Dizi-dizi boncuklar : Gagauzların halk yaratmaları - 02

− Al, Nasti, bakırlarnı,
Suya gidelim.
Brak, Nasti, bakırlarnı,
Bizä gidelim.

− Bän sizä gittim −

Kapu kilitli.

Şindi Vani geçecek

Kara beygirlän.

Kara beygirlän,

Kırım kalpaklan.

Kırım kalpaklan,

Pembä boldurlan.

Pembä boldurlan,

Maavi surtuklan.

Maavi surtuklan,

Kara bastonnan.
27

− Maavi surtuklan −

Zengin mi, sandın?

Kara bastonnan −

Boyar mı, sandın?

Veran taliga aulda −

Fayton mu, sandın?

İki katır koşulu −

Beygir mi, sandın?

Papurda terbeeleri −

Kayış mı, sandın?
Çipirliktän kamçısı −

Şırka mı, sandın?

Borç fıçısı köşedä −

Şarap mı, sandın?

Mamaliga sergendä −

Limon mu, sandın?
17. İki çöşmä yan-yana...
İki çöşmä yan-yana,
İçtim suyunu kana-kana.
Altın dişli koynak eşim,
Gel yanıma.
Beş birlik takayım
Gerdanına.

Uyu, yärim, uyansana,

Nazlı yärim, kalkma mıysın?
Sabaa oldu, meva oldu.
Gün-güneş kapuya urdu,
Engelär kapuda durdu.
Ne bu bendän − gelin oldum.
Al duvaamı kendim aldım.
Ak bacadan tütün tütiy,
Benim üreciim, yanıp, bitiy.
18. Pazara karşı düşümä geldi...
Pazara karşı düşümä geldi
Bir pınar,
Bir serenni pınar.
Allaa inmiş pınara,
Pınarın serennä,
O pınarın dolayannı
Feslennik bitiy,
Feslennerin kokuları
Cumnelerä etiy.
28

Feslennerin içindä

Var bir iimä gülü.

O gülün kökündä bir sarı yılan,

Sarı yılan kolaç olmuş,

O yılanın aazında

Delikannı çocuk −

Hem aalıy, hem baarıy:

− Varın, gelin yolcular,

Kurtarın beni

Bu yılandan, bu duşmandan.
Yılan diy yolculara:
− Varın, gidin yolunuza,
Bu can bana adanmış
Ana-boba betvası.
Biyaz tenceezini soldurayım,
Pembä kancaazını içeyim.
19. Tunanın kavakların titirär yaprakları...
Tunanın kavakların
Titirär yaprakları.
O kavakların altında
Bir pınar var,
O pınarda kızlar var,
Kızlar bez çırpıy,
Olannar ot biçiy,
Hem biçiy, hem lafediy:

− Bu gecä bırda kalalım,

Bir bulgar kızı alalım,

Alalım, gelin yapalım,

Telli gelin yapalım,

Sarı papuç ona alalım.
20. Mêy, Grozesku, hoţul mare!
− Mêy*, Grozesku*, hoţul mare!2
Radule*, tılharule!
Seni diylar, sän hırsızmışın,
Seni diylar, sän çalarmışın.

− Bän diil hırsız,

Bän çalmıym,

Bän usuluunan alıym.

Bir gecedä onbeş beegir,

Beş ta boyar bän kesiym.
2
Burada hem ileri dooru: yıldızçıklan gösterili yorumnanan laflar hem laf birleşmeleri.
29
− Mêy*, Grozesku*, hoţul mare!
Radule*, tılharule!
Nasıl yaptın-tutuldun?

− Kêet sarfoş bulundum,

Tuttular, baaladılar,

Sibirä aydadılar,

Ardımdan işittiriylär:

‘Gitsin, geeri dönmesin,

Adı orda batsın,

Kendi orda kalsın.

Çok mallar aşırdı,

Çok cannar kaybetti’.
21. Ah, mari Nadi, sän miysin?
− Ah, mari Nadi, sän miysin?
Kalk, mari Nadi, oruç tutulıy.



− Nasıl kalkayım, mamu ma?
Başım kalkarsa, güüdäm kalkmıy,
Güüdäm kalkarsa, başım kalkmıy.
Mamusu Nadinin sokaa çıkıy,
Gelän-geçenä imdat sorıy,
Gelän-geçendän imdat bulmıy.
Nadinin bulüsu paduşka dikiy,
Yaşı damnadıkça, paduşka çüriy.
Nadinin mamusu gölmek dikiy,
Yaşı damnadıkça, gölmek çüriy.
Bobası Nadinin sandık yapıy,
Yaşı damnadıkça, sandık çüriy.




− Pençeredä al perdä,
Nedir, mari Nadi, senin derdin?
Mezarlık yolu incecik,
Nadi gidiy gençecik.
22. Nikolçu, kaval çalarak...
Nikolçu, kaval çalarak,
Raya gidiy.
Anası önünä çıkıy.
− Nikolçu, be Nikolçu,
Al beni da raya.
30

− Açan un satardın,

Ona kum katardın,

Kumdan olarsa un,

Raya düşecän.
Nikolçu, kaval çalarak,
Raya gidiy.
Bobası önünä çıkıy.
− Nikolçu, be Nikolçu,
Al beni da raya.

− Açan papşoy satardın,

Ona çakıl katardın,

Olarsa çakıldan papşoy,

Raya düşecän.
Nikolçu, kaval çalarak,
Raya gidiy.
Batüsu önünä çıkıy.
− Nikolçu, be Nikolçu,
Al beni da raya.

− Nezaman çıraklarnan

Aklaşacan,

Ozaman raya gelecän.
Nikolçu, kaval çalarak,
Raya gidiy.
Önünä kızkardaşı çıkıy.
− Nikolçu, be Nikolçu,
Al beni da raya.

− Alarım, kızkardaşım, alarım.

Açan şarap satardın,

Ölçüsüz verärdin.

Şarap verärdin,

Para alardın.

Şarap ölçüsüz,

Para sayısız.
23. Bän bir konca gülüydüm...
Bän bir konca gülüydüm,
Sän bir yolcuydun,
Gülümdän kokmadaan, takmadaan,
Geçtin mi bendän?
Evelki ahtını, sevdanı
Aldın mı bendän?

Bän bir çöşmäydim,

Sän da bir susamıştın?
31

Suyumdan içmedään, datmadaan,

Geçtin mi bendän?

Evelki ahtını, sevdanı

Aldın mı bendän?
Bän bir ulu daadım,
Sän da aucuydun,
Aulu aulaya, gezdirä,
Geçtin mi bendän?
Evelki ahtını, sevdanı
Aldın mı bendän?

Bän bir ulu göldüm,

Sän da bir gemiciydin,

Gemini üzdürä, gezdirä,

Geçtin mi bendän?

Evelki ahtını, sevdanı

Aldın mı bendän?
24. Aç, mari Rada, kapuyu...
− Aç, mari Rada, kapuyu,
Göreyim senin boyunu.

− Yoktur mu gördüün fidan baada?

Benim boyum benziy ona.
− Aç, mari Rada, kapuyu,
Göreyim senin üzünü.

− Yoktur mu gördüün pak ekmek?

Benim üzüm benziy ona pek.
− Aç, mari Rada, kapuyu,
Göreyim senin yanaanı.

− Yoktur mu gördüün al alma?

Benim yanaam benziy ona.
− Aç, mari Rada, kapuyu,
Göreyim senin kaşını.

− Yoktur mu aldıın, gördüün gaytan Varnada?

Benim kaşım benziy ona.
25. Konun, turnelär...
− Konun, turnelär,
Sorayım sizä oolumu,
Stuyani oolumu.



− Biz gördük senin oolunu,
Türklärlen bunt edärdi,
Allelem, türklär ensedi.
32
Turnelär lafını bitirär-bitirmäz,
Türklär [ü]üştü küüyä.
Ü[ü]ştülär, vardılar horu erinä,
Ellerindä insan kafası.
Küçüü-büü üstü başına,
Biricii tanımadı Stuyanı,
En geeri geldi anası,
Da tanıdı Stuyanı,
Tanıdı da ses kaldırdı:

− Stuyani, oolum, Stuyani,

Bän seni bırêy deyni mi büüttüm,

Bırda mı siiredeyim?
Türklär da dedi:
− Aferim, babu, lafına!
Yok muydur taa bir oolun,
Gelsin bizimnän bunt etsin?
26. Todurlan Gana istenmiş...
Todurlan Gana istenmiş,
Üç yıl ikisi istenmiş,
Todura Ganayı vermemişlär.
Todur da varmış aşırıya,
Genä Gananın soyuna.
Gana da işitti,
Todur yafklu olmuş.
Gana da çıırttı Toduru:









− Todure, yafklum, Todure,
İşittim, yafklu olmuşun,
Steonoz olmaa gidärkan,
Başka sokaktan gidäsin,
Steonoz olmaktan gelärkan,
Bizim sokaktan geçäsin.
Bän da göreyim senin gelinni:
Benim gibi gözäl mi,
Benim gibi kıvrak mı?
Todur da sesledi Ganayı,
Steonoz olmaktan gelirken,
Gananın yanından geçiy,
Todur da durgudıy düüncüleri,
Todur da varıy Ganaya,
Gana da başça içindä,
Almalık altında.
33
Biyaz moda başında,
Altın küpelär da kulaanda,
Gümüş bileziklär kolunda,
Kırmızı alma elindä.


− Ganolö, Ganko, Gançoo.
Buyur gör sän benim gelinmi.
− Todure, yafklum, Todure,
Ya ver bana çakıyı,
Bän da keseyim almayı,
Nasıl bu alma ayırılacek,
Biz da ölä ayırılalım.





− Ganolö, Ganko, Gançoo.
Mamuylan mamu ayırdı,
Mamuylan mamu gömsünnär,
Ani iki mezar kazaceydılar,
Taa ii bir kazsınnar,
İkimizi bireri koysunnar,
Mamuylan mamu aalasın.
Gana da kesmedi almayı,
Ama sapladı kendinä,
Todur da aldı çakıyı,
Da sapladı kendinä,
Todur da dedi ozaman:
27. Parmaam acıy...
− Parmaam acıy,
Mali ma, mamu,
Parmaam acıy,
Yakma çıkıy.
Varalım Valkaneşä,
Valkaneşä yakmacıya.





İlena lafını,
Bitiri-bitirmäz,
Etiştiriye Koli-kardaşı:
− Hadi, mari kaku,
Bän götüreyim seni.
− İlena, İlena, gidämeycäm
Yakmacıya.
Buban kırçmada,
Geldiynän, bana
Darılacek.
34


Lenka lafını
Bitiri-bitirmäz,
Canı çıkıy.
Çok seläm olsun
İhtär bubaya.
Tezçä gelirsa,
Gelinni etiştirisa.
Tezçä gelämiy,
Gelini etiştirämiy.




− Bän gidämeycäm,
Taligaya pinämeycäm.
− Gelinim, gelinim,
Atırlı gelinim,
Canını kıydın,
Beni kıymadın.
28. Nikola oolum, voevoda...
Nikola oolum, voevoda,
Çok gitti Nikola, aaz gitti,
Etişti daaya, çöşmeyä.
− Nikola oolum, voevoda,
Ya in beegirdän, Nikola,
Çözäsin elimi-ayaamı.
− İnämäm, boba, inämäm,
İnsäm da, taa sıkıp, baalarım.
Nikola inmiş beegirdän,
Taa pek sıkmış, kıvratmış.
Nikolaya bobası betva etmiş.
− Nikola, oolum, Nikola,
Açan geeri dönecän,
Uşaklarnı yılan bulasın,
Karını da evrem bulasın,
Sän da onnardan korkasın,
I. Sekiz yıl asta yatasın,
II. Dokuz yıl asta yatasın,
I. Sekiz döşek çürüdäsin,
II. Dokuz döşek çürüdäsin,
İynä yardımdan geçäsin,
Üsük içindän su içäsin,
Çavdar samanna dayanasın.
35
Nikola açan geeri döniy,
Uşaklarnı yılan bulıy,
Karısını evrem bulıy,
O onnardan korkıy,
I. Sekiz yıl asta yatıy,
II. Dokuz yıl asta yatıy,
I. Sekiz döşek çürüdiy,
II. Dokuz döşek çürüdiy,
İynä yardımdan geçiy,
Üsük içindän su içiy,
Çavdar samanna dayanıy,
Bobasını aklına getiriy.
Gidiy-bakıy bobasını,
Bobasını kurt-kuşlar imiş,
Nikola da ozaman
Can vermiş.
29. Fukaaranın türküsü
Ekmeciimi külä bandım,

nineciim,
Raadım raat olsun.
Aulun dibindä bir düvenim olsun,

anacıım,
Raadım raat olsun.
Zenginnerin paraları çok[tur],

nineciim,
Raadı hiç yok(tur).
Fukaaraların paraları yok[tur],

nineciim,
Raadı pek çok[tur].
Aulun dibindä bir düvenim olsun,

anacıım,
Raadım raat olsun.
30. Gelin türküsü
Auşam olur, kardaşlarım aaç gelir,
Bu gecä bana el kapuları güç gelir.
Bülbül eştän, bän kardaştan ayırıldım,
Bülbül güldän, bän anamdan ayırıldım.
36
Auşam olur, kardaşlarım gezinir,
I. Gezinir da ayatlarda büzülür.
II. Gezinir da dışarda pat büzülür.
Bülbül eştän, bän kardaştan ayırıldım,
Bülbül güldän, bän anamdan ayırıldım.
Anam deer, ki bän kızıma kıyamam,
Bubam deer, ki bän sözümdän dönämäm.
Bülbül eştän, bän kardaştan ayırıldım,
Bülbül güldän, bän anamdan ayırıldım.
Auşam olur, kardaşlarımın yok duraa,
Ne güç olur ayırılmanın fıraa.
Bülbül eştän, bän kardaştan ayırıldım,
Bülbül güldän, bän anamdan ayırıldım.
Auşam oldu, yakamadım kandili,
Ayozlarım bölä yazmış yazımı.
Bülbül eştän, bän kardaştan ayırıldım,
Bülbül güldän, bän anamdan ayırıldım.
31. Betva
Pençeresi yola karşı –
Yär yolcuyu gözeder,
Almış ayna elinä –
Zülüfünü düzelder.




Angı yollardan geçtiysa,
Çayır-çimen kurusun,
Angı çöşmedän içtiysa,
I. Kurnaları kurusun.
II. Kurnaları çürüsün.




Aldı-gitti zulum bobam
Kara gözlü yärimi,
Neyleyim bölesini,
Malını hem kärını.
Kır atının bastıı eri
Akar sular bürüsün,
Bendän başka yär sararsa –
Ak kolları kurusun.
37
32. Şu çayırda, şu bayırda...
Şu çayırda, şu bayırda,
Ey, gidi, canım, üç beygir:
Biri kara, biri dooru,
Ey, gidi, canım, biri çil.
Kara, dooru sizin olsun,
Ey, gidi, canım, çil – bizim.







Şu çayırda, şu bayırda,
Ey, gidi, canım, bir çöşmä.
O çöşmä da üç kurnaylan:
Biri şeker, biri şerbet,
Ey, gidi, canım, biri bal.
Şeker, şerbet sizin olsun,
Ey, gidi, canım, bal – bizim.







Şu çayırda, şu bayırda,
Ey, gidi, canım, bir başça.
O başçada da üç çiçek:
Biri laalä, biri zümbül,
Ey, gidi, canım, biri gül.
Laalä, zümbül sizin olsun,
Ey, gidi, canım, gül – bizim.
Şu çayırda, şu bayırda,
Ey, gidi, canım, bir bordey.
O bordeydä üç kişi:
Biri ana, biri boba,
Ey, gidi, canım, biri kız.
Ana, boba sizin olsun,
Ey, gidi, canım, kız – benim.
33. Çiidä sabaalen
Kız toplamış herbir çiçek
Çiidä sabaalen.
Nicä toplamış, ölä uyumuş.
Genç çocuk yoldan geçärmiş
Çiidä sabaalen:



– Kalk, mari kız, kalk, mari kız,
Etär uyudun!
Çiçeklerin senmiş, kurumuş.
– Ko sensinnär, ko kurusunnar –
Onnara aar geldi.
38


– Senin yafklun yafklu olmuş,
Ani sän beenärdin.
– Ko yafklu olsun, ko evlensin –
O beni beenmedi.
Benim yafklum maavi bulut,
Avada yıldız.
O yıldızçıı taa duumadaan
Bän onu beendim.
34. Uzun kamış, uzar kamış...
Uzun kamış, uzar kamış,
Şu baaların çotucaanda
Gülgülü üzüm var.
Al almayı ata-ata
Kollarım büzüldü
Sana da, Saşka, baka-baka
Gözlerim süzüldü.
Ver al çevreciini, mari Saşa,
Gözümü sileyim.
Gözümü sildikçä, Saşa,
Seni mi anayım?
Şu su yolunda, mari Saşu,
Köprü mü olayım?
Gelän-geçän dostlara, Saşa,
Seni mi sorayım?
Seni da bana vermäsalar,
Deli mi olayım?
35. Stoyeni-askerci
Stoyan kiyat kabul etmiş,
Stoyan slujbȇya gidecek.
Üç günnük gelin brakıye
Al duvaklan başında.

– Lenka, yärim, Lenka,

Vereyim sana bir üzük,

Bir gümüş üzük.

– Stoyeni, yärim, Stoyeni,

Vereyim sana bir çiçek,

Bir kitka.

Nezaman o çiçek senecek,

Biläsin, ani evlenecäm.
39
Stoyan slujbêya gitmiş,
Sekiz yıl izmet etmiş,
Onun çiçää senmemiş.
Dokuzuncuya bastıynan,
Stoyanın çiçecii senmiş –
Onun Lenkası evlenmiş.

– Stoyeni-askerci, Stoyeni,

Sekiz yıl izmet ettin,

Sekiz yıl haylemedin,

Dokuzuncuya bastıynan,

Biz seni gördük haylerkän.

– Näbêyım, paşa, näbêyım?

Sekiz yıl izmet ettim.

Sekiz yıl çiçääm senmedi,

Dokuzuncuda sendi –

Lenkam benim evlendi.
– Geläsin, Stoyeni, traktirä,
Verecäm sana bir beygir,

Bir kara beygir.

Üç gün, üç gecä aydêycan,

Evä da etişecän.
Stoyeni beygiri almış,
Üç gün, üç gecä aydamış
Onnarın baayına etişmiş,
Bir dädu orda kazarmış.



– Kolay gelä, be dädu!
Böönkü günä ne diyerlar!
Sän sa baada kazıyêsın.








– Näbêyım, askerci, näbêyım?
Senin gibi oolum vardı,
O da gitti slujbêya,
Gelinimin da böön düünü.
Bän kahırdan kazıyêrım.
– Sülä, be dädu, sülä,
Neredädir o düün?
Aydêyım, etiştireyim.


– Filan karşıkı bayırda,
Aydêyasın, etiştiräsin.
Stoyan beygiri aydamış,
Stoyan düünü etişmiş.
40






– Ya, durunuz, saadıçlar,
Saadıçlar hem naşalar,
Bän bir lafçaaz süleyim.
Lenka, mari Lenka,
Ver sän benim üzüümü,
Verecäm senin çiçeeni.



– Sän miysin, be Stoyanım?
Ne pek atını beslemişin,
Ne pek simanı diiştirmişin?

– Näbêyım, mari Lenka, näbêyım?

Sekiz yıl izmet ettim,

Atımı bän besledim,

Simamı da diiştirdim.

– Ya durunuz, saadıçlar,

Saadıçlar hem naşalar!

Stoyanım geldi, gidärim.
36. Anü, mari Anü…
– Anü, mari Anü, dönsänä geeri,
Anan asta, anan ölecek.

– Ko asta olsun, ko ölsün,

O beni vermedi istediimä,

O beni verdi aşırı küüyn,

Haydutların elinä.

Gecä gidiye, gecä geliye.

Bıktım, mali, kafa gömmää,

Bıktım, mali, gölmek yıkamaa.

Göz yaşınnan yıkadıyêm,

Can sıkletinnän kuruduyêm.

Benim döşääm – çayırda çimen,

Benim yastıım – taşlar, topaçlar,

Benim yorganım – avada bulut.

Duman düştükçä, örtüniyem,

Yaamur yaadıkça, yıkanıyêm.
37. Urma, Gani, urma, dinsiz...
– Urma, Gani, urma, dinsiz,
Anam-bobam kalar bensiz,
Üç uşacıım kalar üüsüz.
Gidin, söläyin çuçumun ooluna,
Gelsin bana imdata.
41





– Bendän sana imdat yoktur,
Görän çoktur, söleyän yoktur.
Al beygirä baaladılar,
Derä-tepä sürüttülär,
Üzümü-gözümü çürüttülär.
38. Stoyan hem Lenka
Stoyan üünmüş kafenedä:

– Ürük beygirim var, – demiş,

Gözäl Lenkam var, – demiş.

Ürük beygirim var, – demiş,

Paşanın atını geçecek.
Paşaya tez aber varmış,
Paşa Stoyanı çaarmış,
Paşa Stoyana sormuş:

– Stoyan, be Stoyan-çorbacı,

Kafenedä üündün mü?

Ürük beygirin var, demişin,

Gözäl Lenkan var, demişin,

Paşanın atını geçeceymiş.
– Üünmedim, paşam, üünmedim,
Sevindim da süledim.

– Stoyan, be Stoyan-çorbacı,

Ürük beygirnä pinäsin,

Üç kere dünneeyi dolêşasın,

İkindidä evdä olasın.

İkindidä evdä olmasan,

Ürük beygirni satêcam,

Gözäl Lenkanı alêcam.
Stoyan evä gelmiş,
Oturup ta düşünmüş.
Atını pirinçlän doyurmuş,
Biyaz şaraplan sulamış.
Allahtan ömir gelmiş –
Beygir Stoyana laf sülemiş:

– Stoyan, be Stoyan-çorbacı,

Ne vakıtlı-vakıtsız suladın,

Ne vakıtlı-vakıtsız emnedin,

Koşuya mı koşêcan, satılaa mı çıkarêcan?
– Ne koşuya koşêcam,
Ne satılaa çıkarêcam,
Paşaylan büük baasımız var:
Üç kere dünneeyi dolêşêyım,
42
İkindidä evdä olêyım.
İkindidä evdä olmasam,
Ürük beygirmi satêcek,
Gözäl Lenkamı alêcek.

– Stoyan, be Stoyan-çorbacı,

Üç endezä bez alasın,

İki kulaama onu dakasın,

Beki, sular geçecez,

Beki, endeklär geçecez –

Bir kırıklık olmasın,

Bir kusurluk olmasın.
Stoyan, pinip atına, gitmiş,
Üç kere dünneeyi dolêşmış,
İkindiyädan gelmemiş.

Lenka oturup aalıyêr:

– Näptı Stoyanım, gelmedi,

Ayaklarım alındı,
Kollarım sakatlandı.
Paşa demiş Lenkaya:
– Sus, mari Lenka, aalama,
Bän seni alêcam,
Üüsek çardakta oturdêcam,
Sarı altın dizecän.
– Paşa, be paşa, çorbacı,

Ne üüsek çardakta oturarım,

Ne da sarı altın dizärim,

Genä Stoyanımı istärim.
Paşa ölä lafedärkän,
Stoyan tokattan atlamış,
Lenkasını da almış.
39. Varvara
– Varvara, mari Varvara,
Ölecäm, mari Varvara.
– Ölme, be Vançu, ölme sän,
Üç ta üüsüz brakma sän.
– Nasıl ölmeyim, Varvara,
Gradus kırkı etişti,
Açan kırkı geçecek,
Biläsın, ani ölecäm.
İlika oolumu everäsin,
Ona krıçmêyı veräsin.
Ladika oolumu everäsin,
43
Averiyeyi ona veräsin.
Nadika kızımı everäsin,
Üç ektar toprak veräsin,
Onu da aalatmêyasın.
Varvara, mari Varvara,
Kırkımadan yas tutasın,
Açık rubêylan giiyinmeyäsin,
Açık başını dartmêyasın.
Açan kırkı geçecek,
Açık rubêylan giiyinäsin,
Açık başını dartasın,
Her pazar kliseyä gidäsin,
İkişär da mum yakasın,
İkinci kocêya gidäsin,
Çabuk-çabuk gezäsin,
Uşakları da unutmêyasın.
40. Fakir Vani
Padişahtan kiyat geldi –
Varşava alınsın,
Kreposti düzülsün.
Kreposti düzülsün,
Saldatlar dizilsin.

Telefon geldi – ileri gidilsin,

İleri gidilsin, okoplara girilsin,

Okoplara girilsin, can kaybelmesin.

İleri gidennär – sefaa sürennär,

Geeri kalannar – ateşä düşennär.
Hepsi kaçtı, hepsi saklandı,
Salt Fakir Vani dışarda kaldı,
Dışarda kaldı, çamın yanında,
Çamın yanında, orda uruldu,
Urulduu erdän kan gelärdi,
Aazından da laf sölärdi:

– Ya gelin burêy, hey, kafadarlar!

Yazın yazalım bana bir kiyat,

Bana bir kiyat Dezgenceyä,

Dezgenceyä, ihtär bobama,

İhtär bobama, garip anama

Hem benim yavkluma.

O evlensin, beni beklämesin,

Bän evlendim kınalı bıçaa,
Kınalı bıçaa, kızgın kurşuma.
44
41. Üüsüz türküsü
Bän da genç oldum,
Gençliimi bilmedim,
Saçımı tarêyıp, düzmedim,
Beendii fistanı giimedim,
İstediimä da gitmedim.
Çölmek çiçekleri açılıyê,
Analı-bubalılar seçiliye,
Hem seçiliye, hem kokulıyê.
Çiidem çiçekleri açılıyê,
Fakir üüsüzlär güceniye.
İlkyaz olsa, kıra çıkêyım,
Kıra çıkêyım, kırda öleyim.
İlkyaz olmuş, kıra çıkmış.
Hem aalarmış, hem aylärmiş,
Onu da kimseylär sormazmış:

– Neçin sän da aalıyêsın?
– Acı zihir içirttilär,
Kalkmaz döşää düşürttülär.
42. Gelin türküsü
– Uyur muysun, uyansana,
Gül yastıına dayansana,
Geliyerlar, inansana.

– Bän bir vakıt kral kızıydım,

Ana-boba bän nazıydım,

Şindi düştüm yär elinä,

Yär elinä, yär evinä.

Ölä iilik – yaradılmaz,

Ölä meram – annadılmaz,

Bu yoldan geeri dönülmäz.

Dönülsä da, buna benzemäz.

Kızlık saçın söküliye,

Gelinnik saçın örüliye,

Kızlan ana – ballan hayva,

Kaynanêylan gelin –

Kuprivêylan pelin.
43. Port-Arturdan top atıldı...
Port-Arturdan top atıldı,

Top atıldı, er sarsıldı,

Er sarsıldı, yalın sardı,
45






Alçaklara kannar indi,
İndii gibi pihtilendi,
Basmalarmız yaşlan doldu.
Gelsä-görsä analarmız
Geleceeni-göreceeni –
Taa ii ölsäk.
44. Mari Yana
– Mari Yana, gümüş gerdannan,
Kim kesti senin fistannı?
– Bir çoçuk, bir yıldızçık,
Yıldırcım, geçtim Tunayı,
Tuna başında köprü var,
Köprü başında çöşmä var,
Çöşmä başında kızlar var,
Kızlar da bez çırpıyêlar,
Olannar ot biçiyelar,
Biçärkän da lafediyelar:
‘Bu gecä burda kalalım,
Bir bulgar kızı alalım,
Alalım, gelin yapalım,
Düünündä kadınca oynêylım’.
45. Çekirgä
(şaka türküsü)
Çekirgä, çekirgä,
İncä butlu çekirgä!
Çekirgeyi nalladım,
Tumarvaya yolladım,
Beş para verdim elinä,
Tuz, sabun alsın gelinä.
Tuz, sabun almamış gelinä,
İçmiş, patlamış kendinä.
Hey, çekirgä, çekirgä,
İncä butlu çekirgä.
46. Kalkın, kardaşlar, kalkalım...
Kalkın, kardaşlar, kalkalım,
Altı tepä yapalım,
Ruslara da satalım.
Oniki bin para alalım.
46
Krıçmêya gidecez,
Horu yanından geçecez,
Bir gözäl kız seçecez.
47. Kalöpa hem Mişu
(şaka türküsü)
Maavi çiçek açacek,
Kalöpa Mişuya kaçacek.
Kalöpa kaçtı – kurtuldu,
Dar köprüdä tutuldu:
Rökesi belindä,
Gözlemesi elindä.








– Na, be Mişu, [bir] gözlemä,
Sän da beni özlämä.
Na, be Mişu, bir armut,
İkimiz da arnaut.
Na, be Mişu, bir alma,
İkimiz da haymana.
Na, be Mişu, bir akıtma,
Dudaanı da sarkıtma.
48. Lenka hem Görgi






Maavi çiçek açacek,
Lenka bu gecä kaçacek.
Lenka kaçtı – kurtuldu,
Dar köprüdä tutuldu:
Ürekesi belindä,
Gözlemesi elindä.




– Na, be Görgi, gözlemä,
Sän da beni özlämä.
– Na, mari Lenka, bir alma,
Sän da beni özlämä.


– Na, be Görgi, bir armut,
İkimiz ta arnaut.
49. Varna, altın Varna




Kuş uçıyê avada,
Merada yukarda.
Uçıyê, aşaa da bakıyê
Konmuş altın Varnanın kublesinä,
47

Kanatlarını düviye,
Kubleyä urıyê.

Saa kanadını kaldırdı,

Biyaz kiyadı salverdi.

Paşanın izmetçisi bulmuş,

Paşaya vermiş.

Paşa okıyê hem aalıyê,

Hem da diye:









– Varna, Varna, altın Varna,
İçindä senin canım çıksın,
Bän seni brakmam.
Paşa lafını bitiri-bitirmäz –
Tuna boyu karardı,
Hepsi saldat – “donskoy kazak” –
Bombaları salverdilär,
Altın Varnayı daattılar,
Dooruluk oldu saldatların.
50. Stuyeni
Stuyan diyer anasına:
– Mamu, ma mamu, ne düş gördüm bän!
Senin için da, benim için da:

Varmış büük aullarmız,

Üüsek evlermiz.

Evin gölgesindä – derin pınar,

Pınarın yanında üç karık çiçek.

İlki – feslendir,

İkincisi – karanfildir,

Üçüncüsü – altıncıktır.

Bän su çekiyem,

Onnarı yıslıyêm –

Onnar taa çok seniye.

Ondan annıyêm, ani bän ölecäm.

Ölürsêydım, yannaştıraysınız

Dokuz usta – sandık yapsınnar,

Mezarımı kazsınnar

Planın köşesindä.

Üç pençereylän yapsınnar:

Biri – gün duusuna,

Biri – üülenä,

Biri da – Lenkêya karşı.

Gözäl Lenkam gelsin,
48




Mezarıma su döksün,
Su döksün, pençeredän baksın,
Pençeredän baksın
Beni da görsün.
51. Stuyeni
Stuyeni mamusuna diye:
– Mamu, ma mamu,
Yafklum yafklu olmuş.
Canım yanmıyê, ki yafklu oldu,
Canım yanıyê, ki sölämedi.
Olaydık baarim pek uzakta,
Osêydı evlermiz yannêşık:
İçeri giriyem, sesini işidiyem,
Dışarı çıkıyêm, üzünü göriyem,
Suya gidiyem, karşı geliyem,
Karşı geliyem, seläm veriyem.
52. Karaco
Karaco diye Radêya:
– Üç laf sana sorêcam,
Dooru bana süleyäsin:
Auşam sizin sokaanızdan,
Sizin yanınızdan geçtim –
Ne büük şılaklar
Sizdä yanardı,
Çok insan da lafedärdi.
Olmalı mamun seni
Yafklu etti.

Rada Karacoya diye:

– Dooru sana süleyim,

Anam beni yafklu etmedi,

Bizä musaafir geldi –

Mamunun soyları,

Bobamın senseleleri.

O iş içi büük şılaklar yandı,

Çok insan da lafetti.
Karaco bişey demedi,
Bıçaa cebindän çıkardı,
Radanın başını kesti,
Başını kesti da dedi:
– Bil, nasıl yafklunu aldatmaa.
49
53. Rada hem Vani
Vani Radêya demiş:
– Rada, mari Rada, yafklum Rada,
Hepsi çıraklar ödeşiyelär,
Hepsi evlernä gidiyelär.
Bän da istiyem ödeşeyim,
Kendi küüyümä gideyim, –
İstärsêydın, sän da gel.


– Dur, be Vani, yafklum Vani,
Mamu uyusun, bobama sülämesin.
Vani çok beklämemiş,
Radêylan yola çeketmiş.
Geçmişlär geniş kırlardan,
Etişmişlär büük bayırlara.






Vani Radêya demiş:
– Rada, mari Rada, yafklum Rada,
Dön geeri yakınkana,
Benim var karım,
Var uşaklarım.
Senin gibi kızım var,
Senin için oolum var,
İstärsêydın, genä gel.
Rada bişey dememiş,
İleri bakmış – yolu bilmiye,
Geeri dönsün – utanıyê.
Fartasını çözmüş,
Aaca baalamış,
Kendi da asılmış,
Hem da demiş:
– Betvalı olsun canı,
Kim ana-boba seslämiye,
Kendi yola çekediye.
54. Çavdar







Çavdarın anası Çavdara diye:
– Çavdare, oolum Çavdare,
Ne süliye ihtiarlar, komşular?
Bı yıl gelirmiş kara kıtlık,
Kara kıtlık, büük aaçlık.
Senin var bin koyunun,
Bin koyunun, bin beşüz,
50


Sat binini, beşüzü kalsın,
Azırla alaf onnara.














Çavdar diye anasına:
– Düşünmä, mamu, benim için,
Bän azırladım dokuz stok,
Dokuz stok çayır otu.
Doyurmuş Çavdar onnarı,
Kış ortasında bakmış –
Alafı bitmiş,
Alafı bitmiş, koyunnar ölmüş.
En bitkidä kalmış
Bir erkek toklu.
Çavdar onu kuyumculara götürmüş.
Buynuzlarnı altınnatmış,
Aazını gümüşletmiş,
Panêyıra satmaa götürmüş.
55. Tınka-Yanka
Yafklu olmuş Tınka-Yanka.
Ükletmişlär arabêya,
Götürmüşlär biyaz Tunaya,
Yıkasınnar, paklasınnar.
Yıkamışlar, paklamışlar,
Biyaz Tunêyı bulandırmışlar,