Gagauzların Halk Yaratmaları - 05

Şu komşunun kızının
Soldursam al üzünü.
343.
Avada uçan kuş mudur?
Kanadı gümüş müdür?
Beni yärdän ayıran
Acaba gülmüş müdür?
344.
Avada uçan kırlangaç,
Kanadı ayırıç-ayırıç,
Beni yärdän ayıran
Kan kussun auç-auç.
345.
Rakı koydum filcana,
Mayıl oldum bir cana,
O can benim olacek,
Sararıp ta solacek.
346.
Arpa-buuday biçärim,
Budur yolum – geçärim,
Kırk atlının içindä
Bän yärimi seçärim.
347.
İki pınar gölgeli,
İçi dolu zerdeli,
Çekin şu kızı beeri,
Donadalım* dilberi.
356.
Gülsün – kurutmam seni,
Suda çürütmäm seni,
Yıllan da hiç görmesäm,
Genä unutmam seni.
348.
Pençerelär burmalı,
Bän pórtada durmalı,
Yärim bırdan geçtikçä –
Lafına laf bulmalı.
357.
Şu Kobeyin buzları,
Kızmızı köprüdä kızları,
Maavidir boncukları,
Çıtaktır çocukları.
349.
Armut aacı buruldu,
Su kökündä duruldu,
Yärim orda, bän bırda –
Boynularmız buruldu.
358.
Kara kuzu oynasın,
Çayırlarda otlasın,
Bän yärimä gidecäm –
Duşmannarım çatlasın.
350.
Mari, mecici karısı,
Yok mu sergen kurusu?
Sergendeki çanaklar –
Yärimdeki kobaklar,
Alma gibi yanaklar,
Pazı gibi dudaklar.
Kapu aardı aralık,
Ne bakarsın, analık?
Kızını bana vermäsän –
Helal sana mezarlık.
359.
İki pelik öreyim,
Yavklucuumu göreyim,
Halizindän yärimsän –
Kucaanda can vereyim.
360.
Yol üstündä bän durdum,
Yaldızlı para buldum,
Alacaksan – al beni,
Sendän iisini buldum.
361.
Büük başçedä incir var,
Boş büürümdä sancım var,
Ellär ne därsä, desin –
Kucaamda bir gencim var.
362.
Gün duuar Batıstandan,
Ay duuar Ayastandan,
Bän yärimi bulunca,
Bólgrad oynar erindän.
363.
Ay duuar ay erindän,
Gün duuar gün erindän,
Bän yärimi bulunca,
Evim diişär erindän.
364.
Maavi ipek bükärim,
Yärä gölmek dikärim,
Muradıma gitmä[r]säm,
Dikiş-dikiş sökärim.
365.
Eşil yonca biçilmäz,
Sirkä şarap içilmäz,
Hepiciindän geçilir –
İlk sevdadan geçilmäz.
351.
352.
Şu yärim alsa beni,
Çulunnan sarsa beni,
Dost-duşman arasında
Daullan alsa beni.
353.
Bayırlara çıkacam,
Alaylarda bakacam,
Sevgilim olmasaydı –
Çok cannar bän yakacam.
354.
Çiçek dolu başçelär –
Angıylan takınayım?
Dost sekiz – duşman dokuz,
Angıdan sakınayım?
355.
Kalemim yok – yazamam,
Üfkeciim yok – kızamam,
Pek çok mitani yaptım –
Eminimi bozamam.
85
366.
Yamaçta otlar kuzu,
Burma-burma buynuzu,
Mala tamah olmayın,
Denginä verin kızı.
376.
Pembä fistan giiyärim,
Eşil çimen ezärim,
İki civan bir olsa –
Kısmedimi bularım.
367.
Nazlı yärim gemidä,
Ayacıı emenidä,
Atma beni denizä,
Sevdam kaldı geeridä.
377.
Tuna boyu gidärim,
Edi devä güdärim,
İki civan bir olsa,
Muradıma gidärim.
368.
Karşımda veran saçak,
Dayansam – yıkılacak,
Komşuda iç şüpe yok –
Kızı bana kaçacak.
378.
Kayıbımı bulacam,
İstediimi yapacam,
Ko yärim bana gelsin –
Ona divan duracam.
369.
Sevda her şeyin başı –
Kalbindä beni taşı,
Sana aarlık yapamam –
Akar gözümün yaşı.
379.
Pembä fistan giiyärim,
Bän ablamdan gözälim,
Ablam erleşilmedään,
Bän yärimä kaçarım.
370.
Bıldır sevdim bir kızı –
Anterisi kırmızı,
Okadar gözellii var –
Dizgincenin yıldızı.
380.
Kanadım yok – uçamam,
Tokat üüsek – geçämäm,
İlk yärin sevdasından,
Aman, vazgeçämäm.
371.
Kalbim seni aaradı,
Sevgin bana yaradı,
Gönülümdä ev tutmuş
Gözäl yärimin adı.
381.
Pençeredän bakarım,
Darı gibi akarım,
Acı çékmä, be yärim,
Pazara sana kaçarım.
372.
Gündüzün gecesi var,
Alifin suuması var,
Alacaksan, al beni,
Zere eşsiz yärim var.
382.
Baaya gittim üzümä,
Üzüm koydum bezimä,
Bu yär benim olmarsa,
Tükürsünnär üzümä.
373.
İpä mercän dizince,
Nışan boncuu düzünce,
Duşmannar cenk etmesin,
Yärä kiyat yazınce.
383.
Altın küpä takarım,
Uzun-uzun bakarım,
O alifli bakışlan
Üreciini yakarım.
374.
Canım gamlı – kefim yok,
Kimsey bilmäz – halım yok,
Nezamansa civandım –
Şindi hiç bir yärim yok.
384.
Yärim gelmiş, deselär,
Bana onu verselär, –
Bir kuş kadar canım var,
Verärim, isteselär.
375.
İndim kaledän aşaa,
Topladım çavdar başaa,
Eer bendäysä üreciin,
İn merdivendän aşaa.
385.
Armanda otlıy kuzu,
Büün ayın otuzu,
Kim sevdasını braamış,
Kabletsin er topuzu.
86
386.
Sırma saçı örmezlär,
Seni bana vermezlär,
Hay, bireri kaçalım,
Karannıkta görmezlär.
396.
Yol boyunda üç kavak,
Eski yärini sän brak,
Ondan sana fayda yok,
Şindän sora bana bak.
387.
İncä testi dik durur,
Ürääm kapalı durur,
Gündä üz taanä görsäm,
Kalbim hep sendä durur.
397.
Yaamur yaayar, su durur,
Gölcükleri doldurur,
Genç kızçaazlar, tanışıp,
Gelin gibi süzülür.
388.
Ufacık bulgur muysun?
Sän bana uygun muysun?
Bizä yolu unuttun –
Sän bana dargın mıysın?
398.
Su çayıra inince,
Kaşıı saldım pirince,
Bir incecik ter döktüm,
Koynusuna girince.
389.
Pençeredän bakarım,
Darı gibi akarım,
Arada laf yapanı
Er içinä sokarım.
399.
Göktä yıldız sayılmaz,
Çii yımırta soyulmaz,
Onbeş yaşta kızların
Yalpaklıına doyulmaz.
390.
Yakacaksan, yak beni,
Ak güüsüne tak beni;
Üzük yapıp, sevgilim,
Parmaana tak beni.
400.
Garafayı doldurdum,
Boş sofraya koydurdum,
Ah, uyuyan yavklumu
Öpüp ta uyandırdım.
391.
Uzun Kumnara gittim,
Denizdä saçma attım,
Pindim dümsek üstünä,
Yärimi orda seçtim.
401.
Şu derä tıynak isteer,
Al yanak öpüş isteer,
Benim gibi genç kızlar
Yärlän sarmaşmaa isteer.
392.
Gül büüttüm testä-testä,
Beni bobamdan istä,
Eer bobam vermäsä,
Diz çök – Saabidän istä.
402.
Göktä yıldız sayılmaz,
Çii yımırta soyulmaz,
Yärim pek çok üürenmiş,
Kızgınnıına doyulmaz.
393.
İki çöşmä yan-yana,
Su içtim kana-kana,
Sölä, mari, anana,
Olsun bana kaynana.
403.
Yoktur at – tepmäz olsun,
Yoktur yär – öpmäz olsun,
Her gecä gelip ona,
Bana doyulmaz olsun.
394.
Sevecäksän, sev beni,
Alacaksan, al beni,
Al yanaklar bürüdü,
Sandıkta çiiz çürüdü.
404.
Almayı bıçakladım,
Çüveni kapakladım,
Yär aklıma geldikçä,
Yastıımı kucakladım.
395.
Kız kaleden el ediy,
Yerine «gel-gel!» ediy,
İki cancaaz bir olsa –
Sualı bordey etiy.
405.
Kafestän uçtu bülbül,
Kökündä sendi zümbül,
Birazçık bana yaklaş –
Esmer üzümü güldür.
87
406.
Çotukta üzüm kaldı,
Kız, sende gözüm kaldı,
Bir sapa yoldan geçtim,
Umudum sende kaldı.
415.
Al karanfil solmasın,
Seni kapan doymasın,
I. Seni çulladıım gecä
II. Seni kavradıım gecä
Üç gün sabaa olmasın.
407.
Ay aydın da varamam,
Elä* dastan kuramam,
Ay buluda girdicään,
Baalasalar – duramam.
416.
Meret türklär kavradı
Al yanaklı avradı,
Kara yaşmak giidirip,
Panayıra çıkardı.
408.
Maavi elekli yärim,
Dizi sedefli yärim,
Bensiz nasıl yaşarsın,
Demir ürekli yärim?
417.
Elimdä altın orak,
Giderim – yolum yırak,
Yärim girdi üürenmää –
Bän ona çekmäm merak.
409.
Deniz gölcük olur mu?
Üzär gemi durur mu?
I. İkimizä bir yastık –
II. İkimizdä bir yastık –
Sanki kısmet olur mu?
418.
Evin aardı makara –
Ani astın bakırı?
Yäri bir lafa çıırdım –
O sürüdü [h]asırı.
410.
Ah, niceyim, niceyim?
Sän doldur – bän içeyim,
Yärim yolda serilmiş –
Bän neredän geçeyim?
419.
Suya gitti susacıım –
Senmesin şu çiçeciim.
Karanfil demetlendi –
Kız-çocuk gümelendi.
411.
Eşil kirez dalları
Kimsä koymuş aykırı,
Canım, nerdän geçeceyz –
Tıkamışlar yolları?
420.
Kazlar gölde su içiy,
Orak ekini biçiy,
Ah, bilsen senin için
Aklımdan neler geçiy.
412.
Eşil kirez dalları,
Sıvık-sıvık balları,
Yärim, nerden geçelim? –
Tıkamışlar yolları.
421.
Elemneyi bularım,
Ak bürüncük sararım,
Senin [h]aşlak öpmendän
Bunalıp ta ölärim.
413.
Ateştä ereer kalay,
Dolaylar olmuş alay,
Avşama bän gelecäm –
Pişir şekerli malay.
422.
Yalpıda kara balık,
Canım sana pek yanık,
Havezim var lafetmää –
Bularım bir aralık.
414.
Sana görä can yanım,
Ona vardır inanım,
Uzaktan da siiretsäm,
Kaynêêr içimdä kanım.
423.
Saçmada kara balık,
Ürääm sana pek yanık,
Mari, çık lafedelim! –
– Bulamam bir aralık!
88
424.
Aul boyu pıtırak,
Benim yärim pek ahmak,
Özendim [ki] öpüşelim –
Uzattı bana yumak.
434.
Kazanı astım güneşä,
O güneştä kaynaycak,
Ya durunuz bırazçık,
Yärim bana oynaycak.
425.
Daada kestim kızılcık,
Yaprakları kıvırcık,
Çık, mari, biraz sokaa,
Konuşalım aazıcık.
435.
Kara koyunu süstürdüm,
Ben yärimi küstürdüm,
Er küsärsen sen bana,
Basma düzmem ben sana.
426.
Ay duuıy yavaş-yavaş,
Yola toparlandım yaş,
Bunca[k] yıl [h]asret ettim –
Yaptın beni delibaş.
436.
Kara dimi morunuz,
Güzel kız mı zorunuz?
Oyalanın birazçık –
Şindi onu buluruz.
427.
Feslen ektim – büüyecek,
Sevda bizi bulacek,
E, bizim görüşmemiz,
Mari, tez mi olacek?
437.
Maavi dimi eklemä,
Ya, sen beni bekleme,
Beni sana vermezler,
Hiç umudu besleme.
428.
Pençerenin perdesi,
Bilmäm, bu er ner[d]esi?
Çık araya: sözüm var,
Mari, yärim, nerdesin?
438.
Sıra-sıra taş koydum,
Arasına baş koydum.
Benim vardır bir yärim,
Adını sarfoş koydum.
429.
Maşinaya su döktüm,
Gelirkän, kumda battım,
Karagözka yärimdän
Bir büük kiyat kablettim.
Ergivanı budadım,
Budadıkça dallandı.
Genç ananın genç kızı,
«Gel» dedikçä, nazlandı.
439.
Kara beegir ahırda,
Benim ürääm kahırda,
Kahırcıımı bilselär,
İstediimä verselär.
440.
Ay, kırlangıç, kırlangıç,
Kuyrucaa ay[ı]rıç-ay[ı]rıç,
Beni yäriden ayıran
Kan kussun auç-auç.
441.
İki kaun, bir karpuz,
Kaç önümden, kart ursuz,
Açan diilsin yaşımda,
Ne durıysın karşımda?
Kimdir benim yaşımda –
Gelsin dursun karşımda.
442.
Sıra-sıra karpuzla[r],
Ere batsın kart kızla[r],
Nasıl te bu rus geldi,
Yaşasın körpe kızla[r].
430.
431.
Baltaya gittim kamışa,
Etiştim übür başa.
Übür başta mevalık –
Yärim süriy sefalık.
432.
Karşıdan fener geliy,
Aklıma neler geliy?
Daşım-yaşım küçüktür,
Aklına neler geliy?
433.
Şu dut aacı boyumcak,
Dut imedim doyuncak,
Aazım-dilim kurusun, –
Lafetmedim doyuncak.
89
443.
Pençereden bakıver,
Bir filcancık rakı ver,
Şu biyaz elceezini
Omuzuma atıver.
453.
Armanda bir kişi var,
Kız için bir beşlii var,
Gel, mari, konuşalım –
Bu dün[ne]ede gençlik var.
444.
Al almayı dişledim,
Boncuklu basma işledim,
Kardaşım istedi – vermedim,
Bän onu yärime işledim.
454.
Topal-topal örüdüm,
Ayaklar[ı]mı sürüdüm,
Bir gün yäri görmedim –
Morarıp ta çürüdüm.
445.
Uvada yapılarım,
Sen çıır, ben varayım,
Senden gelen kiyadı
Al çevreme sarayım.
455.
446.
Tüfeciym dolu saçma,
Gel, yerim, bana, kaçma,
Beş erimde yaram var,
Sen da bir yara açma.
Maani çeketmäk istiy,
Al yanak öpüş istiy,
Benim yangın gönülüm
I. Yärlen buluşmaa istiy.
II. Yärlen buluşmak istiy.
456.
447.
Ay duuıy – ayazlanıy,
Gün duuıy – biyazlanıy,
Benim nazlı yericiym
Gittikçe taa nazlanıy.
Çotuklarda üzüm var,
Sendä, dilber, gözüm var,
Bir tehnaca er olsa,
Sancılaycek sözüm var.
457.
448.
Gülä pindim – dinmedim,
Güldän düştüm – innedim,
Şu sevgili yavklumu
Üç gün oldu – görmedim.
Gümüş küpä takındım,
Aynacııma bakındım,
Yärä gidecek oldum –
Duşmannardan sakındım.
458.
449.
İpek çevräm solacek,
Ürääm da gam dolacek,
Nazlı yäri görüncä,
Dünnää benim olacek.
I. Bän bir pupuk olaydım,
II. Bän bir saksan olaydım,
Yol boyuna konaydım,
Gelän-geçän yolcuya
Bän yärimi soraydım.
459.
İki çeşme yan-yana,
Patredi yolla bana,
Ay[ı]rıldıımız olursa,
Bakarım kana-kana.
Ay, karanfil, karanfil,
I. Yärimdä seksän akıl,
II. Yärimdä doksan akıl,
Sevdası bendäsaydı,
Olurum bän da kayıl.
460.
İpek gölmek giiyeyim,
Ak koynuna gireyim,
Uyuklama, sar beni –
Yär olduunu bileyim.
Derdim büük – acıyan yok,
Göz yaşımı silän yok,
Aşırıdan gelän çok –
Yärdän haber verän yok.
461.
Brigadaya çıkalım,
Doz-dolay göz atalım,
Avşam üstü çık, mari,
Bir gezinti yapalım.
450.
451.
452.
Armandan sıklık ettim,
Göz ettim, da el ettim,
Bir hıyar annamadaan,
Süpürgeylen toz ettin.
90
462.
Biyaz iplik sararım,
Yumacııma dolarım,
Muradımı vermäsalar,
Oftigaya kararım.
472.
Çöşmä başında kızlar,
Aazlarında sakızlar,
Birisi – benim yärim,
Aşkın ürecii sızlar.
463.
Çevreciim senek-benek,
Üstünde idim ekmek,
Neye darıldın, yärim,
Gel yanıma gülerek.
473.
Şıra sızıy koruktan,
Sular akıy fólluktan,
Aç, mári kız, kapuyu –
Kaskatı oldum suuktan.
464.
Ak bürüncük çekerim,
Traktur sesi sesleerim,
Yär aklıma geldikçä,
Bän yolunu bekleerim.
474.
Seni bana vermezlär,
Muradına ermezlär,
Gel, biraz laflaşalım, –
Ay kauştu – görmezlär.
465.
Almayı oyamadım,
Oşafı koyamadım,
Gül üzlüm, çini gözlüm,
Bän sana doyamadım.
475.
Şu baalar bizim olsa,
Dop-dolu üzüm olsa,
Benim o gül yastıcaam
Yärin dizçeezi olsa.
466.
Ay duuıy alka-alka,
Gün duuıy kalka-kalka,
Sana kiyat yolladım,
Aalemden korka-korka.
476.
Eni elek giiyelim,
Da çayıra çıkalım.
Anam-bobam duyarsa,
‘Tay boşanmış’ deyelim.
467.
Bakır ibrii doldurdum,
Gül dibine daldırdım,
Yärim, ben senin için
Gül suyu hazırladım.
477.
Pindim kirez üstünä,
Sıklık ettim yärimä,
Laflarımdan utandım, –
Battım erin dibinä.
468.
Gözlemeyi yaaladım,
Üreemi baaladım,
Yafklum yoldan geçerken,
Bangır-bangır aaladım.
478.
Eşil iplik dolaşıy,
Kara kaşket yaraşıy,
Yärim bütün gün işte,
Gece beni dolaşıy.
469.
Tellerdä bezim kaldı,
Deyecek lafım kaldı,
Yär kırmış şapkasını –
Ardında gözüm kaldı.
479.
Kopçaları basayım,
Elektrika yakayım,
Yärimin patredinä,
Özledikçä, bakayım.
470.
Uyan, yärim, kalk ta gel,
Kırmızı boyan da gel.
Halizindän yärimsän,
Aazlara dayan da gel.
480.
– Çayırda eşil yonca,
Ver öpeyim doyunca.
– Öpmenin faydası yok,
Kalbindä olmayınca.
471.
Kızıl darı biçerim,
Yolu budur – geçerim,
Esmerimin geldiini
Ben yıraktan seçerim.
481.
Kadifemi giiyeyim,
Eski baaya gidelim.
Ana-boba duyarsa,
‘Tay boşanmış’ deyelim.
91
482.
Elimdä altın orak,
Oturaamız pek yırak,
Yär orada, bän bırda –
Sardı bizi bir merak.
492.
Basmacıım telli-telli,
İstemäm gürbet eli,
Çok basmacık çürüttüm,
Yaşımı silä-silä.
483.
Aul boyu kurt izi,
Duşman ayırdı bizi,
O duşmandır – kaynanam,
Kalmasın erdä izi!
493.
Fırın dolu çul[l]ama,
Hasret oldum yärimä,
Yärim beni bulacek,
Halımı da soracek.
484.
Maavi çiçek* elpezä,
Gelsänä, mari kız, bizä,
Çölmek çiçää başında,
Gözäl yärin karşında.
494.
Gemi karaya urdu,
Su ortasında durdu.
Al beni, derä, götür,
Nerdä yärim oturur.
485.
Meyvalıkta gül büüyer,
Dalında bülbül öter,
Ötmä, bülbülüm, bana –
Yärim gürbettä işleer.
495.
Bir gözelä uruldum,
Sucaaz gibi duruldum,
Hasret oldum o cana –
Filiz gibi kurudum.
486.
Tavana astım üzüm,
Üzümdä kaldı gözüm,
Yär, sän beni sevärsän,
Gülümsek olsun üzün.
496.
Başım [a]arêr, be, başım –
Gürbettä arkadaşım,
Doksan yaalık çürüttüm,
Hep kurumaz göz-yaşım.
487.
Çufa söktüm direktän,
Bir yär sevdim ürektän,
O yär benim olacek,
Sararıp ta solacek.
497.
Lüzgär aydıy dermeni,
Yok ilacı derdimin:
Hasret oldum bir cana –
O can saydı aalemin.
488.
Denizdä gemi durdu,
Rıhtıma – skeleyä urdu,
Esmer gemici erif
Sanki beni mi sordu?
498.
Üklüü bozdum, döşedim,
Yalnız yattım, üşüdüm,
Yärim gürbetä gitti –
Gecä-gündüz yaş döktüm.
489.
Kuyu-kuyu karımca,
Ben istemem görümce,
Yok olaydı cenk etmäk,
Yär sevmedim doyunca.
599.
Göz vermiş iki filiz,
Aramız derä-deniz.
Sän orada – bän bırda,
Ne boy kaldı, ne beniz.
490.
Daldan dala – örümcä[k],
Dut imedim doyunca[k].
Arta kalsın cenk etmäk –
Sevämedim doyunca[k].
500.
Benim dartım süt-biyaz,
Ayırı düştük biz bu yaz.
Baaşış bana yollama,
Kiyat bana sıkça yaz.
491.
Yıllar aşır ay-be-ay,
Askerlikte diil kolay.
Otpuskaya gelecäm –
Sen pişir sütlü malay.
501.
Su akıy şırıldayrak,
Üreemi dalgalayrak,
Yärim gitti slujbaya,
Sevgimi inanarak.
92
502
İkinci horoz öttü,
Yärim sürüyü güttü.
Yärimi uyku basmış –
Sürü dereyä çüüdü.
512.
Kara ipin kör düümüü,
Bän görmedim güldüümü.
Gidin garip anama –
O da bilsin öldüümü.
503.
Giiydim sarı emeni,
Bacanak kaptı beni.
– Karı kulluu kıt, – dedi, –
Beyinä sattı beni.
513.
Moor külafı takarım,
Derdim kara – bıkarım.
Yärim gitti, evlendi –
Can acıdan sızarım.
504.
Gül açtı, katmer oldu,
Yalnızlık etär oldu,
Yärim döndü slujbadan –
Ürääm uslanık oldu.
514.
Gölgä yaptım yoncadan,
Yärim beli incedän.
Bän onu kıskanmıyêm
Sade kart karımcadan.
505.
Torba dolu pazlama,
Yärim, gölä yollama,
Çok yalvardım buluda,
Tutsun gölgä nazlıma.
515.
Yärimin ahtı saklı,
Duyêrım – bendä aklı,
Düşünürsä evlenmää –
Boşanır onun aklı.
506.
Ver almanın dördünü,
Sor olanın derdini,
Allaa kısmet etmesin
Bu yalnızlık derdini.
Gemi geldi, durdu mu?
Rıhtıma da urdu mu?
O bıyıklı gemici
Genä beni sordu mu?
516.
Ah, uba gözeli yärim,
Can sıkletim sän, yärim,
Üzündä göz izi var –
Sana kim baktı, yärim?
517.
Menevşä püskül gibi,
Yär bana küstü gibi,
Ayda-yılda bir seläm,
Onu da kesti gibi.
518.
Dutta fıstık olur mu?
Ateş döşek olur mu?
Sän entestä – bän küüdä,
Bölä dostluk olur mu?
519.
Adın nedir, bilmedim,
Göz yaşımı silmedim,
Nicä sana evlendim,
Bän hiç bir gün gülmedim.
507.
508.
Şu görgü kayık mıydır?
Elkeni yaynık mıydır?
Yärim gürbetä düştü –
Aalasam, ayıp mıydır?
509.
I. Döşää serdim ortalaa,
II. Döşää yaydım ortalaa,
Yärim gitti Acılaa,
Ekmek eldän, su göldän –
Etmeer okadar Allaa.
510.
Sarı gülü budadım,
Budadıkça, dallandı.
Yavaş içeri girdim –
Yärim bana sarıldı.
520.
Bülbül oldum – dilim yok,
Sesim varsa – türküm yok,
Yärim şarap düşkünü –
Aalamadık günüm yok.
511.
Avadan kazlar geçti,
Annadım, ki yaz geçti.
Neçin yärim gelmedi?
Bekim, bendän vazgeçti?
521.
Auşam söktüm sınırı,
Orda sevdim bir karı:
Pişmannıktan kurudu
Gözlerimin pınarı.
93
522.
Karpuzlar dilim-dilim,
Darıldı bana yärim,
Bän ona nelär dedim –
Kurusun benim dilim.
532.
Salkımı budamışlar,
Yukarı büüsün deyni.
Yärimi aşırmışlar,
Beni görmesin deyni.
523.
Eni elek dimidän,
Lekä tutmuş giimedään,
Yaktı beni şu zulum,
Onbeş yaşa girmedään.
533.
Sevdamızı duydular,
Pis aazlıya uydular.
Bizi ayırtmak için
Araya duşman koydular.
524.
Dul karının ayadı –
Gelän-geçän dayandı,
Mari, erkek düşkünü,
Helal, günün sayıldı!
534.
Bizi cengä koydunuz,
Meyvalıkta urdunuz.
Küçüktän bir yär sevdim,
Onu da çok gördünüz.
525.
İndim çöşmä başına,
Yazı yazdım taşına,
Gelän-geçän okusun,
Nelär geldi başıma.
535.
Yärim aldattı beni,
Gülüntü yaptı beni,
Gittim, külesi oldum –
Çıkardı, sattı beni.
526.
Zaman zamandaykana,
Başak samandaykana,
Yaktı beni, kül etti,
Onbeş yaşındaykana.
536.
Göz yaşımı yär silmäz,
Canım saklı – görünmäz,
Durmamayca aalayım –
Derdimi kimsey bilmäz.
527.
Düzendä gücü kaldı,
İp koptu – ucu kaldı,
Muradımı* el aldı –
Üreemdä acı kaldı.
537.
Bir zuluma kul oldum,
Yana-yana kül oldum,
Ne kız oldum, ne gelin,
Sıralı satım oldum.
528.
İki çatı, bir dana,
Kuvet aaradım cana,
Dedilär, ki kuvet yok
Eşindän ayırılana.
538.
Kapu önü bir pınar,
Elini soksan – donar.
Çekişmedään ayırıldık,
Yazık, üreciim yanar.
529.
İki kılıç çattıla[r],
Arasından baktıla[r],
Kara kaşlı yärimi
Çatır-çatır yaktıla[r].
539.
Kara üzüm salkımda,
Yapracıın altında,
İlk yärimin sevdası
Can evimin altında.
530.
Kapu durıy aralık,
Ne bakarsın, analık?
Dünürümü çevirersen –
Bana dünnä karannık.
540.
Çarşıdan aldım elken,
Dikişi tiken-tiken,
Bir garip derdä düştüm:
Sänsin belimi bükän.
531.
Çakmak çaktım – yanmadı,
Seläm verdim – almadı.
Çok yalvardım Allaha,
Duvam kabul olmadı.
541.
Kara biber aş için,
Yandım çatma kaş için,
Kara biber aş olmaz,
Bundan incä kaş olmaz.
94
542.
Aazlıkta gücü kaldı,
Elimdä ucu kaldı,
Yärimi ellär aldı,
Kalbimdä acı kaldı.
551.
İiri-iiri kabaklar,
Üstündeki yapraklar,
Bän yärimä doymadım –
Doysun kara topraklar.
543.
Dereyä gemi geldi,
Üreemin gamı geldi,
Aala, yärim, aala sän,
Ay[ı]rılmak saadı geldi.
552.
Düzen çözük diil mi?
Güüsüm ezik diil mi?
Sevdamı bir el kaptı –
Bana yazık diil mi?
544.
Atlı çıktım engine,
Baktım kırın rengine,
Gece-gündüz gönülüm
Gelemedi dengine.
553.
Yıldız göktän düşär mi?
Karımcalar üşär mi?
Onbeş yaşında kızlar
Dul adama düşär mi?
545.
Mumun özü yanmaz mı?
Yär laflarma kanmaz mı?
Ben bu dertten ölürsem,
Yärim beni anmaz mı?
554.
Karanfilin filizi,
Kim bilär kalbimizi?
Bir keskin lüzgär esti,
Ayırdı ikimizi.
546.
Baaya vardım – budanmış,
Baaya bülbül dadanmış,
O bülbül – zapsız yärim,
Hovardalaa dadanmış.
555.
Başçedä gördüm seni,
Biyaz gül sandım seni,
Siiretmää kıyamazkan,
Elä kaçırdım seni.
547.
Dere akıy taşarak,
I. Tıynakları aşarak,
II. Germeleri aşarak,
Körü-körüne oldum,
Kannı yaş akıdarak.
556.
Al almayı oydun mu?
İçinä gül koydun mu?
Pek sevärdin, be yärim,
Artık bana doydun mu?
548.
Baada üzüm dökülmüş,
Paçam-peşim sökülmüş,
Ellär yärlan gezärkän,
Benim boynum bükülmüş.
557.
Bakışları büüleyer,
Sıra-sıra kötüleer,
Ne mayhoş bir yärim var:
Bän aalarım – o güler.
549.
Kirez koydum sepedä,
Türklär gezer tepedä,
Aydadılar yärimi
Yabancı memleketä.
558.
Kara yazı yazdırdın,
Eldän elä gezdirdin,
Ne sevdin, ne sevdirdin –
Kuyruunda gezdirdin.
550.
Seveceksen, sev beni,
Beeneceksen, been beni,
Bilirim, ki yok edärsin
En sonunda sän beni.
559.
Bän bir körpä kral kızıydım,
Ana-boba bän nazıydım.
Türklär üüştü, beni kaptı,
Kul çarşıda beyä sattı.
560.
Sokaktan atlı geçti,
Nallar ţaklattı, geçti,
Yärim elä umut vermiş,
Beni aldattı, geçti.
95
561.
Kaledän atma beni,
Kullara katma beni,
Bän üüsüzün biriyim,
Beylerä satma beni.
570.
Sepet dolu yımırta,
Yärim, beni unutma,
Unudursan, yıllan-yıl
Göz yaşını kurutma.
562.
İibäm çayırda kaldı,
Yolum bayırda kaldı,
Sevdin, sevdin – almadın,
Üzün neredä kaldı?
571.
Karanfillär boyumca,
Takamadım doyunca,
Uzak gürbetä düştüm,
Sevämedim doyunca.
563.
Sendi benim çiçeciim,
Bir yol verin – geçeyim,
Yärim bendän vazgeçmiş –
Kannı yaşlar dökeyim.
572.
564.
Anterim eskilendi,
Peşleri püsküllendi,
Şu bizim ayırılmamız
Evelden bellilendi.
Ah, ubalı, ubalı,
I. Çevrän eşil koraflı,
II. Çevrän eşil kanvalı,
Karakolun kızları
Hepsi sarkık dudaklı.
573.
565.
Yanaklarım gül oldu,
Saçlarım kına oldu,
Seni seven yärların
Hepsi yandı – kül oldu.
Odacıkta mum yanar,
Kim bilsin, neyä yanar?
Otuz yaşında erif
Onbeş yaşta kız aarar.
574.
566.
Bülbül dalda ötiy-ötiy,
Yär gözümde uçıy- uçıy,
Çok güvenmez yärim oldu, –
Canım yandı, tütiy-tütiy.
Külafımı çıkardım,
Pat üstünü yokladım,
Köşedeki yastıcaa
Sandım yär – kucakladım.
575.
567.
Karşıda eni yapı,
I. Yapıda eni kapı,
II. Yapıda eni kapu,
Beni yärdan ayıran
Dilensin kapu-kapu.
Gölgedä birisi var,
Ot üstündä yan yatar,
Yanından yavaş geçtim –
Ne derin uykusu var.
576.
Ay, bacanak, bacanak,
Keskin kılıca çırak,
Dönmä dümsek üstündä –
Ubamızda var çıtak.
568.
Kara kuru kazannar,
Kara yazı yazannar,
Uşak üzü görmesin
Aramızı bozannar.
577.
Karıklarda kara biber,
Yärä baktım – sudan geler,
İnanma, açık aazlı, –
Yärin çapkın eldän geler.
569.
Keten gölmääm dokuz kat,
Derdimdän hep yok imdat,
Başka bir kız sevärsän,
Dokuz yıl döşektä yat.
578.
Sarı-sarı tauklar,
Holluklarda yımırtlar,
Hepiciin yäri yanında –
Benimkisi uyuklar.
96
579.
Çeşmä başı dut büüyer,
Uzak danda ay du[u]êr.
– Kesesindä para yok? –
Becenektän kız sorêr.
589.
Ay, mermerim, mermerim,
Usta düviy demiri,
Yalnız yatan olannar
Yastıkları kemiriy.
580.
Çıtak oolu – sevimdir,
Aba çulu – evimdir,
Anam derdimi bilsä,
Yaptıcaamı afetsä.
590.
Ay, miimerim, miimerim,
Olan düviy semeri,
Semerli yolu tutsun,
Yavklusuna götürsün.
581.
Ahırdan inek bakar,
İnään annısı sakar,
Bölä iit varkana,
Akılsıza kim bakar.
591.
Lafım – dilin ucunda,
Başım – kaba kucaanda,
Kim sevmiştir, o biler,
Nesoy yärin kucaanda.
582.
Soba setindä kedi,
Kızlar tüü ditmää geldi,
Getir, engi, tüüleri –
Kızın uykusu geldi.
592.
Deredän sular akar,
Dul erkek kıza bakar.
– Bakma, canım, kızlara,
Kızlar adamı yakar.
583.