(yumoreska)
Äle genä bezneñ Käkrekayın avılı keşeläre marsiyännar belän duslıkta yäşi, ä tanışkan vakıtta eş başka yakka borılırga mömkin ide bit. Hätta, ğalämnär sugışı da bula yazdı. Häm barısı da avılıbıznıñ ike “şeşädäş duslar” Gali belän Väli arkasında kilep çıga da yazdı inde bu ike planeta arasındagı konflikt.
Eş menä niçek buldı.
Kızu gına cäyneñ yämle ber köne ide.
Gali belän Väli urmanga, bu matur aklanga ni öçen kilep kergännäre dä inde häterlärendä yuk ide. Tik öydän çıgıp kitkändä genä Gali, “urmanga utınga baram”, dip balta, ä Väli, “peçängä baram”, dip sänäk kenä eläktergännär ide. Ä menä urmanga kilep kergändä alarnıñ kullarında balta da, sänäk tä yuk ide inde. Kayda kaldırgannarın ber şaytan gına belä. Ul korallar urınına Galineñ kulında tozlı kıyar belän berniçä pomidor, ä Välineñ kultık astında yartı çirek sämäy ide.
Şundıy matur aklanga kilep çıkkanarına üzläre şatlanıp tuyalmadılar. Şunduk, suzılıp yatıp, bäyräm itä başladılar.
Çirekläreneñ töbenä citep kilgändä kötelmägän häl kilep çıktı.
Berzamannı, aklan östendä zur tabakka ohşagan oça torgan apparat kürenmäsenme. Bu “tabak” näq menä bezneñ “geroylar” utırgan aklanga akrın gına, “ayakların” çıgarıp kilep töşmäsenme.
İke dus avızların açtılar.
- Yuk, Gali dus, bu eçüne taşlarga kiräk, - dip Väli dustına karadı.
-Äye, elek yäşel keşelär genä kürenä ide, häzer menä zur tabaklar da oça başladı...
Menä “tabaknıñ” beryagında işek açılıp kitte dä, cirgä taban baskıç suzıldı. Baskıçtan, ber metr çamasındagı, yäşel çit planeta keşese kürende. Anıñ artınnan ikençe, şundıy uk yäşel çit planeta keşese cir östenä kilep töşte.
Väl bu hälne kürep:
- Yuk, Gali dus, bezneñ küzgä kürengän yäşel “şaytannarı” monda da bar ikän, - dip küzen udı. Läkin tege “yäşellär” genä yugalmadılar, ä kiresençä, ikäüläşep, alarnıñ aldına uk kilep bastılar.
- İsänmesez, cir duslarıbız! – dip başladı iñ elek berençe “yäşel keşe” timer tavış belän. – Bez Mars planetasınnan kildek. Sezneñ belän duslık urnaştırırga...
- İsänmesez!- dip kenä äytäldelär ike dus.- Şatbız...
Ä üzläreneñ avızları äle haman da yabılmagan, ä eçkän sämägünnäre, şunduk çıgıp betep, aynıtıp ta cibärgän ide alarnı.
İkençe marsiyän sorap kuydı:
- Kayda sezneñ başlıgıgız?
Väli:
- Mineke yuk ide bugay,-dip yak-yagına karandı.
Gali:
- Änä mineke, - dip çittä ülän arasında yatkan kepkasına kürsätte.
Tege marsiyännar ber-bersenä karaşıp aldılar.
Berençese:
- Yuk, bezne döres añlamadıgız. Hucalarıgız kayda, dip sorıybız bez sezdän?
İke duska şunda gına barıp citte.
- Ä-ä! Huca disezme? Persidätelme? – dip Väli sorap kuydı.
- Persidätel änä tegendä, avılda,- dip Gali avıl yagına taban kürsätte.
İke marsiyän rähmät äytep, avıl yagına taban borılıp küzdän dä yugaldılar. Döresräge, oçıp kittelär, çönki alarnıñ ayakları cirgä timiçä bara idelär.
Marsiyännar kitkäç tä berniçä minut Gali belän Väli huşlarına kilä almıy utırdılar.
-Çınlap ta marsiyännar buldılarmı alar?- Väli üz küzlärenä üze äle dä ışanıp betmäde.
-Äye, bugay, Väli dus.- Gali çirektä kalgannı bülep saldı da eçep cibärde.
Väli dustı artınnan kalışmadı.
Alar tordılar da marsiyännarnıñ “tabagı” yanına kildelär.
- Vät apparat içmasam! - Gali oça torgan korabnıñ salkın metalınnan sıypap kuydı.
- Bu bulsa, traktorıñ da kiräkmi inde, äyme? – Väli, karıy-karıy, korab astına uk kerep kitte.
- Äye! – dip Gali korabnı tirä yaklap karaştıra başladı.
Väli korab astınnan nindider kranik tapkan kebek buldı. Borıp cibärgän ide, tegennän nindider sıyıkça aga başladı. “Goryuçiy, yandırgıçtır inde monısı”, dip üz-üzenä söylände. Tege sıyıkça tanaularnı ötep anıñ üpkälärenä ük ütep kerde.
Kinät kenä başın kütärep tä cibärde, şap itep korab töbenä bärelep tä aldı. Annan dürt ayaklap, yögerep digändäy, korab astınnan kilep tä çıktı.
- Kara äle, Gali dus.- Väli yanına dustı yögerep tä kilgän ide inde. – Gali dus, tegendä çista spirt aga bit!
Gali aña ışanmadı älbättä:
-Kit äl, yuknı söylämä!
-Äydä, üzeñ kabıp kara, - dip Väli kire korab astına kerep kitte.
Gali anıñ artınnan iyärde.
Krannan akkan sıyıkça çınlap ta çista spirt kebek ük “katı” sıyıkça bulıp çıktı.
Tiz arada duslar, kalgan zakuskaların alıp, korab astına kerep tä yattılar: bäyrämnäre yañadan dävam itte.
* * *
Predsedatel “uazigı”, marsiyännarnı utırtıp, korab yanına kilep tuktaganda, korabnıñ küp kenä sıyıkçası, “katı sämäygä” äylänep, Gali belän Välineñ korsagına kerep yatkan ide inde.
Bu hälne kürep ike marsiyän açulana uk başladılar. Predsedatel dä koyılıp töşte: eş planetaara konflikta taban bara ide bit.
Gali belän Väli genä, ğayeplären tanıp bulsa kiräk, marsiyännarga da yandırgıç sıyıkçasın salıp birdelär dä kıstıy uk başladılar. Çit planeta keşeläre başta baş tartıp torsalar da, ike dus kıstavına tiz ük kündelär. Berärne totıp ta kuydılar. Üzläre çırayların da sıtmadılar. Predsedatel dä alarga “iyärde”.
Şulay itep, korabnıñ yandırgıçın agızıp, marsiyännarnı da, üzlären dä sıyladılar ike dus - Gali belän Väli...
Küktän ikençe ber zur korab barlıkka kilep, ike iserep yatkan marsiyännı, yandırgıçı betkän apparatnı kükkä kütärep alıp kitkänne Gali belän Väli dä, kayın töbendä izräp yoklap yatkan predsedatel dä kürmi genä kaldılar...