულ ბრბოს იანი გამოეყოფა და შესძახებს - გაჩერდით, უკეთეს
გასართობს გამოგიჩენთ ახლავეო - თან მუცელზე გამობერილ პერანგს იჩეჩავს შარვლიდან და
ბერტყავს. მოდის და მოდის მოლურჯო-მონაცრისფრო ნიაღვარი მოპარული, გადამალული,
მითვისებული წერილებისა, ზვინად დგება მოედანზე, როგორც თავთავი - კალოზე. გალეწვაღა
აკლია, კევრის გადატარება. აჰათ, ნახეთ, რა სისულელეებს სწერდნენ ერთმანეთს ესა და მისი
შეყვარებულიო - იყვირებს იანი და ხალხიც ყიჟინით მიესევა წერილების ზვინს, გასალეწად,
კევრის გადასატარებლად. ფაციფუცით ხსნიან, ხევენ, ვინ იცის მერამდენედ დაწებებულ
კონვერტებს. ხელიდან გლეჯენ, ხელში აფხრეწენ ერთმანეთს, ვინ იცის, რა სასოებით, რა
გრძნობებით დაკეცილსა და დაბინავებულ ფურცლებს და ნაგლეჯებს ხმამაღლა, სიცილხარხარით კითხულობენ, რასაკვირველია, უხამსი, უწმაწური კომენტარების თანხლებით.
დიახაც, მაგისთანებმა მოსპეს ქვეყანა. მაგისნაირებმა. აქაოდა, ლექსის წერა გვეხერხებაო,
ყველაფრის უფლებას აძლევენ თავს. პარიზელ კახპებზე ამოსდით მზე და მთვარე. აფსუს,
ქართველო ქალო! არა, არა, ერთი აქეთაც მოუსმინეთ. მიყვარხარ. არ დამივიწყო. გკოცნი. სად
კოცნი, გენაცვალე? იქნებ დაგვიზუსტოთ. გაზაფხული კი მშიერი მგელივით დასდევს

მოკვდავს ფეხდაფეხ, ცხოვრებისგან ისედაც გამწარებულს, დაღლილს, გაბეზრებულს ათასი
სენითა და განსაცდელით. აიძულებს ერთხელ კიდევ აჩქარდეს, ერთხელ კიდევ გაინძრეს,
მიდგეს-მოდგეს, სცადოს, გაბედოს, გააღწიოს, გადარჩეს. შფოთავს დედამიწაც - ყველაზე
დიადი ცოდვილი - ყველა ცოდვილის დედა. უფრო მეტიც - საკუთარი ქმრის გამჩენი და
საკუთარი შვილის ცოლი. ისევ მოსალოგინებელია. ერთხელ კიდევ უნდა გააჩინოს ახალი
სიცოცხლე, ძველის მემკვიდრე და მემკვიდრის ჩამსახავი. სხვანაირად არ შეუძლია, ესაა მისი
ერთადერთი მოვალეობა, ამით ადასტურებს მხოლოდ თავის მარადიულ დედობასაც და
ცოლობასაც. სარკმლის მინაზე კი გამდნარი ოქროს წვეთივით მოცოცავს ყვავილის წვენით
მთვრალი ფუტკარი. ფუტკარში ღმერთის გამზრდელი ძალაა ჩაბუდებული. თავად ღმერთი კი,
უგულებელყოფილი და დავიწყებული, უსახო ბრბოში ჩამდგარა, როგორც სარდაფში სანთელი, მაგრამ სარდაფიდან უკვე დიდი ხნის წინ გაუტანიათ, თუკი რამე იყო გასატანი,
გასანათებელი, მისაკვლევი. ხოლო აველუმის წიგნში, აველუმისგან განსხვავებით, გმირი უკვე
გაფრენაზე
ფიქრობს,
სინამდვილეში
უკვე
ხელოვნურ
ანხორციელებს
იმას,
ფრთებს
რისი
აკოწიწებს
გამალებული
წარმოდგენაც
შეუძლებელია
-
ფიქრის
არსებულ
სინამდვილეში. მალე მისი ნაფიქრალი მთელ კუნძულზე ვრცელდება შავი ჭირივით.
მარადიული შიშისა და მონობისგან დაბეჩავებული ხალხის სიზმრები ახალი, უცნაური,
აშკარად სახიფათო ჩვენებებით ივსება. ამ ჩვენებებს უახლოესი ადამიანებიც კი უმალავენ
ერთმანეთს, რადგან ყველა დარწმუნებულია, მარტო თვითონაა ამ დღეში, მარტო მას შეჰყრია
ეს ახალი ჭირი. და აი, ერთ მშვენიერ დღეს, ადამიანის ბნელი წიაღიდან ადამიანისავე თესლს
სააშკარაოზე გამოაქვს მისი დიადი საიდუმლო: ოთხმოცდაათქალაქიანი კუნძულის ერთ
ჩვეულებრივ ოჯახში ფრთიანი ბავშვი იბადება. წლობით ნაფიქრი და ნაოცნებარი თესლის
თვისებად ქცეულა, რაც, თავისთავად ცხადია, სრულებითაც არ ესიამოვნება კრეტასნაირ
სახელმწიფოს. შეშინებული მშობლები, რასაკვირველია, სასწრაფოდ აჭრიან ჩვილს ვაზის
ფოთლის ხელა, ვაზის ფოთოლივით დაჭმუჭნულ ფრთებს, მაგრამ ფრთების გადანაჭრებიდან
ორ ნაკადად ამოხეთქილმა სისხლმა ლამის წალეკოს იქაურობა (სხვათა შორის, ამ ეპიზოდმა
იმდენად დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა ფრანსუაზაზე, თვითონაც ფრთიანი ბავშვი გააჩინა
სიზმარში.
ხოლო
ცენზურამ
ორმოცდათექვსმეტი
წლის
ტრაგედიის
მხატვრულ
ინტერპრეტაციად ჩაუთვალა ეს ადგილი აველუმს და არც მთლად უსაფუძვლოდ). ფრთიანი
ბავშვის გაჩენის შემდეგ, რასაკვირველია, ქალაქში საგანგებო წესები ცხადდება. გზები იკეტება.
უკვე მოლოგინებულსა თუ ჯერ კიდევ მოსალოგინებელ ქალებს ერთად უყრიან თავს.
დილიდან საღამომდე იჩხრიკება სახლები და ეზოები, სხვენები და სარდაფები, ბოსლები და
გომურები, სადაც კი შესაძლებელია ადამიანის დამალვა, და თუკი სადმე ჩვილს ანდა ფეხმძიმე
ქალს აღმოაჩენენ, მთელ ოჯახს ხოცავენ დედაწულიანად. გვამებს კი "მინოსის თეატრში"
აგზავნიან. რაც შეეხება მინოსის
თეატრს, ჩვეულებრივი თეატრია ისიც, გასართობი, სასეირო, ოღონდ, მსახიობების მოვალეობას
იქ საგანგებოდ დაგეშილი ღორები ასრულებენ. თანაც ბევრი არაფერი ევალებათ: "სცენაზე"
სხვადასხვა ადგილას წინასწარ ჩამარხული გვამის ნაწილები უნდა ამოჩიჩქნონ დინგებით.
ღორებს, რა თქმა უნდა, არაფერი რჩებათ მიუკვლეველი, თუმცა თავიდან არც "მსახიობებმა" და
არც მაყურებლებმა არ იციან, სად რა არის ჩამარხული, რა თანმიმდევრობით ამოიყრება
მიწიდან ადამიანის სხეულის ნაწილები. არის ერთი ბჭობა და კამათი, იდება სანაძლეოები,

ვიდრე მინოსი და მისი ამალა სავარძლებში მოკალათდებოდეს და თეატრისა და ღორების
სადგომის გამყოფი კედელი გრუხუნ-ღრჭიალით წავიდოდეს მაღლა. სადგომის აშმორებული
წყვდიადიდან თვალებჩასისხლიანებული, ჯაგარაშლილი, შიმშილისგან აჭყვირებული ღორები
გამოდიან სცენაზე და ჯერ ერთმანეთს კბენენ, ანდა თეატრის მსახურებს ეტანებიან საკბენად,
რაც არანაკლებ ამხიარულებს მაყურებელს, რომელიც ტაშითა და სტვენით ეგებება ღორების
გამოჩენას. ხოლო როცა ღორის დინგით ამოტრიალებულ მიწას ადამიანის სხეულის რომელიმე
ნაწილიც ამოჰყვება ხოლმე, იარუსები ყურისწამღებად ღრიალებენ, იგინებიან, არწყევენ და
ისევ ღრიალებენ, ისევ იგინებიან და ისევ არწყევენ, ვიდრე შიმშილისგან გაგიჟებული ღორები
ერთმანეთს პირიდან გლეჯენ ადამიანის თავ-ფეხსა თუ გულ-ღვიძლს. მაგრამ ეს თავისთავად
უზნეო და ამაზრზენი სანახაობა, კიდევ უფრო უზნეო და ამაზრზენი ხდება უკვე სიზმრად
გარდაქმნილი. ძილიც წამებად გადაქცევია ხალხს. გმინვითა და ოხვრით თენდება უსაშველოდ
გაწელილი ღამეები. სიზმრიდან, ვინ იცის, მერამდენად გამოქცეულნი, ძლივს ითქვამენ სულს,
საკუთარი გულების გამალებულ ფეთქვას მიყურადებულნი. მაგრამ რამდენჯერაც არ უნდა
მოიცვალონ საწოლში გვერდი, როგორც არ უნდა გაუძალიანდნენ, სანახევროდ მაინც იქ არიან,
სიზმარში,
და
სისხლით
გაზინთული
კალათიდან
ხან
ვიღაცის
ხელი
წაეტანებათ
მოულოდნელად, ხან ვიღაცის გაყინული თვალი მოაშტერდებათ ჯიუტად. შიშისაგან წამხდარი
კაცები უარს ამბობენ შვილებზე. ათასნაირ სისაძაგლეს, მრუშობასა და ღალატს სწამებენ
ფეხმძიმე ცოლებს, რათა როგორმე აიცილონ თავიდან ფრთოსანი ადამიანის მამობა და, აქედან
გამომდინარე, ამ საქმეში თანამონაწილეობისათვის დადგენილი სასჯელიც. მაგრამ გაჩენამდე
შეძულებული შვილები, ცხადია, მაინც იბადებიან და იბადებიან პირველ რიგში მშობლების
რისხვად, მშობლების მსაჯულებად, გულღრძო შურისმაძიებლებად ამ წინდაუხედავი,
ბრიყვული ნაბიჯისათვის. ხოლო შემაძრწუნებელი, გამრყვნელი, დამაგლახაკავებელი შიშითა
და მოლოდინით გულგაყინული მშობლები დაუდევრად, ტლანქად ატრიალებენ ხელში ჯერ
კიდევ საშოს დორბლით მოთხვრილ არსებებს, რომლებმაც უნდა გადაწყვიტონ მათი ყოფნაარყოფნის საკითხი - თუკი ჩვილს საფრთე კვირტები, ან რაიმე საეჭვო მეჭეჭი და ხალი ეტყობა
ზურგზე, გათავებულია მათი ამბავი, ვერაფერი ვეღარ უშველით. ამიტომაც მატულობს
დღითი-დღე მკვლელობის, თვითმკვლელობისა და, რაც კიდევ უფრო სამწუხაროა, ძალით
დაყვერვის შემთხვევები. გამწარებული, გამხეცებული ცოლი მძინარე ქმარს საწოლზე აბამს და
მიუხედავად თავგანწირული წინააღმდეგობისა, ხვეწნა-მუდარისა, ბასრი დანით - რომელსაც
დიდხანს ლესავდა ქმრის ზურგს უკან - განზრახულით აღგზნებული და გაკერპებული,
თვალის დახამხამებაში აცლის სათესლე ჯირკვლებს. მოკლედ, ხალხს ცხოვრებისა ეშინია,
სიცოცხლე ეჯავრება. დღეს გენერალური გაფიცვაა და, მადლობა ღმერთს, ცოტა დაწყნარდა
ქალაქი. ელექტრონიც გამორთულია - დაისვენა თვალმაც და ყურმაც - გარეთ კი წვიმს. ძლივს
გავიგე წვიმის ხმა. აღარ მახსოვდა. დედა და დები სტუმრად არიან. მამა აფრიკაშია, პეპლების
კოლექციას
აგროვებს.
ერთი
ჩემი
მეგობარი
კი
საკმაოდ
სერიოზულად
შეიშალა,
საავადმყოფოში მოათავსეს, ვერ აბამენ თურმე. პარანოია დაუდგინეს. აჩემებული აქვს, ვიღაც
მითვალთვალებს განუწყვეტლივო. ეძებეთ ქალი. ეს ის მეგობარია, საბჭოეთში რომ გამოექცა,
რათა აველუმს ჩავარდნოდა კლანჭებში. კი არ შეიშალა, საბოლოოდ დარწმუნდა, მართლა რომ
დაკარგა ფრანსუაზა და პირველად ახლა გაიგო სიყვარულის ჭეშმარიტი ძალა, როგორც ერთ
სიმღერაში
ამბობენ,
ახლა
გაიგო
რა
ყოფილა
სიყვარული,
რომელიც
თანამედროვე

განმანათლებლებს უკვე ერთხელ და სამუდამოდ დამარცხებული, მოშორებული სენი ეგონათ,
ციებასავით, ჭლექივით, მაგრამ ნურას
უკაცრავად! სიყვარული არ შეიძლება თავისუფალი იყოს თანამედროვე, ცივილიზებული
სამყაროს გაგებით, რადგან სიყვარული თავისუფლებისკენ სწრაფვაა და ამდენად მარადიული
მოვლენაცაა, რაკი ადამიანი თავისუფლებას სამოთხეში ტოვებს, ანუ, გაჩენამდე, გნებავთ,
გაჩენისთანავე კარგავს და მთელი მისი დანარჩენი ცხოვრება (მიწიერი არსებობა) სამუდამოდ,
უიმედოდ დაკარგული თავისუფლების შემაწუხებელი შეგრძნებაა მხოლოდ. შეიძლება,
ამიტომაც უმალავენ კეთილმოსურნენი დღევანდელ ახალგაზრდობას სიყვარულს, ანუ,
უკლავენ სწრაფვას თავისუფლებისკენ, რომლის მიცემაც არ შეუძლიათ იმ უბრალო, მაგრამ
უაღრესად ტრაგიკული მიზეზის გამო, საერთოდ რომ არ არსებობს ბუნებაში, ანდა არსებობს
მხოლოდ ჩვენი თვალსაწიერის, ჩვენთვის მეტნაკლებად მისაწვდომი, ჩვენგან მეტნაკლებად
აღქმული სამყაროს საზღვრებს მიღმა, რაც ისევ სიყვარულის მეშვეობით დასტურდება აქამდე,
ჩვენ კი ამ ერთადერთი დამადასტურებლის უგულებელყოფით, გაუფასურებით ვცდილობთ
შევქმნათ თუნდაც უაღრესად მომხიბლავი, სრულყოფილი მოდელი არარსებულისა, რომელსაც
სამოთხისეული ცდუნების სიტკბოც ექნება და ჯოჯოხეთური სასჯელის სიმწარეც. და აი,
გაძევებული სიყვარულის დანატოვარ სიცარიელეს სექსუალური სანახაობანი, სექსუალური
მაღაზიები ავსებენ ბეატრიჩეს, ლაურას, ემმას სამშობლოში, რასაკვირველია, დღევანდელ
ბეატრიჩეთა, ლაურათა და ემმათა საკეთილდღეოდ (სინამდვილეში - საზიანოდ, რადგან
ბევრად სჯობს, აღიარო სიყვარული და შეგნებულად, შენი ნებით მოკვდე, ვთქვათ,
რომეოსავით, ვიდრე თავის დროზე ზურგი შეაქციო, არაფრად ჩააგდო, მერე კი გიჟის ხალათი
გადაგაცვან, როგორც ფრანსუაზას ბავშვობის მეგობრისათვის გადაუცმევიათ ამწინებზე),
მაგრამ სიყვარულის ყავლგასული, დაობებული, ათასი ჯადოქრის შელოცვილი, ათასი
ექიმბაშის ნამკურნალევი, ათასი მკითხავის გაუვნებელყოფილი ტანჯვანი მაინც საკუთარი
ხორცისა და საკუთარი სულის უკეთესი ნაწილის აღმოჩენაში შველოდა ადამიანს, უძილო,
უიმედო, უღონო, უბოლოო ღამეებით გასპეტაკებულსა და გაკაჟებულს, როცა სწორედ
უკეთესის, უწმინდესის, უსპეტაკესის წინააღმდეგაა მიმართული, თავისი არსითა და ბუნებით,
სექსუალური სანახაობებიც (რაც უნდა მაღალ დონეზე, ტექნიკის უკანასკნელი სიტყვისა და
უმდიდრესი
რეკვიზიტის
მოშველიებით
იყოს
წარმოდგენილი)
და
ფეშენებელური
სექსუალური მაღაზიებიც (რაც უნდა ფართო ასორტიმენტი გამოფინონ იქ). შეხე, მიშელ, რა
სიმპათიური ჩაჩია პენისისთვის. მაგრამ ორესტს, მე მგონი, დიდი მოუვა. რა იცი? მაინც ჰკითხე
ზომა. თვალი ხარბია. სიყვარული კი, ყველა კვარცხლბეკიდან ჩამოგდებული, ყველა ტაძრიდან
გამოდევნილი, შერისხული, შეგინებული, ადამიანური უზნეობის ლაფში ამოგანგლული,
სამარცხვინო
სისუსტედ,
სულელ
წინაპართა
გულუბრყვილო
თამაშად,
ასაკობრივ
მიდრეკილებად, ჩვეულებრივ ხელმრუშობად მონათლული - უსაბუთოდ, უნებართვოდ
დაეხეტება მსოფლიოს დიდ შარაგზებზე, კონტინენტთა დამაკავშირებელ საზღვაო თუ საჰაერო
მაგისტრალებზე, რადგან ადვილზე ადვილი შესაძლებელია, ერთსა და იმავე სოფელში, ერთსა
და იმავე დაბაში, ერთსა და იმავე ქალაქში, ერთსა და იმავე ქვეყანაში, ბოლოს და ბოლოს,
ერთსა და იმავე კონტინენტზე, არ აღმოჩნდეს ორი საპირისპირო სქესის თუნდაც თითო
წარმომადგენელი, ერთდროულად, ერთნაირად რომ იგრძნოს მისი ძალა და არა მარტო
იგრძნოს, არ შეეშინდეს, არ მოერიდოს აღიარებისა, ანუ, არ გააღიზიანოს საკუთარმა სისუსტემ,

სულიერმა
ჩამორჩენილობამ,
გონებრივმა
ნაკლოვანებამ
და
დაუფარავად,
გარკვევით,
გასაგონად თქვას - მიყვარსო - როგორც ნებისმიერი ნორმალური ბავშვი ეუბნება დედას, აი, აქ
მტკივა რაღაცაო. სიყვარული გრძნობათა გავარვარებული ჯაჭვია, რომელსაც შენი ნებით იხვევ
კისერზე, რადგან აღარ შეგიძლია უიმჯაჭვოდ გაძლება და, ზედ ტუჩებმიმწვარი, ისევ ხარბად
კოცნი იმის წითლად გაღვივებულ რგოლებს, უფრო და უფრო ეფლობი მის მოუხეშავ,
მოჟღარუნე სიმძიმეში და კი არ გრცხვენია, გეამაყება დამწვარ-დაწყლულებული ხორცის
გამოჩენა - გინდა, ყველას ეცოდებოდე, ყველა გითანაგრძნობდეს, კაციც და ღმერთიც, თითქოს
იმათი ხათრით, იმათ მაგივრად იტან ამ არაადამიანურ ტანჯვა-წვალებას, თუმცა, თვითონ არ
იცი წესიერად, რა გჭირს, რატომ ხარ ამ დღეში, რადგან შენივე გრძნობების ჯაჭვი ხან სიცილტირილით გეხვევა და გეჩურჩულება - არ მიმატოვოო - ხან კი მართლაც ლითონის
უგრძნობლობით, ლითონის
სიცივითა და სიმძიმით გაწევს გულზე. ძალიან, ძალიან მომწონს. გკოცნი. მომწერე. მიყვარხარ.
დიახ, უყვარს ფრანსუაზას და არც მალავს. მისი საკითხი გადაწყვეტილია. ის უკვე
ჩვეულებრივი მეამბოხეა - საკუთარ დროსა და გარემოს უჯანყდება, ანუ, ბედნიერია ტანჯვით,
მოხიბლულია ტკივილით და კმაყოფილია არაფრითაც. მისი ცხოვრების წესი უიმისოდაა
დადგენილი ცაში და ის მხოლოდ ამ წესის გამტარებელია მიწაზე - შრომობს, რათა
თვითმფრინავის
ბილეთის
მოთხოვნილებას
იკლავს,
ფული
რათა
შეაგროვოს
ერთადერთი
როგორმე;
ნებისმიერ
აუსრულდეს
ერთხელ
სურვილსა
კიდევ,
და
თუნდაც,
ერთხელაც, უკანასკნელად. არაფრის არ რცხვენია, არაფრის არ ეშინია, რადგან ყველაფრისთვის
მზადაა წინასწარ. შეგნებულად დგას ამ გზაზე, ანუ, არავითარ წინააღმდეგობას არ უწევს
გრძნობას, რომელიც ბრმად, მოულოდნელად, შემთხვევით დაეუფლა და რომელმაც თვალი კი
აუხილა, მაგრამ შესამჩნევი აღარაფერი დაუტოვა გარშემო, ყნოსვა კი გაუმძაფრა, მაგრამ
სურნელება დაუკარგა ყველაფერს, სმენა კი გაუხსნა, მაგრამ მზეზე შემჩნეული უდიდესი
აფეთქებების მსგავსად, მისთვის მაინც ჩუმად, მაინც უხმოდ ხდება მოსახდენი. უნდა ჩავაბარო
გიდებისთვის აუცილებელი კიდევ ერთი გამოცდა, თორემ მუშაობას ამიკრძალავენ. ესღა
მაკლდა! დედა და დები სამხრეთში წავიდნენ. მამაც იქ ჩავა აფრიკიდან, თავის პეპლებიანად.
პარიზში მარტო მეღა ვრჩები, რათა ვიმუშაო. ბევრი ჩემი ნაცნობი მსახურობს მოსკოვში. ერთი
ჩემი დობილის მამა ამჟამად თბილისშია. ყველასი მშურს, მაგრამ შურით რას გააწყობ. ალბათ
ზაფხულში ვერ ჩამოვალ. არ დაგავიწყდეს რაც დამპირდი! რას დაჰპირდა ნეტავ?! თუმცა,
იმედი უნდა ვიქონიოთ, არ დაავიწყდებოდა, შეუსრულებდა დანაპირებს. კარგია რომ ცოტას
სვამ. როგორ არა! მეც იმ წუთას დავიჯერე! როგორც თევზი ვერ გადაეჩვევა ცურვას... აი, მე კი
ნამდვილად
ბევრი
მძინავს
და
ჩემზე
რომ
იყოს
დამოკიდებული,
საერთოდ
აღარ
გავიღვიძებდი. უკვე დალეული აქვს ჯადოსნური ყვავილების ნახარში, ჯულიეტას წამალი, და
სასიამოვნოდ ეწვის, ეგლიჯება გულმუცელი. ვერაფრით ვეღარ ამოაბრუნებს უკან, სულ ასე
სასიამოვნოდ უნდა იტანჯოს და ელოდოს ბედნიერ აღსასრულს. ძალიან დავიღალე.
რასაკვირველია, გაგინებ. მაგრამ მიყვარხარ. უფრო სწორად, გაგინებ, რადგან მიყვარხარ.
მშვენივრად გაგიგია ყველაფერი. ასე რომ, ძალიან კარგად მოიქცევი უფრო ხშირად თუ მომწერ.
დიდი ხანია, არაფერი ისმის შენგან. დეპეშისთვის გმადლობთ. პარიზში არ ვიყავი და
დედაჩემი დამფრთხალა, ვაი თუ ჩამოდისო. მაგრამ, სამწუხაროდ, ტყუილი განგაში აღმოჩნდა
ესეც. მაინც ვერ აუღეს ალღო საბჭოთა იმპერიას; თითქოს ყველაფერი ესმით, მაგრამ მაინც

არაფერი იციან. ვერანაირად ვერ დაუჯერებიათ, მართლა რომ შეიძლება ისე იცხოვროს ვინმემ,
როგორც ორასი მილიონი საბჭოელი ცხოვრობს. მთელი თვე ვიმუშავე შეუსვენებლივ. ფული კი
ვერ ვიშოვე. ახლა უნდა ვიმეცადინო, თორემ ვერაფერს ვერ მოვასწრებ. რასაკვირველია, ვიყავი
ფიროსმანის გამოფენაზე. განა ამას კითხვა უნდა? შეიძლება მეჩვენება, მაგრამ მგონი საერთოდ
დაგავიწყდი. ძალიან გთხოვ, ნაკლები სვი ჩემი სადღეგრძელო და მეტი მომწერე ხოლმე. აღარ
მიმატოვო ასე დიდხანს უყურადღებოდ. ძალიან ძნელია. როგორც იქნა, პარიზში დაცხა,
ბოლოს და ბოლოს. ზაფხულში ვერ ჩამოვალ. შეიძლება შენთან დარეკვა? თბილისში იქნები? მე
ალბათ მშობლებს ჩავაკითხავ კუნძულზე. იმათი მეგობარი წამიყვანს მანქანით. შენც იცნობ.
სხვათაშორის,
მეც
ვიცნობ.
მოსკოვში
გავიცანი.
მგონი
"პრაღაში"
ვიყავით
ერთად.
სადილობისას, გაქათქათებული პერანგის საყელოდან დიდი, წითელი ტარაკანი გამოუძვრა.
ვერც თვითონ შეამჩნია და არც ჩვენ შევიმჩნიეთ, რომ შევამჩნიეთ. ტარაკანმაც უაზროდ
იტრიალა აქეთ-იქით, როგორც გზააბნეულმა ტანკმა თოვლით გადათეთრებულ მინდორზე და
რაკი მტერს ვერ მიაგნო, ისევ პერანგში გაუჩინარდა. ცოტას მორჩა, სახეში შევარწყიეთ საპატიო
სტუმარს. არადა, შეიძლება, გაწვრთნილიც ჰყავდა ის ტარაკანი. ფრანგებისაგან არაფერი
გაგიკვირდეთ. თუკი შეუძლიათ ვირთხა იყოლიონ შინ, ასვან და აჭამონ, უხვეტონ და
უწმინდონ, ვითომ რა დაუშლით, ტარაკანი გაწვრთნან, შეიჩვიონ და თან ატარონ, სადაც
წავლენ, სამსახურში თუ სტუმრად. შენი ტელეფონი, რა თქმა უნდა, მაქვს. არ დამიკარგავს ნუ
ღელავ, მაგრამ რატომღაც ერთი ციფრი აკლია. ესე იგი არ გქონია და ეგაა. ერთი ციფრი წყვეტს
ყველაფერს. როგორც საათს აღარ ძალუძს აღნუსხოს ჩვენი კუთვნილი დრო (არც ნაპარევი),
თუკი რომელიმე
ისარი აკლია, ისევე არ ძალუძს ვინმესთან დაკავშირება ტელეფონის ციფრნაკლულ ნომერს. რაც
შეეხება ჩემს ჩამოსვლას, ჯერ ვერაფერს ვიტყვი. მთავარი კი ეს არის! ამის სათქმელადაა
საერთოდ ეს წერილიცა და წერილების მთელი ციკლი დაწერილი. შეყვარებულები ბევრს
ლაპარაკობენ წვრილმანებზე, მთავარი რომ არ თქვან. ამ თვალსაზრისით, ყველაზე
ცრუმორწმუნეები არიან ისინი. ღრმად სჯერათ, აუცილებლად დაითარსებიან, აუცილებლად
საწინააღმდეგოდ აუსრულდებათ ოცნებაცა და ნატვრაც, თუკი დროზე ადრე წამოსცდებათ.
ყოველ შემთხვევაში, ბოლომდე მაინც არ იტყვიან, რას ელტვიან, რას ნატრულობენ დღე და ღამ.
ფრანსუაზაც ყველანაირად მალავს სანუკვარ მიზანს და თითქოს იმას განიცდის, ხანდახან ისევ
მშობლების კმაყოფაზე რომ უწევს ცხოვრება. "უკაპიკოდ ვარ, მშობლები მინახავენო" ებოდიშება აველუმს. აბა, ვინ უნდა ინახავდნენო - ალბათ იკითხავ შენ, მოცლილო
მკითხველო!, მაგრამ ამ თავისუფალ სამყაროში სხვანაირად ფიქრობენ. თავისუფლება თუ
გინდა, კეთილი ინებე და თავიც თვითონ შეინახე. ჩემს პურს თუ შეჭამ, ჩემს ჭკუაზეც უნდა
იარო. ასე კი არ ივარგებს ჩვენთვის, მონებისთვის, რადგან ფრანსუაზამ მშობლების ჭკუაზე თუ
იარა, მოსკოვისკენ არც გამოიხედავს. ფრანსუაზას კი სულ მოსკოვისკენ გაურბის თვალი, სულ
მოსკოვისკენ მიუწევს გული და კვლავინდებურად შრომობს, კვლავინდებურად ზელს სააგურე
თიხას, თავი რომ მოუყაროს როგორმე სამგზავრო ფულს. კვლავინდებურად დაჰქრის
ტურისტული
ავტობუსით
თავის
მშვენიერ,
თვალუწვდენელ
სამშობლოში
და
უკვე
მექანიკურად, ალალბედზე იმეორებს ათასჯერ ნათქვამს, განიცდის ათასჯერ განცდილსა და
აღიქვამს ათასჯერ აღქმულს. ოცი წლის შემდეგ, როცა ბოლოს და ბოლოს, აველუმთან ერთად
მოუწევს, ვთქვათ, შარტრის ტაძრის სანახავად წასვლა, გულწრფელად აღიარებს, დანახვაც აღარ

შემიძლია
აქაურობისო.
ოცი
წლის
მერე
უკვე
გაუფასურებული,
გაწბილებული,
ძალადაკარგული იქნება ყველა სურვილი, ყველა ოცნება, ყველა მიზანი, მაგრამ ჯერ
ყველაფერი პირველყოფილი ძალით ფეთქავს, არ ეგუება დროსა და სივრცეს, თავგანწირულად
იბრძვის კუთვნილისთვის
და დარწმუნებულიცაა, აუცილებლად მიაღწევს საწადელს.
მაღვიძარას ამაზრზენი, ყინულოვანი ხმით დაფეთებული ფრანსუაზა ისევ უთენია დგება
სიმარტოვის საწოლიდან, ისევ სანახევროდ მძინარე სვამს ცხელ ყავას, ძილს რომ მოერიოს
როგორმე, და ისევ თავქუდმოგლეჯილი გარბის რომელიღაც ძველი ქალაქის, ციხესიმაგრის,
მონასტრისა თუ ეკლესიის სანახავად, საბჭოთა ტურისტების ახალ ჯგუფთან ერთად,
რომლებიც "მძინარე მზეთუნახავს" ეძახიან, საბჭოურად ემლიქვნელებიან, ელაქუცებიან,
ეარშიყებიან, ანდა სულაც მონური ეშმაკობით ალაპარაკებენ, აბრიყვებენ, ვიდრე საბოლოოდ
გამოერკვეოდეს ძილიდან,
და
ისიც,
გიდის
სკამზე
საცოდავად
ჩამომჯდარი,
ქარის
ჩამოგდებულ ჩიტივით ითქვამს სულს, გონზე მოდის, უბრუნდება სინამდვილეს, ცხოვრებას,
და კოზეტას უმცროსი დის სიჯიუტით იკრებს ძალას უფრო დიდი, უფრო შორეული
მგზავრობისთვის. მოიკრებს კიდეც და არა ერთხელ და ორჯერ. ბევრჯერ. რამდენჯერაც
შესაძლებელი იქნება საბჭოეთში ჩამოსვლა. შემთხვევას არ გაუშვებს ხელიდან. შეგიძლიათ,
სიტყვაზე მენდოთ, როგორც ამ ამბების უშუალო მოწმესა და მონაწილეს. მალე ფრანსუაზა ისე
დაამახსოვრებს თავს საბჭოთა საბაჟოს განსაკუთრებულად ფხიზელ მოხელეებს, იმის
ყურებიანი ქუდისა და უკვე საკმაოდ გაქექილი ქურქის დანახვაზე, ტუჩებს მოუპრუწავენ
ერთმანეთს - ვერ უყურებთ, კიდევ ჩამოფრენილაო. მალე მთელ სატუსაღოს, დედამიწის
ერთმეექვსედზე, ძაღლსა და მამაძაღლს ეცოდინება მისი "დიდი სიყვარულის" შესახებ. ყველას
დააინტერესებს ეს ახალი, თუ კარგად, საფუძვლიანად დავიწყებული საოცრება. შეეხება თუ არ
შეეხება, ყველა თავს ვალდებულად ჩათვლის, საკუთარი, განსხვავებული მოსაზრება ჰქონდეს
ამ სიყვარულის თაობაზე. ზოგი გაიკვირვებს, ზოგი გაბრაზდება, ზოგი დაემალებათ, ზოგი პირიქით, თავად შესთავაზებს თანადგომას, თანამზრახველობას - ზოგი უანგაროდ, ზოგი
ანგარებით, ზოგიც, მხოლოდ და მხოლოდ, თავისი უფერული, უინტერესო ცხოვრების ოდნავ
მაინც
გასახალისებლად,
თუნდაც,
სერიოზული,
პოლიტიკური
უსიამოვნების
წილ
(მაგალითად, იანის ქარიტები). მაგრამ თავად ფრანსუაზას არ ეცოდინება, რამდენად სწორია
მისი საქციელი, არ ეცოდინება, რას ავალდებულებს, რას მოითხოვს მისგან საერთოდ
სიყვარული - სულ სხვისი
სატუსაღოს კართან ატუზვას, სულ სხვის სატუსაღოში შეღწევას, ნებისმიერი გზით, თუ
დროულად გამოტანას იმ სატუსაღოდან, რისი გამოტანაც კიდევ შეიძლება - თვალებით,
სმენით, მახსოვრობით, გულით... საშოთი - და საკუთარ სატუსაღოში, ანუ, საკუთარი
უბედურების ზღვის ფსკერზე საკუთარი ნერწყვითა და ცრემლით შეკოწიწებულ ნიჟარაში
დაბინავებას დასაკარგად, დასაღუპად, დასავიწყებლად განწირული "განძისა", სამუდამოდ,
საიმედოდ, რათა ყოველთვის ხელთ ჰქონდეს და ნიჟარის მშვიდად მოგუგუნე, ვარდისფრად
დაბინდულ წიაღში შეყუჟულს, გადატანილის გახსენებაც შეეძლოს და გადატანილით თავის
მოწონებაც საკუთარი თავის წინაშე, თუკი მართლა ესაა მხოლოდ ჭეშმარიტი სიყვარულის
საფასური - ამაყი სიმარტოვე სამარცხვინო სიცარიელისგან განსხვავებით, რომელსაც
ნაადრევად უგულებელყოფილი, ანგარებით დათრგუნული სიყვარული ტოვებს და რომლის
ამოვსება არც კანონიერ ქმარს შეუძლია, არც კანონიერ შვილს. პირიქით, ნებისმიერი

ურთიერთობა მათთან ისევ და ისევ ახალ უფსკრულებს ავლენს ამ სიცარიელეში. მაგრამ არ
ყოფილა შემთხვევა, ვინმეს თავიდანვე ამაყი სიმარტოვე ემჯობინებინოს და არ ეცადოს მაინც
სამარცხვინო
სიცარიელის
მოპოვება,
ანუ,
დაკანონება
უკანონობისა.
ფრანსუაზაც,
ჯერჯერობით, შეგნებულად თუ შეუგნებლად, ბრმად თუ გამიზნულად, სამარცხვინო
სიცარიელის მოპოვებას ცდილობს, როცა ერთნაირი მღელვარებით მიისწრაფვის საბჭოეთის
ნებისმიერ ქალაქისკენ (გარდა თბილისისა), სადაც ბედი გადაისვრის, უფრო სწორად კი, სადაც
პარიზიდან
გააყოლებენ
გიდად
რომელიმე
ტურისტულ
ჯგუფს,
რადგან
ღრმადაა
დარწმუნებული, ეჭვიც არ ეპარება, აუცილებლად დაუხვდება იქ მისი აველუმი, ფუძემდებელი
და წარმმართველი, მიზეზი და მიზანი მისი თავგანწირული სულისკვეთებისა, და დაიწყება
კიდევ ერთი მომთაბარე ცხოვრება, ჩანთებითა და ჩემოდნებით ხეტიალი უცხო ქალაქის უცხო
ქუჩებში, უბნიდან უბანში, ბინიდან ბინაში, რადგან იანის ქარიტების მსგავსად, ყველა როდი
მოიხიბლება მათი რომანტიკული სიყვარულით, ბევრს დააფრთხობს ფრანსუაზას უცხოელობა,