Tässorat

Bez Ağizel buyında ağaslıqtar arahında kiske ay yaqtıhında yäyge köndöñ yotop tuya almaslıq saf hauahında tamaşa qılıp yöröp, täbiğätteñ maturlığınan mäftün bulıp, nindäyzer ber maturlıq astında arbalğan — sihırlanğan keüyek bulıp ultıra inek. Sittäräk torğan beyık tau ayzıñ tonoq yaqtıhı menän az-maz ğına kürenä, tirä-yağıbızzağı ağastar az ğına aqqa mail bulıp toralar ine.

Bıl nindäy şatlıq qatış moñloloq! Ällä nindäy ber şiğriät tamam izerätkän, mäğnäüi ber qeüätteñ täsire bezze tik tororğa mäcbür itkän ine.

Isınlap ta, bıl vaqıtta bötä yır östön bik tärän säkänät qaplağan... Hämmä nämä bik köslö täsir astında... Bötön mählükät mäğnäüi ber qeüätteñ täsirenän ğäyre ihtıyari säkänätte iltica qılğandar. Bılarzıñ här berehe fäüqılğadä ber eş kötkän hımaq, ber qeüätkä täüziğlek itälär. Bötä äşyä qayzandır ber ilham, serle ber täbliğteñ bulıuın kötä. Yäki tizzän bulasaq ber nämäneñ läzzätenän mährüm qalmas ösön, bötä qälebtäre vä cäüädtäre menän ber qeüätteñ aldında sükkändär.

Bılarzıñ hämmähe lä ber hätipteñ äsärle hotbahın bötä insandarzı azatlıqqa sığara torğan hüzzären tıñlarğa äzerlängän keşelär keüyek, mösähhär bulıp helkenmäy-nitmäy nimäler kötälär...

Bıl vaqıtta yondozzar, ğäzättärensä, küp yımıldamay, yılberlämäy, şöbhähez, ber nämägä mäftün bulıp, şaq qatıp urındarında toralar.

Tulğan ay za, ber ğazamat aldında säcdä itkän keüyek, yırgä qarap, urınında quzğalmay tora, nurzarı üzeneñ ihtıyarınan başqa ğına yırgä hirpelä... Ağastarzıñ yapraqtarı, bıl säkänätte bozmas ösön, ber-berehenä bäreleşeüzän, botaqtarı ber-berehenä säläm bireşeüzän tuqtap, hämmähe tik tororğa mäcbür bulğandar.

Mäñgenän birle äkren, fäqät möhabät, mönzam ağa torğan Ağizeldeñ hıuı, tauış sığarıuzan qurqıp, üzeneñ ağıuın, tärtiple räüyeştä äkrenäytep, ni nämägäler itäğät itkän.

Bıl säkänätte bozorğa, bıl ğazamat aldında säcdänän baş kütärergä, bılarzıñ tik torouzarınan kilgän maturlıqqa häläl kiltererzäy eşte eşlärgä — başlap helkenergä his ber mählüq vä başqa yänhez nämälär yäsärät qıla almayzar.

Bıl minutta donyanı ber mäğnäüi ğazamat solğağan... Bötä yır östö: qırzar, urmandar, tauzar, hıu buyzarı, bılarzağı mählüqtär ısın ihlas menän tik tororğa mähkümdär. Bılarzıñ hämmähe üzzäreneñ östärendä bıl qeüätteñ ğalib bulıuın hizälär... Hämmä nämä küñeldären ilham kilä torğan tarafqa yünäldergändär. Bıl läzzätle minuttarzıñ, bıl ilham vaqıtınıñ ozaqqa huzılıuın teläyzär.

Säkänät tağı la qatıraq hököm hörzö. Tınlıq nihayätenä ireşte. İlham kötörgä tağı nığıraq äzerländelär.

Şul vaqıtta İzel buyında bögölöp, hığılıp üskän ağastarzıñ arahında, qayzalır keşe küze kürä almay torğan mönbär östöndä, ber handuğas şıñğırlatıp, ber kütärep, ber töşöröp, hızzırıp-hızzırıp, sutıldatıp, kämal märtäbä böyöklök menän hayrap yıbärze. Handuğastıñ küñelendä haqlanıp torğan möhäbbät, ğişıq, ser moñlo tauış menän tirä-yaqqa tarala başlanı.

Bınıñ hayrauı bötön mählükät tarafınan väkälät menän täbiğätteñ ilhamına qarşı ber notoq, yäki mäğnäüi qeüätteñ ilhamın bılarğa täbliğ ine.

Handuğas üzeneñ hayrauın barğan hayın arttıra bara, tauışı unıñ hayın maturlana, yır östöndä säkänät arta bara ine.

Handuğastıñ hayrauı ber az vaqıtqa huzıldı. Nihayät, üzenä ilham qılınğan äsrarzı, möhäbbät häm ğişıqtı kämal muafäqiät menän täbliğ itep bötkän räüyeşle, hayrauınan tuqtaldı. Ber minutta yır östö his ber yınäyät häm usallıq eşlänmägän möqäddäs hürätte aldı. Säkänät tağı ber-ike minutqa huzıldı.

Huñınan handugastıñ hayrağanın tıñlağan mählüq vä başqa nämälär, üzzäreneñ şatlıqtarın beldereü ösön, ihtiät menän genä häräkätkä kildelär. Ağastarzıñ yapraqtarı äkren genä häräkätkä kildelär. Ağastarzıñ yapraqtarı, äkren genä häräkätkä kilep, qul sapqan räüyeşen kilterzelär. Ay yılmayıp kölöp, yaqtılığın arttırıp, urınınan quzğalğan hımaq buldı. Yondozzar yımıldauzarın arttırıp, tamırğa torğan tamsılar keüyek helkenep, yır östönä säläm yullağan, baştarın eygän keüyek buldılar. Ağizeldeñ hıuı mönzam hürättä matur ğına tauışlanıp ağa başlanı.

Läkin bıl häräkättär, bıl quzğalıştar küpkä tartılmanı. Tirä-yaqtı bayağınan da tärän säkänät qaplanı. Ğazamat, ällä nindäy mäğnäüi ber qeüät tağı la arta töştö.

Äşyälärzeñ ber-berehe arahında ğäläkä hizelde. Bılar ber-berehenä mäğnäüi, fäqät nıqlı ber kös menän bäylängän keüyek buldılar. Här nämä ber-berehen qosaqlarğa, ber-bereheneñ muyınına harılırğa ıntıla başlanı. Ayzıñ nurı tağı arttı. Undağı Zöhrä qız ap-asıq hicaphız kürenä başlanı.

Küktäge yondozzarzıñ handarı kübäyze. Ağas yapraqtarı ber-berehenä säläm bireştelär. Ayzağı Zöhrä qız, yırgä qarap, başın eyze. Hämmä nämä lä ber nizam menän häräkät başlanı. Hämmä äşyä şatlanğan hımaq bulıp yılmayzılar. Handuğas bayağınan da äsärle, serle, moñlo tauışı menän hayrap yıbärze...

Bıl minutta hämmä nämä täsireneñ iñ nihayätenä yıtkän ine. Sönki bıl minutta yır östöndä ısın möhäbbät menän ısın ğişıq hököm hörä ine...

Ah, ısın möhäbbät menän ısın ğişıq!..