Kayıp Zamanda Işıltılar - 05

“Devir oturma devri değil dostum. Kalkıp çalışacaksın. Çalacaksın çırpacaksın. Yani para kazanacaksın. Bunu her şey için yapacaksın.”
“Benim bütün gücüm tükendi,” diye söylendi Hasret. “Ben… Ben çok kötüyüm. Ah! Ne yapmalıyım bilmiyorum. Bütün gücüm çekiliyor vücudumdan. Lanet olsun! Haklısın. Yok olup gidiyorum.”
“Hayır! Daha yok olmuyorsun. Son bir şansın var. Evet, son bir şans!”
“Nedir o?”
“Çok basit. Masadan yavaşça kalk ve sakin bir biçimde telefonun başına git. Kime telefon edeceğini biliyorsun. Ona telefon et ve yanında olduğunu söyle. Paranı al ondan. Onlar senin hakkın. Al ve sonsuza kadar mutlu ol. Benim bu iyiliğimi de asla unutma!”
“Bunu… Bunu yapamam!”
“O zaman yok olup git lanet olası!”
Bu sözle birlikte yok olan evdeki davetsiz misafir oldu. Bir anda anlaşılmaz biçimde ortalıktan kaybolmuştu. Gelişine nasıl şaşırmamışsa, gidişine de aynı şekilde şaşırmadı Hasret. Söylediği son söz ise bir yerlerinden bir parça alıp gitmişti sanki. Vücudu biraz önceki gergin halinden yavaşça kurtuluyordu. Giderek rahatlıyor ve sakinleşiyordu. Ama her an bedeninin kontrolünü kaybediyor, kendini boşlukta sallanıyor gibi hissediyordu.
Masadan kalkmak istiyordu. Kalkmak ve belki de bilmediği yere doğru gitmek… Belki Emir’in yanına giderdi, ya da diğer çocuklarının ve karısının yanına. Telefon da hiç uzak değildi. Ama her nedense hiçbir yerini hareket ettiremiyordu. Gözleri masanın ortasına yoğunlaşmıştı; masanın ortasında duran kuru ekmek parçasına… Sanki her şeyin çözümü ordaydı…
Uzun bir süresini oturarak geçirse de sonrasında bir hareketle kalkmak istedi. Ama bunu yaptığında hiç beklemediği biçimde yere yuvarlandı. Işık görünmez oluyordu artık. Önünü görmesini sağlayacak bir şey yoktu. Etrafı bir anda yoğun bir ses kaplamıştı. Her yerde o kahredici çığlık vardı. Bedeni titriyor, nereye olursa oraya gidip saklanmak istiyordu. Gözünü açtı. Yukarı baktı. Az önceki adam eline bir bıçak almış öylece dolaşıyor odanın tepesinde. Sanki bir ışık gibi parlıyordu o. Etrafında ise giderek karanlık örülüyordu. Yaklaşıyor, Hasret Bey’in göğsüne elini sokuyor, sıkıyor, gülüyor ve geri çekiliyordu. Duvarlara gidiyordu o vakit. Aile bireylerine ait resimleri teker teker getiriyor ve gösteriyordu Hasret’e. Çıldırıyordu o zaman Hasret, kalkıp o resimleri onun elinden almak ve istediği bir geleceği yaratmak istiyordu. Elini yere yaslıyor ve kalkmaya çalışıyordu. Sanki eli yere batıyordu. Gözlerini kapatıp hayal olmasını dileyerek yeniden açtı. Ne kadar da büyümüştü etraf. Kendisi ne kadar da küçük! Az sonra ezecekler sanki onu. Birisi gelip yanlışlık üzerine basacak ve ezilip gidecek. Sonra o genç adama baktı yine. Elinde Emir’in resmi… Sonra yere attı onu. Çerçevesiyle yere düşen resmin camları Hasret’in üzerine sıçrıyor ve vücudunu kesiyordu. Sonra parıldayan bıçağı gördü. Kuyruklu yıldız gibi üstüne doğru geliyordu. O an bir dilek tuttu ve tam kalbine doğru girdi bıçak. Başını sağa dönüp son bir kez daha yerde duran Emir’in resmine baktı. Nasıl da gülümsüyor… O da gülümsedi, gözlerinden yaş döküldü ve gözleri asla kapanmadı…
SUÇ
Bizim makam, benim bildiğim kadarıyla, ki benim bildiğim yalnızca en alt kademeleridir, suçluyu örneğin gidip halk arasında aramaz, tersine, kanunda denildiği gibi, suçlu bizim makamı kendine çeker ve bizim makam da biz görevlilerini yollar.
Franz Kafka

İşyerinin köşe yerinde durmuştum ve izliyordum her yeri. Önümde, beyaz renkteki boyalarıyla dökülen dikiş makinem, sağımda alabildiğine toz ve kumaş parçaları, elimde ise üzerine ismimin baş harflerini kazıdığım makasım vardı. Yaptığım iş az önce bitmişti ve bağıra çağıra ‘Ferdisinden’ şarkı söyleyen çıraktan iş istemiştim. Koşarak yanımdan uzaklaşmıştı o. Ben ise bunda pek başarılı olamasam da dinlenmeye çalışıyordum.
Kendi makinemi bir süre izledikten sonra elimdeki makası açıp kapayarak; sanki onları kesmek ister gibi diğer işçilere bakıyordum. Önümde 30–40 yaşlarında bir işçi vardı. Zayıftı. Kamburu çıkmıştı. Saçı sanki birkaç gündür taranmamış gibiydi. Çilekeşliğin bir ürünü olarak alnında kırışıklar artmış, göz torbaları morarmış ve yüzü gülümsemekten yoksun kalmıştı. Uzamış olan kirli sakalının farkına bile varmadan, elindeki işi bir an önce bitirme uğraşı veriyordu. Gözü, sık sık önündeki genç çocuğa kayıyordu ve ona baktıktan sonra gözünden akan yaşı siliyordu. Sürekli kendini onunla karşılaştırıyordu. Ya da, zorundaydı buna. Genç çocuk gibi eline aldığı pantolonun parçalarını tek bir basışta bitirmeye çalışıyordu. Ama -belki de doğal olarak- bunda başarısız oluyordu.
Önündeki işçi ise daha çok gençti. Uzun boylu, yakışıklı ve açık tenli bir çocuktu. Sakalları bile daha yeni çıkıyordu. Üzerine giyinmiş olduğu badiyle ne kadar güçlü olduğunu göstermeye çalışır gibiydi. Belki, gözünü kapatsa yine bir basışta bitirirdi pantolonun bir yanını. Ama hep aynı hareketle… Yani, sağdan arkayı alır, soldan önü alır ve makinenin ayağının altına koyar. Sonra alabildiğine şiddetli basar pedala. Ancak, sonuçta gözü kapalı bile olsa her şeyinde iğne var. İğneyle yaşamı dokuyordur belki. Onun hareketine tutsaktır çünkü. Adeta onunla yaşar.
Hemen ötede ise ortacı bir kız vardı. Kısa boylu, başı örtük, biraz uzun burunlu ve esmer bir kızdı. Ceketlerin arka ortalarını çatan bir makinecinin önündeki işleri topluyordu. Başını sağa bükmüştü. Sürekli biçimde işin bir ucundan tutup öte yana katlıyordu. Ama onun gözü burada değildi sanki. Uzak yerlerde geziniyor bir hal vardı suratında. Sanki baharı koklamanın rahatlığını yaşıyordu. Yani, farklı bir yere aitti o. Bir ara burnu kaşındığında, şöyle bir etrafa bakınıp kendi kendine güldü ve sonra tekrar aynı işi yapmaya devam etti. Bende ister istemez güldüm ona. Fakat bilmiyorum neden güldüm.
Sonra gözüm daha ötelere ilişti. Pencerenin kenarındaki çalışan ütücülerdi onlar. Dört kişilerdi. Öndeki üç tanesi yirmi yaşlarında, arkadaki son ütücü ise kırk beşine merdiven dayamıştı. Boy sırasına göre dizilmiş bir halleri vardı. En arkadaki son ütücü en kısaları idi. Yüzlerinden yorgunluk akıyordu. Ama sanki buna inat olsun diye, bir an ütüyü alıp hızlıca paskaraya vuruyorlardı. Bir şeyin intikamını alır gibi… Sonra pencerenin ardına bakıyorlardı. Her yeri aydınlatan güneşin üzerilerini ısıtmalarına bile sinir oluyorlardı. Alınlarını siliyorlar ve yine hızlıca vuruyorlardı paskaraya.
Onlar için daha yabancıydım ben. Yanlış hatırlamıyorsam –ki yanlış hatırlıyorum- bir hafta olmuştu o işyerine gireli. Uzun bir süre iş aramış, ama bir türlü çalışabileceğim bir yer bulamamıştım. Ya onlar beni beğenmiyorlardı, ya da ben beğenmiyordum onları. Giriyordum bir işyerine ve birkaç saat sonra kapısından çıkıyordum. Fakat burada neden çalıştığımı bilmiyordum. Diğerlerinden pek de iyi sayılmazdı burası. Olsa olsa daha geniş ve daha ‘havalıydı’. Rahat çalışıyordum ve fazla sıkmıyorlardı beni. Ama belki başka şeylerde vardı, bilmiyorum!
Aslında, kendimi işsiz olduğum dönem boyunca bir boşlukta gibi hissediyordum. Sürekli bir bunalım hali beni sarmıştı. Gözümü her kapattığımda kafamda bir basınç, deyim yerindeyse bir zonklama hissediyordum. Bakıyordum ki, ben nerdeyim diye. Ama ne kendimin nerde olduğunu anlayabiliyordum, ne de diğerlerinin. Gerçi onları da artık algılamamaya başlamıştım. Öyle ki, onlar sadece hareket eden nesneler olarak gözüküyorlardı bana. Fakat bu öylesine bir hareketti. Bir taşın yere düşmesi gibi. Ya da bir işçinin yan çatması gibi… Öylesine bir yineleme yani.
Bazen başım düşüncelerden çatlayacak hale gelince kendime ‘düşünüyorsun’ diyordum. Ama etrafımdaki insanların neden düşünemeyeceğini ispatlayamıyordum kendime. Belki, gayet iyi biçimde her şeyin farkındaydılar. Ya da, bana bakıp benim ne kadar aptal birisi olduğumu söylüyorlardı. Böyle olmamam için hiçbir sebep yoktu. O an kendimi değersiz hissediyor ve çalıştığım köşeden artık başımı bile kaldıracak kuvveti bulamıyordum. Utanıyor gibi oluyordum. Sonra anlayamadığım bir ses, “Onlar bir hiç, onları kendine tanıtla,” diyordu. Önce saçma geliyordu bu ses. Sonra ağlayacak bir halde kimseyi tanıtlayamıyordum kendime. “Ama yine de düşünüyorlar,” diyordum, “Uçuyorsun!” diyordu az önceki ses. Hâlbuki tersi olması gerekmez miydi? Neden olduğunu bilmiyordum, ama “Tek sen varsın,” diyordu o ses. Kızıyordum ona…
* * *
Aslında, çalışmak birçok şeyin çözümünü sağlıyordu. Yani birisi gelip çalıştığım süre boyunca benim ne iş yapacağımı, ne zaman çay içeceğimi, hangi yemeği ne zaman yiyeceğimi belirliyordu. Bu, ister istemez o kişileri bana canlı bir varlık olarak tanıtlıyordu. Yani canlı olmasalar bu kadar şeyi nasıl yapabilirlerdi ki? Akşama kadar on kere iş değiştirirdim ben. Mekanik şeyler nasıl belirler ki bana on dakika sonra gelecek şeyi? O an, yine bir zafer edasıyla bakıyordum her yere. Onların bir canlı olması acı olsa da hoşuma gidiyordu.
Sonra sürekli kızdığım ses yine çınlıyordu kulaklarımda. Bana, “Aslında her şeyi sen belirliyorsun,” diyordu. Bu sözü tam olarak anlayamıyordum, ama titremeye başlıyordu vücudum. Ardından, “Aynı şeyi yapıyorlar,” diyordu. Hemen, onu yalanlamak ister gibi ileri bakıyordum. O an önümdeki makineciyi elinden ve kolundan makineye eklemlenmiş olarak görüyordum. Başını bile kaldıramıyordu. Hani ara sıra genç çocuğa bakardı o? Bakamıyordu. Ya genç çocuk? O ise, başını bir sağa döndürüyor bir de sola döndürüyordu. Sonra uzun bir makine sesi geliyor ve o gülmek istiyordu. Ama gülemiyordu. Ardından ipin başına dolandığını görüyordum. Hemen bunu engellemek için elini makineden çekmek istiyor ama çekemiyordu. Sonra başı makineye yapışıyor ve ip kulağından geçerek gidiyordu iğneye. Ağlamıyordu…
Ardından son bir umutla overlokçu kıza bakıyordum hemen. Amansız bir ses geliyordu ondan. Elinde etek parçaları vardı. Mutluluk vericidir ki hiçbir yeri makineye eklemli değildi. Seviniyordum buna. Ama gözünü iğneden hiç ayırmıyor ve daha bir işin overloğunu bitirmeden, diğer işi gözünü iğneden hiç ayırmadan overlok çekmeye hazırlıyordu. Bu dakikalarca devam ediyordu. Gözümü ayırmadan ona bakıyordum, ama o, ben dâhil hiç kimseyi fark etmiyordu. En ufak bir duygu belirtisi bile yoktu yüzünde. Sonra içimdeki ses “Robot!” diyordu. Aksini ispatlayamıyordum.

* * *

Demek ki her şey bir “uzantı”dan ibaretti. Ama neyin uzantısı? Düşünüyordum bunu. Onu duymaktan korksam da, “Sensin!” diyordu o ses. Bunun olabileceği aklıma sığmıyordu. Ama bana öyle geliyordu ki, tek seçenek buydu. Yani ben bir tanrıydım, onlarsa bir “şey”. Her şey benim etrafımda dönüyordu. Bense yukarılarda duruyordum. “Şeylerin” ulaşamayacağı yerlerde... Belki belirsiz bir yer, ama yüksek ve yüce. İçim enerjiyle doluyordu o zaman ve ister istemez gülüyordum.
Ama yaratımım olan insanları kontrol edememek beni kahrediyordu. Öyle ya, bir tanrı nasıl olurda kendi yaratımını denetleyemez? Yaratıcının niteliği değil midir bu?Bu olmazsa yaptığımız şey kâğıttan bir kale yapmak değildir de nedir? Bu uzun süre kafamı kurcaladıysa da bir gün evde ayaklarımı yıkarken bir şeyin ayırımına vardım. Yamuk yumuk tırnak ve parmaklarım, bacağımın her yerini sarmış ormana benzer kıllar, belirginleşmiş şişkin damarlar ve elimi değdiğimde farklı etki uyandıran noktalar o ana kadar hiç bilmediğim özelliklerimdi. Yeni yeni öğreniyor ve tanımaya çalışıyordum ayaklarımı. İşte bu, kendimi hiç tanımadığım yargısını uyandırdı bende. Daha ayağımı bile tanımıyorken, nasıl olurda beynimin ve düşüncelerimin; ruhumun derinliklerini bilebilirdim?
Beynim bana benim denetimimde olmayan bir dünya kurmuş olabilirdi. Yani bilinmez bir dünya! Hem de ben yaratmışım! Oh ne büyük bir zevk… Ve de gizemli. Bir resmi parça parça edip tekrar birleştirmeye çalışmak gibi bir şeydi bu. Belki saçma, fakat zevkli. Ama bir şey daha vardı; böylece ben, kendiyle savaşmaktan acı çeken bir varlık haline geliyordum. Bu beni çok sarsmıştı. Bir gülüyor bir üzülüyordum. Bu kendine teslimiyet anlamına mı geliyordu?
Sonraları, bir nevi bana karşı olarak kurduğum benim dünyama yönlendirdim düşlerimi. Uzun yolculuklara çıktım orda. Kendime bu kadar mekanikçi tasarımlardan dolayı kızıyordum. Daha hoş, daha iyi bir dünya kurabilirdim. Yani en azından kurmaya çalışırdım. Ancak, bu da bir olasılık olarak kaldığı için hoşuma gitmiyordu. Nasıl yapabilirdim ki bunu? Daha ne yiyeceğimi bile belirleyemezken ‘ben’ in ne değeri vardı? Hem neden bir kral, zengin bir işadamı veya bir gezgin değil de sadece bir işçiydim?
Eğer ki bir kral olsaydım her şeyin benim yaratımım olduğuna daha fazla inanabilirdim. Bir emirle birçok şeyi değiştirmek beni çok yüce kılabilirdi. Taptaze bir yaşam yaratırdım o vakit. Yeşillikler içine kondurulmuş heybetli bir şehrim olurdu. Özenle düzenlenmiş sokaklardan havayı koklayıp gülümseyerek geçerdim. Gölümün kenarında oturup ayaklarımı ıslatır ve balık tutardım. Öyleyken, günümün büyük çoğunluğunu çalışarak geçiriyor, kirada, kötü bir evde oturuyor, pis elbiseler giyiyor ve aynada kırışan suratıma bakıyordum. Giderek erimeye yüz tutmuş kişiye... Acı veriyordu bu bana. Yücelik ile sefillik kol kola mı olurmuş? Sefalet mi yaratır zenginliği? Olabilir mi bu? Anlayamıyorum bunu? Anlayamamak!.. İşte bu benim suçum. Cezam neyse razıyım.

* * *

Dedim ya, anlayamıyorum diye. İşte bu yüzden layık göremiyordum kendimi buraya. Ağrıyordu başım ve belim. Toz yutarak öksürüyordum. Daha kötüsü titriyordum. Ama bu bende ki asaletin önüne bir engel olamazdı. Olsa olsa onu kırbaçlardı. Bu da bir beklentiye dönüşüyordu. Yani kimsenin “yanlış” yapmaması yönünde bir beklenti… Bu nasıl bir şey olurdu ki?
Örneğin, kendimi ölesiye çalışmaya ve düşlere hapsetmişken ayağıma değen bir süpürge olurdu “yanlış”. Sadece ayağıma mı? Pantolonuma ve hatta suratıma. Bu yüce olan ben’e hakaretten başka neydi ki?
Ya da olanca iyi niyetimle, aldığım hatalı bir ürünü iadeye götürdüğümde bir şokla karşılaşmıştım. Ben satıcıya ürünün hatalı olduğunu anlatmaya çalışıyordum, o ise bana ambalajından bahsediyordu. Daha fazla diretince bu sefer hakaretlerle ileri itiliyordum. Sanki bir paçavra gibi… O vakit geriliyordu tüm vücudum. Bu suçun cezasına kaptırıyordum kendimi. Bu adaletsizliği hazmedemiyordum. Hem de düşlerimle bile. Belirsiz bir acı ve kin, sonrasında ise yüce efendileri olan bana karşı bu davranışlarına bir anlam verememe. İşte hepsi bu!
Sonra giderek bir savaş halinde hissetmeye başladım kendimi. Her şey bana karşı cephe almıştı sanki. Sürekli beni alt etmek için uğraş veriyorlardı. Ancak bunun niye olduğu bir bilinmez olarak öylece bekliyordu önümde. Bağırıp çağırma ve puskunca oturmak... Bu ise kör olmaya yeğlenemeyecek kadar berbat bir şeydi. Ta ki, bir yeniliğe kadar!
O sıralar, bir gazete de işine sıfırdan başlayıp şimdi çok zengin veya çok ünlü olan insanların yazısını okumaya başlamıştım. Acaba ben de dünyasında sıfırdan başlayan bir tanrı mıydım? Tanrıların böyle bir şey yapması çok bayağı gözükse de, yine de bir çıkış yolu olarak görünüyordu bu bana. Yani belirsizliğin ve saçmalığın üzerine bina edilmiş olabildiğince “anlamlı” bir yaşam. Buna bir gün tesadüfen ve meraktan dolayı gittiğim kilisede daha da inandım. İsa da bir tanrıydı; ancak bu dünyada bir insan olarak vardı ve türlü türlü eziyete tabii kalmıştı. Öyleyken bunlar onun tanrısallığına hiçbir zarar vermemişti. Hatta tanrılığının biricik ereği bu “acı”ydı. Sırtlanmış ve taşımıştı onu.
İşte bu bana çok mantıklı geliyordu. Belki beni de yüce ben yaratmıştı. Veya ‘ben’ yaratımda bulunmuştu ve her şeyin anahtarını kaybetmişti. Onu bulmak için dünyaya gelmiş ve yaşamaya başlamıştım. Esasta yaşamım buna hizmet ediyordu. Gördüğüm her ayrıntıyla, her ‘yeni’yle genel bilgiye, tözel anahtarıma biraz daha yaklaşıyordum. Çünkü yaratımlarım da benden kopmuştu. Her öldüğümde yeni bir vücutta yaşam buluyor ve yeni bir keşif yapıyordum. Böylece adım adım yüce ereğime yaklaşmış oluyordum. Bu yüzden ayrıntıları görmeli, ilgi çekmeyen şimdiki ben’in değerini bilmeli ve bu sınırlı yaşamımda kendi içsel hedefime ulaşmalıydım. Tamam! Hedefimi bilmiyordum, ama bu kendiliğinden ortaya çıkacak olmalıydı. Bu ise bana ayrıntıya ve canlılığa hükmetmekle aynı şey olarak görünüyordu. Yani savaşımımın ortasında hedefime tüm hızıyla ulaşmalıydım. Onu sımsıkı kavrayıp göğsüme yapıştırmalıydım. Ki, zaten o, oraya aitti.
Bu anlattıklarımdan dolayı etrafımı da yeni ereğime göre incelemeye başlamıştım. Bir örtü vardı oralarda ve her olan şeyin arkasında anahtarım olabilirdi. Arıyordum onu. Onu bulmak ve var oluşumun hedefine ulaşmak istiyordum. Zirveye yaklaşmak anlamına gelirdi bu. Bunu yapmakla yeni aşamaya, daha doğrusu yeni yaşamıma geçmiş olacaktım.
Bundan dolayı artık birçok şeyim değişmeye başlamıştı. Her şeye farklı bir gözle bakıyordum artık. Daha önceleri imgelere bürünerek benim için amaç olan şeyler, şimdi daha büyük bir ereğin içinde eriyor ve hatta değersizleşiyordu. Örneğin, kendini harap ederek bir zenginliğin peşinde koşmak bana çok alelade bir şey olarak görünüyordu. Boşu boşuna zaman harcamaktı bu benim için. Ama daha birkaç ay öncesinde delicesine bu isteğe bağlıydım. Her gün rüyalarımda paraları tutmaya çalıştığımı görüyordum. Onların elimden kayıp gitmesine... Sürekli ağlıyordum...
Gün boyu çalışıp, (artık) yorgun olmayarak eve giderken sakin sakin yanımdan geçenlere bakıyor ve “Sizi ben yarattım!” diyordum. Genellikle bir cevap vermiyorlardı. Ama buna ben izin vermiyordum. Saygılı olmaları gerekirdi bana. Ama sanki onlar illaki de bir şeyler söylemek ister gibi bakıyorlardı bana. Bir dilek mi vardı dudaklarının ardına gizli? Bir gerçek olma isteği mi? Aldırmıyordum buna. Onların gerçeksizliğinden ben mi acı çekecektim? Onlar için yeterli olan şey, benim heybetim altında bana tapınmalarıydı. Daha ötesi onlar için hem gereksiz, hem de yorucu bir şey olurdu.
İşyerinde ise paydoslarda pencere kenarında oturmaya başlamıştım. İşe girdim gireli bir kere bile oraya gitmemiştim. Oraya yaklaştıkça zindanlardan kurtuluyor hissine kapılmıştım. Karanlık köşemden kurtulup minik bir bakış açısı ve duru bir aydınlık sunan yeni yerime geçmek beni mutlu ve rahat ettiriyordu. Pencerenin kenarında oturup binlerce eve bakıyordum. Sanki anahtarım o evlerden birinde gizliydi. Binlerce yaşamın çelişkilerini yaşatıyordum o evlerde ve benim bunlardan hiç haberim yoktu. Evet, ciddi ciddi haberim yoktu. Güldürüyordu bu beni. Belki onlarında benden, yani yüce yaratıcılarından hiç haberleri yoktu. Beni sokakta görseler yüzüme bile bakmayabilirlerdi. Ya da, beni hiçbir sebep yokken azarlarlar ve dövebilirlerdi. Gayette normal bir şey olurdu bu. Bu tür karşıtlıklarla daha güzel oluyordu bu sahte yaşam. Oluşun sonu şuydu ki, hepsine bir dünya bahşetmiştim ve oracıkta habersiz yaşayıp gidiyorlardı. Hem de yanılsamaların kurbanı olarak.
Bir süre sonra, pencerenin kenarında oturup miskin miskin etrafı incelemem diğer çalışanların da ilgisini çekmeye başlamıştı. Ara sıra gelip niye böyle karşıya baktığımı soruyorlardı. O zaman onlara, “Arıyorum,” diyordum “gizli kalmış önemli şeyi arıyorum.” Bu onları biraz şaşırtıyor, birazda bıyık altından güldürüyordu. Ancak bunları umursamıyor, gözlerimin görebildiği bütün ayrıntılara yoğunlaşmaya çalışıyordum. Güneşin ince tenimi ısıtışı, rüzgârın yavaşça okşayışı, gökyüzünün dinginliği ve bulutların hafifliği bende anlatılması güç bir heyecan uyandırıyordu. Bazen, güneşin ışınları beni eritip çok uzaklara yolculuklara götürüyordu. Ya da, pencereden içeri giren rüzgâr beni alıyor ve dışarı çıkartıyordu. O an daireler çizerek dolaşmaya başlıyordum gökyüzünde. Rüzgâr beni nasıl sarmışsa bende ağaçları, taşı, toprağı ve en önemlisi de minik kuşları öyle sarıyordum. Kuşların beni yırtarcasına içimden geçmesi bana haz veriyordu. O zaman sanki kızmışçasına denize kadar kovalıyordum onları. Onlarda bir süre korkarak son hız kaçıyor, sonra ise olayın aslını anlayıp benimle oyun oynuyorlardı. Ta ki, ben su buharları ile bulutlara yükselip oradan yağmur olarak yere düşüp, topraktan filizlenene değin.
Giderek değişiyordum ve insanların daha fazla ilgisini çekiyordum. Özellikle, çalıştığım işyerindeki kişiler bana bakıp kendilerince yargıda bulunuyorlardı. Bazen bir kaçamakla, hakkımda konuşurlarken suratlarına bakıyordum onların. Orda bir aşağılama, ya da ‘Bu adam deli!’ diyen ifadeler saklıydı. Ama biri hariç…
Ara ütü bölümünde çalışan bir çocuktu o. Zayıf bir bedeni ve içe çökük gözleri vardı. Orta boylu sayılırdı. Gözlerinin maviliği, elmacık kemiklerinin çıkıklığı ve çalışırken öne düşen saçları ona çok esrarengiz bir görünüm veriyordu. Gülerken, düşmüş olan dişinin bıraktığı boşluğu göstermemek için sürekli ağzını kapatırdı. Birazcık heyecanlansa pancar gibi kızarırdı. O da, benim gibi etrafındakilerle pek konuşmazdı. Çay paydoslarında, çayını alıp paskarasının yanına oturur ve elini alnına dayayarak, yanındaki pencereden şehrin görünen bir parçasını seyrederdi. Sanki bir şeyler gizliydi onda. Açılmayı bekleyen bir hazine…
Ona çocuk diyordum, ama aslında biraz yaşlı gözüküyordu. Bunu ona söylediğimde neden olarak, “İstanbul,” demişti. Ki, buraya geleli dört yıl olmuştu. “Koskoca dört yıl,” diyordu. Gülüyordum bu dediğine. Çünkü ben on beş yıldır buradaydım. Şansındandır ki burada bekâr evinde kalmıyordu. Ailesi köyünde olsa da kız kardeşi buradaydı ve onun yanında kalıyordu. Fazla sıkıntı çekmediğini söylese de alttan alta içini kemiren bir şeyler olduğu belliydi. Bunun ne olduğunu o vakit bilmiyordum. Ve sanırım anlamam da uzun, hem de çok uzun sürmüştü.
Önceleri beni sadece uzaktan izliyordu. Yanıma bile yaklaşmaktan korkuyor gibiydi. Ama bazen bakışlarımız çakışıyordu. O vakit yavaşça gülümsüyordu. Ben ise öylece sakin biçimde onu izliyordum. Anlamaya çalışıyordum o bakışları. Sinsi ve içten hesaplı gibi geliyordu bana. Sonraysa onların meraklı bir çocuğun bakışları olduğunu anladım. Bir şeyleri anlamaya çalışan gözleri amansızca etrafı izliyordu. Her hareketinde savruk bir cesaret ve amansız bir korku vardı. Yani, aniden yüksek bir yere çıkıp şehri ayakları altına alabilir, ama ömrü boyunca bir daha yükseğe çıkamayabilirdi.

* * *

Bir gün, yine sıkıntılı bir sabah geçirip ağrıyan başımla pencerenin kenarına geçmiştim. Elimde sımsıcak bir çay vardı. Gözlerimi mümkün olduğunca kısıp, düzensizce yükseltilmiş bir binanın üzerinden diğerine zıplıyordum. Bazen aşağıya düşüyorum gibi geliyordu bana. Biraz korkuyor ve telaşlı bir şekilde tekrar binaların üstüne çıkıyordum. Bir an oldukça yükseğe çıkmıştım ki, sağımda hareket eden bir cisimle kendime geldim. Dikkatli biçimde oraya baktığımda onun, yani ara ütücü çocuğun yanıma gelmiş olduğunu anladım. Yanımda beş dakikadan beri oturuyormuş ve bana karşı konuşuyormuş. Ben ise bunun hiç farkında değildim. O da, önce benim bilerek konuşmadığımı zannetmiş, ama sonra dalgın olduğumu anlayıp gülmeye başlamış. Bana:
“Bu kadar dalgın olduğuna göre çok önemli şeyler düşünüyorsundur herhalde! Neye bakıyorsun böyle?” dedi.
Ona da diğerlerine söylediğim şeyi, yani “Gizli kalmış şeyi arıyorum,” dedim. O an hiç gülmedi ve aynı benim yaptığım gibi karşı tarafı izlemeye başladı. Biraz durduktan sonra:
“O şeyin bir biçimi var mı?” dedi.
“Bilmiyorum,” dedim gülerek. “Onun neye benzediği hakkında hiçbir fikrim yok.”
Bu onu düşündürttü ve sessizleştirdi. Yavaş ve sakin gözlerle yine izlemeye başladı karşıyı. Gözleri özellikle göğe ulaşmayı hedeflemiş olan bir binaya takılmıştı. Mavi camları, güneşin ışıklarını yansıtıyordu binanın. Binanın ona çok heybetli geldiği açıkça ortadaydı. Belki de, onun tepesinde olmak istiyordu. Tepesinde derin derin nefes alıp “bulmak” istiyordu. Ona, ‘oraya bakma’ demek istesem de, yine de sessiz kalmayı seçtim. Belki, gereksiz bir yargı vererek onun benden uzaklaşmasını sağlayacaktım. Bazı şeyleri yaşayarak öğrenmek daha iyi görünüyordu bana. Birden yüzünü hızlıca bana çevirip bir şeyler söylemek ister gibi bakındı. Ama söylemedi. Üzüldüm buna. Sonra ise zil çaldı ve bana, “İyi günler,” diyerek yerine geçti. Ona baktığımda o da bana bakıyor ve utangaçça başını eğiyordu. Bu hoşuma gidiyordu benim. Onun yüzüne baktığımda bir arayışı sezinlemek bana özgüven veriyordu.
O günden sonraki birkaç gün yanıma gelmedi. Hâlbuki onun, yine yanıma geleceğini zannediyordum. Hemen, bir hata yapmış olma duygusu sarmıştı beni. Ona söylediğim her sözü baştan aşağı yeniden hatırlamaya çalışıyordum. Çünkü bir gerilim durumunda asla yaşayamazdım. O kadar uzun düşünmeme rağmen, kendimde alenen ortada duran bir hata bulamıyordum. Ama hata bulamamak sorunu çözmezdi ki. Bu, olsa olsa yanlış yere baktığımı gösterirdi. Hem bir sorun olduğu da net değildi. Bu benim bir zannımdı.
Ardından umursamazlık kapladı üzerimi. “Gelmezse gelmesin!” diyordum. Bu sözü bir kırılganlıkla söylüyordum, ama bunu görmemeye çalışıyordum. Sonra, artık bu düşüncelerden kurtulmuştum ki bir öğle vakti, hem de hiç beklenmedik bir anda yanıma geldi. Normalde öğleleri dışarı çıkmayı sevmesem de, o gün hafiften esen rüzgâr beni dışarıya çekmişti. Kendimi rüzgârın akış yönünde serbest bırakıp yürümeye başlamıştım. Rüzgârı yüzümde hissediyor ve yanımdan geçenlere dikkatlice bakıyordum. O ise tam karşıdan geliyordu. Ellerini cebine sokmuştu. Görünümü sıkılmış bir süngere benziyordu. Yanımdan geçerken durup selam verdi ve bana katıldı. Bir süre suskun puskun yürüdük. Sonra tedirgin bir gülümsemeyle:
“Şey,” dedi “peki o şeyi bulduğunu nasıl anlayacaksın?”
“Geçen seferki konuşmamızı mı kastediyorsun?” diye cevap verdim.
Biraz utanaraktan da olsa, kısık sesle “Evet!” dedi.
Bu bildiğim bir soruydu benim. Daha önce düşünüp, üzerinde bir yargıya vardığım bir şeydi. Ancak yine de bir süre susup ona anlatmak için en uygun kelimeleri aradım. Söylediğim sözlerde en ufak bir yanlışlık ve yanlış anlama olmasın istiyordum. Sonra ona bakarak “Esasta,” dedim, “onun neye benzediği hakkında hiçbir fikre sahip değilim. Önüme seçenekler konulsa ve bunların içinde aradığım şey de bulunsa düşünerek belki onu bulamazdım. O benim gerçekliğini hissettiğim bir şey. Yaşamım bir şekilde ona bağlı. O olmadan hiçbir değere sahip olamazdım. Bana yaşama gücü veriyor. Onun nerde olduğunu bilmesem de ona yaklaştığımı sezinliyorum. İşte böylece onu düşünerek bulamasam da hissederek bulacağıma inanıyorum. İnanıyorum ki, o önüme geldiğinde onu bulduğumu bileceğim. O bana kendini belli edecek. O, onu arayan gözlere kendini belirginleştirecek.”
Bu söylediklerim onu heyecanlandırmıştı. Gerçi ben de çok gizemli biçimde söylemiştim, ama bunu ben bile beklemiyordum. Belki, öylesine gülüp geçer zannediyordum. Gözleri kaldırımdaki taşları izliyordu. Sonra:
“Peki diyelim ki onu buldun. Yani, sana kendini gösterdi. Bunun sana ne yararı olacak? Sana ne getirecek bu?” dedi.
Bu sorduğunu pek düşünmemiştim. Öyleyken bir yanıtı varmış gibi geliyordu bana. Ve yanıtı, şu an yaşadıklarımdaymış gibi bir his vardı içimde. Rüzgârın beni sarışını ve götürüşünü tüm benliğimle hissediyordum o an. Beni candan bir dost gibi kucaklıyordu. Ben de onu kucaklamak istiyordum, ama buna güç yetiremiyordum. Adımlarım sürekli birbirini izliyordu. Bir taşa bastım ve altından hiçte tahmin edilemeyecek biçimde pis su çıktı. Sinirlendim buna, sonra ise güldüm. Ardından göğe baktım. Sorusunun cevabını bulmuştum. Ona ilerideki bir uçurtmayı gösterdim ve “Uçurtmayı görüyor musun?” dedim. “O uçurtma hiç rüzgâra çıkmamışken uçacağını bilebilir miydi? Tabii ki hayır! O rüzgâra çıktı ve yüzlerce metre yukarıda dalgalanarak uçmaya başladı. İşte benim durumumda buna benziyor biraz. Hedefim olan şeyi bir yaşama gereksinimi olarak hissediyorum. Bu çok önemli bir şey… O uçurtma uçacağını nasıl bilemezse, ben de bilemem anahtarımın bana ne getireceğini. Fakat onu bulduğumda o da bana hayat ve serinlik vererek beni uçuracak. Beni farklı bir yaşama taşıyacak. Niye biliyor musun? Çünkü aradığımız aslında bu. Onu bulduğumda belki de benim düşleyemeyeceğim kadar inanılmaz bir şeye kavuşturacak beni. İşte bu… İşte bu her şeye değer.”
Bu cevap, onu yine dalgınlaştırdı. Bir yere, ardından da etrafı yavaşça süzüp uçurtmaya bakıyordu. Ben de onunla birlikte bakıyordum oraya. Bu verdiğim cevap beni de şaşırtmış ve içime bir enerji akıtmıştı. Kendimi uçurtmanın yerine koyuyordum. Mavi derinliğin içinde ipimden kopup inanılmaz bir yolculuğa çıkmak istiyordum. Yüce dağların tepesine dokunmak, ya da yılların yenik düşüremediği bir ağacın dalına asılmaktı amacım. Kendimin ötesine taşmaktı... Bu… Sınırlı bir dünyada sınırsızlığa yapılan bir yolculuktu.

* * *

Sonraki günler sürekli yanıma geliyor ve bana sorular soruyordu. Onun soruları sanki benim kendime sorup, cevaplamam gereken sorulardı. Ve sorduğu her sorunun cevabı, benim kendime verdiğim bir cevaptı aslında. Sorularına en uygun cevabı bulmak çok önemli bir şeydi benim için. Çünkü bu sorulara cevap verdikçe daha güçlü birisi olur ve gerçek bir dünyaya sahip olabilirdim. Gizil krallığımın temeli bunlarla örülüyordu ve her cevap bu temeli biraz daha sağlamlaştırıyordu.
İçimde, biraz da olsa cevap verememenin korkusunu taşıyordum. O an, herhalde her şey baştan aşağı yıkılıverirdi. Bunu düşünmek bile tüylerimi tiken tiken yapıp titretiyordu beni. Ezilip dümdüz olduğumu hissediyordum o zaman. Yarattığım, inşa ettiğim her şey üzerime yıkılıyordu. Böyle bir şey olsa, bana öyle geliyordu ki yeniden bir yaratım da olamazdı. Yoğun bir çabanın ürünleri öylece yok olup giderdi ve öylece bakakalırdım. Buna ben ve dünyam da dâhildi. Buna dayanamazdım! Ki, zaten dünyası olmayan bir insan ne işe yarar? Ya da nasıl yaşayabilirdi?