Akça Bezdä Ber Bukça...

(yumoreska)
Hismät uylamagan cirdän eşsez kaldı. Ber könne üze hezmät salgan ofista: ”Kürşelärdä hezmät hakı kütärelgän, bezdä kayçan artır ikän”, – dip ber iptäşennän soragan ide. Naçalniğına bu süz “böten cirdä arta, nigä bezdä genä hezmät hakın kütärmilär ikän” bulıp, küperep barıp citkän. Ul bik korı, küp söylänmi, ozak uylap torırga yaratmıy, ikençe könne iğlannar taktasında Hismätne eşennän azat itü turında prikaz elenep tora ide.
– “Bügen ğadellek ezlep yörsäñ, irtägä yaña eş yullarga turı kiler”, digännär bit. Näq siña karap äytelgän bu süzlär , – dip karşı aldı anı öydä Miñnisa . Ul akıllı, sabır hatın ide, kütärelep bärelmäde, tabak-savıt vatmadı. – Ber teleñä huca bula belmäsäñ şul inde. Beräülär eşläp, kuştannar keşnäp yarıy. Ul iptäşeñ belän niçä yıl aralaşıp yörgän buldıñ bit äle. Keşegä ışansañ-ışan. Algan akçañ kiräk cirenä citep tora ide bit äle, balda – mayda yözmäsäk tä...
– Borçılma, karçık, akça bezdä ber bukça ul, – digän buldı Hismät eçtän yanu-köyüen beldermäskä tırışıp.
Ä çınında isä yegerme yıldan artık ber urında baş iyep tir tükkєn Hismät eşsezlekne bik avır kiçerde. Hatını eştä, balalar ukuda. Ul könnär buyı divanda kırın yatıp televizor karıy. Närsä genä kürsätmilär ikän, äykäyem, köpä-köndez bit äle. Läkin bolay yatu da yalkıttı, maylı botkanı da küp aşap bulmıy şul. Baştagı mällärdä ul uramga, kibetkä çıgarga da oyalıp, kıyınsınıp tik öydä genä utırdı. Tanış-beleş, kürşe-külän oçrasa, nigä sin köpä-köndez öydä dip kızıksına başlasalar närsä diyärseñ?!
Hatını Miñnisa, balaları kaytuga aşarga äzerli başladı. Ber yaktan hatını şatlandı – aşarga äzer, ä ikençe yaktan aña tagın da avırgarak töşä – ikençe eşkä urnaştı, zavodta smenası tämamlangaç, ber kibetneñ idänen yua – et bulıp arıp kayta. Niçek kenä böterelsä, bärgälänsä dä oçın-oçka yalgap bulmıy, akça yuklık härvakıt üzen sizderep kenä tora. İre äytkän bukça da tiz buşadı, cıygan akçaları totılıp bette. Fatirga tüläsäñ utka kvitantsiyä kilä, annarı telefonga, ikmäk-sötsez dä torıp bulmıy, balalarga da kön sayın akça kiräk – yä töşke aşka tülärgä, yä kitap alırga, yä tsirkka-kontsertka barırga, ukıtuçınıñ tugan köne, bäyrämnärgä büläkkä cıyalar...
Ber könne Hismät hatını belän kiñäşläşep lotareya biletları alıp kayttı. Kem belä – bälki bähet yılmayıp zur gına summa akça otarlar. Televizordan lotareyagä akça, maşina, fatir otuçılarnı yış kürsätälär. Ni eşläp ul otmaska tiyeş, Hismätneñ alardan kay cire kim! Beler ide ul niçegräk itep yäşärgä , ägär kulına ber-ike, yuk un million akça kilep kersä! Tik biş biletnıñ bersenä dä sukır ber tiyen akça çıkmadı.
Şunıñ kaygısı beraz basılmasmı dip Hismät “çäküşkä” algan ide. Bällür ryumkaga tutırıp arakı saldı, çäneçkesenä tozlı kıyar teleme eläkterde.
– Tukta, tukta eçmi tor! – dip Miñnisa iren tuktattı. – Ryumkadagı kübeklärne cilkä turındagı çäçeñä sört. Şulay itsäñ akçañ küp bula , di. Bezneñ eştä ber marca gel şulay sörtä...
Başta Hismät hatını bötenläy eçmäskä kuşa ikän dip uylap sagayıp kalgan ide. Kübek sörtep akça artırıp bula di bit, barı tik artsın gına – ul şeşäneñ töbenä töşkänçe cilkä turı aru gına yüeşlänep ölgerde.
Bügen ülsä belmäs ide, öydä akça, baylık arttırunıñ bihisap yulları bar ikän bit. Hatını kön sayın eştän ber yaña ısul turında kaytıp söyli. Moña qadär berni belmiçä añgıra, tomana bulıp yäşägännär! Hismät häm öydägelär häzer bädräftä unitaznıñ kapkaçın härvakıt yabıp yörilär. Hatını da, balaları da isem-familiyäläräneñ baş härefe bulgan (misal öçen, Hismät Ğaliev – HG ) seriyäle ber käğaz akçanı üzläre belän yörtälär. Öydäge barlık cäyge, közge, kışkı, yazgı kiyem-salımnıñ kesälärenä vak timer akça salıp çıktılar. Kibettän akça, baylık kiterüçe talisman – yuan, kapkorsaklı kıtay tazın alıp kaytıp, öyne iñ türenä kuydılar. Miñnisa berniçä akça göle utırttı. Alarnıñ fatirında kiçtän akça sanamıylar, kemgäder birgändä yäki kemnänder alganda akçanı idängä taşlau ğadätkä kerde.
Tik ni gacäp, barlık tırışlıkları buşka gına buldı, bolarnıñ berseneñ dä fätväse timäde – öydä akça artmadı, kiresençä alar muyınnan burıçka battı.
Bügen aynıñ tulgan köne, tönlä näq säğat unikedä tulgan ayga karap yalvarıp sorasañ akçañ küp bula , di. Hismät ğailäse belän balkonga çıgıp aydan akça sorarga äzerlänä başladı, duşka kerep yuınıp çıktılar, çista kiyem kidelär. Şulay mäş kilep äzerlänep yörgändä işek kıñgıravı şaltıradı. Änise ikän, närsä eşläp yöri torgandır tönlä.
– Ällä nigä eçem poşıp kitte dä sezgä kilergä buldım, – dide Hämidä karçık, ulınıñ uyların belep gafu ütengän kebek. – Kön dip , tön dip tormıy kilä dä citä bu dip açulanmagız, balalar. Sezne küräsem kilde, bik sagındım üzegezne...
– Niçek açulanıyk inde, änkäy, kilüeñ bik yahşı buldı äle, häzer bergäläp çäy eçäbez, – Hismät çınlap ta äniseneñ kilüenä bik kuandı, ul kiçä genä pensiyä algan bulırga tiyeş. Anıñ ğailäseneñ köymäse komga terälde, irtägä hatınına eşkä transportta barırga da akçaları yuk ide. Änisennän ipläp, caylap, yomşak kına soraganda hiçşiksez beraz biräçäk. Nik birmäsen , berdän-ber ulına! Elektän algannarın da kire kaytaralmadılar, änise kızganıp tagın biräçäk, kürä torıp tilmertmäs bit inde...
Änise ”bäyrämçä kiyenep berär cirgä barasızmı ällä“, dip kızıksındı. Üz anañnı aldap bulmıy bit inde, ir belän hatın ber-bersenä karap aldılar da döresen söyläp birdelär.
– Ala-a-ay, yükädä ikän çitlävek! – dide Hämidä karçık. Beraz däşmi torgaç, soradı.— Ä sin, ulım, eş ezläp, başka eşkä urnaşıp karamadıñmı?
Bülmädä qaber tınlıgı urnaştı. Yartı yıldan artık öydä yatkan Hismätneñ başına bu hakta uy kerep tä çıkkmagan ide .