Demokrasinin Kilit Taşı - 18

saklamadan çalışmamızı sürdürdük.
Açık hava toplantısı için Muş Merkezi'nde sıramız gelmişti.
Megafonla çarşı pazar duyurduk. Konuşmalarım ilgi çekerdi. Belediye
binasının önünde kurulan, kürsüden konuşmaya başladığımda, çıt çıkmadan
dinliyorlardı beni. ihbardan söz açtım: "Sevgili Muş'lular, burada
dayanacağım bir aşiretim, soyum, sopum yok. Bir tek canım, inançlarım ve
bir de sizler varsınız.. Ben korkmuyorum" dedim ve o gün gideceğim köyleri
de tek tek sıraladım. Onlara, bir de "İhsano"yu anlattım.
Halkın dürüstlüğüne, içtenliğine, güvenerek çalışmaları
sürdürdük. Seçime iki gün kala, Cuma hutbelerinde; "Kadından imam olmaz",
"Kadının arkasından gidilmez", diye konuşan hocalar olmuş. Önemli bir
engeldi bu, dini inançları güçlü olan bir yörede. O gece düşünceli ve
üzgündüm.
Ertesi gün, meydanda gene konuşma sıramız vardı. Bu
propogandaya karşı son gün birşeyler söylemeliydim. Aksilik bu ya, o gün
bana bir köyde şeker tutmuşlardı. Herhalde yıllanmış olacak ki protez olan
ön iki dişimin bir teki, çat dedi, kırılıverdi. Yüzyüze bile konuşurken,
"tıslayıp" duruyordum. Balkaya'ların alt katlarında oturan bir dişçi
kalfası varmış, onu çağırdılar. Baktı, ölçü alıp gitti. Bir iki saat
içinde yaptığı dişi, kırık yere yapıştırdığı zaman öteki dişlerime göre,
daha uzun büyükçe bir sarımsağa benziyordu. Gene de, "Allah razı olsun",
dedim.
İkinci gün, o halimle konuşmamı yaparken, vaazlara değindim;
"Ben imam değilim, bir milletvekiliyim, kadın bir milletvekili.Unutmayın
ki cennet anaların ayağının altındadır" dedim. Ben de bu kadarını
yapmıştım.

Ve Bir Sonuç
Rafet Genç, Milliyet'e şöyle yazdırmış:
"Saat, saat parti merkezleri... İlk haber CHP'ye geldi. Bu arada seçim
sonuçlarının sandık sandık, en iyi alındığı yer bu bir saat içinde Muş
oldu. Çünkü Nermin Neftçi Muş'tan milletvekili adayı, eşi Nizamettin
Neftçi'de, Seçim Bürosu Başkanıydı..."
Durum ;
Bizce CHP için asıl ümit verici sayılan, aynı zamanda bir ders niteliği
taşıyan belirli bir olay var son seçimlerde. Nermin Neftçi'nin Muş'ta
kazandığı başarı. Neftçi 1965 seçimlerinde CHP'nin Milli Bakiye'den
Meclis'e soktuğu bir milletvekilidir. Bildiğimiz kadarıyla Neftçi geçen
dört yıl içinde, zamanını Ankara ve İstanbul'dan çok Muş'ta geçirmiş,
ili, köy köy dolaşmış, halkla yakın ilişki kurmuş, dertlerine yardımcı
olmaya çalışmıştır. Demekki çalışınca oluyor.. CHP her ilde Nermin
Neftçi gibi çalışkan adaylar, yöneticiler bulunca halktan kopuk
bürokratlar ekibi olmaktan çıkınca beklediği asıl artışı sağlayabilir.
(Abdi İpekçi,14.10.1969
Milliyet )
Seçim gecesi ve ertesi günü, Muş görülecek yerdi, tabii bana
göre. Sonuçlar alındıkça, bizim dükkanın önü kalabalıklaşıyordu. AP
dükkanının kapısına erkenden kilit vurulmuştur. Kaybetmişlerdi. Demokrasi
mekanizması, bu uzak Doğu ilinde, tıkır tıkır işlemiş, sonuçlar hızla
alınmıştı.
Ertesi sabah, çarşıda bir gezintiye çıktım. Gördüklerime
teşekkür ediyordum. Onlarda, beni içtenlikle kutluyorlardı. Kasketli,
uzunca boylu bir genç bana doğru geldi. Elimi uzattım, elini vermedi.
Yüzünde kızgın bir anlam vardı. "Yazık, yazık Muş'a" dedi. "Kendi içinden
kimseyi bulamadı da, gitti yabancı bir avrada oy verdi" başını çevirdi ve
yürüdü.
Muş'tan bir daha aday olmamaya kesin olarak o anda karar
verdim. Yorgundum, çok yorgundum. Mutluydum, çok mutluydum, Ankara'ya
dönerken.

Seçmenlerin Haritası
Muş İli'nin seçmen haritası tipik bir doğu ili göstergesi
verir. Sunni ve Şafii mezhebinden olan bir çok aşiret vardır. Bunlar
Nakşibendi Tarikatı'na da mensupturlar.
Merkez ilçeye yakın büyük köylerde, "Hasköy", "Norşin",
"Şego", "Bedrî", "Sason" ve "Kulp" aşiretleri. Ovadaki bazı köylere
serpilmiş bulunan "Elmani" aşiretlerinden başka, Murat ve Karasu
nehirlerinin suladığı mümbit topraklarda yaşayan bir çok aşiretin
kollarını görürüz. Tap'lar, Porsuk'lar, Badigan'lar bunlardandır
Bulanık ve Mazgirt ilçeleri ile Muş Merkezin ova köylerinde
"Haydaran" - "Hasanan" adını taşıyan aşiretler yaşar. Varto ilçesindeki
Aşiretlerin büyük çoğunluğu Alevidir. "Hormaklar", "Lolanlar" "Abdalanlar"
gibi. Ayrıca burada "Cıbranlar" adını taşıyan bir de sunni aşireti
vardır.
Muş ilinde ve ilçelerinde dışarıdan gelerek buralara yerleşen
veya yerleştirilen pek çok göçmen toplulukları da yaşamaktadır. Bunların
bir kısmı Kafkaslardan inmiştir. Revan ve Ahıska göçmenleri, bazı Çerkez
ve Çeçen asıllı ailerler, Karadeniz yöresinden gelenler de olduğu gibi.
Sunni Aşiretlerin büyük çoğunluğu eski Demokrat Partisine ve
onun uzantısı olan partilere oy veririler. Cumhuriyet Halk Partisi ise
oylarının büyük bölümünü Varto'dan, göçmenlerden ve memurlardan alırdı.
Muş ilinde konuşlan diller, Türkçe dışında, Kırmanca, Zazaca
ve Arapçadır. Arapça konuşulan köylerde, kıpkızıl saçlı, mavi gözlü
insanlar görmüştüm. Bana atalarının çok eskiden Arabistan'dan geldiğini
anlatmışlardı.

Yeni Başlayan Bir Son
İnsan, çok istediği şeye eriştiği gün, yükselmiştir sanır, ama
vardığınız yer, sürekli bir oluşumun çizgisindeki nokta ise, kader sizi o
çizginin dışında bir inişe götürürken haberiniz bile olmaz. Bakarsınız ki,
o oluşum çizgisi tümüyle bitmiştir.
Benim politika çizgim, Muş'tan seçilerek gelmemle en pırıltılı
noktasını yaşamıştı. Ondan sonra görülen yükselmelerin bir bölümü, oluşum
çizgisi koptuktan sonra meydana gelen yankılardır. Gerçekten de, 3'ncü
dönem milletvekilliğim, politik çizgimin içinde, bir takım yükselmeler,
sonra çizginin kopuşu ve birkaç yankılanmadır.
14 Ekim günü, Abdi İpekçi'nin yazısı çıktığı gün, Ankara'ya
dönmüştüm. Yeni seçilen milletvekilleri tanımak istiyorlardı: "Muştan
gelen hanım milletvekili bu mudur?" diye soruyorlardı. İsmet Paşa bile;
"En çok sana sevindim" demişti. Kendime olan güvenim daha da artmıştı.

"Meclis Başkanlık Divanı teşkilinde anlaşma olmadı. CHP'ye iki Başkan
Vekilliği verilmesi halinde adaylardan birinin geçen dönemde aynı görevi
yapan İsmail Arar olacağına muhakkak nazarıyla bakılmaktadır. İkinci
aday ise Muş Milletvekili Nermin Neftçi'nin olması beklenmektedir. Bu
durum gerçekleşirse, Cumhuriyet ve parlamento tarihimizde ilk defa bir
kadın Başkan Vekili olacaktır."
( 29.l0.l969
Cumhuriyet )
Bu haber, bellibaşlı bütün gazetelerde vardır. Başkan
Vekilliğine çıkmamı Bülent Bey ortaya atmıştı, benim bu görevi istediğimi
biliyordu, ama olmadı, adaylığım gerçekleşmedi. Kulağıma geldiğine göre,
Paşa: "Çok çekişmeli bir meclis olacaktır, kendisini üzerler" demiş.
O yılın sonuna doğru, Parti Meclisi'ndeki boş üyeliklere seçim
yapıldı, ben de seçildim. İki gün sonra da, Merkez Yönetim Kurulu'na
girdim. Siyasi hakların verilmesi nedeniyle, seçimden önce istifa eden
üyelerin yerine, bu kere; Sadi Koçaş, Nazif Aslan, Seyfi Sadi Pencap,
Necdet Uğur'la birlikte, bende seçilmiştim. Merkez Yönetim Kurulu'ndaki
anlaşmazlık yüzünden; Muammer Erten, Ali İhsan Göğüş, Hüdai Oral, Mehmet
Yüceler çekildiler. O gün, böylece, Merkez Yönetim Kurulu üyeliğim de
gerçekleşti.
Bu, Parti Meclisi ve Merkez Yönetim Kurulu anlaşmazlıkları ve
bizim seçilmemiz, l2 Mart l97l'den sonra patlak verecek olayların, bir
başlangıcı olmak bakımından önemlidir.
CHP'nin üst yönetim kadrosunu, bir fotoğraf olarak değilde,
bir tablo olarak karşınıza alırsanız, sürrealist bir karmaşa görürsünüz.
Kim, kimin gözüyle bakıyor olaylara? Kim, kimin eliyle kestane çıkarıyor
ateşten? İnsan şaşar kalır. Eğer Paşa'nın o güçlü kişiliği olmasaydı, daha
o günler Parti paramparça olabilirmiş. Basından iki örnek bu kargaşayı çok
güzel yansıtır.

Halk Partisi'nde kavganın iç yüzü
Eğer İsmet Paşa bütün ağırlığını koyarak -Sun'i Birlik- havasını
sürdürmezse Devrim baskıya girerken başlayan Parti Meclisi toplantısı,
Ecevit'e istifayı dahi düşündürecek gelişmelere sahne olacağa
benzemektedir. Parti Meclisi'nde Ecevit hareketinin hazırlayıcısı ve
yürütücüsü olan ekip dağılmıştır. Ecevit'in, DevrimYobazlığıyla
suçladığı, Muammer Aksoy, Mukbil Özyürük, Alp Kuran, Nermin Abadan
istifalarını vermişlerdir. Kadın Kollarında , Orta Sol hareketin
öncülüğünü yapan, Jale Candan'ın yerini, AP'den transfer toprak ağası,
Mualla Akarca almıştır. Orta Sol hareketin başlatıcılarından Cemal Reşit
Eyüpoğlu'nun Genel Merkez tarafından Yüksek Haysiyet Divanı'na sevk
edilmesi olanakları araştırılmaktadır. Böylece, çalışma gücü ve inançlı
konuşmalarıyla CHP örgütünde ve ülkede bir ümit uyandıran Bülent Ecevit,
gerçek bir liderlik gösteremediği için, bazı partililerin Mülkiye
Cuntası adını taktığı dar bir ekibin telkinleri içinde hapsedilmişe
benzemektedir. Mülkiye Cuntası'nın başını, yıllardır
CHP'nin DP'lileştirilmesi tezini savunan Turan Güneş çekmektedir."
(09.12.1966 Haftalık
Devrim)

"CHP'de Yeni Şarkı, Yollarımız Ayrılıyor
Ecevit ekibindeki patlak, bir değerlendirmeye göre, l5 kişilik Yönetim
Kurulu kararlarının 8 üye ile toplanıp 5 üye ile karara bağlanmasından
şikayetle başlamış gibiydi. 8 iştirak ve 5 üye ile alınan kararların
parti tarafından, hatta Parti Meclisi'ndeki Ecevit çoğunluğunca aynen
desteklenmesi isteniyor deniyordu. Sızlanmalara, şikayetler hatta sert
sözler ekleniyor. Ecevit etrafındaki Mülkiye Cuntası'nın partiye hakim
olmayı tasarladığı gibi bir anlayış doğuyordu... Kulislerdeki ithamlar
yaygınlaştıkça söylentiler daha da çoğalıyor. "Satır'ın, Devrim'in
sahibi Cemal Reşit Eyüpoğlu ile sık temaslarından söz ediliyor imiş..."
gibi sözler sarfettiğinden bahsediliyordu.
Ecevit ekibinden bazıları; "Bunlar seçimle işbaşına
gelmekten ümidi kesmiş olanlardır. Şimdi yeni bir deneme ile Devrimci
çevrelere sokulup işbirliği arıyorlar" diyorlardı. Telefonlar işledikçe,
Parti Meclisindeki tartışmalar geliştikçe, sesler daha belirli çizgilere
sahip oluyor. "Partiyi dışardaki bazı kuvvetler Ecevit'ten koparmayı
istiyor, bunlara da içerdeki bir ekip işbirliği ile uyuyor" sözleri
hırçınlık yaratıyordu.
(11.12.1969,
Milliyet )
Bugün tarafsız bir gözle bakmaya çalışırken, yazıdaki
teşhisin, daha sonraki olaylarla nasıl da doğrulandığı, bir bakıma
anlaşılıyor. O günlerde Bülent Bey, konuşma üstüne konuşma yapıyor,
gazetelere demeçler veriyordu. 27. Aralık 1969 günü CHP Ortak Gurubu'nda
yaptığı konuşmada; "Devrimci gençliğin" kendi içinde bölünmüşlüğünden
bahseder,

"Bu bölünme acıdır. Ama bir bakıma da kaçınılmazdır. Çünkü gençlik
arayış ve heyecan çağıdır, kendi aralarında tartışmalara girmeleri,
zaman zaman ayrı ayrı yollara sapmaları doğaldır. Bu doğal bölünmelerin
ötesinde, doğal olmayan bölünmeler, demokratik tartışma ölçüsünü çok
aşan çatışmalar da olmaktadır. Bunlardan gençlik dışında bazı açık veya
gizli çevreler, bazı ihtiraslı kişiler, hatta gençlik arasına sokularak
bazı tahrikçi ajanlar sorumludur. Deniyorki Devrimci gençliğin Halk
Partisi'nden kopmasına, uzaklaşmasına imkan verilmemeliydi. Bu gençlerin
hepsi, hangi düşünce eğiliminde, hangi davranış ve tutumda olurlarsa
olsunlar o halleriyle bağrımıza basalım. Buna imkan yok. O zaman biz
kendi benliğimizi yitiririz. O zaman biz kendi doğru bildiğimiz yoldan
saparız. CHP demokrasiye karşı olan, demokrasiyi yıkmak, bir dikta
rejimine ortam hazırlamak isteyen her türlü gençlik hareketinin, kaba
kuvvete dayanan, silah kullanan hertürlü eylemin kesin olarak karşısında
olacaktır."
Bu söylenenlerin bir çoğuna, canı gönülden katılıyordum.
Ecevit ekibinin içinde, merkez yöneticiliği görevime, dört elle
sarılmıştım. Genel merkez binalarına, İstanbul'da politika yaptığım
yıllarda, kurultay delege kartlarını almaya gelirdik. "İşte." derdim.
"Başta İnönü, Parti'nin bütün beyni burada" kendi hesabıma büyük saygı
duyardım. Genel Merkez, sanki, Parti'nin içindeki devleti temsil ederdi.
Parti'yi, Atatürk'ün İnönü'ye bir emaneti olarak gördüğümden, güvenle
dolu, bir sevgi de duyardım içimde.
İşte şimdi, odalarıyla, en üstteki parti meclisi salonlarıyla,
alt kattaki matbaası, orada basılan Ulus gazetesiyle, geleni gideni,
koşuşan elemanlarıyla, Rüzgarlı Sokak'taki, Parti Genel Merkezi'ne, bende
en üst yöneticiler arasında katılmıştım artık. Grup Yönetim Kurulu Üyesi
olarak da Parti Meclisi'ne katılırdık oy kullanmadan. Şimdi ise, bütün
Parti Meclisi Üyeleri'nin karşısındaki koskocaman Merkez Yönetim Kurulu
toplantı masasının çevresinde oturuyorduk, İnönü'nün başkanlığında.
Genel Sekreter'le Paşa'nın arasından su sızmıyordu. Bana göre
Paşa'dan sonraki lider Ecevit'ti. Partiyi gençleştirerek gelecekti. Paşa
seçim kampanyalarının birinde çevresine, "Bülent tek başına kaldı... Ona
hiç yardım edemiyorum" demişti, hayıflanarak. Paşa'nın bu sözü diğer
başaltı liderlerinin kıskançlığını çekmişti.
Grup Yönetim Kurulu toplantılarının aksine, Paşa, Merkez
Yönetim Kurulu toplantılarına her seferinde başkanlık etmezdi, önemli
olaylar dışında. Karar alırken, sakıncalı gördüğümüz konularda, Genel
Sekreter hemen Pembe Köşk'e gider, Paşa ile görüşür, fikrini alır
gelirdi. Bizde kararlarımızın yönünü bulurduk. Merkez Yönetim Kurulu
toplantılarında, Türkiye'nin o günkü politik durumu sürekli konumuzdu.
Memleket içinde olsun, dış politikada olsun."İktidar Partisi ne yaptı,
öteki partiler ne yapıyorlar? Kim ne demeç verdi? Kim kiminle görüştü?
Olayların bize yarayan tarafı, yaramayan tarafı. Basında bizden yana çıkan
yazılar, bize karşı yazılanlar çizilenler... Hükümetin uygulamaları,
yanlış olanları, doğru olanları" bunlar ve buna benzer konular, durmadan
konuşulur, konuşulurdu. Bazen döner dolaşır, sözler parti içi hiziplere
gelirdi. Laflamaktan sersemlediğimiz bir sırada, Turan Güneş esprileriyle
bizi kahkahalara boğardı. Bir bakardınız, ayakkabılarını çıkarmış,
iskemleye bağdaş kurmak için uğraşıyor, ya da iskemlenin üstünde ayağa
kalkmış. Bir keresinde tartışmalar çok heyecanlı bir noktada iken,
toplantı masasının üstüne çıktı.
Doğrusu, CHP'nin alt kademelerinde bulunduğum günlerde, Genel
Merkezdeki çalışmanın bu türlü olacağını pek düşünmemiştim. Böyle olduğu
zaman "Laflamanın yerine, vakit kaybetmesek de, daha faydalı birşeyler
yapsak" demek gelirdi içimden. Bu duyguya, daha çok parti dedikoduları,
hizip olayları gündeme geldiğinde kapılırdım. Kendimi, partideki
hizipçilik konularında gönül rahatlığı içinde bulamıyordum. Ama ister
istemez, kendinizi bir ekibin içinde görürdünüz, kazanmak, kazandırmak
için. Particiliğin ve politika yapmanın bünyesi buydu.
Olayların, memleketi sürüklediği açmazlar, Meclis'in başlıca
uğraşı olmalıyken, biz milletvekilleri sanki kendi dünyamızın içinde
yaşıyorduk zaman zaman.

İnönü bir konuşma yaptı
"Ne memleketi düpedüz çamura götürmek isteyen aşırı sol serserileri, ne
memleketi kana bulamak isteyen aşırı sağ canileri bir kuvvettir"
Abdi İpekçi, Paşa'nın bu konuşmasını savunur ve İnönü'yü
eleştiren çevrelere şöyle seslenir;

"Demokrasiden yana olan devrimcilerin, İnönü'nün son konuşmasını tepki
ile değil memnunlukla karşılamaları gereğine inanıyoruz..."
Bir başka yazar ise İnönü'ye çatıyordu.
"Devrimci aydınlara, Atatürk'çülere öfkeleniyor ıİmet Paşa, öfkesine
kapılıp koyuverdimi kendisi İsmet Paşa, İsmet Paşa olmaktan çıkar. Aşırı
serseriler, haytalar diye alışamadığımız kelimeleri savuran sıradan
politikacı durumuna düşer..."
Biz partimizin politikasını beğeniyorduk. Genel Politikayı
yürüten, İnönü ile uyum gösteren, bir Genel Sekreter ve bir Merkez
Yönetim Kurulu vardı. Mülkiye Cuntası ile iyi geçiniyorduk. Hatta Turan
Güneş, İzmit'te çıkan "Sesim" adlı bir dergide beni yılın kadını bile
seçtirmişti.
Partideki anlaşmazlıkları; kimileri bir temel anlayış farkına
dayandırıyorlar, kimileri ise, bunun temelinde Paşa'nın yaşlılığı
nedeniyle "Müstakbel Genel Başkanlık meselesi yatmaktadır" diyorlardı.
(13 Ocak Abdi
İpekçi)
Haluk Ülman o günlerde Milliyet'te yayınlanan bir yazısında;

"AP ve CHP'de politika yapacak olanlar kendilerini ya sağ toplumsal
güçlere, ya da sol toplumsal güçlere dayamak zorundadırlar. Bize öyle
geliyor ki, Türkiye 1969 yılında bu sınıfsal sürecin içine girmiş
bulunmaktadır. Türk siyasal partileri şimdi kimi bilinçli, kimi
bilinçsiz kendilerini bu farklılaşmaya göre yeniden düzenlemenin sancısı
içindedirler."
diyor ve CHP'deki anlaşmazlığı bu temele dayandırıyordu.
Bir rahatsızlık olduğu gerçekti. Bunun boyutları sonra sonra
belirginleşti. Bana göre Merkez örgütü, yeni politikayı, İnönü'nün desteği
ile yürütmek istiyordu. CHP'nin başında yalnız tüzük hükümlerine göre
değil, tarihi şahsiyeti, engin tecrübesinin verdiği manevi güçle de Sayın
İnönü bulunmakta idi...

"Merkez Yönetim Kurulu, başta Bülent Ecevit olmak üzere parti sıfat ve
haysiyetini taşıyan her müessesede olduğu gibi lideriyle tam mutabakat
halinde bir politikayı uygulamaktadır."
diye 12 Ocak'ta bir genelge yayınladık örgüte ve İnönü'ye sarılma, ondan
güç alma isteği Kurultay'a kadar sürdü.
1970 yılının ilk altı ayı, Türkiye'deki anarşinin palazlanma
çağıdır. Memurlar yürür, işçiler yürür, üniversite hocaları yürür.
Grevler, boykotlar, öğrenci yürüyüşleri, çatışmalar, toprak işgalleri
sürüp gider. İktidar partisindeki anlaşmazlıklar, devalüasyon, zamlar.
Abdi İpekçi "Olaylar ve Ordu" diye yazıyordu.

"Gerek sağın, gerek solun Orduda yaratmaya başladığı tepkiler artarsa,
silahlı sokak çatışmalarının önü alınmazsa, Milli Güvenlik Kurulu'ndaki
Ordu kanadının, bırakınız biz halledelim demesi mümkündür."
İsmet Paşa'da öğrenci olaylarına karşı sert demeçler
veriyordu."Silah işleyen her yere polis girer" demişti.
Bu ortamda biz, Kurultay'a gidiyorduk. Kadın Kolları ve
Gençlik Kolları'na bakan sorumlu üye idim. Merkez Gençlik Kolu, Ecevit
ekibiyle anlaşamıyordu, feshettik. Bu yüzden Parti Meclisi'nde neredeyse
kavga çıkacaktı. İlhami Sancar'la, Kamuran Evliyaoğlu bana çok fena
çattılar.

Çetin Cevizler
Türkiye'nin o ortamında Gençlik Kolları ile uğraşmak, insanı
deli çıkarmaya yeterdi. Bir yanda, aşırı solculara, Dev-Genç'e karşı
kurulan "Sosyal Demokrasi Dernekleri" onun yanında, her değişikliği
kolayca algılayabilen, koskoca bir Parti Gençlik Kolları Örgütü. "İzmir'de
bu işin üstesinden gelecek bir genç var" dediler. Kalktım gittim. Talat
Orhon'la, İzmir İl Başkanı beni uçaktan karşıladılar. Otele yerleştim.
Oradan da İl Merkezi'ne gittim. Talat Bey'le, İl Başkanı gelmediler. İl
Gençlik Kolu ayrı örgütmüş gibi kendi başına toplantılar yapıyor, kendi
bildiğine çalşırken, ana kademeyi dinlemiyordu.
O akşam, orada tanıdığım Süleyman Genç'e: "Yarın sabah otele
gel seninle görüşeceklerim var" dedim. Birkaç gün sonra Gençlik Kolları
Merkez Yönetim Kurulu'nun Başkanı oldu. Kurultaya kadar geçen o birkaç
aylık sürede, onlarla çalışırken, neler çektiğimi bir ben bilirim, bir de
Tanrı.
Yasa dışı gençlik hareketlerinin karşısındaydı, Gençlik
Kolları, ama o kavram kargaşası içinde, yazılarına, bildirilerine
koyacakları ters bir söz partiyi, bizi nerelere götürürdü. O süre içinde,
kavga ettik durduk. Onlar sloganlar koyarlar, ben çıkarır, ya da
değiştirirdim. Temmuz'da yapılan Kurultay'dan sonra, Gençlik Kolları'na
bakmamı istememişler. Zaten isteseler de o görevi almayacaktım. Yüreğim
tükenmişti. Bütün bu kavga gürütlü sonucu bile gerçek bir dargınlık
olmadı. Süleyman Genç iki yıl sonra yayınladığı; "12 Marta Nasıl
Gelindi" adlı kitabını bana imzalarken, şöyle yazmış: "Düşünce ve
eyleminde tutarlı insan Nermin Neftçi'ye"
Kitaptaki yargıların büyük bir bölümüne katılmamakla birlikte,
olayları anlatma bakımından iyi bir kitaptır.

Genel Merkezdeki Temizlik
Ulus Matbaası'nın üstündeki eski yapı gerçekten onarım
isterdi. Odalar kir pas içindeydi. Tümü yeniden düzenlendi, kitaplık ayrı
bir yere alındı. Parti'nin idari işlerine bakan, artık maaşlı ve sorumlu
bir kişi vardı. Genel Sekreter'in odası çağdaş bir görüşle yeniden
döşendi, bitişiğine özel bir sekreterya kuruldu. Genel Başkan'ın odasına
pek dokunulmadı. Zaten bakımlıydı ve orasını Paşa çok az kullanırdı.
Odadaki mobilya Paşa'nın kendi malıymış. Parti mallarına el konulduğu
zaman Pembe Köşk'ten getirtmiş. Mevhibe Hanım'ın çeyizi olduğu söylenirdi.
Eski İstanbul evlerinde bulunan oymalı kanepe takımlarından.
Paşa'nın, Parti'de, bir de özel kitaplığı vardı. En üst
kattaki Parti Meclisi Salonu'na giden merdiven sahanlığının ucundaki,
küçük bir odada dururdu. Kimi ciltlerin üstünde Paşa'nın (İ.İ.) özel
işareti vardı. Bu kitapların, 1950'de Çankaya'dan Pembe Köşk'e
taşınılırken, Köşk'te yer kalmadığı için emaneten partiye bırakıldığı
söylenirdi. Bir söylentiye göre de Paşa, 1950'lerin sonunda, Pembe Köşk'ü,
Hint Sefareti'ne kiraya verip Ayten Sokak'a taşınırken bunları partiye
bırakmış.
Her neyse...İşte bu kitaplar, onarım sırasında küçük odadan
çıkarıldı. Oda yeniden kurulan Araştırma Bürosu'na verilecekti. Bir
bölümünü aşağıdaki yeni kitaplığa koydular. Bir bölümünü de merdivenin
başındaki bekleme odasına yığdılar. Gelen aldı, giden aldı. Kitabın
başında söz konusu ettiğim "ortalıkta bulunan iki defter" ve birkaç tarihi
belge de bunların arasında idi. Biz bu "Altıoklu Defterler"i İnönü
Vakfı'na verdik.

20. KURULTAY
YENİ BİR DÖNEMİN BAŞLAMASI MIYDI ?


Bir Düğüm
15 Haziran, işçi olayları çıkmadan birgün önce, İstanbul İl
Kongresi yapılıyordu. Merkez ekibi olarak hepimiz oradaydık. Dev-Genç'in
Spor ve Sergi Sarayı'nı basacağını duydum gençlerden. Genel Sekreter'e
haber verdim. Emniyete bildirildi, geniş önlemler alındı. Bülent Bey
kongrede yaptığı konuşmada:

"Bunların hedefleri İnönü'dür. İnönü'yü yıkmadan demokrasiyi yıkamazlar.
İsmet İnönü'nün iktidarda olmasa bile, böylesine bunalımlı bir dönemde
CHP'nin başında bulunması, yalnız Türk Ulusu için değil, Türk
Demokrasisi için de bir teminattır."
Sendikalar Kanunu bahane edilerek, çıkan olaylardan sonra Abdi
İpekçi:

"Buna mutlaka dur denecektir.. Gerçi birçoklarının isteği de budur,
çoğunun düşüncesinde ve dudaklarında bugünkü yönetim yıkılsında ne
isterse olsun, nasıl olsa daha kötüsü gelmez, sözleri vardı, ama
korkarız bunlar, bilinçli olmaktan çok duygusal bir tepki ile ilgildir.
Ve korkarız son pişmanlık fayda vermez. Yazık, özgür bir düzene layık