Latin Common Turkic

Саулық кiлтi өз қолыңда - 11

Süzlärneñ gomumi sanı 3649
Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1969
19.3 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
27.8 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
33.4 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
Хунзакут деген жерде (тұратын халықтың орта жасы 120) бұрқылдаған
бұлақ суының құрамы ғажап екен. Оны зерттеп көргенде судағы
минералдар ион формалы емес, коллоид формалы, ең қызығы – терiс
зарядты екен. Бiздiң несебiмiз коллоид ертiндi iшiндегi мицельдерден –
сахаридтерден тұрады. Зерттеушi ғалым Ф.С.Ханен несеппен емдеудi
емдеу қозғаушы күшiнiң негiзi деп есептеген. Хунзакут суын зерттеп
көргенде оның өте сирек кездесетiн қасиетiн тапқан. Осы сумен
араластырылған бетон қарапайым бетондардың көтере алатын жүгiмен
салыстырғанда бiрнеше жүз есе артық төзiмдiлiк көрсеткен (1 кв см-г 4
тонна салмақ түсiргенде сынбақ түгiлi, үгiлiп бүлiнбеген).
Жансыз заттар мен жанды дененiң қартаю қасиетiнiң өзгеру заңдылығының
ұқсас екендiгiн техника ғылымының докторы Г. Сергеев «Су бəрiн еске
сақтайды» деген мақаласында дəлелдеген. Егер органикалық жəне
бейорганикалық заттардың қартаюы ұқсас болса, тiрi денеде қарапайым
бетонда əрқайсысы өз-өзiнен табиғи қарқынмен күйреп, тозып жоғалатыны
анық. Дегенмен, əрқайсысының құрылысының негiзi – суын алмастырса
өмiр сүру уақытын өзгертiп қана қоймай, творчестволық белсендiлiгiн де
ұзартуға болады деген қорытындыға келдi. «Шиванбукальпа» жазбасында:
бiздiң ата-бабаларымыз буланған несептi ұзақ өмiр сүру үшiн пайдаланған
делiнедi. «Кiмдекiм Шиванбумен күндiз 3 рет, түнде 3 рет денесiн ысқылап,
сылап-сипаса, ұзақ уақыт бала туу мүмкiндiгi сақталады. Кiмде-кiм күн
сайын несебiн бiр рет iшiп, онымен денесiн үш жыл ұдайы ысқылап,
сыласа толық күштi, өнерпаз, бiлiмдi болып, аспандағы жұлдызы сөнгенше
өмiр кешедi деген.
Несептi буландырғанда iшкi құрылысын қайта құруы
Несептегi су азайғанда мицельдер қалай топтасатыны 14-суретте
көрсетiлген. Несептiң барлық көлемiнде осы бөлшектердi тəртiпке салып,
ерекше орын иелендiрiп орналастырады. Несептiң iшкi «жол құрамының
пайдасы» арқылы қуаты жиналып, жиынтық қуатына айналады.
Жоғары ұйымшылдық орнату үшiн осы қуатпен сəуле түсiрiп, өз
денесiндегi құрамын азайтса, пайдасы жасарудан көрiнедi.
Көбiнесе күштi жинақтаушыға ұқсас қуат дұрыс алтыбұрыштылар болып
келедi. Мұны табиғат баяғыдан берi пайдаланып келдi. Бензол сақиналы
молекула мыс балауыз т.б. ¼-i қалғанша қайнатып, буландырылған
несептiң алғашқы құрамы алтыбұрышты болғандықтан, несептiң бұл түрi
көптеген күш-қуатқа ие. Несептiң ¼-i қалғаннан кейiн ары қарай
буландырып қайната берсе, сабынға айналып, алтыбұрыштыны жоғалтады.
Сондықтан оның ¼-iн алып пайдалану керек.
Американдықтар Хунзакут бұлағын зерттеп, оған ананың сүтiнен
байқалған коллоид пен шиенiң жұмсағын қосып, сусын жасапты. Ондай
сусынға, буға айналдырып алған 4,543 л су қосқан (бұл несеп емес),
нəтижесiнде адамның денесiне жəне жануарларға пайдалы биологиялық
əсерiн былай деп жазды. «Қарттардың жетiстiгi жастардай ширақ.
Құйымшағы шыққан арық кəрi бие таңғаларлық судан iшiп, кенет
құлындады, жазылмайды дейтiн жарасы сиқырлық жасағандай жоғалды.
Тұқым қуалаған қан жетiспеушiлiгiнiң бiр белгiсi қызыл қан
түйiршiктерiнiң орақ заңдас бейнесi де iзсiз кеттi.
Буландырылған несеп, Хунзакут бұлағының суы болсын, аналардың
омырау сүтi мен шиенiң жұмсағын қосып, американдықтар жасаған ғажап
ертiндiден қалыспайды. Несептi қайнатқанда не қалушы едi. Оған + (қосу)
қарапайым күйiнде не болушы едi, бəрiнiң қоюлығы артады.
б
а
в
г
д
14-сурет.
Жай несеп пен қайнатылған несептiң қарапайым құрылыс үлгiсi (схема):
а) мицелла; б) қарапайым несептегi мицельдiң орналасуы в) жартылай
қайнатып буландырып қоюланған несептегi мицеллалар;
г) несептегi су азайған сайын өзiнiң жеке зарядтары арқылы мицеллалар
топтасып, бүтiн нəрсе құрастырады; д) бейнелi шамамен бар заттардың
бөлiмдерiнiң өзара бөлшектерден бүтiн нəрсе құрастырып ерекше тəн
орналасуы.
Тағы бiр мысал келтiрсек: алдыңғы, артқы ұрттамын қоспай (түнгi 3-4
сағат аралығында), ортаңғы несептi 17 күн жинап, буландырылған несептi
3 рет жұтып емделгенi туралы: «Нəтижесiнде iшектерiмнiң қызметi
жақсара бастады, асқазандағы түймешiк жоғалды, iшiм жұмсарды,
жүректiң жұмысы жақсарды. Аяқ-қолымды несебiммен ысқылап, сүртемiн,
ол да көмегiн бердi» – деп жазыпты У. Екатерина деген мүгедек.
Қайнатып буландырылған несеп – өте қоюланған тұзды ертiндi. Сондықтан
қарапайым несептен iштi анағұрлым күштi тазартады, «тарту күшi» сондай.
Оны iшекке жiбергенде тоқ iшектiң шырыш қабатын ғана тазартып қоймай,
iшектiң бүкiл астарлы қабатының қуысындағыға ықпал жасайды.
Қарапайым (100-200 г) сұйықтықпен шан бүйрек, ұйқы безi, қуықта,
жыныс мүшелерiне, қоспа, тарамыс, бұлшық еттерге, шаптың маңайына
«себiлген шырыш, сiлекей, көр-жерлердi өзiне тартып тұрады,
тiтiркендiрмейдi, керiсiнше сау қалпына келтiредi.
Iшек-қарын жолдарының қызметi жеңiлдейдi. Буландырылған несептi iшке
пайдаланса да, терiнi ысқылап, сылап-сипаса да оның таң қалдырарлық
əсерi бар. Буландырылған несептiң өңi мен дəмi өзгерiп отырады.
Қарапайым адамның несебi «жұлып алу» қасиетiне дейiн ие бола алады.
Буландырылған несеп тоқ iшектегi, қарындағы iсiктер мен, түймешiктерге
жанасқанда паразиттердi жояды.
Егер адамдар өз еркiмен ботқа, жемiс-жидек (қыста құрғақ жемiс), көкөнiс,
бұқтырылған, буға пiсiрiлген көкөнiс, шөп, шай, бал, жаңғақтармен
қоректенiп, тұзды азайтып, тағамын өзгерте алса, тiптi жақсы жəне дəмi
ащы болмайды, өңi балға ұқсас, иiсi сүйсiнерлiктей. Сондай несеп жүрекке
де жайлы қолдау көрсетедi. Оның алтын өңдес сарысының ықпалымен
патологиялық қуатын ығыстырып шығарады. Емдеу барысында жарық
қуатымен бiз қара күштi жоя аламыз.
Өңi ашық сары түстi қуатты несеп жiберiлсе, қарайып кеткен мүшедегi
қараны ығыстырып, онымен бiрге қара пəле ауруды да жеңедi.
Қызыл өң дененiң жылу шығару қабiлетi мен бауырдың белсендiлiгiн
арттырып, қан бояуының ыдырауымен қызыл өң жасалады. Оның
жəрдемiмен қан азаю, демiкпе, iш қату, зертең, құрт ауруын, т.б ауруларды
дауалайды.
Сары өң – қозғалтқыш сезiм талшықтары бұлшықеттерде күш қуат түзуге,
өттiң жылжуына дем бередi. Ол эндокрин жүйесiне ықпал етедi. Құрттарға
қарсы əсерлi, ол бауырды, iшектi, терiнi тазартады. Диабет, асқорытудың
бұзылуын, iш қату, көтеу, буын құздамасы, терi ауруларын жазады. Ол
бүйрек, бауыр, көкбауырға əсер етедi.
Қызыл-сары түс – қызыл мен сары түстердiң үйлесуi. Оның қыздыру күшi
үйлескен өңдердiң жеке-дара əсерiнен де күштiрек. Ол қалқанша безiне дем
бередi, тыныс алу, жиырылып қалуға қарсы əрекет етiп, денедегi кальций
метаболизмiне көмектеседi, өкпенi шынықтырады. Оның көмегiмен
демiкпе, буын құздамасы, подагра, өт тасы, бүйрек ауруы, өкпе ауруы,
зиянды жəне қарапайым iсiктерге дауалы əсер етедi.
11.Суытылған несеп. Егер жаңа жинап алған несептi 34°С қараңғы жерге
жинап қойса, бұл да сол қолайсыз жағдайдың ықпалымен биологиялық
белсендi заттар туғызады. Бəрiнен күштiсi – буландырылған несеп. Ол
белсендiлiгiмен артық.
12.Əртүрлi заттармен қанықтырылған несеп. «Шивамбукальпа», «Аюрвед»,
«Чжуд-ши» сияқты ертеден жалғасып келе жатқан бұлақ көздерiнде
несептiң құрамына əртүрлi заттарды қосып өзгертуге болатындығы
айтылады. Осылардың нəтижесiнде несептiң күшейтiлген түрлерi арқылы
атқаратын əрбiр мiндетiне таңдап ықпал ете аламыз. Мысалы, несептi
буландырған кезде алтын, күмiс салып, ауруды қыздырушы ретiнде
пайдаланады. Алтын, күмiс қосылып қайнатылғаннан қалған ¼-i алтын,
күмiстiң атомымен қанығады (мыс та болады) да, өзгеше қасиет пайда
болады.
Буландырылған несепке əртүрлi шөптердi қосып қайнатқанда құрамын
микроэлементтермен молайтады.
Несептi балмен араластырып, балаға iшкiзу ой жəне еңбек қабiлетiн
арттыруға жағдай жасау үшiн пайдаланылады.
13.Белсендiрiлген несеп. Несептi магнитотрон арқылы өткiзiп
мицельдерiн1 зарядтай аламыз. Нəтижесiнде несептiң барлық жағынан
белсендiлiгi артады. Егер несептi қайнатса, iшкi құрылысын қайта құрып,
ол өзi арқылы көптеген жылу қуатын өткiзедi. Құрамын өзгертiп, соңынан
көтерiлген күш қуатын пайдаланып, дененi нығайту үшiн несептi қайнауға
жеткiзiп, ағын суға салып, дереу суытады. Осы суытудың нəтижесiнде
пайда болған жоғарғы құрылысы «мұздақталады». Оны жаңа сауып алған
сүттiң жылылығындай болған кезде дереу пайдалану керек, əйтпеген күнде
құрылысы бұзылып кетедi. Бiртiндеп суытсақ, ондай пайда көрмеймiз.
Магнит арқылы өткiзiлген несептен мұндай несептiң емдiк қасиетi бiрнеше
есе артық. Үнемi пайдаланып өткiзiлген несептi терiге жағуға, науаға
отырған суға қосу дененiң күшқуатын жоғарылатады.
Бiреудiң суытылған несебiн қабылдау əртүрлi ауру-сырқау кезiнде,
денсаулық бұзылғанда қажет. Мысалы, қатерлi iсiкрак пайда болған кезде
iшiп, сыртқы терiге ысқылап, сылапсипап, қоздырғыш жасау керек.
Үйлестiрiп пайдалана алса, оның денеге ықпалын арттыра түседi. Мысалы,
несептi буландырып, ыстығын жаңа сауған сүттiң жылуына дейiн дереу
түсiрiп, магнитотроннан өткiзiп, мақтадан жасалған шүберекке немесе
малдың жүнiне сiңiрiп, қыздырғыш жасап, сол несептiң құрылысын ұзақ
сақтау үшiн термосқа құйып қойып, қажеттi жағдайда қыздырғыш ретiнде
пайдаланып отыруға болады.
Буға айналдырып алған суға (несеп емес) дəрi немесе ұнтақ 1:1000,
1:1000000 ерiтiндiде емдiк қасиетiн сақтайды. Тiптi, ерiткiш заты көбейген
сайын дəрiнiң əсерi күшейе түседi. Сонымен, 23 ондықпен араластырсаң да
дəрiден алғашқы заттан бiрде-бiр молекула қалмаса да дəрiлiк пайдасы арта
бередi.
Несеппен үйлестiрiп айтқанда былай: 100 г тазартылған суға бiр грамм
немесе несептен бiр тамшы тамызып, он рет шайқап, ендi осы шайқалған
судан бiр тамшы алып, тағы да таза 100 г суға бiр тамызсақ, оны 10 рет
шайқасақ, осыған ұқсас 10 рет қайталасақ, соңғы суларда несептен бiрдебiр молекула қалмайды. Гомеопаттардың сөзiне сенсек, өзiнiң əсерiмен
ұқсас бүкiл денеге биологиялық дем берушi ықпалы бiрден күшеймесе,
азаймайтын сұйықтық шығады. Сондықтан денеде нендей өзгерiс жүрiп
жатқанына ықылас қоя бiлу керек.
14.Таңертеңгi, күндiзгi, кешкi, түнгi несеп – бұл несептердiң түрлерi
арасында өзгешелiктер көп екен.
1.3 сағаттан 13 сағатқа дейiн бiздiң денемiзде қышқыл фаза басымырақ, 15тен 3-ке дейiн сiлтiлi фаза басым. Егер алғашқы несептi пайдаланса, ол
жараның жазылуын жылдамдатады, iсiк басылып, тарайды. Iшкi дене
ортасының сiлтiлiкке қарай өзгергенiн қалпына келтiредi. Сондықтан
жоғарыда көрсетiлген дертке шалдыққанда несептiң осы түрiн қолданған
жөн.
2.Таңертеңгi несеп гормондармен қаныққандықтан, едəуiр пайдалырақ.
Оянардан екi сағат бұрын гипоталамус безiнiң белсендiлiгi артады, онан
кейiн гипофиз, онан соң барлық бездердiң белсендiлiгi артады. Мысалы,
таңертең ұйқы безi, қалқанша безi, бүйрек үстi безiнде глюкокортикоид
секрециясы ең жоғарғы деңгейге жетедi. Таңертеңгi несептердiң
артықшылығы осы гормондарға байланысты. Ешқашан осындай
«гормонды коктейльден» айырылып қалмай пайдалану керек. Мұндай
несеп əсiресе əйелдердiң жыныс мүшелерiн дауалауда өте тиiмдi (iшiп,
тампон қою деген сияқты). Ол ауруын басады, жыныс мүшелерiнiң
шырышты қабықтарының ауруынан тез айықтырады.
3.Күннiң екiншi жартысындағы жəне кешкi несеп күндiзгi iшiп-жегенiне
байланысты тағамдық заттармен қанығады. Түндегi несеп дертiнен
шығады, оны таңертең пайдаланған жөн, өзiңдi-өзiң емдеу үшiн тақ санмен
жұт (3-5-7).
4.Тəулiк бойына бүйректiң белсендiлiгi əртүрлi болып өзгерiп отырады.
Таңертең жəне күндiз бүйрек су шығарады. Азотты зат алмасу өнiмiмен,
электролит, түнде сүзiлген қышқыл, аммиак, су тектi ион шығады. Осының
өзi де дененi қышқылдандыру үшiн көбiнесе түнгi несеп ыңғайлы дегендi
аңдатады. Түнгi несеп қай жағынан алып қарасақ та, кез келген жағдайда,
ауырған кезде денсаулықты нығайтуға пайдалы болады.
5.Бiздiң денемiзде мүшелердiң белсендiлiгi жолында қуат алмасу үрдiсi
жүредi, ол несеп құрамының саны мен сапасына əсер етедi. Мысалы, егер 2
сағатта бауырдың белсендiлiгi артса, осы кезде бауырдың шығаратын
метаболиттерi несепте көбейедi. Сондықтан қай мүше болсын, оның
жұмыс қызметi артатын уақытын бiлу қажет, осы кезде несебiн жинап
алып, белселендендiру дұрыс (мысалы, қараңғы, суық жерге қойып немесе
қайнағанға дейiн ысытып жəне дереу суытып, осы мүшенiң қызметi артқан
сол кезде пайдаға асыр). Мысалы, асқазан ауырды делiк, оның белсендiлiгi
7-9 сағат арасында артады. Мiне, осы сағат несебiн жиып алып,
тоңазытқышқа қойып, артынан жаңа сауып алған сүттiң деңгейiне дейiн
жылытып, дəрi ретiнде iшедi.
Осылайша ауырған мүшелердiң белсендi сағатында өзiнен жинап алған
несептi ғана iшкiзедi.
15.Несептiң алғашқы ортаңғы жəне соңғы бөлiгiн тақ жəне жұп санды
ұрттам көлемiн «Шивамбукальпа» трактатының əдiстемесiнде былайша
нұсқайды. Несептiң ортаңғы бөлiгiн алудың себебi мынада: несептiң
алғашқы ұрттамын жыланның басына, соңғысын жыланның құйрығына
теңейдi. Жыланның басы мен құйрығы улы. Ендеше несептiң алғашқы
жəне соңғы ұрттамы да улы деген сөз.
Осы заманның түсiндiрушiлерi: алдымен көп өт шығады жəне несеп жолы
шайылады, ал соңғы ұрттамында өт аз. Ортаңғысындағы өт ең тəуiр нəтиже
беретiн үйлесiмдi өт деп есептеледi. Бiз мұны өте маңызды мəселенiң
тағдырын жұқалтаң көзқараспен қорытуға болмайды дер едiк.
Жұмыртқаның сарысы неге ортасында жатыр деген сұрақты өзiңiзге қойып
көрдiңiздер ме?
Қуат күшiнiң айқын түрiн «жиынтық күш-қуаты» деп атаған жəне мұның
бар екендiгi тəжiрибе арқылы дəлелденген. Денеде болып жатқан өзгерiстi
бойына сiңiредi жəне өтiп бара жатып заттарды қайнатып кептiредi.
Жиынтық қуат күшi қуықтың қабырғасына соғылып, ортасында
қоюланады. Сөйтiп, қуықтағы несептiң ортасы жиынтық күшқуатпен
зарядталады, адамның өмiр жасына ықпал етедi. Бiз жиынтық күшқуатынан айрылсақ, өмiр жасымыз қысқарады. «Жиынтық қуат күшiн»
iшiп, терiге жағып, денемiзге сiңiре алсақ, өмiр жасымызды ұзартуға
себепкер болатынын естен шығармауымыз керек. Несептiң ортаңғы бөлiгiн
қабылдауымызды – «жетiстiк əкелетiн əдiс» деп есептеуiмiз қажет.
Мұнымен бар iс шектелмейдi. Несептi iшкенде бiрақ жұт, не тақ санмен iш
(3-5-7). Неге? Дыбыс пен сəуле толқындары түйiскенде екi бiрдей толқын
бiрiн-бiрi бейтарап етедi не өзара күшейтедi. Бiрiншiден, пайдалылығы
нөлге тең, екiншiсiнде күшейе түседi. Егер несептi бөлiп-бөлiп iшкенде екi
толқын бiрiн-бiрi жоюы мүмкiн. Егер бiрден жұтып жiберсе, бiрiн-бiрi жоя
алмайды.
Екi толқынның пайдасы сол тақ санмен iшкенде сұйықтың зарядталуын
пайдаланатындығы. Нағыз осы заманның ғылыми негiзiне сүйенгендiгi.
Мұның тамыры тереңге кеткендiгi сонша, тiптi ұмытылып кеткен. Бiрақ
қазiр бiз iшу ережесiн ғылыми негiзге сүйене отырып, өз несебiмiздi
ауруды емдеуге пайдалана бiлетiн болдық. Ерте заманғы даналардың
несеппен кез келген науқасты емдеу негiзiне таң қаласың.
16.Адамның дербес дене бiтiмiне көңiл-күйi, ақыл-ойы, iшiп-жеген
тағамының несепке əсерi. Егер iшкен-жеген тағамыңның көбiсi ақуыз
болса, ол ыдырағанда мочевинаға жəне көбiсi азотты заттарға, олар
кезегiнде иiсi ерекше аммиакқа айналады. Сондықтан дəмi мен иiсiн
анықтайтын негiзгi қозғаушы күшi iшiп-жеген тағамға байланысты.
Құрамында қанның бояуы сiңген етпен қоректенетiн адамдардың мiнезi
күңгiрт, асау, жарылуға дайын тұрған бомба ма дейтiндей жабайы малға
ұқсайды. Несеп – iшкен тамақтың иiсi мен дəмiн өлшейтiн аспап-индикатор
iспеттес. Оның дəмi мен иiсiнiң ең тəуiр болатын тағамдары – көкөнiс,
жемiс-жидек, ботқа, жаңғақ, бал, шөп, шай. Шамалы мөлшерде ет,
жұмыртқа, сүт, картоп, құртты дұрыс үйлестiрiп жесе пайдалы. Бəрiнен де
жоғары жылылықта, өндiрiсте қысу, сығу арқылы жасалған балбауырсақ,
ақ нан, қант, торт, шоколад, ақ ұннан жасалған көже, дəмдi тоқаш сияқты
өнiмдер денсаулыққа керi əсер етедi. 0зiңнiң несебiңдi iше жүрiп, қандай
тағаммен қоректену пайдалы екенiн сезiнесiң. Мұндай қайта айналған
байланыс дұрыс тамақтануыңа итермелейдi. Ұға бiлсең несеп бəрiн
үйретедi. Сонымен, сен мынаны iш, ананы қой деп айту дұрыс емес. Бiздiкi
негiзiн айтып, тəжiрибеден үйренгендi насихаттау ғана. Дамар Тантра iлiмi
бойынша несеппен емдеудi мезгiлге сəйкестендiру қажет. Жауын-шашын
мол кезде əртүрлi жемiс-жидектiң ұрығын ұсақтап, қара, қызыл тұз,
бұрыштың тамырына сүт қосып, араластырып iшедi. Артынан несебiн
жинап алады. Жауынды-шашынды өте салқын кезде даналар дененi
тоңудан сақтау үшiн бұрыштың тамыры мен тұздардың жылу шығаруға
көмектесетiн қасиетi бар екенiн бiлген. Сонсын несептi қабылдап, олардың
зиянды əрекетiн де алдын ала бiлген.
«Қыстың суық кезiнде құрғақ имбирь, кристалдандырылған, əртүрлi
бейнеге сəйкестендiрiлген қант» құрғақ имбирь, жемiс-жидектерден
шыққан несеп дененiң жылу шығаратын сапасына жағдай жасайды. Жемiсжидек терминалы жəне қант оларды дененiң əрбiр «бұрышына» жеткiзiп
бередi.
Əртүрлi дəрiлiк заттарды пайдаланудың басқа да нəзiк қасиеттерi бар.
Мысалы, жусан. Жусанды ермендi қайнатып пайдалансаң, ол денедегi көржердi ерiтiп, бактерияларды жою қасиетiмен ерекшеленiп қана қоймай, ол
несептен тiптi ерекше басқа заттар жасап шығарады. Оны қайта
пайдаланғанда дертке таңдамалы əсер етiп, күшейе түседi. Дерт денеге
«капсула жамылған» немесе белсендi сатысына жетпеген кезде нозадаммен
емдеудiң бiр түрi – басқаша ештеме емес. Сонымен, одан шыққан несептi
қайталап iше берсе немесе терiсiне ысқылап жақса, одан да тереңге кетедi.
Несептiң қасиетiн асырып, əсерiн күшейту үшiн бидайды көктетiп, 2-3 күн
май, бұрыш, тұз қоспай жесе, дауалау қасиетi арта түседi. Оны балмен
қосып жесе, несебiн қайнатқан шөптiң тұнбасы ма деп қаласың.
Ашыққан кезде бiрден-бiр сирек нағыз тамаша несеп пайда болады.
Ашыққан кезде дене iшкi майды, дененiң ақуызын кетон денесiнен де
тартады, амин қышқылы түзiледi.
Сондықтан көр-жер өте көп бөлiнiп шығады, несеп онымен қанығады.
Ондай несептi қабылдаса, өзiнде жиналып қалған көр-жердiң бəрiн айдап
шығарады. Ұқсастар-ұқсастарға əсер ететiн жасырын жатқан ауру
ошақтарын емдей алады. Ондай шығудың уақыты молайған сайын тереңде
сүйек торларына дейiн орын тепкен көр-жердi денеден молырақ айдап
шығарады. Сонымен, несеп көр-жермен, тұздармен барынша қаныққан,
тiптi артқы нəжiсiнен де шығады. Сөйтiп, тiк iшектiң де iшiн табиғи
тазалайды. Егер бұрыннан тоқ iшек пен бауырыңды тазартып жүрген
болсаң, мұндай тазартып ашығу 20-күнi бiтедi жəне несебiңнiң дəмi
қалыпты сапасына келедi. Сондықтан несептiң дəмi дененiң тазарып
бiткенiн хабарлап, ашығуды тоқтатуға бағыт бередi.
Көңiл-күй ой мен дене бiтiмiне, бiздiң саулығымызға қандай ықпал ететiнiн
бiлу үшiн дененi терең зерттеу қажет.
Айдың айналымы кезiндегi адам денесi бөлiктерiнiң белсендiлiгi. Шығыс
күн тiзбесiмен айдың орағы көрiнуi 2-сi алғашқы 72 қонақта бауыр, өт
қабы, 18 күн көкбауыр белсендi – ұйқы безi жəне асқазан. Ары қарай
жүрек, ащы iшектiң қызметi белсендi. 18 күн көк бауыр, ұйқы безi белсендi.
Тағы да 72 қонақта өкпе-тоқ iшек белсендi. Жəне 18 күннен кейiн 72 қонақ
бүйрек, қуық белсендiлiгi артады.
Қазiргi заманның институты Макариши Аюрведтiң бұрынғы заманғы
шындығын растап бердi. Адамзат негiзiнiң өрiс-аясы көңiл-күй, ойын
басқарады. Кванттық деңгейде əрбiр ойдан квант флуктуациясы пайда
болып, қорытындысында физикалық дене жасалады. Мысалы,
қорқыныштан адреналин, қуаныштан эндорфин пайда болатыны сияқты.
Осы заттар физиологиялық мүшелерге əртүрлi ықпал етедi. Олардың
несепке өтуi заңды жəне не улы, не дəру ем болатыны бар. Практика
көрсеткендей, ауыр қасiреттен, терiс көңiл-күйден зиянды заттар пайда
болады. Осындай заттармен қаныққан несеп қайта қабылдаған кезде
уландыруы мүмкiн. Қуанышты көңiл-күй кезiнде несептi жайлы заттармен
қанықтырып, қайта қабылдағанда бальзамдай көңiл жұбататын болады.
«Шивамбукальпның» несеппен емделiп əуестенушiлерге сезiмiн игере бiлу
жөнiнде ескертуi тегiн болмаса керек.
Сонымен, саналы түрде көңiл қоштығымен-ақ iшiңде сауықтырғыш дəрi
жасап шығарып, несеппен бiрге қайта қабылдайтын боласың. Көңiл-күйдiң
күйреп қалған қасiретке ұшырауынан кейiн шыққан несептi iшуге
болмайды деген қорытындыға келедi. Кем дегенде 1-2 күн өткiзу.
0мiр тiршiлiктiң ықпал ететiн үш принципi бар. Оларды «Дош» деп атайды.
Əрбiр адам баласында олар қатал ерекшеленедi. 0рiс аясы жүйесiндегi
деңгейi (яғни сана) – физикалық денемен барлық адамның денесiн жөнге
салады. Бiрақ уақытымен тамақтану салауатты өмiр салты негiзiнде
ойлаудың төменгi сатысында болғандықтан, өрiс аясы мен физиологиялық
деңгейi арасындағы үйлестiк бұзылады. Бұл əртүрлi дiмкəстiк пен
невроздан бастап, ес-ақылдан адасу, диабет, рак ауруларының бiрiне
шалдығумен белгi бередi. Бiрнеше күн дем алып өз жеке басының дене
бiтiмiне сəйкес тамақтанып, еш нəрсе ойламай тыныш жатып, өз несебiн
қабылдап, үзiп алған ақыл-ес пен дене байланысын жалғап, бөгеуiлден
айығып, толық күш-қуатын жинап, творчестволық бағдарламаларын iске
асыруы орынды. Бұл арада бiздiң несеп – өткiзгiш, тексерiп жөндеу
əрекетiн орындайтын дене мiндетiнiң тепе-теңдiгiн тауып, көңiлкүйiн
тыныштандырады.
17.Несепке айдың айналымы мен жылдың мезгiлдiк ерекшелiгiнiң əсерi.
Дененiң тiршiлiк мiндетiне жағдай жасап, айдың циклi жыл мезгiлiнде
бiздiң дене мiндетiн қалай атқаратынын бiлу арқылы несептi сауатты
пайдалануымыз қажет.
Ай мен Күннiң тартылыс күшiнiң əсерiмен Айдың айналуы кезiнде адам
денесi мiндетiнiң белсендiлiгi былайша өзгередi.
Бiрiншi жетiлiкте (бiр аптадан артық емес). Бiрiншi үштiгiнде бас, бет, ми,
жоғарғы жақ, көз; екiншi үштiгiнде – тамақ, мойын, құлақ пен тамақ
қуысын жалғастыратын Евстахий түтiгi, мойын омыртқалары; соңғы
үштiгiнде – иық, қол, шынтаққа дейiн, өкпе, жүйке жүйесiнiң белсендiлiгi
артады.
Екiншi жетiлiгiнде адам денесiнiң мүлде басқа мүшелерiнiң белсендiлiгi
үшiншi, төртiншi циклiнде өзiнiң үйлесiмдiлiгiне сəйкес артады.
Несеппен емделу жолы
Бiз адамның денесiне несеп жiбермес бұрын, бұдан бұрын бiздiң денемiз
онымен кездескен, кездеспегендiгiн бiлгенiмiз жақсы. Бiз бала кезден
бастап-ақ несеп денемiзге тисе, былғанышты деп дағдыланып кеттiк.
Несептi арам сұйықтық, денеге керексiз тастанды тiптi, «сiдiк» деудiң өзi
құлаққа жат «жаман» сөз ретiнде қабылданды. Бiрақ бiз балалық шақтың
алғашқы жылдарында несеппен үнемi жанасып, ораған шүберекке кiшi
дəрет аламыз. Мұның бəрi өзiнен-өзi түсiнiктi. Ана құрсағында жатқанда
мұнда таңғаларлық көрiнiс шығады. Адам аминотикалық суда жүзiп
жүредi. Оны жұтады, оның iшiнде көзiн де ашады. Ол су бiздi iшiмiзден,
сыртымыздан қоршап алған. Ең жоғарғы мөлшерi (6 ай болғанда) 2 литрге
дейiн барады. Ол су қайдан пайда болды. Аминотикалық суды беташар су
деп атаймыз. Нəресте мен ананың денесiне қосылып кеткен. Нəресте өзiнiң
бүйрегi арқылы сыртқа шығарады. Сөйтiп, кiшкентай нəресте өзiнiң
несебiнде жүзiп жүрiп, жұтып, сiңiредi.
Беташар судың құрамы қандай? Оның құрамында қант – 27 %, мочевина –
28 %, тұз – 1 %-ға жуық, бұл құрамы тоқтамды, органикалық заттар 0,5–4
%, (актиния тұзы немесе тори), радиоактивтер, дəрумен, гормондар да бар.
Сыбағалы салмағы 1,007-1,008 г/смi, РЊ– əлсiздеу сiлтiлi немесе бейтарап
келедi.
И.А.Аршавский жəне басқа ғалымдар нəрестенi қоршаған сұйықтықтың
оны тамақтандыруға да қатысы бар деп есептейдi. Тамақтандыру терiсi
арқылы да, аузымен де жүредi. 6 ай болған нəресте бармағын сорып жатады
– iшегiнде тоңғақ бар. Оның өсiп есеюiне гормондар мен радиоактивтi
заттар көмегiн тигiзедi.
Сонымен, нəрестенiң маңайындағы сұйықтық пен несептiң құрамы бiрбiрiне ұқсас келедi, егер несептiң iшiне қант не бал салып ерiтсе,
ұқсастығы молая түседi. Осылайша тибеттiктер рецептiнiң шешiмi
табылды. 0мiр жасыңды ұзарту үшiн несепке қант, бал қосып iш. Ол бiздi
тамақтандырып қана қоймайды, нəресте кезiмiзде ана құрсағында жатқанда
ол бiздiң өмiр сүру ортамыз болған.
Сонымен, несептi iшiмiзге де, сыртымызға да қабылдай отырып, саналы
түрде денеге бiрталай қолайлы жағдай туғызамыз. (Ондай жағдайда бiз
жарық дүниеге келмей тұрып болғанбыз) соның арқасында сыртқы
қолайсыз жағдайлардан туындаған көптеген дерттерден айығамыз. Осы
қысқа болса да нұсқа көрнекi дəлел; несептi сыртқа да, iшке де пайдалануға
болады дегендi аңғартады.
Несептi iшiп қабылдау
Несеп ауызға тиiсiмен залалсыздандырады, шiру барысын тоқтатады, тамақ
безiн жазады. Егер ауызды (1-5 минут) шайып отырса, шырыш қабатын
бекiтедi, яғни нығайтады, тiстердiң шiруiн де тоқтатып, тамақ безiн
микробтан тазартады. Несеп тамақ безiне жанасқанда, осмос арқылы
бездiң шырыштарын өзiне сорып алып, микробтардан арылтады. Егер 30
минут шайып отырсаң, несептiң құрамындағы микроэлементтер тiске өтiп,
тiстердiң эмалын да нығайтады. Мұндай шараны көбiнесе ұйықтар
алдында жасау өте қолайлы.
Ауызды несеппен шайғанда тiстiң түбiн тазартады. Мұнда да тiстiң
түбiндегi қанды iрiңдi сорып алып, несептiң құрамындағы тiсте жетiспей
жатқан микроэлементтер тiстiң түбiне өтiп, жоғын толтырады.
Ауыз қуысындағы несеп жарық қуатын сiңiрiп, денеге қосымша оңтайлы
ықпал етедi. Ауыз қуысынан өңешке өтiп, өңештiң де iшiн тазартады.
Асқазанда көп тұрмайды (егер ашқарында не тамақ алдында iшсе), мұнда
да пайдалы iстерiн жасайды. Ащы дəмiнiң арқасында оны ерiтiп, өзiне
тартатын қасиетiмен дерттi шырыштардан асқазанды тазартады. Осмостың
əсерiмен секрет шығаратын жасушалардағы сiлекей шырыштарды өзiне
тартып, ол жасушалардың қызметi жақсарады. Оның құрамындағы
фермент, гормон, ауруға қарсы заттары емдеуге жағдай жасап, шырыш
қабаттарын нығайтады, несептiң қышқыл қасиетi мен асқазандағы жараны
басады. 0йткенi, асқазан жарасы – жараланған жерiнiң ас сiңiре алмай,
күш-қуатымен толық қызмет iстей алмағандықтан, сiлтiлiк əсерiнен жара
пайда болған процесс. Ал несептi қабылдау – терең батыл шара
қолданумен барлық мəселе шешiледi, ұлтабар мен асқазан жарасы
жазылуы осыны дəлелдейдi. Бiрақ несептiң құрамындағы тұздардың аз
болғаны жөн, сондықтан асқазан мен ұлтабардағы жараны емдеу кезiнде,
ас тұзын мүлде пайдаланбай, тек көкөнiс, оның жаңа алынған шырынын
жəне ботқа iшу керек. Егер асқазанда түймешiк болса, онда тамағың
неғұрлым ас тұзымен қаныққан (тамақта ас тұзы мол болсын) болуы тиiс.
Сондықтан несептi алғашқы мөлшерiнiң екiден бiрiн, үштен бiрiн, төрттен
бiрiн қалдырып, сол тұзы молын iш. Жоғары температура мен биологиялық
белсендi заттар асқазанның шырышты қабатына күштi əсер ететiндiктен,
асқазан жарасына iшетiн несептi алу үшiн көкенiстермен тамақтанып,
ботқа жеу дайындығын жасағандай iстеу керек.
Несеп асқазаннан кейiн ұлтабарға өтiп, одан ащы iшекке құйылады.
Жоғарғы əсерiн мұнда да қайталап тазартады, жарасын жазады,
түймешiктерiн жұлады. Мұның бəрi асқа тəбеттi жақсартып, дене салмағын
қалпына келтiредi. Несеп iшектегi микрофлораны қалпына келтiредi,
бактерияның үйлесiмсiздiгiн жояды.
0те көп iшпесе несеп ащы iшектен əрi қарай өтпейдi. Егер өте қалса, iшектi
босатып, iштi айдайды. Бiрақ бұл да алғашқы 1-3 аптада көрiнiс бередi.
Ары қарай несеп денеге сiңiп, iш өту азайып, табиғи жағдайға түседi.
Сонымен, ащы iшекте несеп сұйық заттармен араласып, сұйылып, осмос
қысымының салдарынан ұлпа аралық сұйықтықтармен теңеседi де денеге
сiңе бастайды. Денеде зиянды заттар iшектiң қабырғасында қалып, ащы
iшек сыртқа шығаратын мiндетiн орындайды. Сөйтiп, несептiң тазарту
əрекетi оны қайталап iшумен дəлелденедi. Лайы жоғалып, мөлдiр болған
несептi қайта iшкiзсең, қайта шыққанда ол зиянды заттармен лайланбай-ақ
артық су сияқты болып шығады. Iшекте ол сiңiп, қанға өтедi. Осы арада ол
заттардың емдiк қасиетi қалыптасады. Таңертең ашқарынға iшкен несеп
сiңгенде үлкен өзгерiске түспейдi. Ал күндiз iшкен несеп асқорыту
ферменттерiнiң əсерiмен өзгерiске түседi, нəтижесiнде гормондар мен
дəрумендердiң белсендiлiгi белгiлi бiр дəрежеде төмендейдi.
Қанға сiңген несеп оны сұйылтып, iшек-қарын жолымен бауырға өтедi. Ең
алғашқы, ең пайдалы əсердi сол бауырға жасайды. Бауыр тазарады, қызметi
қалпына келiп, өттiң тұтқырлығы азаяды. Сары аурумен ауырғандар
несебiн iшкеннен кейiн бауыр қызметiнiң тез жақсаратыны мiне, сондықтан
болады.
0ттiң сұйылуы ретсiз жиналған кездейсоқ қосындылар ағысы тоқтап тұрған
өттiң ұйып қалғаны да бiрте-бiрте ери бастайды жəне сарылып тарайды.
Егер өт жолында тас болса, жеке өзiнiң нозадамымен бiрте-бiрте ерiп
жойылады. Сөйтiп, өз несебi құрамындағы бөлшектер қанмен араласып,
барлық денеге тартып, əр түрлi оңды əсер етедi. Бездердiң iшкi секрециясы
арқылы гормональдық басқару арқасында қайта қайту байланысы дыбыс
жəне сəуле толқындары өзара түйiсiп, ерiту күшiнiң əсер етуiмен ауру
ошақтар тəуiрленедi. Ұйып қалған жəне қантамыр қабырғасындағы
атеросклероздардың томпайған төбешiктерiн де ерiтiп жiбередi. Мочевина
да денеде көлкiлдеп, тоқтап тұрған сұйықтықтарды айдап шығады. Кеше
бетiң iсiңкi едi, бүгiн жоғалып кетiптi деуге тура келедi. Қатерлi iсiкке
қарсы күштер алғашқы ошағына бiрден енiп, басымдық жасап, алдын алу
шарасын қолданады, жүрек, бүйрек қызметiне дем бередi. Денеге əртүрлi
ықпал жасап, денсаулық ахуалын жақсартады.
Несеп бiздiң денемiздiң барлық бөлiктерiн аралап өтiп, артық таза
сұйықтықтарды бүйректе түзедi. Бүйрек тоқымаларын дауалап, тазартады.
Sez Kazah ädäbiyättän 1 tekst ukıdıgız.
Çirattagı - Саулық кiлтi өз қолыңда - 12
  • Büleklär
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 01
    Süzlärneñ gomumi sanı 3709
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 2062
    18.7 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    27.9 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    33.2 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 02
    Süzlärneñ gomumi sanı 3743
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 2072
    21.1 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    30.6 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    36.9 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 03
    Süzlärneñ gomumi sanı 3714
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1998
    19.6 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    29.1 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    35.1 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 04
    Süzlärneñ gomumi sanı 3761
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1937
    18.9 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    28.4 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    33.8 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 05
    Süzlärneñ gomumi sanı 3700
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1924
    19.0 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    26.9 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    33.0 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 06
    Süzlärneñ gomumi sanı 3672
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1925
    18.6 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    27.2 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    31.9 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 07
    Süzlärneñ gomumi sanı 3698
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1778
    19.7 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    28.8 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    33.8 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 08
    Süzlärneñ gomumi sanı 3796
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1750
    19.4 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    28.4 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    32.6 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 09
    Süzlärneñ gomumi sanı 3726
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 2007
    19.0 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    27.1 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    32.3 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 10
    Süzlärneñ gomumi sanı 3603
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1810
    18.2 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    25.7 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    30.9 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 11
    Süzlärneñ gomumi sanı 3649
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1969
    19.3 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    27.8 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    33.4 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 12
    Süzlärneñ gomumi sanı 3739
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1921
    20.0 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    28.8 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    34.3 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 13
    Süzlärneñ gomumi sanı 3818
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 2043
    21.9 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    31.9 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    37.9 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 14
    Süzlärneñ gomumi sanı 3744
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 2021
    20.8 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    30.2 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    35.6 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 15
    Süzlärneñ gomumi sanı 3793
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1895
    21.0 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    29.5 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    34.9 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 16
    Süzlärneñ gomumi sanı 3762
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 2084
    22.0 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    31.1 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    37.1 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 17
    Süzlärneñ gomumi sanı 3654
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 2114
    19.3 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    29.1 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    35.5 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 18
    Süzlärneñ gomumi sanı 3717
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1931
    21.0 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    31.1 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    36.3 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 19
    Süzlärneñ gomumi sanı 3734
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 1709
    21.7 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    31.2 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    36.0 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
  • Саулық кiлтi өз қолыңда - 20
    Süzlärneñ gomumi sanı 930
    Unikal süzlärneñ gomumi sanı 640
    26.2 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    37.2 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    42.6 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
    Härber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.