Слахьынҵа аҿаԥхьа - 1

Рауль Лашәриа

СЛАХЬЫНҴА АҾАԤХЬА
Ажәеинраалақәа

Аԥҳәынҭшәҟәҭыжьырҭа
Аҟәа 2014

Лашәриа, Р. Ӡ.
Л 42 Слахьынҵа аҿаԥхьа: ажәеинраалақәа.
Аԥҳәынҭшәҟәҭыжьырҭа. Аҟәа, 2014. – 168 д.
Рауль Лашәриа аԥхьаҩ идигало, «Слахьынҵа аҿаԥ­
хьа» ҳәа зыхьӡиҵаз ишәҟәы еиднакылеит иԥсадгьыл,
иџьынџь, идац-ԥашә уаҵәтәи рԥеиԥш азы имоу ахьаагәыҵхақәеи агәҭахәыцрақәеи знубаало ажәеинраалақәа.
Урҭ рлирикатә фырхаҵа дарцәом, дартәом, аҭоурыхтә
цәқәырԥа иҳәыҧы-ӡыԥуа иалоу Аԥсни уи адунеиеибаркыреи рлахьынҵа. Апоет иажәа даҵаҽырбом, ихьаақәа
зегьы игәаҵаҟынтә иаауеит.

© Лашәриа, Р. Ӡ., 2014
© Аԥҳәынҭшәҟәҭыжьырҭа, 2014

АЖӘЕИНРААЛАҚӘА

АԤСУА ИДА АӠӘГЬЫ ДСЫЗДЫРӠОМ
Дсыздырӡом Абзыԥуа,
Дсыздырӡом Абжьыуа,
Исыргаӡом сыбжьы уа,
Издыруа аӡә иоуп,
Сара сзыҳәан дынцәоуп:
Аԥсуа хаҵа,
Агәеицамк,
Аԥсуа хаҵа,
Афырхаҵа, –
Згәы хәашьым,
Згәы ҟьашьым.
Исыргаӡом сыбжьы уа,
Сцоит мҩак сыбжьыууаа,
Сырхашҭзаргьы абжьыуаа,
Сгәы нхом уи азы.
Сырхашҭма абзыԥқәа,
Сҭаршәын урҭ рыкәа,
Абжьыуагь дсыздырӡом,
Дыздыруеит иаԥсыуоу,
Сзыхгәаҟуа, исыуоу,
Уи иоуп сызҭаху,
Сџьынџь иаҭаху!
Абжьыуареи абзыԥреи,
Жьи-наԥхыци – схыбреи,
Саџьал наҟ сахшәырԥеи.
Шәара ишәеиӷьу избеи,
Сара исеиӷьу ижәбеи.
Абжьыуареи Абзыԥреи –
Изцу схьааи сымшреи.
Дсыздыруам Абзыԥуа,
Дсыздыруам Абжьыуа…
Исыргаӡом сыбжьы уа,
Сзықәгәыӷуа аӡә иоуп,
Сара сзын дынцәоуп.
Иабзыԥуа абжьыуоу
Аԥсуа хаҵа, Афырхаҵа.
СЫДГЬЫЛ ЗҚӘЫРШӘШӘОИТ
Зкәадыр зқәырхыз,
Зыӷәра зҿырхыз,
Аха зызқәа
Аԥхӡы аламбац
Ҳаԥсуа ҽыҩԥшӡа,
Ҳҽыҩ шьамхыҵар
Уеиԥшха,
Сыдгьыл,
Узызқәыршәшәазеи?
Сара сшымшәогьы,
Сызуршәазеи...
Сара угәра згароуп,
Ухаҭа сыгәра угароуп,
Иаҳзеиԥшу ԥхьаҟа цароуп,
Ҳанзымца – зегь мцуроуп.
Зкәадыр зқәырхыз
Аҽыҩ шыҟац иҟоуп,
Ишыҟац иҟоуп уи ашьамхқәа,
Аха аӷәра иаҿырхыз,
Аӷәра ирӷьычыз,
Ицәбаалоит ақәа.
Аԥхӡы злырхыз,
Сыдгьыл – уара сҽы –
Уԥхӡы улабан
Ушымҩахыҵра
Ԥсыуак иҩнаҭаҿы.
АЛАБЖЫШ
Аӡәгьы дсыхьҵәыуом, аӡәгьы сихьҵәыуом,
Атәым лабжыш сара исҭахӡам.
Ауҳәан-сҳәан жәырҭқәа сџьынџь иахзырҵәо,
Уи амц изжьо дысҭынхаӡам.
Тәым лабжышла сара сырҵәыуо
Сылахь икыдумҵан, Анцәа.
Сгәырҩа ацәашьы мчыла исырцәоит,
Арахь срыгәҭылакуп аԥсцәа.
Арахәыц иаҵдоу ԥҵәар сҭеисԥыҳә зны,
Сыҩны иҩналап мчык сзырххо.
Сҟаумҵан уара, Ҳазшаз, сумыҳәои,
Абыз шҳамырк сҭанархо.
Снышәнап, снышәнап, уара уда,
Нхашьа шсымам усгьы иубоит.
Адәы сықәзаргь хыда-гәыда,
Лабжышла ҿымҭкәа сукәабоит.
***
Сыҿхаччо мыцхәык аԥсшәа сҿацәам,
Аӡәы игәы сырҷыдарц зынӡа исҭахӡам.
Шықәсылагьы шьҭа усҵәҟьа сҿацәам,
Сдунеи шаҟьшаҟьа ус ҭынчҵәҟьа сахӡам.
Сиак ыҟоуп сара сырзанымхкәа сызну,
Бӷьыцк сыхьӡ шаныршәлац ианыршәлоуп џьара.
Схы сгәашаха схала амҩа сызну,
Изыхьчо мчык шыҟоу здыруеит сара.
Бӷарҵахьы сыԥсынҵри саџьали еиқәԥоит,
Акәаԥ ргылан макьана ихсыркәшом сцәаҳәа.
Уаҵәтәи амшаз сгәы шшабац ишабоит,
Изуам ҷынк схырҟьар уӷәкаҿ сҵаҳәа.
Хан хьыҵәцарак сыҩналарц смеихац,
Сқәацә хәыҷ са сзы иԥсынҵруп, исуахҭоуп.
Скылгоуп убас еиԥш аԥсҭазаара аихац,
Сышьҭа аӡә дхылан ддәықәларц ихәҭоуп.
АУАҨ ТАТА
Аԥсҭазаараҿ уи дуаҩ татоуп,
Зегьы дырнықәуа ихы ҟаиҵеит.
Имԥан иқәлаӡом ишәарҭоу,
Убас, убас игәра ргаӡеит.
Длацәҟәыс-шьацәҟәысуа, ауаҩ тата,
Изҳәом сыцәгьа изхара.
Схәышҭаара ахәа, исыхьтатоу,
Исымхны иеиҭоит ԥшак хара.
Исыцәнымхошәа қаҷааи ҩысҭааи,
Еснагь исҿаччошәа сирбоит…
Урҭ рӡыхәашь знык са сзырааит,
Нас снапала сҵеиџь счаԥоит.
Ауаҩ тата еидарак даҵоуп,
Игәырҩеигом уи суахҭа.
Амц ныха дныҳәо дамҵоуп,
Сшәоит синыҳәар ҳәа схаҭа.
***
Адунеиаҿ сара акалашәа сшами,
Иахьанӡа саазгаз сызхылҵыз рхыԥшами.
Избоит мыцла еибарку дшыҟоу дшамшамуа,
Дҳаракны ажәҩан дышьҭнамхыргьы шамуа.
…Цәаныррак аԥхыӡ хаа бзалымҵуа бшалоу,
Ибцәызӷьычуеит бсаркьа сыгага зныҷҷало.
Бызгоит бышьҭыхны сыбӷа ԥҵәаӡаанӡа,
Џьанаҭ тәарҭа дгьылкаҿ бнаган бсыртәаанӡа.
ИАНЕИХЫЗҨО СЫЛАЦӘА
Ианеихызҩо сылацәа,
Аԥсшәа расҳәап срылаҵәан:
Сыбла ихгылоу сгәылацәа,
Схәыцра иалоу сыуацәа.
Ах, сара ахәыларцәа,
Исхамшҭи слахәылацәа,
Сцарц зҭахыз снарылацәа,
Ахгыла-ҿгыла гәҭылсацәа.

Шәҽабашәҵәахи, сыԥсыцқьақәа?
Ишәыриаш сшьапы – ицыркьуа,
Шәнапала еихыжәҩа сылацәа,
Нас зны иааип сыуацәа.
« УҲӘА ЕГЬЫРҬГЬЫ...»
Сыхьӡ рҳәозар ҳәа игәы хыҭхыҭуа,
Аизара дуқәа рҿы днеиуеит,
Аха аҿаԥа рҿалазшәа, иара иҟны
Ианнеилак,
«Уҳәа егьырҭгьы...» аздырхоит.
Ателекамера аблақәа лацәҟәысуа,
Иԥшра-исахьа иавсны ицоит.
Насыԥс ишьоит телела
Иԥҳәыс дылбар, ихшаз дырбар,
Ддырҽхәар,
Игәы ҟарҵар,
Аха цас ируазшәа, уи датәарбом,
Џьабаа игым,
Дышәҟәыҩҩ цәыблагәым,
Аха «уҳәа егьырҭгьы...» аихац
Дҭахеит.
Ҵлакашәара амраҿ иқәра неин,
Игәалақәа
Рацәахеит.
«Уҳәа егьырҭгьы», иуҳәа егьырҭгьы,
Маҭҵас иҵәиҵәиуа ишьапқәа ирыкәшан
Дыркуп деимлагәа…
Роман ҿыцк аҩра даҿуп
Аԥхӡы иҿыкәкәа…
Зыхьыӡқәа рҳәац урҭ рыхьӡқәа рҳәоит,
Идырҽхәац, урҭ дырҽхәоит,
«Уҳәа егьырҭгьы…»
Угәы зԥужәозеи уара?
ЗНЫ АԤСНЫ ИАНЫҴХЬАЗ
Зны Аԥсны ианыҵхьаз,
Уажә анҭыҵынтә иааз,
Иукәыхшоит, уакәыхшоит
Удгьыл-узбаз.
Сажәақәа сроур,
Ирықәлом ҳаҭыр
Ҳәатәыс уӡбахә роур,
Еиҭа асы уҭанасыр,
Узыхьчаша дабаҟоу
Ҩынтә ухҵәаны?
Угәы лаша Аҟәа
Иазкыдҵа еҵәаны.
Ухала амҩа уанызаргь,
Уҟамлароуп уаӡәны,
Дабызаргь, данызаргь,
Дабдузаргь, дсабизаргь,
Аԥсадгьыл аҿаԥхьа
Зегь еиҟароуп,
Егьырҭ зегь уаароуп.
Сык ҳҭанасуазаргь,
Арахь ҳагәқәа шьала
Иҭәны дара еисуазар,
Иҳачҳап, зегь ҳачҳап.
... Фышә шықәса зхыҵуа
Уаргьы саргьы ҳҵеиџь,
Ҳааннажьуам, ҳааннажьуам
Ҳабӷақәа реиџь,
Зны, Аԥсны ианыҵыз,
Уажә анҭыҵынтә иааз,
Уакәыхша, иудкыл,
Удгьыл – Узбаз.
АКӘАЛАА АКӘАКЬАҾ
Сымшқәа кәалааушәа икьакьоуп,
Сыхьӡ зынҷабло иара акәакьоуп.
Схы-сҿы зныҷҷало цәыхәашь саркьоуп,
Аха суаҩуп ҳәа схы сазԥагьоуп.
Ҵәы-мыждак сыбла ихыслан,
Санкаҳа амҩан зны сшьацәхныслан,
Еихаҿаҳәан сшьапи смахәари…
Лари-Уаари Хази-Чхәари.
Сҩызцәа дуқәа сырԥхашьама?
Сыргәалашәама? Срыцҳаршьама?
Аӡбахә рҳәома Лари-Уаари,
Лари-Уаари Хази-Чхәари?..
Дысхыччарц дашьҭоуп анкьа исҩызаз,
Ӡышьхәак сеиҭоит сеимарҩызны.
Сыхҭалкит аҩсҭаацәа рангьы,
Иҟыжуа исхаԥыруеит ҟәраанкгьы.
Схы-сҿы зныҷҷало цәыхәашь-саркьоуп,
Аха усгьы схы сазԥагьоуп.
Сымшқәа хаам, нас урҭ зегь кьакьоуп,
Сыхьӡ зынҷабло ркәалаа акәакьоуп.
АМАҲМЫЗҚӘА
Сқәыԥшын, сықәын адәы скаткато,
Аҵыс шысымшьуазгьы, исҭаххар, абла ҭысхуан.
Уажә сыблақәа ирхаҳалаз иарбан каҭоу,
Сылашара –зда сымам-аргамаҵәҟьа исымхуа?
Шьаҿақәак рнаҩс ихәашьхоит ахаҿқәа,
Сзеигәырӷьоз, исықәгәырӷьоз сбарҭам.
Имҩасит сантәаз сара аҵых ду ԥҽуа,
Цәаҳәақәак ылабылгьоит, сыргәаҟуа, са сиарҭа.
Схы сҷаԥшьоит схала, аҵых ду ԥҽуа,
Ҳәынаԥк хәмаруа икыдбӷьаҭлоит сызқәа.
Иҭакьыркьыруеит слымҳа, исҟәамҵӡо аҽқәа,
Ираасырхошәа урҭ сахьҽыжәу амаҳмызқәа!
УИ АНЦӘА ДХАЛҴОН
Марина Ҵахнакьиа–Ажьиба илыхьӡынҩылоуп

Анцәа дхалҵон Марина, Анцәа дхалҵон,
Имаалықьцәа лдоуҳа ашҭаҿ иҭалҵон.
Дԥыруа гәыла Шарԥыеҵәа даҵан,
Дгьыли жәҩани лара лзыҳәан иҭацан.
Шәышықәса нылҵыргь Марина дажәуамызт,
Лара дыҟамызҭгьы Анна дзиуамызт.
Аҟәа даныҟаз, ма Акәасқьа даныҟаз,
Поезиан шьас лдақәа ирҭаныҟәоз.
Лҿабызшәа акалашәа ихаан, иҳаҭырын,
Лыламыс аҽыхәа ԥшӡа еснагь икәадырын.
Уи аҽыхәа дхьанарԥшит Ажьиба Енвергьы,
Рашәақәа здыруа Ажәеиԥшьааи Аергьи.
Мгәыӡырхәеи Акәасқьеи рӡиасқәа еилалеит,
Урҭ дырҭаӡсо Анна ссир дҭалеит.
Лара илыхдырԥом ҳашьхақәа рылаԥш,
Дрыхьчароуп, дрыхьчароуп,
дрыхьчарами рбырлаш.
Даҳнырит Марина, наҟ ҳалаԥш даныҵашәа,
Џьара икыдхалт ишнеиуаз лиеҵәа кыдшәан.
Иаҳтәым дунеикаҿ лдоуҳа ашьҭыбжь ҳаҳарцаз,
Маринеи Енвери рыԥҳа илызҳарцаз.
Марина иԥылҽуам лыԥсҭазаара асаркьа,
Икналҳаит наӡаӡа Акәасқьа, Акәасқьа.
ХАҴАҴАС
Ԥҳәыск днасыдгылт аԥсраҿы,
Каҷырақәак анын лхы-лҿы,
Лхаԥыцқәа еиқәжьакца икаԥсахьан,
Ауҳәан-сҳәанқәа иҵжәа иргахьан,
Дцәажәо лҿаалхеит, дысҭынхазшәа,
Сгәы кыдызххьаз хылтит «лашәа»:
– Уԥҳәыс дыбзиоуп, – лҳәеит лара,
– Иухшаз бзиоуп, – лҳәеит лара,
Аха уҽеигәышьам уара,
Ижәны уқәуп аҟәара.

ТАИФ ИАХЬ
Таиф, акгьы схарам,
Уаргьы акгьы ухарам,
Иухашҭзар сгәы аԥхарра,
Иуцәызӡар сгәы аԥхарра,
Иудысҵом харак,
Исымам гәынхарак,
Иаҳа иузгәакьақәоу цәырҵзар,
Урҭ ражәа хыркызар
Акгьы сҳәом, акгьы сҳәом,
Иузмырҿыцуа аиҩызара
Узыхьчом, еиқәхом.
Исыжәло аԥша кылҟьа,
Ицәгьаз ахылҟьа-ҿылҟьа,
Уара уахь уи сымҩа
Азеихҵәом, Таиф.
Ҳаиҩызара амшын ду
Иҟәандаӡа иӡаауп
Сцәеижь зегь ӡыф.
Таиф, узаҵымԥрааит
Аибашьра ачалт,
Аха уԥсы лаша аҵԥраан
Ажәҩан иаҵалт илашо.
Уԥсы лаша хьӡырҳәага
Ҳаракыроуп изызшо.
Саргьы саҵԥрааит
Аибашьра ачалт,
Сыԥсраны сахыԥеит
Аџьалк.
Адәы сықәуп сыԥсы ҭоушәа,
Иҭамшәа,
Макьаназ ус сааиуеит
Сымра ҭамшәац.
Таиф, ухьӡ иаззырҳаша
Ҟалааит,
Анкьатәи уҩызагь
Харантәи дыԥшлааит.
СХӘЫҶРА ГӘЫРӶЬАХӘ
Схәыҷра гәырӷьахә
Анцоз имҩасны,
Санааӡоз сыҩны ахьаӷә,
Иҟалозма сгәы акы алсны,
Исымаӡамызт хыхьи-гәыхьи.
Сцон уҳәан-сҳәан ӡытҟәак
Сырсны,
Аԥсҭазаара агәхьаагарак
Сылсны.
Аха ашәа сҳәон
Сыбжьы ркаҩны,
Тымитышак
Џьара саҩсны.
Сыхбыџра гәырӷьахә
Анцоз исаҩсны,
Ианыҟалоз сгәы
Акы алсны,
Изгарызшәа сара
Аԥхьахә,
Ампыл адырсыло
Аҭӡамц
Ахьаӷә,
Сыхәмарра сгәы
Ақәԥҵәомызт,
Ҵәыргылак смахыԥаргьы
Суӡомызт.
Сқәыԥшра гәырӷьахә
Аҽыҩ санҽыжәла,
Мца қьоуқьадк
Агәақьҳәа иансыжәла,
Саныгәаҭеиуаз сыцәа ҟьалан,
Зынгьы сандәықәлоз
Схабжьаҟьалан,
Сыҽсыриашон сара схала,
Ӡыхәашьк салҵны сцон лыԥхала.

***
Ицқьаӡазшәа збон са сыжәҩан,
Арахь аҵкарқәа зегь хәашьуан.
Салан Аҟәа, иҭҟьазшәа сыжәҩа,
Шьоукы сыцәнымхо игәыцхәгәышьуан.
Стәашьа, сгылашьа, сыԥшышьа,
Сныҟәашәаҵәҟьа – зегь рххатәын.
Доуҳамчс исымаз – са сырхнышьна,
Амца иаӡрыжәуаз хьчатәын.
Сыԥсҭазаара, дад, сыԥхоумшьан,
Сыжәҩа хьызҳәоз рацәахеит.
Сӡыхь уахыччо унапы ҭумшьын, Усҟан зегьы среицәахеит.
Саҵаԥшуеит сара сыӷныжәҩан,
Сыӷныжәҩан ацлабуеит мра цеи.
Исышәҭ ҵәыцак ашәҭыц зхыршәло,
Дысныҳәоит ҿыц ииз аҵеи.
ЗҾАБАХӘ НҴӘАША
Зҿабахә нҵәаша сара,
Зҿабахә,
Саҿахазшәа сҟалеит
Абахә.
Сҳақьԥсықьуа
Сызцом хара,
Ԥсшьахак сымам
Сызхара.
Зҿабахә нҵәаша сара,
Зҿабахә,
Ирҳәоит схымҩаԥгашьа
Аӡбахә,
Џьоукы сдырҽхәоит,
Џьоукы сдырџьоит,
Сара аџықә-џықә
Сыччоит.
Зҿабахә нҵәаша сара,
Зҿабахә,
Сгәаҟуеит исымаӡамкәа
Тәамҩахә,
Исҭахуп зегьы
Срыхьӡарц,
Шьхарԥык саҿысны
Џьара сцарц,
Зҿабахә нҵәаша сара,
Зҿабахә,
Исыҵахжәеит сзықәтәаз
Амахә,
Аӷьеҩҳәа скаҳан
Сшьапы ԥҵәеит,
Сылахҿыхра
Убраҟа инҵәеит…
Қәоурак ашьҭахь
Кәарак сыжәлеит,
Сызмырт шьапыла,
Снеины сҽыжәлеит.
О, исхыччап,
Дад, иага,
Акәара ччиа
Санага.
Зҿабахә нҵәаша сара,
Зҿабахә,
Сзаҿахазеи
Сызхамло
Абахә?
ААԤЫНРАХА
Схәыцра пылҳаҭ еиқәарақәа аннымҵәо,
Сыблақәа амцаԥшь рхылан ианбылуа,
Быгәнаҳашьан бсырҿыхаӡом баныцәо,
Ишсымац макьана исымоуп сгәы збылуа.
Быгәнаҳашьан бсырҿыхаӡом баныцәо,
Абжьы гозаргь быхәда быцәаз, сымш, бхааӡа.
Ӡымшынк сыжәлоз сагарцаз уи хышхыҵәан,
Цәашьык акуеит сгәаҵан иххаӡа.
Абжьы гозаргь быхәда, быцәаз бара ԥшьаала,
Ҿыц аибадырха ҳамаӡам ҳара.
Ҳазцом мариала ҳаԥсҭазаара неихшьала,
Ҳаԥсы хьыхәхәо ишалоу Аԥсынра.
Быхәда абжьы сазыӡырҩуеит, иҿысҭӡом,
Сгәы иҭагьежьуеит Тиутчев ицәаҳәақәа…
Быгәнаҳашьан бсырҿыхаӡом баныцәо,
Ишсымац макьана исымоуп сгәы збылуа.
«Аԥсҭазаара асааҭ ҿахҵәа анааилак,
Адгьыл наҟ ианцо маха-маха,
Ҳамч зқәымхо ӡымшынк анаҳиааилак,
Ихаҿсахьа ибап ҳазшаз уа дҿаасҭаха».
…Быцәаз, соуԥшәыл, быхәда абжьы галааит,
Ааԥынраха аԥхыӡ ԥшӡақәа ббалааит!..
МҨАДУК АИХҴӘАРА
Убра, мҩа дук ахьеихысҵәо,
Саҳәшьа ҭакәажә ԥшӡак дынхоит.
Ихааӡа лҿабызшәа ихышхыҵәо,
Сыкәа иҭаланы сарԥхоит.
Абри амҩаду ԥшӡа ахьеихуҵәо,
Смаҵура хьыӡ гәаҟ сыхьчоит.
Схы сымагәыхьха, санызмыцәо,
Мацәыск ҵарыҵыруа исҿаҷҷоит.
– Уаҳәшьа дузӡатәуп, сашьа ҷыда,
Аҩныҟа усызнамгеит ҽнак…
– Ус ахьԥабҳәо, саҳәшьа ҷыда,
Ҳарҭ еицаҳтәуп хәышҭаарак.
…Еҳәшьа ҷыдеи Ешьа ҷыдеи,
Мҩадук неихҵәа еибабаӡом.
Еҳәшьа ҷыда Лашьа ҷыда,
Лыҩныҟа днеир каџьбеик иуӡом.
***
Ҵысхәык сеиԥшхама, хлаҳәада?
Сласцәам, иараби, схьанҭам.
Дгьыли-жәҩани, ах, иахьеиду,
Избарцгьы сашьҭам, иагьсыхәҭам.
Сара сызкылыԥшра аҵыхәа
Анынҵәаша анцәа идырп.
Адәы сықәларц сыбӷа еиҵыхны,
Сымшәаӡакәа сҽы скәадырп.
Схы збоит сыҟоушәа мҳаџьырра,
Арахь Аҟәа агәҭа сынхоит.
Сылхо сшылоу амалаҷырра,
Сыхшыҩ хшыҩда сҭанархоит.
ХЫНҬЫЖӘИ АҚЫЖӘИ
Лара – блаҭиқәаҵәаа – Хынҭыжә,
Итәҩасырц зҭахыз сара – Ақыжә,
Ҳхәыҷқәан ҳҩыџьагь, ҳхәыҷқәаӡан,
Лара дгаӡан, саргьы сгаӡан.
Зыхцәы еилабыҭәыз уи Хынҭыжә,
Зшьапы хырҟьаҟьаз сара – Ақыжә,
Маҷӡак, маҷӡак слеиҳабын,
Шьыжьла санылбалоз – мшаԥын.
Лгәашә савсны ашколахь сцон,
Хынҭыжә ла лтәала ашәа лҳәон:
– Ашколахь уцома, мшәан, уара,
Мшәан, уаҟа иуҵома аҵара?
Сара макьана ашкол сҭаӡам,
Ҵәҵәабжьык сарҿыхарцгьы сҭахӡам.
Икнаҳауп суаргьала гьало,
Сақәтәан сгьалалар ҟамло…
Ишсаҳауаз Хынҭыжә лыбжьы,
Ашколахь слывсны сцон шьыжьы.
Шьыбжьон саныгьежьуаз смах-ԥсах,
Ашәа сышьклалҳәон еиҭах:
– Уара ашколаҿ аҵара уҵоит,
Ҳара џьмак ҳамоуп, гәыж-мыж ҟаҳҵоит.
Сара исҿарҵоит ахырҵәы рҵәны,
Мҩак уаныз уара узаҵәны.
…Сгәы ԥылжәон Хынҭыжә, Хынҭыжә,
Атәыҩа хыҵәраар ҟалозма Ақыжә…
Дшысхыччоз збон абни аҭысҳаԥ.
Схәыцуан: баанҿаси цқьа ибызҳап.
АКАЏЬБЕИ
Ицәа дҭалоит дкамаршшоушәа,
Дхьаԥарчушәа деикәаҳәуеит,
Аӡә дирџьошәа, аӡә дирҽхәошәа
Анахь днаҳәуеит, арахь дааҳәуеит.
Аӡәы ицимжәыц уи ҵәыцак,
Имҩа – икабинет-иҩны.
Ибоит ишихыччо инцәыҵак,
Ибоит дшырымбо дуаҩны.
Акгьы схарам. Акаџьбеи уарбажә,
Ашьапхыцқәа дыркуп дырххо.
Данԥсы ианду аҭакәажә,
Иҩызцәа ирзымԥшааит дахьынхо.
Ллеишәа цәгьоуп иԥҳәыс Анҭица,
Илымаӡаҵәҟьам уи хәарҭаԥшь.
Лҿы дҭаԥшлароуп… Еиҵалеит ица,
Дашьӡеит, дашьыхаҭеит ақашь.
Ибоит: икаџьбеира дзалҵуам,
Игәы акы иареиџьуеит еимлаҳәах.
Еҳ, иаб даԥсыуа хаҵан,
Дирҽеиуан димазҭгьы еиҭах.
Ихшаз иҷкәын заҵә дҟамландаз,
Иара иеиԥш иԥҳәыс длыцәшәо.
Икаџьбеирагь ихьымӡандаз,
Иҟаиҵо дҟаланда игәы иҭашәо.
ХҨЫ-ХҨЫЛА
Ауҳәан-сҳәан ӡымшын сынхыҩрыла,
Схы ахьынахо сцарц цәгьа избом…
Шәеидымгылалан хҩы-хҩыла,
Шәытыӷьтыӷьра аҵыхәа ԥҵәом.
Сажәа сҿырԥаауеит исыжәлан,
Иқадақьуеит амитә рҿио.
Иаазхәаз дарбан, мшәан, ахыжәла,
Иаҳгәыдиҵо иарбан хҿоу?..
Сыԥсы, ҟаитанҵас, ԥсыуарала,
Аҽсыкәыршан иаҿуп схәырра.
Адәы сықәзаргьы гәырҩала,
Избоит сымҩа шцо хара.
Схы сыхьчароуп сынхаҩрала,
Исымаӡам аӡәгьы игәаӷ.
Сыӷба мцароуп инхыҩрыла,
Иашаҭароуп исымоу агәаӷь.
Ҳтыӷьтыӷь цәажәара хҩы-хҩыла,
Саргьы салахәуп агәҭа.
Аԥсуа иҭоурых ҿыц ихҩаалан,
Исызҵагәышьом сара шьҭа.
САЖӘЫМҬЫҼХА
Акгьы сашьҭам сажәымҭыҽха,
Исызхоит саб рыцҳа иуаџьаҟ.
Сажәымҭыҽха, сгәы зырҿыхо
Сымоуп, сашҭа – са сбираҟ.
Сгәырҩа аӡы хьшәашәа саҿыхәо,
Сыҩнагьежьуеит сыҩнаҭа.
Ишызбац ԥхыӡ избоит аҽыхәа,
Икьыркьыруеит уи еиҭа.
Дунеи мшынкаҿ сыҵәгәыр хыршәлан,
Ԥсыӡк скырц сара сеихом.
Сџьынџь сахуп гәырк аҵа скылшәан,
Сымҩашьо издыруеит, шьҭа сҭахом.
Сџьынџь, уԥеиԥш ҿыц ирххатәхома,
Маха-маха уеимдырххоит.
Исырҭаз суахәамахьӡы сызхома,
Сажәуазаргь гәыла са сҿахоит.
Суахәамахьӡ смыхәар ԥхьаҟа неигас,
Сжьырныҳәахьӡ сымоуп, ишәаҳау.
Саԥсшәа сыцуп матанеигас,
Убри ауп сныхақәа иреиҳау.
ИЛАФУШӘА-ИЛАФЫМШӘА
Макьана исықәӡам ааԥсара,
Аха сахаанхеит схахәы акаԥсара,
Маҷ-саҷк схаԥыцқәагь ркаԥсара,
Уиҵәҟьа сзычҳауам сара…
Арахь сыхшыҩ аҭыԥ иҭоуп,
Макьаназы уи хәарҭоуп.
Икәадам усҵәҟьагьы сшьамхы,
Исрашәартә сыҟоуп са сымхы.
Хьаас искым: ҳзынио ҳаниоит,
Ҵаҳәарҭакаҿ зны ҳаиниоит.
Исҭахуп сымҩасырц сара убас,
Убас, убас, убас, убас...
ШАҞАҨЫ
Шаҟаҩы сдырҽхәахьоу… Шаҟаҩгьы сдырџьахьоу,
Исымаӡам урҭ рхыԥхьаӡара.
Шаҟантә сыбӷа еиҵысххьоу, шаҟантәгьы схәахьоу
Иадыруеит сара сыбӷаӡара.
Сышнеиуаз ахаҳәраҿ сшьапқәа еишьклашәан,
Схы сазнархәыцит уи даара.
Саншьцәа рашҭаҿ сара исҳәоз ашәан,
Инасыԥын рашҭа ԥшӡа аҭаара.
Иҟасымҵеит сара хылԥа-хас,
Ишәцәысҵәахуа сымам маӡакгьы.
Аӡәгьы снеицом сыҩныҟа сыԥхарс,
Сызбылуа сабылроуп мцакгьы.
Ах, анаџьалбеит, еилыскааит акы, –
Ухьӡ рҳәонаҵы уԥсы ҭазаап.
Иухыччо уркуазаргь нас шьоук аԥскы,
Зегьы-зегь, зегьы-зегь уааразаап.
***
Акымзарак сашьҭам, зынӡа акгьы сҭахӡам,
Исҭахӡам, дмаалықьзаргь, ҿыц иԥсы схаларц.
Сацәыӡуеит сдунеи ԥшӡа, избоит шьҭа сахӡам,
Аха сашьҭоуп усгьы хәыԥшӡакаҿ схаларц.
Адәы сықәзарц сҭахым сара сгәырҩаха,
Саҵашьшь изжәуеит сгәырҩа аԥаҭхьгьы.
Уи самшькәа сышнеиуа, ҽнак санҭаха,
Иароуп изхылҵуа ҿыц са сыгәҭыхагьы.
***
Сшыҟоугьы ԥсҭҳәақәак схаԥоушәа,
Срымбозаргь акы саԥсаны,
Сгәы иабоит ԥсҭазаарак саԥоушәа,
Ҽаӡәы сшибогь сԥаԥсаны.
Схы збом сара снымха-хымҵәан,
Сыҩны дыкҿазаргь алыԥсаа…
Ԥылгадушәа исфом аԥымаҵә…
Шарԥаз ашәа анырҳәо аԥсаа…
***
Ааԥынроуп шьҭа, кырцхк ауазаргь,
Ишыԥшӡац иԥшӡами Аҟәа.
Зынӡа скьаҿзаргь, ма саузаргь,
Сҽаҵахызҩом снеины аҭәаҟәа.
Сыршны еихаӡаҵас сеиҵызхуа,
Аӡәгьы дыҟам, аӡәгьы илшом.
Исымпыҵшәом еҵәак аҵыхәа,
Цәгьак са сҿаԥхьа аӡәгьы изыршом.
***
Ҳарҭ, ҟазшьала аҳауа иалоу,
Ҳхаҭа иҳаздыруам ҳазхьынҳалоу.
Ҳазҵымҵуа иарбан уалу,
Иҳацрымшәо иарбан гәалоу.
Зыԥсҭазаара нҵәаз уи дуалдоуп,
Анышә хьшәашәаҿ дыхлаҳәадоуп,
Аха доуҳамчык ус иԥырҵуам…
Дгьыли-жәҩани рԥеиԥш – уи ыӡуам.

ХЬЫМӠӶЫДА
Сашьҭам ԥшандага хьӡык схыҩырц…
Сшәаҟьаны сыԥсҭазаараҿ смыҩыц.
Сцалоит сышцалац, сыблаҟьозааит,
Сыхьӡ хәыҷ бызқәак ирҟаҟозааит.
Сыҩны сызшьуа дызцашам уи анарцә,
Ихаацәоуп суаџьаҟ иахылҵуа алҩаҵә.
Сиешьара сашҭа еиҵых рызхозааит,
Аха ҭыӡҭала хазы-хаз инхозааит.
Ус сықәым дунеик хьӡыда-цәада,
Ак сыҭнымхартә исыхьи, сзеицәада?
Саб иашҭа ду сыхьӡ азынхааит,
Хьымӡӷыда исҭынхаша сҭынхааит.
СЛАХЬЫНҴА АҾАԤХЬА
Зеиқәа ԥжәаз хаҵеибоушәа
сымшқәа шьҭа иқәсыршәуам,
Слахьынҵа аҿаԥхьа сласбоушәа
сыҽкасыршәуам.
Арахәыц сзаҵдом, ишԥазури, агәыр аҵа,
Сыԥсы сшәыршьа, нас, сыҵла ашәшьыра амҵан.

Аха амацәыс сҿаҷҷоит, ажәҩан схагәыргәыруеит,
Ҳаи, амацәыс сацәшәаны, исымпыҵшәома агәыр уа.
Хаҵеибоушәа исҭахым сара сымшқәа қәсыршәырц,
Ҳхаҵкы уцеит ҳәа сатәамбаӡаҵәҟьа сдыршәырц.
Схы збоит сымшқәа цқьоушәа, саԥсуараҿ ссасымшәа,
Сызшаз сигароуп сыхшыҩ ҽнак иансымшәа.
Анцәа иумҳәан сымшқәа рҿаԥхьа
сшьамхы асырсуа,
Дӷамшь сырслоит сшьапы хырҟьаҟьа
аӡын қәа шсысуа.
Ҩнык сыҩнахәаҽуеит… Исымаӡамеи хгарҭак,
Еибарбылгьо сашҭа иҭалоит сымш хыдақәа гәарҭак.
Убырҭ рыбжьыккарҭа сҽыбжьаршәны исшәаҳароуп,
Сыбзырӡы зымҳәац ажәак усгьы ирҳәароуп.
ИХҴААЛАЗ АМҨАЛА
Ихҵаалаз амҩа сықәлан сцоит,
Ишьапқәа ҵәаҳәӡа аӡә дсыхьӡоит.
Иаҿыз уахгьы-ҽынгьы аҳәашгаш,
Сара саҵкыс игәра ргашт.
Сцәа схызхуа еиҳахашт,
Иӷьычны ирфо зегь рхаҳашт.
Амарџьа. Амарџьа. Зегь ҳаиццашт.
Жәҩангәашәԥхьаракаҿ ҳнаӡашт.
Ирхылаанӡа сыбла аш,
Ихҵаалаз амҩа сықәлан сцашт.
АҚАҶАА
Данҭала сашҭа ақаҷаа,
Акәҷарақәаҵәҟьагьы шәаҟьеит.
Уаанӡа ҿызҭхьаз арбаӷь заа,
Еиҭаҿыҭны амҵәыжәҩа аҟьеит.
Сашҭа иҭалаз ақаҷаа,
Ашьшьыҳәа ихала дҭыҵны дцом.
Сла Дамшәгьы, ахы ахчааит,
Қаҷаак ицҳаӡом, ҿнаҭӡом.
Сишьклаԥшлароуп, ԥсыхәа сымам,
Иҿаԥхьа сгылаӡом сыҽреиџь.
Иҿаҟәарц дашьҭаҵәҟьоуп са сымҩа,
Уажә илаԥш иҵашәеит уи сҵеиџь.
Слажә ҟрым-ҿрымуеит, ахы ахчааит,
Ашышьа иақәшәом, аӡә дабар.
Қаҷаак анцәа сицәихьчааит,
Иҭахуп уи сҵеиџь зынӡа иҭабар.
Дынхаҩыцқьоуп са сызхылҵыз,
Дуаҩы разушәа сгәы иабоит.
Ақаҷаа уахык дзеиԥхыӡыз,
Сашҭа иоугәышьом, дџьабоит.
Дысҿагәыбзыӷуеит ақаҷаа,
Сизыӡырҩуеит сгаӡаха.
Ах, с-Дамшә, ухы ухчааит,
Иҭаужьлаз дарбан сымӡырха.
УЗҬАХЫМ – УИҬАХЫМ
Узҭахым – уиҭахым…
Уи дууам, дҭахым,
Иаԥсуа ҩны дахым,
Иашҭаҵәҟьагьы рхым.
Уиеиӷьуп уи аԥсык,
Угәашә аартны сасык,
Дҭалар, деилагоит,
Ӡымшынк уаиргоит.
Иуҳәогьы иҭахым,
Иууагьы иҭахым,
Шьҭа ихгьы иҭахым,
Имал-ҷан игәы ахым.
Ҳуардынқәа меивҵахеит,
Иара дҳәалахеит,
Ишьапқәа ҵархеит,
Ихшыҩ кәадахеит...
Узҭахым – уиҭахым,
Дуздырыр, уҽырҭынч.
Зыҩны иахым, дахым,
Нас дзыгәырҩои ҟадыџь?
ЗЕГЬ СЫЧҲАУЕИТ, АХА…
Адәы сшықәыц сықәуп,
Сара ааԥсарада.
Санықәуеит, иснықәуеит,
«Раида гәышьа, раида…»
Акгьы сгәы иалсӡом
Аԥсрада, аԥсрада.
Акгьы сгәы иалсӡом
Ачарҳәарада,
Амаҳагьарада.
Акгьы сгәы иалсӡом
Аџьынџь аҭирада,
Уи аҭирада, аахәарада.
Егьирахь ишәҭаху сзышәҳәа,
Шәсацәҳа ҿҭыӡәӡәаала,
Акымзарак саҳәом,
Акымзарак шәасҳәом,
Ҿысҭӡом,
Зегьы сычҳауеит.
***
Сыхәажә-ца ҭәызарц, схы-сыԥсы наҭ,
Ишьҭысхуан сшьамхнышлан, мчыла акалаҭ.
Наҟ иԥсы иӡон исыцхраашаз сгәыла,
Схы-сыԥсы сфон, сыгәжәажәон, гәаныла.
Сҟазшьа зегь ахароуп, бзанҵык са смашшӡацт,
Сҿы шәаҳаушәа ҽԥныҳәан ажәак сымҳәаӡацт.
Схала дәык сықәхеит, схалаӡа, сӡышӡа,
Бысмацәҳан, ҳаҩныҟа сгәарагал, сыԥшӡа.
АДОУҲАМЦА
Снеиуеит ԥшьаала сҽынкыло,
Сгәаҭа макьаназ еилыҷҷоуп.
Саиааиртә сыҟоуп исԥынгыло,
Мрашәахәала сгәы хырҷоуп.
Сызхылҵшьҭроу рыуаҩра гәынкыла,
Сынхошәа иахьанӡагь сгәы иабоит.
Доуҳамчык сышьҭнахт исԥылан,
Доуҳа ӡыхьда сгәы шабоит.
Адоуҳа ӡыхь са сзы инасыԥуп,
Адоуҳа жәлар сырҿаԥшуеит.
Доуҳамцала адәы сықәуп,
Доуҳамцак аҿы сбылуеит.
АԤСҬАЗААРАҾ
Аԥсҭазаараҿ иашәырҭаҭоу,
Акымзарак сгәы ахӡам.
Ҽнак-зны ицәырҵыр, дад, ишәарҭоу,
Схы сшамеигӡо уи маӡам.
Избо итатоушәа шәырҭаҭак,
Сымшқәа дырццакӡоит уеизгьы.
Сԥацха чуан ҷышә исыхьтатоу,
Убригь иабылхьеит мцакы.
КӘЫЖӘЛАР
Акымзарак саҳәом,
Акымзарак сырххом.
Ргәы аартны ак сарҳәом,
Сҭахцәак сыргәаԥхом.
Маӡала еигәныҩуеит,
Маӡала еицуп.
Маӡала еиԥхныҩлоит,
Еибырҳәогьы – мцуп.
Иԥшӡоу адәахьала,
Ҩныҵҟала дхәаԥсоуп.
Абаӷлачын иахьала,
Аӡыргара даԥсоуп.
Аԥҳәыс еилагәагәа,
Зусқәа еилыргам,
Ҳалшьаҟьоите Гәагәа,
Улацлабыргьы луам…
Ирыӡбоит Аԥсны аусқәа
Кылҷын, Хәанакьа, Қар.
Акаҳуеиқәаҵәа аԥхыӡқәа
Рзеиҭалҳәоит Еԥқар.
Ауҳәан-сҳәанқәа рӡытҟәа,
Иахәшәтәуеит шьоук иржәлар.
Д-Гегельхеит уажә Аҟәа,
Алафҳәаҩы Кәыжәлар.

ҨАЖӘАНТӘ
Ҩажәантә сыԥхьаӡон, аҽыԥхьакра сахьӡон,
Ануаа рхәынтәи ахыртҟәацқәа ааӡон.
Аҳауа иахьалаз ишәышәуан, ишәышәуан,
Урҭ ҳнаган ҳҭарыжьуан аԥсцәаҳа ичуан.
Ҩажәантә сыԥхьаӡон, аҽыԥхьакра сахьӡон,
Аха саб ашҭа дықәлан ҵлак амҵан деимдон.
Ҽыҵәахшьа сымамызт ишаауазгьы ахыртҟәац…
Иҟоу уасҳәап, аԥсҭазаара, сургәаҟцәоит, усҟәаҵ.
…Саб иаҳаӡомызт зынӡа аибашьра абжьы,
Дышгылац уи дгылон еснагь еиԥш шьыжьы.
Нкылашьак имамызт, уи дықәлон адәы,
Ех, дадхеит, ицәгьами, ицәгьаҵәҟьами шәкы.
Ануаа рхәы аҟынтәи аӷа атәыла ирбгон,
Агыруа – сгәыла сашҭа ацәгьақәа иҳәон.
Ахыртҟәацқәа агәыдиҵон иблырцаз сыҩны,
Иҿасҵон счеиџьыка, дысшьон уи дуаҩны…
…Ахыртҟәацқәа шышәышәуаз сыҩны сихьӡеит,
Сгәаара схы-сҿы ишаныԥшыз сымӡеит:
– Иаҳҳәеит ҳәа иухьи, иҟоу умбаӡои?
Ахысбыжьқәеи аҳәҳәабыжьқәеи зынӡа иумаҳаӡои?

Ақырҭуа ихыртҟәацқәа ҳҩыџьагь ҳаршьуеит…
Ҳахәҵәы анихӡарц дҿаҳәатәха деибашьуеит.
– Дҳақәымлахьеи, ҳимбылхьеи, мшәан, уи знык,
Ҳаиҟәаҟәаӡарц дашьҭан ҳарҭ, иҟам уаԥсҵәык…
Ахыртҟәацқәа ҳхашәышәуан, сара аҭак ҟасҵон,
Абырг иаҳаӡомызт, сыҳәҳәагәышьон, сыҳәҳәон.
– Нои иакәӡам уажәы иҳақәлаз, Шеварднаӡе иоуп,
Уаргьы саргьы ҳҵысҭра ҳцәигарц игәы иҭоуп…
Зынӡа ҳааигәаҵәҟьа, ҳааигәа итҟәацт ахыртҟәац.
Уи иаҳзаанацаз сгәалашәар сҭахым, наҟ шәысҟәаҵ.
Саб дахьызгоз, дхәыҷызшәа, инапы данкны:
– Ҳаи, ҳимшьуаз, уара, – иҳәеит, омашәа ибаны.
БАРА СБАЗҴААУЕИТ
Ахызаҵәқәа цеит баргьы саргьы иаҳхыкны,
Ҳшеицыц ҳаицын, ҳаицәымҟьалт ҳӡыӡымкны.
Еицаҳбон, иараби, аԥсҭазаара ԥхыӡкны,
Сыбҟажон саныҟаз сыхшыҩ маҷк сахыҵны.
Схы сшьон хаҵаҵас, скыдхон жәҩанк аҵа.
Ихҩыкхашаз хҩыкхеит, ирызҳаит иҭамамӡа.
Дабацеи аԥшьбатәи, исаҳәи, дабацеи?
Дыргама аӡыхәашьи, афырҭыни, нас амцеи?
УАҴӘЫ
Уаҵәы – Анцәа ируаҵәуп ҳәа лҳәалон сан.
Иџьасшьон ажәа «Анцәа» арацәа
хыԥхьаӡараҿы иахьлыргылоз.

Уаҵәы, уаҵәы, Анцәа руаҵәы,
Суԥгал сеибганы.
Сахоумҵан цас аҵәы,
Усԥыл сыгәра ганы.
Уаҵәы, уаҵәы, сара суаҵәы,
Суԥылар сеибганы,
Ҭагалантәи ауалыр аԥҵәы,
Ахҟьоит ирбганы.
Уаҵәы, уаҵәы, Анцәа руаҵәы,
Саԥыларц сеибаны.
Зегь акоуп, ақәа сҿыҵәҵәаз,
Сҟалом сеибаны.
Сара сзы адунеи – ҭаацәоуп,
Урҭ сгәы рзыбылуеит сара.
Аха аеҵә рыблақәа ҭаацәоуп,
Аԥсра ишаҟәыгоугьы хара.
Уаҵәы, уаҵәы, Анцәа руаҵәы,
Умцаԥшь сарбыл наҟ.
Сахаз аԥсҭазаара аҵәы,
Исзырымҳәо «агәаҟ».
Уаҵәы, уаҵәы, Анцәа руаҵәы,
Саԥыларц сеибганы,
Уаҵәы, уаҵәы, Анцәа руаҵәы,
Усԥымлан убганы.
СЫԤСХЬАЗАР, СЫԤСХЬАЗААИТ
Лара дысзыҟан, дысзыҟан
Акалашәа,
Лыбла агәқәа сыргон зны-зынла
Сынӡаакәкәалашәа,
Ажәҩани, Амреи, Аԥсҭҳәеи
Дрыбжьаччон,
Сыԥсҭазаара аваҵкьар далалон,
Дамҷон.
Лгәаҵан еизыкәкәазар акәхап
Лгәалақәа.
Тәым бызшәала рҿаалырхеит
Лажәақәа:
«Уара урықәуп уабацәа
Ркәалқәа,
Ухәдаџьал хжәаанӡа
Урықәыз урҭ алқәа.
Уара уӡӷабцәа
Ашьап кьаҳәқәа,
Ма шәарҭ ахацәа –
Мараҳәқәа
Сшәеицәазар,
Сҽысшьуеит сара,
Исҭахӡам уара умалқәа,
Сшьапқәа каламқәоуп,
Шаҟа сеинаалоу,
Убоит ухаҭа.
Сара сышҟа уаанагахра
Уҟоуп еиҭа…
Аҿымҭ-ҿаҳаҿымҭра,
Иақәыԥхоит аԥсымра…
Иԥсхьоу планетоуп,
Усызмырҿыхеит сара…»
Сыԥсхьазар, сыԥсхьазааит,
Аха быԥсы ҭазар,
Иҭазааит,
Иҭаӡазааит
Бара.
АКАҲУА АԤСШӘА
– Абас узырԥагьаз, дад, исаҳәи уара,
Уаби сареи иаҳзеилан ҳаура, ҳҳәара.
Аҟәа санувсуа, «ушԥаҟоу» уҳәаӡом,
Аҟәаа ркаҳуаԥсшәа сара исызхаӡом...
Аҽԥныҳәа сиҭоит, исиҭоит абык,
Зықәрахь инеихьоу, инеиӡахьоу абырг.
Аха исҭом, исҭом уи сара аҭак,
Саԥсшәа ишинамҭо здыруеит хәарҭак.
САРА СЫЗШАЗ
Сара сызшаз убас сишеит,
Имыцәаӡоз ҵхи-мши срыхшеит.
Мши-ҵхи сҽыжәланы изгоит,
Сыҽқәа шуроугь рыгәра згоит…
ЧЫХЬ
Счара иаҳәаӡамызт Чыхь,
Аха дырцәымшәа ахьҭа, аҷыхь,
Скәасқьа абарҵаҿ дтәан мчыбжьык,
Ишьҭыбжь ада игомызт бжьык.
Ашәа ииҳәоз – ахапа,
Иахылҵуаз ссирын – ацхарпа.
Дааԥшуан, дыцәон, нас ижәӡон,
Аҳ шьапыла дахьцоз дцон.
Нас дыԥсызшәа иԥсы иӡон,
Аха ирыжәтә даиааины ашәа иҳәон…
Счара иаҳәаӡамызт Чыхь,
Иара иахь исымаӡам гәынҷыхьк.
ТАМАЧАН
Сара сашьҭамызт аҷан.
Ари сыхьит тамачан:
Аҵла салҟьан, хланҵы сцеит,
Исыхьыз сҳәозма, сыԥсы зӡеит.
Ишсылам дыруп усгьы ахәча,
Исырҳауеит ҿаҵак ача.
Ҳаҭырк ззақәым сара сџьа,
Узхара сырџьа, сырџьа.
Усқәак змоу зегь ԥхьаҟа еихоит,
Зегь рышьҭахьынӡа са саанхоит.
Сҟәаҟәа-чаҟәа мҩак сануп,
Сџьынџь заҵә сабуп, иагьсануп.
Шьҭак сахькыдҟьахьоу сызхоит,
Имыцхәыҵәҟьан сыхьӡ дырххоит.
Сзылҟьаз аҵла ҳаракын.
Ҿымҭ сыԥсышьа иазыԥшын.
Аха сымԥсыкәа уахь сеиқәхеит,
Са сзы иҳәыҳәыз зны – дмаҭхеит.
***
Сымшқәа шоурак рыҵалт, иԥхацәоуп,
Ааԥын аԥхыӡ ссир сзалҵуам, ихаацәоуп.
Арахь убас, убас еиԥш иццактәуп,
Саб ицәцәаӷәацәеиԥш аргамаҵәҟьа сҵактәуп.
Аԥсҭазаара шьҭа сымаҭәақәа архоит,
Гәалашәарак макьаназ сгәы арԥхоит.
Сыуаҩра анеихыршьало аҽны,
Жәақәак рҳәароуп рҽырмаӡа илацәҟәны.
Ҽынлан. Мҽышан, сара саниуаз,
Илаҳарц лҭахымызт сангьы аӡә иуаз.
Гәыӷрак лыҭо илҿалашон цәашьык,
Лгәы илнаҭон сыжәҩан иаҵалом ҳәа шәшьык.
Аԥсҭазаара шьҭа сымаҭәақәа архоит,
Зны исашьаз маҷ-маҷ абар, дмаҭхоит.
Сдунеи ԥшӡа дуӡӡа, сымыш, нҵәара зқәым,
Ҳаиԥырҵымҭаз иуасҳәашам иакәымк.

АКЫМЗАРАК САШЬҬАМ
Акымзарак сашьҭам, акгьы сҭахӡам,
Исҭахым амаалықь ҿыц иԥсы схаларц.
Сшацәыӡуа збагәышьоит, сдунеи ԥшӡа сахӡам,
Скәалкәало сашьҭоуп хәы-ссиркаҿ схаларц.
Адәы сықәзарц сҭахым сгәырҩаха,
Игәыҭгаган ицәырҵуеит џьара сара счаӷьа.
Игәаӷьны дарбан сзыргыло насҭха,
Иараби, исараӡа, сыԥсҭазаара, учархьха.
АИШӘА АХАНЫ
Иӡырызгом сыхьӡ ҿыҭны,
Сыбжьы дсырдырӡом измаҳац.
Схы збоит сыҟоушәа суаҩны,
Игьежьуазаргь сыхлахаҵ.
Хьӡыс ҳәа исзынхаз нхаҩроуп,
Уаарала иҟоу ахьӡ сҭахӡам.
Сынхаҩ гәыӷрақәа хароуп,
Сдоуҳамч акәзар – зеиԥшҭаӡам.
Сымхы напхыцла исцәаӷәоит,
Сгәала цәаҳәа ҵәаӷәаны.
Сгәырҩақәа зегь сырцәынхоит,
Сдыртәоит аишәа аханы.
АКГЬЫ САҲӘОМ
Акгьы саҳәом сажәымҭыҽха,
Исызхоит сара суаџьаҟ.
Шьҭак исымамзар сызхыҽхәо,
Сзынхарызеи, мшәан, сҽыргәаҟ.
Изжәхьеит изжәша сгәырҩа аӡыржәтәгьы,
Алҩаҵә ҩеиуеит сыҩнаҭа.
Еицуп сашҭаҿ сҿатәи сжәытәи,