Навчіться читати Уйгур - Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri

Сценарії

Натисніть на літеру, якщо ви не знаєте, що це за літера

باشلىدۇق .چۈنكى بۇ جاي ئادەم كىرمەيدىغان تىنچ ھەم خالى جاي ئىدى.

بۇ كىتابنى كۆچۈرۈپ چىقىشقىمۇ ئىككى ھەپتە كەتتى .كېچىلىرى ئۇخلىماي ،شەنبە،

يەكشەنبە كۈنلىرى تولۇق كۈن ئولتۇرۇپ مىدىرلىماي يازدۇق ۋە دەرستىن سىرت ۋاقىتالردا

يېزىپ يۈرۈپ ئاران كۆچۈرۈپ تۈگەتتۇق.

شەرقىي تۈركىستان تارىخىنى يېزىپ چىقىش دېگەن پروگراممىسىغا بۇ بىر ماتېرىيال

بار بولدى دەپ ھەممىمىز خۇشال بولدۇق.

- 62يىلى نويابىر

مەكتەپكە قايتىپ كېلىشىمىز بىلەن تەڭ قىزالر ئارىسىدا «شەمشىجامال قورساقلىق

بولۇپ قاپتۇ» دېگەن سۆز تارقاپ كەتتى .بۇ يىل مەكتەپ تەشكىلى «مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان

ئوقۇغۇچىالرنىڭ توي قىلىشىغا رۇخسەت يوق ،ئەگەر مەكتەپتە قورساقلىق بولۇپ قالسا

ئوغۇلمۇ قىزمۇ مەكتەپتىن قوغلىنىدۇ» دېگەن قارارنى چىقارغان ئىدى .بىر قانچە قىز ـ

ئوغۇلالرنىمۇ مۇشۇ قارارغا ئاساسەن مەكتەپتىن قوغلىغان ئىدى.

بىز مەكتەپكە كىرگەن كۈندىن باشالپ مەن ،مەلىكە ،شەمشىجامال ،ئابلىز ،ئابلېكىم

يېقىن دوستالردىن بولۇپ ئۆتتۇق .كېيىنكى ۋاقىتالردا خەلىمە ،تۇرنىساالر قوشۇلدى .بىز

ھەر ۋاقىت بىر ـ بىرىمىزگە ياردەمچى ھەم مەسلىھەتچى بىر تۇغقان قېرىنداشالردەك

يېقىن ئۆتتۇق .شەمشىجامالنىڭ بۇ ئەھۋالى بىزلەرگىمۇ ئېغىر بولدى .مەن بۇ سۆزنى

ئاڭلىغاندىن كېيىن شەمشىجامال بىلەن پاراڭالشتىم .ئۇ خىجالەت بولغان ھەم روھى

چۈشكەن ھالدا:

ــ ھەئە ،شۇنداق بولدى ،دەپ ئامالسىز قالغاندەك يەرگە قارىدى .ئۇنىڭ سۆزى

مېنىڭ بېشىمغا خۇددى بىرسى تاياق بىلەن ئۇرغاندەك بىلىندى.

ــ بۇ ئەمدى قانداق بولۇپ كەتكىنى ،سىلەرنى مەكتەپتىن ھەيدىسە بىز قانداق

قىالرمىز؟

ئۇنىڭ بۇنداق كۆڭلى يېرىم بولۇپ تۇرغان مەزگىلدە ئۇنىڭغا ئارتۇق سۆزلەشنىڭ

ھاجىتى يوق ئىدى .شۇڭا دوستلۇق كۆڭلۈم بىلەن:

ــ ھەرقانداق قىيىنچىلىقىڭ بولسا بىزگە دېگىن ،قولىمىزدىن كېلىشىچە ساڭا ياردەم

قىلىمىز ،دېدىم.

شەمشىجامال مېنى قۇچاقالپ يىغالپ كەتتى« .ئۇالرنى مەكتەپتىن راستتىنال

ھەيدىۋىتەرمۇ؟» دېگەن سوئال مېنىڭ كۆڭلۈمنى بىئارام قىالتتى .بىرىنچى تۈرمىنىڭ

قارمىقىدىكى جىنايەتچىلەرنى ئۆزگەرتىپ ئىشلىتىدىغان «ماشىنا رېمونت» زاۋۇتىنىڭ

باشلىقى يۈسۈپ چاڭجاڭ جاغىستايلىق بولۇپ ،سېتىۋالدى ئۆزىنى مەن سېنىڭ ئاكاڭ

تىلىۋالدىنىڭ دوستى دەپ تونۇشتۇرۇپ ،يۈسۈپ چاڭجاڭ ئارقىلىق سېتىۋالدىغا مەكتەپتە

توي قىلىشقا رۇخسەت قىلىپ ،قانۇن ئورنىدىن توي خېتى

Текст і транскрипція

باشلىدۇق .چۈنكى بۇ جاي ئادەم كىرمەيدىغان تىنچ ھەم خالى جاي ئىدى.

بۇ كىتابنى كۆچۈرۈپ چىقىشقىمۇ ئىككى ھەپتە كەتتى .كېچىلىرى ئۇخلىماي ،شەنبە،

يەكشەنبە كۈنلىرى تولۇق كۈن ئولتۇرۇپ مىدىرلىماي يازدۇق ۋە دەرستىن سىرت ۋاقىتالردا

يېزىپ يۈرۈپ ئاران كۆچۈرۈپ تۈگەتتۇق.

شەرقىي تۈركىستان تارىخىنى يېزىپ چىقىش دېگەن پروگراممىسىغا بۇ بىر ماتېرىيال

بار بولدى دەپ ھەممىمىز خۇشال بولدۇق.

- 62يىلى نويابىر

مەكتەپكە قايتىپ كېلىشىمىز بىلەن تەڭ قىزالر ئارىسىدا «شەمشىجامال قورساقلىق

بولۇپ قاپتۇ» دېگەن سۆز تارقاپ كەتتى .بۇ يىل مەكتەپ تەشكىلى «مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان

ئوقۇغۇچىالرنىڭ توي قىلىشىغا رۇخسەت يوق ،ئەگەر مەكتەپتە قورساقلىق بولۇپ قالسا

ئوغۇلمۇ قىزمۇ مەكتەپتىن قوغلىنىدۇ» دېگەن قارارنى چىقارغان ئىدى .بىر قانچە قىز ـ

ئوغۇلالرنىمۇ مۇشۇ قارارغا ئاساسەن مەكتەپتىن قوغلىغان ئىدى.

بىز مەكتەپكە كىرگەن كۈندىن باشالپ مەن ،مەلىكە ،شەمشىجامال ،ئابلىز ،ئابلېكىم

يېقىن دوستالردىن بولۇپ ئۆتتۇق .كېيىنكى ۋاقىتالردا خەلىمە ،تۇرنىساالر قوشۇلدى .بىز

ھەر ۋاقىت بىر ـ بىرىمىزگە ياردەمچى ھەم مەسلىھەتچى بىر تۇغقان قېرىنداشالردەك

يېقىن ئۆتتۇق .شەمشىجامالنىڭ بۇ ئەھۋالى بىزلەرگىمۇ ئېغىر بولدى .مەن بۇ سۆزنى

ئاڭلىغاندىن كېيىن شەمشىجامال بىلەن پاراڭالشتىم .ئۇ خىجالەت بولغان ھەم روھى

چۈشكەن ھالدا:

ــ ھەئە ،شۇنداق بولدى ،دەپ ئامالسىز قالغاندەك يەرگە قارىدى .ئۇنىڭ سۆزى

مېنىڭ بېشىمغا خۇددى بىرسى تاياق بىلەن ئۇرغاندەك بىلىندى.

ــ بۇ ئەمدى قانداق بولۇپ كەتكىنى ،سىلەرنى مەكتەپتىن ھەيدىسە بىز قانداق

قىالرمىز؟

ئۇنىڭ بۇنداق كۆڭلى يېرىم بولۇپ تۇرغان مەزگىلدە ئۇنىڭغا ئارتۇق سۆزلەشنىڭ

ھاجىتى يوق ئىدى .شۇڭا دوستلۇق كۆڭلۈم بىلەن:

ــ ھەرقانداق قىيىنچىلىقىڭ بولسا بىزگە دېگىن ،قولىمىزدىن كېلىشىچە ساڭا ياردەم

قىلىمىز ،دېدىم.

شەمشىجامال مېنى قۇچاقالپ يىغالپ كەتتى« .ئۇالرنى مەكتەپتىن راستتىنال

ھەيدىۋىتەرمۇ؟» دېگەن سوئال مېنىڭ كۆڭلۈمنى بىئارام قىالتتى .بىرىنچى تۈرمىنىڭ

قارمىقىدىكى جىنايەتچىلەرنى ئۆزگەرتىپ ئىشلىتىدىغان «ماشىنا رېمونت» زاۋۇتىنىڭ

باشلىقى يۈسۈپ چاڭجاڭ جاغىستايلىق بولۇپ ،سېتىۋالدى ئۆزىنى مەن سېنىڭ ئاكاڭ

تىلىۋالدىنىڭ دوستى دەپ تونۇشتۇرۇپ ،يۈسۈپ چاڭجاڭ ئارقىلىق سېتىۋالدىغا مەكتەپتە

توي قىلىشقا رۇخسەت قىلىپ ،قانۇن ئورنىدىن توي خېتى

başliduq .çünki bu jay adem kirmeydiğan tinç hem hali jay idi.

bu kitabni köçürüp çiqişqimu ikki hepte ketti .keçiliri uhlimay ,şenbe,

yekşenbe künliri toluq kün olturup midirlimay yazduq ve derstin sirt vaqitalrda

yezip yürüp aran köçürüp tügettuq.

şerqiy türkistan tarihini yezip çiqiş degen programmisiğa bu bir materiyal

bar boldi dep hemmimiz huşal bolduq.

- 62yili noyabir

mektepke qaytip kelişimiz bilen teñ qizalr arisida «şemşijamal qorsaqliq

bolup qaptu» degen söz tarqap ketti .bu yil mektep teşkili «mektepte oquvatqan

oquğuçialrniñ toy qilişiğa ruhset yoq ,eger mektepte qorsaqliq bolup qalsa

oğulmu qizmu mekteptin qoğlinidu» degen qararni çiqarğan idi .bir qançe qiz

oğulalrnimu muşu qararğa asasen mekteptin qoğliğan idi.

biz mektepke kirgen kündin başalp men ,melike ,şemşijamal ,abliz ,ablekim

yeqin dostalrdin bolup öttuq .keyinki vaqitalrda helime ,turnisaalr qoşuldi .biz

her vaqit bir birimizge yardemçi hem meslihetçi bir tuğqan qerindaşalrdek

yeqin öttuq .şemşijamalniñ bu ehvali bizlergimu yoğir boldi .men bu sözni

añliğandin keyin şemşijamal bilen parañalştim .u hijalet bolğan hem rohi

çüşken halda:

hee ,şundaq boldi ,dep amalsiz qalğandek yerge qaridi .uniñ sözi

meniñ beşimğa huddi birsi tayaq bilen urğandek bilindi.

bu emdi qandaq bolup ketkini ,silerni mekteptin heydise biz qandaq

qialrmiz?

uniñ bundaq köñli yerim bolup turğan mezgilde uniñğa artuq sözleşniñ

hajiti yoq idi .şuña dostluq köñlüm bilen:

herqandaq qiyinçiliqiñ bolsa bizge degin ,qolimizdin kelişiçe saña yardem

qilimiz ,dedim.

şemşijamal meni quçaqalp yiğalp ketti« .ualrni mekteptin rasttinal

heydivitermu?» degen soal meniñ köñlümni biaram qialtti .birinçi türminiñ

qarmiqidiki jinayetçilerni özgertip işlitidiğan «maşina remont» zavutiniñ

başliqi yüsüp çañjañ jağistayliq bolup ,setivaldi özini men seniñ akañ

tilivaldiniñ dosti dep tonuşturup ,yüsüp çañjañ arqiliq setivaldiğa mektepte

toy qilişqa ruhset qilip ,qanun ornidin toy heti

Далі

Частини Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 07

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri

Various (Uyghur)

Частини Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri