Асирра амукьдай шаир

Гьар йисан 18-майдиз чӏехи шаир-арифдар Стӏал Сулейманан шииратдин сувар кьиле тухун адетдиз элкъвенва. Чи республикадин меркезда, шаирдин хайиди тир районда, хуьре, масанрани. Цӏинин йисузни и кар тешкиллувилелди кьиле физва. Чаз акӏ я хьи, йисар алатирдавай чун чӏехи шаирдин ирсиниз мад ва мад мукьва жезва. Икьван чӏаваралди Сулейманакай кхьенвай, лагьанвай вири келимаяр кӏватӏ хъувуртӏа, са шумуд томдикай ибарат ктаб арадал къведай. Асирра шаир амукьунин шагьидвилерикайни сад гьа кар я. Чна чун арифдардин камалдалди девлетлу, къуватлу авун лазим я. Гьа чӏавуз чаз чунни артух чир жедай. Сулейманан ирс датӏана авахьзавай михьи гьамга булах хьиз я. Эгер ам датӏана хуьз тахьайтӏа, адал патарив экъечӏзавай векьери-кьаларини, маса чешмейрини чпин леке гъун, эхирни, ам чавай чуьнуьхунни мумкин я. И кар тахьун патал чаз Сулейманан къадир, ирсинин къуват, девлетлувал хуьн важиблу я. Хайи лезги чӏалан виридалайни михьи кагьрабаяр шаирдин эсерра гьатнава. Гьавиляй хайи чӏалал ашукь тир гьар са кас Сулейманан шииратдиз вафалу хьун чарасуз месэла я. Шаир Расул Гьамзатова гзаф сеферра тикрарай “Чна Сулейман ваъ, Сулеймана чун хкажна, дуьньядиз машгьурна” гафарин метлеб садрани агъуз аватдач. Маса келимаярни важиблубур я: “Сулейманаз чун ваъ, чаз ам артух герек я. Сулейман хьтин шаир ганвай халкь я гъвечӏиди, я зайифди, я вичивай вич хуьз тежердини туш!” Чахъ, Шарвили хьиз, Сулейманни гала! Вичи Эминавайни, Саидавайни, вичелай вилик хьайи вири арифдарривай ирс къачур халкьдин хва! Инал Михаил Шолохова лагьай гафарни рикӏел хквезва: “Стӏал Сулейман халкьди вичи чӏехи авур шаиррин жергедик акатзава. Шаирди хайи халкьдин фикирар, адан шадвилер ва хажалатар чимиз-чимиз инсанар гьейранардай хьтин манийриз-шиирриз элкъуьрна. Ашукьдин къуватдалди девлетлу хъхьай абур эбеди амукьун патал цӏийи кьилелай халкьдин арадиз хъфена”. “Ашукь” гаф писателди “ашукь хьанвай” манада ишлемишнава. Вичин чилел, къудратлу, гъейратлу рухвайрални рушарал, гьахъвал, инсанрин хушбахтвал тестикьарзавай къурулушдал, азадвал хуьзвай Советрин кьушундал, чи халкьарин дуствилел ашукь шаирдин гьар са цӏар уьмуьр ва чи бахтавар гележег кӏан хьунин гьиссерив ацӏанва. Къенин аямда гьикьван алаш-булашди вичин кьил хкажнаватӏани, гьахъсузвилери басрухар гузватӏани, Стӏал Сулейманан шииратди чаз руьгьдин пак къуватар артухарзава. Архайинвал тежез рикӏин, Атӏайла кесибдин мумкин, Я ахварал тефиз секин, Куьгьне хире тӏал гьатайла. Гагь регъуь жез, гагь-гагь кичӏез, Пӏузарар хъуьрез, рикӏер шез, Эхир кьилни эхиз тежез, Авахьна буьвел ацӏайла... Ихьтин жавагьирар, алатай асирдин эвел кьилера кхьейбур ятӏани, къенин йикъарихъ галаз гьикьван кьазва! Куьгьне хирерни бархунар тӏимил жезвач, амма абур, “ацӏай буьвелар” хьиз, авахьдай югъни алукьдайдал шак алач. Вахт санал акъвазнавач. Ада вири чпин чкайрал тайин хъийида. Чна Стӏал Сулейманан шииратдин сувар мубаракзава, гьуьрметлу кӏелзавайбур!

Мердали Жалилов
Лезги газет