Аԥсуа поезиа - 6

Амра ашәахәақәа рхьыршами,
Иџьаџьазаргь аџь ацәеиԥш.
Зегь ҳаизызго ргәы Лыхнашҭоуп,
Ҳанбан еиԥшу роуп сызҿу.
Аԥсуа ан наџьнатә дхьыԥшымроуп,
Знапқәа ҳаԥсуара иахаҿу.
Кәыдры иалԥшуеит лхаҿсахьа,
Кәыдры иадырхьан лнап-ԥхақәа,
Ҳбираҟ ианызаргь унап асахьа,
Аԥсшәа узырҵазоуп лнапқәа.

Кәыдры нижьуан ашәыргәында,
Ахәырбӷьыц даҭәҳәо, лара илырӷьон.
Ашәа ахылҵуан ан лыхҭыԥқәа,
Бираҟҵас лгараҭыԥ ҳаракхон.
Лнапсыргәыҵа нбан-нбанла,
Имыцәаӡакәа изыршахьоу.
Зыбжьы мыргакәа, иумырҳакәа,
Зшәымаҭәа зшәыхны избылхьоу.
Рҩызцәа анацәа змоу Аԥсадгьыл,
Уццышә изкаԥсом инадкыл ҳаԥсы.
Еилоумган! Знык уанрыдқәыл!
Хьыӡшьаран урышьҭаз Ан-Аԥсны!
Рыламысоуп агәаҟра ԥхьазкыз,
Шәрыԥхьала ҳ-Аԥсны анацәа рнапқәа.
Рычҳароуп ҳашьхақәа ҳаразкыз,
Абарҭ зегь уарҳәоит ҳбаҟақәа!
***
Хьшьыцбак нысхыԥрааит, дыргак нсыҭа,
Издырит аҵых агәазы ишымааз насыԥда,
Х-ӡиаск шҳабжьоугьы инсхашәҭит ухәыцра,
Исарҳәеит уашәеиԥш сшалоу уԥхыӡ-хаа.
Ублақәа харантә исыцрадырсыз амца,
Исыханы сыргеит ҳгәашә ду аҿынӡа.
Аԥшалас аасҿагьежьын инсывсит ажәада,
Абас уцәа ахыскаауа сҟамлацызт уажәада.
Уиеҵәахә аԥхара чыҭ-ҵкны инсшәылеит,
Ҵәымӷк акараҳәа уиеҵәахә иналшәеит.

Сгәах иалаз шакәыз иаразнак издырит,
Сгәы инадсҵеит, игәаӷьны исызкамыршәит.
Сԥырҵшьа иақәшәомызт исырхынҳәыз аԥшалас,
Хәыҭ-хәыҭла исанаҳәеит ссаркьа ушанԥшылаз.
Сабылуан, сабылуан узыԥсахыз уԥшалас,
Уԥшалас уара уеиԥш аҿымҭра иаршлаз...
Саԥхьа ишьацәхыртәит амза ашәахәацқәа,
Сыхцәԥарақәа еиҭа инырхьысит ахьшьыцба,
Хӡык сыжәҩахыр инақәнаршәит акәаԥаҳәа,
Цәыкәбарк раӡынԥсараха инсықәҭәеит акәапаҳәа,
Уи аҭыԥаҿ амзашеиԥш сахьынкаԥсаз сыццышәха,
Ҵлашәҭк еихытаруеит ақәцәанӡа ишәҭышха.
АХЫ ИАҚӘИҬХЕИТ ГАГРА
Жәохә шықәса нызҵыз ахҭыԥқәа еихоит,
Иҿыцхаз ахҭысқәа Гагра еибарххоит.
Мамзышьхоуп раԥхьаӡа Аԥсны иҿырхыз шьхас,
Уа рбаҟақәа гылоуп Герзмаа Алхас,
Кануков Нургали, Науржанов Ибрагим,
Дыҟам фырхаҵак зымца еиқәым.
Валера Смыр, Бганба Сафер,
Ишьа кашуп уа Тәанба Завер.
Гагра – Гагрыԥшь – 118-ҩык ршьацқьа ахҭнуп,
Ақырҭуара иахәаҽхьаз ҳҭыԥхьыӡқәа хтуп.

Чрыгрыԥшь, Мқьалрыԥшь, Лакаа рхәы, Лаԥсы,
Ҟаркарашвили ишьҭақәа еимаԥсоуп Ҳашԥсы.
55-мшы дакәыршан изтәхоз џьызшьоз ҳаӷа,
Напҭацәоуп иабџьарқәа шихырԥааз хаха.
Раԥхьатәи ахымҭа зшьаҽыз Иура Қаԥшь,
Амшын дхыԥшыло ахаҳә даласоуп Цандрышь.
Роберт Кәарҷиа иркәашеит ирцәигаз атанк,
Ддырҳәацәон Шершелиа, аха иҿымшәеит ажәак.
Асҭамыр Агрба игәы ишықәжьызгьы атанк,
Дрыҳәон иҩызцәа: шәыхнамхын даҽа малк.
Ӡаԥшьиԥацәа х-гәараҭак неикәабл иргеит,
Ҩыџьа-ҩыџьала рҵеицәагьы Аԥсназын иҭахеит.
Гагрыԥшь аиҩхааҿ умшәарыцан, иԥсроуп.
Ақырҭааи Ԥасаниеи рыццышәқәа бжьаԥсоуп.
Ацаҟьа иаламӡоз ҳашьцәа ирычҳаит,
Рфырхаҵара саркьалҵас адунеи зегь иаҳаит.
Қырҭтәыла хәыҷ ҳәа изышьҭаз Гагра
амҵәыжәҩақәа ԥнартит,
Нхыҵ-аахыҵ ҳдаракәацқәа арахь иԥрит.
Ҳуазра рлабашьаха хақәиҭраны икашит,
Анра ныҟәызгоз Анацәа рԥацәа рыла иааԥшит.

Геннади Аламиа
1949
СҞЬАЛЕИТ ШЬХАТӘЫЛАН
Ф. Искандер иахь
Архақәа иргәыҵырхыз ахрақәа сыргәыҵаршәуп,
Ахаҳә џаџа сзыразуп сан илнапсыргәыҵоушәа...
Дҟьалеит ҳәа исышьҭоу ирзырхашам сышьҭақәа –
Бжьы заҵәны сызҿыҵшәаз тышоуп
инхаз сышьҭахьҟа...
Насыԥуп,
Шьхатәылан сҟьалеит сара!
Шьхатәылан,
Ацқьара ублақәа ирхылан
Уанҵәыуа,
Улаӷырӡи ацыхаӡи еицылан,
Шьхаԥшӡак акалҭ ахьдырбааӡо ирҩашхан...
Ахаҳә ахьалнаршәо хәмаршақә,
Абӷаб узызхьамԥшуа...
Аԥсҭазаара ахьарԥшӡо иадҽырбалан аԥсра...
Шьхатәылан,
Уахьыӡуа, уаниарцаз иуцәыӡхьоу...
Еиҭоухыҵырц уаԥхьаҟа иахьиасуа иухыҵхьоу...
Зны ццакырак иулсуа аӡәгьы иахьиԥырхагам...
Нацәа иқәызкуа даныҟамла –
Ахагагь дахьхагам...
Ухы ада аҳ дахьумам, иугаша зыгәра...
Сҟьалеит.

Сҟьалаҵәҟьеит.
Шьхатәыла салаҵәеит.
Арха-хыц иаҿҟьаз хҿаны
Ахрагә салаԥҵәеит...
Ҵиаак зҭынхаз гәаӷьны
Ашьха дгьыл саланҵәеит...
Закә насыԥузеи,
Шьхатәылан сҟьалеит сара!..
***
Дышԥаласыз!..
Аҵыс еимаа лышьазма?
Ак лыхьӡомызт,
иара дназгоз нышьымзар!..
Ауарааида, рашьа!..
Ианеихьӡагь,
Еибырҳәаз ҳазҳәодаз?
Цәқәырԥамзар,
урҭ шеилаҵәаз гәазҭодаз!
Ауарааида, рашьа!
Нас, ибылны,
Рыбзиабара ццышәхазар?..
адгьылгьы нышәхазар?..
Раида гәышьа, гәышьаӡа!..
Амца блын,
Ԥхарра захьӡу аҭнымхаӡеит...
Ааԥынра,
изқәышәҭшаз дгьылда,
еиҭымхаӡеит...
Раида гәышьа, гәышьаӡа...
***
– Аӡә адгьыл дзықәгыло
Ҽаӡә даӷрагылоуп.

Абас ианбанӡа?
– Адгьыл агәы хаҳәхаанӡа,
Нас, ишны иԥжәаанӡа...
– Абахәаԥшь амаҭаԥшь аҿоуп,
Агәил чықь ашәҭ ҟаԥшь аҿоуп.
Абас ианбанӡа?
– Урҭ еиқәшәаанӡа,
Амаҭаԥшь шанханы
Ашҳам аҿшәаанӡа!..
Ашәҭ ҟаԥшь шәҭны,
Наҟ иныҿшәаанӡа!
– Избан?
Адгьыл иқәгылоу
дшықәгыло
Еиқәхар...
Агәил чықь,
ашәҭ ҟаԥшь шаҿоу,
Ус инхар...
– Уи азын
Адгьыл иаӷрагыло
Иара иӷрагылароуп...
Абахәаԥшь,
хаҳәла
Амаҭаԥшь иннакылароуп...

Рушьбеи Смыр
1950
СЫԤСАДГЬЫЛ АХЬЫҞОУ САРА СҾОУП
Уԥсадгьыл сымбацт, уи аҭоурых
сыздыруам, зҳәаз аҳақьым иахь
Ишԥыкәу, ишԥыкәу ишумбац стәыла?!
Иуҳәаз уазхәыцны иумҳәеит, аҳақьым.
Идәықәлатәым сыдгьыл убарцаз ҽырххыла,
Иахҭысхьоу уаҳарцаз харак ицатәым.
Цқьа унархыԥшылеишь уажә сыблақәа ихыстыз,
Урҭ гәыӷрак рхуп, хаз гәырҩалагьы ихәуп.
Уи сыдгьыл хазына илагәыдҵан ирзымшьыз,
Уа сыблақәа ргәаҵан иҭаршәны иҵәахуп.
Цәажәашьа сымам, иудыруаз иарада,
Аԥсы ҭалахьеит рыцҳа уи кырынтә иԥсны.
Уажә иухәышәтәуа схьаақәагьы ирылоуп ҳәарада,
Агәыӷрақәа исуҭазгьы ирыцуп Аԥсны!
Уа сгәыԥшқа уназыӡырҩ, улымҳақәа надкыл,
Уи акы уцәаҵәахуа иҟаӡам, мап.
Уи иузаҳәап, нас, иахҭысхьоу сыԥсадгьыл,
Сгәи уи сыԥсадгьыли ак шракәугьы убап.
Исҳәаз уамеижьарц иба ҽа блакала,
Сшьа иугаз иахьа ашьыжь агәыр хәыҷқәа рҭәны.

Иба ҽа блакала абар, кәарма-кәарма,
Уа иалоуп сыԥсадгьыл хәҭа-хәҭала ишаны.
Арҵу хәыҷ сеиԥшым, сара амраца ицәхалаз,
Сылшарагьы здыруеит, сагоит уи хара.
Сыԥсадгьыл ианырхьеит, уажә сшоура шуцәхалаз,
Сыԥсы алеиҩеира иахьалоу иара.
Ишԥыкәу, ишԥыкәу ишумбац стәыла?!
Уи маҷк ихаразаргь, иахьыҟоу са сҿоуп!
Стәыла сахьнеилак исыцуп гәыблыла,
Уи амчгьы, аҭоурыхгьы, аԥеиԥшгьы са соуп.
АԤСУА ГАРАҚӘА
Агарақәа, аԥсуа гарақәа,
Аԥсра аҵкыс еиҳаз хараӡа.
Агарақәа – ашьауардын карақәа,
Сбаагәарақәа, сџьынџь, слахьынҵа.
Реиҿасыбжь шәхашәышәуан аҳәақәа,
Аҭӡамцқәа ирыхьшәуан ашьаршәы.
Рыԥсадгьыл рыԥсы ақәырҵон аӷламқәа,
Ашьхақәа иршәырҵон ашәы.
Аха иҟазарц аԥсуа гарақәа,
Иҟазарц аԥсуа иҩнаҭа,
Ирылыҩуа аҵх еиқәарақәа
Агарашәа гахуан еиҭа.
Игылауан ҵеицәак фырхацәаха,
Имжьакцоз рабџьарқәа шьҭых.
Измадаз анхаха ма ацәаха,
Иаҭах ихьчатәын аҭоурых.

Сыдгьыл хәыҷ, ухәрақәа сзыԥхьаӡом,
Иуаҭәоугь сызҳәашам бзанҵык.
О, иҟаӡам, иҟаӡам, иҟаӡам
Ԥсыуа шьак иамшәыц хаҳәык!
Сыдгьыл хәыҷ алаӷырӡ иқәҭәахьоу
Еизгазар мшынк иаҟарахон.
Еизгазар уи амцабз иалҟьахьоу –
Ашьхақәа еиқәыццышә иагон.
Аха ирзымбылӡеит аԥсуа гарақәа,
Ирызмырхәашьит ан лгәыԥҳәыхш.
Агарақәа – ашьауардын карақәа,
Рымшра азааргеит сара сымш.
Сыҵәҩан шьап змырӡыз, иӡырызгаз,
Шәа шәыла еиҭах сыӷәӷәахоит.
Ашәак шәара ишәықәнагоу цәырызгаз –
Мчыс иҟоу зегь имч реиҳахоит.
Агарақәа, аԥсуа гарақәа,
Ирзымгаз асымҟәыл, аҷыхь.
Агарақәа – ашьауардын карақәа,
Сбаагәарақәа, сгәыӷрақәа, сгәыхь!
АԤШӘМА ДАԤШӘЫМАН
Ҳаибашьцәа Гагра ахақәиҭразы аҵыхәтәантәи ржәы­
лараан дрытҟәеит ақырҭуа мпыҵахалаҩцәа иреиуаз дум­
беик. «Ушәаны уҽанкаужь, усшьуеит, – уԥсеиқәырхараз уаи­
ааироуп», – атҟәа икәшаны игылаз ҳаҷкәынцәа даарылҵит
маха-шьахалагьы капанлагьы аӷа иаҵкыс акырӡа еиҵаз
Ешыратәи арԥыс Кьахьба Нурбеи. Уи акәхеит, инхадаиԥсыда ҳәа иааибакит дара.

Ихагаха ацәқәырԥқәа шьҭнахуан амшын,
Абахә еиқәышла шьхынԥсыла ирзыԥшын.

Аԥсҭҳәақәа ааҭгылон хара, хараӡа,
Анышәнапқәа ирылҟьон быжьқәакгьы маӡа:
Ҳаи, абааԥс, уабацәа ргәы ноумырхан!
Ҳаи, абааԥс, ҳарԥыс, хьымӡӷык ҳаумырган!
Руаӡәк еиқәирхарц иҭахгәышьан иԥсы,
Аҩбатәи – иԥсадгьылаҿ иԥшәмара азы,
Алымқәа еидыслазшәа рҩыџьагь еиқәԥон,
Адгьыл ҭаҽылон, уа адгьыл еиҟәԥон.
Ирыкәшаны игылаз уаҩ ҿиҭуамызт, мап,
Рыхәра ҵаулақәа хыртуамызт, мап.
Амахәқәа аҽрылакны аԥшаҵәҟьа аҽаӡон,
Ирыцлон аӡә имчқәа, ҽаӡәы имчқәа каԥсон.
Уи акәхеит, – аӷацәгьа дынкаҳаит деизҟьа,
Ҳарԥысгьы иажәақәа ҭҟьеит – ахыҭҟьа!
«Иудыруаз, ашьажәҩы, сызшьырц зҭаххаз,
Сыԥсадгьылаҿ сыҟоуп! Уи ауп сегьзырӷәӷәаз!»
… Ҳаибашьцәа жәылон, шьҭа рцашьагь хазын,
Аԥшәма даԥшәыман, уа асас дсасын.
Аҳәҳәабжь... агәырӷьабжь... ахысра... абылра...
Алымҳақәа кыдҵа иӡырҩуан Аԥсынра!

Денис Чачхалиа
1950
АНЦӘА ИАН ИЛЫЗКУ
АНЫҲӘАԤХЬЫӠ
Анацәа Ран, быхьӡырҳәагоуп.
Анан, кыр бымчуп Бара.
Сымҩа бшьапаҵахь инагоуп,
Сбашьапкуеит, срыцҳашь сара.
Сакәыхшоуп, Анан, бшьаргәыҵа,
Амықәшәатә зхасыз, Бара,
Зԥазаҵә аџьараҿ дынкыдҵан,
Дықәырҟацан иршьыз, Бара.
Аӡӷабреи анреи еицызбаз,
Зҭыԥҳара еицамкыз Анԥсҳа,
Брықәныҳәа ҳҿар еиҵагылаз,
Рыххдырреи рылшеи иазырҳа!
Бырхылаԥш ақәыԥшцәа игароу,
Ҳанарха, ҳгәыӷрақәа рԥеиԥш.
Ахаан иҿымцәо лашароуп
Ибхалашо, Анан, мшаҽнеиԥш.
Бныҳәаԥхьыӡ сабылуа сгылоуп,
Быҵаҟа сгылоуп цәашьшәа.
Анан, агәҭыхақәа сымоуп,
Ишәарҭан избарҭоуп рылҵшәа.

Анан, ҳҭагылоуп ашәара –
Хазы-хаз ҳаицәыӡуеит жәларак.
Ҳалаԥсоуп ҳарҭ аԥсабара,
Ҳаҟазар бзиан џьарак.
Быхьӡала ҳаишәақәа шьҭыхуп,
Ихтыуп ибызку аҳаԥшьа.
Анан, акоуп иҳагәҭыхоу –
Тәымџьара дгәаҟуеит ҳашьа.
Зыдгьыл, зыԥсадгьыл иаҟәыгоу,
Гәашьа, бырзылԥха Бара –
Аҵх-лашә мрахәаган иагәылгоу,
Анан Мариа, бара!
Бныҳәагатә ныҟәызго бҳаигӡа,
Ибымоуп бара адоуҳа.
Ҳаԥхыӡгьы ҳаргамагьы ҽеиӡам,
Кыр бымчуп, Анԥсҳа, ҳаиқәырха!
ԤАГӘЫРӶЬА
Хысроуп.
Аҟәҟәаҳәа еиларҵоит ахацәа.
Диит ауаҩы иҭаҷкәым-хәыҷқәа раҵәа.
Ихысуеит ахацәа,
Аҵеи изҳаны
Хысбжьык иаҳаргьы
Дҟамларц дырҳаны;
Ишәақь аакыдԥаан
Жәылара дцарц,
Дҭахозаргьы –
Раԥхьа шәҩык ҭаирхарц.
Асаби дҵәыуоит
Уа иазирхарцаз –

Дхаҵахан
Дҵәыуо ахаан дҟамларцаз,
Илаӷырӡ уаҳа уаҩы иимырбо,
Ианамух, дангәаҟӡа –
Игәаҵа иҭаԥсо.
Хысроуп.
Аҟәҟәаҳәа еиларҵоит ахацәа.
Диит ауаҩы иҭаҷкәым-хәыҷқәа раҵәа.
Игәырӷьоит ахацәа –
Аԥсны, Аԥсынтәыла
Дацлеит аҵеи
Изыхьчаша гәышԥыла!
СЫҚАЛАҚЬ
(Ашәа)
Умра лбаауеит шьхала,
Умза ӡхыҵуеит мшынла.
Укәалы-кәаџьоит ҵыхла,
Уцырцыруеит ҽынла.
Сықалақь Аҟәа,
Уара уоуп сзыргәаҟуа!..
Еиӷьу саҳәаӡом насыԥ
Сыҟанаҵ абраҟа!..
Сара сықалақь, сџьанаҭ,
Сухӡыӡоит даара.
Ҳа ҳаизыршеит аханатә,
Сыԥсаҭыҩра, сгара!
Сықалақь Аҟәа,
Уара уоуп сзыргәаҟуа!..
Еиӷьу саҳәаӡом насыԥ
Сыҟанаҵ абраҟа!..

Лиолиа Тәанба
1952–2006
АИААИРА
Мамзышьха, Мамзышьха,
Ҳбаагәара, хдоуҳа,
Дықәаҳҵеит дԥыххаа
Уа уҵаҟа аӷа.
Аиааира, аиааира,
Ишьҭышәх абираҟ!
Аԥсны ԥшӡа ахақәиҭра
Шәазықәԥа наҟ-ааҟ!
Ҳашьцәа нхыҵаа,
Аахыҵаа зегьы,
Ацҳақәа хышәҵа –
Ҳаиниарцаз лассы!
Уа ухьӡ ахыхуп,
Уҳәынҷоуп аинрал,
Гечба дцәырҵит,
Имырӡит уи икәал.
Мамзышьха, Мамзышьха,
Ишьҭышәх ҳа ҳбираҟ...
Аԥсны ԥшӡа ахақәиҭра
Шәазықәԥа наҟ-ааҟ!

***
Сшәыԥшаала сара аԥсуа лхаҿсахьаҿ,
Ицқьоу дунеикаҿ џьара.
Инымҵәаӡо агәыӷраҿ, агәҭыхаҿ,
Инымҵәаӡо иахьыҟоу азыԥшра.
Иԥхашьа-ԥхаҵо аблақәа ахьыччо,
Аблақәа ахьҵәыуо игәырҩо,
Ламыси патуи ахьыршьо,
Шәныҟәа, ццакрада шәеимдо.
Сышәԥылап уа ашҭа еиужьаҿ,
Ақыҭа мҩахәасҭаҿ шьыжьы.
Сышәԥылап сара ашәа хрыжь-хрыжьаҿ,
Инымҵәаӡо салоуп абжьы...
Аҳауа цқьа иалоу аԥсабара,
Ихәыҭ-хәыҭуа маӡажәак аҳәоит.
Шәаԥыла сыԥсадгьыл ашара,
Убраҟагь саацәырҟьан слашоит!..
Шәыԥшаала са сахьыҟамгьы ҭыԥкаҿ,
Сахьыҟамгьы ҩныкаҿ шәаанҿас.
Урҭ зегь еизызгахьеит гәыкаҿ,
Иагьысшьеит еицакрада нцәас.
Ашьац иаҵәа, ижәытәу агәара,
Сыԥсҭазаара рысҭеит мраҵас.
Сыԥсҭазаара асҭеит агәыӷра,
Иныҳәо хәыҷы-хәыҷла сҵас...
Сыҟоуп сара аблақәа ахьыччо,
Аблақәа ахьҵәыуо игәырҩо,
Абзиагьы ацәгьагьы зчычо
Рынасыԥ сацуп еиҩшо!

АԤСАДГЬЫЛ – ИХНЫМҲӘЫЗ РЫԤСОУП
Арбагьҿыҭыбжь алыҩ иахьак
Иқәыҩуеит сыдгьыл ашәак,
Иациз ашамҭа еҵәак
Сгәыӷуеит иазымгар ҳәа хцак.
«Шәнеибац» – иҳаԥхьоит ҳсаркьал!
Иаҳԥеиԥшузеи ҳаԥсадгьыл ҳаԥхар?
Дашьапкуеит амзаҿа ан, –
Сышьха казказқәагь, абан...
Улыԥха рыҭа анцәа
Иԥагьоу Кавказ аԥацәа!
Сыцәхалоит, исгәыҵак снапқәа,
Лабжышҵас илеиуа ақәа.
Гәырҩала макьана скәабоуп,
Схьаақәа, суазқәа рацәоуп.
«Шәнеибац» – иҳаԥхьоит ҳсаркьал!
Иаҳԥеиԥшуи ҳаԥсадгьыл ҳаԥхар? –
Еигәныҩуеит анкьеи иахьеи,
Амцаԥшь ахысуеит ҳдунеи.
Зҵеицәа ршьала икәабоу,
Шьала уҿаҳхуеит ицқьоу,
Аԥсадгьыл – са соуп, уара уоуп,
Аԥсадгьыл – ихнымҳәыз рыԥсоуп!..

Лариса Макачаа
1950
УСЫЗГӘАКЬОУП, АԤСЫНТӘЫЛА!
Аԥсуа Аԥсны аҳәаахьчаҩ изкуп
Шьала-дала, гәыла-ԥсыла,
Усызгәакьоуп, Аԥсынтәыла!
Уга-ушьха, убыжь-ныха,
Рылԥха сыҭа харантәыла!
Урҩаш-ҭрысқәа, уӡыхь кеикеиқәа,
Ушьац иаҵәара, иԥшӡоу ушәҭқәа,
Абла хызкуа – уԥсабара,
Дааӡоит аԥшқа ан лыхшара!
Анцәа усимҭеит ус мариала,
Уара уҿыхуп ҳҵеицәа ршьала!
Уагьысыхьчоит, нас, гәыблыла,
Аԥша, ахьҭа са сыцәгыла!
СҴӘЫУАӠОМ УАҲА...
Илзыскуеит аԥҳәыс қәыԥш,
Аибашьраҿы зхаҵа дҭахаз
Сныжьны умцацызт уажәада,
Ҳҩыџьагь ҳаицрымшәо ҳаицын!
Лаԥшыла сеимудеит ажәада...

Аибашьрахь – абџьаргьы ктәын.
Уинахыс сзымтәеит гәырҩада,
Есымшагьы умҩа саԥшын.
Избанзар, смаҭәамызт уа уда,
Уҿынтәи аҵеи сизыԥшын!
Ҳгәырӷьо ҳаидымхалт мызкада,
Аҩсҭаа ҳабжьара дыбжьыст.
Ҳанҭамтәеи ақырҭуа иблокада,
Уи, нас иҳақәкынгьы дхыст.
Уӡбахә сымҳәацызт иахьада,
Ԥсыуала аҵасқәа сыхьчон!..
«Иааргада? иааргада? иааргада?» –
Сыҩны зны агәашә ашҟа сцон.
Ҳашҭахь иааҭаргалт сакасак...
Уан рыцҳа арҵәаа ааҭлыргеит.
Са сакәзар сахьгылаз, сыбжьы ыҵак
Сшыҳәҳәоз, аҟәада сагеит.
Ҳчараҿ иумҳәози: «Ҳа ҳада
Дарбан игәырӷьо абас?!.»
Ааигәамзи ианырҳәоз «Радеда»,
Иарбан шьҭа иузырҳәара ашәас?
Уҟоуп, убжьамӡит хабарда,
Ааи, уацәымӡит Аԥсны.
Умаҭәамызт уԥсадгьыл-уԥсада,
Унышәнапгьы ылухт аҽны.
Сҵәыуаӡом уаҳа, иахьада –
Уаҵамхеит, удгьыл ухьчеит!
Афырхаҵа дыԥсит ҳәа зҳәахьада?..
Уҵәҩаншьапгьы мыӡит, инхеит!

ҲАИЦЫЗААИТ!
«Аамҭала бынсыжьуеит, бымгәырҩан,
Абџьар кны Сыԥсадгьыл сыхьчароуп!
Схынҳәыхуеит, ҳаиқәшәахуеит, нас бымшәан,
Аиааира, Аиааира аагароуп!
Аиааира – ҳаззыгәшьуа – нагӡахар,
Ақәылаҩ наҟ дықәца дыԥхаҳҵар!
Сҭахозаргь, бымҵәыуан, бымџьабан,
Сыдгьылаҿ са снышәнап ҟалозар!»
«Ухала усзышьҭуам, изуӡом, –
Арԥызба аԥҳәызба длыхьчароуп!
Ҳаицызааит, ҳаицызар – са сшәаӡом,
Анаҩсгьы ҳагәҭыха наӡароуп!..» –
Аԥҳәызба еиҵамха дааццакын,
Арԥызба днылмыжьит ихала.
Абас ауп ақәыԥшцәа Аԥсназын,
Аиааираз ахымца ишаҿала.
Мариала иаҳмоуӡеит ҳара Аԥсны,
Ҳгәымшәақәа зықьҩыла рыԥсақәҵоуп.
Иаҳхашҭуам, иаҳхашҭуам зынӡагьы,
Иҳацуп наӡаӡа, ифырхацәоуп!

Даур Занҭариа
1953–2001
***
Ааԥын ыҟан, аха уигьы сзымыхьчеит,
Аԥхын ыҟан, аха уигьы сыцәцеит, –
Схәыцрақәа зегь абыӷь ҩежьқәа
ирымыздеит,
Аха урҭгьы ҿышәшәаны икаԥсеит.
Аԥсҭҳәа еимҟьара иалызбаауеит ашьха:
Асы лбааӡаны иауит абар!..
Исҭахыҵәҟьам схәыцрақәа гәыгәҭажьхар,
Сымч сылшара баша инкабар.
Ааҵрақәа сышрывагәырҩо мзызда
Сымшқәа ҟәиҭӡа ииасыр сҭахӡам.
Исҭахуп асалам шьарда рысҭар
Ажәҵарақәа,тәамҩахә змаӡам.
Исҭахуп абзиабара амца
Сашәа исҳәо ажәҩан ахь иагар;
Исҭахуп мышкы зны амза амҵан
Сынасыԥ ҭыԥк хнахыр...
***
Бзиа бызбоит,
Амшын иахәларшәу абырлаш цырцыр еиԥш

Бсахьа схәыцра иахьаларшәу.
Ба бхаҭа багьааигәоуп, багьыхароуп
ԥхыӡшәа
Сеихалоит бара бахь,
аха сзымнаӡеит, иамуит.
Ибызҿысҭып сҳәан, сыбжьы сызҭымкааит.
Жәҩан аҟынӡа бышьҭысхыр сҭахуп,
аха ирылшом снапқәа.
Сгәы бара ибысҭахьеит усгьы,
Сажәа са исзынхеит,
иҳәаӡамкәа.
... Шаҟа хьаа арҿыхозеи ҵхы мыжда!
Алашьцара иалакнаҳау бԥенџьырқәа
Рыбла ҭкәиқәа еихмырсыӷьӡо
исҿаԥшуеит...
Бзиа бызбоит...
Ауаа санрылоу, цәажәарыла,
ччарыла сгәы схасыршҭуеит,
Схала саныҟоу – бысхьаауп.
Мшәан, џьаргьы сымцаӡеит,
Блаҵыхәала баасыԥхьар –
схынҳәуеит
сгәи сыԥси рахь...
***
Иарбан сеиԥхьышьшьаауа
Аԥша ҭынч узцо,
Са сгәы мыжда иԥшаауа,
Шымтәо умбаӡо?
Иазырха, сгәы уҭымхакәа
Уеқәышьшьы ушьҭал,

Мамзаргьы ашымҳақәа
Фарҭынны урхал!
... Аха аԥша ҟәандаӡа
Ус ишцац ицон,
Абжьгьы еинаалаӡа
Слымҳаҟны иааӡон:
«Сара сами ираӡоу
Адгьыл ԥха аԥсыԥ;
Агаҿанӡа сзынаӡар,
Нас убра сыԥсып!
Уажә ашьацра снылатәан,
Ахцәы иаҵәа сԥеит,
Абӷьы ԥшқақәа срылаҭәҳәан,
Ашәа ссир дсырҳәеит».

Владимир Занҭариа
1953
АБАС, АУАРДЫНШЬҬРА СЫШХУ...
Разны маҟан Бзана зкәыршоу
Адәҳәыԥш иаҵәа снықәлап, имшацкәа.
Ахаан срымбаӡацшәа, сџьашьо,
Иӡыҩӡа иаагылап ҳмархәацқәа...
Ԥшык скушәа, снап ашҵақәа еихьшьуа,
Рааигәа саннеилак – сырдырып.
Иӡыӡымкуа, рхы ҩышьҭых иԥшуа,
Сыгәхьааганы, урҭ аакьыркьырып...
Алахь аҷашьара гәӡны,
Ус ԥшьаала, аҽҵыс хәыҷ снаԥырҵып.
Нас, ауардыншьҭра ԥшааны,
Ишызулац, Бзанагьы снырсып.
Нахьхьынтә, адәы аҵыхәантә џьара,
Рҟәарҟәарбыжьқәа ааҩлап ҳкамбашьқәа.
Алымҳақәа кьацәӡа ҳа ҳла,
Аашьышьқәа рҭыҩрақәа ирҭашлап.
Сцалап ус, суардыншьҭра сышху,
Шьыжьы инаркны – хәылԥазынӡа.
Абас, ауардыншьҭра сышху,
Ԥсраҽнынӡа, ԥсраҽнынӡа, ԥсраҽнынӡа...
Абас, ауардыншьҭра сышху...

УАРА МҨА ХАРАК УҚӘУП, САШЬА!..
Заџьал зхыццакыз ашәҟәыҩҩы
Даур Занҭариа игәалашәара иазкуп

Уара мҩа харак уқәуп, сашьа,
Уарҭмаҟ уазқәынҵа... Аангыламҩа умаӡам.
– Маҷк уааҭгыл, нас, сашьа, уԥсы шьа!..
Саргьы сыгәҭыха засҳәо ҳәа уаҩ дсымаӡам.
Зны усцәалаӡуеит Москватәи аурҭ,
Ужакьа аршлазшәа збоит зны асыҭәҳәа, –
– Уԥсы ааиҭак, нас, маҷӡак, Даур! –
Уааи, ҳнеидтәалан ҳаицәажәап ашьшьыҳәа...
Убжьы ҭахәаҽуп. Ихәашьуп улакҭа.
Угәҭыхақәа рыццышә ҭаԥсоуп уҭыҭыныжәга...
Ԥхыӡла, цҳак уқәлан унеихуан ааигәа,
Улақҭа исанаҳәон: «Шәсыцхраа, сырыжәга!..»
Аҭҳарцәҳәа саақәтәар, нахьхьи, хараӡа,
Дәҳәыԥшк аҵыхәан сылаԥш ухьӡахуеит...
Уарҭмаҟ уазқәынҵа, ԥсааиҭак ҟамҵа,
Мҩахәасҭа ҟьалак ианыршәлан уцахуеит...
– Маҷк уааҭгыл, нас, ҳаицәажәап, сашьа!
Зны ҳанқәыԥшыз еиԥш «Амраҿ» ҳнеидтәалап.
Ҿымҭӡакәа ҵәыцақәак шьҭаҳхып, сашьа,
Иҟам раҵәцахәгьы ҳҳәап иныхҭәалан...
. ..Ҩаԥхьа сышҟа ихынҳәуеит са сыбжьы,
Аҵхлашьца иалаӡыз адәыӷбақәа рыҵәаабжьеиԥш.
Зегь ҳаман илеиуеит агәхашҭра – аӡышьшьы,
Ихьанҭоуп шьҭа схәыцрақәагь,
сыуаҩыбжареиԥш...

Дгьыли-жәҩани ирзаартуа Даур уҟазшьа,
Ашықәсқәа ниасуеит, ԥсаатәҵас еишьҭалан, –
– Уԥсы ааиҭак, нас, сашьа, уԥсы шьа! –
Ауазеиԥш, сгәы инҭасҳәоит сажәақәа аамҭала.
...Узхьымӡаз наумданы, уажәабжьқәа ирҳәап,
Цҳаражәҳәаҩра руп нас уажәеинраалақәа! –
Уа Тамшьтәи аҵх уара уҭанаҳәҳәап,
Ԥааимбарҵас дунеи еибаркыра – ссирк уалархәуа!..
Уқьыԥаха мҩа харак уқәуп, сашьа,
– Маҷк, уааҭгыл, нас, сашьа, уԥсы шьа!..
...Ишьҭрақәланы сышҟа ихынҳәуеит са сыбжьы,
Зегь амҽхакны илеиуеит агәхашҭра – аӡышьшьы...
ҲАҞОУШӘА... ҲАҞАМШӘА...
Ҳаҟоуп ус... ҳаҟоуп... ҳаҟоушәа, ҳаҟамшәа,
Ацәгьагь абзиагь ззеиԥшу ҳа ҳакәымшәа, –
Аԥсҭазаара шьшьылаҳа ишнеилац инеилоит,
Ҳарҭгьы ахықәаҿ ҳнаӡаанӡа – ҳгәаҭеилоит...
Зны ҳарҩышьызшәа, ҳаҟоуп акалашәа,
Адунеи ҳақәуп ҳазхылҵыз даҳгәаламшәо...
Ҳахдырра анҿыхало, ҳаахаха-чахалоит,
Нас ҩаԥхьа гәхашҭрак анаҟә наҳхаҳалоит.
Ҳаҟоуп ус... ҳаҟоуп... ҳаҟоушәа, ҳаҟамшәа,
Иацы зны абраҟа инхоз ҳара ҳакәымшәа...
Ҳнеиуеит ҿымҭ-ԥсымшьа... ашьац мырҟьыцӡакәа,
Ҳниасуеит наҟ аӡәы игәы нмырхаӡакәа...
Ҳахдырра анҿыхало – маҷк ҳаахабыхацлоит,
Џьоукгьы ахаан иҳамбацшәа ҳнарыхәаԥшлоит...

Ҳаҟоуп ус... ҳаҟоуп... ҳаҟоушәа, ҳаҟамшәа,
Ацәгьагь абзиагьы ззеиԥшу ҳа ҳакәымшәа...
Ҳара ҳцынхәрас ҽа џьоук аҵоуп еидарак,
Даҽа џьоук неиуеит иаҿалан ҩадарак...
Даҽа џьоук рышҟа иҳаршәуеит ахаҳәқәа,
Зымҩа ианысхьада зцәаҩа мыԥсахкәа?..
Нас ҳцәа ҳазҭаӡыӡои ҳаԥылауа ныҳәак?
Аныхеиԥш ҳзацәшәоузеи ҳаазқәылаз ҽыԥныҳәак?..
Ҳаҟоушәа, ҳаҟамшәа... ҳаҟоуп, ус ҳаҟоуп,
Ҳазегь мышкызны ҳахьеиқәшәо џьаракоуп...

Сергеи Агындиа
1953
АЖӘҨАН ЕИЛГАМЫЗТ, ИХӘАШЬЫН АЛАКҬА
Ажәҩан еилгамызт, ихәашьын алакҭа,
Абга еиԥш сыԥхарсны исышьҭан еиҭа!
Срылахеит, изури, сырфоит уажә рацәа...
Аԥсырҭ сара сами, – сишазар анцәа!
Абгақәа схьымӡарц сшьамхы сҽасыргоит,
Рыламыс ыӡхьеит – уи алагь ичоит.
Ҿыцны ахьаақәа цәырҵуеит иахьа,
Сыдгьыл ахәрақәа мжьыжькуеит ҩаԥхьа.
Исыхьзеи, сышьҭыхны сагомашь аԥша?
Жәҩанаҿ иабаҟоу зегь збарҭоу ихыԥша?
Аԥсадгьыл сзишеит, сҭәыцны сахым,
Ақәԥароуп иҟоу, издыруеит, саӡәым.
Хақәиҭрада, иааирада ашәабжь гаӡом,
Башаӡа игәыӷуеит, сыдгьыл сшәиӡом.
Аԥсырҭ соуп, ижәдыруаз, ишәызҭо агәыхь,
Анцәаҵәҟьа сибарҭоуп – дыҟазар хыхь!
Ажәҩан еилгамызт, ихәашьын алакҭа,
Абга еиԥш сыԥхарсны исышьҭан еиҭа!
Сишь, ишәаҳама, асаркьал бжьқәа гоит?!
Аалӡга ахықәан ахызаҵә каԥсоит...
Ажәҩан арӡыӡоит адыд абжьы,
Учҳара хыҵма, сыԥсадгьыл уажәы?..
Ажәҩан еилгамызт, ихәашьын алакҭа,
Абга еиԥш сыԥхарсны исышьҭан еиҭа!..

АСАРКЬАЛҚӘА РҾЫҬБЖЬЫ
Асаркьалқәа рҿыҭбжьы, –
Аӡаӡа илаԥсо шьыжьы,
Иаха ирцәамыз ацәашьы,
Сахьугӡома сыгәҭакы?
Дырмит дуӡӡа идоуҳа,
Ашьҭыбжь хаара ансаҳа,
Ажәа еиԥшхеит ашәахәа,
Аԥсны агәҭан ианкаԥха.
Аамҭа ӡиас, ухаҵкы, –
Иҽыжәу аԥшалас агәыхәтәы, –
Сара исызуаҳәом «уааццакы»,
Унапы иангәышьоуп сыԥсынҵры.
Амра ацыԥхьқәа былуеит,
Амза сшаҷаԥшьо слаҳәуеит,
Ажәҩан аблақәа гәыкуеит,
Сышҟа амаалықь дааԥшуеит.
УРҬ АБЛАҚӘА
«Смерть придет, и у нее будут твои глаза».
Чезаре Павезе
Урҭ аблақәа – аԥсҭазаара аԥсы,
Урҭ аблақәа – ашьацра, адәы.
Урҭ аблақәа – ашьхара, аҳаԥы,
Урҭ аблақәа – амш аҳәатәы.
Урҭ аблақәа – иҽыжәу иҟамчы,
Урҭ аблақәа – аԥсыӡқәа рыӡҭачы.

Урҭ аблақәа – ааԥын аҿыҭыбжьы,
Урҭ аблақәа – аҿара агәынқьыбжьы.
Урҭ аблақәа – абнара аҵәҵәабжьы,
Урҭ аблақәа – асаби ибжьы.
Урҭ аблақәа – ҭагалан, ақәаршаҩы,
Урҭ аблақәа – аҭаца, аҩны.
Урҭ аблақәа – аӡынра, асырҳәы,
Урҭ аблақәа – ауаҩра, аҳәатәы.
Унан, аԥсра сыблақәа ухома,
Сыблақәа схыхны – иузгома?..

Виачеслав Ҷыҭанаа
1955–2005
АҴХ АԤСЫ АШЬОИТ
Аҵх адәы иаҵәа инахчнылт,
Аԥсы ашьарцаз ҳамҭак.
Ажәҩан аҵаҿ амза ааҭгылт,
Иагәыҵак еҵәа гәарҭак.
Аҵла рымахәқәа нхьашьшьит,
Рыжәҩахырқәа ҭԥазшәа.
Сишь, ҷыт бжьык сназыԥшит,
Апатҟәыр ааиҟәшәазшәа.
Сшанхаланы сырзыԥшуан
Сҿаԥхьа асахьа ссирқәа.
Ажәҩан лаҟәаҿ иԥыруа,
Ихалон аԥҭа црышқәа.
Сгәы насыԥла иҭәы-иԥха,
Сгәыргьон ҿымҭ гәаныла.
Сқәыԥшра иацәымзан еилыхха,
Еимхәыц қаруан имцаха,
Аӡаӡа аҳәоит уахынла…
ШЬЫЖЬ ШӘАԤШЬ ҼАЗНЫК САԤЫЛАРЦ
Аеҵәа, иҭалаз икаууа,
Аҵәыуабжь ухыԥсаанӡа,

Угәы аҵанӡа иҭыԥсаауа,
Иууша узгәаагӡом.
Унхоит абас угәы ԥшаауа,
Амаҷ-аду, зегь гәнугоит,
Амца акызшәа згәы еилшаауа,
Ашәаԥшь шьыжьла уаԥылоит.
Уи рҭысит удгьыл адақәа,
Хәылԥ шәаԥшь аԥсы иахьӡарцаз,
Иуԥылт ирхахан анапқәа,
Уаргь ахаан умԥсӡарцаз.
Еилыскаартә урҭ зегь саамҭа ааит,
Саамҭагьы – ԥсраҽнынӡоуп.
Уаха аеҵәақәа икыдышәшәан иаауа,
Рҵәыуабжьы схыԥсаанӡоуп.
Иаауеит урҭ жәҩанахьтә икаууа,
Аҳауаҿ рыԥсы ҭаларц.
Амца акызшәа, згәы еилшаауа
Шьыжь шәаԥшь ҽазнык саԥыларц.
АРҨАШ КНАҲА АБЖЬЫ
Схәыцра ахы сҭарԥа
Саатәеит сеиқәышьшьы.
Игәхьаазгоит, аха, ишԥа,
Арҩаш кнаҳа абжьы!
Иснарбон аҵас,
Иԥон уи хланҵы.
Аԥсҭазаара ашәаҵас,
Иазынхарц азы.
Сгәы аҳәонаҵ абас
Арҩаш кнаҳа абжьы,

Егьсыхьуам, мап, зынӡас,
Шәынсыжьӡаргьы шьыжьык.
Мап, сцаӡом хара,
Ишәыцзаауеит сыԥсы.
Ишсыцыз еиԥш ара,
Арҩаш кнаҳа абжьы.

Вахтанг Аԥҳазоу
1958
СЫРХЫШЬНА КНАҲАЗ
Сырхышьна кнаҳаз,
Иӷәӷәаз ахәыблы,
О, иҟамыз гәнаҳа,
Дҟалап агәыблҩы.
Еиқәыз схәышҭаарамца,
Сыҩнаҭа зырԥхауа,
Исықәмыз гәамҵра,
Хьӡи-ԥшеи сырҳалап.
Сырхышьна кнаҳаз,
Еиқәараз ахаҭа,
Мшәан, сзыҳәари уаҳа!?.
Илашаз сыҩнаҭа...
Сырхышьна кнаҳаз,
Ижьакцар ауӡом. –
Икнырхыр, ма икаҳар,
О, сџьынџьгьы ҟалаӡом.
АԤҬА ИНАЛԤХАЗ АШӘАХӘАЦ
Аԥҭақәа ажәҩан рҵәахызаргь,
Адгьыл амра иазԥшуп.

Ажәҩан цқьахарц аҭахызаргь,
Амш еилгар, – илашап.
Амра ԥхашьа-ԥхаҵо ицәырҵуам,
Избо еиԥшым аԥхыӡ.
Ажәҩаан агәыӷра ацәыӡуам,
Аԥҭа шхылаз инхыҵп.
Иаԥшаазар акәхап еимҟьарак, –
Иашьҭан, амра ԥшаауан.
Иалԥхеит, иаанамгеит ҟьарак, –
Аԥҭа ҳгәы ҭнашьаауан.
Мап, уажә аԥҭақәа ԥхьацам,
Аха амроуп аԥыжәара зтәу.
Иқәыԥхеит гәыӷра-шәкы ацны,
Згәы ԥшқа ԥхарала иҭәу.
Снеиуеит баагәара дук сҽадкыл.
Аԥҭа иналԥхаз ашәахәац
Аҟамеиԥш иаларсуп адгьыл.
…Ҭынч иҳәуеит амархәац.
АШАРККАМҬЕИ АРБАӶЬҚӘЕИ
Ашарккамҭаз
арбаӷьқәа еиқәҿырҭуеит,
Алашара ықәлоит адәы,
Ашарккамҭаз
аҵхи аеҵәақәеи еиԥырҵуеит,
Амзагь наскьоит еикәаҭәы.
Ашарккамҭаз
арбаӷьқәа зыргәырӷьои,

Ацәа хаа иалхуа зегьы?
Ашарккамҭаз
бзиарак иақәдыргәыӷуоу
Анацәа, – иҭаҷаҷахьоу згәы.
Ашарккамҭаз
оумаҵәҟьа рыхҭыргоит, –
Рыбжьы цар, о, ражәа рҿабоит,
Ашарккамҭаз
арбаӷьқәа рыбжьы ҭыргоит,
Ашарагьы дырласуашәа рбоит.
Ашарккамҭаз...

Енвер Ажьиба
1958
ИСЫЦРЫМҴУА ҲҴЕИЦӘА РЫБЖЬЫ
Хашҭра ҳа иҳақәӡам,
Еснагь ҳа ҳабзоуп.
Ҳхаршҭрагьы ҳақӡам,
Ҳазхьымӡаз – ҳхазоуп.
Ҳазхьымӡаз зегь нҳажьит,
Имаҷым ҳзыхьӡаз.
Ԥсадгьылда инҳмыжьит
Аира-ааӡара иахьӡаз.
Имиц ргарақәа
Ҳнапала ичаԥоуп.
Имиц ргарақәа
Ҳшьала еиқәырхоуп.
Ирымҳәац ашәақәа
Ԥсыс ҳа ҳархоуп.
Ирҳәахьоу ашәақәа
Ҳдоуҳала ихьчоуп.
Ҳнышәнап ҳазгәыҵоу
Ҳа ҳала ирԥхоуп.
Имаҷзаргьы иаҳхыҵуа
Ҳашәхьеит, ҳаӷәӷәақәоуп.

Ҳаҟоуп, ҳа ҳбаашқәоуп,
Шьҭа иҳалҟьаӡом хык.
Ҳаԥсадгьыл ҳагәашәқәоуп,
Иԥҽуам даҽа знык.
Уи аартра ус баша
Иауҵәҟьом шьҭа, мап.
Ииуа, уаҵә иззҳаша
Уашьҭангьы еиқәдырхап.
Хашҭра ҳа иҳақәӡам,
Ԥсра-ӡрагьы – убас.
Аҭахара анакәха,
Ҳаԥылт хаҵаҵас.
Имиц ргарақәа
Ҳнапала иаҳчаԥеит.
Имиц ргарақәа
Ҳцәашьқәаны ҳрызкаԥхеит.
СЫЛАХЬ ИАНУ СЗАНЫХӠОМ
Сылахь иану сзаныхӡом,
Егьа зургьы, егьа сҳәаргьы.
Сгәаҵәа иалоу алсхыр,
Имжьыжькхар ҳәа сшәоит.
Иҟазааит жәлар рӡыхь,
Сара сӡыхь ҭабаргьы,
Аԥсҭазаара март мзеиԥш
Шәынтә еикәашәоит.
Ашла ишьыжь дшаԥыло еиԥш
Зны сгәырӷьоит,

Ҽазных, уи абырг
Ишьамхқәа реиԥш скәадахоит.
Ааԥынра иазыԥшу
Аԥсабареиԥш, зных сгәыӷуеит,
Имиц ахәыҷы ихьӡ еиԥш
Исзымдыруа ак сырххоит.
Иниас ицаз сара
Сшәышықәса иаҭынхаз соуп,
Уи иснаҭаз ацхеиԥш
Зны ихаауп, зны сашьуеит.
Аӡыблара иххалаз
Аҵәаҟьеиԥш сеигәыдҵоуп,
Иахьа са сҭахаргьы,
Уаҵә зны схынҳәуеит.
Схынҳәуеит даҽа шәышықәсак
Аблақәа сырхылан,
Иҿымцәааз акәиц еиԥш
Ԥсы-ԥхак са ишысхоу.
Сызхылҵыз ирхашҭхьоу
Шәҭы ԥшӡақәак сышрылоу,
Саарылзхшагьы гәыблыла
Сара исҭынхоуп.
Сылахь иану сзахыԥаӡом,
Ус са сымҩасуеит,
Аеҵәақәа зхылаԥшуа
Амҩасҩы сихьыԥшны.
Адунеи ахасрақәа
Сзырцәымцеит, исхасуеит,
Уи акәхап сагьзыжәымбо
Џьарак сааизганы.

ҾАМҨАК
Ҿамҩак аҳауа. Аԥсеивгараз – ҿамҩак.
Ҿамҩак аӡыхь-ԥшьа – ацқьара анрыԥхтәу.
Ҿамҩак инахыҳәҳәаны измам даҽамҩак,
Ҿамҩак ашьацқьа – аԥсадгьыл анҿыхтәу.
Ҿамҩак аӡаӡа цәыкәбарқәа еизганы,
Ҿамҩак ашәахәацқәа – анҵас иразны.
Ҿамҩак агәы аԥхара – ахьаақәа ирцәырҟьал,
Ҿамҩак аччаԥшь – аӡамҩақәа ирҿал.
Ҿамҩак аԥсҭазаара – ҿамҩак аԥсрагьы,
Ҿамҩак урҭ рыбжьара аамҭахаак.
Ҿамҩак инахыҳәҳәар, еиҭахгьы ҿамҩак,
Ҿамҩак – реиҳа ианшәарҭоу ашәахаак.
Ҿамҩак аҳауа. Аԥсеивгараз – ҿамҩак,
Ҿамҩак – ауаҩ иаамҭа ашәага-зага.
Ҳазшаз ҳанишоз иҳаимҭеит ҽамҩак,
Зегь ҳкылхны ҳаашьҭуп ахырҭәага...

Екатерина Бебиа
1958
ШӘХЫНҲӘЫ, ҲАШЬЦӘА
Аӡәаӡәала шәеишьҭагыла,
Шәаауеит шәыдгьылахь шәхынҳәны,
Ахьышьҭра иқәлеит Аԥсынтәыла,
Амрагь шәԥылоит игәыкны.
Шаҟаҩы ари амш иахьымӡада,
Шаҟаҩы ирзымбазеи р-Аԥсны.
Рыдгьыл ишазхьуаз шаҟаҩ нхада,
Ԥсадгьылда, итәымуааны.
Шәара иҳашәҭар ҳарҭ азҵаара:
Излашәылшеи ара анхара?
Ҳара ишәаҳҭоит аҭак гәыҭшьаага:
Иҳагмызт агәаҟра, агәырҩа.
Ҳбызшәа ҳамхны, нас ҳардысны,
Зны ҳдырдагәарцгьы рыӡбеит.
Ҳажәла ҳхыхны, ҳажәла еиҭарсны,
Ҳаццышәха ҳадгьылаҿ ҳкаԥсеит.
Ҳахьӡқәа рхыхын ҳадгьыл ссирқәа,
Тәымхьӡын ҳадгьыл злахырҷаз.
Илеиуан ҳажәҩан алаӷырӡқәа,
Ҳадгьыл акәа иҭаԥсауаз.

Ижәдыруама, ҳарҭ ҳшанысыз
Ахьԥшымраз ашьамҩа ҭшәа.
Аҟәаԥа-ҿаԥа ҳа ҳшаҿысыз,
Ҳҵеицәа рыԥсы ахҭынҵа.
Рхы зқәырҵаз ҳа ҳхьыԥшымра,
Иахьа лабҿаба иаҳбеит.
Адгьылаҿ иԥхозар ҳамра,
Хәыҷгьы-дугьы еиқәдырхеит.
Ари адгьыл шәа ишәыдгьылуп,
Шәыжәла араҟа илашәҵа.
Амца шыра иалҵыз дгьылуп,
Иадышәҳәала шәлахьынҵа.