აველუმი - 04

მაგალითად, მელანიამ დიდი გამჭრიახობა გამოიჩინა თავიდანვე, როცა სინამდვილეს კი არ
აუჯანყდა,
დაუფიქრებლად
(მოფიქრებულად)
გასცა
და
დაუნანებლად
(შეგნებული
იძულებით) გაყო ის, რისი არც გაცემა შეიძლება თითქოს და არც გაყოფა. მაგრამ არათუ იყოფა
თურმე, არამედ უმალ ნამატითაც დაგიბრუნდება, თუკი მარტო შენს თავზე არ იფიქრებ და
სხვებსაც გაუწევ ანგარიშს. მელანიამ, რაც მართალია, მართალია, სიხარბესაც სძლია და
პატივმოყვარეობაც დაიცხრო, რითაც, უპირველეს ყოვლისა, მოქიშპეთა გულები მოინადირა და
ქიშპობის მიზეზი, მართალია, ათასნაირად გაძიძგნულგაწეწილი, მაინც ბოლომდე შეინარჩუნა. ის კი არა, მგონი თვითონაც არ იცოდა, უხაროდა თუ
სწყინდა, დღითიდღე უფრო და უფრო რომ უძნელდებოდა აველუმს სოროს დიდი ხნით
მიტოვება და რომელიღაც ტკბილ მოგონებაში გადავარდნილს, რომელიღაც სასიამოვნო
ჩვენებისთვის თვალგაშტერებულს, მშობლიური თანაგრძნობით გამოხედავდა ხოლმე, ვითომ
ქსოვით გართული. ასე რომ, არც სონიას ჰქონდა უფლება, მარტოს, უიმათოდ გადაეწყვიტა

ესოდენ სერიოზული საკითხი, შეიძლება უაღრესად პირადული, მაგრამ ასევე უაღრესად
დაკავშირებული საზოგადოსთან, რამდენადაც სონიას წასვლით, თავისთავად დგება დღის
წესრიგში
ყველა
დანარჩენის
ყოფნა-არყოფნის
საკითხიც,
რადგან
ასეთია
იმპერიის
სტრუქტურა, ბოროტებისა იქნება ის თუ სიყვარულის. მაგრამ არც ყველაფრის სონიასთვის
გადაბრალება იქნება ჩვენგან კარგი საქციელი. სონიასაც საკუთარი ბუნება წარმართავს და არა
აველუმის შეგონებები; მიუხედავად აველუმის დიდი მცდელობისა, მაინც მშობლიურ გარემოს
უფრო შეეფერება ის, ვიდრე აველუმის წარმოდგენებს. აველუმის აზრით, სონიასთვის
გაცილებით მნიშვნელოვანი უნდა ყოფილიყო მასთან მეგობრობა, ვიდრე ერთი ჩვეულებრივი
გათხოვება. მაგრამ სინამდვილემ სულ სხვა სურათი გადაგვიშალა თვალწინ. აშკარად
არითმეტიკასთან გვაქვს საქმე, ჩვენ კი ალგებრული წესით ვცდილობთ "უცნობის" ამოხსნას.
"უცნობი" ცნობილია. კაცობრიობის არსებობის მანძილზე, ათადან და ბაბადან მოყოლებული,
ჯერ არ ყოფილა შემთხვევა, ამოუხსნელი დარჩენილიყოს. ხელმწიფის საყვარლობას მჭედლის
ცოლობა სჯობსო - ამბობს ხალხური სიბრძნე. ასე რომ, არც სონიას არჩევანი გამოირჩევა დიდი
ორიგინალობით. ჩვეულებისამებრ, სონიამაც მისთვის უკეთესი აირჩია ორ "ბედაურს" შორის
და თუნდაც, მხოლოდ და მხოლოდ, პრაქტიკული თვალსაზრისით - აირჩია ის, ვისაც უფრო
გამოიყენებდა, ვინც უფრო გამოადგებოდა, არა მარტო უფრო ახალგაზრდა, არამედ უფრო
თვინიერიც, უფრო იოლად სატარებელი შენს ჭკუაზე. ბოლოს და ბოლოს, აირჩია ის, რომელიც
უფრო ახლოს ეყოლებოდა, ყოველთვის საძებარი არ გაუხდებოდა და აღარც კავკასიონის
გადაფრენ-გადმოფრენა დასჭირდებოდა ერთი კოცნის გულისთვის. მაგრამ, თუ ქათინაურად
არ მიიღებს,
მე ყოველთვის უკეთესი
მეგონა რატომღაც სონია, უკეთესი,
ზნეობის
თვალსაზრისით კი არა, არამედ საერთოდ, იმ ნივთიერებათა და მინერალთა ხარისხით,
რომლებისგანაც შესდგება მისი არსება, სულიერიცა და ხორციელიც. უფრო გასაგებად რომ
ვთქვა, ღრმად ვიყავი დარწმუნებული (ეს რა სონიას ბრალია!), სულის ამოხდომამდე,
ნებისმიერი იარაღით იბრძოლებდა აველუმის გადასარჩენად და შესანარჩუნებლად. თუმცა,
თავად, ეტყობა, ამ აზრისა არ იყო, ანდა ბრმად არ ემორჩილებოდა ამ აზრს. დედამისმა,
ქალბატონმა აისოდორამ, მართალია სულელური ლაპარაკი იცის (ამიტომაც გაექცა ალბათ
ქმარი), მაგრამ ყურადღებით თუ მოუსმენთ, ბევრ საინტერესო (და საჭირო) ცნობასაც
მოგაწვდით. "ყველას ძალიან გვიყვარს აველუმი, მაგრამ არ გეგონოთ, სონია იმის ანაბარა იყოს
დარჩენილიო" - აი, რა მითხრა ერთხელ ქალბატონმა აისოდორამ, მაგრამ მაშინ ის უფრო
გამიკვირდა, საკმაოდ უხეშად რომ გააჩუმა სონიამ დედამისი - როგორმე მე თვითონ მოვუვლი
ჩემს თავსო - და უფრო ზრდილობისთვის შევიცხადე, რას ბრძანებთ-მეთქი, რადგან,
ჩვეულებისამებრ, დიდი მნიშვნელობა არ მიმიცია ცხოვრებაზე განაწყენებული, ქმრის
დაუნდობლობით ღრმად დაჭრილი ქალის "მუქარისთვის". სონია, რასაკვირველია, თვითონვეა
საკუთარი ცხოვრების ბატონ-პატრონი, მაგრამ ცხოვრებაცაა და ცხოვრებაც. როცა ქალი ქმარს
ღალატობს საყვარელთან, ესე იგი, ჩვეულებრივი, მყარი, საიმედო გზით მიდის ცხოვრება,
მაგრამ, როცა საყვარელს ღალატობს საქმროსთან, მთლად კარგად ვერ არის საქმე. ერთი
პატიოსანი კაცი ამბობს, სანამ მე ვარ, სიკვდილი არ არსებობსო. სანამ სიყვარულია, ღალატი არ
არსებობს, წარმოუდგენელიცაა "გულმა სხვისკენ გაგიწიოს". ამიტომ, ნურც თავს მოვიტყუებთ,
ნურც
ერთმანეთის
მოტყუებას
შევეცდებით.
სონიას
"აჩემება"
იმიტომ
კი
არ
არის
ანგარიშგასაწევი, მისი და აველუმის ურთიერთობა რომ "დაძველდა", "უპერსპექტივო" გახდა,
როგორც არაერთხელ აღნიშნულა ადრეც "კეთილმოსურნეთა" მიერ, რასაკვირველია, იმავე

ქალბატონ აისოდორას ჩათვლით, არამედ იმიტომ, მიუხედავად ყველაფრისა, ანდა სწორედ
ყველაფრის გამო, "გულმა სხვისკენ რომ გაუწია", თუნდაც ერთი წამით, უნებლიეთ, ანდა
სქესის სისუსტიდან
გამომდინარე, და, რაც მთავარია, წინ კი არ აღუდგა, შეძრწუნებული, ამ წარმავალსა და
ბუნებრივ მოთხოვნილებას, არამედ აჰყვა და გადაჰყვა კიდეც. ამდენად, სალაპარაკოც
აღარაფერია თითქოს. რამდენიც არ უნდა ვილაპარაკოთ, მხოლოდ იმას დავადასტურებთ, თუ
რა ძნელი გასათვალისწინებელია საერთოდ ნებისმიერი საფრთხე, სწორედ იქიდან რომ
გამოგვიტყვრება ხოლმე, საიდანაც არ ველოდებით. მაგრამ ყველა ნორმალური ადამიანი,
თუნდაც ქვეცნობიერად, განუწყვეტლივ გრძნობს და ერიდება საფრთხეს. სონია კი პირიქით
მოიქცა - "საფრთხისაგან" თავის დაღწევა კი არ სცადა, არამედ შეგნებულად, გამიზნულად
მიეკედლა მას. დიახაც რომ საინტერესო მდგომარეობაა სულისა - იმიტომ კი არ იქცევი ასე,
გაბრაზებული რომ ხარ ვიღაცაზე, "საფრთხე" იგრძენი და ის ვიღაცა გვერდით ვერ დაიგულე,
არამედ "საფრთხე" მოულოდნელად ხსნა რომ აღმოჩნდა შენთვის და, უპირველეს ყოვლისა, იმ
გაურკვევლობისა და უპერსპექტივობისგან, რაზედაც ზემოთ ვილაპარაკეთ. სონიასთვის
"საფრთხე" იგივე ხსნაა და, რაც ყველაზე სამწუხაროა, აველუმისგან ხსნაა, აველუმის
მარადიული სიყვარულისგან, ანუ, თუ გნებავთ, უმომავლო კავშირისგან (ბოდიშს ვიხდი
პროზაული გამოთქმისთვის), რომელიც სინამდვილეში სულ ბეწვზე ეკიდა თურმე და თუ არ
წყდებოდა, მხოლოდ და მხოლოდ, იმიტომ, "არავინ რომ არ იყო ირგვლივ ღირსეული". და აი,
ბოლოს და ბოლოს, "ღირსეული" მაინც გამოჩნდა. კი გიხარია (რომელ გასათხოვარ ქალს არ
გაუხარდება ასეთი სასწაული), კი გგონია თავი სიზმარში, მაგრამ ცოტა დამფრთხალიცა ხარ.
რაც უნდა იყოს, სულ ახლახანს, მთლიანად, მთელი არსებით ეკუთვნოდი სხვას და ათასში
ერთხელ თუ გაიფიქრებდი ხოლმე ჩაძინებამდე, ისიც გაკვრით, სულ ერთი წამით, ძირითადად
ბიოლოგიური შიშით შეძრული: რა მეშველება, ეს რომ მოკვდებაო. მართლაც, განა რამდენხანს
ცოცხლობს ადამიანი! მაგრამ განა მართლა წლობით იზომება ნამდვილი სიცოცხლე, ნამდვილი
გრძნობა, ნამდვილი ურთიერთობა საერთოდ?! არა მგონია. ეს ძალიან არაზუსტი და
არასაიმედო საზომია - მერყევი, მატყუარა. მაგრამ ახლა რა აზრი აქვს ამაზე ლაპარაკს ყველაფერი ისედაც ნათელია. უფრო მეტიც: როცა წარმოვიდგენ ხოლმე, როგორ დგას სონია.
საზიარო მიწის ნაკვეთზე, კიტრის კვლებში, ბარის ტარზე ხელებგადატყაული და როგორ
ეცინება თვითონვე გუნებაში - ერთი იმას (აველუმს) დაანახვა ახლა ჩემი თავიო - ლამის
ღალატიც ვაპატიო. ადამიანი ცოდოა - საკუთარი ხელით იკოწიწებს თავის პატარა ჯოჯოხეთს
და თვალები უკვე ეწვის ბოლისგან, მაგრამ მაინც უფრო ღრმად შედის ბოლში, თუნდაც
გარანტირებული მშვიდი სიბერის გულისთვის - ხმის გამცემი, წყლის მიმწოდებელი რომ
ჰყავდეს ვინმე, უკეთეს შემთხვევაში - შვილიშვილი, რომელსაც თავისი ერთადერთი
სიყვარულის სურათზე დაუკაკუნებს სიბერისგან დაკრუნჩხულ თითს და ჩიფჩიფით ეტყვის:
აი, ამ კაცს ვუყვარდიო. მაგრამ ღმერთის წინაშე აველუმიც მართალია. თავისი ჭკუით, ისიც
სონიასთვის ზრუნავდა და არც თავმოყვარეობას გაფრთხილებია, არც ჯანმრთელობას. არც
მოსკოვში ჩაფრენას ნანობს, მიუხედავად ყველაფრისა. პირიქით, რაც დრო გავა, მით უფრო
ტკბილად გაახსენდება ალბათ თვითმფრინავის კუდზე ყანყალიც, ერთმანეთზე შეწყობილი
მუყაოს ყუთებიც, მუჭში მოგროვილი გამოწუწნული მანდარინის ჩენჩოც... ძალიან კარგად
მოიქცა. კარგადაც და სწორადაც. სონიას ყველაფერი უნდა სცოდნოდა, ოღონდ ის კი არა, რის

სანაცვლოდ რა დაკარგა, არამედ - მართლა რომ შეიძლება მასზეც შესტკიოდეს ვიღაცას გული.
თუმცა, სონიამ ყოველთვის იცოდა ყველაფერი, პირველივე დღიდან, როცა მკვდარივით
გადაფითრებული, ძლივს მოათრევდა ფეხებს სასტუმრო "როსიას" ლამის უსასრულო
დერეფანში; როცა პალტოს იხდიდა, უფრო ზუსტად კი, ვერ იხდიდა და მღელვარებისგან
ტუჩებგადალურჯებული, სიკვდილმისჯილის გაუთვითცნობიერებული ცნობისმოყვარეობით
აყოლებდა თვალს აველუმის ხელების ნებისმიერ მოძრაობას, თითქოს რამე თუ გამორჩებოდა,
ანდა, თითქოს როგორც კი ისინი (აველუმის ხელები) გაჩერდებოდნენ, მისი აღსასრულიც
დადგებოდა; და როცა თავისი ნაბიჯის გასამართლებლად თუ აველუმის გულში უფრო ღრმად
ჩასახედად, მოგონილი არხეინობით, მეძავის უტიფრობით ეუბნებოდა აველუმს: აქეთ რომ
მოვდიოდი, წითელ მოედანზე ასი მანეთი შემომაძლია ერთმა შენი ხნის კაცმაო. სხვანაირად
წარმოუდგენელია მათი გუშინდელი უდარდელობაც და დღევანდელი მღელვარებაც.
როგორც იტყვიან, იმათაც ჰქონდათ "ერთი დრო" და თუნდაც იმხნის განმავლობაში ისინიც
ისეთივე ბუნებრივები იყვნენ ერთმანეთისთვის, ისევე შეეფერებოდნენ ერთმანეთსაც და
გარემოსაც, როგორც, ვთქვათ, ბიჭვინთას - აივანზე, მზის მხარეს, გასაშრობად გაკიდული
საცურაო ტრუსები, ანდა, მლაშე ქვიშის მცოხნავი, ყელზე თითბრის ეჟვანშებმული ძროხა,
მოულოდნელად რომ წაადგა ერთხელ თავზე და გულები გაუხეთქა ხის ქვეშ შეყუჟულებს.
იქაური ბიჭები (მათი უნებლიე მასპინძლები), ზღვის პირას ცეცხლს აჩაღებდნენ, თევზის
მოსახარშად, და ვინ იცის, რაღას არ პირდებოდნენ ღმერთს გუნებაში სონიას ერთი
კოცნისთვის. სონია კი მართლაც ლამაზი იყო იმ დღეს - გალიფეს თარგზე გამოჭრილი ხაკის
შარვალი ეცვა და ვარდისფერი თხელი პერანგი. მაჯის სიმსხო ნაწნავი კეფაზე დაეგრაგნა,
გველივით,
და
ჯიბეებში
ხელებჩაწყობილი,
მოგონილი
არხეინობითა
და
სიზანტით
მისეირნობდა აველუმის გვერდით, მკვდარ, გავარვარებულ ქვიშაზე, ვიდრე ქვიშნარს
გასცდებოდნენ და ჯუჯა ბზების ტყეში შეიმალებოდნენ, დაუსხლტებოდნენ ცეცხლთან
მოფუსფუსე ბიჭების თვალებს. ტყეში პატარა საყდრის ხელა ლოდი ეგდო, მზემიშუქებული, და
მის ხორკლიან ზედაპირზე დამსხვრეული სხივი თვალებში უჭვრიტინებდა აველუმს და ცა
კისერში ჩასდიოდა ცივ ჟრუანტელად და მიწა თანდათანობით ეცლებოდა ფეხქვეშ და სონიას
ისე გახურებოდა მზეზე თმა, სულ ტკაცატკუცი გაუდიოდა მის თითებში და ყველაფერი, რასაც
იმწუთას განიცდიდა და ხედავდა, იმდენად დიდებული იყო, სხვა რომ ვერაფერი მოახერხა,
პირჯვარი გადაიწერა.
ასე იყო ეს ამბავი, მაგრამ ალბათ ისიც საინტერესოა (თუნდაც, მხოლოდ ჩემთვის), რატომ
დამესიზმრა მაინცდამაინც მე ქვემოთ მოთხრობილი სიზმარი, როცა გაცილებით აჯობებდა და
სავსებით ბუნებრივიც იქნებოდა, იმავე სონიას დასიზმრებოდა, ანდა თავად აველუმს. თუმცა,
მეორე მხრივ, იმჟამინდელ ჩემს სულიერ მდგომარეობას თუ გავითვალისწინებთ, სრულებითაც
არ არის გასაკვირი, სწორედ მე რომ ვნახე სწორედ ასეთი უცნაური სიზმარი. ეტყობა, იმ
დღეებში ცოტა მეც ავაფრინე, რადგან ადრე მსგავსიც არაფერი დამსიზმრებია, არც ასე
გამორჩეულად უცნაური, არც ასე გამორჩეულად დაბნეული, რასაკვირველია, თუ კი მართლა
მე ვნახე, რაც ვნახე, და არა, ვთქვათ, სონიამ ანდა აველუმმა. ახლავე ავხსნი ყველაფერს. რაც
მთავარია, ერთ სიტყვასაც არ დავამატებ, არც მხატვრული, არც აზრობრივი კოსმეტიკის
ჩასატარებლად. რაღაც-რაღაცები კი თავისთავად დააკლდება, რისი აღდგენაც უბრალოდ ვეღარ
შევძელი, რამდენადაც საკმაოდ დიდი დრო გავიდა, ვიდრე აეროპორტში მანქანით გავიდოდი

და, რაც მთავარია, ფეხით დავბრუნდებოდი იქიდან, ანუ ვიდრე საბოლოოდ დავადგენდი, რა
იყო სიზმარი და რა ცხადი, როდის გამოვედი სიზმრიდან (როდის გამოვედით სიზმრიდან მე
და სონია, ორივენი ერთად, რადგან სიზმარში ერთ-ერთი ჩვენთაგანი იყო ორივე, უფრო
სწორად, სამივე, ესე იგი, აველუმიც, მაგრამ ორიდან - ანუ სამიდან - რომელი იყო ის
"ერთერთი", ძნელი სათქმელია) და როდის გადავედი ცხადში (უკვე უსონიოდ). საერთოდ კი
უაღრესად ნათელი სიზმარი იყო და მეც, შეძლებისდაგვარად, შევეცდები ისევე ცხადად
გადმოვცე, როგორც ვნახე, ანუ როგორც აველუმმა ნახა, რადგან სინამდვილეში, მე კი არ ვნახე
რაც ვნახე, არამედ - აველუმმა (შეიძლება - სონიამაც). ანდა, აველუმის სიზმარი ვნახე მე, მაგრამ
ეს სრულებითაც არ ნიშნავს იმას, რომ სიზმარშიც მე მე ვიყავი. სიზმარი, რა თქმა უნდა, მე
ვნახე, მაგრამ იმავე სიზმარში მე მე კი არ ვიყავი, უბრალოდ, მე ვანსახიერებდი ყველას, გარდა
საკუთარი თავისა - აველუმსაც, სონიასაც და, თქვენ წარმოიდგინეთ, დანიასაც. ასე რომ, ძალიან
სასიამოვნო იქნებოდა პირადად ჩემთვის, ეს სიზმარი მართლა აველუმს ანდა სონიას ენახა და
არა მე. მაგრამ სჯობს, ისევ სიზმარი მოვყვე, თორემ ამდენი ახსნა-განმარტებით თვითონ
დავიბენი და სხვა როგორღა გაარკვევს, ვის რა დაესიზმრა, ანდა დაესიზმრა თუ არა საერთოდ
რამე.
მაშ ასე: ვითომ, ერთ მშვიენიერ დღეს, მოულოდნელად გამომეღვიძა ჩემს ლოგინში. არა,
პირიქით. ვითომ, სონიას გამოეღვიძა თავის ლოგინში. რასაკვირველია, მნიშვნელობა არა აქვს,
ვის ეკუთვნის ლოგინი. მთავარი იმ ლოგინის ადგილსამყოფელია. მოკლედ, სონიას
მოულოდნელად გამოეღვიძა მის მშობლიურ გარემოში და დანიამაც მაშინვე ენა აუსვა სახეზე
(ძაღლის ცივი ენა რომ ვიგრძენი, მთელს ტანში ჟრუანტელმა დამიარა. ძაღლი კი მეცოდება,
მაგრამ ვერ ვიტან, თავისი ადგილი რომ არ იცის, გინდა ეწყინოს, გინდა არა) და დაიწკავწკავა ადე, აღარ შემიძლია, გამასეირნეო. მაგრამ სონია ჯერ კიდევ ვერ გამორკვეულიყო ბურანიდან.
ისეთი გრძნობა მქონდა, თითქოს კი არ ვიღვიძებდი, ვიძინებდი, მაგრამ რაღაცა მიშლიდა
დაძინებას. რაღაცა კი არა, ვიღაცა. ოთახში აშკარად ვიღაც იყო, ძაღლის გარდა, და დაჟინებით
მიყურებდა. სონიამ უნებურად საბანი წაიფარა შიშველ მკერდზე, დამალა თავისი დიდი
ძუძუები, რამაც, ცოტა არ იყოს, გამაკვირვა, რადგან არასოდეს მორიდებია საკუთარი
სიშიშვლის დემონსტრირება (მთავარია, მაყურებელი ჰყავდეს), მით უფრო საკუთარ საწოლში.
ფრთხილად, გაუბედავად მოვათვალიერე ოთახი, მაგრამ, არათუ უცხო ვინმე, საერთოდ არავინ
და არაფერი არ იყო ოთახში - არც წიგნების კარადა, არც მაგიდა, არც სკამები... თითქოს
ბინადრები გაუსახლებიათ, ან ჯერ არ შემოუსახლებიათო. არაფერი არ იყო (სხვათა შორის,
აღარც დანია) და აი, მაშინ კი იკადრა სონიამ გამოფხიზლება. "ღმერთო ჩემო, სად გაქრა იმის
("იმის" - ე.ი. აველუმის) სურათიო". (არადა, მართლა კარგი სურათია - ოცდაექვსისაა ახალგაზრდა, დამწყები პოეტი რაღაცას ჯიუტად მისჩერებია სივრცეში, ალბათ სონიას ჯერ
დაბადებას, მერე დაქალებასა და მერე გამოჩენას თუ ელოდება) - გაიფიქრა შეშფოთებულმა და
საწოლში წამოჯდა. ძუძუები მაშინვე აქეთ-იქით გადაიზნიქნენ, გაბუტულებივით, თითქოს
ერთმანეთს აარიდეს თვალი. იმის, ანუ აველუმის სურათი კი არა, როგორც უკვე ვთქვი,
ყველაფერი გამქრალიყო: ფარშევანგის კუდის ბუმბულიც (ბრმა გუშაგი), ასკილის ეკლიანი
ტოტიც (შურიანი მოწმე), კახურ-იმერული კერამიკაც (ცარიელი სიტყვები), უნიკალური
ავტოგრაფებით შემკობილი წიგნებიც (ბრიყვის აღსარება), ხევსურული პაჭიჭებიც (მორიგი
"საქორწილო" მარშრუტი), კვეტერას მწვანე კრამიტის ნამტვრევიც (უმაქნისი წარსული)...

ყველაფერი, რაც თავს გადახდენიათ, უგრძვნიათ, განუცდიათ. კი მაგრამ, სად, სად უნდა
გამქრალიყო ამდენი რამე ასე ერთბაშად, ასე უკვალოდ, ასე უიმედოდ?! თითქოს არც
ყოფილაო. არადა, იყო. მე ხომ ვიცი, სხვამ თუ არა?! შეშფოთებული წამოვარდა საწოლიდან,
დედიშობილა, გრძელფეხა... და, ცოტას მორჩა, მაშინვე იატაკზე მოადინა ბრაგვანი - რაღაცაზე
მოუცურდა უცებ ფეხი. "შენი დედაცო" - შეიგინა გულით, ბრაზიანად, აველუმივით, და მერეღა
დაიხედა ძირს. ძირს აველუმის სურათი ეგდო პირქვე. თეთრად ქათქათებდა პრიალა
ქაღალდის სწორკუთხედი. აველუმი, რასაკვირველია, არ ჩანდა - მეორე პირზე იყო
აღბეჭდილი,
ქვემოდან.
თითქოს
შეგნებულად
იმალებოდა
ქაღალდის
ქვეშ,
მაგრამ
გახარებულმა სონიამ ქაღალდი რომ გადმოაბრუნა, არც იქ აღმოჩნდა. პრიალა ქაღალდის ორივე
პირი ერთნაირად თეთრი (ანუ სუფთა) იყო. სონიამ მაშინვე იმას ("იმას" - ე. ი. იმას) დაურეკა და
მშვიდად უთხრა (თან საკუთარ სხეულს ათვალიერებდა სარკეში): მოხარშული ვირის ყური
მაცივარში დევს, მე კი თბილისში მივფრინავ, რადგან ორს რომ ერთი გამოვაკლოთ ერთი კი
დარჩება, მაგრამ ის ერთი მე ვარ თუ ის ("ის" - ე.ი. აველუმი) ძნელი დასადგენიაო. "ვიცოდი,
ადრე თუ გვიან, ასე მეტყოდიო" - უპასუხა იმან. სონია კი უკვე თბილისის აეროპორტში იდგა
ვითომ და აველუმის ტელეფონის ნომერს კრეფდა გამალებული (თან დარწმუნებული იყო,
გვერდით ჩავლილი ყველა მამაკაცი უყურებდა). "ტელეფონზე გეძახიანო" - კარზე მომიკაკუნა
ეკაეკატერინეკატომ. ვიცი, ვინც რეკავს-მეთქი - მივაძახე კარს და მეც ისევე შეშფოთებული
წამოვვარდი საწოლიდან, როგორც სონია წამოვარდა წეღან, ოღონდ, აქედან ძალიან შორს, სხვა
ქვეყანაში, სხვა ქალაქში, სხვა ბინაში. ისე ჩავიცვი და ისე გამოვედი შინიდან, სიტყვა არ
მითქვამს არავისთვის. საბედნიეროდ, არც ჩემთვის უკითხავთ რამე, ეგაა, რომ ყველანი,
დიდიან-პატარიანად, დაძაბულნი, გაშეშებულნი მადევნებდნენ თვალს, ვიდრე ჩავიცვამდი და
ვიდრე კარს გამოვიკეტავდი ზურგს უკან, თითქოს მათი მარჩენალი, მათი პატრონი კი არ
ვიყავი, არამედ მათ ბინაში შეჭრილი მძარცველი და თითქოს იარაღით დავმუქრებოდი, ჩემს
გასვლამდე, ან თუ
კრინტი დაძრა, ან თუ თავად გაინძრა რომელიმე თქვენგანი, ყველას ერთიანად ამოგჟუჟავთო.
უთქმელადაც ყველაფერი ნათელი იყო. ადრეც, სონიამდე, ფრანსუაზას "ეპოქაშიც" ასეთივე
დაძაბული, დამნაშავური დუმილი ჩამოვარდებოდა ხოლმე, ფრანსუაზას ნაჩუქარ რომელიმე
ფრანგი მომღერლის ფირფიტას თუ დავატრიალებდი უნებურად, დავუშვათ, ადამოს. და
მართლაც, ისეთი შეგრძნება მეუფლებოდა პირადად მე (დარწმუნებული ვარ, სხვებსაც),
თითქოს ფრანსუაზაც ჩვენს შორის იჯდა - გატრუნული, დაძაბული - აბა, როგორ მოიქცევიან,
დამტოვებენ,
მიმიღებენ
თუ
გამაგდებენო.
"ახლა
თუ
ტაქსი
შემხვდა,
ყველაფერი
სინამდვილეში ხდება-მეთქი" - გავიფიქრე ფაცა-ფუცით, გზაზე დამდგარი კაცის მღელვარებით,
და იმავე წამს ტაქსმაც შემომანათა თავისი მწვანე თვალი. "ვის ელოდები-მეთქი" - დავუძახე
გულაბაგუნებულმა. "ვისაც ძალიან ვჭირდებიო" - მიპასუხა ტაქსმა (მაგ სიმართლით იაროს!
მარტო ამით უნდა მივმხვდარიყავი, სიზმარი რომ იყო). "აბა, საჩქაროდ აეროპორტში,
მანდილოსანი მელოდება-მეთქი". - შევვარდი მანქანაში. თან მე თვითონ მეცინებოდა სონიას
"მანდილოსნობაზე". მანქანაში კი შევვარდი, მაგრამ მეორე წუთას, ვითომ, კარუსელზე
ვტრიალებდი თავბრუდამხვევი სიჩქარით. ჩემს წინაც სონია იჯდა მუყაოს ანტილოპაზე და
ჩემს უკანაც. ხან ის მომხედავდა, ეშმაკურად ღიმილშეკავებული, ხან მე მოვხედავდი ხოლმე,
ცრემლით დაბრმავებული. "თუ მართლა დამხვდა ის "მანდილოსანი" აეროპორტში, სულ

სათითაოდ დავუკოცნი შენს მანქანას ტალახიან ბორბლებს-მეთქი" - დავუყვირე მძღოლს. "შენ
გიჟი ხომ არ ხარ შემთხვევითო" - გააჩერა მძღოლმა მანქანა. "მართალი ბრძანდებით, გიჟი ვარმეთქი" - დავეთანხმე გიჟური მორჩილებით და მანქანიდან გადმოვედი. "რას შვრები, სად
მიდიხარ, მოდი, რაღა დარჩა, ბარემ მიგიყვანო" - მაინც შევეცოდე მძღოლს. მე კი ხელი ავუქნიე
მხოლოდ, რადგან ყელი ჩახერგილი მქონდა სიბრაზისგან, სინანულისგან, სევდისგან,
სირცხვილისგან, სიყვარულისგან, სიძულვილისგან, სიკეთისგან, სიბოროტისგან, რაღა თქმა
უნდა, სიმარტოვისგანაც და ყველაფერ ამას ხორხის ქრონიკული ანთებაც ემატებოდა ზედ. წინ
კი მოასფალტებული, უკაცური, უსასრულო გზა გადაჭიმულიყო. არსაიდან არსაით მიმავალი.
გზას, ორივე მხრიდან, ერთნაირად გაქუცული, ერთნაირად ტრიალი მინდვრები მისდევდა.
ქარს მიჰქონდა იქაურობა. ათასში ერთხელ, დამაყრუებელი გუგუნ-გრუხუნით, ავად
აელვებული თვითმფრინავი გადამიფრენდა ხოლმე თავზე და, ლამის თავი წაეცლია, თითქოს
მშიერი ფასკუნჯი ამოვარდა ქვესკნელიდანო. მე კი უკაცურ, მოასფალტებულ გზაზე
მივდიოდი და ვითომ მე კი არ ვიყავი, არამედ დანია, უპატრონო ძაღლი, რომელსაც ჯერ კიდევ
არ გადაჰყროდა სონია და მაინც არაფერი არ მინდოდა უფრო ძლიერ, ვიდრე სონიას დანახვა,
ვიდრე იმისი ბრიყვულად მომღიმარი სახის ალოკვა. სხვა რომ ვერაფერი გავაწყე ჩემს ძაღლურ
სიმარტოვეში, იქვე, შუაგზაზე ჩავცუცქდი, კუდზე დავჯექი, დრუნჩი ცას მივუშვირე და
ავყმუვლდი.
ასე აყმუვლებულს გამომეღვიძა.
3
ტყუილად კი არ არის ნათქვამი, მადა ჭამაში მოდისო - რაც უფრო მეტს ვლაპარაკობ, მით უფრო
მეტი სათქმელი მიჩნდება და რომ შეიძლებოდეს, საერთოდ არ მოვშორდებოდი ჩემს ტანჯულ
საბეჭდ მანქანას, არც ლუკმის ჩასადებად, არც თვალის მოსატყუებლად, თუკი, რასაკვირველია,
შენთვისაც სულერთია, მოცლილო მკითხველო, რა თანამიმდევრობით მოგიყვები ჩემს
განცდებს; თუმცა, სჯობს თავიდანვე ვაღიარო, რომ ჩემს მონათხრობში განცდას მაინც განსჯა
სჭარბობს, ნამოქმედარს - ნაფიქრალი, მაგრამ ესეც ალბათ კანონზომიერი მოვლენაა
დღეისათვის - მიმდინარე ათწლეული ხომ გონების ათწლეულადაა გამოცხადებული - და
მართლაც, ბევრი რამ არის დასაფიქრებელიცა და განსასჯელიც, რამდენადაც არა მარტო
საუკუნე მთავრდება, არამედ ქრისტეს ოცსაუკუნოვანი ეპოქაც და არა მარტო ვარაუდი, არამედ
შესაძლებლობაც არსებობს, მართლა უაზროდ, სულელურად მოისპოს ყველაფერი, აღიგავოს
პირისაგან მიწისა, და ჩემი "შრომაც" ფუჭი აღმოჩნდეს ბოლოს; მაგრამ აღარც გაჩუმება
შეიძლება - ნაყოფი რომ დაიძვრება, აუცილებლად უნდა დაიბადოს, თორემ თვითონაც
დაიღუპება და მისი მტვირთველიც - თანაც, როგორც სჩანს, მართლა მოსწრებაზეა საქმე:
მომავალ საუკუნეში კი არა, ხვალ რა იქნება, იმასაც ვერ ამბობს ვერავინ დაბეჯითებით. სხვათა
შორის, ისიც გასარკვევია, ხვალ მე ისევ მე ვიქნები, თუ სხვა ვინმე - ადამიანი ხომ, გარკვეული
თვალსაზრისით, ყოველდღე ხელახლა იბადება და ყოველდღე ერთხელ კიდევ კვდება, თუმცა,
თვითონ არასოდეს იცის, ხელახლა დაიბადა თუ ერთხელ კიდევ მოკვდა. მაგრამ, იბადება თუ
კვდება, ჩემი არ იყოს, დრო მაინც უნდა გაიყვანოს როგორმე, გინდაც ხელახლა დაბადებამდე,
გინდაც ხელახალ სიკვდილამდე. საამისოდ კი, გულის ამობერტყვა საუკეთესო საშუალებაა:
ყელი რომ გამიშრება და ღვინის ყლუპს დავუწყებ ძებნას ერთხელ უკვე დაცლილ ბოთლებში,

სულ სხვა დღე დამხვდება ხოლმე სამზარეულოშიც და, თავისთავად ცხადია, კალენდარზეც.
ასე რომ, ვერცკი გაიგებ, როგორ გარბის დრო ერთი ისტორიული თარიღიდან მეორემდე.
არადა, თითქოს ჩემს ჯიბრზე, ყველა მეორე დღე აღსანიშნავია - ან სამგლოვიაროა ან საზეიმო ეტყობა, რაც უფრო პატარაა ქვეყანა, მეტი ისტორიული თარიღი აქვს, და რაც მთავარია,
აღსანიშნავად ყველა ერთნაირად სახიფათოა, გინდაც საზეიმო იყოს, გინდაც სამგლოვიარო,
მით უფრო დღეს, როცა ძაღლი პატრონს ვერ სცნობს და პატრონი ძაღლს, მშობლიურ ქალაქში
უცხოსავით დადიხარ და სადაც არ უნდა შეიყუჟო ბოლოს, ყველგან შემაწუხებლად დაძაბული
მოლოდინია გაურკვევლისა და ამოუხსნელისა. თუმცა, კაცმა რომ თქვას, თითქოს აღარაფერია
გასარკვევი და ამოსახსნელი - ერთხელ კიდევ და ამჯერად უკვე ჩვენი თანდასწრებით, ჩვენს
თვალწინ სრულდება უკეთილშობილესი აქტი ძველისა და ახლის მონაცვლეობისა, რაც
ყველაზე თვალნათელი დადასტურებაა სიცოცხლის მარადიულობისა, თუნდაც მარადიული
მოძრაობისა, მაგრამ როგორც სხვა ყველაფერი, ესეც გაყალბებულია იმპერიის მესვეურთა მიერ
და ესეც მორიგ თავშესაქცევ სანახაობადაა ქცეული იმპერიის ქვეშევრდომთა გასაბრიყვებლად,
რასაკვირველია, იმპერიის ინტერესებიდან გამომდინარე - იმპერია მხოლოდ და მხოლოდ
მკვდარი, გაქვავებული მოდელია სიცოცხლისა და, ამდენად, მარადიული მოძრაობა კი არ
აინტერესებს, არამედ უძრაობის მარადიულობა, ანუ, ერთ ადგილზე მბრუნავ ბორბალში
გამომწყვდეული ციყვის განუწყვეტელი და ამაო მცდელობა სივრცეში გადაადგილებისა.
იმპერიის უკიდეგანო სივრცეებშიც ერთი და იგივე დრო ბრუნავს ბორბალივით, ბორბალში კი
ჩვენ, იმპერიის ქვეშევრდომები, დაბადებით იმიტატორები, ვითომ ვმოძრაობთ, ვითომ ნათელი
მომავლისკენ
მივისწრაფით
თავგამოდებულნი
და,
საბოლოო
ჯამში,
ერთნაირად
გაპამპულებულნი გამოვდივართ ძველებიც და ახლებიც. უფრო სწორად, მართლა ახალი კი არ
ენაცვლება ძველს, რაც იგივე სიკვდილი იქნებოდა იმპერიისთვის, თუკი ამას დაუშვებდა,
არამედ, დროგამოშვებით, სახეშეცვლილი "ძველი" გვევლინება "ახლად", რაც იმპერიის
უკვდავების საწინდარია. ამიტომაც მოაბიჯებენ ასე მოღუშულნი, გაფითრებულნი - გოგოებს
შავი კაბები აცვიათ, კოჭებამდე, ძველებურად (მათი თვალსაზრისით, ესეც სიახლისკენ
ლტოლვაა), ხელში კი თეთრი ვარდები უჭირავთ. ვარდი ძვირი კია, მაგრამ რას იზამ,
განსაკუთრებული დღეა, ყველაფერი იმარხება, რაც აქამდე არსებობდა, და ვარდის სიძვირემ არ
უნდა შეგვაფერხოს, დასამარხი უნდა
დაიმარხოს, რადაც არ უნდა დაგვიჯდეს, ვიდრე გვამის სუნს შევეჩვეოდეთ. მართალია, ვარდის
გამყიდველი არც "მამულიშვილობის" გამო დაუკლებს ფასს თავის საქონელს, მაგრამ სხვა თუ
არაფერი, იმდენი საქველმოქმედო ფონდი და საზოგადოება გაჩნდა უცებ, როგორც კი ერთი
ჟუჟუნა წვიმა მოვიდა, არაფერი დაშავდება, ერთხელ მაინც, დანიშნულებისამებრ თუ
მოიხმარენ შენაწირს. ბოლოს და ბოლოს, მარტო შეგროვება ხომ არ ევალებათ - კეთილი ინებონ
და გაიღონ კიდეც, თუნდაც იმავე ვარდებისთვის, შავკაბიანმა გოგოებმა რომ უნდა დაიჭირონ
ხელში დღეს, ხვალ, ზეგ, მასზეგ - ბევრი რამეა დასამარხი და დროც ბევრი დასჭირდება ალბათ.
ბიჭებს შავი შარვლები და შავი კურტაკები აცვიათ. ასეთი ჩაცმულობა არა მარტო შეესაბამება
დროსა და გარემოს, არამედ უფრო მოსახერხებელიცაა შესანიღბად, ვერ გაარჩევ ვინ ვინ არის,
მშრომელი თუ უსაქმური, სწავლული თუ ლაზღანდარა, სოფლელი თუ ქალაქელი... ძველებს
თავიანთი ახალგაზრდობა იმიტომაც ახსოვთ (მცირე გამონაკლისთა გარდა), იმას რომ
იცვამდნენ, რასაც შოულობდნენ. მაგრამ ეს მაინც არ აძლევთ გვერდზე გადგომის უფლებას.

პირიქით, მით უფრო არა აქვთ ნება გვერდზე გადგომისა, თუნდაც იმათი ხათრით, ვისაც არ
გაუმართლა, ვინც მათთან ერთად ვერ მოაღწია დღემდე, ვერ მოესწრო ამ დიდ განსაცდელს,
ბრძოლის ველზე დაეცა ყველაფერზე თვალდარჩენილი, ყველაფრით გულნაკლული, თუმცა,
ყოველგვარი
დამხმარე
საშუალებების
გარეშე,
ბოლომდე
ეომებოდა
ცხოვრებას
და
ფრჩხილებით, კბილებით ღრღნიდა მის ყრუ კედელს, თუნდაც სულ უმნიშვნელო სხივის
გასატევი ჭუჭრუტანა მაინც რომ გამოეჩიჩქნა როგორმე და, თუკი თავად ვერ შეაღწევდა შიგ,
ჭუჭრუტანიდან მაინც შეეხედა ცხოვრებისთვის. იმათ, დღევანდელებისგან განსხვავებით,
ცხოვრებიდან როგორმე გაქცევა კი არა, ცხოვრებაში როგორმე შეღწევა და ცხოვრებაში
როგორმე ფეხის მოკიდება ჰქონდათ მიზნად დასახული. თუმცა, სამწუხაროდ, შედეგი
ერთნაირად სავალალო აღმოჩნდა ორივე შემთხვევაში, ბევრი სიცოცხლე და სინდისი შეიწირა
და თუნდაც ამ თვალსაზრისით, არ შეიძლებოდა რამეთი უკეთესები ყოფილიყვნენ
გუშინდელები დღევანდელებზე, ანდა პირიქით. უბრალოდ, საერთო უბედურებისადმი
დამოკიდებულება
იყო
გუშინ
სხვანაირი;
არ
რცხვენოდათ
უბედურებისა;
იცოდნენ,
უბედურები რომ იყვნენ, ერთნაირად უბედურები, საერთო უბედურებით უბედურები, რაც კი
არ თიშავდა მათ, როგორც იმპერიას სურდა, კიდევ უფრო აახლოვებდა, აკავშირებდა
ერთმანეთთან, რაც სრულებითაც არ აძლევდა ხელს იმავე იმპერიას. თუმცა, გარკვეული
თვალსაზრისით, საერთო უბედურებაც განსაკუთრებული იყო ყველა ოჯახისთვის, ისევე,
როგორც, ვთქვათ, ყველა მშობელია განსაკუთრებული (აველუმის მამა რომ გარდაიცვალა,
დედამ თქვა: მკვდარი კაცი გვინახავდაო). ეს კი, უპირველეს ყოვლისა, პასუხისმგებლობის
გრძნობას უმძაფრებდა ყველა მათგანს (თორმეტი წლის აველუმმა უმცროსი და გააჩუქა - რაკი
მშობლები ჯერ ისევ გადასახლებაში ჰყავდა, თავად გაუწია დას მშობლის მაგივრობა და
შიმშილით სიკვდილს გადაარჩინა, თავისი ჭკუით). ოღონდ, არც მთლად ასე იოლად აიხსნება
ალბათ გუშინდელთა და დღევანდელთა ფსიქიური თუ სულიერი თავისებურებანი. მარტივად
რომ
ვთქვათ,
დღევანდელებისგან
განსხვავებით,
გუშინდელები
მშობლებს
კი
არ
ავალდებულებდნენ ეზრუნათ მათ კეთილდღეობაზე, არამედ თავს თვლიდნენ დავალებულად
მშობლების
წინაშე.
შეიძლება,
ქვეცნობიერად
ეცოდებოდათ
ისინი
-
დახვრეტილნი,
დაბორკილნი, დავრდომილნი - თითქოს იმათ კი არ ებარათ შვილების ბედი, არამედ შვილებს იმათი და, წესიერები იყვნენ თუ უწესონი, ერთი წამითაც არ ტოვებდათ ამ ვალდებულების
შეგრძნება და ასე იყო სულ, თავიდანვე, ჭკუაში ჩავარდნამდეც, ძვლების გამაგრებამდეც და
საერთოდ დაბადებამდეც. მაგალითად, რაც უნდა მომხდარიყო, აველუმი კვირაში ორჯერ
მაინც ააკითხავდა ხოლმე დავრდომილ მამას, სადღაც დიღმის ზევით, რომელიღაც პატარა
თათრულ სოფელში - სადაც მამამისი, გადასახლებიდან დაბრუნების შემდეგ, კოლმეურნეობის
ბუღალტრად მუშაობდა - და ხან სუფთა საცვალს აუტანდა, ხან საჭირო წიგნებს, ხან კი დედის
მორიგ წერილს, სადაც ძირითადად ისევ მასზე იყო საუბარი, უფრო სწორად, შვილის
"უმადობით" შეშფოთებული, მაგრამ უმწეო და უსახსრო ადამიანი თავის გაუნელებელ შიშსა
და ეჭვს შესჩიოდა ასევე უმწეო და უსახსრო ადამიანს. რაკი თავიდანვე ვერ უპატრონეს შვილს,
თავს უფლებას ვეღარ აძლევდნენ, აშკარად გამოეყენებინათ მშობლის უფლებები. "არ ვიცი, რა
ვიღონო, მგონი ცუდ გზაზე დგას ბიჭიო" - ერთნაირად წუხდა ყველა წერილი და აველუმიც,
ვიდრე ადრესატამდე ააღწევდა, რამდენჯერმე კითხულობდა ყველა მათგანს და ასე არა მარტო
გასართობად იქცეოდა, საკმაოდ გრძელსა და მოსაწყენ გზაზე დამდგარი, არამედ ეამაყებოდა
კიდეც,
რაღაცნაირად
სიამოვნებდა,
აბედნიერებდა
დედის
ფარული
ყურადღება
და

მზრუნველობა, რაც, ყველა სიკეთესთან ერთად, იმის რწმენასაც უმტკიცებდა, ჯერ მთლად
ხელიდან წასული რომ არ იყო თავად, ჯერ კიდევ რომ შეიძლებოდა მისი
გადარჩენაც. ხოლო, რაც შეეხება "უმადობის" მიზეზს, ვერ ამხელდა, თორემ, უმალ სასაცილოდ
მოეჩვენებოდა ყველას - მით უფრო, ნაციმბირალ მშობლებს - ვიდრე შემაშფოთებლად. ბოლოს
და ბოლოს, ერთი მათი მეგობარი, ქართული ხალხური ბალადის გმირივით, მდიდარს
ართმევდა და ღარიბს აძლევდა. ეგ იყო და ეგ. გნებავთ, აკლებდა იმას, ვისაც არ სჭირდებოდა
და უმატებდა იმას, ვისაც აკლდა. ანდა, მიჰქონდა ის, რისი ფასიც პატრონმა არ იცოდა და
ახარჯავდა იმას, ვინც უფასებდა. მოკლედ, სახელოვან მომღერალ ბებიას, სტალინური პრემიის
ლაურეატს, რომელიც ფულსა და ობლიგაციას ვერ ანსხვავებდა ერთმანეთისგან და ერთიცა და
მეორეც დასტა-დასტა ეწყო თეთრეულის კარადის თაროებზე, დაუნანებლად, დაუნდობლად
ძარცვავდა, რათა ძმაკაცებს ნამცხვრითა და ტკბილეულით გამასპინძლებოდა მუსკომედიისა
თუ ოპერის ბუფეტში, თანაც იმ დროს, როცა მათი თანატოლების უმრავლესობას შუ და
ეკლერი კი არა, ჩვეულებრივი პურის ყუა ესიზმრებოდა. მათ კი საკონდიტროს თბილი,
დაშაქრული
სუნი
ასდიოდათ
და
ნამცხვრის
პუდრით
ყველას
ერთნაირად
ჰქონდა
გადათეთრებული ნიკაპი და საულვაშე. ასე რომ, დღევანდელებისგან განსხვავებით, სხვა
დამხმარე საშუალებანი, აღმგზნებადი თუ გამთიშველი, არაფრად სჭირდებოდათ, ნამეტანი
დიდი ფუფუნება იქნებოდა მათთვის ნარკოტიკული ზმანებანი. სამაგიეროდ, არც დროზე ადრე
დადგომიან მოუსავლეთის გზას ასმანეთიანი სამგლოვიარო განცხადების ამარა, სადაც
ყველაზე ბოლოს მაინც გარდაცვლილია მოხსენიებული - ცოცხლებთან შედარებით, იქაც
უმნიშვნელო ადგილი უკავია, ანდა, საერთოდ იმიტომაა ნახსენები, ერთხელ კიდევ რომ
შესძლონ გადამოწმება მისმა ცოცხალმა ახლობლებმა, ვინ ვისზე წინ დგას, ვინ უფრო