Vitaulium: Hofwyck en Spaansche Wijsheit - 10

Is alle scheel te slichten.
611 Geen mis soo goed,
Als 's Land-Heers voet.
612 Weinigh praets is Goudsgelijck,
Veel en is niet meer als slijck.
613 Die niet voorwaerts uyt en siet,
Blijft te rugg' en voordert niet.
614 Die 't Peerd dreight en niet en slaet,
Doet het tweederhande quaed.
615 Die altoos leert en noyt en vat,
Die vat wel, hoe ick 't meen, en wat.
616 Die 't suer en onrijp eten moet,
Sal weer genieten 't rijp' en soet.
617 Die naer twee Hasen
In 't Veld wil rasen,
Vanght somtijds eenen,
En veeltijds geenen.
618 Die sich van de bruyd wil wreken,
Kan hy wel van 't hylick spreken?
619 Die gevallen is in 't slijck,
Wenscht een ander sijnsgelijck.
620 Die Monick is geweest en werdt[78] een Abt daer naer,
Weet, wat de Monicken doen achter den Altaer.
621 Die 't Reaeltjen kan verdienen,
Mach sich van 't Reaeltjen dienen.
622 Die den Hond sijn aers moet soenen,
Hoeft sijn Mont niet seer te boenen.
623 Die de Leeuwerck wil verlacken,
Moet sich vroegh ten bedd' uyt packen.
624 Heeren! leert het wel onthouden:
Die de Wet maeckt moetse houden.
625 Die de Rent van 't huysken treckt,
Magh 't doen helpen daer het leckt.
626 En veeght gh' u niet te degen,
Ghy moet u tweemael vegen.
627 't Luydt seldsaem, maer 't is goed bescheet:
Die niet en twijffelt, niet en weet.
628 Meet een sijn selven niet te recht,
De Maet-stock wert hem opgeleght.
629 Die Huys noch Hof en heeft van 't sijn,
Kan all' de werelds Buerman zijn.
630 Die betaelt al wat hy moet,
Al het ovrigh is sijn goed[79].
631 Die de Hand heeft in het deelen,
Kiest het slechtste niet van veelen.
632 Die verliest, sal blijven spelen,
Als 't de winner wil bevelen.
633 Die sijn Geld in 't spel derft wagen,
Heeft geen moet op Geld te dragen.
634 Het Brood heel licht, de Kaes heel swaer,
Is weder-zijds de beste waer.
635 Die ras belooft en traegh voldoet,
't Berout hem, dat hy 't geven moet.
636 Hebt g' een gelasen[80] Dack, dat langh moet dueren,
Werpt niet met steenen tegen uw gebueren.
637 De Koning gaet, als alle man,
Niet waer hy wil, maer waer hy kan.
638 Als de Schuyt is over 't Meer,
Denckt men aen den Sant[81] niet meer.
639 Is uw Barbier wat onervaren,
Ghy sult hem Haer noch Huyd sien sparen.
640 Spreeckt ghy van een Guyt te Roomen,
Stracks sal hy te voorschijn komen.
641 De Mus en is niet wel gebeckt,
Indiens' haer eigen nest ontdeckt.
642 De Dronckaerd volght des Kickvorschs pad:
Van 't droogh af springht hy in het nat.
643 Der kindren dienst is klein van kracht;
Maer 't is een geck die hem veracht.
644 Magh de Son my maer beschijnen,
'k Sal my om de Maen niet pijnen.
645 Tijd doet het zeer verteeren,
En niet des Meesters[82] smeeren.
646 Een Schalck en vindt niet[83] lichter, dan
't Bedriegen van een gierigh Man.
647 Een Jonghman daer, een oud Man hier,
Sy liegen al op een manier.
648 Als oud Stroo eens komt aen te gaen,
En isser niet wel lessen[84] aen.
649 De Wijngaerd plantet[85] d' oude Man,
De jonge pluckt de Druyf daer van.
650 Past maer een oud Man op sijn malen,
Hy kan tot honderd jaer toe halen.
651 Den Oven, en ouw' lieden darmen
Zijn door haer monden te verwarmen.
652 De Winden, die de hooge locht doorwaeyen,
Doen niet den Toren, maer den Weerhaen draeyen.
653 Nuchteren en leegh,
Hoort geen Maegh ter deegh.
654 Als de Wijn het Hoofd doet blosen,
Gaet het herte sonder Hosen[86].
655 Sendt een wijs Man over al,
En beveelt hem niemendal.
656 Werdt ghy van de Locht met kind,
Vriend! soo baert ghy niet als Wind.
657 In 't goede Jaer is Koorn maer Hoy,
In 't quade maeckt ghy Koorn van Stroy.
658 Een vroom Man kan sich wel ontgaen,
Daer hy een Kist vindt open staen.
659 Daer sit tot[87] een ryck gierigaerd
Een Duyvel, die de Kas bewaert.
660 Soo ghy wilt wijs zijn, deelt geen Peeren,
In jock noch ernst, met groote Heeren.
661 Noyt Raeds-vergadering en stond,
Men vonder eenen rooden Hond.
662 Men komt op alle Wegen
Beslijckte gaten tegen.
663 Daer de Meester fluyten kan,
Werdt gefluyt met alle man.
664 In 't huys van onsen Adriaen,
Vermagh de Hen meer als den Haen[88].
665 In Smitswinkel, meestendeel,
Mes en Beitel sonder steel.
666 Voor des Mans huys, die een goed ambacht kan,
Verschijnt den Honger wel, maer blijfter van.
667 Waer de Speelman Vaer is,
Danst het al, dat daer is.
668 In 't Huys, dat een goed Man bewoont met een rijck Wijf,
En heeft Hy nemmermeer, Sy altoos 't hoogh bedrijf.
669 Zijt gh' ergens met den Man oneffen,
Past vrede met de Vrouw te treffen.
670 In 't Huys, daer de Blinde woont,
Wert de Slimste wel gekroont[88].
671 Daer het Huys vol voor-raeds leit,
Is de Maeltijd haest bereidt.
672 In 't niewe Huys een vast verdriet:
Die 't niet en brenght, en vindt er niet.
673 In de Jacht en in de Min,
Als men wil soo raecktm'er in;
En als men kan,
Soo raecktm'er van.
674 In krackeel
Toomt uw' keel.
675 In 't overslaen van allerley begin
Bedenckt' veel wegen, en gaet eenen in.
676 Aen den Gangh en aen den Dronck
Kent men Vrouwen, oud en jonck.
677 Tot in 't Scharlaken laken,
Kan een quae slagh geraken.
678 Met de schoonste stoff in d'oogen,
Werdt men allerlichst bedrogen.
679 Men werpt het Net vergeefs om Vis
In 't Water, daer geen Vis en is.
680 Onder Volck van boosen aerd,
Alle daegh de Wet[89] vergaert.
681 De Knecht dient, en de eer
Komt niet als op den Heer.
682 Neemt maer een Besem-stock, en schickt hem op,
Het sal een Jongman schijnen als een Pop[90].
683 Weest welkom, Maymaend! zijt ghy daer?
Ghy, beste Maend van 't heele Jaer!
684 Men siet geen Vyer of het verblijdt,
In Somer en in Winter-tijd.
685 Dingen, die veel lieden weten,
Sijn noch wijser lien secreten.
686 Het werck, dat yemant doet
En 't Vier, dat hy verboet[91],
Geeft best getuygenis,
Hoe vroeden Man hy is.
687 Als de nood perst op het seerst,
Spreeckt de Vriend de waerheit eerst.
688 In enge Herbergen en lange Wegen
Kent yeder eerst sijn met-gesel ter degen.
689 Daer men geen verlies en vindt,
Moet men denken, dat men wint.
690 Die Luyt is daer in handen van een Man,
Die 'r wel op spelen kan.
691 Terwijl ick doe, terwijl ick segh,
Geraeckt'er een goed beetje wegh.
692 't Is al vergeefs door 't Veld te gapen,
Daer valt geen keur in schorfde Schapen.
693 Neemt maer ter herten uw Verdriet,
En moeyt u met eens anders niet.
694 Siet Tijd en Plaets met sinnen[92] aen,
Verliesen kan voor winnen gaen.
695 Ten minsten[93] is een Spijcker waerd,
By vriesend weer, het heele Paerd.
696 In dor Land is 't Water goed,
Of 't wat bracker is als soet.
697 Paep[94], die geen oorlof eischt, en ingelaten wordt,
Of ghy hebt Gunst te veel, of ghy komt Schaemt' te kort.
698 't Magh in den Winter koud, 't magh in den Somer heet zijn,
Ick sie den Wijn altoos sijn Deckmantel gereet zijn.
699 't Hoentjen light en schropt en schrapt,
En 't werdt van de Pip betrapt.
700 't Is tegen regel en costuym,
Sijn Huyd te krabben met sijn Duym.
701 Notaris en Barbier en Hoer,
Al eene slagh en al een voer.
702 Eerst in 't Boeck geschreven,
Dan uw Geld gegeven,
of
Eerst my Geld getelt,
Dan te Boeck gestelt.
703 Schroomt niet voor Hout en Turf te geven,
Goet Vier is half des Menschen Leven.
704 't Geweer geplant
In een Sots hand:
Gevaer en straff'
Voor die 't hem gaf.
705 Een Moolick[95], die noyt Wind en liet,
Bewaert soo veel Velds als hy siet.
706 Dat's van de beste die men siet,
Die by 't Vier staet en brandt haer niet.
707 De rechte Vrouw van waerden is,
Die dood en onder d'aerden is.
708 Dat's recht een Bruyloftsgast te seggen,
Die met de Bruyd te bedd' gaet leggen.
709 Het is een man, die Koningh heeten magh,
Die noyt en quam, daer hy een Koningh sagh[96].
710 De Man komt lichtelick te voren,
Die doet daer toe hy is geboren.
711 Dat is de beste slagh van Vrouwen die men vindt,
Die alle man vervolght, en niemand overwint.
712 Het is somtijds een goede les:
Die Schee en past niet tot _dat_ Mes.
713 Daer ick te bedde ligh op mijn gemack,
Voert my de Duyvel vast van dack op dack.
714 Souw niet ons goedje minderen?
Waer is 't oyt hooren seggen:
Wy waren dertigh kinderen,
En Grootmoer gingh geleggen?
715 En hebt noyt Jood noch Mon'ck te vriend,
Soo ghy een Vriend soeckt, die u dient.
716 Een Mon'ck, die doet wat m' hem gebiedt,
Ontfanght van elck, en geeft noyt yet.
717 Vier by Vier, Pot by Pot ten thoon,
En in die alle maer een Boon.
718 Ick ben te Hoof gegaen, en was een groote Beest,
Een Esel ben ick nu, en heb te Hoof geweest.
719 De Wind-hond, die veel Haes doet rijsen in het Veld,
Dat's dieder geen en velt.
720 De soetste Vryens-tijd dien yemand kiesen kan,
Is als een Weduw komt van d'uytvaert van haer Man.
721 Siet, wat een kostlick schoon uw Vrijster uyt kan maken:
't Vel Goud-geel, Silver-haer, en Ooghjens van Scharlaken.
722 Der trotsen yd'le waen
Geeft Bloeyssel, maer geen Graen.
723 Stelt ghy u met uw klein ter neer,
Terwijl een Sot soeckt na noch meer.
724 Heel groote Stilt van Locht,
Beduydt aenstaende Vocht.
725 De Karre draeght een grooten last,
Maer meer, die op de Karre past.
726 Een Korentjen en vult geen Schueren,
Maer 't helptse vullen met sijn bueren.
727 Dien God een kunstigh ambacht gaf,
Meest komter een Landlooper af.
728 't Is een vermaeck'lick slagh van leven,
Wel t' eten en geen Geld te geven.
729 't Is kunst te smeeren,
En niet verteeren.
730 Verspaert wat voor den Ouderdom,
Soo vindt ghy 't, tegen dat hy komm'.
731 God hoed' u voor den Duyvel en sijn poogen,
Voor Teerling werpen en voor Hoeren oogen.
732 Die Man voor seker had een kloecken kop,
Hy schouwd' een' Vliegh, en at een Spinnekop[97].
733 Schoon Getuygh en schoone Maen
Prijst den Hengst den kooper aen.
734 Och, Vaertje! wordt ghy 't spel niet moe?
Daer krijght ghy noch een Dochter toe.
735 Het Land-gebouw en spoeyt met allen niet,
Daerm' eerst de Son, en dan den Land-Heer siet.
736 Wee ons, de Dood is van de Veegen
Met geen presenten te bewegen.
of
Wee ons, de Dood is niet t' ontgaen,
Sy neemt niet een presentjen aen.
737 Liefde, Jacht, en Krijghs-gerucht:
Veel verdriets voor een genucht.
738 Lust u geen onlust en verdriet,
Spreeckt van den Krijgh, en gaeter niet.
739 Het luyste Peert van all',
Draeft wel omtrent den Stal.
740 Daer de Steert voor henen gaet,
Deelt de Duyvel in de daed.
741 Geeft my mijn Buycksken vol, en leght my sacht:
Vermoordt my, slaep ick niet den heelen nacht.
742 'k Ben blinder als een blinde Man,
Soo 'ck door een Sift niet sien en kan.
743 Een Geck is 't, die sich sterven doet
Om yets liefs, dat hy derven moet.
744 Onthoudt dit, Knecht en Meissen[98]:
Wel dienen is wel eissen.
745 Die dagh en nacht wil leven sonder pijn,
Gedenck' dagh dagh, nacht nacht te laten zijn.
746 Niet een Mierken, of het heeft
Sijn geselschap, daer 't by leeft.
747 Troetelt ghy de Katten, licht
Vliegen sy u in 't gesicht.
748 Doet gh' een ander quaed,
Wacht het vroegh of laet.
749 Laet u maer soet als Honigh vinden,
De Vliegen sullen u verslinden.
750 Als de Koe in 't Veld, soo vat,
En behoudt dan, als een Kat;
Niet te bedencken, en te seggen,
Is schieten sonder aen te leggen.
751 't Zijn recht de streken van een rekel op het land:
Den Steen te werpen en verbergen dan de Hand.
752 Ick wenschte, dat dit een kloeck Raeder oversloegh:
Wat 's witte grond, swart Zaed, vijf Ossen aen een Ploegh?
(Geschrift.)
753 Hebt ghy 't gequest, het Wilde Swijn,
't Sal tegen u verbittert zijn,
En houden op van volgen,
Daer op het was verbolgen.
754 De boose ergert van de straff,
De goede werdter beter af.
755 De Dochter aen den Man gebracht:
Een vreemdelingh in haer geslacht.
756 Kinders zijt gh', in[99] allen schijn
Sult ghy namaels Ouders zijn:
Slaet daer acht op, jonge lieden!
Soo ghy doet, sal u geschieden.
757 Wy hebben noch niet eens het Kind,
En hebben 't al een naem versint.
758 Soo gaet het meesten tijd:
Laet Soon, vroegh Ouders quijt.
759 Daer ick Draed en Naelde weet,
Houd ick my voor half gekleedt.
760 Zijn de Man sijn Haeren grijs,
Hy is oud, maer juyst niet wijs.
761 Dien de Liefde sit in 't oordeel,
Trouwt sijn leven niet met voordeel.
762 De Heer bewaer' my voor een man,
Die als een Vrouw-mensch klappen kan.
763 Weest altoos verr' en schouw[100]
Van een ros Man en een-gebaerde Vrouw.
764 Lieden, die van[101] jaeren zijn,
Alle daegh een niewe pijn.
765 Eert eerelicke lien, op dats' u weder eeren;
Eerloos', op dats' uw' Eer niet in Oneer verkeeren.
766 Een schoone goude Ringh,
Een onnut eerlick dingh.
767 Eer en winst zijn quae gebueren,
Om in eenen Sack te dueren.
768 't Moy Meisjen maeckt de Keucken niet;
Maer 't goed Vyer, datm' haer stoken siet.
769 De Sneew op 't Koorn te Velde doet het deughd[102],
Gelijck het Bont den Ouderdom verheught.
770 By-haer-selfs-genoodde Vrinden
Konnen haest den Buyck vol vinden.
771 Hy doet een heyligh werck, God magh 't sich wel erbarmen,
Die 't Vercken steelt, en geeft de Voeten aen den armen.
772 Een Mans Memorie loopt te niet,
Gelijck een Slaef sijn Meester vliedt.
773 Gescheurt Gelas[103], noch stille Zee,
En houden nemmermeer langh stee.
774 Kiest het middel-pad voor allen,
En ghy hebt geen nood van vallen.
775 Haet van Broeders onderlingh,
Haet van Duyvels, al een dingh.
776 En weest niet geern noch Maeckelaer, noch Raed,
Aen een die trouwt, of in den Oorlogh gaet.
777 Besneden Jood, geschoren Paep, noch Vrouwen,
Vergeven niet, soo langh sy wat onthouwen.
778 Het Bad-stoof-water heeft gesworen,
Geen blanck te maken van de Mooren.
779 Hael ick 't lijden selfs op my,
Meer als reden, dat ick 't ly'.
780 't Raest, van den minsten tot den meesten,
In arme lieden Bruyloft-feesten.
781 Als 't Huys gemaeckt is soo 't behoort,
Geraeckt de Baere voor de Poort.
782 Een die geselschap soeckt, daermed' hy magh verkeeren,
Sal sijns gelijcke meer als meerder-man vereeren.
783 Soo 't Schaep goedaerdigh is en tam,
't Geeft alle Lammeren de Mamm'.
784 't Kruys boven op 't gewaed,
De Duyvel in de daed.
785 Wenscht, dat uws Vyands Goed mach zijn,
Of heel in Geld, of heel in Wijn.
786 't Zij weinigh, of 't zij veel,
De Galgh raeckt aen haer deel.
787 Al dat een lange Tongh bediedt,
Zijn korte Handen, en meer niet.
788 Die 't Konijn vermoordt, diens is 't;
Maer den Haes hoort, die hem hist[104].
789 Den Haes loopt krachtigh op sijn pad,
Maer meer den Wind-hond, die hem vat.
790 Is my de Wolf te deegh bekent,
Soo is hy aen geen Touw gewent.
791 De quade wonde kan genesen.
Het quaed gerucht kan doodlick wesen.
792 Een Appel, die bedorven is,
Schent al wat in de korven is.
793 De Logen is licht om betrappen,
Sy heeft geen Voeten om t' ontsnappen.
794 Men vindt het Werck, naer dat men 't spint,
En naer men 't op brenght, vindt men 't Kind.
795 Laet den Aep in zijde kleen;
't Is een Aep en 't blijfter een.
796 De Vrouw die vroed en zedig is,
Vervult een Huys, dat ledigh is.
797 Een Vrouwtjen, opgeschickt als 't hoort,
Houdt haer Man van een anders Poort.
798 't Wijf schickt haer op, en heeft een blinden Man,
Voor wien of 't wesen kan?
799 Die haer Spinwiel 't minste jagen,
Siet men meest quae Hembden dragen.
800 Een oude Vrouw, die voor geen Pot kan strecken,
Dient eindlick noch om een Pot toe te decken.
801 Vrouw, noch Hof, niet meer
Elck als eenen Heer.
802 Soeckt na Vrouw en Peer die swijgen,
Beter zijnder geen te krijgen.
803 't En is de selfde niet, maar een gelijcke saeck:
Den Pot kentm' aen den klanck, de Menschen aen de spraeck.
804 De Straff is kreupel; doch
In 't ende komtse noch.
805 Al is de Rotsteen noch soo herd,
De Beitel wint het, daer hy mee gekloven werdt.
806 't Gevecht en een stuck Schilderijs,
Besiet van verr', en niet van bij's.
807 Den Appel in droogh weer, en 't Meisken in de kroegh,
Die rijpen elck om 't seerst, en elck al wat te vroegh.
808 D' eerste Vrouw dient voor een slet,
En de tweede stelt de Wet.
809 De Vloo die achter d'oore gaet,
Gaet met den Duyvel in beraed.
810 Hoe meer een Kraey haer wascht, een Hoer haer meer verschoont,
Hoe d'eene vuyler werdt, en d'ander swarter thoont.
811 Die eens een mis-slagh heeft gedaen,
En heeft niet meer als dien begaen,
En kosts'er twee doen, als sy wouw,
Houdt dat voor een geschickte Vrouw.
812 Sy laet het op haer schoonheit staen,
Die in het Groen gekleedt derft gaen.
813 Geleerd en geck is eenerhand,
't En zij 't beleid van goed verstand.
814 D' eerste sop en d' eerste Min,
Zijn de beste in mijn sin.
815 De Spinkop laet een Rat door 't net,
Daer sy de Vliegen in beset,
816 't Land, dat sijn selven niet kan decken,
Sal my geen decksel kunnen strecken.
817 Verradery is soet;
Maer hy niet, diese doet.
818 Hoe datm' een' Koe meer Melcks af treckt,
Hoe dat haer Uyer ruymer reckt.
819 De Pepers ouderdom sit oude Neel in 't vel:
S' is rimpeligh en swart, en brandt noch evenwel.
820 Verliest de Vrouw eens Schaemt en Eer,
Haer leven krijght sy die niet weer.
821 't Zijn de jonge domme jaeren,
Die den ouderdom beswaeren.
822 Al watmense te vooren set,
Maeckt Weewen en Kapuynen vet.
823 Onder de gesloten Boecken
Moet ghy geen Doctoren soecken.
824 Bijlen bijten Bijlen,
Vijlen vijlen Vijlen.
825 God gev' u nemmermeer te smaecken
De wonden, die in 't Lidt geraecken.
826 Ellendigh wedervaren:
Den heelen nacht gekraeckt en dan een Dochter baeren.
827 God gev' my in de Herbergh t'huys te leggen,
Daer de Man al, de Vrouw niet[105] heeft te seggen.
828 Geeft liever vijf als vier;
't Onkostelick is dier.
829 Het deughdelick gewin verdoetmen, en niet meer;
't Ondeughdelick verdoet sijn selven en sijn Heer.
830 Slijck by slijck,
Al gelijck.
831 De May in 't slijck,
Augustus rijck.
832 Het arghste van 't Proces, en dat my meest verwondert, is,
Dat een het eerst van hondert is.
833 Is 't verloren, is 't verdaen,
't Magh om Gods wil zijn gegaen.
834 't Geen u ondienstigh is, en uw Vriend noodigh heeft,
Ghy doet hem geen gelijck, soo ghy 't hem niet en geeft.
835 Dat mijn buerman eet,
Helpt my niet een beet.
836 Vertrouwt niet alle winst te seer:
Al wat de Stroem geeft, neemt hy weer.
837 Doet ghy de saeck niet voor uw sterven,
Verwacht het veel min van uw Erven.
838 Mijn antwoord seght niet veel, maer sluyt op sulcke vragen:
De Os en kan het niet[106], en daerom singht de Wagen.
839 Een Man van reden heeft sijn welvaert in sijn Hand:
Al wat de Tijd souw doen, doet hy met sijn verstand.
840 De Wolf heeft altijd sin
In 't doen van sijn' Wolvin.
841 Alle ding van grooter waerde,
Komt van onder uyt de Aerde.
842 Wat het Ooge niet en siet,
Dat en wenscht het Herte niet.
843 't Allerheelsaemst in den Mond,
Maeckt de Bors wel ongesont.
844 De Logen, die men 's Avonds giet,
Gaet 's anderdaeghs van selfs te niet.
845 Dat Spiegels u te voren leggen,
En salm' u in den Raed niet seggen.
846 Geeft niet uw' Man het nauwst bescheid,
Van wat men u in d' oore seit.
847 Het slechte slijt ick geern met Vrienden en met hoopen,
Het beste weet ick licht met voordeel te verkoopen.
848 Let op het volck, daer by ghy zijt geseten,
De laetste in 't wercken, zijn de voorste in 't eten.
849 De Man, die 't sey, was niet bedrogen:
"Die sonder Vrouw is, hoeft veel oogen".
850 In een spits mager Wijf is 't waer:
Langh en benauwt, als 't quade jaer.
851 _Mameer_! wat isser toch in 't Hylick te bejagen?
_Ma Fille_! spinnen eerst, dan kramen, en dan klagen.
852 Een oud versleten Hemd, een Moeder hoogh van dagen,
En werden noyt met schand gedragen noch verdragen.
853 Siet, dat gh' een quaden Heer bewaert,
Soo krijght gh' er geen van quader aerd.
854 De Vrouw, die met haer Meid dan jocken wil, dan kijven,
En sal noyt by die Meid met kijven yet bedrijven.
855 't En voeght niet, Handen aen den Mond te steken,
Daer niet en is, om eten noch om breken.
856 Seer qualick geeft,
Die niet en heeft.
857 Lijden is vermaeck,
Mits het velen raeck'.
858 Werdt een ouw' Hoere gram,
De Vloeck, die van haer komt, keert weer van daer hy quam.
859 't Goed is qualick by den Bloed,
Die geen Heer is van sijn Goed.
860 Den Hond is waerd gestraft,
Die maer van vrees en baft.
861 't Is quaed, een Sondaer werden,
En Duyvelsch, te volherden.
862 Heet[107] al, Pieter! en gebiedt,
En doet self al wat ghy hiet.
863 Beveelt, en laet het daer op staen,
Soo werdt[108] er niet met al gedaen.
864 Doet selfs uw last,
Soo gaet ghy vast.
865 Denckt, wie de droncke Trijn
't Meedoogen in haer sin gaf:
Sy kauwden al den Wijn,
Eers' hem de siecken in gaf.
866 Daer's geen gerief te doen:
Vier menschen in een schoen.
867 Een Os alleen kackt grooter hoop,
Als hondert Swal'wen over hoop.
868 Doet geern, gelijck ghy moet doen:
Quaed doen kost meer als goed doen.
869 Siet op de kinderen, die knickeren en koten:
't Gerucht is meestendeel veel meerder als de Noten.
870 De vrees bewaert den Wijngaerd meer,
Dan die hem waer neemt voor den Heer.
871 Veel eten 's avonds helpt meer menschen aen haer Dood,
Dan menigh groot Doctoor kan helpen uyt den nood.
872 Niet doet niet seer, Armoed is pijn;
't Is beter niet als arm te zijn.
873 Een Esel, die my draeght, is beter als een Paerd,
Dat my de zael uyt smijt, en tuymelt op der aerd.
874 Een Geck weet meer tot sijnent, dan een Man,
Die wijs is, tot een ander weten kan.
875 Hy doet een onvoorsichtigh werck,
Die Vyer meent uyt te doen met Werck[109].
876 Daer zijn gedreighden en gewonden,
Maer d'eerste worden meest gevonden.
of
Dreigen is goed om verdragen,
Meer gedreighden dan geslagen.
877 Een rijck Man heeft meer Goeds als hy ten achter teert,
Dan een behoeftige, die vast sijn Goed vermeert.
878 De schijte-broeck, die Broeck en Hemd bedoet,
Heeft meer te seggen, dan die 't wasschen moet.
879 Een Meisje treckt een Man
Meer dan een Touwtje kan.
880 Twee Billen trecken meer in 't bedd' met haer geweld,
Als een paer Ossen voor de Ploegh doen in het Veld.
881 Wacht u voor geweld van Vrouwen:
Memmen trecken meer als Touwen.
882 Beter nucht'ren slapen gaen,
Als met schulden op te staen.
883 Een Blanck[110] van Stroo is meer voor my,
Als een halv' Blanck van Wol of Zy.
884 't Omschudden van een Hutspot, versch en warm,
Is beter als een Meisjen in den arm.
885 Men magh al proncken met sijn niewe Goed,
Een oude Schoen gaet voor een schoonen Voet.
886 't Is beter met een Esel in 't gekijf,
Als 't Hout te laden op sijn eigen lijf.
887 't Is beter luy en leegh gegaen,
Als vod-werck en geen deegh gedaen.
888 't Is beter Vreemdelingh met rust,
Als by de sijne sonder lust.
889 Al slijt ghy niet dan leuren,
Ontnaeyen gaet voor scheuren.
890 't Is beter, sijn profijt in 't slijck gedaen,
Als in het Goud ten achteren gegaen.
891 De roock is meer tot mijnent waerd,
Als 't Vyer is aen eens anders Haerd.
892 Hoe goed een Vonnis wesen magh,
Noch beter is een quaed Verdragh.
893 Een kruym van 's Koninghs Brood is beter als een kant,
Die my gegunt werdt door d'aensienlickste van 't Land.
894 Een Arend in de vlucht, hoogh boven 't Land,
Is min waerd, als een Musken in de Hand.
895 Beter quijt dat spijt',
Dan noch beter quijt.
896 Al is 't den quister onbekent,
Goe Regel geldt meer als goe Rent.
897 Beter eenigh, stil, en stom gaen,
Als met quaed geselschap om gaen.
898 't Is beter onbekent, twee Horens op het hoofd,
Als datm'er geenen draeght, daer't yeder een gelooft.
899 Troost u met uw kind,
Beter slim als blind.
900 Een stuck Rund-vleesch met vrede in huys,
Gaet voor Capoenen met Verjuys[111].
901 Warens' in mijn keur gestelt,
'kWeet wel wie my liefste waer:
Of een oud Wijf met schoon Geld,
Of een jonge met schoon Haer.
902 Een wijs Mans eenen dagh is waerdiger verheven,
Als heel een Geck sijn Leven.
903 Veel weet de Rat,
Veel meer de Kat.
904 De Vosch is loos, en is 't heel seer;
Maer die hem vanght, is 't noch veel meer.
905 Vele kussen sulcke Handen,
Die sy liever sagen branden.
906 Het is soo dienstigh en soo licht:
Op qualick spreken goed bericht.