Андроидлар электр сарыклар турында төшләр күрәләрме? - 10

— Ярый әле, компания мине андроид дип таныган, югыйсә син, мөгаен, Прис Страттон белән бәрелешеп акылдан язган булыр идең. Сиңа бу мин кебек тоелыр иде.
— Нигә бу сине шулай борчый?
— Каһәр суккыры, син киткәч, мин синең белән булырмын бит!
— Бәлки, юктыр да. Бәлки, мин аны таба алмам.
— Мин "Төен-6" психологиясен беләм, - диде Рейчел. - Нәкъ менә шуңа күрә мин монда да. Мин сиңа ярдәм итә алам. Алар өчесе дә бер өемгә җыелдылар. Аларның иң мөһиме - үзен Роем дип атаучы. Ул хәзер котырган темплар белән оборонаны оештыра.
Аның иреннәре кыйшайды.
— Ай аллам, - дип пышылдады ул.
— Ярар, курыкма.
Рик аның кечкенә ияген учына алды да, аны күрсен дип, башын күтәрде. «Ничек инде үзеңне, андроидны үбәргә була?» - дип уйлады ул. Ул, башын иеп, аның кипкән иреннәреннән үпте. Бернинди реакция дә булмады. Рейчел, берни сизмәгән кебек, тыныч кына калды. Ә аның реакциясе бөтенләй башка иде. Бәлки, ул теләгәнне чынбарлыкка кабул иткәндер.
— Әгәр мин синең нишләвеңне белсәм, мин монда очып килмәс идем. Син артык күп нәрсәне телисең. Аңлыйсыңмы, мин бу Прис исемле андроидка карата нәрсә тоям?
— Сокланумы?
— Охшаш түгел: идентификация. Минем алдымда үзем басып торам. Илаһым, мөгаен, шулай булыр да - акылдан шашканда син аны түгел, мине үтерерсең, ә ул Сиэтлга кайтыр да минем тормышым белән яши башлар. Минем беркайчан да мондый хәлне кичергәнем юк иде. Без бит чыннан да шешәләрдән ясалган бөкеләр кебек шомартылган машиналар. Минем шәхси тормышым - бары иллюзия генә, мин конвейердан төшкән әйберләрнең берсе генә.
Ул сискәнеп китте.
Рик моның начар булуын аңлый, ләкин Рейчелның үз-үзен тотышы кызык була. Караңгы уйлар белән сынаучы Андроид.
— Ләкин кырмыскалар да физик яктан тәңгәл бит, - диде ул, - ләкин алар мондый хәлне сизмиләр.
— Кырмыска... Аларның вакыт хисе юк.
— Ул чагында игезәкләр. Алар...
— Тик алар бер-берсе белән тиңләштерелмәгән. Аларның эмпатик бәйләнеше бар.
Ул шешә янына килде дә, аз гына түземсезләнеп, стаканын тутырды һәм тиз генә эчте. Бүлмәне аяк атлатып кына үлде, аннары, очраклы рәвештә генә, кабарынкы мендәрләргә таянып, караватка утырды да аякларын сузды.
— Бу өч кешене оныт. Аның тавышы арыган иде. Мин бик арыганмын. Мөгаен, шул очыш аркасында һәм бу көн эчендә белгән бөтен нәрсә аркасында. Мин йокларга гына телим.
Ул күзләрен йомды.
— Әгәр мин үлсәм, - дип мыгырдады ул, - мөгаен, яңадан минем типтагы модельләрне эшләтеп җибәрсә, ләкин яңа баш мие белән туармын.
Ул күзләрен ачты да Рикка карады.
— Беләсеңме, ни өчен компания кешеләре минем синең белән бергә эш итүемне теләделәр?
— Минем арттан күзәтү өчен, - дип җавап бирде Рик, - һәм "Төен-6" ның аны Войт-Кампф тестын үткәргәндә нинди параметры биргәнен ачыкларга.
— Һәм тест, һәм гомумән анда андроид биргән бөтен нәрсә. Аннары мин компаниягә доклад тәкъдим итәргә тиеш, ә ул камера режимына, ДНР-фактор структурасына үзгәрешләр кертәчәк, һәм без "Төен-7" алырбыз. Бу тип андроидларны да танырга өйрәнгәч, без яңадан үзгәрешләр кертер идек, һәм шулай итеп, ахыр чиктә, кешедән бер генә параметр да аерылмый торган гуманоид роботны алыр идек.
— Син Бонеллиның рефлектор дугасы белән тест турында беләсеңме? - дип сорады ул.
— Махсус ганглия өстендә инде эшлиләр. Бонелли тесты Летага чумган көн килеп җитәр.
Ул елмайды - бөтенләй болытсыз, сүз белән контраст буенча. Рик аның ни дәрәҗәдә җитди сөйләшүен аңлый алмады.
"Дөньякүләм әһәмияттәге тема, ләкин җитди түгел. Бәлки, бу барлык андроидларның манерасыдыр,- дип уйлады Рик. - Бернинди эмоциональ аңлылык, әйтелгәннәрнең чын мәгънәсендә әһәмияте юк, бары тик формаль, гадиләштерелгән билгеләмәләр һәм терминнар гына".
Ләкин бу әле барысы да түгел иде. Рейчел, үзенең хәлен уртаклашудан аның эшләрен мыскыллауга күчеп, аны үрти башлады.
— Шайтаныма олаксың! - диде ул.
Рейчел көлеп җибәрде.
— Мин исердем, синең белән бара алмыйм. Әгәр син китсәң... Рейчел билгесез бер хәрәкәт кулын белән ясады. Мин монда йокларга калырмын. Соңыннан сөйләрсең, анда нәрсә булды.
— Бер кечкенә деталь, - дип ачыклык кертте Рик. - Бу "аннары" булмаячак. Рой качарга мине юк итәчәк.
— Ләкин хәзер мин сиңа барыбер ярдәм итә алмыйм, чөнки эчтем. һәрхәлдә, сиңа дөресе болай да билгеле. Мин бары тик күзәтүче генә һәм сине коткарырга тиеш түгел. Мин сине үтерергә җыенамы, юкмы - барыбер. Мине ул үтермәсме дип борчый.
Ул түгәрәк авызын киң итеп ачты.
— Ходаем, мин үз яшәешемә куркыныч янауга эмпатик карыйммы? Беләсеңме, әгәр мин синең белән теге ташлап киткән торак блогына керсәм... Ул, кулын сузып, Рика күлмәгенең төймәсен уйнатып, аны ычкындырырга тотынды.
— Мин анда кушылырга батырчылык итмәс идем, чөнки без, андроидлар, бер-беребезгә аеруча дустанә хисләр кичермибез. - Мин беләм, каһәр суккан Прис Страттон мине атып үтерер иде, аннары тыныч кына урынымны алыр иде. Аңлыйсыңмы? Пиджагыңны сал.
— Нигә?
— Без ятарга тиеш, - дип җавап бирде Рейчел.
— Мин Нәбиянең кара кәҗәсен сатып алдым, һәм хәзер миңа тынычлыкка тагын өч андроид җибәрергә кирәк. Миңа моны бетерергә һәм өйгә хатыным янына кайтырга кирәк.
Рик урыныннан торды, караватны йөреп чыкты, бер шешә коньяк алып, бик пөхтә генә икенче порция салды. Ул кулының калтыравын күрде. Күрәсең, арыганлыктан. «Без икебез дә арыдык, - дип уйлады ул. - Сигезенчедән иң куркыныч кеше җитәкчелек итә торган өч андроидта ау өчен бик нык арыганнар".
Ул кинәт бу сигезенче андроид алдыннан ачыктан-ачык курку кичергәнен аңлады. Барысы да аның аркасында башланды, ул баштан ук башкалардан курыкты.
Моңа кадәр ул Рой Бейнең начар гәүдәләре белән очрашкан һәм аларның барысын да тынычлыкка җибәргән. Хәзер аның белән үзе очрашасы бар иде. Рик бәрелешүнең котылгысызлыгы турында никадәр күбрәк уйлаган булса, аны курку шулкадәр күбрәк чолгап алган.
— Мин анда синнән башка бара алмыйм, - диде ул Рейчел. Моннан китәргә дә кирәкми. Полоков мине чак кына үлми калды, Гарланд та аңа якын иде.
— Син Ройдан куркасыңмы?
Буш стаканны куеп, ул кулы белән артына үрелде һәм лифчигын ычкындырды. Аннары җитез генә аны салды да, чайкалып һәм елмаеп, урыныннан торды. — Минем сумкада, - диде ул, - безнең фабрика Марста предохранитель буларак эшләнә торган җайланма ята. Алар аны яңа андроидларга урнаштыралар, алар соңгы серияле тикшерүне узганда. Чыгар аны. Син аны табарсың - ул устрицага охшаган.
Рик аның сумкасында казына башлады. Кеше-хатын-кызларныкы кебек үк, сумкада да бик төрле предметларны күрергә мөмкин иде. Рик үзенә тиз генә аны таба алмаячагын аңлады.
Рейчел шул арада итеген салып ташлады да шортларда яшен яшьнәде. Бер аягында акрынайтып, ул бармаклары белән каптырылган тукыма кисәген эләктереп алды да аны бүлмә почмагына ыргытты. Аннары караватка ауды, тәгәрәп китте, стаканга кадәр үрелде, ләкин аны келәмгә төртеп төшерде.
— Каһәр суккыры, - диде ул.
Рейчел яңадан аякка басты. Ул Рикның аталган җайланманы ничек табарга тырышуына карап, трусиктан гына тора иде. Аннары ул пөхтә генә итеп җәймәне ачып, урынына ятты.
— Бу буламы?
Рик кулына стержнй төймәле металл сфера тоткан.
— Бу әйбер андроидны каталепсиягә ыргыта, - диде Рейчел. Аның күзләре йомык иде. Ул аның сулыш системасы эшен берничә секундка тоткарлап тора - синеке дә, ләкин сез, кешеләр, тын да алмыйча, бер-ике минут эшли ала, ә андиның нервы бар...
— Мин беләм.
Рик турайды.
— Анроидның автоном нерв системасы безнеке кебек кушылганда һәм сүндергәндә сыгылмалылык түгел. Син бит аның берничә секунд тәэсир итүен әйттең?
— Шул җиткән, - дип мыгырданды Рейчел, - сине коткару өчен. Аңлыйсыңмы... Ул утырды. Әгәр дә Рой Бейти монда килеп керсә, бу җайланманы үз яныңда тотып, син аны берничә секундка сүндерә аласың. Ул ми күзәнәкләрен кислород белән тәэмин иткән урында торганда, син аны лазердан атып өлгерерсең.
— Синең монда сумкасыңда лазер.
— Бу ялган әйбер, - дип җавап бирде ул.
Ул, иснәп, күзләрен йомды.
— Андроидларга лазерлардан файдалану тыелган.
Ул карават янына килде.
Рейчел, йөзе белән җәймәгә капланып, корсагына әйләнде.
— Нинди чиста, әдәпле, гыйффәтле урын, - диде ул. Тик бик чиста һәм әдәпле кызлар гына, алар...
Ул уйга калды.
— Андроидларның балалары булмый. Бу югалтумыни?
Ул аны чишендереп, аркасын һәм кечкенә ярымшарларын ялангач калдырып, ахыргача чишендерде.
— Бу шулаймы? - дип кабатлады Рейчел. - Чыннан да, мин белмим. Ничек фикер йөртә алам, нәрсә ул - бала табу? Һәм нәрсә ул - туып-үскән булу? Без бит тумыйбыз, үсмибез, авырулардан үлмибез, ә кырмыскалар кебек тузыйбыз. Тагын кырмыска... Менә без! Син түгел, мин. Чынлыкта тере булмаган хәйләкәр рефлекс-машина.
Ул, башын борып, көчле әйтте:
— МИН БИТ ЧЫННАН ДА ТЕРЕ ТҮГЕЛ. Син хатын-кыз белән ятмыйсың да, шулай булгач, күп нәрсәгә өметләнмә, барасыңмы? Син кайчан да булса элек андроид белән йокладыңмы?
— Юк, - диде ул, күлмәген һәм галстугын сала-сала.
— Минем аңлавымча... миңа күп нәрсә турында уйламасаң гына, тәэсирләр канәгатьләнерлек. Ләкин әгәр һәрвакыт нәрсә эшләвең турында уйласаң, ул вакытта, әлбәттә, бу мөмкин түгел, тик психологик сәбәпләр аркасында.
Иелә төшеп, аның ялангач иңбашларыннан үбеп алды.
— Рәхмәт, Рик,- диде ул зәгыйфь тавыш белән. Ләкин онытма: иң мөһиме - уйлама. Бары тик эшләргә генә кирәк, һәм бетте. Бернинди пауза һәм философия юк, чөнки философия күзлегеннән караганда, бу безнең икебезне дә сагышлы.
— Ә аннары мин Рой Бейтины эзләргә китәм, - диде ул. Һәм мин синең минем белән булуыңны телим. Мин бит синең лазерың икәнен беләм...
— Мин сиңа бер андины тынычлыкка җибәрергә булышырмын дип беләсеңме? Сине түгелме?
— Минемчә, син миңа монда әйткәннәрнең барысына да карамастан, син миңа ярдәм итәрсең. Югыйсә монда ятмас идең.
— Мин сине яратам. Әгәр дә мин бүлмәгә килеп кушетканың синең тире белән капланганын күрсәм, мин Войт-Кампф шкаласы буенча бик югары нәтиҗә күрсәткән булыр идем.
"Бүген кич, - дип уйлады Рик, сүндергеч белән шартлатып, - мин "Төен-6" тибындагы андроидны тынычлыкка җибәрәм, ул бу шәрә кыз кебек булачак. Ходаем, Фил Реч кебек булырмын. Башта аның белән урынга яттың, аннары аны атып үтердең".
— Мин булдыра алмыйм, - диде ул, караваттан күзләрен кысып.
— Бик кызганыч, - диде Рейчел, калтыранып.
— Ләкин синең аркада түгел, ә Прис Страттон аркасында, миңа аның белән эшләргә туры киләчәк өчен.
— Ләкин без - бер үк нәрсә түгел... МИНА Прис Страттонны борчымый. Тыңла әле...
Рейчел, урынга утырып, җәймәләр белән тулды. Рик каршындагы бүлмәнең ярым караңгылыгында аның шәүләсе күренде.
— ЯТ МИНЕМ БЕЛӘН һәм шуннан соң мин СТРАТТОННЫ БЕТЕРӘМ. Яхшы? Чөнки мин түзә алмыйм, барып җитәрмен...
— Рәхмәт, - диде ул.
Аның эчендә, һичшиксез, коньяк аркасында, тамагын кысып, рәхмәт дулкыны күтәрелде.
«Ике, - дип уйлады ул, - икәү генә кала. Качарга гына. Рейчел сүзгә колак салырмы? Күрәсең, әйе. андроидларның табигате шундый». Гәрчә ул үзе моның белән беркайчан да очрашмаса да.
Рейчел: — Каһәр суккыры, ят! - дип кычкырды.
Ул урынга ятты.

Унҗиде
Аннан соң алар моңарчы күрелмәгән зиннәт белән ләззәтләнделәр: Рик горничнаяны чакыртты да кәһвә китерергә кушты. Ул кара саплы йомшак, яшел-алтын белән тирән кәнәфиде озак утырды һәм, алдагы берничә сәгатьтә буласы мәсьәлә турында уйланып, эчемлекне тарта башлады.
Ванна бүлмәсендә чайкала-чайкала Рейчел җырлап утыра, һәм аның тавышы су тавышы белән тула иде.
— Минем белән килешү төзегәндә ялгышмагансың син, - диде ул, рухын сүндереп. Ул ялангач һәм алсу төскә кергән, ванна бүлмәсендә юеш чәчен тарап килеп чыкты.
— Без, андроидлар, тән дәртен тыя белмибез. Мөгаен, син моны белгәнсеңдер. Минемчә, син бары тик миннән файдаландың.
Ләкин аның тавышында ачу сизелми иде. Бөтен яктан да бу, башка теләсә кайсы кыз кебек үк, Рикка таныш, шат күңелле кыз иде.
— Бүген кич белән без чыннан да шул өчне алырга тиешме?
— Әйе.
"Икесе минем өчен, берсе синең өчен", - дип өстәде Рик.
Рейчел, гигант купаль сөлгегә төренәп:
— Сиңа ошадымы?
— Әйе.
— Син яңадан андроид белән түшәккә ятар идеңме?
— Әгәр дә бу кыз булса һәм сине хәтерләтә торган булса. Ә син гуманоид роботның гомер озынлыгы нинди икәнен беләсеңме? Минем кебекне? Мин инде ике ел. Синеңчә, миңа тагын күпме калды?
Бераз уйланып торганнан соң:
— Тагын ике ел?
— Бу проблеманы алар хәл итә алмадылар. Күзәнәкләрне үзлегеннән ясау. Шундый эшләр.
Ул ярсып үсә башлады. Аның чырае бөтен кыяфәтен югалтты.
— Гафу ит, - диде Рик. Бик кызганыч.
— Шайтан алгыры, бу турыда сүз башлавыма мин гаепле. Һәрхәлдә, бу кешеләрне андроидлар белән качудан тотып тора.
— Һәм "Төен-6" тибына бу шулай ук карыймы?
— Бу ми төзелеше түгел, ә матдәләр алмашы проблемасы.
Рейчел киенә башлады. Кар Сан-Францискога курс алгач, Рейчел әйтте:
— Нинди әйбәт төн.
— Кәҗәм йоклый торгандыр инде. Ә бәлки, кәҗәләр төнге яшәү рәвеше алып баралардыр? Кайбер хайваннар беркайчан да йокламый. Сарыклар, мәсәлән. Мин, һич югы, моны сизә алмадым. Үзенә карап торган саен, ул карашы белән җавап бирә һәм берәр тәмле әйбер биргәнне көтә.
— Ә хатының нинди?
Ул җавап бирмәде.
— Син...
— Әгәр син андроид булмасаң, - дип бүлдерде аны Рик, - һәм әгәр мин сиңа легаль рәвештә өйләнә алсам, мин өйләнер идем. "Һәм ике елдан, - дип уйлады ул, - син үләчәксең, чөнки әлегә кадәр күзәнәкләрне регенерацияләү проблемасы хәл ителмәгән. Шулай булгач, моның әһәмияте юк".
— Синең чыраең моңсу, - диде Рейчел.
Ул аның битеннән сыйпады.
— Син бүтән андроидларны аулый алмыйсың, - диде ул тыныч кына. Шулай булгач, кайгырма. Әйе, мин аларның исән чакта барысын да белә идем. Хәзер өчәү генә. Без сине бүген иртән, Холден исемлеген алганчы ук туктатырга тырыштык. Мин синең Полоковны үтергәнче тагын бер тапкыр тырышып карадым. Шуннан соң миңа көтәргә генә калды. Хәзер, барысын да белгәч».
— Кунакханәдә булган хәл күз алдына китерә иде, - диде ул.
— Безнең союз, - диде Рейчел, - монда һәм СССРда аучыларга йогынты ясауга иреште. Мондый ысул безнең өчен аңлашылмаган сәбәпләр аркасында яраксыз булып чыкты. Бу тагын безнең чикләнгәнлегебез, миңа калса.
— Мин аның, сез уйлаганча, беркатлы тәэсир итүенә шикләнәм. Идея искерде, - диде ул.
Рейчел җиңелгән:
— Нәрсә? Яхшы? Юк, вәгъдә бирәм. Син ризамы?
— Хәзер мин Фил Речның моны ни өчен эшләгәнен аңлыйм. Ул циник түгел, бары тик ул боларның барысы аша узып, бик күп нәрсәне белгән. Мин аны гаепләмим.
— Ләкин ул тиешле якка үзгәрмәде, - диде Рейчел.
Хәзер инде ул җыелган кебек күренә, ләкин барыбер өмете өзелми иде. Ләкин тормыш ялкыны сүнде, аның көче бетте. Рик башка андроидларда инде берничә тапкыр күзәтелгән. Тынычлык һәм буйсынучанлыкның классик очрагы, тере организм үзенең ике миллиард ел эволюцион үсеше белән, барысына да карамастан яшәргә мәҗбүр итә торган тере организмны беркайчан да абсолют котылгысызлык буларак кабул итмәс иде. Кар инде төшүне төгәлләде, һәм Рикны, һәлакәтне булдырмас өчен, кинәт кенә рульне үз өстенә алырга туры килде. Затормозив, ул скрежет белән аэрокарны утыртты, двигательне сүндерде һәм лазер чыгарды.
— Баш сөяге нигезенә, муен сөягенә, - дип сорады Рейчел, - зинһар.
Ул лазер көпшәсен күрмәслек итеп башын борды. Ул үлем нурын күрмичә үләргә теләде.
Лазер яшергәч, Рик әйтте:
— Мин булдыра алмыйм. Фил Реч сөйләгән нәрсәләр.
Ул кабызу ачкычын борды да очып киттеләр.
— Әгәр дә син мине үтерергә җыенасың икән, көтәргә мәҗбүр итмә, - диде Рейчел.
— Мин сине үтермәячәкмен.
Карны яңадан шәһәр читенә таба борды.
— Синең кар кунакханәдә калды, шулай бит? Мин сине шунда төшереп калдырырмын, һәм син Сиэтлга кайтырсың.
Аның бүтән әйтер сүзе юк иде, һәм ул машинаны дәшми генә алып барды. Гомеремне саклап калуым өчен рәхмәт, - диде Рейчел бераздан.
— Шайтан алгыры, син үзең әйттең бит, ике генә ел яшисе калды. Ә миңа тагын илле яшь. Мин синнән егерме биш тапкыр артыграк яшәрмен!
— Син бит мине яратмыйсың, - диде ул, - мин эшләгән өчен. - Аңа ышаныч кире кайтты, тавыш яңадан көчәйде. Бүтәннәр кебек үк, син дә шулай эшләдең. Алар һәрвакыт ярсуга килделәр, үтерергә янадылар, ләкин хәлиткеч вакыт җиткәч, аларның берсе дә моны эшләргә батырчылык итмәде. Синең кебек үк.
Ул тәмәкесен кабызды да, рәхәтләнеп, төтен бөркәнде. һәм кинәт плащыннан нәрсәдер селекте.
— Ай, кайнар көлне төшереп җибәрдем!
Рик дәшмәде.
— Бу кәҗәне син хатыныңа караганда күбрәк яратасың, - дип сүзендә дәвам итте Рейчел. Номер үзе генә - кәҗә, аннары хатыны һәм ахырда... Ул күңелле генә көлеп җибәрде. Көлүдән башка тагын нәрсә кала?
Ул җавап бирмәде. Беркадәр вакыт алар дәшми генә очтылар, аннары Рейчел радионы кабызды.
— Ачкычлар. Мин сезгә шуны гына әйтергә телим, егетләр, мин монда дустым Бастер белән утырам, һәм без, иң зур игъланның кайчан яңгыраячагын көтеп, бик күңелле лыгырдыйбыз, - диде радио.
Рик приемникны сүндерде.
— Отто Скрагс, - диде ул. Акыллы уйлаучы кешенең тавышы.
Рейчел кулын сузды һәм яңадан приемникны кабызды.
— Мин тыңларга телим. Мин тыңларга уйлыйм. Бу бик мөһим - бүген кич безгә Джруби Бастеры әйтергә җыенганнарның барысы да.
Динамиктан яңадан тавыш ишетелде. Рейчел Розен җайлырак урнашты. Тәмәке кисәге кабина караңгылыгында ут кебек яна: Рейчел Розен җиңүнең аяусыз дәлиле. Аның аны җиңүе.

Унсигез
— Минем әйберләремне алып кил, - дип боерды Прис Джон Р. Исидорга, - һәм әлбәттә телевизор. Мин Бастер Джруби сенсациясен тыңларга телим.
— Гомеремне саклап калуым өчен рәхмәт, - диде Рейчел бераздан.
— Шайтан алгыры, син үзең әйттең бит, ике генә ел яшисе калды. Ә миңа тагын илле яшь. Мин синнән егерме биш тапкыр артыграк яшәрмен!
— Син бит мине яратмыйсың, - диде ул, - мин эшләгән өчен. - Аңа ышаныч кире кайтты, тавыш яңадан көчәйде. Бүтәннәр кебек үк, син дә шулай эшләдең. Алар һәрвакыт ярсуга килделәр, үтерергә янадылар, ләкин хәлиткеч вакыт җиткәч, аларның берсе дә моны эшләргә батырчылык итмәде. Синең кебек үк.
Ул тәмәкесен кабызды да, рәхәтләнеп, төтен бөркәнде.
— Син бит моның нәрсә икәнен аңлыйсың, шулай бит? Димәк, мин хаклы: син бүтән андроидларны үтерә алмыйсың, шулай булгач, өйгә, хатының янына кайт, бераз ял ит. «Хәзер миңа башкалар бәйле, - дип уйлады ул, тузан белән капланган баскычларны атлап. - Һәм Бастер Джрубиның тапшыруын тагын бер тапкыр карау начар булмас, аны радиодан фургонда тыңлатасы урында. Әйе, чыннан да шулай, Бастер бүген үзенең сенсацион хәбәрен әйтергә тиеш. Һәм менә Прис, Имград һәм Рой ярдәмендә мин соңгы берничә елда иң мөһим тапшыруны күрәчәкмен".
Әйе, Джон Р. Исидорның тормышы күтәрелешкә таба бара иде.
Ул Прис бүлмәсенә керде, телевизорны ятьмәдән өзде һәм антеннаны өзде. Кинәт ул үзенең куллары бөтенләй аптырап калды. Рой, Прис һәм Имград булмаганда ул үзе гүя телевизор түгел, ә аның үзен челтәрдән сүндергән кебек булды. «Әлбәттә, кешеләр белән булырга кирәк, - дип уйлады ул. - Әгәр яшисе килсә. Ягъни, алар монда булмаганда, мин тынлык һәм ялгызлык чыгарырга көчемнән килә идем, ләкин хәзер барысы да үзгәрде, артка юл юк. Мин башка үзем генә яши алмаячакмын. Хәзер мин алардан завиш итәрмен, һәм Аллага шөкер, алар монда калырга карар кылдылар. Миңа әйберләрне Присга илтү өчен тагын бер тапкыр барырга туры киләчәк.
Ул башта телевизор алып барырга, аннары әйберләр артыннан кайтырга булды. Берничә минуттан ул телевизор белән югарыга менеп китте.
Авырлыктан куллары хәлсезләнгәнен сизеп, ул телевизорны кунак бүлмәсендә кофе өстәленә урнаштырды. Прис белән Бейти аның артыннан эзсез генә күзәттеләр.
— Бу бинада яхшы кабул итү, - дип пыш-пыш итте ул, туклану һәм антенналар кабелен тоташтырып. Мин әле Бастер Джрубины караганда...
— Телевизорны кабыз, - диде Рон, - бераз дәшми тор.
Исидор сораганча итте дә ишеккә таба китте.
— Тагын бер тапкыр, - дип аңлатты ул, - калган бар нәрсәне мин кичерермен.
Ул учак янында җылынып мизгелне сузды.
— Яхшы, - диде Прис ерактан гына.
Исидор яңадан аскы катка юнәлде. «бугай,
дип уйлады ул, - алар мине эксплуатациялиләр". Ләкин аңа барыбер иде.
«Мондый дуслар булу яхшы», - диде ул үз-үзенә.
Ул кызның бөтен әйберләрен җыйды, чемоданнарга ябыштырды, ә аннары хезмәт сөючән рәвештә аларны баскыч буйлап югарыга таба өстерәде.
Баскычның өске басмасында тузан эчендә нәрсәдер кыймылдый иде.
Ул шунда ук чемоданнарын ташлады да, башкалар шикелле үк, үзе белән кирәк була калса дип йөрткән дару шешәсен чыгарды. Бу күзгә күренмәс, әмма тере үрмәкүч иде. Калтыранган кулы белән ул үрмәкүчны шешәгә тыгып куйды да аны ипләп кенә сатып алды. Әлбәттә, капкачның энә ярдәмендә тишкәләнгән берничә тишеге булган.
Ишек төбенә җиткәч, ул, тынын да алмыйча, туктап калды.
— Әйе, сэр. Вакыт килде. Бастер Джруби сөйли. Ул өметләнә һәм сез түземсезләнеп көтәсез, кайчан инде мин сезнең белән уртаклашам, бу ачышны, сүз уңаеннан, үз эшенә озак вакытлар багышлаган тәҗрибәле тикшеренүчеләр раслаган иде. Димәк, игътибар!
— Мин үрмәкүчне таптым! - диде Исидор.
Өч андроида, телевизордан аерылып, аңа күзләрен күтәрделәр.
— Бир әле, - диде Прис, кулын сузып.
— Бастерны карарга комачауламагыз, - дип аның сүзен бүлдерде Рон Бейти.
— Мин беркайчан да үрмәкүчне күрмәдем, - диде Прис. Ул шешәне ике кулы белән тотып тора, эченә карый. Ничә аягы булсын! Нигә аңа шулай күп, Джон Р.
— Бар да шундый үрмәкүчләр, - диде тегесе. Аның йөрәге тибә, ул авыр сулый иде. Аның сигез аягы бар.
Прис, урыныннан торып:
— Беләсеңме нәрсә уйлыйм, Джон Р. Миңа калса, аңа шулкадәр аякларның кирәге юк.
— Сигез? - дип сорады Имград Бейти. Ләкин ул дүрт кешелек хәрәкәткә килә алмыймыни? Дүрт артык тәпиен кисеп ташла, һәм без нәрсә килеп чыгасын карарбыз.
Ул тиз генә сумкасын ачып, кечкенә генә маникюр кайчы табып, аларны Присга сузды.
Исидорның коты алынды.
Прис, үрмәкүчлә шешәне алып, кухняда өстәл янына утырды да, капкачын алып, үрмәкүчнә селкеп җибәрде.
— Мөгаен, ул шулай ук тиз йөгерә алмас, - диде ул, - ләкин монда аның барыбер тотасы юк. Ул теләсә кайсы очракта да үлгән булыр иде.
Ул кайчы алырга үрелде.
— Рәхим итегез...- дип башлады Исидор.
— Ул кыйммәтме?
— ...алып китмә аны, - диде ул ялынып.
Прис бер үрмәкүчнә кисеп алды.
Джруби Бастеры икенче бүлмәдә әйтте:
— Күренешнең зурайтылган кадрын карагыз, анда сез барыгыз да таныш күк йөзен белдегез. Бер минут, хәзер минем тикшеренү төркеме башлыгы Эрл Пармметр, минем искиткеч ачышымның мәгънәсен сезгә аңлатыр!
Прис, аның кулын тотып, бөҗәк белән тагын бер аягын кисә.
Ул елмая иде.
— Кунак бүлмәсеннән яңа телеголос яңгырады: Видеоязма кадрлары, - диде ул, - лабораториядә җентекләп тикшеренүгә дучар ителгәндә, күк йөзенең һәм көндезге Айның соры арткы фоны, алар фонында Мәрхәмәтче генә түгел, бәлки җир өслеге дә булмаганлыгын, алар гомумән ясалма ясалганлыгын күрсәтәләр!
— Прис, син барысын да үткәреп җибәрәсең! - дип борчылып чакырды Имград бүлмәсеннән.
Ул кухня ишеге төбендә туктап калды.
— Моның белән соңрак та шөгыльләнергә мөмкин! - диде ул, ялварып. - Бу бик мөһим тапшыру. Безнең өметләребез, без ышанган бөтен нәрсәбез...
— Акрын, - диде Рой Бейти.
— ...хакыйкать, - дип тәмамлады Имград.
Телевизорда тавыш дәвам итте:
— "Ай" юешләнгән. Зурайтылган кадрда буяу буяулары күренә. Шулай ук дәлилләр дә бар, таш туфраклы чүп-чар һәм ташлар билгесез эзәрлекләүчеләр Мәрхәмәтчегә ташланган, болар барысы да аның «ай» рәсеме төшерелгән «күк»е кебек үк, ясалма рәвештә ясалган. Ташларның йомшак пластиктан ясалуы һәм чын яралар ясамавы да бик мөмкин.
— Икенче төрле итеп әйтсәк, Вилбур Мәрхәмәтче кайгырмыймы? - дип сорады Бастер.
Тикшеренү төркеме шефы җавап бирде:
— Без, ниһаять, бер кешене, мистер Джрубины, Голливудтан кинематографик эффектлар буенча элеккеге белгечне таба алдык. Бу мистер Бойд Коркотт, һәм ул, һөнәри тәҗрибә елларына таянып, турыдан-туры әйтә, Мәрхәмәтче сәхнәдә катнаш төшерүләр өчен марш ясаучы актер фигурасы гына була ала. Коркотт хәтта бу күренешнең үзенә таныш булуын да игълан итте. Ул кайчандыр Коркотт хезмәтләреннән файдаланган бер вак режиссер тарафыннан кулланылган павильонда урнашкан.
— Димәк, Коркотт сүзләренчә, - дип ачыклык кертте Бастер Джруби, - шик булырга мөмкин түгелме?
Прис инде үрмәкүчне өч аяктан еккан иде. Үрмәкүч, иреккә юл табарга тырышып, кухня өстәле буйлап юыртып бара иде.
— Без, әлбәттә, Коркоттны тикшердек, - диде педантик тон белән тикшерү төркеме шефы, - һәм кайчандыр Голливуд киносәнәгатендә яшәүләрен туктаткан актерларның сурәтләрен тикшерүгә күп вакыт сарыф иттек.
— Һәм сез нәрсә икәнен таптыгыз...
— Тыңлагыз гына, - диде Рой Бейти.
Имград, гипнозланган кебек, экраннан күзен алмады. Присның эше бетте.
— Күп меңләгән иске рәсемнәр ярдәмендә без өлкән яшьтәге кешегә охшаган кешене ачыкладык. Бу Ал Джарри. Берничә сугышка кадәрге фильмда ул төп рольләрне уйнады. Без үзебезнең бригаданы Ист-Хармонга, Һиндстанга җибәрдек, анда Джарри йорты урнашкан. Бригада членнарының берсе аларның анда нәрсә тапканнарын үзе сөйләсен. — Шәһәр читендәге йорт,- дип, беркадәр паузадан соң, шул ук дәрәҗәдә төссез һәм кипшенгән яңа тавыш сөйли башлады,- кыяфәте бик буталчык. Анда Ал Джарри гына яши. Ул безне керергә чакырды. Без кунак бүлмәсенә урнашкач, анда ниндидер сасы ис таралган һәм шактый пычрак иде, мин Ала Джарриның аңын махсус чаралар ярдәмендә таныдым.
— Тыңлагыз, - диде Рой Бейти.
Ул, корбанына сикерергә җыенгандай, кәнәфи кырыенда басып тора иде.
— Мин белдем, - дип дәвам итте техник, - бу карт чыннан да менеджер тарафыннан заказ бирелгән, менеджерның үзе беркайчан да күрмәгән кыска унбиш минутлык видеофильмнар сериясендә төшкән. Без ачыклаганча, ташлар резина пластикадан ясалган, "кан" кетчуп ярдәмендә имитацияләнгән, һәм... Монда техник хихылдап куйды, - мистер Джарри кичергән бердәнбер газап - көн буе авызында бер тамчы виски дә юк иде.
Экранда яңадан Бастер Джрубиның йөзе пәйда булды.
— Ал Джарри, - дип дәвам итте ул, - әйе, өлкән яшьтә, хәтта үзенең иң яхшы елларында да үз-үзен хөрмәт итә алмаган кеше. Ал Джарри күңелсез фильм төзи, хәтта, дөресен әйткәндә, мондый фильмнарның бөтен бер сериясен дә. Кемгә икәнен ул үзе дә белми. Мәрхәмәт сөючеләр еш кына Вилбурның Мәрхәмәтче заты түгеллеген, ә югары расаның башка йолдыз системасындагы шәхесен тәшкил итүен әйтәләр. Нәрсә соң, берникадәр мәгънәдә бу дөрес. Вилбур Мәрхәмәтче - кеше түгел, ул гомумән чынлыкта юк. Ул үзенең күтәрелүен башкарган дөнья чынлыкта күп еллар элек тузан җыеп беткән Голливуд студиясе генә. Ул чагында кем бу зур алдау ясады соң? Бу турыда уйлагыз!
— Бәлки, без моны беркайчан да белмәячәкбез, - дип мыгырданды Имград.
— Бәлки, без беркайчан да танымаячакбыз, - диде Бастер Джруби, - һәм беркайчан да бу кабахәтлек пәрдәсе артына үтеп кермәячәкбез. Әйе, әйе! МӘРХӘМӘТ ҺӘМ КЫЗГАНУ - АЛДАУЛЫК!
— Беләбез бугай, - дип башлады Рой Бейти. - Кызгану килде...
— Менә нәрсә турында уйлагыз, - дип дәвам итте Бастер Джруби. - Үзегездән сорагыз: кызгануда иң мөһиме нәрсә, ул нәрсә бирә? Бу агым дәвамчыларына ышансак, ул агызырга сәләтле...
— Менә ул, кешеләр генә яши торган эмпатия! - диде Имград.
— ...Барлык Кояш системасы ир-атлары һәм хатын-кызлары бердәм сизү берәмлегенә, әмма ул Мәрхәмәтче дип аталган телепатик тавыш ярдәмендә биреләчәк. Күрәсезме, амбицияләре булган сәяси эшлекле, яңа Гитлер, бәлки...
— Юк, болар барысы да эмпатия, - диде Имград, кызып.
Ул, йодрыкларын йомарлап, кухняга керде дә Исидор янына килеп туктады.
— Бу кешеләрнең безгә бирелмәгән нәрсәгә сәләтле булуларын күрсәтмимени? Чөнки, бу кушылуны сизмичә, без сезгә ышанырга тиешбез. Үрмәкүч ничек яши анда?
Ул иелә төшеп Присның иңбашына карады. Тегесе тагын бер аягын кисә.
— Хәзер дүртәү калды, - диде ул.
Кайчы очы белән ул үрмәкүчне этәрде.
— Теләми. Бәлки, ул хәрәкәтләнергә теләмидер?
Ишектә Рой Бейти күренде. Ул тирән сулый, йөзендә канәгатьлек балкый.
— Әзер. Бастер, ниһаять, моны ачык һәм каты тавыш белән әйтте. Һәм аны Кояш системасында һәр кеше диярлек ишеткән. Хәл - кабахәтлек. Барлык бу эмпатик сеанслар - алдау.
Ул, кызыксыну белән үрмәкүчка карап, өстәл янына килде.
— Ул шуышырга теләми, - диде Имград.
— Мин аны мәҗбүр итәрмен.
Рой кача шырпысын чыгара да, берсен яндырып, ялкынны үрмәкүч янына, якынрак һәм якынрак китерә, шуннан соң инде әлеге җан иясе читкә шуышып китә.
— Мин дөрес әйттем, - диде Имград канәгатьләнеп. Ул дүрт аяклы да йөри ала.
Кыз, Исидорга нидер көткән кебек, текәлеп карады.
— Ни булды?
һәм чак кына аның терсәгеннән тотып алды.
— Сез берни дә югалтмадыгызмы? Без үрмәкүч өчен... ничек атала инде ул? Сидни каталогы буенча. Караңгы чырайлы булмагыз. Бәлки, сез тапшыру аркасында борчылгансыздыр? Ну, җавап бирегез инде!
Ул Исидорны дәртләнеп селкеп җибәрде.
— Кәефе кырылды, - диде Прис. - Чөнки аның да эмпатия генераторы бар, ул икенче бүлмәдә тора. Син аны кулланасың бит, Джон Р.
— Әлбәттә, куллана, - диде Рой Бейти. Аларның барысыннан да файдаланалармы, әллә файдаланганнармы, - диде. - Бәлки, хәзер алар моның турында уйланалардыр.
— Мин бу тапшыру кызгану культының ахыры булыр дип уйламыйм, - диде Прис. Ләкин бу минутта кешеләрнең күбесенә бер дә күңелле түгел. Без бу фаш итүне күп айлар көттек.
Ул тынып калды, ә аннары өстәп куйды:
— Ә нигә алай булмасын? Бастер бит безнең беребез.
— Андроид, - дип аңлатты Имград. Ләкин бу турыда бер генә кеше дә белми.
Прис үрмәкүчнең тагын бер аягын кисә. Көтмәгәндә Исидор аны бер читкә этеп җибәрде дә, яралы бөҗәкне ипләп кенә кулына алып, кабырчыкка илтеп батырды. Исидор, үрмәкүч баткан кебек, өметен өзде.
— Ул чыннан да кәефсез, - диде Имград. Ни өчен сез шулай карыйсыз, Джон Р.? Ник дәшмисез?
Ул Приса һәм иренә таба борылды.
— Юк, ул кабырчык янында болай гына басып тора һәм дәшми икән, бу мине үзеннән чыгара. Ул телевизорны кабызган вакыттан бирле бер сүз дә әйтмәде.