Андроидлар электр сарыклар турында төшләр күрәләрме? - 06

— Ләкин сезнең реакция! Миңа сезнең бу фильмга реакциягез кирәк - социаль, психологик, мораль!
Ул уйга калды.
— Мин телевизорны күчерер идем һәм Бастер Джрубины карар идем.
— Ни өчен?
— Чөнки, әгәр сезгә Филиппинда бара торган иске фильмнарны карау ошый икән, бу сәер. Нәрсә кызык анда? һәм аңа ачу белән карады. Приборлардагы атышлар бер яктан икенче якка тәгәрәделәр.
Паузадан соң ул саклык белән генә дәвам итте:
— Сез тауларда йорт салдыгыз.
— Әйе. Ул баш какты. Дәвам итегез.
— Тузан тәэсиренә бирелмәгән районда.
— Гафу итегез? Ул учын колагына куйды. Бу ни дигән сүз?
— Анда һаман куаклар һәм агачлар үсә. Йорт нарат такталарыннан ясалган. Зур камин бар. Диварларда кемдер Каррмер белән Айвс эстампын элеп куйды. Камин киштәсе өстендә - зур болан башы - тулысынча формалашкан мөгезле ана хайван. Сезнең белән килгән кешеләр бүлмәләрнең җыйнаклыгына сокланалар, һәм...
— Мин аңламыйм... Каррмер белән Айва, бизәнү әйберләреме? - дип сорады ул. Ул мәсьәләнең мәгънәсен аңларга тели кебек иде. Туктагыз.
Ул кулын күтәрде:
— Эт белән дөге ничек ул? Каррмер - шундый үткен тәмләткеч? Рәсемне үткенрәк ясый ул. Немецларча - ул карри.
Декард мисс Люфт адашкан семантия томанымы, әллә ул аңлы рәвештә борыныннан йөртәме икәнлеген аңлый алмады.
Ул тагын бер сорауны сынап карарга булды. Нишлисе калды әле аңа?
— Сез ир кешенең күрешүен билгеләдегез, - диде ул, - ул сезне үз янына чакырды. Әлегә сез анда...
— О, найн, - дип бүлдерде аны Люба. Мин анда тормыйм. Бу җиңел сорау.
— Ләкин бу әле бөтен сорау түгел!
— Сез ул сорауны бирмәдегезме? Тик мин сезнең нәрсә турында соравыгызны аңлыйм. Ни өчен бу сорау түгел? Мин мәсьәләне аңларга тиеш дип уйламыйсызмы?
Ул нервланып кулын яңагына сыпырды һәм датчикларның ялган диск-сеткасын, янәсе, очраклы рәвештә генә, тоташтырды. Диск идәнгә егылды һәм грим өстәле астына тәгәрәде.
— Ах, Готт, - диде ул иелеп һәм аны эзләп табарга тырышып.
Шартлаган тукыма тавышы ишетелде - аның җайсыз күлмәге түзмәде.
— Мин күтәрәм, - диде ул.
Любаның бер читкә тайпылган урынын алып, тезләнеп, өстәл астында шаркылдап торды, диск челтәрен эзләп тапканчы.
Ә ул урыныннан торганда, күзенә лазер көпшәсе карап торганын күрде.
— Сезнең сорауларыгыз, - диде Люба Люфт, прокурорның кыштырдаган тавышы белән, - секска кагыла башладылар. Мин моңа кадәр барып җитәр дип уйлаган идем. Сез полициядән түгел. Сез сексуаль бозык.
— Минем таныклыкны карый аласыз.
Ул пиджагының кесәсенә үрелде һәм, Полоков белән очрашкандагы кебек, аның кулы калтырый башлавын күрде.
— Әгәр кесәгезгә кагылсагыз, мин сезне үтерәм,- диде ул.
— Сез һәрхәлдә шулай эшләячәксез.
Рик, әгәр дә ул Рейчел Розен киңәшен тыңласа һәм аны үзе белән алса, нәрсә булыр иде, дип уйлый башлады. Ләкин хәзер бу турыда уйлауның мәгънәсе юк иде.
— Шулай итеп, башка сорауларга карарбыз.
Ул таләпчән кыяфәт белән кулын сузды, һәм ул теләр-теләмәс кенә кәгазьне Любага бирде.
— "Журналда сез зур төсле ялангач хатын-кыз фотосурәтен очратасыз..." Шулай, аңлашыла. "Сез өйләнергә вәгъдә иткән ир-аттан балага уздыгыз. Бу кеше башка хатын-кызны, сезнең иң яхшы дустыгызны карый башлый. Сез аборт ясыйсыз". Сезнең сораулар системасы аермачык. Мин полиция чакыртам.
Рикны лазер трубкасы прицелы астыннан чыгармыйча, ул бүлмә аркылы чыкты, видеофон трубкасын салды һәм дежур оператор номерын җыйды. — Мине полиция департаменты белән тоташтырыгыз, - диде ул. Миңа полицейскийны чакырырга кирәк.
— Сез нәкъ менә шуны эшлисез,- диде Рик, җиңеләеп,- мин үзем дә рәхәтләнеп эшләр идем.
Ләкин Люба Люфтның идеясе аңа сәер булып тоелды. Нигә ул аны үтермәде? Патруль килү белән, аның шанслары калмаячак, һәм барысы да ул әйткәнчә булачак.
«Мөгаен, ул кеше булуына ышанадыр, - дип карар итте ул. Аның кем икәнен ул тәгаен белми».
Берничә минут узгач, Люба Люфт аны лазер прицелы астыннан чыгармаган, полиция хезмәткәре - үзенең архаик зәңгәр формасында пистолет һәм йолдыз белән таза үгез килгән.
— Ярар, - диде ул шунда ук Любага, - бу әйберне алыгыз.
Ул лазерны төшерде, һәм ул шунда ук аның корылганмы-юкмы икәнен тикшерде. — Шулай. Нәрсә бар монда? - дип сорады ул Любадан.
Ул җавап бирергә өлгергәнче үк, Рикка таба борылды.
— Сез кем буласыз? - дип кычкырды ул.
— Ул минем янга бәдрәфкә керде, - дип башлады мисс Люфт. Мин аны элек беркайчан да күрмәдем. Һәм ниндидер сораштыру яки шундыйрак берәр нәрсә уздыра торган кыяфәт чыгарды. Ул сораулар бирергә җыенган иде. Мин монда гаҗәпләнерлек берни дә юк дип уйладым. Аннары ул әдәпсез сораулар бирә башлады.
— Документларыгызны күрсәтегез, - диде полицейский үгезе һәм таләпчән кыяфәттә кулын сузды.
Рик, үз таныклыгын алып, аңлатып бирде:
— Мин андроидларга аучы, идарәдә эшлим.
— Мин Сан-Франциско идарәсендә барлык аучыларны беләм, - диде полиция хезмәткәре.
— Минем җитәкчем - инспектор Брайант, - дип ачыклык кертте Рик. - Мин Дейв Холден эшен алдым, чөнки ул хәзер хастаханәдә.
— Мин, барлык аучыларны да беләм, дидем, һәм сезнең турыда беркайчан да ишеткәнем булмады.
Ул карточканы кире Рикка бирде.
— Инспектор Брайантны чакырыгыз.
— Бернинди инспектор Брайант юк, - диде полиция хезмәткәре.
Рик нәрсә булганын аңлады.
— Сез дә андроид, - диде ул, - мисс Люфт кебек үк.
Видеокфон янына килеп җиткәч, Рик трубканы күтәрде.
— Мин безнең идарәне чакыртам.
"Алар миңа ни дәрәҗәдә ерак керергә мөмкинлек бирәчәк?" - дип уйлады ул.
— Идарә номеры, - дип, үгез полиция хезмәткәре.
— Мин номерны беләм.
Һәм номер җыйды, тиз арада идарә операторы белән элемтәгә керде.
— Инспектор Брайантны миңа бирегез, - диде ул.
— Кем чакыра?
— Бу Рик Декард.
Ул көтә башлады. Ул арада полицейский үгезе Люба Люфт күрсәтмәләрен яздырган.
Икесе дә аңа игътибар итмәделәр.
Экранда паузадан соң Гарри Брайантның йөзе күренде.
— Нәрсә бар? - дип сорады ул. Нәрсә була?
— Зур булмаган күңелсезлекләр,- дип аңлатты Рик. - Исемлектәге андроидларның берсе Дейвны монда ниндидер патруль машинасын чакыртты. Бу патруль хезмәткәренә мин үземнең кем булуымны исбатлый алмыйм. Ул әйтә, барлык аучыларны да беләм, ди, ләкин минем турыда беркайчан да ишеткәнем юк. Сезнең турыда да ул беркайчан да ишетмәде.
— Аның белән сөйләшергә ирек бирегез, - диде Брайант.
— Инспектор Брайант сезнең белән сөйләшергә тели.
Рик трубканы полицейскийга сузды. Үгез, киреләнеп, видеофон янына килде.
— Сержант Грамс, - диде полицейский.
Пауза булды.
— Алло!
Ул колак салып тыңлады, тагын берничә тапкыр «алло» диде, көтеп торды да Рикка таба борылды.
— Линиядә беркем дә юк.
Ул экранга күрсәтте, һәм Рик экранның буш булуын күрде.
Рик, полицейский трубкасын үгезеннән алып, борчылып әйтте:
— Мистер Брайант?
Ул тыңлап торды, көтеп торды, аннары яңадан таныш номерын җыйды. Гудоклар ишетелде, ләкин берәү дә җавап бирмәде. Гудок гудок артыннан иярде.
— Бирегез миңа, - диде сержант Грамс.
Ул Рикның кулыннан трубканы алды.
— Сез номер белән ялгышкансыз, күрәсең.
Ул диск әйләндерә башлады.
— Сигез йөз кырык ике сум җыярга кирәк...
— Мин номерны беләм,- диде Рик, ярсып.
— Сержант Грамс чакырта, - диде полиция хезмәткәре трубкага. - Идарә хезмәткәрләре арасында ниндидер инспектор Брайант бармы?
Шуннан соң кыска гына пауза була.
— Шулай, ә Рик Декард исемле агент?
Тагын тынлык урнашты.
— Ышанып әйтәсезме? Бәлки, ул күптән түгел генәдер... Шулай, аңлашыла. Яхшы, рәхмәт. Юк, барысы да яхшы, мин үзем.
Сержант Грамс, трубканы элеп, Рикка таба борылды.
— Ләкин ул экранда иде бит, - диде Рик. Сез күрдегез бит, мин аның белән сөйләштем, һәм ул сезнең белән сөйләшергә теләвен әйтте. Бу ниндидер җитешсезлек, аңлашылмаучанлык булды. Күрмәдегезмени... экранда Брайантның йөзе күренде, аннары юкка чыкты.
Ул бөтенләй аптырашта иде.
— Мин мисс Люфт күрсәтмәләрен яздырдым, Декард, - диде сержант Грамс. - Шулай булгач, без сезне теркәсен өчен Гадел хөкем йортына барабыз.
— Ярар, - диде Рик.
Люба Люфтка ул әйтте:
— Мин бик тиз кайтачакмын. Шулай да мин камыр уздырмадым.
— Ул бозык кеше, - диде Люба Люфт сержантка куркып. - Аның бер кыяфәте калтырана.
Ул иңбашларын җыерып куйды.
— Нинди опера ясыйсыз? - дип кызыксынды сержант Грамс.
— "Тылсымлы флейта", - дип җавап бирде Рик.
— Мин сездән сорамыйм. Мин аңардан сорадым.
Полиция хезмәткәре Рикка дусларча карады.
— Мин гадел хөкем йортына тизрәк барып җитәргә теләр идем, - диде Рик. - Бу аңлашылмаучылыкны аңлатырга кирәк.
Ул, кулына приборлар тоткан чемоданын кысып, ишеккә таба китте.
— Башта мин сезне тентим.
Сержант Грамс Рикны бик оста капшап карады һәм эш лазерын һәм пуля револьверын алды. Ул аларны игътибар белән карады, аннары револьвер көпшәсен иснәде.
— Күптән түгел генә аңардан аталар иде.
— Мин әле яңа гына бер анди тынычлыгына җибәрдем. Калдыклар һаман өстә, минем карада.
— Ярар, - диде Грамс. Түбәгә менеп карарбыз.
Алар ишеккә таба киттеләр. Мисс Люфт аларны бусагага кадәр озата барды.
— Кайтмас бит ул, шулай бит, сержант? Мин аннан бик куркам, валлаһи. Ул шундый сәер.
— Әгәр аның аэрокарда үлгән гражданның гәүдәсе булса, - диде Грамс, - ул монда инде кайтмаячак.
Ул Рикны ишеккә таба этәрде һәм алар Опера бинасының түбәсенә менделәр.
Рика аэрокары ишеген ачып, Грамс сүзсез генә Полоковның гәүдәсен карады.
— Бу андроид, - дип аңлатты Рик. - Мин аңа ауга чыктым. Ул, үз-үзен яклап, мине чак кына үлми калды...
— Күрсәтмәләрне сез Гадел суд йортына бирәсез, - дип аның сүзен бүлдерде сержант Грамс.
Ул Рикны аэрокарына таба этеп җибәрде.
Кабинада ул радиодан кемнеңдер Полоков калдыкларын алырга күрсәтмә биргән, аннары отбой биргән.
— Ярар, Декард, - диде ул. Киттек. Кабинасында алар гына булган патруль кары һавага күтәрелде һәм көньякка таба курс алды.
— Гадел хөкем йорты, - диде Рик, - төньякта, Ломбард-стритта урнашкан.
— Бу иске йорт, - диде Грамс. Яңасы Медиссон-стритта төзелде. Иске бина таркала башлады, хәзер бу хәрабәләр, анда башка беркем дә инде күп еллар эшләми. Сез нәрсә, күптән полициядә булмадыгызмы?
— Мине анда илтегез,- диде Рик,- Ломбард-стритка.
Хәзер ул барысын да аңлады, хәзер ул бергәләп эшләгәндә андроидларның нәрсәгә ирешкәннәрен күрде.
Ул бу очыш ахырына кадәр яшәмәячәк.
Аның өчен бу чик, Дейвтагы кебек диярлек.
— Ә бу кыз беренче класс, - диде сержант Грамс. - Дөрес, костюм аркасында фигураларны бәяләп булмый, ләкин мин аның фигурасы белән барысы да нормада дип сугышам.
— Әйтегез әле, сез - андроид.
— Нигә? Мин андроид түгел. Сез нәрсә, кешеләрне үтерәсез, ә моны андроидлар дип уйлыйсызмы? Хәзер мин мисс Люфтның ни өчен куркуын аңлыйм. Ярый әле ул безне чакырырга өлгерде.
— Ул чагында мине Ломбард-стритка гадел хөкем йортына илтегез.
— Әйткәнемчә...
— Бу нибары өч минут вакыт алачак,- диде Рик ялынып. - Минем үз күзләрем белән күрәсем килә. Һәр иртәне мин анда эшкә килә идем, тамгалар ясый идем. Мин үз күзләрем белән күрәсем килә, ни өчен бина кинәт кенә хәрабәләргә әйләнде, сез әйткәнчә.
— Ихтимал, сез андроид, - диде сержант, - сезнең хәтерегез ялган, хәтерегез ялган. Сез бу турыда уйламадыгызмы?
Ул салкын гына көлемсерәп куйды да карны көньякка таба алып китте.
Рик, үзенең уңышсызлыгын аңлап, утыргыч аркасына сөялде дә, алга таба ни буласын көтә башлады. Андроидлар нәрсә генә уйласалар да, хәзер ул алар кулында иде.
«Шулай да мин берәүне тынычлыкка җибәрдем, - дип уйлады ул, - Полокова. Ә Дейв икесен бетерде".
Медиссон-стритны җитәкләп, Грамсның полиция аэрокары посадкага төшә башлады.

Ун

Түбәсенә аэрокар төшкән Медиссон-стриттагы гадел хөкем йорты бинасы күккә таба барокко стилендәге берничә шпиль белән күтәрелгән. Бинаның катлаулы заманча архитектурасы Рика Декарданы таң калдырды. Бина аңа матур һәм матур булып күренде, тик берсенең генә күзеннән башка - моңарчы аны күргәне юк иде.
Полиция аэрокары җиргә төште.
Берничә минуттан соң ул үзеннән күрсәтмәләр алуларын белде.
— 304, - диде сержант Грамс язу өстәле янында, - 612 вакланма 4. Шулай, карарбыз. Үзен полиция агенты өчен биргән. — 406 вакланма 7, - диде сержант өстәл янында.
Ул бланкларны тутырды. Ул, эч пошкандай, иренеп кенә яза иде. Рутина - аның чырае да, позасы да шундый иде. Бик мөһим нәрсә юк.
— Бирегә, - диде Грамс.
Ул Рикны ак өстәл янына җибәрде, анда сержант-техник Рикка таныш приборлар белән операция ясады.
— Шәхес билгеләү максатларында сезнең цефаломатрицагызны төшерик.
— Беләм,- диде Рик.
Элекке көннәрдә, ул үзе патруль җигүле үгез булып хезмәт иткәндә, ул еш кына шикле кешеләрне менә шундый өстәл янына - шундый өстәлгә китерә иде, ләкин бөтенләй үк алай түгел.
Аның цефаломатрицасын төшергәннән соң, Рикны шулай ук таныш бүлмәгә алып керделәр. Ул, хатынына җибәрү өчен, күңеленнән бөтен кыйммәтле әйберләрне күчерә башлады. «Ләкин бу мәгънәсез, - дип уйлады ул. Кем ул кешеләр? Әгәр дә бу оешма элек яшәгән булса, ни өчен соң без аның турында белмәдек? Һәм ни өчен алар безнең турыда белмиләр? Ике параллель полиция агентлыгы, безнеке һәм алар. Һәм алар беркайчан да контактка кермиләр, минем белүемчә, беркайчан да кермәгәннәр. Яки, бәлки, кергәннәрдер. Бәлки, бу беренче очрактыр. Әгәр чыннан да, чыннан да, бу чыннан да шулай тоелган нәрсә булса, моңа кадәр мондый хәлнең элек булмаганына ышануы кыен ".
Рика янына штатский киемле кеше килде. Ул ашыкмыйча, салмак адымнар белән Рика өстенә карап барды.
— Кем ул кеше? - дип сорады ул Грамстан.
— Үтерүдә шик, - дип җавап бирде Грамс. - Анда, өске катта, гәүдә бар - без аны карада таптык, һәм ул моны андроид дип раслый. Хәзер лабораториядә сөяк миенә анализ ясыйлар, шуңа күрә без моны тиздән ачыкларбыз. Моннан тыш, ул үзен полиция офицеры, андроидлар белән көрәш агенты дип таныткан. Шуның ярдәмендә ул Опера театрында хатын-кызлар бәдрәфенә керә һәм җырчыга ике мәгънәле сораулар бирә. Ул үзенең кем яклы икәнлегенә шикләнде һәм безне чакыртты.
Грамс, бер читкә китеп, болай диде:
— Ахырга кадәр шөгыльләнәчәксезме, сэр?
— Яхшы, - диде штатский киемле, зәңгәр күзле, тар гына ерткыч борынлы, аксыл иренле өлкән чиновник.
Ул Рикка карады, аннары кулын хезмәт чемоданы янына сузды.
— Нәрсә бар анда, мистер Декард?
— Войт-Кампф тестына караган материаллар, - диде Рик. Сержант Грамс мине кулга алгач, мин шикләнелүчене тикшердем. Ул полиция хезмәткәренең чемодан эчендәге казынуын карап, һәр предметны карап торды.
— Мин мисс Люфтка Войт-Кампф тестының стандарт сорауларын бирдем...
— Сез Джордж Глисонны яки Фил Речны беләсезме? - дип сорады полиция вәкиле.
— Юк, - диде Рик.
Ике исемне дә ул беренче тапкыр ишетте.
— Бу Төньяк Калифорниядә эшләүче андроидларны ачыклау һәм бетерү агентлары. Икесе дә безнең идарәгә беркетелгән. Бәлки, сез алар белән монда очрашырсыз. Сез андроид, Декард? Мин сорыйм, чөнки без инде берничә тапкыр качкан анди белән эш иттек, алар үзләрен шикле кешеләр артыннан килгән башка штатлардан аучылар өчен тоттылар.
— Мин андроид түгел, - диде Рик. - Войт-Кампф тестын үткәрә аласыз. Мин инде аны уздым һәм тагын бер тапкыр уза алам, тик мин нәтиҗәләрне беләм. Хатыныма шалтырата аламмы?
— Сезнең бер шалтыратуга хакыгыз бар. Сез үз адвокатыңа түгел, нәкъ менә аңа шалтыратырга телисезме?
— Хатыныма шалтыратырмын,- дип кабатлады Рик. Ул адвокат чакыртырга мөмкин.
Штатский полицейский түрәсе Рикка акча, илле цент бирде һәм кулы белән күрсәтте.
— Менә анда видеофон бар.
Ул Рикның видеофонга таба киткәнен карап торды, аннары чемоданындагы әйберне тикшерә башлады.
Акчаны төшереп, Рик өй номерын җыйды. Ул бик озак җавап көтте.
Видео фонында хатын-кыз йөзе пәйда булды.
— Алло, - диде хатын.
Бу Ирэн түгел иде. Моңарчы ул хатынны күргәне юк иде.
Ул трубканы элеп куйды да акрын гына кире чиновникның өстәленә килде.
— Уңышлымы? - дип сорады офицер. Ярый, тагын бер тапкыр шалтырата аласыз. Бу яктан без шактый либераль сәясәткә таянабыз. Мин сезгә поручительне чакырырга рөхсәт итә алмыйм, чөнки без сезне залогка чыгара алмыйбыз, тик сез инде җәлеп ителгәч...
— Беләм,- диде Рик, аның сүзен бүлдереп. Бу процедура миңа таныш.
— Менә сезнең чемоданыгыз,- диде офицер һәм аны Рикка бирде. Әйдәгез минем кабинетыма. Мин әңгәмәбезне дәвам итәргә теләр идем.
Ул, юлны күрсәтеп, ян коридорга таба китте. Рик аның артыннан бара иде. Аннары борылып:
— Минем исемем Гарланд.
Алар бер-берсенең кулларын кысыштылар.
Гарланд кабинет ишеген ачып җибәрде һәм кәгазьләр белән тулган зур язу өстәле артындагы урындыкка авыр гына утырды.
— Утырыгыз.
Рик өстәл янына утырды.
— Войт-Кампф тесты уңаеннан, - дип башлады Гарланд, - сез аны телгә алдыгыз.
Ул чемоданын күрсәтте.
— Барлык бу ризыклар, болар барысы да андроидларны тану өчен аналитик корал булып торамы?
Ул трубкасын тутырды, аны кабызды һәм болыт төтенен чыгарды.
— Бу безнең база тесты, - диде Рик. - Хәзерге вакытта без нәкъ менә аның белән кулланабыз. Тик бу тест андроидларны "Төен-6" тибындагы яңа ми блогы белән танып белергә сәләтле. Сез бу методика турында беркайчан да ишетмәдегезме?
— Мин андроидларны тапканда кулланыла торган берничә психопрофиль тестын беләм, тик андыйлар турында беркайчан да ишеткәнем булмады. Ул Рикны каравында дәвам итте. Аның йөзендә ниндидер ят нәрсә пәйда булды. Декард Гарландның хәзер нәрсә уйлавын билгели алмады.
— Ә менә бу пычрак кәгазьләр, - дип дәвам итте Гарланд, аларны карап, - портфелегездә ятканнар... Монда Полоков, Люба Люфт - сезнең шикле кешеләр. Чиратта мин барам.
Рик сискәнеп китте, Гарландка текәлде һәм чемоданын алды. Бер мизгел үткәч, ул каршына папирос яфракларын җәеп салган иде инде. Гарланд бер сүз дә әйтмәде, тик нервланып йөткерде.
— Бу бик күңелсез тойгы, - диде ул, ниһаять, - синең арттан андроидларга аучы чапканын белү. Бу минем өчен һич тә көтмәгәндә булды. Чынлап та аучы булсагыз, мистер Декард. Ул өстәл интеркомы төймәсенә басты да: - Бирегә безнең бер аучыны җибәрегез, - диде. Барыбер аныкы. Яхшы, рәхмәт. Ул Рикка борылды. — Бер минуттан соң монда Фил Реч булачак, ә мин башта, әңгәмәбезне дәвам иттергәнче, шикләнелүчеләр исемлегенә карарга телим.
— Сез бу исемлектә чыннан да сез дип уйлыйсызмы? - дип сорады Рик.
— Бәлки. Бер минуттан соң без барысын да белербез. Мондый сорауларда алдан ук ышану яхшырак. Мондый очракка ышанмау яхшырак.
Ул бармагы белән досье копиясен күрсәтте:
— Бу биттә мин иминиятләштерү инспекторы буларак фигурировать итәм, полицейский буларак түгел, ә калганнары төгәл туры килә - тышкы кыяфәтен, гадәтләрен, йорт адресын тасвирлау. Әйе, бу мин, хата була алмый. Үзегез ышаныгыз.
Ул битен Рика ягына таба этеп җибәрде, Рика аны эләктереп алды да күзләре белән йөгерде.
Кабинет ишеге ачылды, һәм бүлмәгә ачык чырайлы, озын буйлы, бик ябык бер ир кеше килеп керде. Ул өстенә ван-дейкский сакаллы зур мөгезле күзлек кигән. Гарланд, кулын Рика ягына сузып, урыныннан торды.
— Фил Реч. Рик Декард. Таныш булыгыз: сез икегез дә андроидлар белән көрәш агентлары.
Алар кулларын кыскач, Фил Реч сорый:
— Сез кайсы шәһәргә беркетелгән?
Рика өчен Гарланд җавап бирде:
— Сан-Франциско. Менә бирегә кара.
Ул әле генә Рик караган кәгазь кисәген Речка сузды. Тегесе аңа карады да:
— Карале, Гар, син бит бу.
— Бу әле барысы да түгел, - дип хәбәр итте Гарланд. - Аның Люба Люфтка, опера җырчысына һәм Полоковка досье бар. Полоковны хәтерлисеңме? Ул үлгән. Аны бу агент, яки андроид үтерде, яки ул анда чынлыкта кем бар. Хәзер лаборатория аның табигатен билгеләү предметына ми кисемен анализлый...
— Полоков белән мин үзем сөйләштем, - диде Фил Реч. - Бу совет полициясеннән иң зур Санта Клаус. Ул, тузгыган сакалын тузгытып, уйга калды. Минемчә, бу яхшы идея - сөяк миенә анализ ясау.
— Ни өчен? - дип сорады Гарланд. Аның ачуы килде.
— Чөнки бу кешедән үтерүдә гаепләүне алырга мөмкин. Бу бары тик андроидны тынычлыкка җибәрү генә булачак. Полоков мине таң калдырды - ул бик салкын, санаулы һәм сәер иде. Ул шактый гадәти булмаган кеше иде.
— Андый полицейскийлар, - диде Гарланд, - күпме теләсәк шулай.
— Люфтның Любасын мин беркайчан да күрмәдем, - дип дәвам итте Реч, - гәрчә аның язмаларын ишетсәм дә.
Ул Рикка таба борылды:
— Сез аны тестлаштырдыгызмы?
— Мин тест башладым, - дип аңлатты Рик, - ләкин аны ахырга кадәр җиткерә алмадым. Ул патрульне чакыртты һәм шуның белән бетте.
— Ә Полоков?
— Мин дә аны сынап карый алмадым.
— Минем аңлавымча, - диде Реч үз-үзенә, - инспектор Гарландны сез дә тикшерә алмадыгызмы?
— Әлбәттә, юк! - диде Гарланд. Ул ачулы кыяфәттә йөзен чытты. Сүзләр аңардан пыяла кыйпылчыклары кебек очып чыкты.
— Сез нинди камырдан файдаланасыз? - дип сорады Фил Реч.
— Войт-Кампфның мәктәбе.
— Мин андый шкаланы белмим.
Реч белән Гарланд унисонга булмаса да, нәрсәдер турында киеренке фикер йөртәләр иде. Бу да сизелерлек иде.
— Мин һәрвакыт әйтә идем, - диде Реч, - андроидка иң яхшысы кайдадыр ВПО кебек зур полиция оешмасында урнашырга кирәк. Полоков белән беренче очрашудан бирле аны тикшереп карыйсым килә иде, ләкин андый хәл килеп чыкмады. Әйе, ул беркайчан да күз алдына да китермәс иде. Бу андроидка мондый эш урынын биргән өстенлекләрнең берсе. Инспектор Гарланд акрын гына торып Речка карады.
— Сез дә мине сынап карарга телисезме?
Филның иреннәре сизелер-сизелмәс кенә елмайды. Ул нидер әйтмәкче иде дә, иңбашларын сикертеп куйды һәм дәшмәде. Ул, соңгысының ачуы ачык булуга карамастан, үз начальнигыннан һич тә курыкмады шикелле.
— Минем уйлавымча, сез вәзгыятьнең нинди булуын аңлыйсыз, - диде Гарланд. - Бу кеше - яки андроид - Рик Декард безнең өчен мистик полиция оешмасын тәкъдим итә, ул безнең Ломбард-стриттагы иске бинада урнашкан. Безнең идарә турында ул беркайчан да ишетмәгән, ә без, үз чиратыбызда, аның турында беркайчан да ишеткәнебез юк. Ләкин тышкы яктан без бер позициядә торабыз. Ул безгә берни дә билгеле булмаган камырдан файдалана. Ул җитәкчелек иткән исемлек андроидлар исемлеге түгел, ә тере кешеләр исемлеге. Һәм ул инде аларның берсен - һәрхәлдә берсен үтерде. Әгәр мисс Люфт полициягә шалтыратып өлгермәгән булса, ул аны да үтергән булыр иде, аннары минем белән шөгыльләнер иде.
— Һм-м, - диде Реч, кашларын җыерып.
— Һм-м,- дип үчекләде аны Гарланд. Ул ачулы иде. Тагын аз гына кебек тоелды, һәм аның апоплексик удары җитәчәк. Сез нәрсә, бүтән бернәрсә дә әйтә алмыйсызмы?
Интерком булып яшәде. Хатын-кыз тавышы әйтте:
— Инспектор Гарланд, Макс Полоков мәетенең лаборатор анализы әзер.
— Минемчә, безгә нәтиҗәне тыңларга кирәк, - диде Реч.
Гарланд аңа куркулы караш ташлады һәм интерком төймәсенә басты.
— Нәтиҗәләрне хәбәр итегез, мисс Френч.
— Сызык мие анализы күрсәтте, - диде хатын-кыз тавышы, - мистер Полоков гуманоид робот иде. Әгәр сезгә тәфсилле әйбер кирәк икән...
— Юк, шул җиткән.
Гарланд, урындыкка утырып, капма-каршы диварга карый башлады.
— Сезнең тестның нигезендә нәрсә ята? - дип сорады Фил Реч Декарда.
— Социаль ситуацияләр җыелмасында эмоцияле реакция. Күпчелек өлештә алар хайваннарга мөнәсәбәткә кагыла.
— Минемчә, безнең тест җиңелрәк, - диде Реч. - Арка миенең югары ганглияләрендә урын алган рефлектор дуг буенча реакция андроидларда кешеләрдән караганда берничә миллисекундка күбрәк вакытны ала.
Ул, кулын сузып, блокнотын Гарландка якынрак китерде дә схема сызды.
— Без тавыш сигналы яки яктылык кабынышы кулланабыз. Җәяүле кеше төймәгә баса, һәм без тоткарлау вакытын үлчибез. Бу вакыт кешеләр һәм андроидлар өчен төрле. Ун пробадан сериядән соң бик ышанычлы нәтиҗәләр чыга. Аннары, Полоков очрагындагы кебек, раслау сыйфатында сөяк мие анализы хезмәт итә.
Авыр тынлык урнашты, ниһаять, Рик әйтте:
— Мине сынап карый аласыз, мин әзер. Әлбәттә, әгәр теләсәгез, мин сезне сынап карарга теләр идем.
— Әлбәттә, - диде Реч.
Әмма ул үзе инспектор Гарландны күзәткән.
— Мин инде йөз ел әйтәм, - дип дәвам итте ул уйчан гына, - Бонеллиның рефлектор дугасы белән тест даими рәвештә полиция персоналы арасында кулланырга тиеш, һәм пост никадәр югарырак булса, шулкадәр ешрак. Мин моны әйтмәдеммени, ә, инспектор?
— Бу сезнең хакыгыз, - диде Гарланд. Бу безнең идарәдәге мораль климатка зыян китерергә мөмкин дигән нигезгә каршы килдем.
— Хәзер, минем уйлавымча, сез, Полоков гәүдәсенең лаборатор анализы нәтиҗәләрен исәпкә алып, аеруча каршы килмәссез, - диде Рик.

Унбер
— Юк, - диде Гарланд, бармагы белән Реч ягына төртеп. - Тик сезне кисәтәм - тест нәтиҗәләре сезгә ошап бетмәячәк.
— Ә сез нәрсә, беләсезме, нинди нәтиҗәләр булачак? - дип сорады Фил Реч.
— Йөз процентка якын, - диде Гарланд.
— Ярар, - диде Реч. Барыйм, приборлар китерермен. Ул кабинет ишеге янына килде. Мин өч-дүрт минуттан булырмын.
Аның артыннан ишек ябылды.
Инспектор Гарланд, кулын өстәл тартмасына тыгып, аннан лазер чыгарды һәм көпшәсен акрын гына Рика ягына таба борды.
— Бу бернәрсәне дә үзгәртмәячәк,- диде Рик. - Реч минем сөяк миемә үлгәннән соң анализ ясаячак, һәм ул элеккечә үк тикшерүгә басым ясаячак... Ничек дип атала анда? Бонелли дугасы? - сезнең бүлекчәнең барлык хезмәткәрләренең рефлекс тесты, шул исәптән сезне дә.
Лазер шул ук позициядә калды. Инспектор Гарланд әйтте:
— Иртәдән бирле бу начар көн иде. Бигрәк тә сержант Грамсның сезне монда алып килгәнен күргәч. Минем начар сизенүем барлыкка килде, шуңа күрә мин кысылдым.
Ул акрын гына лазерны төшерде.
Аннары коралларын өстәлгә куйды, аны бикләде, ә ачкычын кесәсенә тыгып куйды.
— Бу тестны сезгә карата нәрсә күрсәтергә тиеш соң?
— Бу тинтәк Реч... Гарланд пырхылдап куйды. - Ул чынлыкта ниләр барганын белми, югыйсә ул андроидларга аучы кебек эшли алмас иде. Бу андроид өчен яраклы эш түгел микән. Моның белән кешеләр генә булдыра ала. Ул машина копияләре кәгазьләрен күрсәтте. Сезнең калган барлык шикләнелүчеләр...
Ул бераз дәшми торды.
— Мин аларның барысын да беләм. Без Марстан бер корабта очып килдек. Ләкин Реча безнең белән булмады, ул синтетик хәтер маскасын куйганчы бер атнага тоткарланды.
Гарланд дәшмәде.
— Дөресен белгәч, ул нишләр икән? - дип сорады Рик.
— Күз алдына да китермим, - диде Гарланд таркау гына. Абстракт фикерләү күзлегеннән бу кызыклы сорау. Ул мине, үземне, хәтта сезне дә үтерә ала. Ул үзенә эләккәннәрне - кешеләрне, андроидларны үтерә башларга мөмкин... Шундый очраклар була, ялган хәтерле андроид үзен кеше дип саный.
— Димәк, ялган хәтер - куркыныч предприятие?
— Ничек кенә булса да, син иреккә йөгергәндә һәм Җиргә барып җиткәндә, клоп яки суалчан безнең барыбыздан да кадерлерәк булган җиргә барып җитәчәксең.
Гарланд ачу белән көрсенеп куйды.
— Фил Реч Бонелли тестын уза алса, сезнең хәлегез җиңелрәк булыр иде, чөнки бу очракта нәтиҗәләр алдан ук билгеле булыр иде: аның өчен идарәгә кереп, аны тынычлыкка җибәрергә кирәк булган тагын бер анди булыр иде. Шуңа күрә, Декард, сез дә минем шикелле үк күңелсез хәлдә торасыз. Беләсезме, мин кайда ялгыштым? Мин Полоковның андроид икәнен белми идем. Күрәсең, ул бирегә бездән күпкә иртәрәк һәм бөтенләй башка төркем белән килгән булса кирәк. Бу күренеп тора. Алар белән безнең контактларыбыз юк иде. Мин Җиргә очып килгәч, Полоков ВПОга кертелде инде. Мин лаборатор анализ рискына бардым, ә моны эшләргә кирәк түгел иде. Грамс та, әлбәттә, моны юкка гына эшләде.
— Полоков мине чак кына үтермәде,- диде Рик.
— Әйе, анда нәрсәдер бар иде. Аның мие минеке кебек үк серия булгандыр дип уйламыйм. Аның мие өстәмә эшләп бетерүгә дучар булган. Ниндидер уникаль һәм бик камил килеп чыкты.
— Өйгә шалтыратырга маташканда мин ни өчен хатыным белән элемтәгә керә алмадым? - дип сорады Рик.
— Бу бинада барлык видеофон линияләре дә үз өстенә бикләнгән. Бу бина эчендә теләсә нинди чакыру шул ук йортның икенче бүлмәсенә юнәлә. Монда, Декард, без гомеостатик механизм эчендә торабыз. Без - Сан-Францисконың калган өлешеннән кисеп алынган йомык өлкә. Без сезнең турыда беләбез, ләкин сез тагын бер идарә бар дип шикләнмисез. Кайвакыт, әлбәттә, бирегә очраклы кеше киләчәк, аны китерәләр - һәм үзебезне яклау өчен без...
Ул ишек ягына төртеп күрсәтте:
— Ә менә безнең ретив егетебез Фил Реч үзенең кечкенә, ашыгыч тест өчен портатив-муртатив аппараты белән. Чынлапмы, әйбәт егетме ул? Хәзер ул мине, сезне, бәлки, үзен дә юк итәр.
— Сез, андроидлар, - диде Рик, - бер-берегезне стресслы хәлдә бик үк хупламыйсыз.
— Дөрес әйтәсез,- диде Гарланд кысылган тешләре арасыннан,- үзегез ия булган шушы махсус талантыбыз җитмәгәндер, кешеләр. Бу эмпатия дип атала бугай?
Кабинет ишеге ачылды. Бусагада Речның силуэты катып калган, ул кулына чыбыкларын сөйрәп килгән прибор тоткан иде.
— Ә менә без дә, - диде ул.
Ул ишекне япты да урынына утырды һәм приборны розеткага тоташтырды. Гарланд уң кулын сузды да Речка күрсәтте. Рик белән Реч үзләренең урындыкларыннан идәнгә төшеп киттеләр. Бер үк вакытта Реч үзенең лазерын тартып алды да, егылып, Гарландка атты.
Инспектор Гарландның башын төртеп күрсәтте. Аның тәне янтайды, излучатель уч төбеннән төшеп өстәлгә тәгәрәде. Аннары мәет чайкалып куйды, алга таба иелде, аннары, бәрәңге салынган капчык кебек, авыр гына итеп идәнгә ауды.
— Минем эшем икәнен онытты ул, - диде Реч, идәннән торып. - Мин теге яки бу вәзгыятьтә андроид эшләр дип төгәл әйтә алам. Сез дә, минемчә, шулай ук.
Ул лазерны яшерде, иелде һәм үзенең элекке начальнигының мәетен кызыксынып карады.
— Мин булмагач, ул сезгә нәрсә әйтте?
— Нәрсә ул - ул - андроид. Сез дә... Рик тынып калды. Аның уйлары вариантлар өмет итеп сикергән. Аннары ул фразаны бераз үзгәртергә булды. Һәм сез, ахыр чиктә, моны табар идегез. Барлыгы берничә минуттан.
— Һәм башка берни дә юкмы?
— Бу бина андроидлар белән тулган.
Реч уйчан гына әйтте: