LatinHärber sızık iñ yış oçrıy torgan 1000 süzlärneñ protsentnı kürsätä.
Aktanış Tatarı
Süzlärneñ gomumi sanı 275
Unikal süzlärneñ gomumi sanı 204
52.9 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
72.4 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
76.6 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
Hikäyä
Rişat cizni şaltıratkaç, yögergän buldım. Alar niçänçe yıl Kazan şähäre yanında gına yul salalar. Minem kala. Ber kürep kilim äle üzen, didem. Häyer, bütän säbäpläre dä bar, aları söylär öçen tügel.
Rişat cizni küptännän «KamAZ maşinası»n yörtä. «Kamavtodor»da eşli, briğadir. Üzläre Yar Çallı şähärendä yäşäsälär dä, kazannarga yärdämgä kilgäläp toralar tagın.
Kiçen oçraşırbız dip söyläşkän idek. Könnärne butaganmın. İptäşläre: «Häzer kürener, monda gına ul! Köt!»— didelär. Yul çitenä barıp tuktadım. Baksañ, hucalarınıñ maşinasında benzin betkän dä, aeroportka cizni belän kitkännär. Kötärgä buldım. Ozak ta ütmi, kilep tä citkännär. Cizni yannan gına «KamAZ»ında uzıp ta kitte. İptäşläre beldergäç, maşinasın tuktatıp, yögerep kilep:
— Kürmädem, kayneş, irtägä oçraşası idek!— dip, şunda uk üzeneken söyläp aldı.
Minem belän ulım da bar ide. Keçeräk vakıtı. Anı «KamAZ»ına utırtıp, karap-kürep kilsen äle diyäräk kitep tä bardı.
Ul arada yanıma kara «Moskviç» maşinası kilep tuktadı.
— Kom kiräk ideme ällä?— di bu, uñnan-suldan çabışıp yök taşıgan maşinalarga işarä itep.— Berärse belän söyläşmädeñme?
— Yuk,— didem.— Ä närsägä?
— Küpmedän satalar ikän?— di bu tagın da.
— Belmim,— dim.— Kiräksä, söyläşep bula ul!
— Kaysı belän?— di.
— Änä, häzer cizni kiler. Ul alarnıñ briğadirı. Töne buyı taşıylar alar!
— Yarar, söyläşik soñ!— di bu.
Ul arada kom töyälgän avır «KamAZ» maşinasında cizni dä äylänep kilep citte, tuktadı.
— Bu keşe kom satıp alırga itä,— dim aña, berkatlı başımnı akıllıga sanap.— Şabaşka!
— Ul bit bezneñ huca, aldamasın! Yüri söylängän ul!— dip, ciznäkäy kölep kenä kuydı.
Tege «Moskviç»tagıdan sorıym:
— Sez kaysı yaknıkı?
— Aktanıştan!— di.
— Ä-ä, şulaydır şul,— min äytäm.— İşetkänem bar ide, Aktanış tatarları belän başkortlarga ışanırga yaramıy dip, hak ikän!
Üpkälägänder inde, ul kitep bardı. Bez dä süzlärebezne beterep taralıştık. Menä niçek tä bula ikän!
18.07.2000.
Rişat cizni şaltıratkaç, yögergän buldım. Alar niçänçe yıl Kazan şähäre yanında gına yul salalar. Minem kala. Ber kürep kilim äle üzen, didem. Häyer, bütän säbäpläre dä bar, aları söylär öçen tügel.
Rişat cizni küptännän «KamAZ maşinası»n yörtä. «Kamavtodor»da eşli, briğadir. Üzläre Yar Çallı şähärendä yäşäsälär dä, kazannarga yärdämgä kilgäläp toralar tagın.
Kiçen oçraşırbız dip söyläşkän idek. Könnärne butaganmın. İptäşläre: «Häzer kürener, monda gına ul! Köt!»— didelär. Yul çitenä barıp tuktadım. Baksañ, hucalarınıñ maşinasında benzin betkän dä, aeroportka cizni belän kitkännär. Kötärgä buldım. Ozak ta ütmi, kilep tä citkännär. Cizni yannan gına «KamAZ»ında uzıp ta kitte. İptäşläre beldergäç, maşinasın tuktatıp, yögerep kilep:
— Kürmädem, kayneş, irtägä oçraşası idek!— dip, şunda uk üzeneken söyläp aldı.
Minem belän ulım da bar ide. Keçeräk vakıtı. Anı «KamAZ»ına utırtıp, karap-kürep kilsen äle diyäräk kitep tä bardı.
Ul arada yanıma kara «Moskviç» maşinası kilep tuktadı.
— Kom kiräk ideme ällä?— di bu, uñnan-suldan çabışıp yök taşıgan maşinalarga işarä itep.— Berärse belän söyläşmädeñme?
— Yuk,— didem.— Ä närsägä?
— Küpmedän satalar ikän?— di bu tagın da.
— Belmim,— dim.— Kiräksä, söyläşep bula ul!
— Kaysı belän?— di.
— Änä, häzer cizni kiler. Ul alarnıñ briğadirı. Töne buyı taşıylar alar!
— Yarar, söyläşik soñ!— di bu.
Ul arada kom töyälgän avır «KamAZ» maşinasında cizni dä äylänep kilep citte, tuktadı.
— Bu keşe kom satıp alırga itä,— dim aña, berkatlı başımnı akıllıga sanap.— Şabaşka!
— Ul bit bezneñ huca, aldamasın! Yüri söylängän ul!— dip, ciznäkäy kölep kenä kuydı.
Tege «Moskviç»tagıdan sorıym:
— Sez kaysı yaknıkı?
— Aktanıştan!— di.
— Ä-ä, şulaydır şul,— min äytäm.— İşetkänem bar ide, Aktanış tatarları belän başkortlarga ışanırga yaramıy dip, hak ikän!
Üpkälägänder inde, ul kitep bardı. Bez dä süzlärebezne beterep taralıştık. Menä niçek tä bula ikän!
18.07.2000.
Sez Tatar ädäbiyättän 1 tekst ukıdıgız.