Romeo i Julia - 1

WILIAM SZEKSPIR

ROMEO I JULIA
TRAGEDYA W 5 AKTACH

J. PASZKOWSKIEGO.
NAKŁAD GEBETHNERA I WOLFFA
WARSZAWA--LUBLIN--ŁÓDŹ
KRAKÓW--G. GEBETHNER I SPÓŁKA
NEW YORK--THE POLISH BOOK IMPORT. CO, INC.
KRAKÓW.--DRUK W. L. ANCZYCA I SPÓŁKI
1913


ROMEO I JULIA
PRZEKŁAD
J. PASZKOWSKIEGO.

OSOBY:
*Eskalus,* książę panujący w Weronie.
*Parys,* młody Weroneńczyk, szlachetnego rodu, krewny
księcia.
*Monteki,* } naczelnicy dwóch domów nieprzyjaznych sobie.
*Kapulet,* }
*Starzec,* stryjeczny brat Kapuleta.
*Romeo,* syn Montekiego.
*Merkucio,* krewny księcia, } przyjaciele Romea.
*Benwolio,* synowiec Montekiego, }
*Tybalt,* krewny Pani Kapulet.
*Laurenty,* Ojciec Franciszkanin.
*Jan,* brat z tegoż zgromadzenia.
*Baltazer,* służący Romea.
*Samson,* } słudzy Kapuleta.
*Grzegorz,* }
*Abraham,* służący Montekiego.
*Aptekarz.*
*Trzech muzykantów.*
*Paź Parysa.*
*Piotr.*
*Dowódca warty.*
*Pani Montekio,* małżonka Montekiego.
*Pani Kapulet,* małżonka Kapuleta.
*Julia,* córka Kapuletów.
*Marta,* mamka Julii.
Obywatele weroneńscy, różne osoby płci obojej, liczące
się do przyjaciół obu domów, maski, straż wojskowa
i inne osoby.
Rzecz odbywa się przez większą część sztuki w Weronie,
przez część piątego aktu w Mantui.

PROLOG
Dwa rody, jasne jednako i sławne,
Tam, gdzie się rzecz ta rozgrywa, w Weronie,
Do nowej zbrodni pchają złości dawne,
Pamiąc szlachetną krwią szlachetne dłonie.
Z łez tych dwu wrogów wzięło bowiem życie,
Pod najstrazliwszą z gwiazd, kochanków dwoje;
Po pełnym przygód nieszczęśliwych bycie,
Śmierć ich stłumiła rodzicielskie boje.
Tej ich miłości przebieg zbyt bolesny,
I jak się ojców nienawiść nie zmienia,
Aż jązakończy dzieci zgon przedwczesny,
Dwugodzinnego treścią przedstawienia,
Które otoczcie cierpliwymi względy,
Jest w nim co złego, my usuniem błędy...


ROMEO I JULIA


AKT PIERWSZY.

SCENA I.
Plac publiczny.
_(Wchodzą: Samson i Grzegorz, uzbrojeni w tarcze i miecze)._
*Samson.* Dalipan, Grzegorzu, nie będziem darli pierza.
*Grzegorz.* Ma się rozumieć, bobyśmy byli zdziercami.
*Samson.* Ale będziemy darli koty, jak z nami zadrą.
*Grzegorz.* Kto zechce zadrzeć z nami, będzie musiał zadrżeć.
*Samson.* Mam zwyczaj drapać zaraz, jak mię kto rozrucha.
*Grzegorz.* Tak, ale nie zaraz zwykłeś się dać rozruchać.
*Samson.* Te psy z domu Montekich rozruchać mię mogą
bardzo łatwo.
*Grzegorz.* Rozruchać się tyle znaczy, co ruszyć się z miejsca;
być walecznym, jest to stać nieporuszenie: pojmuję
więc, że skutkiem rozruchania się twego będzie —
drapnięcie.
*Samson.* Te psy z domu Montekich rozruchać mię mogą
tylko do stania na miejscu. Będę jak mur dla każdego
mężczyzny i dla każdej kobiety z tego domu.
*Grzegorz.* To właśnie pokazuje twoją słabą stronę: mur
dla nikogo niestraszny i tylko słabi go się trzymają.
*Samson.* Prawda, dlatego to kobiety, jako najsłabsze, tulą
się zawsze do muru. Ja też odtrącę od muru ludzi
Montekich, a kobiety Montekich przyprę do muru.
*Grzegorz.* Spór jest tylko między naszymi panami i między
nami, ich ludźmi.
*Samson.* Mniejsza mi o to: będę nieubłagany. Pobiwszy
ludzi, wywrę wściekłość na kobiety: rzeź między nimi
sprawię.
*Grzegorz.* Rzeź kobiet chcesz przedsiębrać?
*Samson.* Nieinaczej: wtłoczę miecz w każdą po kolei.
Wiadomo, że się do lwów liczę.
*Grzegorz.* Tem lepiej, że się liczysz do zwierząt; bo gdybyś
się liczył do ryb, to byłbyś pewnie sztokfiszem.
Weźno się za instrument, bo oto nadchodzi dwóch
domowników Montekiego.
_(Wchodzą: Abraham i Baltazar)._
*Samson.* Mój giwer już dobyty: zaczep ich, ja stanę z tyłu.
*Grzegorz.* Gwoli drapania?
*Samson.* Nie bój się.
*Grzegorz.* Jabym się miał bać z twojej przyczyny?
*Samson.* Miejmy prawo za sobą, niech oni zaczną.
*Grzegorz.* Marsa im nastawię, przechodząc; niech go sobie,
jak chcą, tłómaczą.
*Samson.* Nie jak chcą, ale jak śmią. Ja im gębę wykrzywię;
hańba im, jeśli to ścierpią.
*Abraham.* Skrzywiłeś się na nas, mości panie?
*Samson.* Nieinaczej, skrzywiłem się.
*Abraham.* Czy na nas się skrzywiłeś, mości panie?
*Samson* _(do Grzegorza)._ Będziemyż mieli prawo za sobą,
jak powiem: tak jest?
*Grzegorz.* Nie.
*Samson* _(do Abrahama)._ Nie, mości panie; nie skrzywiłem
się na was, tyłko skrzywiłem się tak sobie.
*Grzegorz* _(do Abrahama)._ Zaczepki waść szukasz?
*Abraham.* Zaczepki? nie.
*Samson.* Jeżeli jej szukasz, to jestem na waścine usługi.
Mój pan tak dobry, jak i wasz.
*Abraham.* Nie lepszy.
*Samson.* Niech i tak będzie.
_(Benwolio ukazuje się w głębi)._
*Grzegorz* _na stronie do Samsona)._ Powiedz: lepszy. Oto
nadchodzi jeden z krewnych mego pana.
*Samson.* Nieinaczej; powiedz: lepszy.
*Abraham.* Kłamiesz.
*Samson.* Dobądźcie mieczów, jeśli macie serca. Grzegorzu,
pamiętaj o swoim pchnięciu. _(Biją się)._
*Benwolio.* Odstąpcie, głupcy; schowajcie miecze do pochew!
Sami nie wiecie, co robicie.
_(Rozdziela ich swoim mieczem)._
_(Wchodzi Tybalt)._
*Tybalt.* Cóż to? krzyżujesz oręż z parobkami?
Do mnie, Benwolio! pilnuj swego życia.
*Benwolio.* Przywracam tylko pokój. Włóż miecz nazad
Albo wraz ze mną rozdziel nim tych ludzi.
*Tybalt.* Z gołym orężem pokój? Nienawidzę
Tego wyrazu, tak jak nienawidzę
Szatana, wszystkich Montekich i ciebie.
Broń się, nikczemny tchórzu.
_(Walczą)._
_Nadchodzi kilku przyjaciół obu partyi i mieszają się do
zwady; wkrótce potem wchodzą mieszczanie z pałkami)._
*Pierwszy obywatel.* Hola! berdyszów! pałek! Dalej po nich!
Precz z Montekimi, precz z Kapuletami!
_(Wchodzą: Kapulet i pani Kapulet)._
*Kapulet.* Co to za hałas? Podajcie mi długi
Mój miecz! hej!
*Pani Kapulet.* Raczej kulę: co ci z miecza?
*Kapulet.* Miecz, mówię! Stary Monteki nadchodzi
I szydnie swoją klingą mi urąga.
_(Wchodzą: Monteki i pani Monteki)._
*Monteki.* Ha! nędzny Kapulecie! _(Do żony)._ Puść mię, pani.
*Pani Monteki.* Nie puszczę cię na krok, gdy wróg przed tobą.
_(Wchodzi Książę z orszakiem)._
*Książę.* Zapamiętali, niesforni poddani,
Bezcześciciele bratniej stali! Cóż to,
Czy nie słyszycie? Ludzie czy zwierzęta,
Co wściekłych swoich gniewów żar gasicie
W własnych żył swoich źródle purpurowym:
Pod karą tortur, wypuśćcie natychmiast
Z zawziętych dłoni tę broń buntowniczą
I posłuchajcie tego, co niniejszym
Wasz rozjątrzony książę postanawia.
Domowe starcia, z marnych słów zrodzone
Przez was, Monteki oraz Kapulecie,
Trzykroć już spokój miasta zakłóciły,
Tak, że poważni wiekiem i zasługą
Obywatele werońscy musieli
Porzucić swoje wygodne przybory,
I w stare dłonie stare ująć miecze,
By zardzewiałym ostrzem zardzewiałe
Niechęci wasze przecinać. Jeżeli
Wzniecicie jeszcze kiedyś waśń podobną,
Zamęt pokoju opłacicie życiem.
A teraz wszyscy ustąpcie niezwłocznie.
Ty, Kapulecie, pójdziesz ze mną razem;
Ty zaś, Monteki, przyjdziesz po południu
Na ratusz, gdzie ci dokładnie w tym względzie
Dalsza ma wola oznajmiona będzie.
Jeszcze raz, wzywam wszystkich tu obecnych
Pod karą śmierci, aby się rozeszli.
_(Książę z orszakiem wychodzi; podobnież Kapulet, pani Kapulet,
Tybalt, obywatele i słudzy)._
*Monteki.* Kto wszczął tę nową zwadę? Mów, synowcze,
Byłżeś tu wtedy, gdy się to zaczęło?
*Benwolio.* Nieprzyjaciela naszego pachołcy
I wasi już się bili, kiedym nadszedł;
Dobyłem broni, aby ich rozdzielić:
Wtem wpadł szalony Tybalt z gołym mieczem,
I harde zionąc mi w uszy wyzwanie,
Jął się wywijać nim i siec powietrze,
Które świszczało tylko, szydząc z marnych
Jego zamachów. Gdyśmy tak ze sobą
Cięcia i pchnięcia zamieniali, zbiegł się
Większy tłum ludzi, z obu stron walczono,
Aż książę nadszedł i rozdzielił wszystkich.
*Pani Monteki.* Lecz gdzież Romeo? Widziałżeś go dzisiaj?
Jakże się cieszę, że nie był w tem starciu.
*Benwolio.* Godziną pierwej, nim wspaniałe słońce
W złotych się oknach wschodu ukazało,
Troski wygnały mię z dala od domu
W sykomorowy ów gaj, co się ciągnie
Ku południowi od naszego miasta.
Tam, już tak rano, syn wasz się przechadzał.
Ledwiem go ujrzał, pobiegłem ku niemu;
Lecz on, spostrzegłszy mię, skręcił natychmiast,
I w najciemniejszej ukrył się gęstwinie.
Pociąg ten jego do odosobnienia
Mierząc mym własnym, (serce nasze bowiem
Jest najczynniejsze, kiedyśmy samotni)
Nie przeszkadzałem mu w jego dumaniach
I w inną stronę się udałem, chętnie
Stroniąc od tego, co rad mnie unikał.
*Monteki.* Nieraz o świcie już go tam widziano
Łzami poranną mnożącego rosę,
A chmury swego oblicza chmurami.
Aliści, ledwo na najdalszym wschodzie
Wesołe słońce z przed łoża Aurory
Zaczęło ściągać cienistą kotarę,
On, uciekając od widoku światła,
Co tchu zamykał się w swoim pokoju,
Zasłaniał okna przed jasnym dnia blaskiem
I sztuczną sobie ciemnicę utwarzał.
W czarne bezdroże dusza jego zajdzie,
Jeśli się na to lekarstwo nie znajdzie.
*Benwolio.* Szanowny stryju, znaszże powód tego?
*Monteki.* Nie znam i z niego wydobyć nie mogę.
*Benwolio.* Wybadywałżeś go jakim sposobem?
*Monteki.* Wybadywałem i sam, i przez drugich:
Lecz on, jedyny powiernik swych smutków,
Tak im jest wierny, tak zamknięty w sobie,
Od otwartości wszelkiej tak daleki,
Jak pączek kwiatu, co go robak gryzie,
Nim światu wonny swój kielich roztoczył
I pełność swoją rozwinął przed słońcem.
Gdybyśmy mogli dojść tych trosk zarodka,
Nie zbrakłoby nam zaradczego środka.
_(Romeo ukazuje się w głębi)._
*Benwolio.* Oto nadchodzi. Odstąpcie na stronę:
Wyrwę mu z piersi cierpienia tajone.
*Monteki.* Obyś w tej sprawie, co nam serce rani,
Mógł być szczęśliwszym od nas! Pójdźmy, pani.
_(Wychodzą: Monteki i pani Monteki)._
*Benwolio.* Dzień dobry, bracie.
*Romeo.* Jeszczeż nie południe?
*Benwolio.* Dziewiąta biła dopiero.
*Romeo.* Jak nudnie
Wloką się chwile! Moiż-to rodzice
Tak spiesznie w tamtą zboczyli ulicę?
*Benwolio.* Tak jest. Lecz cóż tak chwile twoje dłuży?
*Romeo.* Nieposiadanie tego, co je skraca.
*Benwolio.* Miłość więc?
*Romeo.* Brak jej.
*Benwolio.* Jakto? brak miłości?
*Romeo.* Brak jej tam, skądbym pragnął wzajemności.
*Benwolio.* Niestety! Czemuż, zdając się niebianką,
Miłość jest w gruncie tak srogą tyranką?
*Romeo.* Niestety! Czemuż z zasłoną na skroni,
Miłość na oślep zawsze cel swój goni!
Gdzież dziś jeść będziem? Ach! Był tu podobno
Jakiś spór? Nie mów mi o nim, wiem wszystko.
W grze tu nienawiść wielka, lecz i miłość.
O! wy sprzeczności niepojęte dziwa:
Szorstka miłości! nienawiści tkliwa!
Coś narodzone z niczego! Pieszczoto
Odpychająca! Poważna pustoto!
Szpetny chaosie wdzięków! Ciężki puchu!
Jasna mgło! Zimny żarze! Martwy ruchu!
Śnie bez snu! Taką-to w sobie zawiłość,
Taką niełączność łączy moja miłość.
Czy się nie śmiejesz?
*Benwolio.* Nie, płakałbym raczej.
*Romeo.* Nad czem, poczciwa duszo?
*Benwolio.* Nad uciskiem
Poczciwej duszy twojej.
*Romeo.* A więc strzała
Miłości nawet przez odbitkę działa?
Dość mi już ciężył mój smutek, ty jego
Brzemię powiększasz przewyżką twojego;
Współczucie twoje nad mojem cierpieniem
Nie ulgą, ale nowym jest kamieniem
Dla mego serca. Miłość, przyjacielu,
To dym, co z parą westchnień się unosi;
To żar, co w oku szczęśliwego płonie;
Morze łez, w którym nieszczęśliwy tonie.
Czemże jest więcej? Istnym amalgamem:
Żółcią trawiącą i zbawczym balsamem.
Bądź zdrów. _(Chce odejść)._
*Benwolio.* Zaczekaj! krzywdębyś mi sprawił,
Gdybyś mą przyjaźń z kwitkiem tak zostawił.
*Romeo.* Ach! ja nie jestem tu, nie jestem sobą;
To nie Romeo, co rozmawia z tobą.
*Benwolio.* Kogóż to kochasz? mów.
*Romeo.* Przestań mię dręczyć
Mamże wraz jęczyć i mówić?
*Benwolio.* Nie jęczyć,
Tylko mi klucz dać do tego problemu.
Kogóż to kochasz? powiedz!
*Romeo.* Każ choremu
Pisać testament: będzież to wezwanie
Dobre dla tego, co jest w tak złym stanie?
A więc kobietę kocham.
*Benwolio.* Celniem mierzył,
Gdym to pomyślał, nimeś mi powierzył.
*Romeo.* Biegle celujesz. I ta, którą kocham,
Jest piękna.
*Benwolio.* W piękny cel trafić najłatwiej.
*Romeo.* A właśnieś chybił. Niczem tu kołczany
Kupida; ona ma naturę Dyany:
Pod twardą zbroją wstydliwości swojéj
Grotów miłości wcale się nie boi;
Szydzi z nawału zaklęć oblężniczych;
Odpiera szturmy spojrzeń napastniczych;
Nawet jej złota wszechwładztwo nie zjedna.
Bogata w wdzięki, w tem jedynie biedna,
Że, kiedy umrze, do grobu z nią zstąpi
Całe bogactwo, którego tak skąpi.
*Benwolio.* Wiecznież chce sama zostać z swem bogactwem?
*Romeo.* Tak jest; i skąpstwo to jest marnotrawstwem,
Bo piękność, którą własna srogość strawia,
Całą potomność piękności pozbawia.
Zbyt ona piękna, zbyt mądra zarazem;
Zbyt mądrze piękna: stąd istnym jest głazem.
Przysięgła nigdy nie kochać, i dzięki
Temu, skazany-m wiecznie cierpieć męki.
*Benwolio.* Jest na to rada: przestań myśleć o niej.
*Romeo.* Doradźże także, jakimbym sposobem
Mógł przestać myśleć.
*Benwolio.* Dając oczom wolność
Rozpatrywania się w innych pięknościach.
*Romeo.* To byłby tylko sposób przywołania
Jej cudnych wdzięków tem żywiej na pamięć.
Maska, kryjąca lica pięknej damy,
Choć czarna, nęci nas, bo przeczuwamy
Pod nią zbiór ponęt; ten, co wzrok postradał,
Zapomniż kiedy, jaki skarb posiadał?
Pokaż mi jaki ideał dziewczęcy,
Będzież on dla mnie w istocie czem więcéj,
Jak przypomnieniem, że jest piękność inna,
[Page 13]
Przed którą ta-by uklęknąć powinna.
Bądź zdrów: niewczesną podajesz mi radę.
*Benwolio.* Najpraktyczniejszą, życie w zastaw kładę.
_(Wychodzą.)_

SCENA II.
Ulica.
_(Wchodzą: Kapulet i Parys, za nimi służący)._
*Kapulet.* Podobną, jak mnie, karą zagrożono
I Montekiemu; ależ w wieku naszym
Spokojnie siedzieć rzecz nie trudna.
*Parys.* Oba
Szanownych szczepów jesteście odrośle;
Tem-ci żałośniej, że od tyła czasu,
Żyjecie w takiem rozdwojeniu z sobą.
Co mówisz, panie, na moje zabiegi?
*Kapulet.* To samo, co już dawniej powiedziałem:
Mojemu dziecku świat jest jeszcze obcy,
Ledwie czternastu lat wysnuła przędzę;
Parę jej wiosen jeszcze przeżyć trzeba,
Nim małżeńskiego zakosztuje chleba.
*Parys.* Z młodszych bywały nieraz szczęsne matki.
*Kapulet.* Lecz prędko więdną przedwczesne mężatki.
Ziemia schłonęła wszystkie me nadzieje,
Oprócz tej jednej; ona jest, Parysie,
Przyszłą, jedyną moich ziem dziedziczką.
Staraj się jednak, skarb sobie jej serce,
Chęć ma z jej chęcią nie będzie w rozterce;
Jeśli cię przyjmie, głos ojca w tym względzie
Jej pozwolenia echem tylko będzie.
Daję dziś wieczór, na który niemało
Gości sprosiłem; gdyby ci się dało
Być jednym więcej, w nader miły sposób
Zwiększyłbyś przez to zbiór miłych mi osób.
W biednym mym domu, jednocześnie z nocą,
Takie dziś gwiazdy ziemskie zamigocą,
Że od ich blasku blask niebieskich zblednie.
Uciechy, młodym ludziom odpowiednie,
Podobne do tych, jakie kwiecień sprawia,
Gdy w starym progu zimy się pojawia;
Takie uciechy, w całej swojej mocy,
Wśród hożych dziewic staną się tej nocy
Udziałem twoim w domu Kapuletów.
Przyjdź, przejrz i wybierz sobie z tych bukietów
Kwiat najpiękniejszy. I mój tam kwiat luby
Wejdzie do liczby, choć nie do rachuby.
Idźmy. _(Do sługi)._ A wasze obejdź w krąg Weronę,
Wynajdź osoby tu wyszczególnione
_(oddaje mu papier)._
I powiedz każdej, że mój dom otworem
Na ich usługi stanie dziś wieczorem.
_(Wychodzą: Kapulet i Parys)._
*Służący.* Mam wynaleźć osoby tu wyszczególnione: to się
znaczy, według tego, co tu napisano... A cóż tu napisano?
Oto: że szewc ma pilnować łokcia, a krawiec
kopyta; rybak pędzla, a malarz więcierza. Jakże wynajdę
osoby tu wyszczególnione, kiedy nie mogę wynaleźć
środka na wyczytanie tego, co osoba pisząca tu wyszczególniła?
Kazano mi jednak; muszę się udać do
uczonych. Oto jacyś ichmoście; może mi poradzą.
_(Wchodzi Romeo i Benwolio)._
*Benwolio.* Tak, bracie, płomień spędza się płomieniem,
Ból dawny nowym leczy się cierpieniem;
Kręć się na odwrót, gdy masz zawrót głowy;
Klin wyrugujesz, klin wbijając nowy;
Zaczerpnij nowej zarazy do łona,
A jad dawniejszej niewątpliwie skona.
*Romeo.* Liść pokrzywiany wyborny jest na to.
*Benwolio.* Na cóż to, proszę?
*Romeo.* Na oparzeliznę;
Spróbujno tylko.
*Benwolio.* Powiedz mi, Romeo,
Czyś ty oszalał?
*Romeo.* Nie, nie oszalałem,
Lecz wpadłem w gorszy stan niż szalonego.
W loch się dostałem, jestem pastwą głodu,
Chłost i mąk. -- Dobry wieczór, przyjacielu.
*Służący.* Nawzajem, panie. Czy umiesz pan czytać?
*Romeo.* Niestety! umiem w moim przeznaczeniu
Czytać niedolę.
*Służący.* Tego się bez książki
Można nauczyć; ale ja się pytam,
Czy pan pisane rzeczy umie czytać?
*Romeo.* Małej mi rzeczy do tego potrzeba,
To jest znać tylko język i litery.
*Służący.* Słusznie pan mówisz, bądźże zdrów i wesół.
_(Chce odejść)._
*Romeo.* Czekajno wasze, umiem czytać. _(Czyta)._
»Sinior Martino, jego małżonka i córki. Hrabia Anzelm
ze swemi pięknymi siostrami. Siniora wdowa po Witruwiuszu.
Sinior Placentio i jego miłe siostrzenice. Merkucyusz
i jego brat Walenty. Mój brat Kapulet z małżonką
i córkami. Moja śliczna siostrzenica Rozalina.
Liwia, sinior Valentio i nasz kuzyn Tybalt. Lucjusz
i nadobna Helena.«
Wspaniałe grono! _(Oddaje kartę)._ Gdzież oni przyjść mają?
*Służący.* Owdzie.
*Romeo.* Gdzie?
*Służący.* Do naszego pałacu, na wieczerzę.
*Romeo.* Do czyjego pałacu?
*Służący.* Mojego pana.
*Romeo.* W istocie, powinienem się był przedewszystkim
spytać, kto nim jest.
*Służący.* Oznajmię to panu bez pytania: moim panem
jest możny, bogaty Kapulet; jeżeli panowie nie jesteście
z domu Montekich, to was zapraszam do niego
na kubek wina. Bądźcie weseli.
_(Wychodzi)._
*Benwolio.* Na tym wieczorze Kapuleta będzie
Bożyszcze twoje, piękna Rozalina,
Obok najpierwszych piękności werońskich.
Pójdź tam i okiem bezstronnem porównaj
Jej twarz z obliczem tych, które ci wskażę:
Wnet nowe bóstwo ślad dawnego zmaże.
*Romeo.* Gdyby rzetelny mój wzrok tak fałszywe
Miał dać świadectwo, łzy stańcie się żarem!
Wy, zalewane wciąż, a jeszcze żywe
Przezrocza, spłońcie pod kłamstwa nadmiarem!
Zatrzeć jej wdzięki! Nigdy wszechwidzące
Równej piękności nie widziało słońce.
*Benwolio.* Wielbisz ją, boś ją jedną na oboich
Ważył dotychczas szalach oczu swoich;
Lecz umieść na tej wadze kryształowéj
Obok niej inną, którą ci gotowy
Będę dziś wskazać, a ręczę, że owa
Nieporównana w kąt się przed tą schowa.
*Romeo.* Pójdę tam, ale z obojętnem okiem,
Jednej wyłącznie poić się widokiem.
_(Wychodzą)._

SCENA III.
Pokój w domu Kapuletów.
_(Wchodzi pani Kapulet i Marta)._
*Pani Kapulet.* Gdzie moja córka? Idź ją tu przywołać.
*Marta.* Na moją cnotę! jużem ją wołała.
Julciu! pieszczotko moja! moje złotko!
Boże, zmiłuj się! Gdzież ona jest? Julciu!
_(Wchodzi Julia)._
*Julia.* Czy mnie kto wołał?
*Marta.* Mama.
*Julia.* Jestem, pani.
Co mi rozkażesz?
*Pani Kapulet.* Słuchaj. Odejdź, Marto;
Mam z nią sam na sam coś do pomówienia.
Marto, pozostań: przychodzi mi na myśl,
Że twa obecność może być potrzebna.
Julka ma piękny już wiek, wszakże prawda?
*Marta.* Ba, mogę wiek jej policzyć na palcach.
*Pani Kapulet.* Czternaście ma już lat, jak mi się zdaje.
*Marta.* Czternaście moich zębów w zakład stawię,
(Chociaż właściwie mam ich tylko cztery)
Że jeszcze nie ma. Rychłoż będzie święto
Piotra i Pawła?
*Pani Kapulet.* Za parę tygodni,
Mniej więcej.
*Marta.* Mniej czy więcej, czy okrągło,
Ale dopiero w wieczór na świętego
Piotra i Pawła skończy lat czternaście.
Ona z Zuzanką -- Boże zbaw nas grzesznych! --
Były rówieśne. Zuzanka u Boga —-
Byłże to anioł! -- ale, jak mówiłam,
Julcia dopiero na świętego Piotra
I Pawła skończy spełna lat czternaście,
Tak, tak; pamiętam dobrze. Mija teraz
Rok jedenasty od trzęsienia ziemi;
Właśnie od piersi była odsadzona.
Z pomiędzy wszystkich dni bożego roku
Tego jednego nigdy nie zapomnę.
Piołunem sobie wtedy pierś potarłam,
Siedząc na słońcu tuż pod gołębnikiem.
Państwo byliście tego dnia w Mantui.
A co? mam pamięć? Ale, jak mówiłam,
Skoro pieszczotka moja na brodawce
Poczuła gorycz, trzeba było widzieć,
Jak się skrzywiła, szarpnęła od piersi;
Gołębnik za mną: skrzyp! a ja co żywo
Na równe nogi: hyc! nie myśląc czekać,
Aż mi kto każe. Upłynęło odtąd
Lat jedenaście. Umiała już wtedy
O własnej sile stać, co mówię, biegać,
Dyrdać. Dniem pierwej zbiła sobie czoło.
Mój mąż -- świeć Panie, jego duszy! -- podniósł
Z ziemi niebogę; był to wielki figlarz.
_»Plackiem«,_ rzekł, _»padasz teraz, a jak przyjdzie
Większy rozumek, to na wznak upadniesz,
Nieprawdaż, Julciu?«_ A ten mały łotrzyk,
Jak mi Bóg miły! przestał zaraz krzyczeć
I odpowiedział: _»tak«_. Chociażbym żyła
Tysiąc lat, nigdy tego nie zapomnę.
_»Nieprawdaż, Julciu«_ rzekł, _»że padniesz wznak?«_
A mały urwis odpowiedział _»tak«_.
*Pani Kapulet.* Dość tego, Marto, skończ już tę historyę,
Proszę cię.
*Marta.* Dobrze, miłościwa pani.
Ale nie mogę wstrzymać się od śmiechu,
Kiedy przypomnę sobie, jak to ona
Przestała krzyczeć i odpowiedziała:
_»Tak«_. Miała jednak guz jak kurze jaje,
Siniec porządny i płakała gorzko;
Ale gdy mąż mój rzekł: _»plackiem dziś padasz,
A jak dorośniesz, to na wznak upadniesz,
Nieprawdaż, Julciu?«_ tak i niebożątko
Zaraz ucichło i odrzekło: _»tak«_.
*Julia.* Ucichnij też i ty, proszę cię, nianiu.
*Marta.* Jużem ucichła przecie. Pan Bóg z tobą!
Ty jesteś perłą ze wszystkich niemowląt,
Jakie karmiłam. Gdybym jeszcze mogła
Patrzeć na twoje zamęście!...
*Pani Kapulet.* Zamęście!
To jest punkt właśnie, o którym chcę mówić.
Powiedz mi, Julio, co myślisz i jakie
Są chęci twoje we względzie małżeństwa?
*Julia.* O tym zaszczycie jeszcze nie myślałam.
*Marta.* O tym zaszczycie! Gdybym nie ja była
Twą karmicielką, rzekłabym, żeś mądrość
Wyssała z mlekiem.
*Pani Kapulet.* Myślże o tem teraz.
Młodsze od ciebie dziewczęta z szlachetnych
Domów w Weronie wcześnie stan zmieniają;
Ja sama byłam już matką w tym wieku,
W którym tyś jeszcze panną. Krótko mówiąc,
Waleczny Parys stara się o ciebie.
*Marta.* To mi kawaler! panniuniu, to brylant
Taki kawaler: chłopiec gdyby z wosku!
*Pani Kapulet.* Nie ma w Weronie równego mu kwiatu.
*Marta.* Co to, to prawda: kwiat to, kwiat prawdziwy.
*Pani Kapulet.* Cóż, Julio? Będzieszże mogła go kochać?
Dziś w wieczór ujrzysz go wśród naszych gości.
Wczytaj się w księgę jego lic, na których
Pióro piękności wypisało miłość;
Przypatrz się jego rysom, jak uroczo,
Zgodnie się schodzą z sobą i jednoczą;
A co w tej księdze wyda ci się mrocznem,
To w jego oczach stanie-ć się widocznem.
Do upięknienia tej zaprawdę rzadkiej
Edycyi męża brak tylko okładki.
Roślina w ziemi, ryba w wodzie żyje;
Miło, gdy piękną treść piękny wierzch kryje;
I tem wspanialsza, tem więcej jest warta
Złota myśl w złotej oprawie zawarta.
Tak więc z nim wszystką jego właść posiędziesz
I w niczem sama ujmy mieć nie będziesz.
*Marta.* Ujmy? Ba, owszem przyrost, boć to przecie
Zawżdy z mężczyzną przybywa kobiecie.
*Pani Kapulet.* Chceszże go? powiedz krótko, węzłowato.
*Julia.* Zobaczę, jeśli patrzenia dość na to;
Nie głębiej jednak myślę w tę rzecz wglądać,
Jak tobie, pani, podoba się żądać.
_(Wchodzi Służący)._
*Służący.* Pani, goście już przybyli; wieczerza zastawiona,
czekają na panią, pytają o pannę Julię, przeklinają
w kuchni panią Martę -- słowem, niecierpliwość powszechna.
Niech panie raczą pośpieszyć. _(Wychodzi)._
*Pani Kapulet.* Pójdź, Julio; w hrabi serce tam dygoce.
*Marta.* Idź i po błogich dniach błogie znajdź noce.
_(Wychodzą)._

SCENA IV.
Ulica.
_(Wchodzą: Romeo, Merkucio i Benwolio w towarzystwie pięciu
czy sześciu masek. Ludzie z pochodniami i inne osoby)._
*Romeo.* Mamyż przy wejściu z przemową wystąpić,
Czy też poprostu wejść?
*Benwolio.* Wyszły już z mody
Te ceremonie: nie będziemy z sobą
Wiedli Kupida z bindą wkoło skroni,
Łuk malowany z gontu niosącego
I straszącego dziewczęta jak ptaki;
Ani też owych prawili oracyi,
Mdło za suflerem cedzonych na wstępie.
Niech sobie o nas pomyślą, co zechcą;
Wejdziem, pokręcim się i znikniem potem.
*Romeo.* Kręćcie się, kiedy chcecie, jam do tego
Dziś niesposobny.
*Merkucio.* Kochany Romeo,
Musisz potańczyć także.
*Romeo.* Nie, doprawdy.
Wy macie lekkie trzewiki, to tańczcie;
Mnie ołów serce tłoczy, ledwie mogę
Ruszyć się z miejsca.
*Merkucio.* Zakochany jesteś;
Pożycz strzelistych od Kupida skrzydeł
I wznieś się niemi nad poziomą sferę.
*Romeo.* Nie mnie, tkniętemu srodze jego strzałą,
Strzeliście wzbijać się na jego skrzydłach;
Nie mnie się wznosić nad poziom, co, nosząc
Brzemię milości, na poziom upadam.
*Merkucio.* A gdybyś upadł z nią, ją-byś obrzemił,
Tak delikatną rzecz przygniótłbyś srodze.
*Romeo.* Nazywasz miłość rzeczą delikatną?
Zbyt owszem twarda, szorstka i koląca.
*Merkucio.* Twarda li dla cię, bądź i dla niej twardy;
Kol ją, gdy kole, a zwalisz ją łatwo.
Hola, podajcie mi na twarz pokrowiec!
Maskę na maskę!
_(wkłada maskę)._
Niechaj sobie teraz
Ciekawe oko nicuje mą szpetność!
Ta larwa za mnie będzie się rumienić.
*Benwolio.* Idźmy, panowie; zadzwońmy, a potem
Ostro już tylko polećmy się nogom.
*Romeo.* Niech trzpioty łechcą nieczułą posadzkę!
Pochodni dla mnie! bom ja dziś skazany,
Jak ów pachołek, co świeci swej pani,
Stać nieruchomie i martwym być widzem.
*Merkucio.* Stój, jak chcesz, byłeś tylko nie stał o to,
Co cię tak martwi, a w czem (z całym winnym
Uszanowaniem dla twojej miłości)
Jak w błocie, widzę, po uszy zagrzązłeś.
Nuże, nie palmy świec w dzień.
*Romeo.* Palmyż teraz,
Bo noc jest.
*Merkucio.* Mniemam, panie, że, czas tracąc,
Zarówno psujem świece bez potrzeby,
Jak w dzień je paląc. Przyjmij tę uwagę,
Bo w niej pięć razy więcej jest logiki,
Niż w naszych pięciu zmysłach.
*Romeo.* Uważamy
Za rzecz stosowną pójść tam na ten festyn,
Chociaż logiki w tem niema.
*Merkucio.* Dlaczego?
*Romeo.* Miałem tej nocy marzenie.
*Merkucio.* Ja także.
*Romeo.* Cóż ci się śniło?
*Merkucio.* To, że marzyciele
Najczęściej zwykli kłamać.
*Romeo.* Przez sen, w łóżku,
Gdy w gruncie marzą o rzeczach prawdziwych.
*Merkucio.* Snadź się królowa Mab widziała z tobą:
Ta, co to babi wieszczkom i w postaci
Kobietki, mało co większej niż agat
Na wskazującym palcu aldermana,
Ciągniona cugiem drobniuchnym atomów,