Шигырьләр - Сайади - 2

  Яр итеп ятны, аңа юлдашы булдым, сөеклем.
  
  Зөһрәдән Таһирның теләгәнен тапканы
  Ике гашыйк кушылып бер-беренә,
  Хәбәр юк барча ул кыркыннарына.
  Кунып былбыл гөлестанның гөленә,
  Булып сердәш янә гөл былбылына.
  Былбыл, зәвык итеп, очып кунадыр,
  Бу үткәргән җәфалардан тынадыр.
  Ачылып төрле төсле ул бөре гөл,
  Салып муйнына кулын бөдрә сөмбел.
  Бу кашы күзләрен үлчәүдәй итте,
  Бу кичә икесе теләккә җитте.
  Таң атканчы кылып максатны хасил,
  Ни үкенече бар, тындырды күңел.
  Күкнең муены сынды, җитте вакыт,
  Күңелдә калмады бер бөртек ватык.
  Көз вакыты иде, гөлләр ачылды,
  Кабырчыктан энҗе-мәрҗән чәчелде.
  Бу сүзнең мәгънәсенә җитте акыл,
  Инде шаһның кылганына юк мәгъкуль.
  
  Зөһрә ханымның анасына әйткәне
  Бар иде бер сөт әнкәсе электән,
  Бу иде ул Зөһрәнең сердәшеннән.
  Аңа әйтер иде — булса мөһиме,
  Һәм дә бик күп иде аның мөһиме.
  Күр, Зөһрә хыялы өлгерми төште,
  Бу бәхетләр көндездән төнгә төште.
  Ышанып, аңа бар серләрен ачты,
  Түбән зат иде, Зөһрәне кайгыртты.
  Диде: — Кәгъбәм анам, арка терәгем,
  Гафу кыл хезмәтеңдә бу гөнаһым?
  Килеп Таһир үзе, бәкләр түрәсе;
  Ни булыр инде бу эш маҗарасы?
  Икебезгә була күр инде юлдаш,
  Кыла күр икебезне инде иптәш.
  Торып без хезмәтеңдә ике гашыйк,
  Ятимнәрбез, кыла күр миһербанлык?
  
  Зөһрәгә әнкәсенең җавап биргәне
  Сөт әнкәсе әйтте: — Яхшы кылып син,
  Бу караңгыдан яктыга килеп син.
  Аны көндез миңа бир, яшерермен,
  Кич җитүгә үзеңә тапшырырмын.
  Бу, көндез булса, Таһирны бирәдер,
  Кичен бер җирдә рәхәтне күрәдер.
  Ничә көннәр шушылай үтте форсат,
  Тотып алар бер-берен кадер-хөрмәт.
  Сөт әнкәсенең һәм дә бер карчыгы
  Бар иде, хезмәтендә ай һәм елы.
  Ни сер булса, аңа әйтмәс иделәр,
  Бу серне аңа һич белдермәделәр.
  Әмма дә бу карчык аңлады-белде,
  Боларның эшләрен аңлады-белде.
  Кичен-көндез аның фикер бу иде:
  Ни җирдә торганлыгын белмәс иде.
  Ул бер көнне күрде: сандыкка салып,
  Яшерделәр аны уртага алып.
  Боларның серләрен бу карчык белде,
  Шайтан ул күрүчене азгын кылды.
  Кайгы тотты бу күңелендә шуннан,
  Булып Таһирга ул тиң җирдә дошман.
  Юк иде бер көнне әнкә өендә,
  Чыккан иде ташу дәрья буенда.
  Барча өй кызлары һәм барган иде,
  Бу өйдә теге карчык калган иде.
  Килеп ул карчык Таһирның каршына,
  Ни көнләшү салды Таһир башына.
  Диде: — Сиңа җитәрме шушы эшләр?
  Башыңа яудырырмын тауны-ташлар.
  Беләмен, көндезен монда киләсең,
  Нәрсә эшләгәнеңне дә беләсең?
  Миңа син бер гөнаһлы якынлык кыл,
  Юк исә, миңа бер әсәр укыр бул.
  Таһир һич ризалашмый. Карчыкка нәсыйхәтләр әйтеп котыла.
  
  Зөһрәнең Таһир белән кәеф-сафа кылганы
  Диде Таһирга Зөһрәсе — күз нуры:
  — Анам килсен, әйтәм аңа бу серне.
  Бу сүзе өстендә әнкәсе килде,
  Бу сүзнең мәгънәсен аңлады-белде.
  Бу серне серләшеп киңәш итәмен,
  Бу карчык эшен ахыр бетерәмен.
  Елап керде бу Зөһрәнең каршына,
  Бу Зөһрә һәм кушылды елашына.
  Әйтте: — Ул карчык кылдымы бу эшне?
  Күреп шунда кайгылы бу Таһирны.
  — Ничек булыр бу эш, хөкем ит инде,
  Килер хөкем гаебенә тиң инде.
  Диде Зөһрә аңа: — Ай-һай җаным-яр,
  Бары син бирмә ул гөлгә орыш-зар.
  Барып, бичараны син монда китер,
  Бу мескен җанны, ул тәнне китер.
  Сөт анасы чакырды, килде Таһир,
  Бу үткән мөшкелне сөйләде ахыр.
  Бер ара утырып сер әйтешерләр,
  Икесе дә серләшү итешерләр.
  Чакырдылар һәм дә өйнең кызларын,
  Барча хезмәткәрләре-кыркыннарын.
  Барчасы да күрде Таһирның йөзен,
  Барчасы бер җирдә куйдылар сүзен.
  Диделәр: — Барчабыз ахыр үләрбез,
  Гөлбакчаның гөлләредәй сулырбыз.
  Үлем килгәнче бер рәхәт кыл әле,
  Ни-кем өлеш булыр, ахыр күр әле.
  Диде Зөһрә: — Улдыр минем рәхәтем,
  Мең алдымда булса, улдыр дәүләтем!
  Аны тәхеткә салып вәзир кылды,
  Боерды, куркуны чыгарып куды.
  Диделәр: — Үлсәк, калмасын үкенеч,
  Күрербез Тәңредән ни фәрман килмеш.
  Әгәр үтерсәләр, өлешебездер,
  Тәкъдирдән гашыйкка тантанабыздыр.
  Чакырттырып барча шаһзадәләрне,
  Газәл әйтүче изге кешеләрне.
  Барып сазчы, торып, саз уен кылды,
  Газәлчеләр барчасы аваз кылды.
  Бол арның туйларын ул шаһ ишетте,
  Аларның рәхәтенә шөкер итте.
  Диде: — Таһирның файдасын онытты,
  Мәхәббәтен бу Таһирдан суытты.
  Хәбәре юк боларның һәм алардан,
  Аларның һәм хәбәре юк болардан.
  Бу солтан белмәде кызлар мәкерен,
  Бу кызлар белмәде солтан мәкерен.
  Бу мәкер-хәйлә белән туйлар булды,
  Никах итәргә гыйффәт көе булды.
  Бу хатын никах укыды аларга:
  — Шөкер, — диде, — кушылды сөйгән ярга!
  Бу кыз ант итте Таһир бәк алдында,
  Колак салыгыз Хода сәнгатенә.
  Ничә көн туй-тамаша белән үтте,
  Халык төшенде, солтан да ишетте.
  Әмер кылды солтан һәм: — Аңлагызлар,
  Аны, бар, тотыгызлар, саклагызлар!
  Ялгыз очраса, монда китерегез,
  Әгәр бер булса, тотып үтерегез!
  Хакыйкатьтә белде шаһ — хәлләр нидер,
  Бу гауганың эчендә фалы нидер.
  Кылды үкенеч бу кылган эшеннән,
  Ни кылсын, тапмады дәртенә дәрман.
  Китерде алдына башчабарларны,
  Җыйдырды һәммә-бар бәкзадәләрне.
  — Рәхмәтле Хактан булса, исән торсам,
  Булыр үкенеч, үтермичә үлсәм!
  Ишетеп ничә бәкләр шушы сүзен,
  Киңәш белән арага салды үзен.
  Әйттеләр барчасы: — И олуг солтан,
  Барчабызга буласың хәким шаһтан!
  Бу Таһир белән Зөһрәне аерма,
  Ике гөл бөре — ботагын каерма.
  Тәкъдирдән боларның гыйшкы, падишаһ,
  Янә күрдеңме: бу — кодрәте Алл аһ!
  Олы дәрья эчендә гарык булды,
  Хыял иттек барыбыз: Таһир үлде.
  Беләсезме кайсы җирләргә барып,
  Ни хикмәтләр белән аны чыгарып.
  Аны бу җиргә китергән Ходадыр,
  Сәбәпләр белән тидергән Ходадыр!
  Асылы юк иделәр һәм бар кылды,
  Икесен бер-берләренә яр кылды.
  Кеше ирлектә антыннан кайтырмы,
  Башына кылыч килсә, һич янармы?
  Аердың син, янә кушты Ходаем,
  Куш ал арны, әйт: — Сынмасын ант сүзем!
  Бабаханның боларга ачуы килә һәм муеннарын кылыч белән
  чабарга дип куркыта, Таһирны тотып китерәләр.
  
  Таһирдан падишаһның сүз сораганы
  Әйтте солтан: — Бу дөньяда ни күрдең?
  Бу дәрьядан чыгып кайда йөредең?
  Сәбәп нәрсә булды, дәрьяга төштең,
  Шәһәр-илеңнән ялгызың адаштың?
  Бу юлда үләреңне белмәдеңме?
  Бу җаннан бер кайгыңны кылмадыңмы?
  Ни күрдең бу дөньяда, ни ишеттең?
  Әйт син, инде үлемеңә дә җиттең!
  Бу солтан мирза Таһирдан сорады,
  Йөргәнен-күргәнен һәм бу сөйләде.
  
  Таһир бәкнең башын чабарга боерганы
  Ахырда аңлатып башчабарларга,
  Аны хәнҗәрләр, булат кылычларга.
  Алып чыктылар ул мәйдан өстенә,
  Җиһан тулды халыклар тезмәсенә.
  Диде Таһир: — И барча килгән халык,
  Тоткарлагыз, бердер Аллаһы-Халикъ.
  Әйтермен ярыма берничә сүзне,
  Ул иде бу ятим җаныма гамьле.
  Бу сүз өстендә шулай Зөһрә килде,
  Бер аһ чыгу белән бәгырен телде.
  Әйтте: — Булсын бәхетле шушы мәйдан,
  Мин һәм ант сүземдә хәрәкәт кылам.
  Бу мәйданга кердең һәм шашма, җаным,
  Күзем, җаным, Таһирым — миһербаным.
  Ай-һай дустым, бу көн батыр ирдән бул,
  Сүзеңнән тайпылма, арысландай бул.
  Теләк һәм максатыбыз шушы иде,
  Ходаем максатыбызга китерде.
  Диде Таһир: — Ай-һай дустанә җаным,
  Сиңа үтенеч будыр, җан җиһаным.
  Кечедән бер-беребезгә тоткыннан
  Булдык, безне белде дуслар һәм дошман.
  Диделәр: бер-беренә булды гашыйк,
  Алардай булмады бер дус, яр, гашыйк.
  Булып гашыйк, бу Корбан бәйрәмедер,
  Шушы мәйданда горурлар җан бирер.
  Теләр гашыйк Ходадан кичен-көндез:
  Җиңел булсын шушындый бәйрәм Нәүрүз!
  Шөкер Аллаһ, бу максатка да җиттек,
  Ни-кем күңелдә, таләпкә дә җиттек.
  Тәгаенлә бу кылган гамәлемне,
  Белсен барча халык гашыйклыгымны.
  Бу мәйданда кыл миһербанлыкларны,
  Тапсын хәстә күңелләр дәваларны.
  Зөһрә ханымның мәйданда дәрт хәлен ишеткәне
  Ишетте Зөһрә-хан, булды горур җан,
  Кубып, аның аһыннан көйде мәйдан.
  Күр Зөһрәне, шушы мәйданга керде,
  Аның гашыйклыгын барчалар белде.
  Кереп мәйдан эченә, диде: — Бәкләр,
  Мин, бичара, әйтәмен үтенечләр?
  Мине аңа насыйп иткән Ходадыр,
  Бу җанаш юлында җаным фидадыр.
  Фәрештәләр язды язмыш китабын
  Һәм дә тапкан ул яклавын Ходаның.
  Безне максатка тидерде Илаһым,
  Гарасат көнендә хактыр иманым.
  Гарасат көне — Ахырзаман җиткәч, каберләр кубарылып, гарасат
  мәйданына үлекләрнең Аллаһыга җавап бирү өчен килү көне.
  Хикәят
  Зөһрәнең җан сүзен Таһирның ишеткәне
  Ишетеп Таһир бу Зөһрәнең сүзен,
  Күзенә сөртәдер алып һәм эзен.
  Елап әйтәдер: — Ярым-ышанычым,
  Хуш инде, миһербаным, кайгыртучым!
  Мин үлгәнче миңа мәхәббәтең бир,
  Мин үлсәм, мәетемне кайгырта күр!
  Мине бер урынга дәфен кылырсың,
  Соңыннан мәслихәтен син белерсең.
  Теректә ялгызлык утына көйдем,
  Җиһаннан туйдым, җанымнан да киттем.
  Йөзең нуры кояшка нур бирүче,
  Мин — күбәләкмен, башым тыныч, күрче.
  Көяр шәм утына күбәләк һәрчак,
  Көяр өчен хыял итәдер һәрчак.
  Сабырлар көймичә максатка җитмәс,
  Суфилык итмичә таләпкә җитмәс.
  Бер мин шушы көн күбәләкләр кебек,
  Булырмын тәмам диваналар кебек.
  Ятимнең җан-рухына тәкбирләр кыл,
  Ятимнең каберенә төн сәяхәт кыл.
  Дошманнар җәбереннән аерылдым,
  Синнән башка миңа барсы дошманым.
  Бу Таһир шунда укыды газәлен,
  Ахыр кылдылар шунда шәһит үзен.
  
  Таһирның газәле
  Фикерем калмады, бу тәндә дәрманым, бәхил бул,
  Булды ярга ярдан айрылырга фәрман, бәхил бул.
  Мин бу көн кылдым сәфәр Үлем йорты шәһәренә,
  Син, калып, тап мәңгелек тормыш җанашка, бәхил бул.
  Мин кайчан айрылыр идем, солтан җәбре булмаса,
  Тәкъдиремнән булыптыр, җәберче солтан, бәхил бул.
  Явызлык итеп, Тәкъдир бирүчем безне аерды,
  Инде булмас дәртебез дәртенә дәрман, бәхил бул.
  * * *
  Кол Сайади, сабыр кыл, гашыйк морады — сабырдыр,
  Чара юк инде бу көн һәм дәрткә дәрман, бәхил бул.
  Хикәят
  Ахырда Таһирның Маһымга бәкләрдән
  сәлам әйткәне
  Актык сүзе итеп Таһир Маһымга үзеннән сәлам тапшырырга һәм
  хәленнән хәбәр бирергә, үлеменә Зөһрәсе гаепле булуын әйтүләрен
  үтенә. Аңа каршы Зөһрә үзенең дә Таһир артыннан үләчәген белдерә.
  Барча халык аһ-зар итә. Таһирның башын чабалар.
  Кисеп ул җирдә Таһирның башыны,
  Барча халык күздән түкте яшене.
  Дошманнар яхшы-начарны белмәде,
  Боларга рәхим-шәфкатьне кылмады.
  Бу җаһил халыкка атап газәлен,
  Укып, Зөһрә кылыр аһын-зарларын.
  Дошманнар кылдылар максатны хасил,
  Шушылай тәмуг утына тотып юл.
  
  Зөһрәнең Таһир мәетен өенә алып юдырганы
  И Сайади, Зөһрәдән әйт хикәят?
  Мәеткә сакчы булды ахыр ул зат!
  Күтәртеп мәетне кыркыннарына,
  Матәм белән китерде өйләренә.
  Кылып Зөһрә аңа күпме чистаны,
  Бар иде хезмәттә әзер торганы.
  Чәчеп башына ул энҗе һәм җәүһәр,
  Бар иде хәзинәдә бик күп алар.
  Тәкъдир бирүче — язмышлар хуҗасы булучы Алл аһ.
  
  Ябып өстенә матур алтын капка,
  Җыелып казый, мөфти һәм дә хуҗа.
  Яздылар аны «шәһит» атап шунда,
  Аның урынын җәннәт кылды мулла.
  Җеназа укыдылар барча тынып,
  Бу илнең халкы әйләнәдә булып.
  Атлы гаскәрләр тезеп, тотты байрак,
  Гүяки сугышка болар барачак.
  Ил халкы каты бәйләп кызыл канны,
  Тотып хафиз муллалары аһәңне.
  Дәрвишиләр чәрхе-сәмаг корырлар,
  Барча халык хушлашып кычкырырлар.
  Бәндәләр кычкырып әйтте: — Кешеләр,
  Сөйлим бер сүз, моны аңлап белсеннәр!
  Шәһит булса бу дөньяда мөселман,
  Китермә шик аңа, ул әйтер иман.
  Шәһитне бер кеше күтәреп алса,
  Яки бер бөртек Кабулыннан алса,
  Шушы колга бүләк итәр җәннәтне,
  Күрер җәннәт эчендәге нигъмәтне.
  Лаек булды Зөһрәгә шушы сүзләр,
  Газәл белән матурын-ярын эзләр.
  Зөһрә Таһирның үлемен бик авыр кичерә. Беркөн каберлеккә барганда,
  Кара Баһадур килеп тәкъдим ясый. Зөһрә аңа туйга әзерләнергә куша.
  Зөһрә гашыйкның Таһир каберендә җан биргәне
  Һәм дә Зөһрә үксеп аһ-зар елаудан,
  Барча өй кызлары һәм бәгъре көйгән.
  Бу кызлар белмәделәр Зөһрә хәлен,
  Яшерде башмагы белән яулыгын.
  һәммәсе янды күз яше, аһ белән,
  Барча өй кызлары — иптәшләр белән.
  Хуҗа — ишан, шәех. Чәрхе-самаг кору — Аллаһыга зикер әйтү
  өчен түгәрәккә тезелеп басу яки утыру.
  
  Шунда килде бу Зөһрә-хан үзенә,
  Яулыгын сөртмәкче үзе йөзенә.
  Табылмады яулыгы шул заманны,
  Сәбәп будыр: тәненнән чыгар җаны.
  Барча кызлары һәр якка йөгерде,
  Бу Зөһрә итәген биленә элде.
  Сабыр кылды, болар киткән арада,
  Гүя Зөһрә менде бер очар атка.
  Йөгереп җитте ул кабер башына,
  Хәбәр булмады яры-юлдашына.
  Бер хәнҗәре бар иде һәм билендә,
  Суырды, хәнҗәрен алды кулына.
  Ни хәнҗәр, ун меңдер бәһасе бары,
  Аңа биргән — чибәренең ядкаре.
  Кабергә куеп хәнҗәр сабын шул чак,
  Аны тотарга юк янда иптәш, хак.
  Күкрәген аңа куйды, орды бер аһ,
  Теләге бу иде, җиткерде Аллаһ.
  Ишарәт кылды ул вакыт үзенә,
  Күренми ата-анасы күзенә.
  Сүзен әйтте Зөһрә-хан, булды ахыр,
  Чөнки үлүдән бүтән чара юктыр.
  Пычагы уйнап чыкты бәгыреннән,
  Пычак йөзен буяп кызыл каныннан.
  Аннан соң булды бу кызлар хәбәрдар,
  Барчасы матәмдә булды зар л ыл ар.
  Бу матәмне солтан ишетте исә,
  Йөгерде кызына егыла-тора.
  Ишетте һәм янә Кара Баһадур:
  — Ни сүздер шушы сүз? Ьава җиледер!
  Миңа иде бары ул дәрт басарым!—
  Яшермәде фәкыйрьләрдән сүзләрен:
  — Аның шарты будыр! Үлү түгелдер!
  Бу көннән соң янә көю түгелдер!
  Мең белән кылып ул ант сүзен бирде,
  Сөрер булдык бу шәһәрдә гомерне.
  Бу кабер өстендә булды күп гауга:
  — Шулай кылыр гашыйклар, булса файда.
  Таң атканчы бу халык орып аһ-зар,
  Ата-анасы елап, бәгъре көяр.
  Атасы әйтте: — Бол ай белмәдем мин,
  Кызым дәртенә дәрман кылмадым мин!
  Күңелендә калды бу зар Кыямәт,
  Мин инде ничек тартыйм мең шелтә, әйт?
  Мин инде бу тормышымны нишләтим,
  Үз эшемә ничек чарасын итим?
  Анасы әйтте: — Чарасыз зәгыйфем,
  Ни файдасы булды, и тынып җаның?
  Ничә әйтсәм, атаң һич аңламады,
  Синең күңелне ул һич ауламады.
  Димәде: — Хәстә күңелең сорармын?
  Кызым сөйде, мин һәм бергә сөярмен.
  Ахырда хәл бу булды, и ятимем,
  Нишлим, әхвәле бу булды, ятимем.
  Ничә еласа, дисә, юк чарасы,
  Аның өчен мәңге калды җәфасы.
  Ахыр чарасыз барча кылды сабь!р,
  Ясап ул җирдә һәм каберне әзер.
  Куеп Зөһрәне кабергә бар халык:
  — Теләге бу иде, бирде, — дип, - Халикъ!
  Кара Баһадурның үз-үзен үтергәне
  Инде Кара Баһадур дәртен ишет,
  Аның кебек гашыйкка максат җитеп.
  Кабер башына килде, орды бер аһ,
  Шайтан кылды ул мәлгуньне азгын, ваһ!
  Чыгарды, орды пычакны үзенә,
  Дәрманы калмады бүтән сүзенә.
  Егылды-ятты ул һәм бер заманда,
  Тереклеге калмады бөртек анда.
  Бер сәгатьтә, күрсәң, өч гөлестанга
  Көз иреште, булып җир белән бергә.
  Моны һәм ата-анасы ишетте,
  Йөгереп, кабер башына җитеште.
  Аның өчен елап, казып каберен,
  Бу Зөһрә алдына төз салып юлын.
  Уңында — Зөһрә, ә сулында — Таһир,
  Алар уртасында Кара Баһадур.
  Аның кебек төзеделәр каберен,
  Янә аердылар Зөһрә каберен.
  Янә төште арага анда дошман,
  Янә булды бер-берсеннән зар калган.
  Бер кичәдә, күрегез, ике гашыйк,
  Аның кебек булса хуп ике лаек.
  Берсе гөл булды, берсесе — сабагы,
  Икесе чормашып — сирәкләр хәле.
  Әмма Кара Баһадур һәм күгәреп,
  Чыгыптыр икесен аерып-ярып.
  Күгәрептер гаҗәп сирәк тигәнәк,
  Мәгълүм булды: ул — дошманыдыр, димәк.
  
  Маһымның Таһирны искә алганы
  Әмма әсәр моның белән генә тәмамланмый, автор Маһымның хәлләрен
  язуга күчә. Ул Таһирдан аерылуны авыр кичерә, сагыш
  утында көя, аннан хәбәр көтә, әмма һични белә алмый. Шулай да
  сабыр итәргә мәҗбүр була. Шушы хәсрәтенә чумып утырган вакытында
  Багдатка кәрван кергәне күренә. Маһым кызлардан ул кәрванны
  барып белешергә куша.
  Кәрван Татар шәһәреннән килгән икән. Сәүдәгәрләр шунда кызларга
  Таһир белән Зөһрә хәлләреннән хәбәрләр бирәләр, Таһирның сәламен
  Маһымга җиткерүләрен үтенәләр. Ике гашыйк һәлак ителгәннән
  соң Татар шәһәренең халкы төрле якларга күченеп бара икән.
  
  Бу өй кызлары Маһымга Таһирдан хәбәр әйткәне
  Ишетеп, кызлар орды аһ-зар, шуннан
  Әйтте барчасы: — Инде бирербез җан!
  Барчасы диде: — Маһымга бар әле!
  Барчасы диде: — Бергә җан бирерле.
  Барсы диде: — Киңәшеңне бир әле!
  Барсы диде: — Бар әле, өндә әле!
  Тәвәккәл кылды Хакка бер-икесе:
  — Барырбыз, — диләр, — гамь булса киләсе.
  Берсе — Шәһри иде, берсе — Җиһангир,
  Белер иделәр мең хәйлә, уй-фикер.
  Икесе барды Маһымның каршына,
  Җиһан кайгысын салдылар башына.
  Куйдылар икесе бер җирдә башны,
  Күзләреннән агызып канлы яшьне.
  Диде кызларга Маһым: — Нәрсә булды?
  Тәнемә ут төшеп, көл тавы булды.
  Диделәр: — И ай-һай, Маһым, горур кал,
  Бер гамь тиңеннән һәм килгән хәбәр бар.
  Бу кәрваннар килер Татар иленнән,
  Барсы елашыр кяфернең кулыннан.
  Шушы бакча тозагыннан бу кәрван,
  Килерләр гөлне мәхрүм итеп шуннан.
  Гөлбакчага көзге җилләр җитептер,
  Бу гөл үсентесен өзеп китептер.
  Барып тез бөктеләр шаһ хезмәтенә,
  Ни кылсыннар тәкъдирнең өлешенә.
  Гөлбакчаның гөле калмый төкәнде,
  Кулыңны фани дөньядан ю инде.
  Килеп, гөлне йолкыган бәдбәхет бар!
  Кайда Таһир, кайда зифа, кайда яр?
  Бу кәрван шомлы хәбәр китергән,
  Таһирны шаһ тотып, аны үтергән.
  Таһирның мәетен Зөһрә алыптыр,
  Аның өстендә ул һәм җан бирептер.
  Ике гашыйк өчен Кара Баһадур —
  Ул һәм җанын бирептер — һавалыдыр.
  Икесен күмептер алар янәшә,
  Чыгыптыр, зифа гөл белән тапаша.
  Арага Кара Баһадур җитептер,
  Ходай аны бер тигәнәк итептер.
  Ишетте сүзне Маһым, орды бер аһ:
  — Нигә булдым мин бәхетсез, юлсыз, аһ.
  Ни дип мине яратты бу газаптан?
  Ял күрмәдем шушы сөйгән гүзәлдән.
  Ходай, мин ризамын, ал шушы җаным,
  Кирәкмәстер миңа дөньяда малым.
  Бу сүзләрне әйтүгә бер аһ орды,
  Шушы аһ өстендә ул җанын бирде.
  Барча кызлар торып кылды аһ-зардан,
  Күзләреннән яшь урынына агып кан.
  Диде кызлар: — Ай-һай нурлы ай йөзле,
  Барчабызга син идең шаһ-юлбашчы.
  Әйттеләр: — Ничекләр фикер итәргә,
  Сез һәм безгә максатларга җитәргә?
  Ничә кызлар бу җирдә бирделәр җан,
  Аның өчен җаннарын кылды корбан.
  Хәбәр җитте Маһымның анасына,
  Үлем гаме төште аның йортына.
  
  Маһымның ата-анасы төш күргәне
  Диде Сайади: — Маһымның атасы,
  Гаҗәеп төш күрде, юктыр хатасы.
  Күрер төшендә, якты йөзле галим
  Аларга әйтте: — И ике җанашым.
  Диде: — И хәбәрсезләр, ни елау, ди?
  Ике гашыйк кушылып бер куанды.
  Кушылды Маһым, Зөһрә һәм дә Таһир,—
  Икесе тиң бу төшне күреп калыр.
  Икәүләп еладылар көндезен-кич,
  Аларга бер аерма кылмады һич.
  Казага соңыннан булдылар риза,
  Теләге бу иде — тәкъдире Хода.
  Ничә хәрәмнәренә шаһ боерды:
  — Бу фани дөньяда Маһым ни күрде?
  Барып китертте хәзинәдә барын:
  — Дан кылыгыз Ахирәтнең Хуҗасын!
  Барып китерделәр барча комачтан,
  Юк иде дөньяда һич ихтыяҗдан.
  Шушы кызлар Таһир белән бер булды,
  Аларга бәрабәр табут юынды.
  Барсына кәфен — рум, кытай атласы,
  Кылыр ата-анасы җан фидасы.
  Аларга яптырды төсе уңмасны,
  Берсе — яшел, берсе — сары, караны.
  Бар шәһәр-ил ул вакыт тотты матәм,
  Кулыннан төште Аллаһы биргән җан.
  Ябып алтын тукыма, агачтан өс.
  Табутларга эшләтеп карадан тыш.
  Бакча эчендә каберне төзетеп,
  Кабергә куйдылар Маһымны илтеп.
  Әгәр гашыйкка билге булса кызлар,
  Болар шайтаныдыр нәфесле ирләр.
  Билгеседер барча илнең телендә
  Ьәм дә кызлар иде Хакның юлында.
  Бу кызлар: — Хак! — диде һәм дә җан бирде,
  Болар бер билге кылды, барча күрде.
  Бу кызлар күгәреп, гаҗәп балкыды,
  Хода әмере белән гөлбакча булды.
  Гөлбакчаны күреп, ил хәйран булды,
  Олы-кеченең күзенә яшь тулды.
  Ачылып, гөл булыптыр ул сөякләр,
  Кылыр җан былбылы анда аһ-зарлар.
  Аларның бәгъзесе былбыл булыптыр,
  Янә бәгъзесе анда гөл булыптыр.
  Әле Багдат шәһәрендә йөрерләр,
  Әле Татарның эчендә гизәрләр.
  Китәдер Кыямәткәчә шушылай,
  Ходаның сөйгән колы булыр шулай.
  Моны белмәгәннәр юктыр җиһанда,
  Мәшһүр булыр кырда һәм дә япанда.
  Иртә белән укып, күп саз чиртерләр,
  Егетләр кычкырып аваз итәрләр.
  * * *
  Юк иде бу рәвеш сүзләр электә,
  Язылып, әзер булды ул китапта.
  Ярдәм кылды Тәңре, тырышлык бирде,
  Җомга көндә бу китап тәмам булды.