Кыска Хикәяләр - 3

- Ничек булганын сөйләгез... Ничек шундый хәлгә төштегез?..
- Сөйлисем килми... Ачуланмагыз...
- Ачуланам. Мин бит сезгә шигырьләр укыдым, күңелемне ачтым. Сез дә сөйләгез...
- Нәрсәсен сөйлисең инде... Мин яраткан кеше миңа хыянәт итте... Бөтен тарих шул.
- Ә “башка кеше” дигәнегез яратамы соң?
- Әйе...
- Чынлапмы?
- Чынлыгын тормыш күрсәтер...
- Менә сиңа хикмәт! Үзегезгә ышаныч калмадымыни инде?
- Юк, минем ышанычым калмады, көчем дә бетте... Соңгы мәхәббәтем көчемне генә түгел, җанымны суырып алган кебек булды... Менә сезнең үз җаныгызның суырылып чыкканын тойганыгыз бармы?
- Бар. Шигырьләрдән тоймадыгызмыни?
-Тойдым шул. Шуңа күрә да кыен. Менә сезнең күңел дә тыныч түгел. Берәр бәхетле кеше бар микән соң бу дөньяда, ә?
- Бар. Ләкин сагышлылар күбрәк, Наҗия акыллым... Синең шул хакта уйланганың бармы: югалтуларыбызның сәбәбен читтән эзлибез... Ә бит мәхәббәтебезне, язмышыбыз билгеләгән юлны югалтуда без үзебез күбрәк гаепле. Шулай түгелмени?
- Белмим... Бу минем өчен бик катлаулы...
- Сезгә катлаулы булса, минем өчен ап-ачык: күп очракта үзебез гаепле.
Менә сез үз мәхәббәтегезне саклап калу өчен нәрсә эшләдегез? Ә? Дәшмисез... Дәшмәсәгез дә белеп торам – берни эшләмәдегез... Мәхәббәт, сөю – ул үзе авыр эш. Һәр минут, һәр көн үз хисләреңне яраткан кешең каршында дәлилләп, раслап торырга кирәк... Ә сез аз гына кыенлыкка юлыгып, кечкенә сагышка, шикле-шөбһәле югалтуга да түзмичә, яратып йөргән кешегезгә үпкәләп, башка кешегә китеп барасыз...
- Сез каян беләсез соң? Мин бит әле берни дә сөйләмәдем...
- Сөйләгез соң...
- Без өч ел яратыштык... Аерылышырга туры килгәч, вәгъдәләр бирешеп аерылыштык.
- Аерылыштыгыз, алайса? Нигә?
- Юк, аерылышмадык. Аны Себергә эшкә җибәрделәр. Барысы да әйбәт булса, мин соңрак барырга тиеш идем.
- Шуннан?
- Баштарак еш язды. Аннары хатлары сирәгәйде... Телефоннан аралашу кыенлашты...
- Ләкин бу хәл генә аерылышуга сәбәп була алмый бит әле... Бәлки ул авыргандыр? Бәлки эшләре барып чыкмагандыр? Бәлки күңеленә, синдәге кебек, шик-шөбһә кергәндер? Йә, аңлаштыгызмы соң?
- Өлгерми калдык. Бервакыт аның яныннан бергә эшләгән дусты кайтып төште. Ул әлеге дустына: “Мин өйләнергә җыенам”, - дигән.
- Ай Алла!.. Бәлки ул сезгә өйләнү хакында әйтергә теләгәндер?
- Белмим... Миңа булса, хәбәр иткән булыр иде...
- Барыбер аңламыйм... Аерылышу өчен бу хәбәр генә җитми дип уйлыйм. Ә бәлки ул бүгенгә кадәр сезне көтеп, сезгә ышанып яшидер? Ә? Алло, ник дәшмисез? Кая киттегез?..
- Мин... монда...
- Наҗия акыллым, шуны гына әйтергә телим: сезгә бер ныклап аңлашырга кирәк булган.
- Ул кайткан иде...
-Шуннан?
- Очрашмадык. Мин кабул итмәдем. Качтым... Кабат китеп барды...
- Менә сиңа мә! Каян бу кадәр тискәрелек сездә, ә? Чынлап та, ул кешегез сезне алырга кайткан булса? Ник дәшмисез?
- Сез мине нигә җәфалыйсыз? Нигә бу сорауларны бирәсез? Мин болай да күп кичердем, күп борчылдым... Хәзер мин өр-яңа тормыш корырга җыенам, аңлыйсызмы? Иртәгә минем туем!..
- Нинди нигезгә корасыз соң бу яңа тормышыгызны?
- Нинди булса да, минем нигез бит ул, минем тормыш! Сезнең ни катнашыгыз бар минем тормышымда, язмышымда?
- Туктагыз әле, нигә миңа ачуланасыз? Сезнең сәер мәхәббәтегездә, хикмәтле тормыш уеныгызда минем бер катнашым да юк, анысы дөрес... Ләкин беренче булып сез шылтыраттыгыз ласа... Шулаймы? Миннән теләк шул: матур итеп туй итегез, матур итеп яшәгез, бәхетле булыгыз... Ә хәзер мине калдырыгыз, хушыгыз!..
- Зинһар, гафу итегез!.. Мин дивананы ачуланмагыз... Үтенеп сорыйм: болай ташлап калдырмагыз... Сезнең белән бөтен йөрәк яраларым кузгалды, бәгырем телгәләнде... Хәзер мин нишлим инде? Киңәш бирегез, сез бит акыллы...
- Мин сезгә киңәш бирмим. Бирергә хокукым да, дөресен генә әйткәндә, теләгем дә юк. Мин сезгә бары тик бер шигырь укыйм...
Кояш назлавына уянам да,
Һәр көн ачыш ясыйм таңнарда:
Газап белән бәхет бергә яши
Яр яратып йөргән җаннарда...

Кайсы күберәк дип сорамагыз,
Алар арасында сагыш бар.
Күңелләрдә бер кыл чыңлап ала,
Шундук ташып чыга сагышлар!..

Бәхете дә сагыш булып яна,
Сагыш булып әрни газабы...
Башланганда газап булса булсын,
Бәхет булсын иде азагы!
Бәхет булсын иде азагы!

- Рәхмәт... Сез – изге җан...
- Юк, мин дә, сезнең кебек үк, бары тик гашыйк һәм сагышлы җан... Яшьлек мәхәббәтен югалтып, гомере буе күңел тынычлыгы таба алмыйча яшәгән Хода бәндәсе...
- Барыбер изге кеше сез. Мәхәббәт – изгелек бит ул. Мәхәббәт – Ходай ихтыяры. Ходай эше булмаса, без аны аңлый алган булыр идек, шулаймы, язучы абый?
- Наҗия акыллым, сез миңа болай ныграк ошыйсыз. Кыенлыклардан фәлсәфә коткара, диләр иде, хак икән. Менә сез дә философ булып барасыз... Димәк, сезнен язмышыгыз бөтенләй үк өметсез түгел әле...
- Көлмәгез...
- Кая ул көлү! Көлүдән узган монда... Нишләп көлим, сокланам мин сезгә! Ни өченме? Сез мәхәббәт өчен көрәшмисез, сез аны эзлисез... газапланып, бәргәләнә-бәргәләнә эзлисез... Бәлки шулай дөрестер дә. Көрәш – үзе үк матур сүз түгел. Нигә көрәшергә? Ни өчен? Кем өчен? Ә бит дөнья иркен, дөнья киң, җаннар елышырдай җылы күп... Чынлап та, сез хаклыдыр бәлки, хаклыдыр...
- Инде сез ямансуладыгыз бугай... Телисезме, мин дә сезгә шигырь укыйм?
- Сез? Сез шигырь язасызмыни?
- Язам, ник язмаска... Ләкин мин шагыйрь түгел... Күңелем генә шагыйрь... Тыңлыйсызмы?
- Яле-яле...
- Ләкин гаепләштән түгел, яме?..
Кулларыңны сузып көтеп алдың,
Сузармынмы кулны?
Күзләреңә кертеп адаштырдың,
Табармынмы юлны?
Синең карашларга тап булам мин,
Кая карасам да.
Син берүзең калдың киләчәк һәм
Үткән арасында...

Гомер юлларында кем син, кем син?
Ал шәфәкъме, таңмы?
Бәхеттәнме, әллә сагыштанмы -
Бөртек яшең тамды...
Язмышмы бу, әллә борчу гына
Гомер чатларында?
Өметтер син, сине уйлап куям
Моңсу чакларымда.


...Күңелемдә туган хиснең исеме –
“Сөю”, Хөрмәт”, “Кадер”;
Кулларыңны сузып көтеп алдың,
Йә әйт, кем син, бәгырь?

- Күптән язасызмы?
- Күтән... Үземне белә башлаганнан бирле...
- Шигырь дә язгач, нигә туй котлавын үзегез генә язмадыгыз соң?
- Әллә язып карамаган дисезме? Ун мәртәбә башлап, ун мәртәбә ташладым. Гел сагышлы, моңсу чыга...
- Сез хаклы, туй котлавы шатлыклы, якты булырга тиеш...
- Шулай шул... Тагын бер сорасам, ачуланмыйсызмы?
- Юк, нигә ачуланыйм ди. Сорагыз.
- Язып бирегез миңа шул туй шигырен!
- Әйттем бит инде, яза алмыйм, дидем. Ни өчен икәнне дә әйттем...
- Беләм. Белгәнгә күрә сорыйм да инде: языгыз, зинһар... Әй!.. Язучы абый, ник дәшмисез? Алло, инде сез югалдыгызмы?
- Мин сезне аңладым, Наҗия сеңлем... Язармын...
- Рәхмәт.
- Ләкин рәхмәт әйтмәгез! Их, яшь чакларым булса! Себердән түгел, дөнья читеннән кайтып алып китәр идем мин сезне, Наҗия акыллым! Урлап, очыртып алып китәр идем!.. Менә шулай... Мин инде сезнең егетләрдән көнләшә дә башладым...
- Юк ла, сез моны миңа җиңел булсын дип кенә әйтәсез... Мин бит инде аңладым: сезнең язмыш та бик бәхетле булмаган...
- Күрәсезме, инде мин сезнең юатуга мохтаҗ...
- Һич алай түгел. Сез көчле кеше. Чөнки сез изге кеше. Изге кеше генә башкаларга өмет, көч бирә ала... Сез миңа ышаныч бирдегез, пыскып сүнеп яткан өметемне кабат дөрләтеп җибәрдегез...
- Рәхмәт. Миңа бу сүзләрне ишетү шулай ук рәхәт. Ләкин эш миндэ генә түгел. Аңлагансың, димәк син үзең шуңа әзер булгансың. Хәтта шушы изге минутны көтеп яшәгәнсең...
- Үзегезгә рәхмәт. Мин сезнең шулкадәр күп вакытыгызны алдым!..
- Юк-юк, сез миңа шулкадәр күп вакыт бүләк иттегез!
- Алайса, ачуланмыйсыз инде?
- Бәхетле булсагыз – ачуланмыйм...
- Рәхмәт! Мин ничек тә бәхетле булырга тырышырмын! Сау булыгыз!
- Хушыгыз!
- Ой! Тагын бер генә минут!
- Тыңлыйм, Наҗия.
- Зинһар, бер кечтеки генә шигырь! Шигырь белән теләк теләгез әле миңа, ә?..
- Мөмкин... Тыңла... Һәм... хуш!
Нинди генә теләк телим икән?
Ни әйтсәм дә һаман аз булыр.
Иң яхшысы, матур бер фал ачыйм:
- Алда гомерең тоташ яз булыр!
Көннәрең дә гел кояшлы булыр,
Күңелеңә нурлар ягылыр.
Ә беркөнне, бер изге җан чыгып,
Йөрәгеңә килеп кагылыр...
Кагылыр да әйтер:
- Моңа кадәр
Ничек сине күрми йөрелгән?!

...Менә шундый матур бер фал ачам:
“Йөрәгеңә бәхет төрелгән!

х х х

- Алло!
- Алло! Сәлам, дускай!
- Сәлам-сәлам!
- Слушай, сиңа үтенеч бар иде. Бер бик якын танышым туй котлавы сорады. Язучыларны беләм, дип мактанып ташлаган идем шул... Язып бир инде, зинһар, ә? Наҗия исемле кыз ул. Бик ашыгыч кирәк...
- Кайчанга?
- Иртәгәгә... Булыш, ә?
- Иртәгә тек иртәгә!

14 апрель, 2010 ел.

- Рәхмәт. Миңа бу сүзләрне ишетү шулай ук рәхәт. Ләкин эш миндэ генә түгел. Аңлагансың, димәк син үзең шуңа әзер булгансың. Хәтта шушы изге минутны көтеп яшәгәнсең...
- Үзегезгә рәхмәт. Мин сезнең шулкадәр күп вакытыгызны алдым!..
- Юк-юк, сез миңа шулкадәр күп вакыт бүләк иттегез!
- Алайса, ачуланмыйсыз инде?
- Бәхетле булсагыз – ачуланмыйм...
- Рәхмәт! Мин ничек тә бәхетле булырга тырышырмын! Сау булыгыз!
- Хушыгыз!
- Ой! Тагын бер генә минут!
- Тыңлыйм, Наҗия.
- Зинһар, бер кечтеки генә шигырь! Шигырь белән теләк теләгез әле миңа, ә?..
- Мөмкин... Тыңла... Һәм... хуш!
Нинди генә теләк телим икән?
Ни әйтсәм дә һаман аз булыр.
Иң яхшысы, матур бер фал ачыйм:
- Алда гомерең тоташ яз булыр!
Көннәрең дә гел кояшлы булыр,
Күңелеңә нурлар ягылыр.
Ә беркөнне, бер изге җан чыгып,
Йөрәгеңә килеп кагылыр...
Кагылыр да әйтер:
- Моңа кадәр
Ничек сине күрми йөрелгән?!

...Менә шундый матур бер фал ачам:
“Йөрәгеңә бәхет төрелгән!

х х х

- Алло!
- Алло! Сәлам, дускай!
- Сәлам-сәлам!
- Слушай, сиңа үтенеч бар иде. Бер бик якын танышым туй котлавы сорады. Язучыларны беләм, дип мактанып ташлаган идем шул... Язып бир инде, зинһар, ә? Наҗия исемле кыз ул. Бик ашыгыч кирәк...
- Кайчанга?
- Иртәгәгә... Булыш, ә?
- Иртәгә тек иртәгә!

14 апрель, 2010 ел.