Камаҷыҷ - 14

ԥҳәыскгьы длаҩымсуазаап, рҳәо лхы ҟалҵеит. Дказыжьыз лхаҵагьы, уи иҭынхацәагьы ирҭахыз убри акәын,
избан акәзар уи иақәылкыр, хаҵак илымшара лылшоит ҳәа лзырҳәон, лхаҵагьы иҳәомызт, аха убри хәыҷык
дацәшәозар ҟаларын. Уажәшьҭа уи дҭынчхеит, «имаҟа
ԥыртны» дыцәааит, уи лахьтә шьҭа акы дацәшәо дыҟам,
– лыӡбахә злаиаҳауала, уи иԥсыз аӡәы диҩызоуп шьҭа
иара изы.
Дтәаны дышхәыцуаз, Камаҷыҷ иаалгәалашәеит Ҭаҭ­
лас­ҭан зны лаҵҟьабак48 шиауз. 25 ианвар азы асуд ды­
шиԥхьо Очамчыра. Иаԥхьазгьы лара лоуп, аҿҳәара иаз­
ҳәазгьы лара лоуп, иара аԥхьара-аҩра ҳәа акгьы издырамызт.
Насгьы даара бзиа илдыруан дызлацо амҩала, амҩаду аҿы дахькылсуа. Насгьы уи ашара ԥыҭк шагу дцалон, ашарԥазы уеизгьы амҩаду аҿы дҟаларатәы, избан
акәзар аӡын амш хәыҷын, ианшалак ддәықәлар, асуд
аҿы дахьӡомызт: асуд жә-сааҭк рзы дықәтәон аусҳәарҭа.
Зны ианаамҭаз адәықәлара дацәаашьан, асуд жәа мааҭк
ашҭраф иқәиҵеит. Уиижьҭеи уск анимоу, ианаамҭоу
дцалоит. Абри зегьы абраҟа иаалгәалашәеит еилыкка.
Ҩажәи хәба ианваргьы уаҵәоуп. Асы аура иаҿуп, асгьы
хәыҷык шьҭоуп, мыцхәы ихьҭоуп, ахәларахь инеихоит.
Камаҷыҷ дыццакы-ццакуа лыкьарахә арыцқьара
даҿуп. Лхаҵамаҭәақәа — лкәымжәы, лкаба, лыхҭарԥа,
леимаақәа лмесҭқәа уҳәа — лоулыршәоит, илырҽеиуеит,
лкәадыргьы амаҭәахәқәеи иареи цқьа днарыхәаԥшит,
лмаҳмызқәагьы уи акәадыр инавалҵеит, лҽы, маҳмыз
зҭаху акы акәым, аха уеизгьы, уаҩ дзеиԥшрахо здыруада
ҳәа. Ус илашьцеит. Абри зегьы маӡала иҟалҵоит.
Лан уеизгьы игәалҭеит лыԥҳа иҟалҵоз.
Алаҵҟьаба — аӡбарҭахь ааԥхьара атәы зҳәо ашәҟәы иахьӡуп.
— Ибуазеи, нан, закәызеи иҟабҵо? Бара избо бхы
ҭабырхоит, ҳаргьы хҭабырхоит! — лҳәан, аҵәыуара дналагеит.
— Сара уаха аҵхыбжьон сцаны, схәыҷы дахьжу снеины, анышәынҭра агәы снапы нықәшьны саауеит. Аха
аӡәы иабымҳәан ари, мап анакәха, са сакәым шәара
шәзырӡуа, бара боуп, — лҳәеит.
Аха уеизгьы лан ари лзычҳауазма лхаҵа иалым­
ҳәакәа.
Лабгьы убас митә леиҳәеит, аха убригьы убас даанылкылт.
— Аха уеизгьы бгәы иҭоу саҳәишь? — ҳәа дкыдицалеит.
— Сара сгәы иҭоу уаҵәы шьыбжьаанӡа иуаҳап, уаанӡа
уаха исыдумцалан, насгьы аӡәы имаҳароуп, — лҳәеит.
— Исшәу сымаҭәақәа ҳаҽҭраҿы инсыжьуеит. Санааиуа, аҩныҟа скыдымгылакәа, аӡәы симбаразы аҽҭраҿы
сҽы нҭакны, абарҭ сшәымаҭәақәа нсышәҵаны, абрахь
аҩныҟа сааиуеит. Уи зшәасҳәо, аҽҭраҿы сымаҭәақәа
ашьыжь сара саанӡа ижәбар, илыхьзеи, шәымҳәаразоуп,
— ҳәагьы нацылҵеит Камаҷыҷ.
— Сара сааиаанӡа, издыруада, агәыларахьтә акәзааит,
даҽаџьарахьтә акәзааит, аӡә дааиуазар, сара дсызҵаар,
иахьада агәылара ҳәа дынҭымҵыцызт, абри уажәы
ашьыжь џьаранӡа днеизар акәхап, шәҳәа, саргьы
агәылара иҟаз аӡә леиԥш сааиуеит, — лажәа даалгеит
Камаҷыҷ.
Лани лаби ишәаны иӡыӡоит иҟалазеи, иҳахьзеи ҳәа,
аха абри зегьы рычҳароуп, иҟалаша ҟалароуп, дара уаҳа
акгьы рылшом уи лҟны.
Лара аҽырхиара даҿуп: акьыр иаҩызаз шкәакәакгьы
иххны аӡы аҵаҭәаны иналыргылт. Абарҭ зегьы рбоит
лани лаби, аха иалырҳәаара рыздырам, шьҭа уаҳагьы
илызҵаауам; абар аҵх агәы еиҩнашеит, ларгьы дыцәам,
акы даҿуп, даргьы шԥацәоз, аха мчыла ишьҭалҵеит;
абри ауха абри аҭаацәараҿы шаанӡа алашара ыҟан,
имыцәаӡеит, измааназ ҳәа аӡәы имҳәаразы.
Аҵх агәы анеиҩнаша ашьҭахь, лара хаҵа маҭәала
лҽааилаҳәаны, лыкьарахә уҳәа, зегьы рыла лҽаалырхиан,
лҽыз алахь шәыга шкәакәак нахьылшьын, иҿашаӡа иаа­
ҟалҵеит. Абри еиԥш иҿашаз аҽы дара рқыҭан аӡәгьы
имамызт. Харатә уаҩхап абри еиԥш аҽы иақәтәоу, рҳәап
дызбо.
Лҽы даасын, бнала, мҩахәасҭала амҩаду аҿы дынкылсын, Ҭаҭласҭан дызлааша, ауардын мҩа дахылаԥшуеит,
днеиааиуа. Кыр анаабжьыс, харантә ҟамчы шьҭыбжьык
лаҳаит, Ҭаҭласҭан дызлаашаз амҩахьтә. Лара хаҵа
маҭәала деилаҳәоуп, ауапа лшәуп, хҭырԥала лхы-лҿы
ҭаҳәҳәоуп, — дхаҵоуп дызбо изы.
Лҽы ӷәӷәала агәаҽанылҵан, ашырҳәа днеиԥылт.
— Шьыжьыбзиа! — лҳәан, хаҵа бжьык налхаҵаны
лыбжьы наиқәлыргеит Ҭаҭласҭан, уи шиакәыз харантә
дылдырхьан, ибзыцәашьагьы харашәа дицны дааиуан.
Иаацәылашоит.
— Бзиа убааит! — иҳәан, иарӷьа напы дҩахеит. Усҟан
иуапа ааимҟьан, игәы дынкыдыԥшылеит.
Аҵықь-аҵықьҳәа игәы инарбаны ҩынтәы дыниеихсын, игәы ҩ-патрона хык нҭалыртәеит. Иҽы днахьышьшьит. Уи рҳан дырҳәазо, аԥырԥырҳәа иҵыгьуа, афасара хыла инаст. Зла абас дгәаҟыз, дразҟыдазтәыз, иԥсы
анааихыҵуаз аамҭазы днаиҿаԥшыр лҭахын, аха иабаҟоу,
иҽы афасара данарст. Лара «Чоу!» ҳәа лҽы лмаҳмыз налырбан, дныҵашәкәа дцеит.
Ашьыбжьааира ԥыҭк шагыз, Ҭаҭласҭан дыршьит ҳәа
ажәлар иаарылаҩит.