İnce Memed - 1 - 26

vurulmuş. Alidağda tipi dinince ölüsü aşağı indirilecek.
Değirmenolukların gözü Alidağının boranlı doruğuna dikilmişti. Alidağı
dağların dağı... Alidağı gayetle heybetli. Alidağı yedi İnce Memedi.
Herkes evine kapanmıştı. Abdi Ağayı bekliyorlardı. Haber aldıysa
nerdeyse gelecekti.
Vayvay köylüleri Ali Safa Beyden tarlalarını parça parça geri
alıyorlardı. Koca Osman on beş yaşında gibi gencelmişti. Ali Safaya
meydan okuyordu. İnce Memed, şahinim.
Vurulma haberi Vayvaya da geldi. Koca Osman haberi duyunca
yerinden kalkamadı. Kurudu kaldı. Ağzını bıçaklar açmadı bir zaman.
Gözlerinden iplik iplik yaşlar süzülüyordu.
Sonra konuştu:
Vay şahinim vay! Ne de babayiğitti şahinim. Bir gözleri vardı
kocaman. Kaşlar dersen... Kalem parmaklar... Boy dersen öyle... Selvi
gibi. Vay şahinim vay! Bana diyordu ki, Osman emmi, bir gün senin evine
geleceğim, misafir kalacağım diyordu. Olmadı. Vay şahinim vay! Karısı
da yanındaydı. Ne yapar ola fıkaracık şimdi? Bana bakın köylüler,
şahinim bizi kurtardı bu gavurların elinden, karısını köye getirip tarla
verelim, besleyelim. Hapise düşerse orada da besleyelim. Olur mu?
Köylüler:
Münasip, dediler.
Ali Safa korkusu geldi gene yüreklerine oturdu.
Abdi Ağa önce Ali Safa Beye koştu. Safa Beyi evde bulamadı. Safa
Beyin karısı:
Gördün mü Abdi Ağam, eden bulur. Gözlerin aydın.
Abdi Ağa:
Aydınlık içinde kal kızım, dedi yürüdü.
Kaymakama gitti ve etek öptü.
Allah hükümetin devletin zevalini vermesin Kaymakam Bey.


Asım Çavuş bir kahraman adam. Yiğit adam. Can kurban öylesine.
Kaymakam:
Gözlerin aydın Abdi Ağa. Hükümetten bu kadar şikayet ediyordun. Ali
Safa Bey olmasa kasabanın adını rezil edecektin. Bereket Ali Safa Bey
telgraflarını çektirmemiş.
Abdi Ağanın gözleri faltaşı gibi açıldı, yuvalarından fırladı.
Kaymakam güldü:
Yaaa, göndermemiş.
Hiç mi? Bir tane bile gitmemiş mi?
Kaymakam:
Yaaa, gitmemiş. Gitseydi o telgraflar seni de asarlardı, beni de...
Sen delirdin mi? Ankaraya öyle telgraf çekilir mi?
Abdi Ağa düşündü. Sonra kahkahayla gülmeye başladı:
İyi ki gitmemiş Kaymakam Bey. Asabiyet. Kasabamızın gül adı beş
paralık olurdu. İyi ki... İnsanın gözü kızınca her şeyi unutuyor. Zoruma
gidiyordu, koca bir hükümetin kel, parmak kadar bir çocukla başa
çıkamaması... İnan, çok ağrıma gidiyordu. Ne etmişim de öyle telgraflar
çekmişim. Delilik. Kusura kalma Kaymakam Bey. Afedersin.
Kaymakamdan, Candarma Kumandanına gitti. Ona da sevincini anlattı,
teşekkürlerini bildirdi. Asım Çavuşa bir hediye yapıp yapamayacağını
sordu. İnce Memedin başının buradaki evin değil de, köydeki evin
kapısına dikilmesini rica etti. Kumandan da kabul eyledi.
Kasabaya haberi Topal Ali getirmişti.
Abdi Ağaya gelmiş:
Düşmanının ömrü bu kadar, Ağa, demişti. Tamam. Dağdan çoban
indi. Ölüsünü gözüyle görmüş. Asım Çavuş kellesini kesiyormuş. Ağama
haberi çabuk getireyim diye. Bekleyemedim koştum.
Abdi Ağa önce inanamamış, sonra sevincinden deliye dönmüştü.
Topal Aliden sonra, üç gün içinde dağlardan kim indiyse haberi
doğrulamıştı.
Kumandandan sonra eve gelen Abdi Ağa, Topal Aliyi karşısına aldı:
Asım Çavuş sana biraz kötülük ettiyse de aldırma canım. O
kahraman, o yiğit bir adamdır. Bak, düşmanımızı temizledi.
Sonra coştu:
O köylü, dedi hınçla, o köylü. O ekmeksiz, o nankör köylü. Ben bir yıl
başlarından eksik olunca bana bir tek tane bile vermediler.
Yarın bir gün varacağım köye, ulan namussuz, ekmeksizler, geçen yıl
kıtlık mı oldu? Söyleyin kıtlık mı oldu da benim hakkımı vermediniz? İnce
Memede güvendiniz öyle mi? Alın İnce Memedinizi. Alın da ne


yaparsanız yapın başını. Gördünüz ya İnce Memedinizi! Şimdi ben size
gösteririm kıtlık nasıl olur! Gösteririm.
Topalı elinden tuttu:
Buyur Ağam.
Bu yıl ekin her yılkinden daha iyi olduydu, öyle mi?
Topal Ali:
Her yılkinin iki misli!
Buyur Ağam.
Ben bu köylüye ne ceza vereyim?
Ağa canın bilir.
Abdi en yeni giyitlerini giydi. Tespihine koku sürdü. Gitti berbere, tıraş
oldu. İçi içine sığmıyordu. Maraşlı Mustafa Efendiye gitti. Gülerek
dükkana girdi.
Maraşlı Mustafa:
Düşman dahi olsa ölüme sevinilmez Abdi Ağa, dedi. Ne olup ne
olmayacağı belli olmaz.
Bütün çarşıyı dükkan dükkan dolaşıp sevincini gösterip, onlardan birer
gözün aydın, aldıktan sonra ata binmiş köye geliyordu ki olan oldu. Kötü
haber geldi. İnce Memed, yaralı yaralı Asım Çavuşun elinden kaçmış
kurtulmuş.
Kim dedi?
Asım Çavuş dedi.
Asım Çavuş nerde?
Geliyor. Şabaplının orada gördüm.
Abdi Ağa atın başını gerisin geriye çevirdi.
Asım Çavuş candarmalarıyla yorgun bitkin, kasabaya girdi.
Abdi, evinin avlusunda düşercesine attan indi. Cansız gibi yürüyerek
doğru arzuhalci Deli Fahriye gitti:
Yaz kardaş, dedi. Doğrudan doğruya İsmet Paşaya yaz. Kaymakam,
telgrafçı, Ali Safa Bey, Candarma Kumandanı, İnce Memed eşkıyası hep
birlik olmuşlar. Yaz, Paşam sana ne kadar tel çektimse hiçbirini
ulaştırmadılar, de yaz!.

35

Koca Osman:
Şahinim, belini büktü ağaların. Ali Safa Bey daha dağa adam
çıkarmaya çalışıyor. Çıkarsın çıkarabildiği kadar, şahinim hepsini yer.
Köyün orta yerindeki büyük dut ağacının altında toplanmışlardı. Güz
yaprakları sararmış gibi. Nerdeyse dökülecek.
Tarlalarımızın hepsini hak ettik. Tamam mı?
Tamam, dediler.
Bu kimin yüzünden.
İnce Memedin.
Koca Osman ayağa kalktı:
Ankaradan Ali Saip Bey geldi, dedi.
Köylüler kulak kesildiler.
İsmet Paşaylan konuşmuş. Bu güz bayramda... Yani hükümet
bayramında büyük af çıkacakmış. Yani on beş gün, bir ay sonra... İnce
Memed de affa uğrayacak. Çocuğu da olmuş. Ona tarla verelim. Bizim
köye yerleşsin. Ne dersiniz?
Köylüler hep bir ağızdan:
Yerleşsin, dediler. Başımız üstünde yeri var. Tarlamız da onun,
canımız da... Öylesi yiğide!...'
Koca Osman köyün en verimli tarlalarından yüz dönümünü İnce
Memede ayırdı. Bu yüz dönüm dul Eşenindi. Aralarında para topladılar.
Eşeden tarlayı satın aldılar. Köylü hep birden, çift koşup bu yüz dönümlük
tarlaya buğday ekti.
Koca Osman sürülmüş yumuşak toprağı karıştırdı. Parmaklarından su
gibi topraklar süzüldü:
Ölürsem gözüm açık gitmez, dedi. Ali Saip Bey yalan söylemez.
Dediği mutlaka çıkacak. İsmet Paşanın has adamı.
İşte bu sıralar kasabada gene kıyametler kopuyordu. Ali Safa Bey,
İnce Memedin yakalanmamasından dolayı Kaymakama, Candarma
Kumandanına yapmadığını bırakmıyordu. Onları, eşkıyaları himayeyle

itham ediyordu. Ankaraya tel üstüne tel yağdırıyordu. Ankara,
Kaymakama eşkıyaları yakalaması için şiddetli emirler veriyordu.
Yüzbaşı bizzat candarmaların başındaydı. Toros köylüklerine gına
gelmişti artık. Eşkıyadan değil candarmadan.
İnce Memed hiçbir köyde barınamıyor, günlerce aç susuz bir de
çocukla dağlarda kalıyordu. Birkaç kere Yüzbaşı Farukun pususuna
düşmüşler kurtulmuşlardı. Bugünlerde eğer Kerimoğlu olmamış olsaydı,
İnce Memedin hali dumandı. Nerede olursa olsun mermi, ekmek, para
yetiştiriyordu. Vayvay köyünden gelen paralar da Kerimoğlu yoluyla
ulaşıyordu. Bayramı Koca Osman kadar Kerimoğlu da dört gözle
bekliyordu. Şunun şurasında ne kaldı.
Değirmenoluk, cümle Dikenlidüzü köylüleri af haberinden memnun
değildiler. Memed dağdan inince Abdi Ağa köye geri gelecekti. Ödleri
kopuyordu.
Af dediğin de neymiş yani. Eşkıya eşkıyaysa dağda gezer. Memedin
yerinde olsam inmem. Bizim gibi köylü olup da ne sürünecek. Alem
ondan korkuyor.

36

Topal Ali:
Duydun mu. İnce Memed, dedi.
Memed gözleri apaydınlık güldü.
Yoook.
Ne yok? Sen de...
Vallahi yok.
Ali:
Dur öyleyse...
Söyle.
Demedim miydi sana Çiçeklideresinde Koca Osmanı? Ali Saip Bey
Ankaradan gelmiş, büyük bayramda af çıkacakmış. Bunun üstüne Koca
Osman köylüyü toplamış başına, böyle böyle demiş. İnce Memed bizim
şahinimiz. Gelsin köye yerleşsin. Köylüler, başımız üstünde yeri var
elemişler. Sana yüz dönümlük bir tarla satın almışlar.
Koca Osman kendisi seçmiş. Bir de ev yapıyorlar. Koca Osman dedi
ki Ali Saip Bey yalan söylemez. Aman kendisini iyi korusun. Böyle söyle
dedi. Af haberini ben ulaştıracağım şahinime dedi. Eeee, işler nasıl?
Memed:
Şu yüzbaşıdan dur durak yok. Öteki eşkıyaları bırakmış, kanlı katilleri,
hep benim peşimde. Belki on kezdir çarpışıyoruz. Ne olursa olsun bir
daha karşılaşırsam vuracağım.
Topal:
Af var, boş ver, dedi.
Memed:
Çok geliyor üstüme. Vuracağım.
Etme. Bekle az daha. Oyala.
Topal gitti.
Affı duydu duyalı Hatçenin gözüne uyku girmiyordu, sevinçten.
Alayarın kan gibi kırmızı toprağı vardır. Hani çok kırmızı bir karpuzu
ortadan yarar, güneşe korsun. İşte öyle kırmızı.


Üç günden beri Alayarın kırmızı topraklarına sığınmışlardı. Yüzbaşı
Faruk başlarında alıcı kuş gibi dönüyordu ya, gene de mutluydular.
Hatçe, Iraz türküler söylüyorlardı. Oğullarının adı Memed kalmıştı.
Memed tombul tombul büyümüştü. Bugünlerde de en güzel ninniyi
dinledi. Hatçe Memedini havaya atıp atıp tutuyordu.
Iraz teyze, diyordu, bak hele şu Allahın işine. Biz otuz dönüm
diyorduk. Allah bize yüz dönüm verdi. Bir de ev üstelik:
Öyle şakalar, öyle çocukluklar, öyle aptallıklar yapıyordu ki, on iki
yaşında kız çocuğu yapmaz.
Memede ikide birde:
Aman Memed, diyordu, af çıkıyor. Evimiz, tarlamız var. Neden yüzün
gülmüyor? Gülsene azıcık.
Memed buna acı acı gülümsüyordu.
Gün doğmadan Alayarda Yüzbaşı Faruk tarafından sarıldılar.
Yüzbaşı:
İnce Memed, ben Asım Çavuş değilim. Hizaya gel, diye bağırıyordu.
Memed karşılık vermiyordu. Candarmanın elinden nasıl kurtulunur,
öğrenmişti. Aldırmıyordu bu yüzden.
Oyalama kurşunları sıkıyordu. Gece olsun, aralarından süzülüp
çıkacaklardı. Iraz en namlı eşkıyadan daha atik, daha nişancı, daha
yürekliydi. Tek başına üç gün bu candarmaları oyalayabilirdi. Yüzbaşı
Faruk deli divane oluyordu. Bir tek adam, bir tek kaçlın! Üstelik de çocuk!
İnce Memed, kurtulamazsın elimden.
İnce Memed niyeti arıtmıştı. Yüzbaşıyı öldürmeye sıkıyordu. Onun için
ta içlerine sokulmuştu. Böyle bir ihtiyatsızlığı ilk kez yapıyordu.
Arkadan:
Yandım, diye Hatçenin sesi geldi. Memed olduğu yerde donakaldı,
ama geri dönmedi. Yüzbaşının bulunduğu yeri ateş çemberine aldı. Bunu
da içi götürmedi, oraya bomba üstüne bomba attı. Hışımla geriye döndü,
geldi Hatçenin yanına. Hatçe upuzun uzanmış cansızdı. Çocuk da
yanındaydı. Hatçe güler gibi yatıyordu.
Memed deliye dönmüştü, makinaeli gibi taratıyor, habire el
bombalarını savuruyordu. Iraz da bir taraftan.
Yüzbaşı yara içinde kaldı. Candarmalar dayanamadılar. Iraz Hatçenin
ölüsüne kapanmış ağlıyordu. Yüzü hapishaneye ilk geldiği günkü gibi
olmuştu.
Memed tüfeğini kucağına çekip oturmuş, başını eğmiş ağlıyordu. Iraz
ölüden başını kaldırdı. Göğe baktı. Ta yücelerden bir katar turna
geçiyordu.

Hatçenin kanı, Alayarın kırmızı toprağına karışmıştı. Sonra çocuk bir
ağlama tutturdu. Memed, çocuğu kucağına aldı. Bağrına bastırdı.
Avutmak için dolanarak ninni söylemeye başladı. Şu köye haber verelim
de, dedi Iraz, gömsünler Hatçeyi.
Iraz haber vermeye gitti. Memed, kucağında çocuk, yüz etleri
korkunçlaşmış, gerilmiş, ölüye gözlerini dikmiş, taş gibi kıpırtısız kaldı.
Haberi alan köylüler, kadın erkek, çoluk çocuk ölünün yanına geldiler.
Vaaay, dediler, vaaay İnce Memedin talihsiz Hatçesi.
Memed muhtarı çağırdı. Eline para verdi:
Şanlı şöhretli defnedin Hatçemi, dedi. Hatçeye uzun uzun baktı. Hatçe
gülümsüyordu. Çocuğu kucağına aldı.
Yürü Iraz teyze, dedi.
Iraz arkada, o önde dağa yukarı çıktılar.
Dorukta bir mağara buldular. Kapısının taşına oturdular. Yandaki
ağaçlardan yapraklar dökülüyordu. Bir kuş ötüyordu. Karşıki kayadan bir
top ak güvercin kalktı. Bir kertenkele bir kütüğün üstüne çıktı. Bu sırada
Memedin kucağında uyumuş kalmış çocuk uyandı.
Sonra da bastı çığlığı...
Iraz geldi. Memedin sırça parmağından tuttu, gözlerinin içine baktı:
Kardaş! dedi. Kardaş! Sana bir şey diyeceğim İnce Memedim.
Memed kımıldamadan bekliyordu.
Kardaş, şu çocuğu ver bana da başımı alıp Antep köylüklerine
gideyim. Ölecek bu dağlarda. Açlıktan ölecek... Rızamın kanından
vaçgeçtim. Rızamın yerine işte bu! Ver de gideyim. Büyütüyüm sabiyi.
Memed kucağındaki çocuğu ağır ağır uzattı. Iraz aldı, bağrında sıktı.
Rızam! dedi. Benim Rızam.
Bir eliyle de üstündeki fişeklikleri soyuyordu. Soydu. Hepsini bir yere
yığdı.
Sağlıcakla kal İnce Memed, dedi.
Memed vardı Irazı kolundan tuttu. Çocuk ağlamasını kesmişti. Uzun
uzun çocuğun yüzüne gözlerini dikti baktı:
Uğurola.


37

Sağrısı toparlak değil, uzun olacak. Yumurta gibi. Kulakları kalem, alnı
akıtma sakar, bacakları belinin uzunluğuna bakarak kısa, rengi ne al, ne
doru, ne kula, ne de kır olacak, rengi pare pare benekli demirkır olacak.
At, Koca Osmanın evinin önünde bekliyordu. Kişniyor, eşiniyordu. Beli
incecikti. Gözleri kız gözleri gibiydi. Işıltılı, kederli.
Kuyruğu topuklarına kadar sarkıyordu. Süzülüyordu. Yalısı sağa
yatmıştı. Koştuğu zaman dürülür, kaval gibi olurdu.
Büyük bayramla birlikte af da çıkmıştı. Dağdaki eşkıyaların çoğu,
birkaçı hariç, hemen hepsi inip tüfeklerini teslim etmişlerdi. Candarma
dairesinin avlusunda türlü türlü eşkıya... Bekleşip duruyorlardı. Koca
Osman atın yalısını okşayıp:
İnce Memedime, şahinime de layık, dedi. Oğluma da layık bu at.
Köylüler:
Layık, dediler.
Koca Osman atın sırtına atladı:
Ben şahinimle iki güne kalmaz gelirim. Gidin Endelin köy yerinden
davulcuları çağırın. Çifte davullar dövülsün. Kasabada, Vayvay köyü İnce
Memedi böyle karşılamalı. Herkesin eşkıyaları yaya gelir, bizim İnce
Memedimiz Arap atlan...
Koca Osman atın dizginlerine asıldı, doldurdu. Toroslar tüm maviye
batmıştı. Morarıyordu. Af haberini İnce Memede Cabbar getirdi. İki eski
arkadaş uzun uzun kucaklaşıp konuşmadan yan yana oturdular.
Cabbar ayrılırken:
Ben gidip teslim oluyorum, dedi.
Memed ağzını açmadı.
Değirmenoluğa bir öğleüstü girdi. Yüzü kararmış, gözleri çukura
kaçmış, alnı kırış kırış olmuştu. Bir kaya parçası gibiydi. Küçücük kalmış
gözleri bir inatçı pırıltıydı. Böyle dal gündüz ilk kezdir ki köye giriyordu.
Sarhoşlar gibi yalpa vuruyordu. Kendinden geçmiş gibiydi. Kapılardan
kadınlar başlarını uzatmışlar şaşkınlıkla, korkuyla bakıyorlardı. Çocuklar,



arkasında, uzağından sessiz, korka korka onunla birlikte yürüyorlardı.
İnce Memedin köye girdiğini Hürüye haber verdiler. Hürü koşa koşa
geldi onu alanda karşıladı.
Hışımla yakasından tuttu:
Memed! Memed! diye bağırdı bütün sesiyle. Hatçeyi yedirdin onlara
da şimdi teslim olmaya mı gidiyorsun? Abdi Ağa gelecek gene köyde
paşa gibi oturacak. Sen teslim olmaya mı gidiyorsun? Avrat yürekli.
Dikenlidüzü bir bu yıl aç kalmadı. Bir bu yıl, bol bolamadı ekmek yedi:
Gene Abdi Ağayı başımıza bela mı edeceksin? Nereye avrat yürekli İnce
Memed? Teslim olmaya mı gideceksin?
Bu sırada bütün köy halkı alana toplanmış, ölü gibi, sessiz,
kımıldamadan öylecene duruyorlardı.
Avrat yürekli Memed! Bak şu kadar köylü, bak şu kadar insan senin
gözüyün içine bakıyor. Teslim mi olacaksın? Abdiyi gene başımıza mı
getirteceksin? Güzel Dönemin kemikleri sızlar mezarda. Güzel Hatçemin
kemikleri...
Memed sapsarı olmuş titriyor, toprağa bakıyordu.
Hürü yakasını hızla bıraktı:
Git de teslim ol avrat yürekli herif, dedi. Af çıkmış. Bu sırada, Koca
Osman doludizgin kalabalığa girdi. İnce Memed, şahinim, dedi. Kalabalığı
yararak, Memedin yanına geldi boynuna atıldı:
Şahinim, dedi. Evin yapıldı bitti. Tarlanı da ektirdim. Bu atı da köylü
senin için aldı. Öteki eşkıyalar gibi değil. Vayvay köyü şahinimi davul
zurnayla karşılayacak. Çatlasın Ali Safa, Abdi Ağa... Bin ata, yürü!
Alandaki kalabalık tepeden tırnağa homurdandı. Ortalık homurtuya
kesti:
Körolası ihtiyar. Körolası... Körolası...
Memed Koca Osmanın elinden atın dizginini aldı. Üstüne atladı.
Kalabalığın öteki ucunda Topal Ali duruyordu, ona doğru sürdü. Bütün
başlar o tarafa doğru çevrildi. Memed Topala başıyla, düş önüme diye bir
işaret yaptı. Topal yürüdü. Memed atı doldurdu, bir top toz içinde köyden
çıktı. Homurtulu kalabalık arkasından bakakaldı. Donup kaldı. Tutup
kesseydiniz, hiçbirisinden bir damla kan akmazdı.
Atın başını Şahininkayasında çekti. Attan indi. Atı götürdü bir çınara
bağladı. Çınar yaprağını dökmüş, yarı beline kadar altın sarısı, kırmızı
damarlı yaprak içinde kalmıştı.
Şahininkayası pınarının dört bir yanı yemyeşil olmuştu. Billur yeşili...
Bir taşın üstüne oturdu: Başını da elleri arasına aldı. Neden sonradır ki
Topal Ali gelebildi. Soluk soluğaydı. Telaşlıydı. Yanına oturdu. Alnının


terini şahadetparmağıyla aldı, silkti:
Ah kardaş yorgunluktan öldüm. Soluğum çıkmıyor.
Soluğunu toplamak için bir süre sustu.
Memed başını ağır ağır kaldırdı. Gözleri gene öyle ışığa kesmişti.
Kafasından sarı parıltı aktı, kaynadı.
Ali kardaş! Gece yarısı evinde olur mola? Bulabilir miyim?
Bulursun. Elinle koymuş gibi. Korkusundan dışarı bir adım atamaz
gece.
Evi bir daha, iyice söyle hele.
Hapishane var ya, var. Sen orayı bilirsin. Haa, işte onun sağında
Candarma Dayırası var. Candarma Dayırasını az geçince, sokağın öteki,
ucunda çivit boyalı bir tek ev var. Sen gece gideceğine göre, boyası
gözükmez. Yalnız, bir tek ev. Uzun, minare gibi bir bacası var. Oradan
doğrultursun. Belli olur. Gözüne hemen çarpar. Uzun. İki katlı. Oradaki
evler hep bir katlı. Abdi Ağa günbatıdaki odada yatar, tek başına. Alttaki
büyük kapı arkadan sürgülüdür. Bir yarık vardır. O yarıktan hançerini
sokar, yukarı kaldırırsın. Açılır.
Memed, hiçbir şey söylemeden kalktı, ata doğru gitti çözdü, atladı.
Doludizgin... Rüzgar gibi süzülüyordu at. Yalısı kaval gibi dürülüyordu.
Kulağına aşağıdaki değirmenin şakırtısı gelince kendine geldi.
Atın başını çekti. Azıcık bir süre durdu. Kulak verdi. Sonra, atı ağır
ağır sürdü. Tüfeğinin ağzına kurşun verdi. Tabancasına da... Tekereklerin
evinin orada at ürker gibi yaptı. Burada atı mahmuzladı. Çarşının
ortasından geçti. Kahvelerin lüks lambaları daha yanıyordu. Birkaç adam
ona tuhaf tuhaf baktı. Bugünlerde silahlı adamlara o kadar şaşmıyorlardı.
Olağandı. Boş verdiler. O, adamları görmedi bile. Caminin yanındaki
sokaktan yukarı sürdü. Uzun bacalı ev sola düşüyordu. Evin önünde
attan indi. Atı avludaki büyük, karanlık dut ağacının yatık bir dalına
bağladı. Hançerini soktu, evin kapısını açtı.
Yukarda ışık yanıyordu. Merdivenleri üçer üçer çıktı. Kadınlar,
çocuklar Memedi görünce bir kıyamettir kopardılar. Doğru günbatıdaki
odaya gitti. Abdi Ağa, uykulu uykulu kollarını açmış geriniyordu. Ne var?
Noluyor? diye soruyor, geriniyordu. Vardı, kolundan tuttu, salladı:
Ağa Ağa! Ben geldim Ağa! dedi.
Abdi Ağa gözlerini açtı. Önce inanamadı. Sonra gözleri açık öyle
kalakaldı. Gözlerinin karası bile apak kesildi.
Dışarda bir kıyamettir kopuyordu.
Memed elindeki tüfeği doğrulttu. Abdi Ağanın göğsüne üç el ateş etti.
Kurşunların rüzgarından odadaki lamba söndü. Yıldırım gibi


merdivenlerden aşağı indi, ata bindi. Bu sırada candarmaların haberi
olmuş evi boyuna kurşunluyorlardı. Atı doludizgin Torosa sürdü.
Arkasından kum gibi kurşun kaynıyordu. O hızla kasabayı çıktı.
Gün doğuyordu ki köye girdi. Orta yerde atın başını çekti. At terden
kapkara olmuş, göğsü körük gibi inip inip kalkıyordu. Boynu, sağrısı
köpüğe batmıştı. Memed de çok terlemişti. Ter, kulunçlarından fışkırmıştı.
Yüzü, perçemi ıpıslaktı.
Gün bir adam boyu yekindi. Gölgeler uçsuz bucaksız batıya doğru
uzadı. Islak at tepeden tırnağa ışığa boğuldu. Her yanı pırıl pırıl. Öyle
dimdik.
Köylüler, onu öyle orta yerde, at üstünde dimdik, kaya gibi gördüler.
Yavaş yavaş, sessizce, çoluk çocuk, genç yaşlı dört bir yanını aldılar.
Kocaman bir halka oldular. Ortalıkta çıt yoktu. Soluk alışları bile
duyuluyordu. Gözlerini ona dikmişlerdi. Yüzlerce göz üstündeydi.
Susmakta inat ediyorlardı.
Orta yerdeki dimdik, kaya kesilmiş atlı azıcık kımıldadı. At bir iki adım
attı sonra durdu. Atlı başını kaldırdı. Gözlerini kalabalığın üstünde
gezdirdi. Hürü Ana sapsarı kesilmiş, kurumuş, kanı çekilmiş, gözlerini
kocaman kocaman açıp üstüne dikmiş ondan bir söz, bir devinme
bekliyordu.
Sonra at gene kımıldadı. Memed atı Hürü Anaya doğru sürdü.
Önüne gelince atın başını çekti.
Hürü Ana! Hürü Ana! dedi. Oldu. Hakkınızı helal edin.
Alidağı tarafına doğruldu. Bir kara bulut gibi köyün içinden süzüldü,
çıktı. Gözden yitti.
Çift koşma zamanıydı. Dikenlidüzünün beş köyü bir araya geldi. Genç
kızlar en güzel giyitlerini giydiler. Yaşlı kadınlar sütbeyaz, sakız gibi beyaz
başörtü bağladılar. Davullar çalındı... Büyük bir toy düğün oldu. Durmuş
Ali bile hasta haline bakmadan oyun oynadı. Sonra bir sabah erkenden
toptan çakırdikenliğe gidip ateş verdiler.
İnce Memedden bir daha haber alınmadı. İmi timi bellisiz oldu. O gün
bu gündür, Dikenlidüzü köylüleri her yıl çift koşmazdan önce,
çakırdikenliğe büyük bir toy düğünle ateş verirler. Ateş, üç gün üç gece
düzde, doludizgin yuvarlanır. Çakırdikenliği delicesine yalar. Yanan
dikenlikten çığlıklar gelir. Bu ateşle birlikte de Alidağın doruğunda bir top
ışık patlar. Dağın başı üç gece ağarır, gündüz gibi olur.

-SON-