Latin

Үзем Турында Үзем

Общее количество слов 625
Общее количество уникальных слов составляет 439
50.0 слов входит в 2000 наиболее распространенных слов
62.6 слов входит в 5000 наиболее распространенных слов
68.2 слов входит в 8000 наиболее распространенных слов
Каждый столб представляет процент слов на 1000 наиболее распространенных слов
Моннан биш-алты ел элек, «Мәдәни җомга» газетасы чыга башлап аякка гына басып килгән бер көннәрдә, редакциягә Кайбыч районының Борындык авылыннан бер хат килеп төште. Ул хатны минем исемгә элекке укытучы, Борындык мәктәбендә озак еллар укыткан бер апа язган иде. Ул үзенең атаклы борынгы шагыйребез Гали Чокрый нәселеннән булуын әйткән, Гали Чокрыйның кайчандыр Сарман төбәгендә мөгаллимлек иткәнлеген ачыклавын хәбәр иткән иде. «Сез бит Сарман ягыннан икәнсез, кайда, кайсы авылларда укытты икән ул, аның ул якта башка туганнары калмады микән?» — дип мөрәҗәгать иткән иде ул апа.
Аның миңа мондый хат юллавының сәбәбе минем Сарманнан булуыма гына бәйле түгелдер. Беренчедән, мин ул вакытта Кайбыч якташлар җәмгыятенә «Кайбычым — куанычым» исемле китап эшләп чыгаруда, әдәби киңәшче буларак, ярдәм иткән идем, икенчедән, «Мәдәни җомга» әдәби мирасыбызны барлауга зур игътибар бирә иде.
Менә шул хат килгәч, мин инде Сарманга шылтыраттым, анда яшәп иҗат итүче язучы-галим Дамир Гарифуллинга мөрәҗәгать иттем. Дамир абый Гарифуллинның китапларын укучылар беләләрдер: авыллар тарихын, аерым шәхесләрнең шәҗәрәләрен өйрәнүдә соңгы елларда аннан да күп эшләүче юк.
Менә шушы Дамир абый Гарифуллин, берникадәр вакыт үткәч, миңа хәбәр итә:
— Беләсеңме, мин Гали Чокрыйның эзенә төштем бит,— ди.
— Ничек? Чыннан да, безнең якларда мөгаллимлек иткәнмени?! — дим мин, гаҗәпләнеп.
— Әйе, атаклы шагыйребез Гали Чокрый синең туган авылың Каташ-Каранда, синең Әкмәлетдин бабаңның атасы Афзалетдин мулла мәдрәсәсендә укыткан,— ди Дамир абый. Соңыннан ул моны, документлар белән раслап, матбугатта язып та чыкты.
Менә шундый хәлләр. Димәк, минем әткәмнең атасының атасы әдәбиятка бер дә битараф кеше булмаган, үз янына Гали Чокрый кебек зур шагыйрьләрне чакырган.
Әткәй дигәннән, ул гаҗәеп кеше иде. Бөек Ватан сугышыңда бер аягын тездән өздереп кайткан, егерме биш яшеннән «агач аяк» — протез аяк киеп йөрергә мәҗбүр булган кеше. Гомере буена математика укытты, мәктәп директоры булды. Аз сүзле кеше иде. Әмма бер гадәте бар: кичләрен мичтә янган учакка карап уйланып утырырга ярата иде. Әнә шундый чакларда аның күңеле йомшый, без балалар аның янына килеп ялына башлыйбыз: «Әткәй, сугышта йөргәннәрең турында сөйлә әле?..» — дибез.
Сугышка беренче кергәндә ике кешегә бер мылтык тотып керүләрен дә, соңыннан, инде сугышның озакка сузылачагы тәгаен беленгәч, аның кебек математикларны җыеп, алгы сызыктан чыгарып, берничә айлык курсларга җибәреп, миномет-батарея командирлары ясап чыгаруларын да сөйли, әллә нинди хәлләр турында, без кинодан караган-күргәннәргә бер дә охшамаган нәрсәләр турында сөйли иде әткәй.
...Менә шулай, мичтә янган учакка карап, безгә сугыш турында сөйли, бездә фикерләү тойгысы уята иде әткәй. Аның сөйләгәннәренең тәэсире булдымы икән, сигезенче сыйныфта укыганда, мин «Ярлар һәм яралар» дип исемләнгән поэма яздым, аны Сарман район газетасында бастырып чыгардым. Бу поэма мине районга танытты. Аннан соң әле «Такташка җавап» исемле поэма да язып бастырдым мин район газетасында. Әмма бала чакта язылган шигырьләремнең берсен дә мин соңыннан чыккан җыентыкларыма кертмәдем. Бу, мөгаен, Казанга укырга килгәч, шагыйрьләр белән ныклап аралашкач, Зөлфәт, Мөдәррис Әгъләм кебек дусларымны тапкач, Саҗидә Сөләйманова кебек шагыйрә-нең иҗатын яратып өлгергәч, шигърияткә булган таләпләрем кинәттән үзгәреп-артып китүдән булгандыр.
Ә Такташка, Тукайга (аңа мин соңрак килдем), Җәлилгә, Фатих Кәримгә мәхәббәтне миндә кечкенәдән үк әнкәй тәрбияләде. Әнкәй аларны яттан белә иде. Ул аларны ятламый, әмма яттан белә иде. Аның бу гадәте (бәлки сыйфатыдыр?) миңа да күчте. Әнкәй өчен Тукай, Такташ, Җәлил, Фатих Кәрим, Гадел Кутуй, Алиш — имән баганалар иде. Әнкәй минем район газетасында чыккан шигырьләремне укып бара, мактап та куя, әмма... шагыйрь булырымны күз алдына да китерми! Ул бик күп еллар узгач, бик картайгач, үзе дә шигырьләр яза башлагач кына мине шагыйрь һәм язучы итеп таныды. Бу минем өчен иң зур бәһа иде! Миннән еш кына төрле жанрларда — проза, шигырь, юмор-сатира жанрларында ничек берьюлы эшли алуым турында сорыйлар. Кайсы жанрның миңа «җиңелрәк бирелүе» турында кызыксыналар. Шигырьме, прозамы, янәсе. Бу хакта минем сүзем бер, фикерем бер: жанр минем өчен иҗатның бер төре, формасы-калыбы гына. Үз хәл-халәтем нинди булуга карап, күңелем белән сизенеп, әйтәсе сүземне-фикеремне, сурәтләремне шул калыпка салам мин. Ягъни билгеле бер жанрга. Шуңа күрә Нияз Акмал шагыйрьме, прозаикмы кебек сорауларга көлеп кенә карыйм, үземне әдип итеп тоям...
2002
Вы прочитали 1 текст из Татарский литературы.