🕙 6 minut uku
Мубаракрай лувар ваз!
Süzlärneñ gomumi sanı 783
Unikal süzlärneñ gomumi sanı 544
0.0 süzlär 2000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
0.0 süzlär 5000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
0.0 süzlär 8000 iñ yış oçrıy torgan süzlärgä kerä.
Билал Адилован сифте ктабдиз “сифте гаф”
Шаир лагьайла, аял береда зи вилерик лувар галай инсан къведай. Белки къадим мифарни риваятар, махарни кьисеяр пара кӏелунин таъсир тиртӏа, за шаирар пегасар хьиз-лувар галаз, чалай-сая инсанрилай тафаватлу яз фикирдай: фу тенедай, яд тахъвадай, айиб-майиб кӏвалахар тейидай...На лугьун, абурун хиялри ваъ, чпини генг цавара лув ягъазва. Садбурухъ чӏехи, бязибурук гъвечӏи лувар галаз. Хкудна а чпин лувардикай са хъсан цӏакул гьа цавара туькӏуьрзава шиирар, шикилар, авазар...Ва заз абурун язух къведай: садлагьана чилел аватайтӏа вуч жедатӏа лугьуз. Гьа икӏ, заз кьакьанвиликайни кичӏедай. Къениндалдини кичӏезма...Уьмуьрда садрани шиир кхьин тавунин себеб лагьайтӏа, и кичӏевал ваъ, жувахъ луварар авачирди кьатӏун хьана.
Зи аялвилин чӏалахъвилер къениндалдини дегиш хьанвач. Аксина, за югъ-къандивай абур мадни хъсан кьатӏузва, халис шаирриз икрамни ийизва: рикӏин ивидал звал къведай чӏалар теснифзава лугьуз, чи руьгьдин гишинвал рекьизва лугьуз, чаз пак гьиссер бахшзава лугьуз... Гуьгъуьнай и лувар галай инсанрилай кьилел тек са кас-Аллагь аламайди кьатӏана за. Шаирар Аллагьдинни чи арадавай малаикар я кьван. Ва Ада шаирриз чал къведалди чалай тафаватлу кьатӏунар, къилихар, кьисметар... ва гьелбетда, лувар-илгьам ганва. Кура-кура абурун япал чаз ван текъведайвал кушкушар, гафарни ийизва, къвала эцягъиз хъелеризни тазва, тӏаларни чӏугваз гузва... Им залан пар, четин ва жува хкягъ тийизвай кьисмет я... Хъсан къелемэгьли, журналист, хайи чилинни чӏалан таъсиб хуьзвай кьегьал, хесетрал ашукь ва пехил тир Билал Адиловани шиирар кхьизва лагьайла, заз и жегьилдин...язух атана: лувар галай инсанрин язух къведай хьиз. Къалабулух акатна захъ: яраб идазни луварар акъатна жал? Чпин Аллагьдин гунуг тир илгьамдин вилик кьве къат хьана юкь агъуззаватӏани, заз чидай лувар галай гзаф инсанрин пара къилихрин гъавурда акьунач зун... Белки, зун лувар галачир инсан я лугьуз жеди... Ингье, Билалан виш шиирдикай ибарат кӏватӏал гала зи вилик. Пуд-кьуд югъ я кӏелиз. Нянриз кӏвализни са багьа мугьман авайди хьиз фад хъфизва: гуьгъ кӏел хъувун падалди... Шаирар вири сад туш. Са-кьве цӏар кӏелайла вичин къенен гьиссер, рикӏин ягъунар кьатӏуз жедайбурни ава, виш шиир кӏелайтӏани, ви чӏар юзур тийидайбурни. Цӏайлапан еришдив чандиз атурай, Кьилелай кӏвачелди кьурай зун битав, Кичӏе туш, ашкъиди къуй рикӏ атӏурай,- Гъалиб хьуй амма зи гиманриз чӏулав... Чна саки гьар юкъуз мецел гъизвай, сая гафарикай чун гьейранардай кӏунчӏ кьунва Билала. "Вуч хъсан, вуч регьят я, зазни гьа икӏ лугьуз канзавайди тир..."-фикирзава чна. Анжах ваъ. Икӏ лугьуз алакьун гунуг, хкягънавайбурун кьисмет я. Билалан поэзияда зун пара желб авурди ашкъидин, муьгьуьббатдин чӏалар хьана. Шиир сифте нупада канивилин, ашкъидин гьарай я эхир. Чаз виридаз мукьвал тир инсанвилин гьиссер-гьижран, чаравал, вафасузвал, канидавай къакъатун, чарадаз кьисмет хьун... Са гафуналди, муьгьуьббатдин бела, тӏал. Ам авачиртӏа, я ашкъни жедачир, я шиир, я поэзияни. Зи йикъар яргъи я, йиферни сефил, Руьгьдин ичӏивили падиз рикӏ цӏил-цӏил, Ксанвай шегьердал жезва зун пехил, Агъудиз элкъвейла ашкъидин селер... Гафарин, поэзиядин хиридарар и бендинавай "шегьер" гафунив гевил квачиз эгечӏайтӏани, шаирдилай виче дегьрин гьиссерни битав мензере авай са сегьне туькӏуьриз алакьнава. Кьакьан, михьи, пак ашкъидин цӏа канвай, кузвайбуруз шаирдин гиссер таниш ва мукьва я. Ам илагьидин патай пай ганвай са ашкъ я. Бес шаирар, чна лагьайвал а виридалай кьакьандавайдаз мукьва инсанар тушни?. Билалан сифте ктабда Ватандикай, дидедикай, чи чӏалакай, чун геневай тӏебиатдикай кхьенвай шиирар гьатнава. Абуруз виридаз хас кьетӏенвал шаирдин фикир ва гьиссерив азаддаказ эгечӏун, "икӏ кхьин мумкин туш" хьтин табу гьисаба такьун я. Шаирдин поэзияда Диге, Ватан ва Тӏебиат, Муьгьуьббат са-садахъ галкӏанва, битав хьанва. Вучиз лагьайтӏа, канивал, ашкъ чи руьгьдин Ватан я. Шаир чӏафара, тӏулара, чуьллера, сувара канидак галаз гъил-гъилеваз экъвезва, булахрал, кьакьан рагарал адахъ галаз санал ацукьзава...Анжах и чӏаларани чаравилин тӏал, хайи суварик, яйлахрик, дигедик... цӏигелвал кьатӏуз хьун четин туш. Къе чи кьегьал рухвайрик дарих тир дагъдин хуьрерин, пайипаяр хьанвай чилерин, накьварин, рикӏелай ракъузавай чӏалан кьисмет аквазва чаз адан шиир-таблойрай. Канидаз- Чаравилин цифер къвезва чи кьилел, Гьа стӏалар ракъурзава винелай. Пашманвилин накъвар ала ви вилел, Сувун чиг хьиз, авахьзава синелай, -лугьузвай шаирдин кьуд цӏарцӏив яратмишнавай тӏебиатдин мензередайни канидан шикил аквазва: Канивилив чӏиж цуькверал фейила, Тади галаз шуьрбет тухуз хизандиз, Чубарукдин манидин ван хьайила, Къвезва хьи, са нагагь ашкъи зи чандиз... Билал жегьил туш. На лугьун, машгьур эпосда ихтилат физвай балкӏан хьиз, яхцӏур югъ, яхцӏур йиф мичӏи, чинеба са кӏвале лувар экъечӏдалди кӏев хьана амай ам. Адаз лувар канзавай гъуцаривай: Я лувар це, умуд це на, Акъатин зун цаварал, Яни йикь зун, ша, бамишна,- Чӏагъ ацукьрай къаварал. Анжах эпосда ихтилат физвайдалай тафаватлу яз, ада яхцӏур югъни, яхцӏур йиф эхна-гьиссер, кьатӏунар, байихар сабурдив тупӏалайна ва чи къаншардиз вичин луваррив, битав, кӏелдайбурун рикӏера гел тадай, чка кьадай са кӏватӏалдив атана. За Билалан поэзия икӏ кьатана ва икӏ кьабулна. Са масада масакӏа кьатӏун мумкин я. Поэзия гъариб уьлкве, гьа ихьтин, эхирдалди садавайни сирнавиз тежедай гьиссерин гьуьл я. "Стӏур-зарийрин макан" кьил ганвай шиирда чӏехи мазан Стӏур Далагьалай кьил ктуна саки и дегь хуьруьн вири зарийрин тӏварар кьазва ада. Чавай хьайитӏа, Билала вичини и цӏиргъиник акахьдай гьахъ гъиликнава. Ваз луварни мубаракрай, сифте ктабни, дуст кас!
Видади СЕВЗИХАНОВ
"Кцӏар" газет
Шаир лагьайла, аял береда зи вилерик лувар галай инсан къведай. Белки къадим мифарни риваятар, махарни кьисеяр пара кӏелунин таъсир тиртӏа, за шаирар пегасар хьиз-лувар галаз, чалай-сая инсанрилай тафаватлу яз фикирдай: фу тенедай, яд тахъвадай, айиб-майиб кӏвалахар тейидай...На лугьун, абурун хиялри ваъ, чпини генг цавара лув ягъазва. Садбурухъ чӏехи, бязибурук гъвечӏи лувар галаз. Хкудна а чпин лувардикай са хъсан цӏакул гьа цавара туькӏуьрзава шиирар, шикилар, авазар...Ва заз абурун язух къведай: садлагьана чилел аватайтӏа вуч жедатӏа лугьуз. Гьа икӏ, заз кьакьанвиликайни кичӏедай. Къениндалдини кичӏезма...Уьмуьрда садрани шиир кхьин тавунин себеб лагьайтӏа, и кичӏевал ваъ, жувахъ луварар авачирди кьатӏун хьана.
Зи аялвилин чӏалахъвилер къениндалдини дегиш хьанвач. Аксина, за югъ-къандивай абур мадни хъсан кьатӏузва, халис шаирриз икрамни ийизва: рикӏин ивидал звал къведай чӏалар теснифзава лугьуз, чи руьгьдин гишинвал рекьизва лугьуз, чаз пак гьиссер бахшзава лугьуз... Гуьгъуьнай и лувар галай инсанрилай кьилел тек са кас-Аллагь аламайди кьатӏана за. Шаирар Аллагьдинни чи арадавай малаикар я кьван. Ва Ада шаирриз чал къведалди чалай тафаватлу кьатӏунар, къилихар, кьисметар... ва гьелбетда, лувар-илгьам ганва. Кура-кура абурун япал чаз ван текъведайвал кушкушар, гафарни ийизва, къвала эцягъиз хъелеризни тазва, тӏаларни чӏугваз гузва... Им залан пар, четин ва жува хкягъ тийизвай кьисмет я... Хъсан къелемэгьли, журналист, хайи чилинни чӏалан таъсиб хуьзвай кьегьал, хесетрал ашукь ва пехил тир Билал Адиловани шиирар кхьизва лагьайла, заз и жегьилдин...язух атана: лувар галай инсанрин язух къведай хьиз. Къалабулух акатна захъ: яраб идазни луварар акъатна жал? Чпин Аллагьдин гунуг тир илгьамдин вилик кьве къат хьана юкь агъуззаватӏани, заз чидай лувар галай гзаф инсанрин пара къилихрин гъавурда акьунач зун... Белки, зун лувар галачир инсан я лугьуз жеди... Ингье, Билалан виш шиирдикай ибарат кӏватӏал гала зи вилик. Пуд-кьуд югъ я кӏелиз. Нянриз кӏвализни са багьа мугьман авайди хьиз фад хъфизва: гуьгъ кӏел хъувун падалди... Шаирар вири сад туш. Са-кьве цӏар кӏелайла вичин къенен гьиссер, рикӏин ягъунар кьатӏуз жедайбурни ава, виш шиир кӏелайтӏани, ви чӏар юзур тийидайбурни. Цӏайлапан еришдив чандиз атурай, Кьилелай кӏвачелди кьурай зун битав, Кичӏе туш, ашкъиди къуй рикӏ атӏурай,- Гъалиб хьуй амма зи гиманриз чӏулав... Чна саки гьар юкъуз мецел гъизвай, сая гафарикай чун гьейранардай кӏунчӏ кьунва Билала. "Вуч хъсан, вуч регьят я, зазни гьа икӏ лугьуз канзавайди тир..."-фикирзава чна. Анжах ваъ. Икӏ лугьуз алакьун гунуг, хкягънавайбурун кьисмет я. Билалан поэзияда зун пара желб авурди ашкъидин, муьгьуьббатдин чӏалар хьана. Шиир сифте нупада канивилин, ашкъидин гьарай я эхир. Чаз виридаз мукьвал тир инсанвилин гьиссер-гьижран, чаравал, вафасузвал, канидавай къакъатун, чарадаз кьисмет хьун... Са гафуналди, муьгьуьббатдин бела, тӏал. Ам авачиртӏа, я ашкъни жедачир, я шиир, я поэзияни. Зи йикъар яргъи я, йиферни сефил, Руьгьдин ичӏивили падиз рикӏ цӏил-цӏил, Ксанвай шегьердал жезва зун пехил, Агъудиз элкъвейла ашкъидин селер... Гафарин, поэзиядин хиридарар и бендинавай "шегьер" гафунив гевил квачиз эгечӏайтӏани, шаирдилай виче дегьрин гьиссерни битав мензере авай са сегьне туькӏуьриз алакьнава. Кьакьан, михьи, пак ашкъидин цӏа канвай, кузвайбуруз шаирдин гиссер таниш ва мукьва я. Ам илагьидин патай пай ганвай са ашкъ я. Бес шаирар, чна лагьайвал а виридалай кьакьандавайдаз мукьва инсанар тушни?. Билалан сифте ктабда Ватандикай, дидедикай, чи чӏалакай, чун геневай тӏебиатдикай кхьенвай шиирар гьатнава. Абуруз виридаз хас кьетӏенвал шаирдин фикир ва гьиссерив азаддаказ эгечӏун, "икӏ кхьин мумкин туш" хьтин табу гьисаба такьун я. Шаирдин поэзияда Диге, Ватан ва Тӏебиат, Муьгьуьббат са-садахъ галкӏанва, битав хьанва. Вучиз лагьайтӏа, канивал, ашкъ чи руьгьдин Ватан я. Шаир чӏафара, тӏулара, чуьллера, сувара канидак галаз гъил-гъилеваз экъвезва, булахрал, кьакьан рагарал адахъ галаз санал ацукьзава...Анжах и чӏаларани чаравилин тӏал, хайи суварик, яйлахрик, дигедик... цӏигелвал кьатӏуз хьун четин туш. Къе чи кьегьал рухвайрик дарих тир дагъдин хуьрерин, пайипаяр хьанвай чилерин, накьварин, рикӏелай ракъузавай чӏалан кьисмет аквазва чаз адан шиир-таблойрай. Канидаз- Чаравилин цифер къвезва чи кьилел, Гьа стӏалар ракъурзава винелай. Пашманвилин накъвар ала ви вилел, Сувун чиг хьиз, авахьзава синелай, -лугьузвай шаирдин кьуд цӏарцӏив яратмишнавай тӏебиатдин мензередайни канидан шикил аквазва: Канивилив чӏиж цуькверал фейила, Тади галаз шуьрбет тухуз хизандиз, Чубарукдин манидин ван хьайила, Къвезва хьи, са нагагь ашкъи зи чандиз... Билал жегьил туш. На лугьун, машгьур эпосда ихтилат физвай балкӏан хьиз, яхцӏур югъ, яхцӏур йиф мичӏи, чинеба са кӏвале лувар экъечӏдалди кӏев хьана амай ам. Адаз лувар канзавай гъуцаривай: Я лувар це, умуд це на, Акъатин зун цаварал, Яни йикь зун, ша, бамишна,- Чӏагъ ацукьрай къаварал. Анжах эпосда ихтилат физвайдалай тафаватлу яз, ада яхцӏур югъни, яхцӏур йиф эхна-гьиссер, кьатӏунар, байихар сабурдив тупӏалайна ва чи къаншардиз вичин луваррив, битав, кӏелдайбурун рикӏера гел тадай, чка кьадай са кӏватӏалдив атана. За Билалан поэзия икӏ кьатана ва икӏ кьабулна. Са масада масакӏа кьатӏун мумкин я. Поэзия гъариб уьлкве, гьа ихьтин, эхирдалди садавайни сирнавиз тежедай гьиссерин гьуьл я. "Стӏур-зарийрин макан" кьил ганвай шиирда чӏехи мазан Стӏур Далагьалай кьил ктуна саки и дегь хуьруьн вири зарийрин тӏварар кьазва ада. Чавай хьайитӏа, Билала вичини и цӏиргъиник акахьдай гьахъ гъиликнава. Ваз луварни мубаракрай, сифте ктабни, дуст кас!
Видади СЕВЗИХАНОВ
"Кцӏар" газет
Sez Lezgin ädäbiyättän 1 tekst ukıdıgız.