აველუმი - 15

რძით გაზრდილი ბავშვები გაცილებით უკეთ შეეგუებოდნენ ასევე ხელოვნურ ყოფას,
რომელიც თავის მხრივ, დღითი-დღე უფრო მტკიცედ მოიკიდებდა ფეხს მთელ ქვეყანაზე. მალე
ყველაფერი ხელოვნური იქნებოდა, არა მარტო დედის რძე, არამედ ჰაერიც, წყალიც, პურიც და
არა მარტო რომელიმე ორგანო ადამიანისა, სასქესო ან სასუნთქი, არამედ მთლიანად ადამიანი.
აქეთკენ
მივისწრაფვით
ყველანი
თავქუდმოგლეჯილებიო
-
იცინოდა
მრისხანებისგან
ყბამოქცეული აველუმი - და რაც უფრო სამწუხაროა, რომელიღაც საწყალი, თავის თავის
უბედური
კლეოპატრა
კაკულია
კი
არა,
თქვენ,
კაცობრიობის
საუკეთესო
ნაწილის
წარმომადგენლები აღმოჩნდით ამის მოთავენიო. ფრანსუაზა უხმოდ ეთანხმებოდა, მის მხარზე
თავმიდებული, გატრუნული (შეიძლება, მომავალ შვილზე ფიქრობდა ისევ და არც უსმენდა),
მაგრამ
აველუმი
როლში
რომ
შევიდა,
ჩვეულებისამებრ
რომ
აღეგზნო
საკუთარი
ნალაპარაკევით და ახლა უახლოეს ტექნიკურ საოცრებას - ელექტროწიგნებს - გადასწვდა,
რომლებსაც იქაური, დასავლეთელი კომენტატორების აზრით, თურმე, დიდი მომავალი
ელოდებოდათ და საფუძვლიანად დამკვიდრების შემდეგ, ბოლოს და ბოლოს, ძლივს ნასწავლ
კითხვასაც გადააჩვევდნენ ადამიანს, ანუ, დააკარგვინებდნენ საკუთარ სულში ჩაღრმავების,
ბრბოში განმარტოვებისა თუ სხვათა ტკივილის, სხვათა განსაცდელის გათავისების უნარს, რის
შედეგადაც
კარგად
გაწვრთნილ
ცხოველად,
ანდა
კარგად
ინფორმირებულ
მანქანად

გადაიქცეოდა ადამიანი - ვეღარ გაუძლო, საწოლიდან წამოვარდა და ღია სარკმლის რაფაზე
შეხტა უცებ. ისე მოულოდნელად მოხდა ყველაფერი, აველუმს გაოცებისგან ენა ჩაუვარდა. "არ
მომეკარო! არ მომეკაროთ! არაფრის გაგონება აღარ მინდაო!" - ყვიროდა სიცილით, ვითომ
მართლა აპირებდა სარკმლიდან გადახტომას და, იმავე დროს, ვითომ მხოლოდ აშინებდა
აველუმს. ერთი ფეხი თუ ოთახის მხარეს ედგა რაფაზე, მეორე - ქუჩის მხარეს, მზით გამთბარ
თუნუქზე. ქუჩა კი ყრუდ გუგუნებდა და ნირწამხდარი, გაოგნებული აველუმი ჯერ ისევ
საწოლიდან უღიმოდა უაზროდ ფანჯრის რაფაზე გარეულ კატასავით აფოფრილ ფრანსუაზას.
თავისი ჭკუით, ამ უაზრო ღიმილით აპირებდა (ან სხვა რა უნდა მოემოქმედა?!), ჩაეცხრო მისი
აღტკინება, ხუმრობაში გადაეტანა ყველაფერი და, რაც მთავარია, როგორმე მშვიდობიანად
ჩამოეყვანა ფანჯრის რაფიდან. ის კი, ფრანსუაზა თითქოს არც აპირებდა იქიდან ჩამოსვლას,
თითქოს
მოსწონდა კიდეც იქ დგომა, სივრცესთან, სიმაღლესთან თამაში. ფეხშიშველი, პერანგის ამარა
იდგა რაფაზე, მთელი ქალაქის დასანახად, ვითომ მისი არაფრად ჩამგდები, მაგრამ
გულისამაჩუყებლად დაუცველი და, იმავე დროს, მთელი არსებით განწყობილი, მთელი
არსებით მომზადებული თავისი დიადი განზრახვის აღსასრულებლად, თავისი დიადი
განზრახვის დასაცავად ყველაფრისგან, ყველასგან და, პირველ რიგში, თავად აველუმისგან.
8
შინ დაბრუნებულ ფრანსუაზას ერთი უცნაური სიზმარი დასჩემდა, იმდენად უცნაური,
აველუმისთვისაც
ვერ
მოეყოლა
(მერეღა
მოუყვა,
როცა
მშვიდობიანად
დამთავრდა
ყველაფერი). პირიქით, სწორედ აველუმთან ერიდებოდა ამის გამომჟღავნება, რამდენადაც მისი
აზრით, აველუმი იყო მთავარი დამნაშავე. ყოველ შემთხვევაში, აველუმის შეთხზული ამბები,
რომლებსაც
დიდი
მგზნებარებით
უყვებოდა
ხოლმე
თვითონვე,
აშკარად
არაჯანსაღ
ზემოქმედებას ახდენდნენ მის სულსა და გონებაზე, იმ იდუმალ, უხილავ, ამოუცნობ მანქანაზე,
რომლის მეშვეობითაც საერთოდ იბადებიან სიზმრები და ჩვენი არსების ჩაბნელებულ
"დარბაზში"
უწყვეტად
მიედინებიან
დაუცხრომელი
ცნობისმოყვარეობის
"ეკრანზე".
ფრანსუაზას ცნობისმოყვარეობის "ეკრანზე" კი, სულ ცოტა, ბოლო შვიდი წლის მანძილზე,
მართლაც განუწყვეტლივ მიედინებოდნენ შემზარავი, წარმოუდგენელი, გულის გამხეთქავი
ჩვენებები, რომელთა წყაროც, რაღა თქმა უნდა, აველუმის მწერლური ფანტაზია გახლდათ,
ცალკეული ეპიზოდები მისი ბოლო რომანისა, საიდანაც, ახლა უკვე მითოლოგიურ გმირად
გარდაქმნილი, "მინოსის თეატრს" სასწაულად გადარჩენილი, გამეძავებული სატრფოს ცოდვით
გალახული და შვილის (შვილების) სისხლში ამოთხვრილი, ბოლოს და ბოლოს, თვითონაც
უნდა ამოფრენილიყო და ხელოვნური ფრთების ფართხუნით, დარჩენილი სიცოცხლე
მარადიული სინათლისკენ ეფრინა, მთელი კაცობრიობის დასანახად. ფრანსუაზას სიზმარიც ამ
რომანის ეპიზოდს ჰგავდა, ოღონდ, პირადი განცდებისა და წარმოდგენების შესაბამისად
გადამუშავებულს. სიზმარს პარიზში ხედავდა, მაგრამ აშკარად აქ ხდებოდა ყველაფერი,
საპყრობილეში. საპყრობილეში მშობიარობდა ვითომ და, რაც ყველაზე მეტად აწუხებდა,
ეჩოთირებოდა - აველუმისა და მელანიას თანდასწრებით. მელანიას, რატომღაც მზარეულის
მაღალი ჩაჩი ეხურა თავზე და თეთრი წინსაფარი ეკეთა. მოლოგინებაში ეხმარებოდა
ფრანსუაზას, მაგრამ როგორც კი ხელში იყვანდა ახალშობილს, ახალშობილი ჩიტივით

ფრთხიალებდა
და
ხელიდან
უსხლტებოდა.
ზურგზე
ვაზის
ფოთლის
ხელა,
ვაზის
ფოთოლივით დაჭმუჭნული ფრთები ამოსვლოდა ვითომ და ახლა ამ ფრთებს გამწარებული
იქნევდა, თავს იმაგრებდა ჰაერში, თითქოს საკნიდან გასასვლელს დაეძებდა ბრმად და
წარამარა თავით აწყდებოდა კედელს. პირველი ვითომ აველუმი მოდიოდა გონზე და უცნაურ
არსებას დასაჭერად ეტანებოდა. მაგრამ ბრმა, თვალებზე ჯერ კიდევ ლიბრგადაკრული ჩვილი,
თითქოს სხეულით გრძნობდა, საიდან ელოდა საფრთხე და სწორედ მაშინ შეტრიალდებოდა
ხოლმე ჰაერში, როცა აველუმს ხელის მისაწვდენად აღარაფერი აკლდა. მერე, ვითომ, თვითონ
ჩვილს
ელეოდა
არაქათი
ამ
უაზრო
ფრენით
და
საცოდავად
აფართხალებული,
თავპირდასისხლიანებული, ხორკლიან კედელზე ჩამოხოხიალებული, პირდაპირ ხელებში
უვარდებოდა თავის უკანონო მამას. აველუმი კი, ვითომ მელანიას აწვდიდა თავის ნაშიერს,
სისხლს მობანს და მოუვლისო, მაგრამ მელანიას, ვითომ, უზარმაზარი მაკრატელი ამოჰქონდა
წინსაფრის ჯიბიდან და აღნავლებულ ჩვილს ძირში აჭრიდა ფრთებს. "ეს ნამდვილად
ზედმეტია, უარესად დაიტანჯება ამ საკანშიო", - ამბობდა, ვითომ, მელანია, მაგრამ ფრთების
გადანაჭრებიდან, ვითომ, სისხლის ორი შადრევანი იფეთქებდა უცებ და მალე ყველაფერი
სისხლის აქაფებული, წითლად მბზინავი ზღვით იფარებოდა, თავად ზღვის ზედაპირი კი რიღათი აღარ - ყოვლად უვარგისი, ყავლგასული, სახეშეცვლილი, ფუნქციადაკარგული
ნივთებით (რაც წლების, საუკუნეების მანძილზე ჩაუზიდავს ადამიანს სარდაფებში) და
სარდაფების კანონიერ ბინადართა გაბერილი, გაფშეკილი გვამებით. სხვათა შორის, ვითომ,
ფრიდრიხის მუყაოს სახლსაც ჩამოატარებდა დინება, ფრიდრიხიანად, რომელიც სარკმლიდან
იყურებოდა არხეინად, ულვაშებაცმაცუნებული, როგორც ვირთხების ნოე - თავის საიმედო
კიდობნიდან. ფრანსუაზა კი გაოფლილი, დამფრთხალი, აგანგაშებული იღვიძებდა, ძლივს
თავდაღწეული ამ უცნაურ სიზმარს და მერე, საკუთარი გულის ბაგუნს მიყურადებული,
დიდხანს იწვა სიბნელეში გაუნძრევლად. მაგრამ, საბედნიეროდ, ბავშვი ჯანმრთელი და
ყოველმხრივ ნორმალური დაიბადა. აი, ახლახანს, გოგო შეგეძინა და იმედია, შენც ჩემსავით
ბედნიერი ხარო - სწერდა იმავე დღეს აველუმს პარიზის სამშობიარო სახლიდან. წერილში,
რასაკვირველია, ახალგაზრდა დედისთვის დამახასიათებელი პედანტურობით, მითითებული
იყო ახალშობილი სიცოცხლის ყველა
მონაცემი: 3 კგ-სა და 90 გრ-ს იწონიდა, სიგრძით 49 სმ-ს აღარაფერი აკლდა, ბევრი ეძინა, კარგად
ჭამდა, თქვენ წარმოიდგინეთ, უკვე იღიმებოდა კიდეც და, რაც მთავარია, ძალიან, ძალიან
ჰგავდა მამას, იმდენად რომ, ყველა ექიმი ერთნაირად ეკითხებოდა თურმე ფრანსუაზას, საიდან
ხარო, და როცა ფრანსუაზა პასუხობდათ, აქაური ვარ, პარიზელიო, გულწრფელად უკვირდათ.
თიხის აფრიკულ თოჯინას ჰგავს, ოღონდ ჯერ კიდევ გასაშრობსა და გამოსაწვავსო - ხუმრობდა,
ხარობდა, ტრაბახობდა, ზეიმობდა ფრანსუაზა. აველუმი კი ამ დროს, ცენტრალურ კომიტეტში
იჯდა, ცეკას ჩეკას საკმაოდ ვრცელ კაბინეტში და ამაოდ ცდილობდა გაერკვია, რისთვის
დაებარებინათ აქ, მართლა ვიღაც შვედი ტურისტების ვინაობისა თუ კიდევ სხვა რაღაცის
დასადგენად. მაგრამ იმ "სხვა რაღაცას", თვითონვე შეგნებულად უვლიდა გვერდს გუნებაში,
ფიქრისაც ეშინოდა, რადგან დარწმუნებული იყო, აუცილებლად ფრანსუაზასთან იქნებოდა
დაკავშირებული და ასევე აუცილებლად ორივესთვის საზიანოდ.
ცეკას ჩეკამ ვითომ ეშმაკურად რომ შეაპარა ლაპარაკში, რა კავშირი გაქვს შვედეთთანო,
პირველად ვერც მიხვდა, რას ეკითხებოდნენ, რა კავშირი შეიძლებოდა ჰქონოდა მას

შვედეთთან (საფრანგეთი რომ ეთქვათ, კიდევ ხო!), მით უფრო, საქართველოს ცენტრალური
კომიტეტისთვის საინტერესო, მაგრამ ისევ ცეკას ჩეკა რომ წაეშველა, უფრო რომ დაუკონკრეტა
შეკითხვა - ამ ახლო წარსულში ვინმეს ხომ არ შეხვედრიხარ იქიდან ჩამოსულსო - როგორ არაო
- შესძახა გახარებულმა. თუმცა, ცოტა არ იყოს, გაუკვირდა კიდეც (არც ეს დაუმალავს), რატომ
არ უნდა სცოდნოდა ეს ამბავი ცენტრალურ კომიტეტს აქამდე, როცა მისი აზრით, თავად
ხელისუფლება გაცილებით აქტიურად მონაწილეობდა ამ შეხვედრაში (ინდიგო იყო შუაკაციცა
და თარჯიმანიც), ვიდრე თვითონ. ამ რამდენიმე თვის წინ სასტუმრო "ივერიის" ვესტიბიულში
მართლა შეხვდა შვედ მანდილოსნებს, მაგრამ ინდიგოს თანდასწრებით, რადგან კარგად იცოდა,
სად ცხოვრობდა და რითი შეიძლებოდა დამთავრებულიყო მისთვის (და არა მარტო მისთვის)
ეს ყოვლად უწყინარი, მხოლოდ და მხოლოდ, თავაზიანობის გამომხატველი ვიზიტი. ასე რომ,
საჭიროების შემთხვევაში, თუკი საქმე აქამდე მივიდოდა (აკი მივიდა კიდეც!), შეეძლებოდა
ისევ ხელისუფლების საიდუმლო აგენტი დაემოწმებინა, "ადგილი რომ არ ჰქონია ამ ვიზიტის
დროს არც სავალუტო ოპერაციასა და არც პორნო თუ პოლიტლიტერატურის გადაცემის
ფაქტს". შვედი მანდილოსნებიც ჩვეულებრივი ტურისტები იყვნენ, ასაკსგადაცილებულნი,
შვედების კვალობაზე საკმაოდ შეუხედავებიც, მაგრამ გინდაც "აბბას" გოგოები ყოფილიყვნენ,
აველუმი მაინც ვერ დარჩებოდა იმათთან დიდხანს. იმათაც მხოლოდ მოკითხვა გადასცეს
მოსკოველი პოეტისგან, რომელიც ერთხელ, თავის ხმაწასულ მეუღლესთან ერთად, სრულიად
მოულოდნელად გამოეცხადა აველუმს სიმთვრალეში და რომელიც, სინამდვილეში, საკმაოდ
ცნობილი პოეტი გახლდათ, განსაკუთრებით უცხოელებისთვის, პირველ რიგში, სწორედ
მოსკოვური წარმომავლობის გამო. მოსკოველი პოეტი, თავის მხრივ, რეკომენდაციას უწევდა
უცხოელ სტუმრებს, თბილისში ყოფნისას, მისი სახელით მიემართათ აველუმისთვის,
ადგილობრივი მნიშვნელობის პოეტისთვის, თუკი უნდოდათ "ეგრძნოთ და ეგემათ იქაური
ეგზოტიკური სიამენი". რასაკვირველია უნდოდათ, მაგრამ ვერც იგრძნეს და ვერც იგემეს აველუმს არ ეცალა, არ შეეძლო, ეკაეკატერინეკატო ჰყავდა ავად და წამალზე გარბოდა, რის
გამოც გერმანულად (ინდიგოს პირით) მოუბოდიშა შვედ მანდილოსნებს და ეს წამიერი,
უმნიშვნელო შეხვედრა დავიწყების მდინარეს გაატანა თავისი ჭკუით. "ინდიგო თქვენი კაცი
მეგონა და ამიტომ დავისწარი საუბარზეო" - თქვა ღიმილით, ფეხი ფეხზე გადადებულმა,
მაგრამ მაინც დაძაბულმა, მაინც რაღაცის, გაურკვევლის მომლოდინემ. ინდიგო არა მარტო
შეგნებულად, არამედ გარკვეული კმაყოფილებითაც "ჩაუშვა", რადგან ინდიგოს საქციელი
პირწავარდნილი უსინდისობა იყო და არა, ვქვათ, სამსახურებრივი მოვალეობის პატიოსნად
(თუნდაც, იძულებით) აღსრულება, რისი არათუ გაგება, არამედ პატიებაც შეიძლება და არა
ერთხელ და ორჯერ გაუგიათ და უპატიებიათ იმავე ინდიგოსათვის. ბოლოს და ბოლოს, ყველა
თავის საქმეს აკეთებს, რაც არ უნდა ბინძური იყოს თავად საქმე, მაგრამ ამჯერად, პირველ
რიგში თავისიანებს ატყუებდა ინდიგო, იმათ ურევდა კვალს, ანუ, არაფრის გამო ტეხტა განგაშს,
ვინძლო ერთი ზედმეტი სიტყვიერი მადლობა, ანდა ერთი ზედმეტი ფულადი ჯილდო
დაემსახურებინა, ვითომ სანიმუში სიფხიზლისა და ოპერატიულობისათვის. "ინდიგოს
ჰკითხეთ და ის გეტყვით, რა კავშირი მაქვს შვედეთთანო" - ინდიგოს მხილებით იფხანდა გულს
ავი წინათგრძნობით აფორიაქებული აველუმი, მაგრამ არც ის გაუკვირდებოდა, თავად
ხელისუფლებისგან ყოფილიყო "ჩაშვებული" ინდიგო, სხვა უფრო სერიოზული მიზნის
მისაღწევად. სწორედ იმ მიზნის ამოცნობას ცდილობდა აველუმიც ამაოდ. შვედი ქალები ცეკას
ჩეკას სიტყვის მასალად სჭირდებოდა მხოლოდ და, მართლაც, როგორც კი მოთავდა ტყუილი

ლაპარაკი, ცეკას ჩეკა დიდის ამბით გადმოიხარა აველუმისკენ, უფრო დაუახლოვდა, და,
როგორც დეტექტიურ ფილმებში ხდება ხოლმე, რამდენიმე სურათი დაუდო წინ - ვის იცნობ
ამათგანო. ყველა სურათზე ერთი და იგივე ხალხი იყო აღბეჭდილი - ერთი ქალი და სამი კაცი და რა თანმიმდევრობითაც არ უნდა დამდგარიყვნენ ისინი, არსებითად არაფერი იცვლებოდა,
როგორც ჯამი არ იცვლება შესაკრებთა გადაადგილებით. ქალი, როგორც
თავად მიხვდით, ფრანსუაზა გახლდათ, ხოლო კაცები იმდენად უცხოები, იმდენად უცნობები
იყვნენ, ჯერ გაუკვირდა ფრანსუაზას დანახვა იმათ გვერდით, მერე გაბრაზდა ფრანსუაზაზე,
ერთნაირი ღიმილით რომ შემოსცქეროდა ყველა სურათიდან, თითქოს ის უცხო მამაკაცები
იმისთვისაც ისეთივე უცხონი უნდა ყოფილიყვნენ, როგორებიც მისთვის იყვნენ; ბოლოს კი,
სისხლის გამყინავი, ეჭვიანობის მაგვარი გრძნობა დაეუფლა უცებ, ყოვლად სულელური,
მაგრამ საკმაოდ ძლიერი, რათა გაღიზიანებულიყო, თითქოს ამ სამი მამაკაციდან რომელიღაცა
(არადა, ძმებივით გავდნენ ერთმანეთს, ასაკის შესაფერისად მობოშებულ-მოჩაჩულნი. მასზე
უფროსი თუ არა, უმცროსი არც ერთი არ იქნებოდა), ფრანსუაზას საყვარელი, ანდა ქმარი უნდა
ყოფილიყო და აველუმის ღირსების დამცველ ჩეკას ახლა მისთვისაც უნდა აეხილა თვალი - აი,
ასეთი სიყვარული იციან უცხოელმა ქალებმაო. "აი, ამას ვიცნობო" - არ დაამთავრებინა სიტყვა
ცეკას ჩეკას აველუმმა და თითი ისეთი ძალით ატაკა ფრანსუაზას სახეში, თითქოს ისიც
იგრძნობდა და ეტკინებოდა, როგორც თავად ეტკინა თითი. "სხვებს? სხვებს არ იცნობო?" დაუყვავა, სთხოვა ცეკას ჩეკამ ღიმილით. აველუმს კი გაეცინა, რადგან უცებ მიხვდა, რა კუჭის
წვაც ჰქონდა, რისი გაგება აინტერესებდა მას. მას აინტერესებდა, რა გზას აირჩევდა აველუმი:
უარყოფდა თუ სცნობდა თავის უკანონო შვილს, რომელიც ეტყობა უკვე დაბადებულიყო
მისგან უსაშველოდ შორს, სხვა ცის ქვეშ და სხვა მიწაზე, რის შემდეგაც აველუმის "გატაცება"
უცხოელი ქალით სახელმწიფოს თვალში, რასაკვირველია, უფრო სერიოზულ, უფრო
დამაფიქრებელ, უფრო დამაეჭვებელ ელფერს იღებდა, რასაკვირველია, ისევ და ისევ აველუმის
ინტერესებიდან გამომდინარე. "რა გაცინებსო" - გულწრფელად გაუკვირდა ცეკას ჩეკას. მერე,
იდაყვებით მაგიდას დაყრდნობილი (მარჯვენა იდაყვის ქვეშ ერთ-ერთი სურათი მოიბრიცა),
წინ გადმოიხარა (თითქოს სადაც იჯდა, იქიდან ვერ გააგონებდა) და უთხრა: სრულიად
უტყუარი, ახლახანს მიღებული (რასაკვირველია, მოსკოვიდან) ცნობებით, თქვენი ფრანგი
მეგობარი ჯაშუში უნდა იყოს და ასე არხეინად ჯდომასა და სიცილს (ეს არ უთქვამს, ეს
იგულისხმებოდა), ის გირჩევნია, როგორმე დაამტკიცო, ჩვენ რომ ვცდებითო. ეტყობა, მართლა
ძალიან შეეშფოთებინა სახელმწიფო აველუმის უკანონო ბავშვის გამოჩენას ჰორიზონტზე, რაც
უპირველეს ყოვლისა, აველუმის სიმტკიცის, აველუმის სიჯიუტისა და სახელმწიფოს
სისუსტის, სახელმწიფოს უყურადღებობის დადასტურება გახლდათ. სხვანაირად რომ ვთქვათ,
სახელმწიფოს ვერ შეესრულებინა პოლიტიკური პრეზერვატივის როლი და ახლა ცდილობდა,
აველუმისთვის გადაებრალებინა თავისი უმაქნისობა. აველუმს კი ეცინებოდა და ძლივს
აკავებდა ენაზე მომდგარ შეკითხვას: ბარემ ისიც მითხარით, ბიჭი მყავს თუ გოგოო. ბედად, იმ
ხანებში, ამგვარ საკითხებთან დაკავშირებით - უცხოელებთან ნაცნობ-მეგობრული, ნათესაური,
კულტურული,
გნებავთ,
სექსუალური
ურთიერთობები,
რასაკვირველია,
აშკარად
პოლიტიკურისა და, მით უფრო, ჯაშუშურის გამოკლებით - სახელმწიფოს მხრიდან გარკვეული
ლმობიერება თუ არა, ერთგვარი გულგრილობა ნამდვილად შეიმჩნეოდა. ყოველ შემთხვევაში,
ამგვარი "დანაშაულისათვის" აშკარად არავინ ისჯებოდა. თხოულობდნენ უცხოელებს,

თხოვდებოდნენ უცხოელებზე და ასე შემდეგ. მოკლედ, დაახლოებით ისეთივე ურთიერთობა
ჰქონდათ საბჭოელებს უცხოელებთან, როგორც წარღვნამდელ ადამიანებს ცით მოვლენილ
ანგელოსებთან. მართალია, აველუმს ჯერ მაინც არ უშვებდნენ საზღვარგარეთ, მაგრამ
შეძლებისდაგვარად აგრძნობინებდნენ, შესაძლებელი რომ იქნებოდა ამგვარი რამ, თუკი ისიც
წავიდოდა გარკვეულ დათმობებზე, ანუ, მარადიულ გრძნობებს დროებითი კავშირებით
შეცვლიდა, სიყვარულს - გართობით, ესე იგი, მიპატიჟება ნებისმიერი სხვა ქვეყნიდან
მოუვიდოდა და არა მაინცდამაინც საფრანგეთიდან. აველუმს კი, მაინცდამაინც, საფრანგეთში
უნდოდა წასვლა, რადგან, მაინცდამაინც საფრანგეთში ელოდებოდა თავისი ეშუ და ეს
აველუმზე კარგად იმათ იცოდნენ, ვისაც მისი გაშვება-არგაშვება ევალებოდა. საითაც გენებოთ,
ოღონდ პარიზს არ გირჩევთო - თავაზიანად იშორებდნენ თავიდან, თითქოს წასვლას კი არ
უკრძალავდნენ, უფრთხილდებოდნენ - თითქოს პარიზი იყო ყველანაირი სისაძაგლის ბუდე და
იქ ჩასულ კაცს კარგი არაფერი ელოდებოდა. ნათქვამია, მუნჯის ენა დედამ იცისო, მაგრამ
მუნჯსაც ესმის დედისა და, რაღა თქმა უნდა, აველუმსაც კარგად ესმოდა
მათი. ამიტომაც იყო გამოკეტილი საკანში, თავის გმირებთან ერთად, ოღონდ, გმირებს კი არ
აკეთებინებდა, რისი გაკეთებაც თავად არ შეეძლო, არამედ მისგანვე შექმნილ ადამიანს
გმირობად უთვლიდა იმას, რასაც თავად იძულებით იტანდა. რაკი ისე ვერ ცხოვრობდა,
როგორც უნდოდა, ცხოვრობდა - როგორც შეეძლო. მაგრამ რაკი უპარტიო კაცი ცენტრალურ
კომიტეტში დაიბარეს და რაკი იქამდე ყრუდ დახურული ფრჩხილები ერთბაშად გახსნეს,
ისინი არა მარტო აველუმის კრეტინ ეშუს გამოაცხადებდნენ ჯაშუშად, თავის უკანონო
შვილიანად (დაფრთხება და გაანებებს აველუმს თავს, აბა რას იზამსო!), არამედ იძულებულნი
შეიქნებოდნენ (ჰმ, ჰმ...), აველუმის ოჯახური კეთილდღეობაცა და მისი მწერლური ღირსებაც
დაეკიდათ ფეხებზე (თითქოს იქამდე ძალიან აფასებდნენ და უფრთხილდებოდნენ) და ისე
მოქცეოდნენ, როგორც ჩვეულებრივ ანტისახელმწიფოებრივ ელემენტს ეკადრებოდა. აველუმს
კი მაინც ეცინებოდა, რა თქმა უნდა, ნერვიულობისგან, ემოციური, გონებრივი, ფიზიკური
დაძაბულობის გამო და იმის წარმოდგენაზეც, მისი უახლოესი მეგობარი და თანამოკალმე
(თქვენი მონა-მორჩილი), შიშისგან თვალებდაყვლეპილი, საგონებელში ჩავარდნილი, ბოლთას
როგორ სცემდა რუსთაველზე, მთავრობის სასახლის წინ, პიონერთა და კავშირგაბმულობის
სასახლეებს შორის - უიმისოდ თავცოცხალი არ მოიცვლიდა იქიდან ფეხს - და უკვე იმაზე
ფიქრობდა, რა შეეგზავნა, საერთოდ რისი შეგზავნა შეიძლებოდა პატიმრისათვის პარტიის
ცენტრალურ კომიტეტში.
ცხოვრება კი თავისი გზით მიდიოდა. ისეთი დაღლილი ვბრუნდები შინ, გაუხდელს მეძინება.
ისიც გასუსული წევს. შეგნებულად არ ტირის. მიფრთხილდება, იმიტომ, რომ იმას უფრო
ვჭირდები, ვიდრე შენ. ხა, ხა! აი, ისევ ვბრაზდები. არა, გადამიარა. მე აქ ბავშვი გავაჩინე და შენ
მანდ მუცელი გტკიოდა, არა?! ზღვის პირას გორავდი სილაზე?! ტყუი ყველაფერს. ცარიელი
სიტყვებია. იცოცხლე, სიტყვების შერჩევა იცი, მაგრამ ყველა ერთნაირად ტყუილითაა სავსე.
ამისთვისაც მადლობა. როცა გჭირდება, ტყუილსაც დაიჯერებ. ასეთია ადამიანი, მით უფრო კი
- ქალი. როგორც ალბათ მიხვდი, მე უკვე ვმსახურობ. დილის ექვსზე ვდგები და საღამოს
შვიდზე ვბრუნდები. ხანდახან მავიწყდება კიდეც, როგორ გამოიყურება და გიჟივითა ვარ,
ადგილს ვერ ვპოულობ, ვიდრე დავინახავდე. ისევ დედაჩემი უვლის და ერთი მაროკოელი
გოგო მოდის კვირაში ერთხელ. ესეც შეღავათია. საწყალი დედა. ცუდი შვილი ვარ. არ

გაინტერესებს? მაროკოელზე გეკითხები. მე მგონი, კარგი იქნებოდა შენი კოლექციისთვის,
თუნდაც ეთნოგრაფიული თვალსაზრისით. არც მე ვარ კარგი დედა, თქვენი კლეოპატრა
კაკულიასი არ იყოს. ძუძუ ვერ ვაჭამე. არ მოხერხდა. სამაგიეროდ, სამი კვირისა უკვე
ფორთოხლის წვენს მიირთმევდა. ბოსტნეულსაც. საერთოდ, სიამოვნებით ყლაპავს ყველაფერს.
მამამისივით უყვარს გემრიელი საჭმელი. თუ იცი, ვინ არის მამაშენი მეთქი, დავყვირებ
ხანდახან. ის კი იცინის. იმანჭება, ფეხებს ასავსავებს სიამოვნებისგან. შენ კი ჯერ არც გინახავს
და ღმერთმა იცის, როდის ნახავ. ამ თვალსაზრისით, რა თქმა უნდა, შენზე უკეთეს დღეში ვარ.
მადლობა ღმერთს! მართლაც, პირველად რომ ნახა აველუმმა თავისი უკანონო შვილი, ის უკვე
ცამეტი წლის გოგო იყო და ესეც "პერესტროიკის" დამსახურება უფრო გახლდათ, ვიდრე თავად
აველუმისა. ერთ მშვენიერ დღეს, დაიბარეს და უთხრეს, მაინცდამაინც პარიზში უნდა
წახვიდეო და ისიც წავიდა, მაგრამ იმ რამდენიმე დღის განმავლობაში, გადაბმულად, ორი
საათიც არ ყოფილან ალბათ ერთად - დილიდანვე რომელიღაც საზოგადოებისა თუ
გამომცემლობის სხდომათა დარბაზში იჯდა, გამოუძინარი, მთქნარებამორეული - და მაინც,
ისე უბრალოდ, ისე უშუალოდ ეჭირა თავი მის უკანონო შვილს, თითქოს ეს ცამეტი წელი სულ
მამის გვერდით გაეტარებინოს. სამაგიეროდ, განშორება განიცადა ძალიან. ცრემლად დაიღვარა
სადგურში, სადაც ისა და ბებიამისი გაიყვანეს ფრანსუაზამ და აველუმმა მზის ამოსვლის
კუნძულზე გასამგზავრებლად. აველუმიც მეორე დღეს, დილაუთენია უნდა გაფრენილიყო
მოსკოვში, თავის "მხლებლებთან" ერთად. "მხლებლები" დელეგაციის დანარჩენ ორ წევრს
შეარქვა ხუმრობით - ერთ ქართველ და ერთ რუს მწერალს - რომლებიც ძირითადად აველუმის
სამწყემსავად იყვნენ, ეტყობა, შეყვანილნი დელეგაციაში, რადგან ის რამდენიმე დღე აველუმს
დასდევდნენ
კუდში,
ან აველუმს ელოდებოდნენ
სადმე,
ან აველუმის
შეგვიანებით
შეშფოთებულნი, ერთმანეთს ეჩხუბებოდნენ, ერთმანეთს ამტყუნებდნენ - არა შენ გაუშვი და
არა შენო. აველუმმაც ის რამდენიმე დღე სულ იმათ ფერებაში, სულ იმათ პატივისცემაში
გაატარა, სულ იმათ შერიგებას უნდებოდა. იქით უვლიდათ და პატრონობდათ. ფრანსუაზას
მშობლებთანაც ჰყავდა სადილზე და, მათი ხათრით, ბატონმა რელუმ სულ ყანწებით სვა
ბურგუნდული ღვინო. პიგალიც დაათვალიერებინა (რასაკვირველია, ფრანსუაზას ფულებით),
თავის სტრიპტიზიან-ყავიანად და ფრანსუაზასთან გამოსამშვიდობებელ ვახშამზეც დაისწრო,
შინ დაბრუნებულებს, რამე ცუდი რომ არ ჩაეწერათ დელეგაციის მესამე წვერზე თავიანთ ახსნაგანმარტებით ბარათებში. ამისი ეშინოდა ფრანსუაზასაც და აჩქარებდა, მკლავზე ექაჩებოდა
აველუმს, მაგრა იმას მაინც ვერ მოუთმინა გულმა და ისევ ვაგონთან მიბრუნდა, ერთხელ კიდევ
რომ შეევლო შვილისთვის თვალი, თუნდაც მალულად, ვიდრე კიდევ იყო ამის შესაძლებლობა.
ვაგონში ჯერ კიდევ აქა-იქ, კანტი-კუნტად ისხდნენ მგზავრები. გულამოსკვნილი, ცხარე, მაგრამ
უკვე შენელებული ცრემლით ტიროდა ბებიის მკერდზე მიხუტებული. ბებია კი ცრემლსა
სწმენდდა, დროგამოშვებით, მუჭში მოჭმუჭნული ცხვირსახოცით. არც ერთს არ დაუნახავს
აველუმი, არადა, იმ წუთას ალბათ ორივე მასზე ფიქრობდა - ის წარმართავდა, უნებლიეთ,
ორივეს საფიქრალს. ერთი ბავშვური გულუბრყვილობით მისტიროდა, ქვეყანაზე გაბუტული ვერ გაეგო, რატომ დააშორეს ძლივს გაცნობილ მამას ასე უცებ და ეს ატირებდა ცხარე
ცრემლით, თავი რომ შევიკავოთ უფრო ღრმა, უფრო იდუმალი და უფრო მნიშვნელოვანი
მიზეზების

ძიებისაგან. მეორეს კი ცხოვრებისეული გამოცდილება და, რაც მთავარია, მისი ფრთის ქვეშ
გაზრდილი
ბარტყის
ბედი
აფიქრებდა
და,
აქედან
გამომდინარე,
საგონებელში
იყო
ჩავარდნილი, ანუ, იცოდა, რომ ვერ გაარკვევდა და მაინც ცდილობდა გაერკვია, რა
შეიძლებოდა მოჰყოლოდა, რითი შეიძლებოდა დამთავრებულიყო ეს გაუთავებელი შეხვედრაგანშორებები საერთოდ და, უპირველეს ყოვლისა, კერძოდ მისი შვილიშვილისათვის,
რომელსაც ახლა, საკუთარ ფიქრებში დანთქმული, ვერც აღიქვამდა წესიერად და მხოლოდ
უნებლიეთ, ჩვეულებისამებრ სწმენდდა ერთმანეთში არეულ ცრემლსა და ცინგლს.
აველუმს, რასაკვირველია, იქამდეც ჰქონდა გარკვეული წარმოდგენა თავის უკანონო შვილზე ფრანსუაზა ყოველთვის უხვად უგზავნიდა ფოტოებს - მაგრამ არცერთ ფოტოს არ მოუხდენია
მასზე ისეთი დიდი შთაბეჭდილება, როგორიც თავად უკანონო შვილის პირველმა (და
ჯერჯერობით, უკანასკნელმა) ავტოპორტრეტმა მოახდინა, ფრანსუაზას თქმით, შეგნებულად
მისთვის დახატულმა პატარა, ასანთის კოლოფისხელა ქაღალდზე. შეიძლება თავისუფლად
ითქვას, ამ ნახატმა სამუდამოდ დასცა აველუმს თავზარი და არა მარტო შეხვედრამდე,
შეხვედრის მერეც უმთავრესად მაინც ისეთად წარმოიდგენდა ხოლმე თავის უკანონო შვილს,
როგორიც მისივე გაუწაფავი ხელით იყო აღბეჭდილი ნახატზე, თუმცა მშვენივრად იცოდა
(თუნდაც, შეხვედრის შემდეგ), სულ სხვანაირად რომ გამოიყურებოდა სინამდვილეში.
მწვანე მინდორზე, უფრო სწორად, მწვანე ტირეებს ზემოთ, ორ ერთნაირ ყვავილს შორის,
რატომღაც, უმკლავებო გოგო დგას. სახე თეთრი აქვს, ცარცივით. ფეხები - ყვითელი;
მოწითალო, იმ ორი ყვავილის ფერი პერანგი, ნაცრისფერი ქვედაკაბა და შავი ქოშები აცვია.
მკლავებისა არ იყოს, არც ცხვირი აქვს. ორ ლურჯ წერტილს - თვალებს - პირდაპირ "აზის"
მოყავისფრო, მუზარადივით თმა. გოგოს წინ, ბალახზე - მწვანე ტირეებზე - თოჯინა აგდია,
ისიც მკლავებდაწყვეტილი, ანდა, თავიდანვე უმკლავებოდ "შექმნილი". გოგოს ზემოთ
მოზრდილი ლურჯი ლაქაა - ცა - ლურჯ ცაზე კი ყვითელი, ბევრად პატარა, საათის
დაკბილული ბორბლის მაგვარი ლაქა - მზე - რაც ყველასთვის ერთნაირად ნათელია. მაგრამ
გაუგებარია (ყოველ შემთხვევაში, აველუმისთვის), თუ რატომ არა აქვს მკლავები არც გოგოს და
არც მის თოჯინას. მკლავების ნაცვლად, ორივეს პატარა გამონაზარდები, გნებავთ, მონარჩენები
ეტყობა, პერანგისფრად შეღებილი. ასე რომ, ვერც თოჯინა გაუწვდის ხელებს გოგოს - ამიყვანეო
- და ვერც გოგო დაწვდება თოჯინას, ძალიანაც რომ მოინდომოს. რაც მთავარია, ვერასოდეს
ჩაიხუტებს, ვისი ჩახუტებაც სურს. საინტერესოა, შემთხვევით გამოვიდა ასე, თუ წინასწარი
განზრახვით? შეგნებულად თუ შეუგნებლად? უცოდინრობით თუ, პირიქით, რაღაცის,
იდუმალის, ბევრად მნიშვნელოვანის მისანიშნებლად? მაგრამ ამას ვეღარავინ დაადგენს.
ვეღარც თავად მხატვარი. მან თუ იცოდა, მხოლოდ მაშინ იცოდა, როცა ხატავდა, როცა
მხოლოდ ასე შეეძლო იმის თქმა, რისი თქმაც საერთოდ არ შეეძლო.
მოკლედ, ისე ააფორიაქა ამ ნახატმა აველუმი, მშვიდად, უმტკივნეულოდ, უტანჯველად, ვეღარ
იფიქრებდა იმ დღეზე, იმ ასტრონომიულ საოცრებაზე, შეუძლებელ შესაძლებლობაზე, როცა
ნახატით გაცნობილ გოგოს ცხოვრებაშიც შეხვდებოდა და ამოხსნიდა ამოუხსნელ საიდუმლოს
ბავშვისას, რომელსაც ყოველთვის უფრო მეტი ესმის, ვიდრე ეუბნებიან და უფრო ნაკლებს
ამბობს, ვიდრე იცის. ცამეტი წელი დაილია ამ დღის მოლოდინში, თითქმის უმაღლესი ნიხრი,
ტარიფი მკვლელობისთვისაც. და ისიც, ამ ხნის განმავლობაში, ისევ ამაოდ ცდილობდა

ამოუხსნელის ამოხსნას, ისევ განუსჯელად, დაუნდობლად ხარჯავდა, რისი დახარჯვაც
შეეძლო;
ისევ
დასკდომამდე,
თავგანწირულად
სკამიდან
ღრეობდა
და
გადმოვარდნამდე...
თავდაუზოგავად
მერე
კი
ისევ
მუშაობდა,
ზღვის
თითების
პირას
იჯდა
ფეხმოუცვლელად, ზღვაში დაღუპული პატრონის მომლოდინე ბებერი ძაღლივით (როგორც
ერთმა მოლდაველმა პოეტესამ უთხრა) და მოღუშული, ნაოჭებში თვალებჩაკარგული
მისჩერებოდა ცარიელ სივრცეს. მაგრამ როცა ის გაუთვალისწინებელი, თითქოს რიგგარეშე,
ასტრონომიულ კალენდარში თითქოს ძალით ჩამატებული დღეც გათენდა, ბოლოს და ბოლოს,
ისე დაფრთხა, ისე შეეშინდა, სასტუმროდან გამოსვლაც არ უნდოდა. ფეხები უკან რჩებოდა,
ესიკვდილებოდა საკუთარი ხორცისა და სისხლის დანახვა. ვითომ, შვილისთვის ჩამოტანილ
საჩუქრებს ალაგებდა ცალკე ჩანთაში, სინამდვილეში კი, დროს იგებდა, დროს წელავდა
შეძლებისდაგვარად, თითქოს შეეძლო თავი აერიდებინა ამ შემთხვევისთვის, რომელსაც
ცამეტი წელი სულწასული, უიმედო მოუთმენლობით ელოდებოდა. ფრანსუაზაც უარესად
აჩქარებდა - საჩუქრები სხვა დროს იყოს, წავიდეთ, ცოდოა, გველოდებაო. შევიდნენ და, აი, ეს
გახლავს მამაშენიო - უთხრა ბატონმა რელუმ ბებიის გვერდით მოუთმენლად დასკუპებულ
პატარა გოგოს, რომელსაც არათუ ნორმალური, არამედ ულამაზესი, უტკბილესი, სურნელოვანი
და მოქნილი მკლავები აღმოაჩნდა, თოჯინის დაჭერაც შეეძლო და ცამეტი წლის, ანუ, საერთოდ
უნახავი მამის, თუნდაც ვითომ მამის ჩახუტებაც. ძნელი აღმოჩნდა იმ მკლავებიდან თავის
დაღწევა და უხერხულად მოხრილი აველუმი, დარცხვენილიც და შერცხვენილიც, ბედნიერიც
და მადლიერიც - გაუბედავად, მსუბუქად, აქა-იქ კოცნიდა უკანონო შვილის, ვინ იცის, რანაირი
ფიქრებით,
რანაირი
ოცნებებით,
წარმოდგენებით,
ჩვენებებით,
მოსაზრებებითა
და
ვარაუდებით გამოტენილ პატარა თავს, კაუჩუკის ღვედებივით მოქნილ, გარუჯულ მკლავებს,
ნაზად მომრგვალებულ მხრებს, კისრის ღრმულს, კისრის ქვევით, ბეჭებისკენ, წელისკენ,
კუდუსუნისკენ ჩაწიკწიკებულ მალებს. საჩუქრებით სავსე ჩანთა ჯერ ისევ ხელში ეჭირა,
მოუხერხებლად გადმოხრილს, სულელურად მომღიმარს, და ამ სანახაობით არანაკლებ
აღელვებული, არანაკლებ დაბნეული ფრანსუაზაც ვერ მიმხვდარიყო, ჩამოერთმია ჩანთა,
მეორე ხელიც გაენთავისუფლებინა მისთვის, რათა იმასაც მთლიანად, მთელი არსებით და არა
ასე,
სანახევროდ,
გაუბედავად,
ჩაეხუტებინა
თავისი
ცოდვის,
სიშლეგის,
რწმენის,
შეურიგებლობისა და, რაც მთავარია, ველური, მოუთვინიერებელი სიყვარულის ნაყოფი,
წესებსა და კანონებს, თეორიებსა და მოსაზრებებს ჯერ კიდევ ვერ შეგუებული სიყვარულისა
და, ამიტომაც, უფრო მეტად შეშფოთების, გაკვირვების, გაბრაზების, დაცინვისა და დასჯის
სურვილის
აღმძვრელი
სხვათა
გულებში,
ვიდრე,
ვთქვათ,
აღტაცებისა,
მოწიწებისა,
პატივისცემისა. მაგრამ იმ წუთას, იქ, იმ ოთახში, სადაც მამა-შვილის არც მთლად ბუნებრივი,
არც მთლად ჩვეულებრივი გაცნობა ხდებოდა, "სხვა" არავინ იყო, ყველანი მეტ-ნაკლებად ამ
სიყვარულის მონაწილენი, თანამზრახველნი, ხელისშემწყობნი, მხარდამჭერნი, ანდა სულაც
მსხვერპლნი იყვნენ და, რაც მთავარია, ამას განგების ნებად, ღვთის წყალობად თვლიდნენ.
ამ დროს სონია უკვე დიდი ხნის გამოსულია ასპარეზზე. უკვე დიდი ხანია ის ხვდება მოსკოვში
და ის აცილებს მოსკოვიდან აველუმს. უფრო რომ დავაზუსტოთ, მისგან მიდის და მასთან
ბრუნდება აველუმი. პარიზში რომ გააცილა, რატომღაც ეგონა, ნაკლებად ააღელვებდა,
ნაკლებად შეეხებოდა თავად ეს ამბავი. მაგრამ ასე არ აღმოჩნდა. პირიქით, როგორც კი თვალს
მიეფარა აველუმი, მაშინვე იგრძნო, რა ადვილად შეიძლებოდა მისი დაკარგვა. უფრო მეტიც,

გამაოგნებელი სიცხადით იგრძნო, გაცილებით მძლავრად რომ იყო დაკავშირებული თავად
ფრანსუაზასთან, ვიდრე აველუმთან. ფრანსუაზა წარმართავდა საერთოდ მის ცხოვრებას და
ფრანსუაზასგან ჰქონდა ადგილი მიჩენილი აველუმის ცხოვრებაში, ანუ, დროებით იკავებდა იმ
ადგილს, რომელიც სამარადისოდ ეკუთვნოდა ფრანსუაზას. დაძაბულობისგან მთელი სხეული
უთრთოდა. გაურკვეველი, მოულოდნელი სევდისგან გული ეწურებოდა და ერთი სული
ჰქონდა, როდის მივიდოდა შინ, როდის ჩაიხუტებდა თავის ქეციან დანიას და იტირებდა,
იტირებდა, იტირებდა, ვიდრე დედა არ მოუკაკუნებდა კარზე - გამო, ჩაი დავლიოთო - ვიდრე
ტელეფონი არ დარეკავდა, ანდა ვიდრე თავად არ მობეზრდებოდა ტირილი. მაგრამ, მივიდა
თუ არა შინ, პირველ რიგში, მაკრატელი ამოიღო უჯრიდან, კეფაზე დაგრაგნილი მაჯის სიმსხო
ნაწნავი ჩამოიშალა, თვალები მაგრად დახუჭა და, რაც შეიძლება სწრაფად, შეიჭრა ძირში. ორი
დღის შემდეგ ასე თმაშეჭრილი დახვდა აველუმს აეროპორტში. მაგრამ აველუმს ყურადღება არ
მიუქცევია ამისთვის, ჯერ ისევ იქ იყო, პარიზში, და განცდილითა და გადატანილით
დათრგუნული, სასტუმროში მისვლას ჩქარობდა მხოლოდ. სონია, რასაკვირველია, წუთითაც
არ მოშორებია, ვიდრე სართულის მორიგემ არ დაურეკა და არ შეახსენა, სტუმრობის დრო
ამოიწურაო. მაგრამ სანამ იქ იყო, არც თავისი ეჭვების გაქარწყლება მოუთხოვია აველუმისგან,
არც უყურადღებობისთვის უსაყვედურებია. პირიქით, თვითონ იყო ყურადღებად ქცეული და
შეუნიღბავი ინტერესით ისმენდა მამა-შვილის ისტორიული შეხვედრისა და განშორების ამბავს.
ოხრავდა, განიცდიდა და იმ წუთას მართლა გულწრფელად თანაუგრძნობდა უკანონო მამასაც