Definition of үч – Kyrgyz explanatory dictionary

Jazı jaanduu, suusu mol, jayıtı keñ, kızıktuu, kalıñ Albandın jomoktoguday bay suluu jaylooloru: Üç-Merke, TegerekSaz,

Üç-tört ay bul jarmanke boyu asman atıp dooron süröt.

Pristavdın tilmeçi Jebirbaev mında ulugu eköönö tüşkön maldan üç jüz koy, elüü karanı keçegi künü jem izdegen kargaday aylanasınan çıkpay jürgön tuugandarı menen öz elinin jayloosuna karay aydatkan ele.

Bütkön boyu ter sasıgan semiz pristav, küpçöktöy denesine arta salgan kılıçı bar, tügün sırtına çıgarıp, aldında ündöböy üñküyüp turgan üç kazakka sögünüp, uruşup turgan eken.

Arızçı üç momun kazak, ilgerteden para algısı kelgen padışa ulugunun elge körsötkön münözü uşunday bolo turganın sezse da, sırtına çıgarıp eç nerse ayta albay: adep menen gana tilmeçke karap, jaltaktap, jardam izdegen abalda kalıştı.

Kol jete turgan oñtoyluu uçur kelgende aylananı, aldı-artın birdey karmabasa, bir aydın içinde üç jüz koy, elüü kara jıynalabı.

Soltonoev «kayınduu kızdı ala kaçıp alsa, üç toguz ayıp menen kayta bergen.

Bul salttın üç türü bar: birinçisi, zordop ala kaçuu, koluktunun jana anın jakındarının erkine koyboy ala kaçuu.

Bir tuugan abısındardın tuugandık baylanıştarı üç ata je andan narı boluuga tiyiş [49: 28-29-b.

Karasaev öz emgeginde «sekelek kız – on üç jaşka çeyinkiler.

Küyöösünön ajıraşkan ayal üç ay ötüp, boyunda jok ekendigi bilingenden kiyin gana başka kişige turmuşka çıga algan [148: 18-b.

İnformatorlordun bergen maalımattarına jana izildööçülördün emgekterine tayansak, kırgızdarda talak berüünün «bir talak», «üç talak», «bayın talak» je «

Bul uygaktın üç butagı bar eken.

—Akısına üç teñge alasıñ,— dep al

II Tak oşol tünü Ajımurat kongon ayıldan on beş çakırım jerdegi Vozdvijen sepilinen Çahgeri darbazasınıñ sırtına bet alıp unter-ofitser baştagan üç soldat çıktı.

Janındagı üç soldat da uşunday kılıştı.

IV Şamildin kuugunçu muruttarınan kaçıp jürüp, üç tündü uykusuz ötkörgön Ajımurat, «jakşı jatıp, jay turuñuz» dep Sado üydön çıgarı menen ele uktap ketti.

Üç jüz kadamday barganda, azdap demikken atın ayaldatıp, Ajımurat kulagın türdü.

*** Kün artınan kün agılıp, ay artınan ay jañırıp, aradan üç jıl öttü.

Üç maal darısın berip, dogdurdun aytkanın jasap, Ayjamal Azat eköö kızın karap ele çebelenip jatıştı.

“Ayılga barıp, uyumdu satsam, birok anı kim alat, ayılda dele azır akça tabış kıyın, men anı satkıça eki-üç kün ötüp ketet, akçanı şaardan izdeş kerek.

Kara janıñar jürüp çıçkanday üç balañardı baga albay opol toodoy üydön ajırap oturasıñar.

Bulgaarı tumardın betinde üç burçuna

*** Tiriçilik menen alpuruşup jürüp dagı üç jıl öttü.

Anan kiyin jookerlik işte atakdañkı çıkkan jana köptü körgön bir rıtsar kılıçtı koluna alıp, rıtsar bolup jarıyalanuuçu adamdı sol jak dalıga üç çaap turup: «Seni rıtsar kılıp jarıyalaym» dep söz süylöy turgan.

Mintip: «Umaİ dosum jardam ber, Uçup azır maga kel» ­ dep üç iret aİtsañ boldu.

Ortodo ötkön eki kündö apasının çaçı agarıp, jürök oorusu eki-üç iret kaytalanıp, doktor ukoldop jatıp jakşı boldu.

«Umaİ dosum, jardam ber, Uçup maga azır kel» ­ dep, üç iret kaİra-kaİra kaİtalap ja­ tıp, korkkonunan eleñdep arı-beri ka­ raİ berdi.

Dagı da üç kün izdeİmin.

Umay balanın kilemi ver­ tolyöttoy kayrılıp kelip, maşinanın üstünön üç aylanıp uçtu.

Eç kaçan turbay, oygonboy, eki-üç kün jatsam go.

Balalık, eerçigen tunuk sezim, köçtün ünün ogo beter kıyal çabıtta kabıl alıp komuzdun üç kılına ılayıgı menen ilintip, küügö kotorup turdu.

Kırgızdardın ışkıbozdoru, talanttuu öküldörü, karagaydan komuz çaptırışıp, üç kıl tagıp bügünkü küngö jektirişti.

Kontsertterde el az çogulsa üç kıl komuzun çertken, el köp kelip kalsa anda tört kıl komuzun çertçü.

Sıpay (Üç but) türündö, kişiden biyik şırgıy mamı ornotulgan.

Jezdem bir kündö üç je tört gana küünü jazdırçu.

kg elektronduk kitepkanası Ulukbektin meditsina boyunça üç tomduk traktatında keselmandarga muzdak çiyki suunu içirböönü talap kılgan.

Bayka, kızmat kıluunun jalpı düynögö taandık bul üç türündö kalpıstıkka jol berbe; demeyde, kalpıstıkka-bul

Emir Bu-s-Suvar kaybar, akılman, sözgö usta, başka da hasaj jana hafif ölçömündö üç poema jazgan.

Adegende üç saat ötsün,

Kokus şarap içkiñ kelbey kalsa, anda dagı üç saat küt.

Sebebi, aşkazanıñ küçtüü jana soo bolso, sen tamaktı toyo jep alsañ, aşkazan azıktı jeti saatta özdöştüröt: üç saat siñiret, dagı

Şaraptı tamak jegenden üç saattan kiyin iç degenim, kursagındagı ookat siñip bolup, senin tört müçöñ özünö taandık azıktı alsın üçün.

Ansayın sıraga küçün çıgarıp, üç litrlik bankeni kaportosunan ıldıylattı da: - Arsızdar.

Degenim, bul kılımda kırgızdın bir önörü çıkkan “biznes” degen, börtö jügürüp tıyın öndürgöndü kesip kılgandı aytışat, soodagerçilikti böösündöy körgön köçmöndüü ata-babalardın üç uktasa tüşünö kirbegen bir önör, oşonun közün tapkandı “biznestüülör” dep koyuşat), ötkön-ketkendi kıyşaya tiktey, koldorun şımının eki çöntögünö tıgıp, arı-beri kaalgıy baskan bekerpozdor (kim jazganın, kaçan, kantip jazganın kim bilsin, aytor, bagı taykı baykuştardın mañdayına jazılganı uşul okşoyt go, alardı “biznesi joktor”, “biznesten kur jalak kalgandar” dep koyuşat), jugundu añdıgan jolbun it ele bolboso, sırakana een ele.

– dedi Turar Ataev tik bakpagan satuuçuga eki-üç üstöldön aşıra karap.

Külgün jaştın üç jılın kirze ötükçön ötkörçüdö, soldatta jürçüdö muştaşka tüşkön, oşonu estedi.

Partiyanın aydagı astında alarıñ da arbap algıday kıyın jazışçu, okup otursañ kırgızdın koyloru jalkı töl berbey kalgan al zamanda, jalañ egizdep töldöp, aldı üç emden jazçu emes, çabandarı bolso koyço maarap, koy tilinde süylögönü kalganday taasir kalçu.

“Jazañ az tiyip kaldı” dedibi, bakanoozduk menen ookatı ötkön mansapkor biröö jogoru jakka jagınıp, togolok arız aydap jiberiptir andan arı, aligi üç tamganın 2 ermegine aylangan, kızılçoktoru añgemeleşüügö çakıra berip jüdötüşüp, añgeme jazgıs kılışkan ekinçi.

Geografiyalık attar eki je üç sözdön turuşu mümkün.

Misalı, Kaşka-Bulak, Döñ-Korumdu — ar biri eki komponentten, Baş-Kara-Suu, Çoñ-Kızıl-Suu — ar biri üç komponentten, tüzülgön.

Negizinen uşul kiyinki maanilerin saktoo menen oşol ele sözdör Kara-Baş, Baş-Bulak, Baş-Kara-Suu, Bulak-Başı, Kara-Bel, Kum-Bel, Üç-Çoku sıyaktuu toponimderdin sostavında kezdeşet.

Eñ tuurası toponim din bul negizgi üç aspektisi teñ biribirinen bölüngön, ajıragan türdö emes, biri-birine tıgız baylanıştırılıp, aykalışkan türündö karalgan uçurda gana tuura çeçilişke ee bolmokçu.

Adır-Tör, Aylanış, Adır-Bel, Askaluu, Aska-Tör, Aşuu-Tör, Bel, Döñ, Jayık, Kapçıgay, Kara-Buluñ, Kara-Jılga, Kara-Señir, Kara-Taş, Kara-Üñkür, KaraÇuñkur, Keñ-Jılga, Keñ-Tör, Kiçik-Bel, Koş-Döbö, Koş-Jılga, Kök-Jayık, Kök-Zoo, KökOy, Köl-Tör, Kızıl-Kıya, Mayda-Adır, Maydan, Molo, Talaa, Taş-Döbö, Taş-Töbö, TaşKaykı, Tepşi, Tör, Tüz, Tüz-Aşuu, Üç-Çat, Çat, Çoñ-Bet, Çoñ-Çoku, Çukur, Çukurçak, Çuñkur, Çuñkur-Tör.

Bir katar attar gidrografiyalık özgöçölüktörgö baylanıştuu: Aydıñ-Köl, AkBaşat, Ak-Bulak, Ak-Köl, Ak-Kuduk, Ak-Say, Ak-Suu, Alış, Ara-Köl, Araşan, Aça-Köl, AçaSay, Bel-Başat, Ak-Başat, Bel-Saz, Jaşıl-Köl, Joon-Arık, Jıluu-Bulak, Jıluu-Suu, Kaynar-Bulak, Kara-Bulak, Kara-Köl, Kara-Saz, Kara-Say, Katta-Arık, Kaşka-Bulak, KaşkaSuu, Keñ-Saz, Keñ-Say, Keñ-Suu, Kiçi-Bulak, Korum-Suu, Koş-Bulak, Koş-Say, Kök-İrim, Kök-Suu, Köl-Bulak, Kölmö, Köl-Say, Köl-Tör, Kölçük, Kuduk, Kumduu-Suu, Kızıl-Bulak, Kırk-Keçik, Mazar-Say, Orto-Saz, Orto-Suu, Sazduu-Bulak, Sasık-Bulak, Seki-Bulak, Sorgon-Suu, Taldı-Bulak, Taldı-Suu, Taş-Başat, Taş-Bulak, Taş-Keçüü, Taştuu-Bulak, Tentek-Say, Ters-Suu, Tetir-Suu, Toguz-Bulak, Tuzduu-Suu, Tuura-Saz, Tuura-Suu, Tuyuk-Bulak, Uzun-Bulak, Üç-Bulak,