Spaens Heydinnetie - 4

Al is de gansche kust van roovers in-genomen,
Noch zijn wy niet beschroomt om daer ontrent te komen;
Wy singen menighmael oock in het dichste wout,
Daer sigh een vinnigh* heir van felle moorders hout.
Wy zijn niet eens beducht, schoon al de winden blasen, 805
Wy leven onbeschroomt hoe seer de baren rasen:
Wy vreesen geenen brant of hoogen water-vloet.
Die niet verliesen kan wat schaet hem tegenspoet?
Schoon dat het gansche rijck moet tol* of schattingh geven,
Wy lyden even-wel een onbekommert* leven, 810
Geen hooft-gelt op het volck, geen lasten op het lant
En worden oyt geverght aen onsen vrijen stant.
Wat dienter meer geseyt? wy zijn geduchte* lieden,
Die geen verheven vorst, geen prins en kan gebieden.
Al waer de gulde son de werelt open* doet 815
Daer gaen wy sonder schroom, als op ons eygen goet.
Wy leven over-al als prinçen van den lande;
Niet hebben even-wel en is hier niemant schande.
Wy trecken t' onsen dienst geheel het aertsche dal,
Wy hebben niet een sier, en wy besitten 't al. 820
Ick heb u, edel helt, ons wijse nu beschreven,
Ghy let of ghy begeert met ons daer in te leven,
Dan of ons strengh gebruyck is tegen uwen aert;
Want siet het staetje vry te blijven dat je waert.
De grijse kop die sweegh. Andreas gaet beginnen, 825
Spits-broeders, seyt de man, met al de gansche sinnen
Word' ick u bont-genoot, en tot een vaste peyl*,
Hier is een volle beurs die ick u mede deyl.
Siet, als ick uytte stadt tot u ben af-gekomen,
Soo heb ick desen bucht* in voorraet met-genomen: 830
Ontfanght dit kleyn geschenck, en weester vrolick van,
En hout my voor u vrient en voor een rustigh* man.
Een dingh wil ick alleen hier in bedencken* brengen,
En bidden, wat ick magh*, dat ghy het wilt gehengen*;
Ick treed' in dit verbont, alleen om dese maeght, 835
Laet die voor my alleen indien het u behaeght.
Ick sal tot aller tijt, waer dat wy henen trecken,
Haer voor een trouwen vrient, en voor een hoeder strecken,
Ick sal haer leyder zijn en hier en over-al,
Soo dat haer teere jeught geen hinder lijden sal. 840
Een van den swarten hoop begon hier op te wrocken*,
En seyde: Lieve vrient, soo ghy begeert te jocken
In eere sonder hoin,* [39] het wert u toe-gestaen;
Maer, wat ick bidden magh, en wilt niet hooger gaen.
Weest heus in u gebaer*, en wilter in volherden; 845
Of anders, houtet vast, het sal u beurte werden;
Wy lijden onder ons by wijlen soet gelach,
Maer ontucht nimmermeer, en geensins vuyl bejach.
Dies soo de jonge maeght van u wert uyt-gestreken*,
Wy sullen u gewis den kop aen stucken breken; 850
Maer sooje trouwe* meent, en niet als eerbaer zijt,
De maeght sal uwe* zijn, en dat te rechter tijt.
Dit nam Andreas aen ten vollen na te komen,
En heeft op dit bespreek* de vrijster aen-genomen*;
Een yder riep geluck en maeckte groot gebaer*, 855
En wederom geluck, geluck, geluckigh paer.
Maer hy versoeckt terstont, dat haer de gansche bende
Vertreckt* uyt dat gewest en elders henen wende,
Wt [40] vreese soo hy bleef of woonde daer ontrent,
Dat hy van eenigh mensch eens mochte zijn bekent*. 860
Daer gaet hy metten hoop in vreemde landen dwalen,
En hy en mist niet eens syns vaders hooge zalen,
Hy acht geen ongemack, geen schande, geen verdriet,
Wanneer hy maer een reys syn Pretiose siet.
Hy voelt syn ingewant, hy voelt syn herte springen, 865
Al sy maer uyt de borst een deuntjen plagh te singen,
Het bitter even-selfs dat is hem suycker soet.
Ey siet eens wat de jeught, en wat de liefde doet!
Don Ian noch even-wel, oock in dit woeste leven,
En wil hem tot bedrogh of diefte niet begeven; 870
Maer wat dit selsaem volck of hier of elders haelt,
Dat wort al menighmael by hem alleen betaelt.
Hy wil geen vuylen jock in haren praet gehengen,
Maer pooghtse met beleyt op beter wegh te brengen;
Soo dat hy metter tijt haer rouwe sinnen wint, 875
En sigh by al den hoop in grooten aensien vint.
Maer t'wijl dit selsaem volck op hare wijse leefde,
En sonder vaste plaets in alle landen sweefde,
Een maeght van Murçia die sagh den edelman,
En hoe hy al de jeught in schoonheyt overwan. 880
En hoe syn heus gelaet en syn beleefde zeden,
Syn oogh, syn hoofsche tael, syn wel-gemaeckte leden
Zijn anders in gestel* als oyt een heyden plagh,
Of alsse daer ontrent een heer of ridder sagh.
Haer geest die wort beroert, haer sinnen om-getogen*, 885
De loop van haer gepeys is buyten haer vermogen,
Sy voelt 'k en weet niet wat ontrent haer grilligh hert,
Sy voelt hoe dit gewoel* allencxen grooter wert.
Wat sal de juffer doen? Sy weet niet wat te maken,
Sy voelt een selsaem vier door al de leden blaken; 890
Dies als sy op een tijt den ridder eensaem vont,
Soo opent sy aldus tot hem een heuschen mont:
Bevallick jongelingh, wat magh u doch bewegen,
Dat ghy tot desen hoop soo bijster zijt genegen?
Dat ghy by dit gespuys u soete jeught verslijt, 895
Ey geeft eens beter vreught aen uwen jongen tijt.
Gebruykt u geestigh lijf en dese schoone leden,
Daer ghy, tot uwer eer, die nutter sult besteden,
En soo ghy zijt geneyght te gaen met goet beleyt,*
Ick weet een beter staet voor u alleen bereyt. 900
Hier zijn veel edel-lien die my tot trouwen vergen*,
Want ick heb over-al veel wijngaerts aen de bergen,
En bossen in het wout, en boomgaerts in het dal,
En ossen op het velt, en peerden in den stal,
En schapen op het schor*, en geyten aender heyden, 905
En hinden in het perck, en koeyen in de weyden,
En knechten tot de jacht, en honden in het kot,
En voor mijn eygen huys een schoon en lustigh slot.
In 't korte machtigh goet. magh ick u maer genieten*,
Ick sal in uwen schoot geheele schatten gieten, 910
Dit wout, dit vruchtbaer lant, soo ver u oogen sien,
Dat sal u eygen zijn, en ick noch boven dien.
Ick die een dochter ben van edel bloet geboren,
Heb u, door enckel gunst, voor alle mans verkoren.
Siet, dat de beste jeught voor desen heeft gesocht, 915
Wort u alleen gejont, en in den schoot gebrocht.
Ontfanght mijn rechter-hant, ontfanght mijn frissche* leden,
Die ick in u vermaeck na desen wil besteden,
Ontfanght mijn herte selfs, en stelt my buyten pijn,
En spreeckt een eenigh woort, en ick sal uwe zijn. 920
Andreas hoordet aen, maer kon het geensins prijsen,
Dat uyt haer teeren mont soo vrije woorden rijsen.
O vrijsters, watje doet, siet datjet niet en vraeght;
Want als een vrijster vrijt dat is te veel gewaeght.
Me-juffrou, seyt de man, ick danck u duysent werven, 925
Mijn liefd' is eens geset, en daer in wil ick sterven;
Weet oock dat onder ons geen mensch en wert gepaert,
Als met ons eygen volck of een van onsen aert.
V [41] gunste, niet-te-min, die ghy my komt betoonen,
Die wensch ick dat u God ten vollen wil beloonen; 930
Doch, wat my raken* magh, set elders uwen sin,
Mijn hert is u ontseyt, daer woont een ander in.
Gohanna met den slagh van soo een drouve reden,
Gevoelt een koude schrick haer rillen door de leden,
Gevoelt een diep verdriet; sy gaet ter zijden af, 935
Daer sy haer drouf gemoet in dese klachten gaf.*
Wat ben ick voor een sloir*? wat heb ick gaen beginnen?
Kan ick geen heyden selfs bewegen om te minnen?
Och! God, wat hanght my uyt*, dat ick geen schamel man
Met al dat ick besit tot mywaerts trecken kan? 940
Ben ick dan soo mismaeckt, soo leelick aan te schouwen,
Dat my een slecht* gesel ontseyt een wettigh trouwen?
Ben ick soo vuyle slons, of wel een oude queen*,
Dat ick verstooten word' en loop een blauwe scheen?
Neen seker; 'k heb terstont* mijn lijf en gansche wesen, 945
Mijn oogh, en rooden mont, mijn geestigh* hair gepresen,
Als ick ontrent den noen en midden op den dagh*
Mijn leden overslough*, en in den spiegel sagh.
Voorwaer een eerlick* man die sou hem des vernougen,
Indien ick maer en wou tot hem mijn leden vougen:* 950
Ick ben wel kussens weert, en soo ick maer en wou,
Ick waer oock heden selfs versegelt* in de trou.
Daer zijnder vry genough die my des komen vragen,
En die noch boven dat mijn vrienden* wel behagen:
Ick ben voor rijck, en schoon, en eerbaer* hier bekent, 955
En heb soo veel versoucx* als yemant hier ontrent.
Maer dat is niet genough. Men kan geen liefde setten,
Ter plaetsen daer men wil; want die is buyten wetten,
En gaet daer 't haer bevalt. De sin die isset al;
En gansch de werelt dwaelt in dit ellendigh mal*. 960
Ick ben soo dwaes geweest dat ick heb uyt-verkoren
Een die my niet en acht. ach! waer ick noyt geboren.
O! 't is een hart gelagh, wanneer een jonge maeght,
Haer wil niet hebben magh, schoon sy 't haer minder vraeght.
Ach! dat's een wrange spijt, ach mocht ick heden sterven! 965
Want ick en sal geen troost mijn leven oyt verwerven.
Hy is een selsaem hooft, hy is een rouwe gast,
Die op geen schoone verw en op geen rijckdom past.*
Maer waerom dus ontset om niet te willen leven?
En waerom doch den moet soo veerdigh op-gegeven? 970
Het gaet noch als men vrijt gelijck het eertijts plagh,
Daer wort noyt eycken boom gevelt met eenen slagh.
Ick wil eens wederom ick wil de saeck beprouven,
Hy sal niet andermael mijn teere ziel bedrouven;
Ick sal hem mijn çieraet, mijn schatten boven dien, 975
Ick sal hem diamant en peerels laten sien.
Ick sal gelijck een klis hem aen de leden hangen,
En met een soet gevley hem streelen aen de wangen,
Ick sal hem. Maer, eylaes! hoe meer een vrijster vleyt,
Hoe datse meer verveelt, en lichter wert ontseyt*. 980
Syn hert is niet aen haer;* het wert, eylaes! beseten,
Van eene die ick merck hy noyt en sal vergeten.
'T is dan om niet gepooght, al woel ik bijster seer;
Want voor mijn treurigh hert en is geen hope meer.
Het lieven is een dingh van wonder groot vermaken, 985
'K en weet op aerden niet dat beter plagh te smaken;
Maer liefde sonder hoop van oyt gelieft te zijn,
Dat is een boose plaegh, en meer als helsche pijn.
Dan ick ben niet gesint dit quaet in my te voeden,
Het geesselt mijn gemoet als met gestage roeden. 990
Gewis dit moeter uyt; en om hier wel te gaen,
Soo moeter in de plaets en haet, en wraeck-lust staen.
Wel, haet, ontsteeckt mijn hert, en stelt u om te wreken,
Dat zijn van overlangh dat zijn de rechte streken
Van een die qualick mint, of ongeluckigh vrijt, 995
Ontseyde gunst ontbrant in gal en enckel spijt.
En dat knaeght aldermeest de sinnen van de vrouwen,
Die zijn hier als verwoet, en konnen wonder* brouwen.
Een wijf is bijster ergh*; en waer men lagen smeet,
Daer is geen nicker* selfs die slimmer gangen weet. 1000
Dit moet ick heden selfs dit moet ick gaen beprouven,
Ick wil hem metter daet, ick sal hem gaen bedrouven
Die my de vreught ontseyt. Stae by nu, vrouwen-list,
En stort in mijnen geest dat noyt verrader wist.
Dat noyt een spoker* dacht, of boose geesten vonden, 1005
Mijn breyn is op den loop, mijn sinnen ongebonden,
Mijn kop die suysebolt, daer is geen houwen aen,
Daer moet oock* desen dagh wat selsaems omme-gaen.
Ick, ick, moet wrake doen, en hy syn straffe dragen,
Al sou het gansche rijck van desen handel wagen, 1010
Al soud' ick heden selfs my brengen in den noot;
Stil* leven kan ick niet, ick ware liever doot.
Hoort wat de juffer doet. Sy laet haer jongen letten,
Waer dat Don Ian syn mael* gewoon is in te setten,
Een mael die niet en sluyt, en slechts van ossen leir; 1015
Want koffers vindt men noyt ontrent dit selsaem heir.
Hier van wel onderricht, soo laetse moye dingen,
Gout, peerels, hals-çieraet, daer in den huyse bringen,
En binden in het kleet van onsen jongelingh,
Terwijl hy in het dorp of op den velde gingh. 1020
Andreas wel bewust hoe dat de vrouwen woeden,
Wanneer men haer ontseyt haer lusten aen te voeden,*
Gebiet* dat al het volck terstont in rassen spoet,
Oock op dien eygen dagh, van daer vertrecken moet.
Dit nam de juffer waer, en als hy meynt te reysen, 1025
Begon sy met beleyt op haer bedrogh te peysen;
Sy stroyt door al het dorp dat sy uyt hare kist,
Gout, peerels, eenigh gelt, en veel juweelen mist.
Stracx zijn op haer geklagh de boeren aen-gekomen,
Die eyschen wederom al watter is genomen: 1030
De rackers* van de schout zijn mede daer ontrent,
Die na den vreemden roep* de strenge rechters sent.
Daer gaet men 't heydens rot ten nausten ondersoecken,
De vrouwen in haer keurs*, de mannen in de broecken.
Maer, siet, de loose maeght die wees den ridder aen, 1035
En seyt het slim bejagh* by hem te zijn begaen.
Als dit Andreas hoort soo komt hy toe-getreden,
Hy lough de jufler toe, en seyd' haer dese reden:
Komt souckt, vriendinne, souckt al wat gy soucken meught;
By my is anders niet als trou en ware deught. 1040
Indien ick van bedrogh hier schuldigh wort bevonden,
Soo ben ick wel getroost om vast te zijn gebonden,
En soo te zijn gestraft gelijck men guyten* doet,
Die soecken haer bejagh op ander luyden goet.
Ick sal nogh boven dat u seven-mael betalen, 1045
Wat ghy van u çieraet hier uyt sult konnen halen:
Doorsoukt vry dese mael, en watje vorder siet,
Een peert dat niet en let* en vreest den ros-kam niet.*
Hier op soo gaet de schout, en syne rappe gasten *,
De male van den vrient wel happigh* ondertasten*, 1050
En, siet, van stonden aen soo komt het aen den dagh,
Al wat voor aerdigh tuygh daer in verholen lagh.
Don Ian op dit gesicht is wonderlick verslagen,
Noyt was hy soo verbaest* van al syn leven-dagen;
Hy staet gelijck een steen met droufheyt overstort, 1055
Eylaes! de jongelingh en weet niet waer het schort.
Stracx* riep de jufier uyt: Koomt vanght ons dese bouven,
Die met haer vuyl bejagh het gansche lant bedrouven.
Maer grijpt eerst desen gast, die eerst soo moedigh* sprack,
Hy is de rechte gront van al het ongemack. 1060
Hier vanght den rechter aen den ridder seer te schelden,
Hy noemt het heydens volck een plage van de velden,
Een peste van de stadt, een schroom* van yder huys,
Een schuym van bouve-jacht* en alle vuyl gespuys.
Daer stont een krijghs-man by die sigh des gingh bemoeyen, 1065
Wech (seyt hij) met den bouf, hy dient te leeren roeyen.*
En even met het woort soo geeft hy hem een slagh,
Soo dapper* als hy kan, soo vinnigh als hy magh.
Andreas suysebolt, syn hersens zijn bewogen,
Syn geesten al gelijck door gramschap op-getogen, 1070
Hy denckt niet waer hy is, hy weet niet wat hy doet,
Syn geest die speelt alleen ontrent syn edel bloet.*
Hy stelt hem dan te weer, en gaet den krijghs-man tegen,
Hy valt hem op het lijf, en vat syn eygen degen,
Hy treft hem in het hert met soo een diepen steeck, 1075
Dat hem de leven-kracht van stonden aen besweeck.
Daer schreeut men overhoop*. Andreas wort gebonden,
En al het heydens rot na Murçia gesonden;
Daer is het hals-gerecht van dat geheele lant,
Soo dat men daer ontrent geen hooger rechter vant. 1080
Terwijlen dit gebeurt, Constançe, gansch verslagen,
Is van den bleycken angst als buyten haer gedragen,
Daer is een killigh sweet dat uyt haer aders schiet,
Vermits sy haren vrient aldus gebonden siet.
Maer desen onverlet* soo wortse mé genomen, 1085
En is met al het rot tot in de stadt gekomen;
Daer krielt men overhoop al waer de vrijster quam.
Vermits een yder lust in haer gesichte nam.
De fame van de maeght aen alle kant gevlogen,
Heeft oock de lant-vooghdin tot in het hert bewogen, 1090
Sy maeckt haer veerdigh op, sy gaet tot haren man,
Daer seytse voor de maeght al watse seggen kan;
Al met soo grooten ernst* dat haer wort toe-gelaten,
Het jongh, het geestigh dier te nemen van der straten,
Te brengen op het slot. Maiombe wasser by, 1095
En was om dit geval van ganscher herten bly.
Sy meynt, soo maer de vrou hoort Pretiose spreken.
Dat haer noch goet onthael noch gunste sal ombreken [42].
En soo als sy het gist soo wasset dattet viel,
Me-vrou ontfingh de maeght als met een open ziel. 1100
Sy blijft gelijck verdwelmt* in hare soete wangen,
Sy blijft aen haer gelaet met al de sinnen hangen,
Sy neemtse byder hant, sy leytse door de zael,
Sy valt haer om den hals en kustse menighmael.
Sy spreeckt Maiombe toe, sy vraeght verscheyde saken, 1105
Maer verre boven al die Pretiose raken,
Sy vraeght hoe out sy was. Het wijf dat antwoort haer,
Dat nu haer nichte quam ontrent de vijftien jaer.
Hier op is in de vrou een drouve luym* geresen;
Dus oudt soud' even nu mijn weerde dochter wesen, 1110
Indien de goede God dien uytgelesen schat
(Dit sprack vrou Giomaer) aen ons gelaten had.
Maer, laes! nu is het kint in syne jonge dagen
Met listen wech-geruckt, en uytet lant gedragen.
Constançe waerje zijt, of immer komen meught, 1115
God zy door synen geest ontrent u teere jeught.
De maeght gingh onderdies me-vrou de handen kussen,
En bid haer evenstaegh haer druck te willen blussen*;
En t'wijl vrou Giomaer vast sit op haer en sagh*
Ontsluyt* het aerdigh dier aldus syn drouf geklagh. 1120
Indien ghy, weerde vrou, hebt eenigh welbehagen
In mijne teere jeught, soo hoort mijn angstigh klagen,
En mijn bedroufde stem. De goede jongelingh,
Dien in het naeste dorp de lant-drost* heden vingh,
Dat is mijn weerde vrient, in trou aen my gebonden, 1125
Daer wort geen beter mensch in al het lant gevonden;
Al* is de krijghsman doot het is syn eygen schult,
Hy bracht den vromen* helt tot enckel onverdult* [43].
Hy slough hem met een vuyst dat hem de tanden bloeden,
Soo dat syn edel hert hierom begon te woeden. 1130
Hy is geen rouwe gast die oyt syn leven stal,*
Gelijck men metter tijt wel ondervinden sal.
Hy is een edelman. laet alles overwegen,
En ondersoeckt het stuck gelijck het is gelegen,
Ghy sult met oogen sien, en tasten metter hant, 1135
Dat niemant oyt bedrogh in al syn handel vant.
Soo dese jongelingh gedwongen is te sterven,
Soo moet ick van gelijck mijn jonge leven derven,
Mijn hert is al te weeck, mijn wesen al te teer,
Als hy syn leven laet, wil ick geen leven meer. 1140
Ick bid u, weerde vrou, met al de gansche leden,
Om u verheven stam, om u beleefde zeden,
Indien oyt soete min, indien oyt reyne vlam
In uwen geest ontstack, in uwen boesem quam;
Soo slaet een gunstigh oogh op twee soo jonge menschen, 1145
Die geensins hoogen staet of machtigh gelt en wenschen,
Maer poogen een te zijn in vreught en ongeval,
Tot dat de bleecke doot haer eenmael scheyden sal.
Met dat de jonge maeght haer reden heeft gesproken,
Zijn haer met groot verdriet veel tranen uyt-gebroken, 1150
Soo dat het siltigh nat een stroom, een gansche beeck,
En aen vrou Giomaer een stage vloet geleeck.
Sy dan, mits* dit geklagh, gevoelt haer gansch bewogen,
Gevoelt haer innigh hert als uyt het lijf getogen;
Daer is, 'k en weet niet wat, dat haer de sinnen roert, 1155
En dat haer angstigh hert geweldigh omme-voert.
Men siet in dit gepeys men siet haer oogen vlieten,
Soo dat haer in den schoot de druppels henen schieten.
De lant-vooght onderdies koomt treden in de zael,
Verwondert dat hy sagh den druck van syn gemael. 1160
En hier op koomt de maeght hem vallen aen de voeten,
En gaet hem insgelijcx met drouve woorden groeten;
Sy weent, en bid, en smeeckt, met soo een heuschen mont,
Dat hem de goede man al med' ontsteken vont.
Hy kan, met alle kracht, syn tranen niet bedwingen, 1165
Die hem, als tegen danck*, op mont en wangen springen;
Hy staet geheel verbaest, hy staet een wijle stil,
Onseker wat hy doen, of wat hy laten wil.
Maiomb' hout onderdies haer sinnen op-getogen*,
En wough haer drouven stant met al haer gansch vermogen.* 1170
Sy rijst ten lesten op, en seyt: Eerweerde* vrou,
My dunckt ick weet behulp voor desen swaren rou.
Wilt ghy een kleynen tijt hier uyte zael vertrecken.
Ick sal u metter daet een wonder stuck ontdecken,
Hoort my een woort alleen, hoort wat ick seggen sal, 1175
Ghy sult een eynde sien van dit bedrouft geval.
Maiombe sonder meer begaf haer uyter zalen,
En gingh van stonden aen een aerdigh* doosjen halen;
En alsse weder quam daer Giomara stont,
Soo knieltse veerdigh neer, en opent haren mont. 1180
Vergeeft my, seyt het wijf, dat ick eens heb bedreven,
En dat ick nu ter tijt u wil te kennen geven,
Of soo ick na de wet ben weerdigh harde straf,
Soo geeft my aen den beul, en sent my naer het graf.
Ick sal (hoe dattet gaet) de rechte waerheyt spreken, 1185
Ghy mooght aen desen romp* u leet en droufheyt wreken;
Ick sal tot aller stont verdragen met gedult
Wat ghy my voor verdriet hierom doen lijden sult.
Het is nu derthien jaer, of luttel min geleden,
Dat ick mijn reyse nam door al de Spaensche steden, 1190
En door het platte lant, ick sochte mijn bejagh,
Tot dat ick in Madril een aerdigh meysjen sagh,
Een kint nau twee jaer out behangen met juweelen,
Daer ick, na mijn verstant, behoorde van te deelen,*
De voester, soo ick sagh, die stont daer op de straet, 1195
Met seker kamer-maeght verwerret* in de praet.
Ick greep het jonge schaep, en sonder lange dralen
Soo reysd' ick inder haest in onbekende palen:
En als ick was ter plaets daer ick my seker vont,
Doen leyd' ick in beraet, wat my te plegen stont. 1200
Ick had eens* vast gestelt (ick wil de waerheyt seggen)
Het kint, van als ontbloot, tot vondelingh te leggen,
Om al syn rijck çieraet, en wattet vorder had,
Te houden voor een roof, en als mijn eygen schat.
Maer als ick recht doorsagh syn geest en frissche leden, 1205
Doen vond' ick mijn gepeys te strijden met de reden;
En daer op nam ick voor het meysjen op te voen,
Op hope dattet ons eens voordeel mochte doen.
Ick hebbet dan besorght*, ick hebbet laten leeren,
Al wat te rechter tijt haer jonckheyt mocht vereeren*, 1210
Soo dat het geestigh dier veel schoone dingen kan,
En is (mijns oordeels) weert den besten edelman.
Maer wat is quaet te doen! wat heb ick drouve slagen
Om dit ondeugend'* werck in mijne ziel gedragen*!
Hoe was ick evenstaegh gepijnight in den geest! 1215
Wat heb ick niet gesorght*! wat heb ick niet gevreest!
Wat heb ick menighmael mijn herte voelen beven,
En drillen* als een riet van harden wint gedreven!
Ick schroomd' (oock in den slaep) van haest te zijn beklapt*,
Of door een snegen schout alree te zijn betrapt. 1220
Wel, ick ben des geleert*, en hebbe voor-genomen,
Noyt* in soo bangen praem* mijn ziel te laten komen;
Ick wil aen al ons volck en wie my raken* magh,
Ontraden dit bedrijf en alle vuyl bejagh.
Wel doen is rechte vreught; maer alle slimme* gangen 1225
Zijn doodelick vergif die ons de ziele prangen.
Hier is dan nu de tijt dat ick mijn schult beken,
Vermits ick op den wegh van beter leven ben.
Mijn heer, siet dit juweel, en dese goude keten,
Ghy sult van stonden aen den ganschen handel weten: 1230
Of wijst dit niet genough den gront van dit geval,
Soo leest eens desen brief dien ick u geven sal.
Soo haest als sy het schrift den lant-vooght had gegeven,
Hy siet van stonden aen al datter is geschreven;
Hy lasset overluyt en met een open mont, 1235
En dit was inder daet dat hyder in bevont.

Het jongh dochterken dat by my is en dat ick den
naem van Pretiose gegeven hebbe, hiet eygentlick Constançe
en is een eenigh kint van Don Ferdinando
d'Assevedo Ridder van Calatrava, ende van vrouw Giomara 1240
di Menesez. Ick stal het selve kint in de stadt
van Madril op Hemelvaerts-dagh, ten elf uren, in 't
jaer duysent vijf hondert vijf en tnegentigh. Het kint
hadde doen ter tijt aen dese juweeltjens die in dit
kofferken leggen. Ick hebbe korts daer nae dit alsoo 1245
_vernomen, en goet gevonden, 't selve by memorie_* te
stellen, misschien of het schier* of morgen te passe
mochte komen.

Met dat vrou Giomaer haer man dit hoorde lesen,
Soo is in haer gemoet een nieu gewoel geresen. 1250
Sy kent het klein çieraet, sy kustet menighmael,
En sijght uyt enckel vreught in onmacht op de [44] zael.
De lant-vooght recht haer op, verbaest van dese saken,
En staet een lange wijl, onseker wat te maken.
Me-vrou, nu wat verquickt*, hoewel noch flau genough, 1255
Vraeght stracx*: Waer is het kint dat desen keten drough?
Het wijf seyt: Weerde vrou, die met u heeft gesproken,
Iuyst doen u metter daet syn tranen uyt-gebroken,
Dat is het aerdigh dier in desen brief vermelt,
En dat tot heden toe u drouve sinnen quelt. 1260
Dat is u eygen kint, by my wel eer gestolen,
En door mijn slim beleyt* tot heden toe verholen.
Ick bidde twijffelt niet, maer neemt u dochter aen,
En laet na desen tijt u drouve klachten staen.
Terstont vrou Giomaer, met yver* aen-gesteken, 1265
Is uyt het stil* vertreck in aller ijl geweken,
Sy gaet met grooten ernst* en uytermaten ras,
En geeft haer na de zael daer Pretiose was.
Die sat daer vast omringht met al de kamer-maeghden,
Die met een treurigh hert de jonge maeght beklaeghden, 1270
Soo om het drouf geval, als om haer soeten aert,
En dat haer teere jeught met heydens is gepaert*.
Me-vrou gaet sigh in ernst* na Pretiose strecken*,
Gaet aen de jonge maeght den boesem open trecken,
En siet haer witte-borst. men vont een kleyne vrat, 1275
Die sy ter slincker hant ontrent der tepel had.
En als men haer den voet ter aerden dede setten,
En met een vlijtigh oogh daer op bestont* te letten,
Soo bleeck het metter daet, dat twee van hare teen
Zijn als een swane-poot gewassen tegen een. 1280
Me-vrou is buyten haer. De teyckens hier gevonden,
De vrat op hare borst, haer teenen dus gebonden,
En 't gunt men uyt het schrift met klare woorden las,
Versekert haer genough wie Pretiose was.
Sy grijpt haer in den arm,* sy kustse menigh-werven, 1285
Sy voelt een diepe vreught, en schijnter in te sterven,
Sy gaet tot haren man, die sy van herten mint,
En seyt hem: Weerde vrient, siet hier u eenigh kint;
Hier is u weerde vrucht, die ick u heb gedragen,
Daerom ghy hebt getreurt soo veel bedroufde dagen; 1290
Hier is het eenigh pant van onse soete* jeught,
Ontfanght het nu ter tijt, en dat in rechte vreught.
De teyckens al gelijck*, aen my terstont* gebleken,
En laten mijn gemoet niet meer in twijffel steken.
Sy is het even-selfs die ick u heb gebaert, 1295
Haer lichaem wijstet uyt, en haer geheelen aert.
Voor al soo komt my voor*, hoe dat ick was bewogen,
En ick en weet niet hoe, als buyten my getogen,
Wanneer ick eerst het kint ontrent ons* deure sagh,
En hier noch onbewust* in dese venster lagh. 1300
De man (die even soo een wonder hart bewegen
Had door syn gansche lijf en in de ziel gekregen,
Iuyst doen het aerdigh dier hem eerst voor oogen quam)
Seyt dat hy dese maeght voor syne dochter nam*,
Seyt dat hy aen het wijf haer diefte wil vergeven, 1305
En haer oock bystant doen, om wel te mogen leven,
Mits datse nu voortaen wil stillen haren loop,
En haer geheel ontdoen van desen vreemden hoop.
O Heere, seyt hy voorts, wie kan u wonder wercken,
Wie kan, gelijck het dient, u hooge daden mercken! 1310