Ependi, kim sen - 4

ЭПЕНДИ. Солтандан башлап кӛшкүң әхли эмелдары ӛйле намазына
дурдылар! Сен хелей шеррайлыгыңы эдип, мечҗидиң ичинде түвелейләп
“Дат-бидат, кӛшкде Эпенди ӛзүни асыпдыр!” дийип оларың намазыны бозуп
кӛшке алып гел, томашаның шонда гӛрерсиң!
ХЕЙҖАН. Вай, бирден сен ӛзүңи асайсаң мен нәдерин-еййй!
ЭПЕНДИ. Ӛзүми асып акмакмы мен?
ХЕЙҖАН (есер йылгыряр). Эгер мен Эпенди, хелейимем Хейҗан болҗак
болса, ӛзүми асып сыпардым! (Хейҗан җакҗак гүлүп гидйәр).
Сахна түмлүк. Хейҗаның гыкылыгы, агысы яңланяр: “Вай, иллер-ей, маңлайы гара Эпенди өзүни
асыпдыр-ей! Дады-бидат, етевериң-ей!..” Бир салымдан бизиң гахрыманларымыз ылгашып сахнаның
өңүнден гечип гидйәр. Сахна ягтыляр. Эпенди өзүни аягындан бащак асыпдыр. Адамлар гүлүшйәр.
АРСЛАН ХАН. Хов, молла ким шейдип ӛзүни бащак асяр?
37
ТЕРСА ХОҖА. Бокурдагындан асылса гыҗыгы тутар-да!
БАЯТ БЕГ. Җанымызда җан-а гоймадың Эпенди!
ЯЛАН ЭПЕНДИ. Шуныңданам бир хенек бормы, молла?!
ХЕЙҖАН. Пахахай, мен саңа ӛзүңи асманам ӛвредип билмедим-ов!
Җахыллар оны кементден бошадяр.
ЭПЕНДИ (аяк үстүнде). Ким ӛзүни асанмыш? Мен-ә йӛне “Мен терс яшап
йӛрен болмайын? Я иллер терс яшап, пелек чархыны терсине айлап йӛрен
болмасын?” дийип дүнйә терс тарапындан середип гӛрдүм!
СОЛТАН. Моллам, хенегиң билен улуг җемагатың намазыны боздуң.
ЭПЕНДИ. Намазыңызы бозсам
бозандырын, йӛне ӛзүңиз абат
галансыңыз!
Элхенч гүрпүлди эшдилйәр, гык-бак, галагоп сеслер.
СЕС. Вайййй! Даш метҗидиң гүммези хопды!
СЕС. Вайййй! Метҗит йыкыландыр! Етевериң! Метҗит йыкылды!
Хеммелер илки дашарык, метҗиде тарап, соңам Эпендә сиңе сын эдип башлаяр.
ЭПЕНДИ (гөге бакяр). Эй, Аллаҗан, сениң эдип йӛрен ишлериңе акыл
етирер ялы дәл-ов! Ери бир харам казының хем харам Аллак бегиң
аманадыны алҗак болуп алланәме метҗидиңи йыкаймалымы сең?!
Сыддых бег ылгап гелйәр, хашлаяр.
СЫДДЫХ БЕГ. Етевериң, кӛмек эдевериң! Ыкрам казы Аллак бег
мечҗидиң гүммезиниң астында галды!
Хеммелер гудрата середен ялы Эпендә середйәр. Сахна түмлүк боляр. Диңе Эпендиниң хем өз
нобатында геплейән адамың келлеси гөрүнйәр.
СОЛТАН. Велими сен, керем-кераматлы кишими сен, ким сен молла
Эпенди?
БАЯТ БЕГ. Алыммы сен, айдыңмы сен, Алла тарапын акылдармы, ким
сен молла Эпенди?
ЯЛАН ЭПЕНДИ. Шахырмы сен, равымы сен, халкың суханвер
зыванымы сен?
АРСЛАН ХАН. Гудрат! Гудрат сен, молла Эпенди!
ХЕЙҖАН. Вели-де, керем-кераматлы-да, шахыр-равы-да, гудрат-да
(юваш, зала) үстесине Хейҗан хатының янѐлдашы-да молла Эпенди!
Хейҗан ялын ялы болуп ракса башлаяр, яшларың хеммеси танса чыкяр.
Перде.
38