Амзаҭәымҭа - 7

Сқьаад ианысҵоит аҵыхәтәантәи ажәак.
Руаз еиҭасҳәоит сызнысхьоу мҩамышқәак,
Сашьҭоуп исҭынхаша, имԥсыша ашәак.
Слымҳа иҭахәыҭхәыҭуеит бжьы маӡак,
Сышә ишнылагылаз гәасҭоит суахҭа.
Уҽаанкыл исхылаԥшу, хәыҷык исараӡа,
Уаҵә исԥеиԥшу макьана иҭоумҳәан слакҭа.
Умыццакын, сахьыгӡа даҽа шара еимҟьарак,
Макьана аҵыхәтәантәи сажәа сымҳәац.
Ушьҭа егьсыгӡам схаларц ахра ҿҟьара,
Маҷк ауп исыгу сыгәҭыха наӡарц.
Ажәҩан иаҵаԥсоуп амза ашәахәацқәа,
Аԥсаҵла иамҵаршәуп шәшьырак кахәхәа.
Ахәарчыч иналакьаҭаз акәицқәа,
Аццышә шкәакәа рықәнаҳәоит уаха!

***
Алуажә еиԥш ихьанҭоуп иахьатәи амыш,
Аԥхыӡ цәгьеиԥш исықәыӷәӷәоит агәҿыӷьра.
Цәгьагь бзиагь акымзарак схамышҭт,
Зегьы-зегьы ныҵазгалт сажәымҭа ашәшьыра.
Ахәхәаҳәа аԥша асуеит схәыцрақәа рҿыхо,
Сгәы каршәны самҵатәоуп сабду имжәарбаӷь.
Сыбла дыхгылоуп иҭаҭынжәга днаҿыхәо,
Амышзырҳага абжьы ааҩуеит лбаа, архахь.
Усҟангьы сабду абри арымӡ дықәтәан,
Усҟангьы игәырҩашәа ныҵакӡан иҳәон.
Изгәамҭаз лаӷырӡык иӡамҩа инықәҭәан,
Инықәыхәхәан, аԥырӷы мцеиԥш инкашәон.
Игәхьааигон иҿара амышқәа иԥхыӡхаз,
Игәхьааигон иарԥысра иниасыз ӡшәахшәа.
Ибон иҿҳәарамыш шнықәгылаз азхаз,
Игәхьааигон, игәнигон игәамч ихшәаххаз.
Убырҭ зегьы абыржәеиԥш сыбла ихгылоуп,
Сгәы иҭамыз, схы иҭамыз сыхьӡеит сажәра.
Сықәтәоуп схала сабду ирымӡ ахьгылоу,
Схәыцрақәа ныҵаӡуеит нахьхьитәи ашәра...
Ашәшьырақәа

Шәызнаурқәада зыҽказыԥсаз,
Шәарҭ ибжьыдоу, ашәшьырақәа?
Амзаҿа ажәҩан акыдламҭаз,
Зыԥсы адамра иҭамыргылакәа?
Ҳаԥсцәа ишәхылҵыз шәахәақәоума?
Адамра лашьца изҭамгылаз.
Анарцә иҟоу ҳәа акыр шәҳәома?
Мрагылара зыԥсы ацгылаз.
О, ашәшьырақәа, ашәшьырақәа,
Абза ицу, аԥсы ицрымҵуа.
Аԥхыӡ ссирқәа шәыҽрылакуа,
Есыхәылԥаз адамра иҭыҵуа.
Исашәҳәа нас исыҵамкыкәа,
Акрыҟоума ахраҭ агәашәаҿ?
Гәнаҳак ашьҭа зыбла ихымкәа,
Џьанаҭ зҭыԥхаз анарцә ашҭаҿ?
Ҿаҳаҿымҭроуп зехьынџьара,
Еихаԥсы-еиҵаԥсуп сгәыӷрақәа.
Хә-еҵәа шлак кыдуп хәыџьара,
Еихык-еиҵык
Икаԥсоуп ашәшьырақәа!

***
Иахак аԥхыӡқәа рҳәынҭқарра салан,
Аеҵәа аҳәҳәыҳәа сыкәа иҭаԥсон.
Жәҩангәы иаҵәара салан схала,
Амзагьы уарӷанҵас ашәа ссирк аҳәон.
Ԥсаатәҵас сԥыруан сымҵәыжәҩа еиҵыхны,
Шьауардынҵас ашьхақәа сырхан.
Арҩашқәа шәахха илеиуан ихыҵны,
Амаалықьцәа рхан, ажәҩан лашан.
Ажәҩан салан гәырҩа ахьыҟамыз,
Лаӷырӡ ахькамԥсоз, иахькамҭәоз ашьа.
Џьанаҭ сыҟан ҭыӡшәа ахьрымамыз,
Са сгәырӷьон лакә дунеик сықәлаз џьшьа.
Ари нҵәара зқәымыз дунеиз џьысшьон,
Ԥсра ахьыҟамыз адгьыл сықәлазшәа збон.
Избоз алакә ссир Анцәа ду иџьысшьон,
Ҳазшаз сиҳәон, ҳазшаз игәра згон.
Аха слакә ԥхыӡ иамоуӡеит анарха,
Адунеи хәаԥса ашарагьы сыхьӡеит.
Ҩаԥхьа сдунеи жәижәых санахан,
Сызқәыз слакә дунеи ԥыххааса ицеит!
***
Аԥхыӡ еижьагаҿ исыԥшааит аҭынчра,
Шәымҭак аҭынчраз саҳәон слахьынҵа.
Уахатәи аҵых сызхымсра сызҵымсра,
Шанасыԥк снапсыргәыҵа инанҵа,
Лакә мацәысшәа снарылаҷҷан схәыцрақәа,
Лакә шәахәацк амҵәыжәҩа сныҵак сагеит.
Снеиуеит ашацәа рышәшьыра сҽыҵакуа,
Шьыжь шәаԥшьгьы мрагыларахь еимыггеит.
Еимҟьеит ишызбоз жәҩангәашәԥхьара,
Асар рымҩа ныҵаҽҽеит ажәҩан агәы.
Сналаԥшит амаалықьцәа рцәылашара,
Аҳәаха сеираӡеит аԥеамбар сҿахәы.
Саагылазар сзышьҭаз жәытәажәак,
Анцәа ду иашҭа ишҭаршәыз сахьӡеит.
Ашҭа ԥшӡа иҭыҩуан аԥсыуашәак,
Амаалықь иашҭаҿ сҿаҳәатәы наӡеит.
Игәҩарамкәан убысҟан издырит,
Ахраш ишхалаз споезиа ақәасаб.
Дунеи дук, дунеи ҿыцк аргама иснырит,
Уаҵәгьы сшәымҭа аԥхыӡ ссир сшалоу сцалап!

***
Аԥсра хануп. Зегьы ирхаанхоит аԥсра,
Кьаҭара зқәым ауп ахраҭ ацәашьы.
Ахҭак еицҭыргеит ацәгьеи абзиеи рыхҵара,
Аԥсреи абзареи адамра еицҭыҵуеит есшьыжьы.
Ушыԥсыша удыруаз уқәнаҵ удунеи,
Анцәа уимеижьан адгьыл шуаароу дыр.
Бжьыда-шьҭада
Аԥсра ушьҭоуп иахьеи-уахеи,
Џьаҳаным уҭыԥуп аҩысҭаа уикыр.
Умҩа уаԥшны ушьахәа-шьаҿа еихга,
Агәнаҳа уаҵамлан, шәахәацшәа умҩас.
Ухы-угәы аналаҟам, адгьыл агәра га,
Уҟанаҵ адгьыл уацыз, адгьыл умаз гәырҩас!
***
Иҟоуп ихьӡыдоу, ижәладоу еҵәак,
Есыхәылԥ убри аеҵәа сашьҭоуп.
Ажәҩан хымааҿ исԥылоит шацәак,
Абжьарак, избом сиеҵәа ашьҭа.
Сылаԥш иҵашәар аеҵәа хьӡыда,
Са сҿаҳәатәы шыҟало здыруеит.
Нас аӡырҭа-аԥсырҭа зҳәарыда?
Ма дыҟоума ашьҭамҭа зныруа?
Елаҩ-еиласуеит ажәҩан ӡымшын,
Ажәҩан қәырҵоит аеҵә рҩыԥса.
«Аеҵәа хьӡыда-жәлада!» – сымшуп,
Аха уи аеҵәахә жәҩан икыдӡам.
«Дад, ԥсыхәа-ӡыхәа змам зегь хируп,
Хырԥашьа змамоуп иҟалаша.
Иашоуп, уҿаҳәатәы ҟалар ссируп,
Аха иудыруазеи иуамхаҳәаша», –
Ашҭа аԥынҵа сҭысны снеиуан,
Абас иааҩуан бжьык гәаҭеиуа!..

***
Ашареи ахәлареи рыбжьара,
Убри акәын исымаз ҿҳәарас.
Адырха смаӡаӡеит исхараз,
Сыԥсымрагьы нхықәгылт абас.
Сгәыӷрагьы шәаҟьеит наурҵас,
Ицәырҟьа-цәыраст ашәахәа.
Ахҵаражә ахаҳә ианырҵаз
Сеиԥшхан, сгылоуп, сеиҵаӷәӷәа.
Ашареи ахәлареи рыбжьара.
Акәын исымаз лахьынҵас.
Адырха самраӡа исхараз,
Шара ԥшаласшәа сымҩаст!..
***
Ахамы иаҵәа аҽагәылаҳәан,
Саԥхьа аӡыжь иаҵәа ҭатәоуп.
Насыԥдарак иахылаҳәан,
Иҟам џьаргьы, аӡиас шьалҭоуп.
Ӡыжь ҭынчра амш ҭынчроуп,
Аҽкаршәны ихәыҭ-хәыҭуеит насыԥк.
Ҭынчрацәоуп, қәаршҩык аушоу,
Иаалырҟьан сцәеицәыԥсит аԥсык...
Бзиа нагӡаҵәҟьа шыҟам еиԥш,
Ҭынчра нагӡагь ҟалаӡом.
Зыҵа ҵҩадоу хәыцрак еиԥш,
Саԥхьа сӡиасгьы ццакӡом.
Са сахьтәоу, гәаныла ҿасҭоит,
Инкашәаз асаби аӡашәа изҳарц.
Аӡиас амаӡа здоуҳа хасҵо,
Уаҵә гәырӷьаҿҳәашаны иаҳарц.
Ахамы иаҵәа сҽагәылаҳәан
Стәоуп, аӡыжь иаҵәа сгәыҵаҳәҳәан!..

***
Изҩырц салагеит ажәеинраалак,
Исҳәо-изҩуа сымаӡамкәа.
Адәахь асыҭәҳәа схы наласкт,
Баша, ахәыцха самраӡакәа,
Аурҭ сналалеит аурҭ еиԥш,
Аурҭ саҟьон, аурҭ сацын.
Саман ицон аурҭ схәыцреиԥш,
Сыблақәа ирбоз зегьы шацын.
Ашьха схалеит, аеҵә срылсит,
Зны с-Џьамхәыхәын,
Зны с-Марыхәын.
Зны агәырӡа аҵа скылсит,
Зны аԥҭа црышқәа зегь неихысхын,
Срашь нахыԥан асар рымҩа,
Ашҭа иҭалеит амза аҭәымҭа.
Еҵәак ҿыхны ажәҩан ӡамҩа,
Адунеи гәасҭеит алагамҭа!..
Дгьыли-жәҩани рхы неиқәҳәалан,
Шәахәацк жәҩангәы иныҵыршан
Нарҭаа рышьхацамҩа схалан,
Снықәтәеит хра ҵәцашк снықәлашан.
Изҩырц салагеит ажәеинраалак,
Ҽеила ахәыцха самраӡакәа.
Адәахьы асыҭәҳәа схы наласкт,
Изуа, исҳәо сымаӡамкәа!..

***
Амыш ҿыц алагоит ашьыжь,
Амц хәыцрақәа рыла.
Саргь ашьыжь гәыӷрак сгәы ашьышьт,
Мыц гәыӷрак аргамеԥш исԥылаз.
Мыц хәыцрала адунеи сықәын,
Сшымц хәыцраз сааит абранӡа.
Сажьон агәнаҳагьы исықәыз,
Сшымцызгьы сааскьеит иахьанӡа.
Дымцуп ауаҩы дынкашәазар,
Дақәлоуп адгьыл иара итәала.
Аԥхыӡ деиԥшуп ауаҩы иаашазар,
Ҵхы лашәыказ ибла ихшәалаз.
Ауаҩытәыҩса дыԥшаеиҿасроуп,
Мацәыс махәуп иаҵҟьаз ажәҩан.
Имц зықәлоугьы лацәарӡасроуп,
Имц ныхагьы шықәу ижәҩа,
Дықәнагалоит дунеи ҿыцӡак,
Нас дынхылоит лашьҭа-ҳәашьҭак...
Днықәсны џьанаҭ ацҳа ихырҵаз,
Деиҭанҭалоит гәнаҳак ашҭа.
Амыш ҿыц алагоит ашьыжь,
Амц хәыцрақәа рыла.
Саргь ашьыжь гәыӷрак сгәы ашьышьт,
Мыц гәыӷрак, аргамеиԥш исԥылаз!..

***
Шаҟантә уи ауаҩ аԥсра абла дҭаԥшызеи,
Шаҟантә иӡымшынха ихыҵзеи игәырҩа.
Заҟантә заҟа рыла ӷра ҭшала дыблызеи,
Аха ахаҵа игәырҩа игәы иҭеишьуан дырҩагь.
Уажә дгәыԥшаа-хыԥшаа дыԥшуеит ахара,
Ишәымҭақәа иԥхьаӡоит имоу изынханы.
Уи ианидыр идунеи дшаԥырҵҵәҟьоз аҟара,
Изымычҳаит.
Убысҟан дҵәыуеит иҵыхәтәы мыш аҽны!
***
Иухашҭхьоу угәалазыршәо, ааԥын,
Зегь рыԥсы рхазыҭәҳәо аԥси абзеи.
Усԥылт ункылшәан сԥенџьыр иаартыз,
Аеҵә рымцеиԥш ушәҭ бырлаш кәеи-цеит!
Иахьа зегьы-зегьы ҿыц иалагеит,
Абри адунеигьы иахыҵыз мышкоуп.
Ҿыц иалагеит ԥсралагьы бзаралагьы,
Абзиабара ашәа анизгьы иахьоуп.
Зегьы-зегьы ааԥынра игәылнахит,
Ааԥынра иацгылеит алахьынҵа.
Аԥшӡара зцым ааԥынра иалоухи,
Бӷьы иаҵәа зҿам, акәаш ҳәа иԥхьаӡа.
Ааԥынраз, ааԥынра хануп,
Ааԥынра ахьыҟоу зегь ҟалоит.
Адгьылгьы уануп, ажәҩангьы уануп,
Аӡынра иаго, амра иаанагоит.
О, сааԥынра, сыбзиабара ашәа,
Лахьынҵак саҭәашьа сылахь уаԥшны.
Гәырӷьаҿҳәашак сзыларшә сымӡырха агәашәаҿ,
Исхашҭхьоу сгәаларшәа ес-уажәааны!..

***
Зыбаҩ еиламгылаз ахаҳәқәа шьҭоуп иҟәыбаса,
Ахра иаҿацәаз арҩашқәа кнаҳауп ихаҳәха.
Шәиԥхьыӡ рышьхәа иҭагьыжьуеит аамҭа иаҵӷәасаз,
Ашьхақәа еиқәышлаҳәа игылоуп еиҵаӷәӷәа.
Иаацәырҵуеит адгьыл агәы иаламгылаз аҳәақәа,
Зыбаҩ ҵыҭәахаз аҵеицәа ныҵхахоит рыԥсы.
Еилагылоуп иҳашҳаҭәарахаз ашьхақәа,
Ишәӡанӡха ирхаршәуп ахрақәа ркасы.
Ихаҳәхеит ан лмыткәма ашә-шьхак рыбжьара,
Ахаҳә шьанҵа еиҩнахуеит аԥсуа хаҵа игәырҩа.
Иаасыкәыршан зегьы-зегьы збоит игәҩаран,
Сгәы аҭра иҭагылом, адгьыл ӡыӡымкуеит зымҩа.
Избоит еихалоит-еихыҵуеит х-шьхацамҩак,
Ахааназ ишьаркыцхаз аӷныжәҩан ӡырҩуеит.
Ашәиԥхьыӡ рҿыҩуеит ахрақәа рӡамҩа,
Ицыцхашәаз ашәышықәсқәа рыбла сҭаԥшуеит.
***
Гәыла еибахаз днасыԥдоуп,
Уи адунеиаҿ имаӡам акгьы.
Хыда-гәыда мҩак даныстоуп,
Иразра нымхаӡеит џьаргьы.
Ашьац амбылӡеит илаӷырӡ,
Бла ахьҭамыз алаӷырӡ мааӡеит.
Дыҟоуп зҩа ԥхӡык илнахырц,
Аха, ахәаша, агәра имгаӡеит.
Ус, «цәгьамга» ҳәа адунеи дықәуп,
Ишәи рыцуп, ишьыцигоит зегьы.
Игәы хәаԥсоуп, ашәӡанӡ иҿықәуп,
Цәгьамзар бзиак ихәыцӡом џьаргьы.
Гәыла еибахаз днасыԥдоуп,
Ихәуп-ишьуп, иладеи-иҩадеи.
Длаԥшҿабадоуп, уи дыԥхыӡдоуп,
Дгага заҵәны дықәуп адунеи!

***
Уажә ааигәа акәхуп џьанаҭ санҭала,
Иаасыкәыршан зехьынџьара ахьырҩаш каҭәон.
Амаалықьцәа срыманы хәы ԥшӡак ихалан,
Ажәҩан ахь сзырԥыруаз ԥсҭгагак рҳәон.
Аҳаскьын хыҽҽаны иҩеиуан шьахәапара,
Уахгьы-ҽынгьы ашаеҵәа саԥхьа илашон.
Қәа, ауамызт, сы ауамызт, мра каԥхаран,
Гәырҩада-гәырчыда есымша ихәлон, ишон.
Аты абжьы гомызт, абгыӡ ҟаауамызт,
Акәты арцына ҿнаҭуамызт шьыбжьон.
Амыткәмабжь гомызт, алабжыш каҭәомызт,
Шьыжь шәаԥшь аҽалакны ашара еимыггон.
Еимак ыҟамызт, зехьынџьара ҭынчран,
Утәы-стәы аӡбахә уаҳауамызт џьаргьы.
Инкашәоз ахала иҟалон — кашырран,
Ҭынчран, анасыԥаз дашшуамызт аӡәгьы.
Анцәа ихьышәахәа рыхьиршон амышраз,
Адунеи зегьы ахи-аҵыхәеи еишәахьчан...
Зегь мышран, зегь ҵыхран дунеи иқәыршаз,
Ара аԥсыцқьа изқәа ҭынчуп ҳәа ишьан.
Избон сҩызцәа, аԥсыцқьақәа иреиуаз,
Сара сыгәнаҳа схыхны сгылан хазы.
Избон аргама, еишьылӡа иахьҩеиуаз,
Ацәашьы еиԥш илашоз аҵыхәтәантәи сыԥсы.

***
Саԥхьа мҩахәасҭак нагоуп,
Игәхьаазгаз схәыҷра.
Инхаз ҭынчра гәыԥҵәагоуп,
Ашәи бжьы гоит харантә.
Сабдуцәа рлакә ҳәарҭа,
Ахәы ԥшӡа ҭацәит иахьа.
Руаз ҳәарҭа, рашәа ҳәарҭа,
Еиба-кәеибахеит ҩаԥхьа.
Уажә ара ԥша ҟьалоуп иасуа,
Агәҿыӷьра кашьшьы.
Иԥсеилаҵаган имҩасуеит,
Аҿарпын заҵә абжьы!..
***
Хынҩежәа ааԥынра зхыҵәаз,
Сӡамҩа зрысыз ацәаҳәақәа
Ирыҵадырӡит сыԥшӡара ицәаз,
Сыҷкәынра амырхәага хзыркуаз.
Уҽабоуҵәахи, сыԥшӡара, исԥырҵыз хара,
Сзыркәашоз, сзыршәаҳәоз схәыҷра?
«Уԥшӡара, сыҷкәын, џьаргьы имцаӡеит,
Уԥшӡара, шыԥшӡаз, уарԥысраҿ инхеит!

***
Изакәызеи, ҿыц сеиҭеима?!
Сниасны саԥылама ҩаԥхьа.
Мамзар, баша сгәаҭеима?
Слаԥықәшәа сеижьама иахьа.
Мап, арагәаԥшь еиԥш сгылоуп,
Сыҷкәынра шысхыцәаз збоит.
Анцәа исиҭаз амч исылоу,
Шәҩык саӷацәа ирызхоит.
Сыразра сыцуп, сахьчоит,
Ашәҭи аӡаӡеи рашәа сҳәоит.
Ашьыжьтәи ашәахәа сҿаччоит,
Аԥшалас цәажәоит сыгәра агоит.
Амыш ҿыцуп, аҵых ҿыцуп,
Сқәыԥшреиԥш ԥхыӡла сԥыруеит.
Амшра сыцуп, аҵхра сыцуп,
Са сҿара ашьҭыбжь саҳауеит!
***
Ҽаанбзиала, амзаҿа гылеит!
Агәра згоит насыԥк шаанагаз.
Ихыӡсан гәалаҟарак сԥылеит,
Лыԥха умаз, амыш ҿыц сзырбаз!
Ашара ихнахыз зегьы ҿыцуп,
Схәыҷра шхьаҳәыз агәра згоит.
Анцәа илԥха исиҭаз сыцуп,
Уӡырҩи,
Ашара, ашарашәа аҳәоит!..

***
Са сзыхьӡаз адунеи жәижәыхуп,
Ашьеи алаӷырӡи идраӡахьеит.
Аразреи аԥшӡареи ашәыхуп,
Алашәага ирҳәахьеит, ирфахьеит.
Ара акырынтә еимырдахьеит ауоу,
Алабжыш иарҵәыӷьахьеит ашьац.
Ихышхыҵәон амыткәма агәаҟраз иҳәоу,
Иахьагь ауаз ашәа гоит ишгац.
Агәырҩа иаркараз асыԥсақәа тҟәацуеит,
Ахрашқәа еиҿышәшәоит баҩ-баҩы.
Ргәы ҭагылом, ашьхақәа еиҵасуеит,
Ара дихьеит, дхыԥсаахьеит ауаҩы.
Икаԥсоит саԥхьа схәыцрақәа ццышәха,
Ахәылԥ ԥсымра еибакуеит имцаха.
Иахьагьы сықәуп адгьыл мчымха,
Ашәышықәсақәа ирцәынхаз ахәыцха!
***
Зыхаара зцәыӡхьоу, иҿшәаз ақәыԥсҳа еиԥш,
Слахьынҵа самҵаршәуп аргама.
Аамҭа аӡыблара иалахаз сԥеиԥш,
Ҳәыԥы-ӡыԥуеит, ҽа дунеик ааигәахама?
Шьыжьтәи ашәаԥшь зхьачасырмоу ашәахәа
Аҿаӡыҭуеит, нахьхьи, ахра ҩашра.
Аԥсылҩеиԥш, амаалықьцәа рыԥсы кахәхәа,
Асар рымҩа иакәшоит ажәҩан хьашраҿ.
Избоит ԥшь-еҵәак, ԥшь-маӡак еибырҳәоит,
Зиеҵәахә кыдшәо дарбанушь уаха?
Анцәа ихьы шьаргәыҵа сгәыҵак схырхәоит,
Ҳазшаз суҳәоит ҳныҳәаԥхьыӡ еиқәырха.
Уаха аҵых ҭынчуп, аха ишԥаҭынчу,
Бжьыда-шьҭада ԥсыцқьак диуеит.
Жәҩангәаҵаҿ ҩ-ԥҭа цахашк еихышьуп,
Анцәа ран лныҳәаԥхьыӡ саҳауеит...
Аҵых ҭынч салагылоуп аамҭа ахәыцха,
Ацыԥхь аԥсаҟьоит аеҵә реихымца.
Анцәа жәа ҿыцӡак аҳәаха сгәарԥха,
Слахьынҵа сумҵаршәуп,
Адунеи агәырԥынҵа!

***
Амахә хьыдхәоит, амахә рыбуп,
Ҩаԥхьа ихалоит асыршҩы.
Абна хыбуп, адгьыл хыбуп,
Аҵарақәа каԥсоит икаҳәҳәы.
Асы шьҭалоит сақә-сапыншәа,
Асы аҩуеит ажәҩан алуҭаҩ.
Сы-шәҭыц цырак сқьышә инықәшәеит,
Ҩаԥхьа илеиуеит асы еимаҩ.
Илеиуеит асы сҿара анасыԥ,
Лакә-ссирк ырзо каԥсоит.
Зны асеиԥш саргьы сниасып...
Ашәа гәыбзыӷк ныҵак исҳәоит.
Ашәа гәыбзыӷк сгәы зырҭынчуа,
Сҿара амышқәа рыԥсы ахац.
Сҿареи сажәреи рхац еиԥызшьуа,
Исҳәоит рашәа сгәы хашарц.
Амахә хьыдхәоит, ашәыб ҿыцуп,
Ҩаԥхьа ихалоит асыршҩы.
Сахьцалакгьы сахьак сыцуп…
Ӡын-ҵыск ҷырҷыруеит, уааӡырҩы!..
***
Иахьагьы скәасҭхарамца еиқәуп,
Иахьагьы илашоит Тур ихәы-мра!
Иахьагь сабдуцәа рцәашьхәы скуп,
Ахәы ԥшӡа иқәлаӡом ҳарамрак.
Ҩыла ихыхәхәоит Анцәа иҳаԥшьа,
Ҳныҳәарҭа ахьаца гыланаҵ.
Схәы адгьыл иақәлахоит ҳәа ишьа,
Сымцахәгьы ыцәом сыҟанаҵ!

***
Уахатәи аҵых, сыҵых саркьа,
Уахагь уашҭа сҭаршәуп схала.
О, схәыҷра аҵых, сыҵых гәакьа,
Иугәаларшәа, ухәы ԥшӡа схалан,
Снапы иқәсыртәон аӡыркәиқәа,
Снапсыргәыҵа амца ацралон,
Аха ибылӡомызт, акәиц ҭкәиқәа
Рылашара снапы иантәалон.
Сӡыркәи цәашьқәа акуан-ицәон,
Уажәы-уашьҭан искуеит шысҳәоз.
Схәыҷра анасыԥ хыш-хыҵәон,
Сӡыркәиқәа рымца ахьҿыхоз.
«Ӡыркәи, ӡыркәи, уани уаби
Ашьха иҟоуп,
Уаҳәшьа заҵәы алу дахоуп», –
Еиҭасҳәон аӡыркәиқәа рашәа,
Иԥсҭаҵаган ажәҩан каххаа.
Сажәра хьшәашәан аамҭа иԥнашәаз,
Ахәы иқәыҩуан схәыҷра абжьы хаа!
***
Иахеиԥш уахагьы еизеит схәыцрақәа,
Сгәалашәарақәа сыхҭаркит.
Маӡа заҵәык сыԥсы иахмырзакәа,
Имырзакәа, сгәаҵаҿ инҭаскит.
Уаха аҵхи сареи ҳаиҭеидтәалеит,
Аҵхи сареи ҳамаӡа ҷыдоуп.
Аеҵә рхьыршаӡ суаҩа ианҭәалеит,
Сша шәахәац гәырҩа хҽыгоуп.
Сахьак цәырҵуеит хьӡыда-жәлада,
Ихьанҭагәышьоуп уахагь аҳауа.
Ах, сеицәкьысуеит сыхьӡ зҳәода?
Сызгәалашәаз барбан шәуа?
Асыԥсақәа аҵх иалԥхоит храшҵас,
Сшәымҭа сыԥхьаӡоит саб игәарԥаҿ.
Ауахәама икынхалаз саркьалҵас,
Амза ахшьуп ажәҩан гәашҵаҿ!

***
Аԥсҭазаара хәыҷы хәмаргоуп,
Ишыкьаброууа аамҭа цоит.
Ауаҩ иԥсҭазаара мцҳәарҭоуп,
Мыцҳәа иԥа гәырӷьа дагоит.
Мҩакы дықәуп, дахьцо издырӡом,
Дыҟоу џьишьоит, иԥсы ахьҭоу.
Аԥсра аӡбахә иԥсы иахирзом,
Иа изы ишоуроуп, зны ихьҭоуп.
Иаҳаз иҳәоит, иибаз ҭеигәоит,
Зегьы зқәу дықәуп адунеи.
Иахьа жәаҩык рыцәгьа еиҭеиҳәоит,
Абас инарцә гәашәаҿ днеит.
Абас ауп, дад, абас мацара,
Акьаброу дшасуа хәлоит, ишоит.
Иԥсҭазаара иамаз хаарас,
Изымдырӡакәа храҭахь дцоит!
Ани аԤеи рцикл

***

Б. М.

Уагьиит, уагькьаҭеит, униасит ԥшаласшәа,
Раԥхьатәи уччаԥшь аарла исзынхеит.
Схы уҭалаӡеит, Баҭал, иахьак акалашәа,
Мшаҽнеиԥш иахьагьы ҩ-мцак срыбжьахеит.
Раԥхьатәи уччаԥшь, раԥхьатәи сгәырӷьара,
Ашара шәаԥшьҵас ӡшәахшәа инкабеит.
Сара сгәырӷьон сгьежьит ҳәа арыӷьарахь,
Аха слахьынҵа амҩабжара сажьеит.
Иахьанӡа, сыҷкәын, уеҵәахә ҭамшәар,
Уԥсадгьылаз ахы уаԥыларын уаргьы.
Заа иныҵхахаз уара унасыԥ камшәар,
Улахьынҵа ашәа еицраларын иахьагьы.
Изамузеи нас, учамҩахә ҟалар иахьанӡа,
Абни ашаеҵәа иацгылар унасыԥ кәашо.
Удунеи уқәзар угәырҩа лабжыш каҭәаанӡа,
Мрагылара иацкәашар угәыӷра лашо.

Ушсымамгьы, гәаныла аӡӷабцәа среиҽырбоит,
Уара узы ԥҳәызба ссирк далысхит иахьа...
Уаха схәыцрақәа хәылԥ шәаԥшь иналабоит,
Уара уарԥысхан саԥхьа угылоуп ҩаԥхьа!

***

Б. М.

Агәыр каршәзар иубоит уахатәи аҵых,
Амаалықь рашҭаҿ избо ссируп.
Схьыжәҩаш насҟьан ажәҩан снаҵаххт,
Сқьышә инықәыххыз ажәагь машәыруп.
Сгәы сҭацәажәоит исырҳарц ԥсаԥак,
Ҧсаԥак, са сыгәнаҳа схызхуа.
Лакә шәахәацшәа скахәхәа сҩаԥан,
Ахьы жәҩан сналалт еҵәак ҿыхуа.
Сханҿаны ажәҩан салаԥсоуп,
Ԥсра зқәым агәыӷреиԥш насыԥк сныруеит.
О, сџьанаҭ ҵых ассир иалашоу,
Зны сыԥсгьы ушҟа ишхало здыруеит.
Аҵых саҟароуп, адгьыл гәырԥынҵа,
Уаха ижәҩантәу ԥсыцқьоуп исхалаз.
Џьанаҭ шәахәацк ныҵхахоит сгәы аҟынӡа,
Цқьа ҭыԥуп, ԥшьа ҭыԥуп сахьхалаз.
Асар рымҩа жәҩангәашә иҭаӡсо,
Ашьшьыҳәа иналаӡуеит еҵәак икыдшәаз.
Ибжьы саҳауеит ԥсы зықь ирхьыӡсо,
Раԥхьатәи сшаеҵәа анарцә исгәыҵшәаз.

***
Б. М.

Сылаԥш кыдхалоит, наҟ, нахьхьынӡа,
Исзааугазеи нас, слаԥшҵашәара?
Ма сыҷкәын уоума зықәра иахьымӡаз,
Иналыггаз ашьац иаҵәара?
Ма, уан уаалышьҭма акыр азыҳәан?
Лхәыҷқәа гәхьааган дгәырҩома?
Лхәыҷқәа гәхьааган, аҳәҳәыҳәа,
Длаӷырӡышо днатәалома?
Ухынҳәыр, уан исызлаҳә, сыҷкәын,
Уашьеи уаҳәшьеи шәдоуҳа шрыцу.
Ес-шар шәымаша сыԥсы ықәын,
Мшаҽнеиԥш иахьагь шәхәыцра шҿыцу.
О, сыҷкәын, раԥхьатәи сылабжыш,
Мшаҽны амцабз схыжьны ицаз.
Ҳамҭак ушәалҟьа мра салаԥшып,
Умыццакын, дад, ҳамҭак усҭаз!..

***
Л. Б.

Бара бҿымҭреи бҭынчреи срыҵашьыцуеит,
Адәахьы икыдхаҽан илеиуеит ақәа.

Иԥхыӡхаз ҳҿара амышқәа срызхәыцуеит,
Ҳаиԥырҵиижьҭеи ицеит шықәсык нҭакәкәа.
Амра аԥсымҭазы стәоуп сара схала,
Схала сбацәажәоит есуажәааны.
Бҽыбымԥсахӡеит, сымыш, џьара акала,
Исаҳац быбжьы хаа сыцуп игәыкны.
Сеидроу, сеидроу, акыҟаҵәҟьомашь?
Сгәы иҭаԥхоит гәыӷра цәаарак ашәахәа.
Сгәырҩа арахәыцқәа баша иххомашь?
Мамзар, хыргәыбзыӷгоу
Мраҭашәамҭаз сгәы зшьышьуа?
Уажә бареи-сареи ҳдунеи сықәуп,
Бареи сареи насыԥ ҳамаҵәҟьоуп уаха.
Бааигәа снаӡарц уашьҭа хәыҷык сыгуп,
Анцәа суҳәоит, слакә хәыцрақәа еиқәырха!..

***

Л. Б.

Бара быԥсрала издырит,
Абзиабара ахьаа цәгьа закәыз.
Мҩабжара сызаҵәра снырит,
Сызаҵәра амца сзыркыз.
Аҵыхәа ԥҵәеит бара бгәаҟра,
Бара буазыр бымыздеит сара.
Сымчыдоуп, исымам лак-ҩакрак,
Сыԥхыӡгьы бналашәом џьара.
Заԥхьа зыбзиабара мҩасыз,
Сдунеи сықәуп гагаҵас.
Сыччоит баша шьоук рцасаз,
Абжьарак, гәырҩашоуп исзынхаз.
Бҿымҭреи бҭынчреи срыҵашьыцуеит,
Бгәы инықәыԥсоит аӡаӡаш шьыжьы.
Иац еиԥшҵәҟьа быччаԥшь хыҵуеит,
Шәалҟьа мроушәа иааҩуеит быбжьы!

***
Л. Б.

Ҳа ҳаицаҵаиит шаеҵәак,
Бареи сареи мышкызны.
Ҳаԥхьа икаԥсаз мҩарацәа,
Абранӡа ҳааит ҳарнысны.
Мрак ҳхамԥхаӡеит ҳаргәыбзыӷ,
Есымша ахьҭа ҳгәыҵхон.
Ашьыжь мҩамыш ҳақәыргәыӷ,
Шьыбжьон ҳгәырҩа ҿыцхон.
«Ҳаи, анаџьалбеит, иараби,
Аразра мычра амазар,
Ҳа ҳрыцҳара ибарами,
Иаҳхылаԥшхәу дҳамазар!» –
Абас бҳәалон зны-зынла,
Бгәырҩа бмыткәма налакуа.
Инаԥшуазгьы гәыкала,
Игәырҩаргон ргәалақәа.

Сара иахьа сбыҵашьыцуеит,
Бымҩа шәҭышуп ахраҭахь.
Бхәыҷқәа быцуп. Бгәырӷьа хыҵуеит,
Шәшысԥыло бдыруеит уаҵәашьтахь.

***

Л. Б.

Ажәҩан еиԥш абзиабарагь ҳәаадоуп,
Анарцәгьы сыбзиабара ишәҭуеит.
Саагылазар изумҭоу, исҳәамҭоу,
Ахраҭахьгьы уи ашәабжь саҳауеит.
Ажәҩан еиԥш абзиабара ҵҩадоуп,
Абзиабара ашәа хәашьӡом.
Бзиабарак иамблыз дыхлаҳәадоуп,
Уи ахраҭахьгьы иҭыԥ ибаӡом.
Абзиабара ақәрагьы еилнахӡом,
Сыбзиабара ахаангьы ишлаӡом.
Бзангьы сыннажьӡом,
Ԥсынгьы сыннажьӡом,
Сыбзиабараз сымблыкәа хәлаӡом.
Егьсыциит, иагьсыцԥсуеит мышкызны,
Быбзиабара ашәҭыц сгәаҵаҿ ишәҭуеит.
Есышьыжь амаалықьцәа рашҭа иҭысны,
Бымаша иҭыҩуа быччабжь саҳауеит!
***

Л. Б.

Бнасԥырҵит шьыжьык ашара ашамҭаз,
Бҵыхәтәажәа аҳәахагь бмаӡаӡеит.
Бгәы иҭаз бгәы иҭабшьит ахраҭаз,
Бымаӡа сышҟа ибмырзаӡеит.
Ишԥахьанҭоу быбзиабара ашәымҭа,
Ихьанҭахеит сыҿҳәарамш анҵәамҭаз.
Бымашахь снеиуеит бцәашьы аркырҭа,
Ахәылԥаз, аԥсымра аҭашәамҭаз.
Бдамра иҭыԥрааз аԥшалас шԥахаау,
Саԥхьа инкашәшәоит гәырӷьаҿҳәашан.
Бҵыхәтәы мшы еиԥш амыш каххаауп,
Абыржәы, исымҳәац быхьӡгьы сҳәашан...
Быхьӡгьы сҳәашан, быхьӡшьарагьы,
Лабжышкгьы нкасыршәрын иныҵакӡан,
Ҳамҭак инсыжьрын аԥхашьарагьы,
Изури, уаҳа царҭа сымамзар.
Ахәылԥаз ашьшьыҳәа
Иҭашәоит аԥсымра,
Бҳаскьынҿа инылаҳәҳәуеит аӡаӡа.
Избоит ишцәеицәыԥсуа аҭынчра,
Ҳҭынчра рыцҳа, иаҳԥырҵыз наӡаӡа.

***

Л. Б.

Ҟаҳ, ишԥахьанҭоу иахьатәи ахәылԥаз,
Аԥсы шԥақәхеи аԥсымрагьы ҭааӡа.

Ахәылԥы еҵәагь хәаҽуеит аԥҭа иалахаз,
Ашьацра инылашәаз аԥша ласгьы хааӡам.
Ихаарадоуп адунеи бысԥырҵны бцеижьҭеи,
Сгәахы кылнаҵәеит сызаҵәра ацәыкәбар.
Акыр ҵуама бҭацаагарашәа рҳәеижьҭеи,
Сгәырҩа ашҭаҿ инхеит уи ашәа ахабар.
Аразреи ацқьареи доуҳак рымазар,
Изамузеи, бчамҩахә сзынхар?
Суазыр шбаҳауа здыруеит акрыҟазар,
Схәыцрақәа ԥытлоит, иныҵашәа ихәлар.
Сқьышә инықәыххлоит исымҳәац быхьӡгьы,
Насыԥ шәымҭақәак схьыӡсалоит зынгьы.
Ашара мреиԥш бынкалашоит зны-зынла ԥхыӡгьы,
Сгәырҩа мышқәа наскьазгоит иахьагьы-уаҵәгьы.
Иҟалап ҽа ааԥынрак гәырҩала ицаргьы,
Иҟалап аԥхыӡ цәгьа сарҿыхаргьы шьыжьы.
Ибдыруаз, быбзиабара сыцуп ԥсынгьы,
Кьаҭарагь ақәлаӡом сыхраҭ ацәашьы!

***

Л. Б.

Бара бзы исымҳәац исҳәари?
Аҵыхқәа шеит, амышқәа хәлеит.
Сгәырҩа инымҵәаз зхызгари?
Сыԥшуп, аҭак ҳәа смаҳаӡеит.
Сгәалашәара сгәы алажьжьан,
Снарыхьҵәуап ҳамышқәа ицаз.
Насыԥ шкәакәа исанашьаз,
Усԥырымҵын, ҳамҭак усҭаз.
Ҳамҭак бысҭаз сшәахәац гәыҵшәа,
Бшәымҭа еимҟьаран, иацеиԥш блаша.
Исымҳәацыз быхьӡгьы сҿыҵшәан,
Сгәаҵа инҭахәмарт сгәы рхаша.
Зегь сҳәеит, сымш, ибыҵамккәа,
Са сымаӡақәа рхышә аркӡам.
Бхәыцра ашәымҭа сыцымкәа,
Ушьҭа аԥсраҵәҟьагьы сҭахӡам.

***

Л. Б.

Ушьҭа гәырҩала исзырхынҳәуам,
Сыбзиабара ӡшәахшәа ицаз.
Иахьагь асыҭәҳәа еиԥш илаҳәуа,
Сыгә рыцҳа цеит иахьцаз.
Иканӡоит ашәҭыц ааԥын зхьымӡаз,
Аурҭ ицәхалаз сиеиԥшхеит саргьы.
Сразҟы, сноуган алакҭа аҟынӡа,
Аԥҭа еиқәара уналаӡит уаргьы.
Ах, ишԥашьацоу абри адгьыл,
Адгьыл кәамԥа хаарак зҵам.
Ҿаҳәатә змыхәо цаҟьашк снадгылт,
Цаҟьашк снадгылт царҭа змам.

О сыбзиабара сзыруазырыз,
Акәамԥа лазышьҭыз арҭ шҿаз.
Иахьоуп ҽеишәа баныздырыз,
Шарԥы еимҟьаран бышсызшаз.
Ушьҭа гәырҩала исзырхынҳәуам,
Сыбзиабара ӡшәахшәа ицаз.
Иахьагь асыҭәҳәа еиԥш илаҳәуа,
Са сыгә рыцҳа цеит иахьцаз.

***

Л. Б.

Схәыцрақәа иахьагьы иҿыцуп,
Иахьагь гәыӷрак ҳхаҩоит ҳарҭ.
Иахьагь адамра бҭыҵны бсыцуп,
Ба бансыцу сҭоуп џьанаҭ!

***
Ӡыжь ҭынчра иҭынчроуп араҟа,
Хәылԥ шәаԥшь ахәылԥ ҭанаҳәҳәеит.
Адаӷьқәа еиқәҿырҭуеит ҩадаҟа,
Ашырӡ еиԥш аӡаӡа каҳәҳәуеит.
Снеиуеит алакәқәа рышьҭа схылан,
Исахьа налыггоит саԥхьа сабду.
Аҵаа ҵаарыҷҷоит уахынла,
Сабду алакәҳәара даҿуп.
Акәасҭхара ацыԥхьқәа еицралоит,
Аҽҳәа архышьна иахьыҳәҳәуп.
Сасрыҟәа ихҿа жәҩан ихалаз,
Еҵәак кыдԥаан ихынҳәып.
Рыԥсы ҿызхыз Нарҭаа дуқәа,
Риеҵәахә ҭашәашам уажәшьҭа.
Нарҭаа аишьцәа рашьа днықәуа,
Гәыӷрак ныҵаԥхап рлакҭа.
Аӡын ҵых амцабз еиҿашуеит,
Сабду иҳәоит Нарҭаа рҭыӡшәа.
Аарла ҳгаз цәашьгьы хьашьшьуеит,
Нарҭаа неиуеит хьыӡрацара,
Ахра еиҟәыршәа!..

***
Ушьҭа амчгьы сымам, агәыӷрагьы сыцым,
Ашьшьыҳәа, ашьшьыҳәаӡа сымрагьы ҭашәоит.
Снаскьоит акәасҭхара амцахь, сгәаҳәаргь ҿыцым,
Сызҭысыз схәыҷра ашҭахь снаԥшыр ҳәагь сшәоит.
Дызусҭа нас нахьхьи, ицәырҟьа-цәырасыз?
Аԥсы лҩа дналыгган иниасыз абас?
Дызусҭа, аҽагьымҭан, саџьал ирласырц,
Дыррак насгәықәшьны исаҩысны ицаз?
Издыруеит нарцәынтәи сашҭа дышҭалаз,
Исеиҳәарц ииҭахыз изымҳәакәа дцеит.
Сыԥсхы сшылашәаз гәасҭеит хаҭала,
Сцәанырра саҳәынҷан, ажәак сымҳәаӡеит.
Абарҭ зегьы сышлара иннажьыз уазуп,
Анцәа сиҳәоит, ацәашьы иаҵәа скуп.

Гәыӷрақәак рцәаара схәыцрақәа ирыцуп,
Уаҵәтәи амш стәызар, убригьы разҟуп!..

***
Ахәылԥ ааира ашәаԥшь лҽалак,
Ԥҳәызбак иныҵакӡан ашәак лҳәон.
Лгәаҿы дҿыхон арԥыс еинаалак,
Лакә ԥхыӡшәа лцәанырра хыхәхәон.
Ашәҭқәа ртәыла дунеик дықәын,
Лхәыцра ашареиԥш еимыггон.
Аԥҭа рхаҽра хыза илықәыз,
Рымҵәыжәҩа дыҵакны дыргон...
Уажә амаалықьцәа рхьыуарҳал
Дантәалан, аԥҳәызба дԥыруан.
Алакәқәа ртәыла лҽагәылахал,
Ԥхыӡҵас ашәа ссирк лҳәауан.
Лгәалаҟара атәы зҳәарыда,
Ацыха ӡыхь еиԥш икаҭәон.
Аӡәгьы изымдыруаз ла лыда,
Насыԥк лгәаҵаҿы илашон!

***
Аҵаа иқәнаҵаз саԥхьа асаркьа,
Илакә џьоуҳарха саԥшуеит.
Имҳәа-имырза насыԥ гәакьак,
Сыкәа-смаӷра инҭаҳәуеит.
Уаҵәтәи амыш сара ишыстәу,
Уаҵәтәи сымышгьы шлашоу,
Аҵыхәтантәи ашьха шхыҵтәу,
Сышьха, сҵыхәтәашәа зхьыршоу,
Зегь санаҳәоит сычча-сыхәмар,
Сашәабжь, сҵәуабжь неихыншьал.
Ишыҟасҵара храшрак сықәхар,
Абӷацамкыра снахьынҳалт.
Аҵаагьы хәыӡҳәоит аҷҷаҳәа,
Са слакә џьоуҳар саԥшуеит.
Насыԥ ссирк слымҳа инҭаҳәан,
Бжьык ашьшьыҳәа инахынҳәуеит...
Ҩ-гәыҩ-ҿыҩрак срыбжьагылоуп,
Цәалашәарак цоит-иаауеит.
Сныҳәа-ныԥхьо саԥхьа игылоу,
Амаалықь лсахьа сҿаԥхауеит!

***
Аразра сашьҭоуп, аха ҳарамроуп исԥыло,
Ахраш иавҵыз амрагьы аԥҭа аҿаҳәуеит.
Са сгәы амаӡа схаҩоит ашьыжь сангыло,
Аӡаӡагь, ашьхыҵә реиԥш, аҳәҳәыҳәа иҿыпуеит.
Аԥхыӡ цәгьеиԥш еихаԥсоит сгәалашәара аимхәыц,
Сшьамхы инықәшәеит аҵыхәтәантәи схәыҵласа.
Амыш мҩасуеит, сгәырҩа иахәшәыз сзымхәыцт,
Ихышхыҵәоит слаԥшҵашәарақәа рҷыҷмаса.

Аразреи ақьиареи рҳарҭа-сырҭа сашьҭоуп,
Иныҵашәа ицеит, рышьҭамҭа сзырхом.
Нахьхьи сшаеҵәа шцәеицәыԥсуа збарҭоуп,
Иалоухи, уанӡа сыԥшь-махак наӡом.
Анцәа заҵәык икәа иҭасҳәоит суазыр,
Анцәа заҵәык иоуп сара сгәаҵа иҭаԥшуа.
Исҭахыҵәҟьам сҵыхәтәы мышқәа сырласыр,
Избарц сҭахуп уаҵәгьы мра шәахәа шкашуа!

***
Ашәшьыра канаршәуеит аԥҭа хьышьаш,
Ашәаԥшь схы наласкит шьыжьымҭан.
Аҵар рашәабжь абнара инылашт,
Амра ҭаӡсоит ацәыкәбар алакҭа.
Исгәалашәеит исхашҭхьаз ашәымҭа,
Схәыҷра анасыԥ мҵарсны изгаз.
Аӡӷабцәа ианрибамҭоз скырҭа,
Сыҷкәынра рыцҳа, иныҵашәа ицаз.
Гәҿыӷьроуп сҵыхәтәымыш исзыннажьыз,
Аарла аԥсымрагьы нхылоит амшын.
Аамҭацк ауп сыԥсҭазаара исыхужьыз,
Сара адунеи сақәлахоит ҳәа сыԥшын.
Хәылбыҽхоуп, аха имыхәлац, ишыхәлара,
Сиеҵәа џьарсахьа кыдлеит ҩаԥхьа.
Макьанагь еицакӡам са сгәаҳәара,
Макьанагь сашәақәа ирхысхуеит рыххьа.
Ашәшьыра канаршәуеит аԥҭа хьышьаш,
Иҿажәкыз уарбажәык ажәҩан ихуп.
Ушьҭа ахәылԥы еҵәагь лассы ихалаш,
Схәыцрақәа рыгага сраԥысырц сҭахуп!

***
Ахаангьы амц иаҵәахуан аиаша,
Амц ихнажьуан амшын ацәқәырԥа.
Имҩа аркьаҿуан хара ицаша,
Есымша имцуран амц амҩапа.
Амц ахаангьы аԥсцәаҳа иҩызан,
Аԥсцәаҳа ицшәаҳәон, ицкәашон амц.
Уи ҟамлацызт адунеи ианыӡаан,
Ашҭа ԥшӡаҿы иабылуан ашьац.
Ауаҩ иоуп амц адунеи иқәызҵаз,
Амҵәыжәҩа азҭазгьы ауаҩ иоуп.
Ауаҩ иоуп ашҳам адгьыл иқәызҭәаз,
Амци аиашеи ахҟаҵәҟьа рыбжьоуп.
Адунеи рыбжьоуп ҩ-мцак рыбжьара,
Ашьхәа иҭагьыжь адунеи лагоит.
Амци аҵабырги рхаҩаӡараҿ,
Амц ныха ацыԥхь ԥыххаа икаԥсоит!..

***
Абнаршәыра иларшәуп ахала,
Амҩахәасҭа аамҭа иаркараз.

Абра заҟантә дымҩаси гәырҩала,
Ауаҩытәыҩса аурҭ ицәхалаз.
Уажә џьаргьы шьапышьҭа анысӡом,
Ахәреиԥш атоура агәы еиҩнахуеит.
Ԥыхьеиԥш аҵар рашәабжь хыҵӡом,
Аҭынчра еиқәаҵәа ацых ҿнахуеит.
Еҵәа заҵәык ажәҩан калҭаҿ,
Ииасхьоу аҵхқәа шаҳаҭс ирымоуп.
Зегьы ирхаану, зегьы збарҭоу,
Аџь еихиаа ахәызқәаҿы игылоуп.
Ԥша ҿаҳак ниаслоит уарла-шәарла,
Аҵых хьанҭыџьуп аамҭа иқәнаршәыз.
Арҟыра мҩа ианыҩуеит аарла-аарла,
Адгьыл иаҩнаххьоу ашла игәырҩашәа!

***
Абзиабара саркьоуп, ҵәыцоуп,
Икаԥсар алшоит иуадышххыран.
Иузыӷьашкыргьы, хызаҵә хымцоуп,
Ухы-угәы иҭалоит икәиц шыран.
Зыбзиабара зцәыӡыз дрыцҳауп,
Дрыцҳауп мҩабжара иннажьыз.
Аԥсы гәырҩа амыш гәыҵха,
Имцабз қьоуқьадха изыхнажьыз.
Мраҭашәарахь, мраҭашәамҭоуп,
Избарҭам слахьынҵа амаӡа.
Сымш харшуп, сажәра схарҭоуп,
Абзиабара цқьа нарха амаӡам!

***
Ихәыҵахәхәа иасуеит аԥшалас,
Мраҭашәара ашәаԥшь иҵнаршоит.
Ӡшәахшәа инасхыԥрааит сыгә иалаз,
Мацәаз ҭыԥк сгәаҵа лашоит.
Исхашҭит уаха аԥсра шыҟаз,
Адгьыл сақәлахаз џьысшьоит уаха.
Ашьжьымҭан сшьапы иԥысҟаз,
Ахьаа сындахеит, «ицәоуп» иҭахәхәа.
Сгәыӷра ссирқәа рхьыжәҩаш сыҵоуп,
Алашәагаҵәҟьагьы рыгәра згоит.
Слакә хәыцрақәа зынӡа иҿыцӡоуп,
Амза ҭәымҭа саранџьшәа избоит.
Саамҭа рыцҳа, сшәымҭа еимҟьара,