Яңа Робинзоннар - 2

Катерны куып җитәргә ярты кабельтов калгач кына андагы ике таныш кеше куучыларны күреп алдылар. Бинокль аша аларның чиктән тыш курыкканлыгы күренде. Коточкыч тизлектә якынаючы көймәнең пыяла калфагы астында утыручылар аларга ниндидер икенче дөньядан килгән затлар булып тоелдылар, ахрысы. Башта алар калтыранган кулларындагы пистолетларыннан да ата алмый азапландылар. “Автоматларын утрауда калдырып йөриләр күрәсең”- дип куйды Расих.
Пуляларның күбесе читкә очалар, өч-дүрте генә капкачка тиеп рикошет ясап үтте. Бу хәл качып баручыларны тагын да куркыта төште. Менә аларның берсе рульне капыл уңга борды. Бу аларның кире иптәшләре янына китәргә теләүләре иде ахрысы, ә моңа һич юл куярга ярамый. Хәсән дә уңга борылды һәм көймәнең борынын катерның юлына аркылы җибәрде. Ике судно бер- берсенә бик тиз якынлаштылар. Соңгы мизгелдә катер сулга борылырга тырышып караса да, соң иде инде: “Виктория” очып килгән уңайга , борыны белән катерның кабыргасына төрттерде. Мондый көчле бәрдерүдән көймәнең корпусы гөрселдәп куйды. Егетләрнең башлары кайсыныкы пультка, кайсыныкы утыргыч аркасына бәрелде. Ләкин алар моңа әзер иделәр. Көймә янтайган катерны акрын гына этеп бара, ә катерда бер кеше дә күренми иде.
- Фәрит! Тизрәк!-дип, Хәсән өскә атылып чыкты. Аның артыннан Фәрит белән Идрис тә катерга ашыктылар.
Катерда, руль астында төшеп киткән пистолетын эзләп маташучы пиратны шундук кулын каерып кулга алдылар һәм икенчесен эзли башладылар, ләкин катерда башка кеше юк иде. Шунда гына ун-унбиш метр ераклыкта кайсы якка йөзәргә дә белми аптыраган икенче пират күренде. Ансының коралы юк иде шикелле. Күрәсең, көймә катерга бәрдергән чакта ул егылып төшкән һәм коралын да шунда югалткан.
Хәсән белән Фәрит аңына килгән флибустьерның чигәсенә үзеннән алган алтатарны терәп сорау алалар иде.
- Сиңа бер минут!-диде Хәсән пиратка инглиз телендә һәм аңа Алсуның фоторәсемен күрсәтте.- Кая илттегез бу кызны?
- Нинди кыз? Мин аны белмим!-дип башын чайкады бандит.
- Бер ел элек сез аны Сингапур портыннан көчләп алып киттегез. Кайда ул?!
- Мин Сингапурда бөтенләй булганым юк!-дип, гаебен инкарь итәргә тырышты җинаятьче.
- Алай булса, сине акулаларга биреп калдырып, иптәшеңне чыгарабыз,-диде Фәрит диңгез ягына ымлап.- Ул дөресен сөйләп бирер.
- Ул кыз,-диде европалыга охшаган диңгез юлбасары,- әле без булган утрауда.
Фәритнең һәм аның иптәшләренең үзләрен ничек хис итүләрен аңларга була, бу бит Алсу турындагы беренче чын хәбәр иде.
- Ни өчен ул анда? Барын да сөйләп бир! Тиз генә!
- Утрауда,-дип сөйләп китте пират, судагы иптәшенә күз сала-сала,- Ченның базасы урнашкан.Сез аның турында бәлки ишеткәнсездер, нәселдән килгән кыю сугышчы.
- Ягъни пират,-диде Фәрит.
-Юк! Безнең максат – капкорсакларның кесәләрен юкарту,-дип пафоска бирелергә уйлаган иде диңгез юлбасары, ләкин егетләрнең күз карашы астында бу уеннан кире кайтты.- Кызларны һәм егетләрне эшләтер өчен алалар. Күбрәк чит илнекеләрне эләктерәләр, чөнки аларны сирәк эзләп маташалар. Алар кача да алмыйлар. Кайвакытта алар өчен йолым алына. Кызларның йәмсезләрен алмыйлар: үзегез аңлыйсыз, алар анда төрлечә файдаланыла.
Иң төп эш – су төбеннән энҗе һәм мәрҗән җыю, аларны эшкәртү...
- Дәвам ит!-дип тешен кысты көчкә генә түзеп утырган Фәрит.
- ...Безнең махсус көймәләр бар, катамараннар. Шулардан водолазлар (без тоткыннарны шулай дип атыйбыз) тирәнгә чумалар һәм 4-5 минут эчендә бернинди аквалангсыз-нисез меңәр долларлык нәрсәләр алып чыгалар. Башта аларны озак кына су төбендә озак йөрергә өйрәтәләр.
Утрауда утызлап кораллы сугышчы бар.Аларның кайсылары сакчылар, башкалары водолазлар белән эшли...
- Ә кайсылары кораблар талыймы?- дип мыгырдады Хәсән.- Аңлашыла. Нинди кораллар бар сездә.
-... Төрле системадагы автомат һәм пистолетлар. Ракеталар да бар: базукалар һәм “Стингерлар”. Сугышчылар буйдаклар, дип әйтергә була. Гаиләләре төрлесенең төрле җирдә. Ә монда алар үзләренә вакытлыча хатын-кыз табалар...
-...Үлүчеләр дә еш була,чөнки авыруларны дәваламыйлар, шундук юк итәләр...
-...Бу кызның хәзерге вакытта андамы юкмы икәнен белмим, чөнки без утрауда аз булабыз. Күбрәген курьер һәм разведка хезмәтләрендә йөрибез.
-...Сакчылар алты-җиде кеше була. Шуларның икесе яр буенда, ә калганнары базада төрле постларда.
Егетләрне кызыксындырган мәгълүмәтләр алынгач, Расих Фәриткә:
-Боларны юк итәргә кирәк. Юкса алар безгә комачаулыячаклар,-диде.
- Оныттыңмыни? Без кан коюга каршы,-диде Фәрит.- Без бандитлар түгел. Ә җинаятьләре өчен тиешле урында хөкем ителерләр.
- Алайса нишләтәбез соң?
- Хәзергә берәр кеше яшәми торган утрауга илтеп куйыйк, соңыннан полиция килеп алыр.
Ул арада судагы пират ярдәм сорый башлады.
- Йөзсен-йөзсен!-дип көлде Фәрит.- Башкаларны күп йөздергәннәр болар.
Бераз киңәшкәч, ике юлбасарны моннан утыз миль ераклыгында булган кешесез утрауга илтеп куярга булдылар. Аннан соң катерда Хәсән Сингапурга полиция алып килергә китә, ә калганнар утраудагыларны күзәтә.
Юлбасарларның кулларын бәйләп катерга утырттылар да элеге әйткән вулканик утрауга таба юл алдылар. Ике сәгатьләп баргач, утрау да күренде. Бу кечкенә җир кисәгендә җан иясе түгел, үсемлек тә юк иде.
Утрауга җитмәс туктап, егетләр пиратлардан яңадан сорау ала башладылар.
- Тиздән монда полиция булачак. Бандагызны алгач, монда килерләр. Әгәр аларны тотарга ярдәм итсәгез, һичшиксез сезнең хәлегез җиңеләячәк. Әйтегез, аларны ничек юк итү уңайлырак?-дип сорады Хәсән катгый тавыш белән.
Бу сорауга җавап булмады, ә европалы бандит иптәше ягына ымлап куйды: ул белә янәсе. Шуннан соң аңа суга сикерергә куштылар һәм бандит озак көттермәде: ярга кадәр артык ерак түгел иде. Инде тегесен боргычлый башладылар:
- Ишеттеңме сорауны? Җавап бир, сезнең банданы ничек кулга төшерү җайлырак?
Бандит аңламаганга салышып башын чайкады. Хәсән аңа сорауны кытай телендә бирде,пиратның тагын җавап бирәсе килмәде.
- Егетләр, бу юлбасар безнең белән сөйләшәсе килми, алып киттек диңгез уртасына, анда акулалар белән уртак тел табар,- диде Хәсән көлемсерәп.
Куллары ныгытып катерга беркетелгән пират шундук аңлый да, җавап та бирә башлады:
- Утрауга һөҗүм була калса, иң элек анда эшләгән кешеләр юк ителергә тиеш, чөнки Чен шаһитлар калдырмаска күнеккән. Моның өчен алар яшәгән зур мәгарә шартлатыла, һәм анда булган бөтен кеше җир астында тереләй күмелеп кала. Андагы бик көчле шартлаткыч зарядның детонаторын Чен үзендә йөртә.
Сугышчылар җиңелә башласалар үзләре генә белгән юл белән яр буена киләләр. Бик яшерен җирдә тизйөрешле зур катер әзер тора. Урынын мин белмим: бу – сер.
Утрау тирәсендә даими рәвештә махсус катер йөреп тора. Бу – тышкы сакчылар. Алар чит судноларны ерактан ук күреп алалар һәм батыралар.
-Әйт әле!- дип Хәсән бандитның күзенә карады.-Чен турыда нәрсә беләсең? Кем ул? Аны ничек танырга була?
- Сезгә Ченны алу юк!-диде юлбасар.- Ул юлбарыс кебек җанвар. Кеше үтерү аның өчен төкерү генә. Аны сары, җиңсез кыска курткадан танырга була. Чәче кара, озын.
- Тагын нәрсә әйтә аласың?-дип сорады Хәсән.- Никадәр күбрәк сөйләсәң, шулкадәр тизрәк төрмәдән чыгарсың.
Пират башын чайкады.
- Алай булгач, сикер!-дип боерды Фәрит, тегенең кулын ычкындырып. Бандит озак көттермәде, башы белән суга чумды һәм ярга таба йөзеп китте.
- Эш бетте монда,- диде Хәсән,- хәзер бензинны карыйбыз да, сөйләшенгәнчә, Сингапурга чабабыз. Бер тәүлектән полиция белән килеп тә җитәрмен. Нәрсә бу!-дип, Хәсән сызгырып куйды.
- Ни булды?
- Бензин юк бит бакта. Менә нәрсә икән: бак тишелеп чыккан һәм ягулык агып беткән. Инде нишлибез? Сингапурга ничек барабыз?
- Мин уйлап торам,- дип куйды Фәрит,- анда барып эш чыгар микән? Бу бит Индонезия җирләре. Ә анда барсак, рөхсәтсез чикне үтеп кергәнлектә гаепләрләр.
- Син хаклы –диде Хәсән.- Алай булгач, үзебегә генә ышанырга кала.
- Шулай туры килә. Кем каршы? Юкмы?
- Димәк,- дип йомгак ясады Хәсән,- Алсуны үзебез коткарыйк та Сингапур полициясенә пиратлар турында хәбәр итик. Алар бер төрле дә чара күрмәсә, Халыкара полициягә җиткерербез.
Моның белән барысы да килештеләр.
- Ә бу катерны нишләтәбез?
- Батырырга да, вәссәлам!
- Монда батырырга ярамас, утрауда калган пиратлар файдалануы мөмкин. Диңгез эченәрәк алып керик,- диде Расих,- анда төбенә атып кына куярбыз...
“Виктория” яңадан Алсу тоткынлыкта яткан утрауга якынлашты. Атауны ерактан гына урап чыктылар да анда үтеп керү ысулын эзли башладылар. Текә ярның һәр җирен тикшереп чыктылар. Ниһаять, бер җирдә көймәне яшереп тотарлык уңайлырак урын таптылар, аннан соң текә кыяга якын килделәр. Бандитлар дөрес сөйләгән булып чыкты: кыя шундый биек һәм текә , хәтта альпинистлар да авырлык белән генә менә алыр иде. Егетләрнең борыны салына башлады. Шулчакны Идриснең шатлыклы тавышы ишетелде:
- Гарпун!..
- Нинди гарпун? Кайда? Саташасыңмы әллә?
- Гарпун белән өскә ыргак ыргытабыз, ә аңа бау беркетәбез...
- Ә ыргагың кайда?
- Шул ук гарпуннан эшлибез.
Шунда ук эшкә тотындылар: гарпунны бөгеп, ыргак ясадылар һәм аңа нык бау бәйләделәр, аның бер очын көймәгә беркеттеләр. Фәрит гарпунны өскә каратып атып җибәрде. Ыргак әйләнә - әйләнә кыя өстенә очты. Ләкин баудан тартып карагач, кире килеп төште. Шулай итеп биш-алты кабат аткач кына ыргак яр башында эләгеп калды.
- Идрис! Өскә мен!-дип боерды Фәрит.-Синең беләкләрең ныграк.
Тегесе, биленә бау бәйләп, биш- алты минуттан яр башына менеп җитте.
- Нәрсә бар анда?
- Таш кыялардан башка берни дә юк.
- Алай булгач, кире төш. Тик башта бауның очын ныгытып бәйләп куй.
Тагын уйлашып алдылар. Юлга чыгар алдыннан бәхәс тә булып алды: көймәдә кеше калдырыргамы әллә барысына да китәргәме? Айнык акыл җиңеп чыкты: көймәне һәртөрле очраклылыктан сакларга кирәк иде. Расихны калдырырга булдылар.
Өч эзтабар утрауның уртасына таба кузгалдылар. Аларның өчесенә бер пистолет, радиотелефон аппараты, ике пычак, озын гына бау, бинокль иде. Азрак азык та алдылар.
Адым саен тирә-юньне тикшереп, сакланып кына бардылар. Юлга чыгуларына өч сәгатьләп вакыт үтте, ләкин әйләнә-тирәдә бер үзгәреш тә сизелмәде. Ниһаять, кич булып караңгы төшкәч, Идрис:
- Диңгез!-дип алга күрсәтте.-Кайдан килеп чыккан ул монда?
- Кайдан булсын,-дип аңлатты Фәрит,- без утрауның икенче, капма-каршы ягына килеп чыкканбыз.
- Соң, алай булгач, бандитларның базасы кайда калды?
- Бер яктарак торып калган.- диде Хәсән.-Яхшылабрак эзләргә кирәк булган. Инде кире кузгалып торудан мәгънә юк: караңгыда барыбер күрмәбез. Монда гына төн үткәрик.
“Аучылар” уңайлырак урын табып, ял итәргә урнаштылар. Әлбәттә, үләнсез-нисез ташлы җирдә ятуны ял итү дип әйтүе кыен иде, ләкин егетләр бу турыда уйлап та карамадылар.
Шул вакытта диңгез ягыннан мотор тавышы ишетелде. Фәрит биноклен шул якка төбәде.
- Караңгы!-диде ул.- Әһә! Катер күренә. Тагын берәү. Икесендә егермеләп кеше булыр.Уңнан сулга бара. Димәк, базага таба килә. Болар кемнәр булыр икән?
- Дозордагылар булмас,- дип фараз итте Хәсән,- чөнки артык күпләр. Мөгаен, энҗе җыючыларны алып кайталардыр.
Иртәнгә таба, таулар-ташлар сорылана башлагач, егетләр тагын юлга кузгалдылар. Бу юлы тарлавыкка якынрак килергә булдылар. Озак кына баргач, уң яктан ниндидер тавышлар ишетелде. Эзтабарлар сакланып кына шул якка атладылар һәм...исләре китеп, тукталып калдылар: аста җинаятьчеләр качып яткан җир җәелеп ята иде.
Бу урын теге катерлар кереп китә торган тарлавыкның киңәебрәк киткән җире иде булса кирәк. Чыннан да арырак өч таныш катер тора. Аларның икесенә халык төялә, аларның берничәсе кораллы.
Фәрит бинокль аша җентекләп эшкә китүче тоткыннар арасыннан Алсуны эзләде, ләкин аңа охшаган хатын-кыз күренмәде.
Пиратларны эзәрлекләүчеләр, яр читенә ятып, сакланып кына күзәтергә тотындылар. Эшкә китүчеләрнең катер тавышы ерагайгач, лагерьда тынлык урнашты. Бераздан аста бер кеше күренде. Ул каршыдагы кыя төбенә якын ук килде дә юкка чыкты.
- Анда тау куышы бар бугай,-дип пышылдады Фәрит Хәсәнгә.
- Әйе!
Ята торгач, тагын ике мәгарә барлыгын белделәр. Табигый тау куышларымы алар әллә кеше кулы белән эшләнгәнме, ансы билгесез иде.
Күзәтә торгач үзләре өчен файдалы бик күп нәрсәләр мәгълүм булды: мәгарәнең берсендә җинаятьчеләр үзләре яши, икенчесендә коллар ябып тотыла. Шунда ук яшерен җирдә сакчы тора. Өченче мәгарә - су юлы иде ахрысы: чөнки анда бер кеше утырган моторлы көймә кереп киткәне күренде.
Кичкә кадәр күзәткәч, яшерен урыннарда торган тагын ике сакчы барлыгы беленде. Алар өчесе бөтен тирә-якны күзәтәләр, ләкин үзләре күренмиләр иде.
-Уйлап эшләнгән!-дип пиратларны мактап куйды Идрис.- Кайда качып ятуларын алдан белмәсәң, тиз генә табарлык түгел. Вертолеттан да күрмисең.
Ул арада караңгы төшә башлады. Өч дус бер яккарак киттеләр дә, пышылдашып кына киңәшә башладылар. Ничек итеп Алсуны коткарырга?
Озак кына бәхәсләшкәч, шундый фикергә килделәр: бандага каршы ниндидер хәйләле, пиратлар һич тә көтмәгән йөреш эшләргә кирәк. “Башларны эшләтик, дуслар!”-диде Фәрит.
- Безгә Ченны кулга төшерергә кирәк,-диде Хәсән.- Ул чакта бөтен проблемалар җиңелрәк хәл ителәчәк.
- Ченны эләктергән хәлдә дә аңа ультиматум куяр өчен, көчле дәлил кирәк булачак. Ул, кулларын дистәләрчә кеше канына буяган җанвар, алай җиңел генә бирешмәс. Безнең исә аңа катгый таләпләр куярлык козырьларыбыз юк.- диде Фәрит.
Шулвакытны радиотелефон тавышын биреп куйды. Расих “Виктория” торган җирдән ерак та түгел тарлавык барлыгын һәм аның мәгарәгә кереп киткән урынында зур гына катер торганлыгын хәбәр итә иде.
- Мин ул якка музыка тавышы ишетеп барган идем,-диде ул. Анда катерның сакчысы икән.
- Ярый, бик шәп!- диде Хәсән.- Син шул тирәдәрәк бул, тик саклан, сине күрмәсеннәр. Үзгәрешләр булса, безгә белдер. –Аннан соң иптәшләренә борылды:- Менә ул, безгә кирәкле козырь.
- Йә -йә! Нинди план туды башыңда?
- Безгә аларның су юлларын ябарга кирәк. Банданы утрауда бикләргә.
- Ничек итеп?- дип аптырадылар егетләр.
- Элементар рәвештә. Минем шартлаткыч пакетлар бар, динамит. Бик куәтлесе.
- Кайда ул?
- Көймәдә. Болай итәбез...
Кәефләре күтәрелгән эзтабарлар Расихка хәбәр иттеләр дә көймә янына ашыктылар. Ул аларны элекке урында көтә иде.

Виктория!!!
Төнне “Виктория”дә уздырып, иртәнгә таба лагерь ягына таба юнәлделәр. Катерларның тарлавык буйлап диңгезгә чыга торган җиренә барып җиткәч тә, шәмсыман пакетларны бергә бәйләп, аңа бикфорд шнуры беркетеп һәм шнурның бер очына ут төртеп, бау белән кыя астына төшерделәр. Аннан соң ашыга-ашыга лагерьның үзе янына киттеләр. Әле иртәнге эңгер-меңгер, бөтен нәрсәнең соры булып күренә торган чагы иде.
- Биш минуттан җиде тула,-дип пышылдады Фәрит.- Ярый ла Расих вакытында эшне башкарса.
- Эшләр!- диде Идрис.- Менә күрерсез, нәкъ җидедә шартлатачак.
Сәгать җидегә җитте. Читлекләреннән чыгардай булып типкән йөрәкләрен көчкә генә тыеп яткан егетләр утрауның башта теге ягында, аннан соң лагерьдан ерак түгел бу читендә шартлау һәм таулар җимерелгәндәй дөбердәү ишеттеләр.
Аста пиратлар яшәгән мәгарәдән кораллы кешеләр атылышып чыга башладылар. Колларны кире үз тау куышларына куалап керттеләр. Пиратларга кемдер боерыклар бирә башлады.
- Чен!- Хәсән белән Фәрит бер үк вакытта бер-беренең кабыргаларына төрттеләр.
Өч-дүрт кеше якындагы катер янына йөгерделәр һәм аңа утырып диңгез ягына ашыктылар. Кайдандыр озын- озын баскычлар китереп, кораллы кешеләр өскә үрмәли башладылар. Ул арада катер кире килде, һәм аста тагын кычкырыш башланды. Өч дус канәгатьләнеп һәм елмаешып бер-берсенә караштылар: “Аңлашыла, янәсе, юл ябык”.
Ул арада егермеләп кеше гаҗәеп тизлек белән өскә үрмәләп менеп, төркемләп- төркемләп төрле якка китеп югалдылар.
- Расих, саклан!- диде трубкага Фәрит.- Көймәңне төпкә батыр! Ун минуттан лагерь турысына кил һәм безне көт!
- Хәсән!- дип пышылдады Фәрит.- Лагерьда ничә кеше калды, дип уйлыйсың.
- Сакчыларны алып, өскә мендерделәр. Ченның үзе янында бер кеше күренә. Әнә алар мәгарәгә керделәр. Тоткыннар ишеге янында тагын берәү булырга тиеш. Ул аларның ишеген йозаклап маташа иде. Егетләр! Йә баш, йә мал! Киттек!!- дип, бауга ябышып Хәсән аска очты. Идрис белән Фәрит аңардан калышмадылар. Егетләрнең уч төпләре утта тоткан кебек янды, ләкин алар моңа әһәмият бирмәделәр. Менә алар төшеп җиттеләр һәм Чен кергән тау куышы янына килделәр. Эчтә тавышлар ишетелә иде.
- Хәзер берсе чыга,- диде Хәсән тегеләрнең кытайча сөйләшүләрен аңлап.- Чыгуы белән тегенең башыга сугам да, икебез эчкә керәбез. Син, Идрис, аның коралын ал да монда тор.
Шул ук секундта пират атылып килеп чыкты һәм башына пистолет сабы эләгеп, җиргә ауды. Мондагы тавышны ишетеп, автоматын атарга әзерләгән тагын бер бандит күренде. Җирдә яткан иптәше өстенә иелгәч, яшеренеп торган егетләрдән ансы да күчтәнәч алды. Шул ук секундта Фәрит белән Хәсән мәгарәгә атылып керделәр. Ә анда!.. Арткы планда граната тоткан кулын югары күтәреп, Чен тора. Аның мондый һөҗүмне тиз көтмәгәнлеге коралсыз булуыннан да аңлашыла иде. Ата пиратның алдында, өстәл өстендә язулар тутырылган ниндидер тартма тора.
- Әһә! Алдыгызмы мине!- диде ул инглизчә һәм шаркылдап көлде. Шул ук вакытта бер яктарак яткан автомат янына елышырга тырышты. Хәсән тиз генә өстәл янына ташланды һәм автоматны кулына төшерде.
Ике дус Чен гранатасын шартлатыр, дип көттеләр, ләкин ул янышудан узмады.
- Автомат сезгә ярдәм итмәс!- дип кычкырды бандит.- Барыбер сезгә үлем! Хәзер минем кешеләрем бары да монда киләчәк. Мине атсагыз, үзегез дә үләчәксез. Сез бит әле яшәргә башлыйсыз гына, миннән күпкә яшь әле сез. Сезгә котылу юк! Бирелегез мөмкинлек бар чакта. Шуннан карарбыз, бәлки, исән дә калдырырмын. Миңа нәрсә, мин инде яшәдем, шәп яшәдем...
- Ә без хәзер тикшереп карыйбыз, тормыштан туйдың микән!- дип, пистолет тоткан Фәрит ата бандитка таба бара башлады. Бу мизгел бөтен операциянең кульминациясе булды. Безнең егетләргә кызны да, үзләрен дә коткару өчен башка юл юк икәне яхшы аңлашыла иде. Вакыт алар файдасына эшләми иде шул. Әмма хәвеф-хәтәрнең масштабын белмәгән Чен моны аңламый иде ахрысы. Ул һаман боларны куркытмакчы була, үзенә таба елышучы Фәриткә: “Килмә! Килмә! Шартлатам!”- дип акыра.
- Юк! Шартлатмыйсың! Синең кебек кеше канын кызганмаган җанвар үз үлеме өчен бик куркучан була. Ә менә безнең сүзне тыңласаң, чыннан да исән каласың.
Фәрит Ченны таш кыяга постырды, Хәсән дә автоматын аның корсагына терәде.
- Сезгә ни кирәк!- дип хырылдады Чен.
- Менә монсы акыллы сүзләр!- дип, Фәрит аның кулына үрелде.- Бир гранатаңны, юкса ялгыштан шартлап куюы бар.- Без синең белән яхшылык белән килешербез.
Фәрит Ченның кулыннан гранатаны алып, идәндә яткан чеканы кире урынына тыкты һәм куркынычсызландырылган коралны кесәсенә тыгып куйды.
Шуннан соң атаманга Алсуның фоторәсемен күрсәттеләр, һәм аңа катгый рәвештә әйтелде:
- Шушы кызны биреп, безне диңгез ярына озатып куйсаң, тере калчаксың!
Чен өчен бу зур югалту түгел иде, шуңа күрә ул:
- Шул гынамы?- дип сорады.- Мин сезгә ышанмыйм. Сез китүгә полиция килеп төшмәсме? Гарантия бирәсезме?
- Ансы аларның үз эше,- диде Хәсән.- Син шуны аңла: синең бездән һәм үлемнән котылырга шансың – кызны биреп җибәрү, полициядән котылу- икенче планда.
- Сезгә дә котылу юк!- дип акырды бандит.
- Чен! - диде Хәсән тегенең чигәсенә пистолет терәп.- Син безнең вакыт аз икәнне яхшы беләсең. Сине хәзер үк үтерсәк, безнең әле шанс кала. Өчкә чаклы саныйм,бер...
- Яхшы!- диде Чен.- Кызны монда ничек китерергә уйлыйсыз?
Фәрит кычкырып Идрисне чакырды һәм ишек алдында калган сакчыларның хәлен сорады.
- Аңына килделәр, ләкин кул-аяклары бәйләнгән.
- Син берсен чиш тә монда керт. Чен! Әйт үзеңнең бандитыңа: кызны монда китерсен! Кара аны! Андый-мондый хәл чыкса, беренче пуля үзеңә! Идрис! Син тышкы якта торчы, ул-бу булмагае.
Җиде-сигез минуттан мәгарәгә Алсу килеп керде. Йөрәге атылып чыгардай булып типкән Фәрит егылып китә язды. Ул кызның котычкыч ябыккан булуына да, битләрендәге кутырга да, мунчала рәвешенә кергән чәчләренә дә, өстендәге ертылып беткән сәләмәләргә дә игътибар итмәде: исән бит, менә ул каршыда аптыравыннан һәм дулкылануыннан һушыннан язып, идәнгә ава башлады, аны Хәсән тотып калды.
- Фәрит!- диде кыз, ниһаять, зәгыйфь тавыш белән.- Син дә монда килеп эләктеңмени?
- Юк, Алсу! Мин сине алырга килдем. Синең атларга хәлең бармы?
- Бар. Кая барабыз соң?
- Өйгә кайтабыз, Алсу!
- Өйгә?!-кыз тагын аңын югалтты.
Хәсән Ченны катгый рәвештә кисәтә башлады:- Син хәзер үзең безне яр буена озатып куячаксың. Берәр ахмаклык эшләсәң, эре калибрлы пулялар синең эчеңдә булачак. Әгәр синең кешеләрең безгә ата башласа, иң беренче пуля синеке. Әйдә атла!
Мәгарәдән иң алда Чен чыкты. Аның артыннан Хәсән һәм бераз тынычлана төшкән Алсу атлады. Идрис белән Фәрит тирә-якка карангалап, арттан бардылар.
Фәрит аппараттан Расихка дәште: тегесе аларны кирәкле урында көтә иде инде.
Процессия баскыч янына якынлашты. Ике кораллы бандит Ченның боерыгы буенча коллар яшәгән мәгарәгә керделәр.
- Алар калган тоткыннарны үтерергә кермәделәр микән?-дип сорады Идрис Фәриттән татарчалатып.
- Юктыр, дип уйлыйм,- Фәрит.-Ул әле безнең бөтен планнарны белми бит.
- Әй-әй!-диде Чен. - Ни сөйлисез анда, нинди телдә?
Баскычтан тоткарлыксыз гына менделәр дә диңгез ягына юнәлделәр. Бу урында диңгез яры ерак түгел иде, менә инде алар аска төшә торган яшерен сукмакка да килеп җиттеләр. Шулвакытта утрау ягыннан ике төркем пиратлар килеп чыкты. Хәсән пистолеты белән Ченның аркасына төртте: Әйт, килмәсеннәр! Чен тегеләргә нәрсәдер әйтте һәм бер төркем каядыр йөгереп китте. Икенче төркем баскыч янына китте.
- Чен кешеләренә иптәшләрен җыеп тиз генә монда килергә кушты. Икенче төркемне яшерен катерны алып килергә җибәрде.
Ата пират боларга борылып:
- Син аңа ни әйттең? Син кытайча аңлыйсыңмыни?- дип сорады.
Ул арада барысы да диңгез буена җиттеләр. Аларны инде яр буена ук килеп туктаган Расих көтә иде.
Алсуны арткы буш урынга утырткач, Хәсән иптәшләреннән:
- Бу ерткычны нишләтәбез?- дип сорады.
- Хәсән! Син бит безнең кан түгәргә теләмәвезне беләсең,-диде Фәрит.
- Соң шундый канечкечне тере калдырыйкмыни?
Чен үзе турында сүз барганны аңлап, җиргә тезләнде:
- Үтермәгез! Сез сүз бирдегез! Мин сүземдә тордым!
- Хәсән! Әйдә утыр урыныңа,- диде Фәрит.- Без аны коры куймаска тырышырбыз. Әй, Чен! Утраудагы кешеләрне юк итсәң, сине беләсеңме нәрсә көтә?
Көймәнең капкачы ябылгач ук, Чен кычкыры-кычкыра яр башына таба йөгерде:
- Килегез монда, хайваннар! Кайда йөрисез! Җибәрмәгез, атыгыз! Кайда ракета?
Тау башында автоматлар тоткан ун - унбиш пират күренде, ләкин “Виктория” иң зур тизлегендә Сингапурга таба юл алган иде инде. Ярдан очкан пулялар аның өчен берни түгел иде.

Ө й г ә !

Соңгы сәгать эчендә булып үткән искиткеч вакыйгалардан соң әле чак тынычлана башлаган Алсу егетләр белән танышырга тотынды. Ул үзе алар белән сөйләшә, үзе елый, үзе көлә. Кызның шатлыгы эченә сыймый, тышка бәреп чыга иде. Алсуга карап егетләрнең дә күзләре чыланып ала, ләкин алар күз яшьләрен яшерәләр.
Кыз бераз тынычлангач, Фәрит аңа бөтен нәрсәне бәйнә - бәйнә сөйләп бирде: ничек яңа шәһәргә күчкәнен, анда Расих һәм Идрис белән танышканын һәм Сингапурда Хәсәнне очратуын һәм ничек пиратларны җиңүләрен.
- Син инде икенче шәһәрдә торасыңмыни?
- Әйе! Мин анда колледжда укыймын.
- Алай булгач, мин дә шунда керәчәкмен, минем шундый егетләр белән буласым килә...Ә син, Хәсән ,Сингапурга кайчан килеп урнаштың?
- Мин монда туып үскәнмен, Алсу туташ!- диде Хәсән.
- Монда-а-а? Һәм туган телне шулай яхшы беләсең. Ә менә мин күрәсеңме ничек начар сөйләшәм. Миңа синең алда шундый оят. Әле бер ел эчендә азрак өйрәнә төштем. Аптырамагыз, чыннан да шулай. Юк, анда бер татар кешесе дә юк иде. Ләкин мин әти-әниемне сагынып, дусларым, өемне юксынып, үз-үзем белән гел татарча сөйләшеп йөрдем. Инде өемә кайтсам, әти-әниемә бер сүз дә русча эндәшмәм дип сүз бирдем. Әллә инде алла шуны ишетте.
Шулай итеп өч- дүрт сәгать буе кызның күңелен күргәч, ул йоклап китте. Егетләр үзләрен борчыган темага күчтеләр.
-Йә дуслар!- диде Фәрит.- Пиратларны нишләтәбез? Миңа калса, аларны тоттыру кирәк.
-Дөрес,- диде Идрис.- Һәм бу эш тиз дә, ышанычлы да башкарылсын. Хәсән синең полициядә танышларың юкмы?
- Бар. Ул минем якын дустым.Ләкин ул кече офицер гына.
- Бу бик әйбәт ич!- дип шатланды Фәрит.- Шуның аша эш итәргә кирәк.
- Ул әлләни майтаралмас. Ә менә халыкара полиция белән бәйли алырга тиеш безне.
Егетләр бу турыда әле озак киңәшләштеләр.
Көн кичкә авышты. Озакламый Сингапур да күренергә тиеш иде.
- Хәсән!- диде Идрис.- Син безгә кунакка килерсеңме?
- Әлбәттә, дуслар! Ул турыда һич тә шикләнмәгез. Бабам белән икәүләп килербез.
- Ә яшәргә калыр идеңме бездә?
Хәсән бераз уйланып торды да:
- Хәзергә әйтә алмыйм,- диде. Шуннан соң ул дулкынланып, тагын кулына радиотелефонын алды. Ул аның йә дулкынын үзгәртә, аннан соң колагына куеп карый иде. Кинәт трубка шытырдап куйды һәм кемдер нәрсәдер әйтте. Аптырап калган Хәсән җавап бирде.
- Кем ул, нәрсә сөйли, нинди телдә?-дип сорады Фәрит.
- Сингапурның сигезенче округының полициясе. Ни җавап бирим ?- дип сорады бер мәлгә аптырап калган Хәсән.
- Әйт, танышыңны тапсыннар!- диде Фәрит.- Инглиз телендә, мөмкин булса.
Аппарат тагын сорау бирде.
- Тыңлагыз мине!-диде Хәсән нык тавыш белән.- Мине лейтенант Сурранга белән тоташтырыгыз! Бик мөһим хәбәрем бар. Аңа гына әйтергә тиешмен.
Өч-дүрт минуттан трубкадан ишетелде:
- Бу мин, Сурранга. Кем сорый мине?
- Сури! Бу мин, Хәсән. Хәерле кич!
- Хәерле кич, Хәсән! Син кайдан?
- Соңыннан, дус! Син “Меконг”ны талаганнарын ишеттеңме?
- Әлбәттә, ишеттем. Анда бит безнең ил кешеләре дә байтак булган. Моның турыда бик зур тавыш кубып тора әле. Зур көчләр белән эзлиләр, ләкин әлегә нәтиҗәсез. Пиратлар турында берәр мәгълүмәт биргән кешегә ишле генә бүләк тә вәгъдә ителде. Син ни өчен бу турыда сорыйсың?
- Алай булгач, дус, яздыр минем тавышны. Мин сиңа рәсми рәвештә хәбәр итәм. Син әзерме?
- Тукта. Хәзер роликны җибәрәбез. Булды, башла!
- Мин, Сингапурда даими яшәүче Хәсән Фәхри, шуны белдерәм: әле генә “Меконг” теплоходын талаган банда Анамбас утраулар төркеменең иң аргы кеше яшәми торганында качып ята. Пиратларның саны, якынча, егерме биш – утыз кеше. Аларның башлыгы-Чен. Барысы да кораллы: автоматлар,пистолетлар, якын дистанциягә ата торган ракеталар. Пиратларның өч катеры бар, ләкин алар диңгезгә чыга алмый: юллары ябык. Хәер, инде алар юлларын әрчеп маташалардыр.
Алардан башка ике бандит шуннан бирерәк кечкенә утрауда көтеп утыралар. Пиратлар иллегә якын кешене тоткын итеп, үзләренә эшләтеп яткыралар. Алар төрле илләрдән. Берсе, Россия граңданкасы, безнең тарафтан азат ителде. Утрауда СПИД бар, шуңа күрә Чен лагерьны юк итәргә җыена. Әлбәттә, кешеләре белән бергә. Тоткыннар торган мәгарәгә шартлаткыч салынган.
Соңгысы. Утрауның координатлары: төньяк киңлек буенча - дүрт градус уналты минут, озынлык буенча- йөз дә сигез градус ноль дүрт минут. Бетте!
- Ух си-и-н!..
- Сурранга!-диде Хәсән аны бүлдереп.- Без кайтуга, безне журналистлар каршы алмаслар, дип ышанам.
- Мөмкинме соң! Операция бик яшерен үткәрелә бит. Хуш хәзергә, Хәсән. Йөгердем түрәләрне сөендерергә.
- Сури! Миңа хәбәр итәргә онытма.
- О кей!
Бер сәгатьтән соң дуслар Таһир бабайның өендәләр иде инде. Аларны күргәч, Алсуның котылганын да белгәч, картның башы күккә тия язды.
-Унбиш яшемне алып ташладылармыни! – дип көлде ул тагын чәй янында. – Эчегез,эч! Аннан соң улым Хәсән белән берәгәйлерәк ризык җитештерербез. Сөйләгез инде, ничек булды.
Аның өчен дә, кыскача гына итеп булса да, тагын бер мәртәбә булып уткән хәлләрне бәян итеп чыгарга туры килде.
- Һай егетләр икәнсез! Бик рәхмәт! Менә шулай! Менә шулай гына кирәк!- дип кинәнде бабай.- Һәр татар баласы өчен шулай көрәшегез, берсе дә юкка чыкмасын, югалмасын! Милләтебез артсын, күтәрелсен. Әйтегез анда, Казанда, дөньяда булган һәр татар кешесенә барып җитсеннәр, һәрберсен исәпкә алсыннар, һәркайсының мәнфәгате турында кайгыртсыннар. Шул чакта гына милләтебез сакланып калыр, ишәер. Әйтегез шуны хөрмәтле Минтимер Әфәндегә...
- Ашагыз, балалар, эчегез! Оялма кызым!- дип Алсуның аркасыннан сөйде карт. Кызның шундук күзләре яшь белән мөлдерәмә булды.
Кунакчыл бабайның өендә яшьләр рәхәтләнеп ял иттеләр, иркенләп йокладылар. Таһир бабай аларны тагын бер көнгә калырга күндерде. Үзләренең дә пиратларны тоту ничек үтәр икән, дигән сорауга җавап көтәселәре килә иде.
Кичкә таба телефоннан Хәсәнне сорадылар. Бу Сурранга иде.
- Котлыйм, Хәсән! Синең мәгълүмәтләрең төгәл булды. Мине дә алдылар бит операциягә. Барысын да эләктердек, тоткыннар коткарылды. Калганын соңыннан сөйләрмен. Сүз уңаеннан әйтим, иртәгә сине полиция департаментына чакырырга тиешләр. Синнән сый!- дип трубканы куйды.
Таһир бабай өендә тагын шатлык булды. Төн уртасына кадәр йоклый алмадылар. Ә иртәнге сигездә Хәсәнне полиция участогына чакырдылар. Өйдә аны түземсезлек белән көттеләр. Ниһаять, авызы колагына җиткән Хәсән шаулап –гөрләп дуслары янына килеп керде. Иптәшләре шунда ук аңа ябырылдылар, нәрсәләр булганны сөйләргә куштылар.
- Бездән хәбәр алгач ук,-дип сөйләп китте Хәсән,- полиция Индонезия властьлары белән бәйләнешкә кереп, тиз генә берләшкән отряд оештырганнар. Махсус әзерләнгән кешеләрдән торган бу группа вертолетлардан утрауга төшкән һәм артык кыенлык күрмичә генә барлык пиратларны да тотканнар. Үлүчеләр булмаган, тик берничә кеше җиңелчә яраланган. Бандитлар, качарга катерлары булмагач, бик тиз корал ташлаганнар. Тоткыннарга да тимәгәннәр. Әлбәттә, качып китү мөмкинлекләре булган булса, ул мескен бәндәләрне юк иткән булырлар иде.
Утрауда берничә ел буе талап җыелган байлык табылган. Ул су юлы белән бара торган мәгарәдә булган. Корабларны талау белән алар күптән маташалар икән.
- Яхшы, Хәсән!- диде Фәрит.- Пиратларны тоттыручыга күпмедер бүләк тә вәгъдә ителгән, дип әйтте бит синең дустың?
- Әйе, дөрес! Моны таланган пассажирлар җәмгыяте бүлгән булган. Менә ул сумма, биш миллион доллар. Һәм без моны бишкә бүләбез. Алыгыз! Сез моңа лаеклы.
Егетләр дә, Алсу да акчадан баш тартып караганнар иде, ләкин Хәсән авыз да ачтырмады, ә кызга болай диде:
- Ә сез , Алсу туташ, миллиард бирсәләр дә күргән газапларыгызны каплый алмас иде.
Көннең калган өлеше шатлык эчендә узды. Ә кич белән Фәрит:
- Егетләр! Кызлар! Иртән таң белән юлга чыгарга кирәк бит, азрак ял итеп алыйк.
- Сер булмаса, әйт Фәрит,-дип сорады Хәсән,- сез кая җыенасыз? Һәм, гомүмән, Россиягә ничек кайтырга уйлыйсыз?
- Сер түгел. Без туристлар буларак махсус төркем белән килдек бит. Аннан соң алардан качтык. Ә группа автобус белән Малайзияга күчәргә тиеш иде. Аннан соң тагын каядыр икенче илгә. Экскурсияне дәвам итәргәме, юкмы, без әлегә үзебез дә белмибез. Ләкин безнең анда әйберләребез, кирәкле нәрсәләребез калды. Безгә аларны куып җитәргә кирәк һәм безне китергән самолет белән бер атнадан илгә кайтырга. Алсуны ничек булса да үзебез белән алып кайтырга тырышырбыз.
- Минем бик яхшы тәкъдимем бар.-диде Хәсән.- Әйдәгез Алсуны бимазалап йөртмик, Россиягә иртәгә үк самолет белән озатыйк. Ярты тәүлектә өенә кайтып җитсен.
- Акыллы сүзләр!- диде Фәрит.- Ләкин син бит беләсең: аның хәзер бер документы да юк.
- Ә паспорты булса, алдан кайтарырга күнәр идегезме?- дип сорады Хәсән, хәйләкәр елмаеп.
- Күнмиләрме соң!- дип бертавыштан кычкырдылар егетләр.
- Ә сез, Алсу туташ, - дип кызга карады Хәсән,- каршы килмәс идегезме?
- Егетләр ачуланмаса, мөмкинлек булса, хәзер үк очар идем.
- Бер! Ике! Өч! –дип, Хәсән эчке кесәсеннән кызның паспортын, круиз путевкасын һәм башка кәгазьләрен китереп чыгарды. Алсу тагын, күңеле тулып, балавыз сыгып алды.
- Әллә нишләдем соңгы вакытта, - диде ул күз яшьләре аша елмаеп,- бигрәк нечкә күңеллегә әйләндем.
Иптәшләренең соравына Хәсән болай җавап бирде: