Avıl Güzäle

(yumoreska)
Atna-un kön zapoyga kitep, soñınnan, arakı bulmagaç, kürşese Möniplärneñ öylärenä kerep, trilyac aldında torgan ber flakon odekolonnı urlap çıgıp barganda totılgaç, aynımas Galävetdinne «za ızlustnıy huliğanstva» rayon militsiyä bülegeneñ izolyatorına unbiş sutkıga yabıp kuygannar ide. Könkürmäs avılında barıp çıkkan alkaşlar rätendä isäplänsä dä, moña qadär törmäneñ eçen tügel tışın da kürgäne bulmadı anıñ. Şuñadır, srogın tutırgaç, keşe küzenä kürenergä oyalıp, Könkürmäskä kiçen genä kaytıp kerde ul.
Üz uramnarına citep, klub çatına borılgan ide, berämläp tä, törkem-törkem dä klubka agıluçı avıldaşların kürep şakkattı Galävetdin. Kaya baralar ikän şulay? Berär sobraniye mazardır äle. Alay disäñ, bolar bik şat kürenälär. Sobraniyegä bulsa, alay bik aşkınıp kilmäslär ide. Şulçak Galävetdinneñ uyların bülep, uramnıñ ikençe yagınnan beräü:
- Sin närsä kire yakka kitep barasıñ, klub tege yakta bit, - dip kıçkırdı.
Başın borsa, äşnäse Siraci basıp tora ikän tegendä. Galävetdin ık-mık itte, şulay da, üz-üzen kulga alıp:
- Närsä barıgız da klubka agıla, ayu biyetälärme ällä anda? - dip soradı ul.
Siraci küzen çelt-melt yomgaladı, şunı da belmäskä soñ, digändäy:
- Küktän töşteñme ällä? Klubta bügen avılıbıznıñ iñ güzäl kız-hatının saylıybız bit. Konkurs - «Miss Könkürmäs», bik beläseñ kilsä, - dip kuydı.
Televizordan «Miss Rossii», «Miss Evropı», «Miss Vselennaya» konkursların karaganı bar ide Galävetdinneñ. Ä menä «Miss Könkürmäs» niçegräk bulasın küz aldına kiterä almıy ul. Kızık bit. Bigräk tä konkursantlarnıñ koyınu kostyumınnan çıgış yasauları oşıy ide Galävetdingä. Şunısın kürmi kalırmın dip kurkıp, ul öyenä dä kaytıp tormadı, Siraciğa iyärep turı klubka kitte.
Könkürmäsneñ tavık ketäklege qadär keçkenä genä klubı halık belän şıgrım tulı ide. Utırır urınnar kalmagaç, stena tiräli tezeleşep baskan avıldaşların aralıy-aralıy Siraci belän Galävetdin algarak, sähnägä yakınrak üttelär.
Yalgışmagan ikän Galävetdin, näq menä vakıtına turı kilde. Konkurs inde başlangan häm sähnä urtasında yarımşärä nindider ber çäçbikä böterelä. Galävetdin anı tanımadı da. Könkürmästä mondıy hatın-kız yuk, çittän kilgän berär nämärsäder dip uyladı ul. Kür äle sin qıyäfätne, kür äle buy sınnı! Bulsa da bulır ikän şundıy güzäl zat!
Galävetdin Siracinıñ kolagına iyelep:
- Kaysı avıldan kilgän ikän bu asılkoş? - dip soramıyça tüzmäde.
Siraci sähnädän küzen almıyça gına:
- Kayan kilsen, üzebezneñ avılnıñ çabataçı Soltan kızı Hälimä bit, - dide.
Siracetdinnıñ küzläre mañgayına mende:
- Tege, sıyır savuçı Hälimäme?
- Bezdä bütän Hälimälär yuk inde!
Galävetdin kabat sähnägä tekälde. Bik ozak ezlänä torgaç, Hälimäneñ kayber çalımnarın taptı ul sähnädäge kızdan. Soñ şulay bulmıy ni, cäyen-kışın sıyırlarga silos kütärep taşıy-taşıy kayışlanıp betkän «telogreyka»dan häm kunıçın kaytarıp kigän olı rezina itektän kürep iyälängän bit inde anı. Baksañ, telogreyka astında...
Galävetdin uyların oçlap çıgarga ölgermäde, konkursantlar almaşındı, sähnägä metes bärän yonı kebek bödrä çäçle hatın-kız kilep çıktı. Anı kürgäç, zaldagılar şakkattılar. Könkürmästä äle mondıy güzälne berkemneñ dä kürgäne yuk ide. Monısı tuçnı başka avılnıkı inde, dip uyladı Galävetdin. Sähnädä böterelüçe hatınnıñ yomrı kükräklärennän küzen almıyça gına, kulı belän Siracinıñ kasıgına törtkäläde ul:
- Ä monısı kaysı avılnıkı?
- Nitkän kaysı avılnıkı bulsın, Mokıt Häyri hatını Şämsiyä bit.
- Yöz-qıyäfäte gel televizor diktorlarınıkına ohşagan...
- Anısı şkatur gına anıñ. Şkaturların koyıp töşeräseñ ikän, barısı da beriş alarnıñ. Çäçenä dä karama, bödrälätkän genä...
Yuk, Galävetdin hatınnıñ çäçenä tügel, bötenläy ikençe cirenä karıy ide inde. Bu vakıtta konkursant zaldagılarga artı belän borılıp baskan da... Ya, Hoda, ällä bötenläy anadan tuma inde?..
Galävetdin soñgı süzlären kıçkırıp uk äytte bulsa kiräk, yänäşäsendä torgan Siraci, sin bigräk inde, tormıştan bötenläy artta kalgansıñ digändäy, töşenderep birüne kiräk sanadı:
- Häzer mudı şundıy bit... Bau gına anda... Kürenmi ul, - dip söylände.
Tik ber närsä Galävetdinneñ başına hiç kenä sıymıy ide: «Alay bau gına bulgaç, kürenmi torgan da bulgaç, nişläp kiyälär ikän soñ anı», - dip uyladı ul üzeneñ tomana başı belän.
Ä Şämsiyäneñ aldı da, artı da matur ikän şul - kıskası, ber kilmägän cire dä yuk. Häyri, mokıt kına bulsa da, hatınnıñ änä nindiyen eläktergän! Telediktormıni?! Anıñ urınında bulsa, Galävetdin bu hatınnı hanbikä şikelle qaderläp tür başında gına utırtır ide...
Sähnädä öçençe nomerlı konkursant kürenügä, zaldagı ir zatınnan bulgannar «ah» itte. Ni tüzem Siracidan da ıñgıraşkanga ohşaş tavış işetelep kitkändäy buldı. Hätta kız-kırkın da bermäl avızların açıp, sähnägä tekäldelär.
Bulsa da bulır ikän şulkadär sılu zat: ul yöz-qıyäfäte, ul yomrı kükräkläre, ul kileşle bile, tupırdap torgan botları. Älegä qadär çıkkan ike konkursant monıñ belän çagıştırganda munça päriye belän ber.
Bu bezneñ avılnıkı tügel dä tügel inde, dip uyladı Galävetdin. Häm, üz süzlären raslarga telägändäy, Siracinıñ kasıgına törtte:
- Monısın da bezneñ avılnıkı diyärseñ bälki?
Siraci anıñ yagına borılıp, säyersenebräk karap tordı da, berni däşmiçä, avızına cıygan tökregen urtlatıp yotıp, kabat sähnädäge güzälgä tekälde. Kasıgına avırttırıbrak törttem, ahrısı, üpkäläde, dip üzençä fiker yörtte Galävetdin.
Şulçak zalnıñ äle tege, äle bu poçmagınnan:
- Näziräme soñ bu?..
- Vät, Galävetdingä vezet!
- Mondıy hatınıñ bulsa!
- Kür äle kükräklären genä...- digän süzlär işetelgäläde.
Galävetdin üz kolagına üze ışanmadı. Närsä, Näzirä dilärme? Galävetdinneñ hatını, dilärme? Kayan kilep anıñ Näziräse bulsın, di ul. Monıñ gäüdäse dä, änä nindi, sılu, kileşle. Galävetdin zapoylardan aynıgan vakıtlarda häterli äle: hatını art sanın tuñkaytıp idän yuudan, manma tirgä batıp ker çaykaudan arınganı yuk. Kaya inde aña monıñ kebek sılu bulu. Monıñ, änä, yöz-qıyäfäte dä... Häyer, Siraci anısın şkatur gına dide, ahrısı... Ällä inde?.. Ul kabat sähnägä kütärelep karadı. Karale, çınnan da, Näzirä çalımnarı bar tügelme soñ monda?..
Galävetdin öçen bäyrämneñ kızıgı betkän ide inde. Ul başın tübän iyep, çıgu yagına taba borıldı. Anıñ başında barı tik ber genä uy ide: kürşese Möniptä tagın berär flakon odekolon kalmadımı ikän?..