Väsilä Häydärova urman koçagına sıyınıp utırgan keçkenä avıl Yaña Säyettä tuıp üsä. Şagıyrä bu turıda bolay yaza:
Bez bit Yaña Säyetlär,
Serlelär, gacäyeplär:
Rähimcannar, kürşem Äshätlär,
Fäthullalar, Malik-Zölfätlär
İcat itä şiğri hikmätlär.
Väsiläneñ şiğırlärendä katlaulı surätlär, başvatkıç vakıygalar yuk, ämma här şiğır yulınnan nindider cılılık, ihlaslık börkelep tora. Tabigıy säläte östenä, Hoday Täğalä aña tırışlık, ücätlek, keşelärgä ihtiram hise, açık yöz, tatlı tel kızganmagan. Keşelär belän nık aralaşıp yäşägändä genä, tiñnäreñ belän kiñäş-tabış itkändä genä, icat digän tılsımnıñ asıl mäğnäsen añlıysıñ, üzeñ dä öskä, koyaşka taba üreläseñ. Şagıyrä tuktausız ezlänä, üz mäslägen, üz kıyblasın tabarga tırışa. Ul, nigezdä, mähäbbät turında yaza. Hatın-kız yazuçılarnıñ ul temaga yış möräcäğat itüenä gacäplänmäskä kiräkter. Çönki hatın-kız yöräge küñel tibräneşlärenä sizgerräk, yılmayulı karaşnı da, irkä süzne dä, kimsetü-kıyırsıtunı da, hıyanät-aldaşunı da neçkäräk toyımlıy.
İñ avırı— hıyanät,
Bozıluı izge ant.
Menä inde şul çakta
Araga yılan yata,
Küñeleñ taştay kata,
Çükeç alıp kem vata?!—
dip yaza V.Häydärova «Keşe küñele — pıyala» şigırendä. Väsilä Häydärova şiğırläre tabigıy agışlı, halıkça itep äytsäk, cırlap tora. Anıñ «Qaderen belegez» şigırenä Cälildäge 2 nçe mäktäp ukıtuçısı Änisä Ähmätbayıva köy yaza. Min anıñ şiğırlären yöräk türendä börelängän şiğri çäçäklärgä ohşatam.
Min bähetsez dimä, irtük torıp
Yögerä-yögerä kitsäñ eşeñä,
Min bähetsez dimä, serläreñne
Söyli alsañ yakın keşeñä,
Min bähetsez dimä, söygän yarıñ
Yödätmäsä kerep töşeñä.
Bähet öçen köräş! Meñ gazap çik,
Läkin kermä keşe öleşenä.
Şiğırdä tirän mäğnä yata: keşe bäheten urlama, barıber bähetle bula almassıñ. Şiğırlärneñ kaysın ukısak ta, anda yılmayu da, moñ-sagış ta bar.
Väsilä şiğırläre artında tagın ber keşeneñ cılı sulışın toymıy mömkin tügel. Bu sulış — ukıtuçı sulışı: mäğarif otliçnigı, ukıtuçı-metodist, «Äydäp baruçı» ukıtuçı, «Hezmät veteranı». Ul 43 yıl gomeren mäğarifkä bagışlıy. Şuña kürä, ukıtuçılar häm ukuçılar turında yazgan şiğırlärendä Väsilä Häydärova başkalar kürä almagannı totıp ala, başkalar işetä almagannı işetä, çın yöräktän toya belä.
Bolar äle bik bäläkäy, berni belmi, dimägez.
Bez— zamana balaları, barısın da beläbez.
Gadi genä äytelgän süzlär. Ä alarda küpme mäğnä, küpme tirän fikerlär çagıla.
Min V.Häydarovanı lirik şagıyrä, mähäbbät şagıyräse dip atar idem. Mähäbbät digändä dä, bu töşençäne kiñräk mäğnädä añlarga kiräkter. Anıñ şiğırlärendä söyü hise güzäl tabiğatle Möslim taraflarına, tugan avılı Yaña Säyetkä, gazizlärdän-gaziz ätkäsenä, änkäsenä, tugannarına, hezmättäşlärenä dä yünätelgän bit.
— Nindi moğcizalar belän kaytarıym, änkäy, sine?!
Kürer ideñ, tıñlar ideñ sin Tälğat Tacetdinne.
İseñ kitep torır ide: ni bulgan bu dönyaga?!
Pışın-pışın ukır ideñ rähmäteñne Allaga...
— Şiğır ul, miña kalsa, urgılıp bolgangan cihan öyermäsennän kapşap-tabıp alınıp, kamil tärtipkä salıngan, hiçni kakşatmas ritmga, berdänber ahäñgä sınlandırılgan mäcüsi, kaynar süzlär yañgıraşı, — dip yaza Väsilä Häydärovanıñ avıldaşı, sabaktaşı, Gabdulla Tukay isemendäge Däülät büläge iyäse şağıyr Zölfät. Väsilä Häydärovanıñ da şiğırlären, näq Zölfät äytkänçä, «Kaynar süzlär yañgıraşı» dip sanar idem.
Teleneñ sıgılmalı, istä kalırlık obraz-surätlärgä bay buluı häm ritmlı tözeklek has V.Häydärova şiğırlärenä. Miña kalsa, ul alarnı käğazgä töşergänçe, ozaklap küñelendä yörtä, tämam ölgerep citkäç kenä, qalämgä üreläder. İkençe törle äytkändä, yöräktä yaralıp, küñeldä bäliğ bulgan şiğırlär. Alarnıñ härkaysınıñ üzenä genä has garmonik tögällek bar. Şiğırlär şaktıy zävıklı ukuçılarnı da cälep itärlek.
Väsiläneñ bu kitabında tuplangan şiğırlär ukuçılarga zamananıñ borçuların, gazapların, şatlık-söyeneçlären, kaygı-häsrätlären ireşterer. Avtor yılatır da, cırlatır da, kölderer dä, balaçakka da kaytarır.
Min ışanam: şagıyrä V.Häydärova ädäbiyätıbızga, sängatebezgä turılıklı qaläm iyäse bulır. Sänğatneñ säyer ber kuäte bar. Teläsä kaysı millätneñ barlıgın da, zurlıgın da, gomer ozınlıgın da anıñ sängate bilgeli. Väsilä Häydärova — şunı kabul itkän, sängatebezneñ şuşı kuäten arttıru öçen tugan şähes.