“абый” di kamus Tatar-Uzbekistan

1) Үзеннән олырак яшьтәге ир туган. Менә хәзер дә ул аны күргәндәй булды, һәм абыйсы, имеш, ишекне ачып керер дә: «Солтан монда торамы?» – дип, энекәше белән килеп күрешер төсле. Г.Кутуй. Шул арада бертуган абыйсы Гомәрнең, туганнан туган абыйсы Ибраһимның «халыклар атасы» җәһәннәмендә һәлак булулары турындагы хәбәр килеп ирешә әтиебезгә. Р.Әмирхан. Күпме генә яшереп маташсаң да, үзеңнең – мулла малае, абыеңның әүвәлге Колчак әфисәре икәнен дә беләләр анда. Р.Әмирхан

2) Яшь ягыннан сөйләүчедән олырак ир кеше исеменә кушып әйтелә. Карт сугышчы Давыт абый сөйләвеннән туктады. Г.Кутуй. Әкрен генә [баян] уйный башладым. Гадәттәгечә, салмак көйләрдән башлап, кыскарак көйләргә, аннары бию көйләренә, соңрак мажор ладка, тантаналы моңнарга тоташканымны Сафуан абый сикереп торгач аңладым. Ә.Баян

3) сөйләм телендә Яше ягыннан олырак, исеме билгеле булмаган ир-атның профессиясенә кушып әйтелә. Матрос абыйлар чуен бүкәнгә эләктерелгән тимерчыбык арканнарны пароход эченә тартып алдылар. Г.Мөхәммәтшин. Бала-чагалар да, борыннарын тартып, башларын бәпкә төсле кыңгырайтып, ят абыйга шикләнеп карыйлар иде. А.Гыйләҗев

сущ.
1)
а) старший брат; братец ласк.; браток, братушка прост.; братан обл. || братский (долг, наказ)
кече абый — младший (меньший) брат
олы абый — (старший) брат
уртанчы абый — средний брат
абыйсы аны яслегә йөртә — брат (братец) водит его в ясли
абый хаты — письмо (от) брата (братца)
б) (бала яки үсмер яшендәге) брат; братик, братишка ласк. || братнин, братишкин
2) (в обращении к лицу, являющемуся старшим братом не себе, а кому-то) абыйсы разг. брат, братец ласк.; братик
абыйсы, нигә аның уенчыгын бирмисең? — братик, почему ты не отдаёшь его (её) игрушку?
3) (в обращении к родственникам родителей или к любому мужчине, старшему по возрасту, чаще в сочетании с собственным именем) дядя; дяденька, дядька
күрше әхмәт абый — сосед дядя Ахмет
укытучы абый белән очрашу — встретиться со своим учителем
бригадир абыйны чакыру — позвать (дядю) бригадира
•
- абыйкеше
- абый кызы
- абый малае

1. (anrede für einen mann, der alter als der sprechende ist); 2. älterer bruder m.